yǐn sī zhēn lǐ jié jiě wǎn bì gòu sū xiàng zi jìn
○尹思貞 李傑 解琬 畢構 蘇珦 子晉
zhèng wéi zhōng wáng zhì yīn lú cóng yuàn lǐ cháo yǐn péi cuǐ cóng zǔ dì kuān
鄭惟忠 王志愔盧從願李朝 隱 裴漼 從祖弟寬
wáng qiū
王丘
yǐn sī zhēn, jīng zhào zhǎng ān rén yě. ruò guàn míng jīng jǔ, bǔ lóng zhōu cān jūn. shí jìn ān xiàn yǒu háo zú pú shì, zòng héng bù fǎ, qián hòu guān lì mò néng zhì. zhōu sī lìng sī zhēn tuī àn, fā qí jiān zāng wàn jì, jìng lùn shā zhī, yuǎn jìn chēng qìng, kè shí yǐ jì qí shì, yóu shì zhī míng. lèi zhuǎn míng táng lìng, yǐ shàn zhèng wén. sān qiān diàn zhōng shǎo jiān, jiǎn xiào míng zhōu cì shǐ. huì qì dān sūn wàn róng zuò luàn, hé shuò bù ān, sī zhēn shàn yú suī fǔ, jìng nèi dú wú jīng rǎo, zé tiān jiàng xǐ shū bāo měi zhī.
尹思貞,京兆長安人也。弱冠明經舉,補隆州參軍。時晉安縣有豪族蒲氏,縱 橫不法,前後官吏莫能制。州司令思貞推按,發其奸贓萬計,竟論殺之,遠近稱慶, 刻石以紀其事,由是知名。累轉明堂令,以善政聞。三遷殿中少監,檢校洺州刺史。 會契丹孫萬榮作亂,河朔不安,思貞善於綏撫,境內獨無驚擾,則天降璽書褒美之。
zhǎng ān zhōng, qī qiān qiū guān shì láng, yǐ wǔ zhāng chāng zōng bèi gòu, chū wèi dìng zhōu cì shǐ, zhuǎn jìn zhōu cì shǐ. xún fù rù wèi sī fǔ shǎo qīng. shí qīng hóu zhī yī yì lì wēi yán, lì rén wèi zhī yǔ yuē: bù wèi hóu qīng zhàng, wéi wèi yǐn qīng bǐ. qí wèi rén suǒ fú ruò cǐ. xún jiā yín qīng guāng lù dài fū. yú zhái zhōng jué dé gǔ jǐ shí èr, é ér mén jiā qǐ jǐ, shí rén yì yān.
長安中,七遷秋官侍郎,以忤張昌宗被構,出為定州刺史,轉晉州刺史。尋復 入為司府少卿。時卿侯知一亦厲威嚴,吏人為之語曰:「不畏侯卿杖,惟畏尹卿筆。」 其為人所伏若此。尋加銀青光祿大夫。於宅中掘得古戟十二,俄而門加棨戟,時人 異焉。
shén lóng chū, wèi dà lǐ qīng, shí wǔ sān sī shàn quán, yù shǐ dài fū lǐ chéng jiā fù huì zhī. yōng zhōu rén wéi yuè jiāng shàng biàn, gào sān sī móu nì, zhōng zōng dà nù, mìng zhǎn zhī. sī zhēn yǐ fā shēng zhī yuè, gù zhí zòu yǐ wèi bù kě xíng xíng, jìng yǒu chì jué zhàng pèi liú lǐng nán. sān sī lìng suǒ sī yīn cǐ fēi fǎ hài zhī, sī zhēn yòu gù zhēng zhī. chéng jiā xī sān sī zhǐ, tuō yǐ tā shì, bù xǔ sī zhēn rù cháo tíng. wèi chéng jiā yuē: gōng shàn zuò wēi fú, bù gù xiàn zhāng, fù tuō jiān chén, yǐ tú bù guǐ, jiāng xiān chú zhōng liáng yǐ zì zì yé? chéng jiā dà nù, suì hé zòu sī zhēn, chū wèi qīng zhōu cì shǐ. jìng nèi yǒu cán yī nián sì shú zhě, chù zhì shǐ wèi zhōu sī mǎ lù jìng qián bā yuè zhì zhōu, jiàn jiǎn tàn yuē: fēi shàn zhèng suǒ zhì, shú néng zhì yú cǐ hū! tè biǎo jiàn zhī. sī zhēn qián hòu wèi shí sān zhōu cì shǐ, jiē yǐ qīng jiǎn wèi zhèng, zòu kè lián zuì.
神龍初,為大理卿,時武三思擅權,御史大夫李承嘉附會之。壅州人韋月將上 變,告三思謀逆,中宗大怒,命斬之。思貞以發生之月,固執奏以為不可行刑,竟 有敕決杖配流嶺南。三思令所司因此非法害之,思貞又固爭之。承嘉希三思旨,托 以他事,不許思貞入朝廷。謂承嘉曰:「公擅作威福,不顧憲章,附托奸臣,以圖 不軌,將先除忠良以自恣耶?」承嘉大怒,遂劾奏思貞,出為青州刺史。境內有蠶 一年四熟者,黜陟使、衛州司馬路敬潛八月至州,見繭嘆曰:「非善政所致,孰能 至於此乎!」特表薦之。思貞前後為十三州刺史,皆以清簡為政,奏課連最。
ruì zōng jí wèi, zhēng wèi jiāng zuò dà jiàng, lèi fēng tiān shuǐ jùn gōng. shí zuǒ pú shè dòu huái zhēn xìng zào jīn xiān yù zhēn liǎng guān, diào fā fū jiàng, sī zhēn cháng jié jiǎn zhī. huái zhēn nù, pín jié zé sī zhēn, sī zhēn yuē: gōng zhí jū duān kuí, rèn zhòng bì xié, bù néng yì zàn shèng míng, guāng xuān dà huà, ér nǎi shèng xìng tǔ mù, hài jí lí yuán, qǐ bù kuì yě! yòu shòu xiǎo rén zhī zèn, qīng rǔ cháo chén, jīn rì zhī shì, bù néng gǒu miǎn, qǐng cóng cǐ cí. fú yī ér qù, hé mén lèi rì, shàng wén ér tè lìng shì shì. qí nián, huái zhēn fú zhū, nǎi xià zhì yuē: guó zhī fù xiàng, wèi yà zhōng tái, zì fěi bāng zhí, shú sī tiān xiàn? jiāng zuò dà jiàng yǐn sī zhēn, xián liáng fāng zhèng, shuò rú qí dé, gāng bù hù quē, qīng ér wèi zhī, jiǎn yán yì cóng, zhuāng sè nán fàn. zhēng xiān wáng zhī tǐ yào, fū rèn bì chén zhé nìng chén zhī hù quán, fú yī ér xiè. gù yǐ shì wén hǎi nèi, míng dòng jīng shī, yīng sǔn shì jī, chái láng zì yuǎn. bì néng tiáo lǐ qián bì, fā huī jiù zhāng, yí chéng nòng yìn zhī róng, shì yǔn dēng chē zhī zhì. kě yù shǐ dài fū. é jiān shēn wáng fǔ zhǎng shǐ, qiān hù bù shàng shū, zhuǎn gōng bù shàng shū. yǐ lǎo jí lèi biǎo qǐng zhì shì, xǔ zhī. kāi yuán sì nián zú, nián qī shí qī, zèng huáng mén jiān, shì yuē jiǎn.
睿宗即位,征為將作大匠,累封天水郡公。時左僕射竇懷貞興造金仙、玉真兩 觀,調發夫匠,思貞常節減之。懷貞怒,頻詰責思貞,思貞曰:「公職居端揆,任 重弼諧,不能翼贊聖明,光宣大化,而乃盛興土木,害及黎元,豈不愧也!又受小 人之譖,輕辱朝臣,今日之事,不能苟免,請從此辭。」拂衣而去,闔門累日,上 聞而特令視事。其年,懷貞伏誅,乃下制曰:「國之副相,位亞中台,自匪邦直, 孰司天憲?將作大匠尹思貞,賢良方正,碩儒耆德,剛不護缺,清而畏知,簡言易 從,莊色難犯。征先王之體要,敷衽必陳;折佞臣之怙權,拂衣而謝。故以事聞海 內,名動京師,鷹隼是擊,豺狼自遠。必能條理前弊,發揮舊章,宜承弄印之榮, 式允登車之志。可御史大夫。」俄兼申王府長史,遷戶部尚書,轉工部尚書。以老 疾累表請致仕,許之。開元四年卒,年七十七,贈黃門監,諡曰簡。
lǐ jié, běn míng wù guāng, xiāng zhōu fǔ yáng rén. hòu wèi bīng zhōu cì shǐ bǎo zhī hòu yě, qí xiān zì lǒng xī xǐ yān. jié shǎo yǐ xiào yǒu zhe chēng, jǔ míng jīng, lèi qiān tiān guān yuán wài láng, míng mǐn yǒu lì cái, shén dé dāng shí zhī yù. shén lóng chū, lèi qiān wèi wèi shǎo qīng, wèi hé dōng dào xún chá chù zhì shǐ, zòu kè wèi zhū shǐ zhī zuì. kāi yuán chū, wèi hé nán yǐn. jié jì qín yú tīng lǐ, měi yǒu sù liè, suī qú lù dāng shí, wú fèi chù duàn. yóu shì guān wú liú shì, rén lì ài zhī. xiān shì, hé biàn zhī jiān yǒu liáng gōng yàn, nián jiǔ yàn pò, jiāng huái cáo yùn bù tōng. jié zòu diào fā biàn zhèng dīng fū yǐ jùn zhī, shěng gōng sù jiù, gōng sī shēn yǐ wèi lì, kān shí shuǐ bīn, yǐ jì qí jī.
李傑,本名務光,相州滏陽人。後魏并州刺史寶之後也,其先自隴西徙焉。傑 少以孝友著稱,舉明經,累遷天官員外郎,明敏有吏才,甚得當時之譽。神龍初, 累遷衛尉少卿,為河東道巡察黜陟使,奏課為諸使之最。開元初,為河南尹。傑既 勤於聽理,每有訴列,雖衢路當食,無廢處斷。由是官無留事,人吏愛之。先是, 河、汴之間有梁公堰,年久堰破,江、淮漕運不通。傑奏調發汴、鄭丁夫以浚之, 省功速就,公私深以為利,刊石水濱,以紀其績。
xún dài sòng jǐng wèi yù shǐ dài fū. shí huáng hòu mèi xù shàng yī fèng yù zhǎng sūn xīn yǔ qí mèi xù yáng xiān yù yīn yú lǐ xiàng yù jié, suì ōu jī zhī, shàng dà nù, lìng zhǎn xīn děng. sàn qí cháng shì mǎ qíng sù yǐ wèi yáng hé zhī yuè, bù kě xíng xíng, lèi biǎo chén qǐng. nǎi xià chì yuē: fū wèi lìng zhě zì jìn ér jí yuǎn, xíng fá zhě xiān qīn ér hòu shū. zhǎng sūn xīn yáng xiān yù děng píng shì yīn qī, zì xíng xiōng xiǎn, qīng wǔ cháng xiàn, sǔn rǔ dà chén, qíng tè nán róng, gù lìng zhǎn jué. jīn qún guān děng lèi chén biǎo shū, gù yǒu chéng qǐng, yǐ yáng hé zhī jié, fēi sù shā zhī shí, yuán yǐn gǔ jīn, cí yì kěn qiè. zhèn zhì cóng shēn jiàn, qíng yì xī fǎ, yí kuān yì mén zhī fá, tīng cóng kū mù zhī bì. jí yí jué shā, yǐ xiè bǎi liáo.
尋代宋璟為御史大夫。時皇后妹婿尚衣奉御長孫昕與其妹婿楊仙玉因於里巷遇 傑,遂毆擊之,上大怒,令斬昕等。散騎常侍馬情素以為陽和之月,不可行刑,累 表陳請。乃下敕曰:「夫為令者自近而及遠,行罰者先親而後疏。長孫昕、楊仙玉 等憑恃姻戚,恣行兇險,輕侮常憲,損辱大臣,情特難容,故令斬決。今群官等累 陳表疏,固有誠請,以陽和之節,非肅殺之時,援引古今,詞義懇切。朕志從深諫, 情亦惜法,宜寬異門之罰,聽從枯木之斃。即宜決殺,以謝百僚。」
jié míng nián yǐ hù qiáo líng zuò, cì jué wǔ wēi zi. chū, jié hù zuò shí, yǐn shì yù shǐ wáng xù wèi pàn guān. xù tān mào shòu zāng, jié jiāng shéng zhī ér bù dé qí shí, fǎn wèi xù suǒ gòu, chū wèi qú zhōu cì shǐ. é zhuǎn yáng zhōu dà dū dū fǔ zhǎng shǐ, yòu wèi yù shǐ suǒ hé, miǎn guān guī dì. xún zú, zèng hù bù shàng shū.
傑明年以護橋陵作,賜爵武威子。初,傑護作時,引侍御史王旭為判官。旭貪 冒受贓,傑將繩之而不得其實,反為旭所構,出為衢州刺史。俄轉揚州大都督府長 史,又為御史所劾,免官歸第。尋卒,贈戶部尚書。
jiě wǎn, wèi zhōu yuán chéng rén yě. shǎo yīng yōu sù jǔ, bài xīn zhèng wèi, lèi zhuǎn chéng dū chéng. yīn zòu shì chēng zhǐ, chāo qiān jiān chá yù shǐ, dīng yōu lí zhí. zé tiān yǐ wǎn shí liàn biān shì, qǐ fù jiù guān, lìng wǎng xī yù ān fǔ yí lǔ, kàng shū gù cí. zé tiān jiā zhī, xià chì yuē: jiě wǎn xiào xìng chún zhì, āi qíng kěn qiè, gù cí quán duó zhī róng, qǐ jiù zhōng yōu zhī diǎn. zú kě yǐ jī yáng fēng sú, dūn jiǎng míng jiào, yí suì yǎ huái, yǔn qí suǒ qǐng. réng lìng fú què hòu fù shàng.
解琬,魏州元城人也。少應幽素舉,拜新政尉,累轉成都丞。因奏事稱旨,超 遷監察御史,丁憂離職。則天以琬識練邊事,起復舊官,令往西域安撫夷虜,抗疏 固辭。則天嘉之,下敕曰:「解琬孝性淳至,哀情懇切,固辭權奪之榮,乞就終憂 之典。足可以激揚風俗,敦獎名教,宜遂雅懷,允其所請。仍令服闋後赴上。」
shèng lì chū, qiān shì yù shǐ, chōng shǐ ān fǔ wū zhì lēi jí shí xìng bù luò, xián dé qí pián yí, fān rén dà yuè, yǐ gōng zhuó bài yù shǐ zhōng chéng, jiān běi tíng dōu hù chí jié xī yù ān fǔ shǐ. wǎn sù yǔ guō yuán zhèn tóng guān xiāng shàn, suì wèi zōng chǔ kè suǒ huǐ, yóu shì zuǒ qiān cāng zhōu cì shǐ. wèi zhèng wù cún dà tǐ, shén dé rén hé. jǐng lóng zhōng, qiān yòu tái yù shǐ dà fū, jiān chí jié shuò fāng xíng jūn dà zǒng guǎn. wǎn qián hòu zài jūn èr shí yú zài, wù nóng xí zhàn, duō suǒ lì yì, biān jìng ān zhī.
聖歷初,遷侍御史,充使安撫烏質勒及十姓部落,鹹得其便宜,蕃人大悅,以 功擢拜御史中丞,兼北庭都護、持節西域安撫使。琬素與郭元振同官相善,遂為宗 楚客所毀,由是左遷滄州刺史。為政務存大體,甚得人和。景龍中,遷右台御史大 夫,兼持節朔方行軍大總管。琬前後在軍二十餘載,務農習戰,多所利益,邊境安 之。
jǐng yún èr nián, fù wèi shuò fāng jūn dà zǒng guǎn. wǎn fēn qiǎn suí jūn yào jí guān hé yáng chéng zhāng guān zōng féi xiāng lìng wéi jǐng jùn pǔ ān lìng yú chù zhōng děng xiào liào sān chéng bīng mù, yú shì jiǎn shí wàn rén, zòu bà zhī. xún shòu yòu wǔ wèi dà jiāng jūn, jiān jiǎn xiào jìn zhōu cì shǐ, cì jué jì nán xiàn nán. yǐ nián lǎo qǐ hái gǔ, bài biǎo qì, bù dài bào ér qù. yōu zhào jiā jīn zǐ guāng lù dài fū, tīng zhì shì, qí lù zhǔn pǐn quán gěi. xún jiàng xǐ shū láo zhī yuē: qīng qì jú jiān zhèng, cái shí gāo yuǎn, gōng zhōng zhāng qí lì shēn, zhēn gù zú yǐ gàn shì. lèi zhāng qiān zhī chū shǐ, tóng wèi jiàng zhī hé róng. zhí wǎn wén wǔ, gōng shēn fāng miàn, qín yú wáng jiā, shì wèi guó lǎo. qǐng zhě, gù sī cè jǐng, yuàn yán yǒng tuì, shēn xī mǎ yuán zhī néng, wèi suì qí xī zhī qǐng. rán zhāng shū pín shàng, yǎ huái nán duó. jīn zhī tuō xǐ guī xián, fú yī gāo xiè, gù kě yǐ jī lì tuí sú, yí xíng shù liáo. yǒng yán zhōng shǐ, liáng kě jiā shàng. yí shàn shè yǎng, yǐ jiè qī yí.
景雲二年,復為朔方軍大總管。琬分遣隨軍要籍官河陽丞張冠宗、肥鄉令韋景 駿、普安令於處忠等校料三城兵募,於是減十萬人,奏罷之。尋授右武衛大將軍, 兼檢校晉州刺史,賜爵濟南縣男。以年老乞骸骨,拜表訖,不待報而去。優詔加金 紫光祿大夫,聽致仕,其祿准品全給。尋降璽書勞之曰:「卿器局堅正,才識高遠, 公忠彰其立身,貞固足以幹事。類張騫之出使,同魏絳之和戎。職綰文武,功申方 面,勤於王家,是為國老。頃者,顧斯側景,願言勇退,深惜馬援之能,未遂祁奚 之請。然章疏頻上,雅懷難奪。今知脫屣歸閒,拂衣高謝,固可以激勵頹俗,儀刑 庶僚。永言終始,良可嘉尚。宜善攝養,以介期頤。」
wèi jǐ, tǔ bō kòu biān, fù zhào bài zuǒ sàn qí cháng shì, lìng yǔ tǔ bō fēn dìng dì jiè, jiān chù zhì shí xìng jiàng hù. wǎn yán tǔ bō bì qián huái pàn jì, qǐng yù zhī bīng shí wàn yú qín wèi děng zhōu yán jiā fáng è. qí nián dōng, tǔ bō guǒ rù kòu, jìng wèi zhī bīng suǒ jī zǒu zhī. é yòu biǎo qǐng zhì shì, bù xǔ, qiān tài zǐ bīn kè. kāi yuán wǔ nián, chū wèi tóng zhōu cì shǐ. míng nián zú, nián bā shí yú.
未幾,吐蕃寇邊,復召拜左散騎常侍,令與吐蕃分定地界,兼處置十姓降戶。 琬言吐蕃必潛懷叛計,請預支兵十萬於秦、渭等州嚴加防遏。其年冬,吐蕃果入寇, 竟為支兵所擊走之。俄又表請致仕,不許,遷太子賓客。開元五年,出為同州刺史。 明年卒,年八十餘。
bì gòu, hé nán yǎn shī rén yě. fù jǐng, zé tiān shí wèi sī wèi shǎo qīng. gòu shǎo jǔ jìn shì. shén lóng chū, lèi qiān zhōng shū shè rén. shí jìng huī děng zòu qǐng jiàng xuē wǔ shì zhū wáng, gòu cì dāng dú biǎo, jì shēng yùn lǎng chàng, jiān fēn xī qí wén jù, zuǒ yòu tīng zhě jiē lì rán kě xiǎo. yóu shì wǔ sān sī è zhī, chū wèi rùn zhōu cì shǐ. lèi chú yì zhōu dà dū dū fǔ zhǎng shǐ. jǐng yún chū, zhào bài zuǒ yù shǐ dài fū, zhuǎn shǎn zhōu cì shǐ, jiā yín qīng guāng lù dài fū, fēng wèi xiàn nán. qǐng zhī, fù shòu yì zhōu dà dū dū fǔ zhǎng shǐ, jiān chōng jiàn nán dào àn chá shǐ. suǒ lì zhōu fǔ, xián zhe shēng jī, zài shǔ zhōng yóu gé jiù bì, zhèng hào qīng yán. ruì zōng wén ér shàn zhī, xǐ shū láo yuē:
畢構,河南偃師人也。父憬,則天時為司衛少卿。構少舉進士。神龍初,累遷 中書舍人。時敬暉等奏請降削武氏諸王,構次當讀表,既聲韻朗暢,兼分析其文句, 左右聽者皆歷然可曉。由是武三思惡之,出為潤州刺史。累除益州大都督府長史。 景雲初,召拜左御史大夫,轉陝州刺史,加銀青光祿大夫,封魏縣男。頃之,復授 益州大都督府長史,兼充劍南道按察使。所歷州府,咸著聲績,在蜀中尤革舊弊, 政號清嚴。睿宗聞而善之,璽書勞曰:
wǒ guó jiā chuàng kāi tiān dì, zài zào lí yuán, sì yí lái wáng, wàn bāng huì zhì, zhì zhōu lì jùn, fēn zhí shè guān. zhēn guān yǒng huī zhī qián, huáng yóu wéi mù xián hēng chuí gǒng zhī hòu, chún fēng jiàn tì. zhēng fù jiāng jí, diào yì pō fán, xuǎn lì jǔ rén, shè yú fú làn. shěng gé tái sì, hǎn yǒu gōng zhí, gǒu tān lù zhì, yǐ dù suì shí. zhōng wài yīn xún, jì gāng chí wěn, qiě wú chéng gé, bì nǎi zī shēn. wèi guān jì bù zé rén, fēi qīn jí huì wèi fǎ yòu bù àn zuì, zuò niè níng táo? tān cán fàng shǒu zhě xiāng réng, qīng bái jié jǐ zhě sī jué. gài yóu shǎng fá bù jǔ, shēng shā mò xíng. gèng yǐ shuǐ hàn shí guāi, biān yú wèi mì, rì sǔn yī rì, zhēng liǎn bù xiū, dà dōng xiǎo dōng, zhù zhóu wèi yuàn, jiù gèng gē bō, hé yǐ kè kān!
我國家創開天地,再造黎元,四夷來王,萬邦會至,置州立郡,分職設官。貞 觀、永徽之前,皇猷惟穆;咸亨、垂拱之後,淳風漸替。征賦將急,調役頗繁,選 吏舉人,涉於浮濫。省閣台寺,罕有公直,苟貪祿秩,以度歲時。中外因循,紀綱 弛紊,且無懲革,弊乃滋深。為官既不擇人,非親即賄;為法又不按罪,作孽寧逃? 貪殘放手者相仍,清白潔己者斯絕。蓋由賞罰不舉,生殺莫行。更以水旱時乖,邊 隅未謐,日損一日,征斂不休,大東小東,杼軸為怨,就更割剝,何以克堪!
xī wén dāng guān, yǐ liú dú hái zhū wèi shàng. jīn zhī cóng zhí, yǐ chōng chē lián sì wèi néng. huò jiāo jié fù jiā, yì qì pín ruò huò jīn jiǎ diǎn zhèng, shù lì fù xīn. yì wū zhī jiān, náng qiè jù wěi, huò dì yǒu chūn gàn zǐ qī, huò jiā yǒu chù chǎn zī cái, jí bèi àn tōng, bìng cóng qǔ duó. ruò yǒu gù lìn, jí yīn shì yǐ shéng, cū zhàng dà jiā, dòng qīng xìng mìng, huái yuān bào tòng, wú suǒ gào chén. bǐ chà yù shǐ wěi lìng xún chá, huò yǒu guì yào suǒ zhǔ, wèi néng bù bì quán háo huò yǒu qīn gù zài guān, yòu hǎn jué yú yán miàn. zài chí yuán xí, tú fán chū shǐ zhī míng ān wèn hú lí, wèi jiàn mái chē zhī jié. yáng qīng jī zhuó, jīng wèi bù fēn jí è hǎo shàn, xiāo lán mò bié. guān shǒu jì qí ruò cǐ, xià rén qǐ yǐ liáo shēng. shù nián yǐ lái, diāo cán gèng shén.
昔聞當官,以留犢還珠為上。今之從職,以充車聯駟為能。或交結富家,抑棄 貧弱;或矜假典正,樹立腹心。邑屋之間,囊篋俱委,或地有椿干梓漆,或家有畜 產資財,即被暗通,並從取奪。若有固吝,即因事以繩,粗杖大枷,動傾性命,懷 冤抱痛,無所告陳。比差御史委令巡察,或有貴要所囑,未能不避權豪;或有親故 在官,又罕絕於顏面。載馳原隰,徒煩出使之名;安問狐狸,未見埋車之節。揚清 激濁,涇、渭不分;嫉惡好善,蕭、蘭莫別。官守既其若此,下人豈以聊生。數年 已來,凋殘更甚。
qīng gū jié dú xíng, yǒu gǔ rén zhī fēng, zì lín shǔ chuān, bì huà dùn yì. lǎn qīng qián hòu zhí zòu, hé yì pò zhù qiú jiān? zhū shǐ zhī zhōng, zài qīng wèi zuì. bìng néng jǐn jié shì qīng rú cǐ, bǎi jùn hé yōu hū bù lǐ, wàn rén hé lǜ hū bù ān? qīng dāng yì jiān, wù wèi hòu gù. zhèn jiā qīng zhí dào, jīn cì páo dài bìng yī yī fù.
卿孤潔獨行,有古人之風,自臨蜀川,弊化頓易。覽卿前後執奏,何異破柱求 奸?諸使之中,在卿為最。並能盡節似卿如此,百郡何憂乎不理,萬人何慮乎不安? 卿當益堅,勿為後顧。朕嘉卿直道,今賜袍帶並衣一副。
xún bài hù bù shàng shū, zhuǎn lì bù shàng shū, bìng yáo lǐng yì zhōu dà dū dū fǔ zhǎng shǐ. xuán zōng jí wèi, lèi bài hé nán yǐn, qiān hù bù shàng shū. kāi yuán sì nián, yù jí, shàng shǒu shū yī fāng yǐ cì zhī. shí yì hù bù shàng shū wèi xiōng guān, jù gǎi shòu tài zǐ zhān shì, jì qí yǒu chōu. xún zú, zèng huáng mén jiān, shì yuē jǐng.
尋拜戶部尚書,轉吏部尚書,並遙領益州大都督府長史。玄宗即位,累拜河南 尹,遷戶部尚書。開元四年,遇疾,上手疏醫方以賜之。時議戶部尚書為凶官,遽 改授太子詹事,冀其有瘳。尋卒,贈黃門監,諡曰景。
gòu chū sàng jì mǔ shí, yǒu èr mèi zài qiǎng bǎo, qīn jiā jū yǎng, xián dé chéng lì. jí gòu zú, èr mèi hào jué jiǔ zhī, yǐ fǔ yù ēn, suì zhì sān nián zhī fú. qí dì xǔ yì shén āi huǐ, bìng wèi dāng shí suǒ chēng. xǔ guān zhì jīng zhōu sī mǎ.
構初喪繼母時,有二妹在襁褓,親加鞠養,鹹得成立。及構卒,二妹號絕久之, 以撫育恩,遂制三年之服。其弟栩亦甚哀毀,並為當時所稱。栩官至荊州司馬。
sū xiàng, yōng zhōu lán tián rén. míng jīng jǔ, lèi shòu hù xiàn wèi. yōng zhōu zhǎng shǐ lǐ yì yǎn zhào ér wèi yuē: hù xiàn běn duō sù sòng, jìn rì suì jué, fǎng wèn guǒ yóu míng gōng wèi qí shū lǐ. yīn gù zhǐ shì yuē: cǐ zuò jí míng gōng zuò yě, dàn hèn fēi chí mù suǒ jiàn ěr.
蘇珦,雍州藍田人。明經舉,累授鄠縣尉。雍州長史李義琰召而謂曰:「鄠縣 本多訴訟,近日遂絕,訪問果由明公為其疏理。」因顧指事曰:「此座即明公座 也,但恨非遲暮所見耳。」
chuí gǒng chū, bài yòu tái jiān chá yù shǐ. shí zé tiān jiāng zhū hán lǔ děng zhū wáng, shǐ xiàng àn qí mì zhuàng, xiàng xùn wèn jiē wú zhēng yàn. huò wū gào xiàng yǔ hán lǔ děng tóng qíng, zé tiān zhào jiàn jié wèn, xiàng kàng yì bù huí. zé tiān bù yuè, yuē: qīng dà yá zhī shì, zhèn dāng bié yǒu qū shǐ, cǐ yù bù jiǎ qīng yě. suì lìng xiàng yú hé xī jiān jūn. wǔ qiān yòu sī láng zhōng. shí yù shǐ wáng hóng yì tuō fù lái jùn chén, gòu xiàn wú zuì, cháo tíng jí zhī. cháng shòu zhào yú guó zhōu cǎi mù, yì shǐ bù jié, dīng fū duō sǐ, xiàng àn zòu qí shì, hóng yì jìng yǐ zuò chù. xiàng xún qiān gěi shì zhōng, lèi shòu zuǒ sù zhèng tái yù shǐ dà fū. shí yǒu zhào bái sī mǎ bǎn yíng dà xiàng, mí fèi jù yì, xiàng yǐ fáng nóng, shàng shū qiè jiàn, zé tiān nà yān.
垂拱初,拜右台監察御史。時則天將誅韓、魯等諸王,使珦按其密狀,珦訊問 皆無徵驗。或誣告珦與韓、魯等同情,則天召見詰問,珦抗議不回。則天不悅,曰: 「卿大雅之士,朕當別有驅使,此獄不假卿也。」遂令珦於河西監軍。五遷右司郎 中。時御史王弘義託附來俊臣,構陷無罪,朝廷疾之。嘗受詔於虢州采木,役使不 節,丁夫多死,珦按奏其事,弘義竟以坐黜。珦尋遷給事中,累授左肅政台御史大 夫。時有詔白司馬坂營大像,糜費巨億,珦以妨農,上疏切諫,則天納焉。
shén lóng chū, wǔ sān sī shàn quán, wéi yuè jiāng gào sān sī jiāng yǒu nì móu, fǎn wèi sān sī suǒ gòu, zhōng zōng lìng zhǎn zhī. xiàng zòu fēi shí bù kě xíng xíng, yóu shì wǔ sān sī zhǐ, zhuǎn wèi yòu yù shǐ dài fū. xún chū wèi qí zhōu cì shǐ, fù wèi yòu tái dài fū. huì jié mǐn tài zǐ bài, zhào xiàng qióng qí dǎng yǔ. shí ruì zōng zài fān, wèi dé zuì zhě suǒ yǐn, xiàng yīn biàn xī shì zhuàng, mì zòu yǐ bǎo chí zhī. zhōng zōng yì jiě, yīn shì duō suǒ yuán miǎn, zhuó xiàng wèi hù bù shàng shū, cì jué hé nèi jùn gōng. xún shòu tài zǐ bīn kè jiǎn xiào zhān shì, yǐ nián lǎo zhì shì. kāi yuán sān nián zú, nián bā shí yī, zèng yǎn zhōu dū du, shì yuē wén. zi jìn, yì zhī míng.
神龍初,武三思擅權,韋月將告三思將有逆謀,反為三思所構,中宗令斬之。 珦奏非時不可行刑,由是忤三思旨,轉為右御史大夫。尋出為岐州刺史,復為右台 大夫。會節愍太子敗,詔珦窮其黨與。時睿宗在籓,為得罪者所引,珦因辯析事狀, 密奏以保持之。中宗意解,因是多所原免,擢珦為戶部尚書,賜爵河內郡公。尋授 太子賓客、檢校詹事,以年老致仕。開元三年卒,年八十一,贈兗州都督,諡曰文。 子晉,亦知名。
jìn, shù suì néng shǔ wén, zuò bā guà lùn, lì bù shì láng fáng yǐng xù mì shū shǎo jiān wáng shào zōng jiàn ér shǎng tàn yuē: cǐ hòu lái wáng càn yě. ruò guàn jǔ jìn shì, yòu yīng dà lǐ jǔ, jiē jū shàng dì. xiān tiān zhōng, lèi qiān zhōng shū shè rén, jiān chóng wén guǎn xué shì. xuán zōng jiān guó, měi yǒu zhì mìng, jiē lìng jìn jí jiǎ céng wèi zhī. jìn yì shù jìn dǎng yán, shēn jiàn jiā nà. é chū wèi sì zhōu cì shǐ, yǐ fù lǎo qǐ cí zhí guī shì, xǔ zhī. fù zú hòu, lì hù bù shì láng, xí jué hé nèi jùn gōng. kāi yuán shí sì nián, qiān lì bù shì láng. shí kāi fǔ sòng jǐng jiān shàng shū shì, jìn jí qí huàn dì yú jīng dū zhī xuǎn shì, jì hú míng kǎo pàn, jìn dú duō shǎng bá, shén dé dāng shí zhī yù. é ér shì zhōng péi guāng tíng zhī shàng shū shì, měi yù guān yīng pī tuì zhě, dàn duì zhòng pī bù, yǐ zhū bǐ diǎn tóu ér yǐ. jìn suì bǎng xuǎn yuàn yún: mén xià diǎn tóu zhě, gèng yǐn zhù nǐ. guāng tíng yǐ wèi wǔ jǐ, shén bù yuè, suì chū wèi rǔ zhōu cì shǐ. sān qiān wèi zhōu cì shǐ, jiā yín qīng guāng lù dài fū, rù wèi tài zǐ zuǒ shù zǐ. èr shí èr nián zú, nián wǔ shí jiǔ.
晉,數歲能屬文,作《八卦論》,吏部侍郎房穎敘、秘書少監王紹宗見而賞嘆 曰:「此後來王粲也。」弱冠舉進士,又應大禮舉,皆居上第。先天中,累遷中書 舍人,兼崇文館學士。玄宗監國,每有制命,皆令晉及賈曾為之。晉亦數進讜言, 深見嘉納。俄出為泗州刺史,以父老乞辭職歸侍,許之。父卒後,歷戶部侍郎,襲 爵河內郡公。開元十四年,遷吏部侍郎。時開府宋璟兼尚書事,晉及齊澣遞於京都 知選事,既糊名考判,晉獨多賞拔,甚得當時之譽。俄而侍中裴光庭知尚書事,每 遇官應批退者,但對眾披簿,以硃筆點頭而已。晉遂榜選院云:「門下點頭者,更 引注擬。」光庭以為侮己,甚不悅,遂出為汝州刺史。三遷魏州刺史,加銀青光祿 大夫,入為太子左庶子。二十二年卒,年五十九。
chū, jìn yǔ luò yáng rén zhāng xún zhī zhòng zhī xiōng dì yǒu shàn, xún zhī děng bìng yǐ xué yè zhù míng. xún zhī, zé tiān shí shàng shū wǔ zhǐ bèi zhū. zhòng zhī, shén lóng zhōng móu shā wǔ sān sī, wèi yǒu rén sòng zhī xùn suǒ fā, xià yù sǐ. jìn hòu fǔ zhòng zhī zǐ jiàn, yǒu rú jǐ zi, jiào zhī shū jì, wèi yíng hūn huàn. jí jìn zú, jiàn zhì yóu zi zhī fú, shí rén shén yǐ cǐ chēng zhī.
初,晉與洛陽人張循之、仲之兄弟友善,循之等並以學業著名。循之,則天時 上書忤旨被誅。仲之,神龍中謀殺武三思,為友人宋之愻所發,下獄死。晉厚撫仲 之子漸,有如己子,教之書記,為營婚宦。及晉卒,漸制猶子之服,時人甚以此稱 之。
zhèng wéi zhōng, sòng zhōu sòng chéng rén yě. yí fèng zhōng, jìn shì jǔ, shòu jǐng xíng wèi, zhuǎn tāng yīn wèi. tiān shòu zhōng, yīng jǔ zhào jiàn, zé tiān lín xuān wèn zhū jǔ rén: hé zhě wèi zhōng? zhū rén duì bù chēng zhǐ. wéi zhōng duì yuē: chén wén zhōng zhě, wài yáng jūn zhī měi, nèi kuāng jūn zhī è. zé tiān yuē: shàn. shòu zuǒ sī yù lǜ fǔ zhòu cáo cān jūn, lèi qiān shuǐ bù yuán wài láng. zé tiān xìng zhǎng ān, wéi zhōng dài zhì yǐn jiàn, zé tiān wèi yuē: zhèn shí qīng, qián yú dōng dōu yán zhōng chén wài yáng jūn zhī měi, nèi kuāng jūn zhī è, zhì jīn bù wàng. xún jiā cháo sàn dài fū, zài qiān fèng gé shè rén.
鄭惟忠,宋州宋城人也。儀鳳中,進士舉,授井陘尉,轉湯陰尉。天授中,應 舉召見,則天臨軒問諸舉人:「何者為忠?」諸人對不稱旨。惟忠對曰:「臣聞忠 者,外揚君之美,內匡君之惡。」則天曰:「善。」授左司御率府胄曹參軍,累遷 水部員外郎。則天幸長安,惟忠待制引見,則天謂曰:「朕識卿,前於東都言『忠 臣外揚君之美,內匡君之惡』,至今不忘。」尋加朝散大夫,再遷鳳閣舍人。
zhōng zōng jí wèi, shén jìng zhòng zhī, zhuó bài huáng mén shì láng. shí yì qǐng jìn lǐng nán shǒu lǐng jiā chù bīng qì, wéi zhōng yuē: fū wèi zhèng bù kě gé yǐ xí sú, qiě wú dōu fù yún: jiā yǒu hè xī, hù yǒu xī qú. rú huò jìn zhī, qǐ wú jīng rǎo yé? suì qǐn. wú hé, shǒu dà lǐ qīng. jié mǐn tài zǐ yǔ jiāng jūn lǐ duō zuò děng jǔ bīng zhū wǔ sān sī, shì biàn fú zhū. qí guà wù shǒu mén zhě bìng pèi liú, jiāng xíng, yǒu wéi shì dǎng yǔ mì zòu qǐng jǐn zhū zhī. zhōng zōng lìng tuī duàn, wéi zhōng zòu yuē: jīn dà yù shǐ jué, rén xīn wèi níng, ruò gēng gǎi tuī, bì dì xiāng jīng kǒng, zé fǎn cè zhī zǐ, wú yóu zì ān. chì lìng bǎi sī yì, suì yī jiù duàn, suǒ quán zhě shén duō. é bài yù shǐ dài fū, chí jié zhèn gěi hé běi dào, réng chù zhì mù zǎi. hái, fū zòu chēng zhǐ, jiā yín qīng guāng lù dài fū, fēng xíng yáng xiàn nán. kāi yuán chū, wèi lǐ bù shàng shū, zhuǎn tài zǐ bīn kè. shí nián zú, zèng tài zǐ shǎo bǎo.
中宗即位,甚敬重之,擢拜黃門侍郎。時議請禁嶺南首領家畜兵器,惟忠曰: 「夫為政不可革以習俗,且《吳都賦》云:『家有鶴膝,戶有犀渠。』如或禁之, 豈無驚擾耶?」遂寢。無何,守大理卿。節愍太子與將軍李多祚等舉兵誅武三思, 事變伏誅。其詿誤守門者並配流,將行,有韋氏黨與密奏請盡誅之。中宗令推斷, 惟忠奏曰:「今大獄始決,人心未寧,若更改推,必遞相驚恐,則反側之子,無由 自安。」敕令百司議,遂依舊斷,所全者甚多。俄拜御史大夫,持節賑給河北道, 仍黜陟牧宰。還,敷奏稱旨,加銀青光祿大夫,封滎陽縣男。開元初,為禮部尚書, 轉太子賓客。十年卒,贈太子少保。
wáng zhì yīn, bó zhōu liáo chéng rén yě. shǎo yǐ jìn shì zhuó dì. shén lóng nián, lèi chú zuǒ tái yù shǐ, jiā cháo sàn dài fū. zhí fǎ gāng zhèng, bǎi liáo wèi dàn, shí rén hū wèi zào diāo, yán qí gù zhān rén lì, rú diāo è zhī shì yàn què yě. xún qiān dà lǐ zhèng, cháng zòu yán: fǎ lìng zhě, rén zhī dī fáng, dī fáng bù lì, zé rén wú suǒ jìn. qiè jiàn dà lǐ guān liáo, duō bù fèng fǎ, yǐ zòng zuì wèi kuān shù, yǐ shǒu wén wèi kē kè. chén làn zhí xíng diǎn, shí kǒng wèi zhòng suǒ bàng. suì biǎo shàng suǒ zhe yīng zhèng lùn yǐ jiàn zhì, qí cí yuē:
王志愔,博州聊城人也。少以進士擢第。神龍年,累除左台御史,加朝散大夫。 執法剛正,百僚畏憚,時人呼為「皁雕」,言其顧瞻人吏,如鵰鶚之視燕雀也。尋 遷大理正,嘗奏言:「法令者,人之堤防,堤防不立,則人無所禁。竊見大理官僚, 多不奉法,以縱罪為寬恕,以守文為苛刻。臣濫執刑典,實恐為眾所謗。」遂表上 所著《應正論》以見志,其詞曰:
cháng dú yì zhì cuì, lì jiàn dà rén, hēng, jù yǐ zhèng yě. liù èr, yǐn jí wú jiù. zhù yuē: jū cuì zhī shí, tǐ róu dāng wèi. chù kūn zhī zhōng, jǐ dú chù zhèng. yì cāo ér jù, dú zhèng zhě wēi, wèi néng biàn tǐ, yǐ yuǎn yú hài. gù bì jiàn yǐn, rán hòu nǎi jí ér wú jiù. wáng sù yuē: liù èr yǔ jiǔ wǔ xiāng yīng, jù lǚ zhēn zhèng. yǐn yóu yíng yě, wèi jí suǒ yíng, hé jiù zhī yǒu? wèi cháng bù chuò shū ér tàn yuē: jū zhōng lǚ zhèng, shì zhī cháng tǐ, jiàn yǐn wú jiù, dào yì yí rán.
嘗讀《易》至「萃,利見大人,亨,聚以正也。六二,引吉無咎。」注曰: 「居萃之時,體柔當位。處《坤》之中,己獨處正。異操而聚,獨正者危,未能變 體,以遠於害。故必見引,然後乃吉而無咎。」王肅曰:「六二與九五相應,俱履 貞正。引由迎也,為吉所迎,何咎之有?」未嘗不輟書而嘆曰:「居中履正,事之 常體,見引無咎,道亦宜然。
yǒu kè wén ér huò zhī, yīn wèi pū yuē: jīn zhǔ shàng wén míng, yù zhōng lǐ dìng, jūn lèi sī diǎn xiàn, bù wù hé tóng. chù zhèng zhī zhì suī cún, jiàn yǐn zhī jí shuí yīng? xíng zhī bù yǐ, yú qiè jù yān.
有客聞而惑之,因謂仆曰:今主上文明,域中理定,君累司典憲,不務和同。 處正之志雖存,見引之吉誰應?行之不已,余竊懼焉。
pū liǎn jīn jiàng jiē yī ér xiè yuē: bǔ yí què yú gǔn zhí, yòng zhōng dǎng wèi jǐ rèn, yǐ méng yǎng zhèng, jiàn yǐn huò jí, yīng cǐ dào yě, rén hé yuǎn zāi! xī jiù yáo mó yú, dēng cháo zuò shì, shè jiào lǐ wù, kāi xùn chéng wù. shì yǐ wǔ liú yǒu zhái, wǔ zhái sān jū, hù zhōng zéi xíng, xíng gù wú xiǎo. yú shì shùn měi qí shì yuē: rǔ míng yú wǔ xíng, yǐ bì wǔ jiào, qī yú yǔ lǐ, xíng qī yú wú xíng, rén xié yú zhōng, shí nǎi gōng, mào zāi! gù kǒng zǐ tàn qí zhèng yuē: shùn jǔ jiù yáo, bù rén zhě yuǎn. cǐ fēi míng pì zhí fǎ, dà rén jiàn yǐn zhī yīng hū? jì sūn xíng fù zhī shì jūn yě, jǔ qiè bǎo zhī qiān, chù shòu yì zhī shǎng, míng shàn è ér jiū tè, yì jiàn shǎng yǐ sāi wéi. zài yú shùn zhī gōng, jū èr shí zhī yī, zhǔ sī de xíng qí dào, shí jūn bù yǐ wèi xián, cǐ fēi jǐ dú chù zhèng, yīng zhèng ér wú jiù. guān yú yú táng, zāng bó zhèng sè lù dǐng zài miào, āi bó kàng cí. yán zhě dé jǐn qí zhōng, wén zhī bù jiā qí zuì. gù chūn qiū chēng zāng shì zhī zhèng, yuē: jī shàn zhī jiā, bì yǒu yú qìng. cǐ fēi yì cāo ér jù, yǐn jí zhī suǒ zhì hū? wèi jiàng lǐ zhí, jìn hóu nǎi fù qí wèi zhū rén cí shùn, zhào dùn bù fá qí guó. cǐ fēi zhèng tǐ wèi biàn, wèi jí suǒ yíng zhě hū?
仆斂襟降階揖而謝曰:補遺闕於袞職,用忠讜為己任,以蒙養正,見引獲吉, 應此道也,仁何遠哉!昔咎繇謨虞,登朝作士,設教理物,開訓成務。是以五流有 宅,五宅三居,怙終賊刑,刑故無小。於是舜美其事曰:「汝明於五刑,以弼五教, 期於予理,刑期於無刑,人協於中,時乃功,懋哉!」故孔子嘆其政曰:「舜舉咎 繇,不仁者遠。」此非明辟執法,大人見引之應乎?季孫行父之事君也,舉竊寶之 愆,黜授邑之賞,明善惡而糾慝,議僭賞以塞違。在虞舜之功,居二十之一,主司 得行其道,時君不以為嫌,此非己獨處正,應正而無咎。觀魚於棠,臧伯正色;賂 鼎在廟,哀伯抗詞。言者得盡其忠,聞之不加其罪。故《春秋》稱臧氏之正,曰: 「積善之家,必有餘慶。」此非異操而聚,引吉之所致乎?魏絳理直,晉侯乃復其 位;邾人辭順,趙盾不伐其國。此非正體未變,為吉所迎者乎?
fū zài shàng chuí gǒng, chén xià shǒu zhì, ruò zhèng yīng hū shàng, nǎi yǐn jí yú xià. ér zhōng shì wén dào, ruò cún ruò wáng, jiāo zhàn yú jué zhèng zhī mén, huái yí hū yǔ mò zhī jìng, jù dú zhèng zhī mò yǐn, wàng cǐ zhèng zhī bì hēng. xū jiē hū! xíng jǐ lì shēn, jū zhèng jiàn yì, qí dòng yě zhí, qí zhèng yě fāng. wéi zhèng zhí ér shì yǔ, hé wǎng ér fēi yōu lì. hé yǐ míng zhī? kūn liù èr: zhí fāng dà, bù xí wú bù lì. wén yán yuē: zhí qí zhèng yě, fāng qí yì yě, jūn zi jìng yǐ zhí nèi, yì yǐ fāng wài. jìng yì lì ér dé bù gū, zhí fāng dà zé bù yí qí suǒ xíng yě. jī kāng zhuàn shì sī lùn, cáo xī zhe zhì gōng piān, jiē yǐ chóng gōng jī sú, yì sī shì zhǔ, yī yán kě yǐ bì zhī, guī yú tǐ zhèng ér yǐ yǐ. lǐ jì yuē: xíng zhě xíng yě, xíng zhě chéng yě, yī chéng ér bù kě biàn, gù jūn zǐ jǐn xīn yān. ruò yǐ xǐ nù zhì xíng, qīng zhòng shè bǐ, shì zé qiáo qián jīng mǎ, yòng xī zhǐ lùn rén, yuàn zhōng liè tù, yǐ cóng yù fèi fǎ. lǐ yǒu wéi ér hé dào, wù guì hé ér bù tóng, bù tóng zhī hé, zhèng zài qí zhōng yǐ.
夫在上垂拱,臣下守制,若正應乎上,乃引吉於下。而中士聞道,若存若亡, 交戰於譎正之門,懷疑乎語默之境,懼獨正之莫引,忘此正之必亨。吁嗟乎!行己 立身,居正踐義,其動也直,其正也方。維正直而是與,何往而非攸利。何以明之? 《坤》六二:「直方大,不習無不利。」《文言》曰:「直其正也,方其義也,君 子敬以直內,義以方外。敬義立而德不孤,直方大則不疑其所行也。」嵇康撰《釋 私論》,曹羲著《至公篇》,皆以崇公激俗,抑私事主,一言可以蔽之,歸於體正 而已矣。《禮記》曰:「刑者侀也,侀者成也,一成而不可變,故君子盡心焉。」 若以喜怒制刑,輕重設比,是則橋前驚馬,用希旨論人,苑中獵兔,以從欲廢法。 理有違而合道,物貴和而不同,不同之和,正在其中矣。
xī rèn yán wèi wǔ wēi tài shǒu, hàn dì jiè zhī yuē: shàn shì shàng guān, wú shī míng yù. yán duì yuē: chén wén zhōng chén bù sī, sī chén bù zhōng, shàng xià léi tóng, fēi guó jiā zhī fú. shàn shì shàng guān, chén bù gǎn fèng zhào. rèn yán yǎ zòu, hàn zhǔ shì qí yán. cǐ zé guī zhèng bù huí, guāi zhǐ shùn yì, bù yǐ wǔ huái jiàn jì, sī yì wéi ér hé dào. yàn zi chūn qiū: jǐng gōng jiàn liáng qiū jù yuē: jù yǔ wǒ hé. yàn zǐ yuē: cǐ tóng yě. hé zhě, jūn gān zé chén suān, jūn dàn zé chén xián. jīn jù yě, jūn gān yì gān, suǒ wèi tóng yě, ān dé wèi hé? shì yǐ jì yán méi yǐ diào gēng, nǎi shì píng xīn zhī wèi xiàn kě fǒu ér lùn dào, fāng huī zhèng tǐ zhī jié. qí yǐn zhèng ér zūn dù, gù yuē wù guì hé ér bù tóng. liú màn shān biàn hé tóng zhī yì, yǒu zhǐ zāi! ruò yǐ bù tóng jiàn jī, wèi gǎn wén huì.
昔任延為武威太守,漢帝誡之曰:「善事上官,無失名譽。」延對曰:「臣聞 忠臣不私,私臣不忠,上下雷同,非國家之福。善事上官,臣不敢奉詔。」任延雅 奏,漢主是其言。此則歸正不回,乖旨順義,不以忤懷見忌,斯亦違而合道。《晏 子春秋》:景公見梁丘據曰:「據與我和。」晏子曰:「此同也。和者,君甘則臣 酸,君淡則臣咸。今據也,君甘亦甘,所謂同也,安得為和?」是以濟鹽梅以調羹, 乃適平心之味;獻可否而論道,方恢政體之節。俟引正而遵度,故曰物貴和而不同。 劉曼山辯和同之義,有旨哉!若以不同見譏,未敢聞誨。
kè yuē: hé tóng guāi xùn, zé yǐ wén zhī. yuán fǎ chéng ér bù biàn zhě, qǐ xù yù zhī kuān xiàn yé? shū yuē: yù zhòng yǐ kuān. chuán yuē: kuān zé dé zhòng. ruò yǐ yán tǒng wù, yì hū kuān zhèng yǐ.
客曰:和同乖訓,則已聞之。援法成而不變者,豈恤獄之寬憲耶?《書》曰: 「御眾以寬。」《傳》曰:「寬則得眾。」若以嚴統物,異乎寬政矣。
duì yuē: xíng shǎng èr bǐng, wéi rén zhǔ cāo zhī, chóng hòu rèn kuān, shì wèi dì wáng zhī dé. shèn zǐ yuē: yǐ lì yì fǎ zhě, bǎi xìng yě yǐ sǐ shǒu fǎ zhě, yǒu sī yě yǐ dào biàn fǎ zhě, jūn shàng yě. rán zé fěi rén chén suǒ cāo. hòu wèi yóu zhào zhī wèi tíng wèi yě, wèi dì cháng sī chì zhào yǒu suǒ jiàng shù, zhào zhí ér bù cóng yuē: bì xià zì néng shù zhī, qǐ zú lìng chén qū bǐ yě? shì zhī kuān shù shì jūn dào, qū cóng fēi chén jié. rén huò wèi dá sī zhǐ, bù liào qí wù, yǐ píng xíng wèi jùn, jiāng qū fǎ wèi kuān, jǐn shǒu xiàn zhāng, hào wèi shēn mì. nèi lǜ: shì zhǒng kuī jiè, yī zhū wǔ bǎi rén, rú lái bù jiù qí zuì. qǐ wèi fó fǎ wèi cán kè yé? lǎo zǐ dào dé jīng yún: tiān wǎng huī huī, shū ér bù lòu. qǐ wèi dào jiào wèi níng jùn yé? jiā yǔ yuē: wáng zhě zhī zhū yǒu wǔ, ér qǐn dào bù yù yān. jí xīn biàn yán wěi zhī liú. lǐ jì yì chén sì shā, pò lǜ luàn míng zhī wèi. qǐ shì rú jiā zhí jìn, kǒng zǐ zhī shēn wén zāi? cǐ sān jiào zhī yòng fǎ zhě, suǒ yǐ míng zhēn dì, zhòng xuán yóu, cún tiān gāng, lì rén jí yě.
對曰:刑賞二柄,唯人主操之,崇厚任寬,是謂帝王之德。慎子曰:「以力役 法者,百姓也;以死守法者,有司也;以道變法者,君上也。」然則匪人臣所操。 後魏游肇之為廷尉也,魏帝嘗私敕肇有所降恕,肇執而不從曰:「陛下自能恕之, 豈足令臣曲筆也?」是知寬恕是君道,曲從非臣節。人或未達斯旨,不料其務,以 平刑為峻,將曲法為寬,謹守憲章,號為深密。《內律》:「釋種虧戒,一誅五百 人,如來不救其罪。」豈謂佛法為殘刻耶?老子《道德經》云:「天網恢恢,疏而 不漏。」豈謂道教為凝峻耶?《家語》曰:「王者之誅有五,而寢盜不預焉。」即 心辯言偽之流。《禮記》亦陳四殺,破律亂名之謂。豈是儒家執禁,孔子之深文哉? 此三教之用法者,所以明真諦,重玄猷,存天綱,立人極也。
rán zé gān xiàng zhèn yào, tiān dào míng wēi. qí zhòng wéi xíng, bǎi wáng suǒ yǐ chuí fàn xī rén yǐ fǎ, sān hòu yú shì chéng gōng. suǒ wù zhǎng xiàn jué píng, sī tíng wèi zhī zhí ěr. yì yuē: jiā rén hè hè, wú jiù fù zi xī xī, zhōng lìn. yán yú qí jiā, kě yí yú guó. xī cuī shí dá yú lǐ ér zuò zhèng lùn, zhòng zhǎng tǒng yuē: fán wèi rén zhǔ, yí xiě zhèng lùn yī tòng, zhì zhū zuò cè. qí dà dǐ yún wèi guó zhě yǐ yán zhì píng, fēi yǐ kuān zhì píng zhě yě. rán zé chēng yán zhě bù bì yú tiáo yuè zhì, níng wǎng zhòng fá, zài yú shī yǐn kuò yǐ jiǎo wǎng, yòng píng diǎn yǐ jìn fēi. xíng gù yǒu cháng, fá qīng wú shě, rén bù yì fàn, fáng zhī nán yuè gù yě. dàn rén màn lì zhuó, wěi jī zāng shēn, ér yuē yǐ kuān lǐ zhī, kě yǐ wú guò. hé yì hū mìng wáng liáng yù hàn, shě xián cè yú bēn dì qǐng yú fū gōng jí, tíng yào shí yú fū còu! shì jiàn qiū jià zhuǎn yì, gāo huāng gēng shēn, yī rén pú fū, hé gōng zhī yǒu?
然則乾象震曜,天道明威。齊眾惟刑,百王所以垂範;析人以法,三後於是成 功。所務掌憲決平,斯廷尉之職耳。《易》曰:「家人嗃嗃,無咎;婦子嘻嘻,終 吝。」嚴於其家,可移於國。昔崔實達於理而作《政論》,仲長統曰:「凡為人主, 宜寫《政論》一通,置諸坐側。」其大抵云為國者以嚴致平,非以寬致平者也。然 則稱嚴者不必逾條越制,凝網重罰,在於施隱括以矯枉,用平典以禁非。刑故有常, 罰輕無舍,人不易犯,防之難越故也。但人慢吏濁,偽積贓深,而曰以寬理之,可 以無過。何異乎命王良御駻,舍銜策於奔踶;請俞跗攻疾,停藥石於膚腠!適見秋 駕轉逸,膏肓更深,醫人僕夫,何功之有?
yòu wèi pū yuē: chéng fǎ ér biàn, wéi dì wáng zhī mìng yú? duì yuē: hé wèi qí rán yě? xī hàn wǔ dì shēng zhāo píng jūn shā rén, yǐ gōng zhǔ zi, tíng wèi shàng qǐng lùn. zuǒ yòu wèi yán, wǔ dì chuí tì tàn yuē: fǎ lìng zhě, xiān dì zhī suǒ zào yě, yòng qīn gù wū xiān dì zi fǎ, wú hé miàn mù rù gāo miào hū? yòu xià fù wàn rén! nǎi kě qí zòu. jìn dài suí wén dì zi qín wáng jùn wèi bīng zhōu zǒng guǎn, yǐ shē zòng miǎn guān. pú shè yáng sù zòu yán: wáng, bì xià ài zi, qǐng shě qí guò. wén dì yuē: fǎ bù kě wéi. ruò rú gōng yì, wǒ shì wǔ ér zhī fù, fēi zhào rén zhī fù, hé bù bié zhì tiān zǐ ér lǜ hū? wǒ ān néng kuī fǎ! zú bù xǔ. cǐ shì dì wáng cāo fǎ, xié yú lǐ jīng bù biàn zhī yì. kuàng yú qiū guān diǎn zhí, sī kòu sù shì, ér kě biàn dòng zhě hū! wǒ huáng ruì zhé dēng tú, gāo shì yán láng zhī shàng zǎi héng míng yǔn jiù liè, jí mù miào táng zhī xià. qián kūn jiāo tài, rì yuè guāng huá, shù jī qí níng, zhòng gōng xián lǐ. jù yǐ zhèng yě, pū xìng lì jiàn dà rén yǐn qí jí yān, qī yǎng zhèng yú xià wèi. zhōng zhèng shì tuō, yǔ hé jù hū?
又謂仆曰:成法而變,唯帝王之命歟?對曰:何為其然也?昔漢武帝甥昭平君 殺人,以公主子,廷尉上請論。左右為言,武帝垂涕嘆曰:「法令者,先帝之所造 也,用親故誣先帝子法,吾何面目入高廟乎?又下負萬人!」乃可其奏。近代隋文 帝子秦王俊為并州總管,以奢縱免官。僕射楊素奏言:「王,陛下愛子,請舍其過。」 文帝曰:「法不可違。若如公意,我是五兒之父,非兆人之父,何不別制天子兒律 乎?我安能虧法!」卒不許。此是帝王操法,協於禮經不變之義。況於秋官典職, 司寇肅事,而可變動者乎!我皇睿哲登圖,高視岩廊之上;宰衡明允就列,輯穆廟 堂之下。乾坤交泰,日月光華,庶績其凝,眾工咸理。聚以正也,仆幸利見大人; 引其吉焉,期養正於下位。中正是托,予何懼乎?
fū jūn zǐ bǎi xíng zhī jī, chū chù èr tú ér yǐ. chū zé cè míng wěi zhì, xíng zhí dào yǐ shì rén, jìn shàn nà zhōng, yǎng tài jiē ér jī zhèng. è è qí jié, sī wèi shè jì zhī chén jiǎn jiǎn fěi gōng, yuàn cān zhù shí zhī rèn. chù zé gāo xiè gōng qīng, xiào yǒu yáng míng, shì yì wèi zhèng. yān xiá shàng zhì, qí yòng yǒng zhēn, xíng cáng shì yè, xīn jī sī zài. zhì rú shuǐ zhōng fàn fàn, tiān xià yōu yōu, zhí yù wèi róng, sǎo mén zì mèi, bài chén yāo shì, kuò náng shǒu lù, cóng lái zhǎng xī, yǐ wèi shēn chǐ. kè nǎi qūn xún bù duì, suì wú yǐ jiān pū yě.
夫君子百行之基,出處二途而已。出則策名委質,行直道以事人,進善納忠, 仰太階而緝政。諤諤其節,思為社稷之臣;謇謇匪躬,願參柱石之任。處則高謝公 卿,孝友揚名,是亦為政。煙霞尚志,其用永貞,行藏事業,心跡斯在。至如水中 泛泛,天下悠悠,執馭為榮,掃門自媚,拜塵邀勢,括囊守祿,從來長息,以為深 恥。客乃逡巡不對,遂無以間仆也。
zhōng zōng lǎn ér jiā zhī. shāo qiān jià bù láng zhōng.
中宗覽而嘉之。稍遷駕部郎中。
jǐng yún yuán nián, lèi zhuǎn zuǒ yù shǐ zhōng chéng, xún qiān dà lǐ shǎo qīng. èr nián, zhì yī hàn zhì cì shǐ jiān jùn, yú tiān xià chōng yào dà zhōu zhì dū du èr shí rén, miào xuǎn yǒu wēi zhòng zhě wèi zhī, suì bài zhì yīn qí zhōu dū du, shì jìng bù xíng. yòu shòu qí zhōu cì shǐ, chōng hé nán dào àn chá shǐ. wèi jǐ, qiān biàn zhōu cì shǐ, réng jiù chōng hé nán dào àn chá shǐ. tài jí yuán nián, yòu lìng yǐ běn guān jiān yù shǐ zhōng chéng nèi gòng fèng, tè cì shí fēng yī bǎi hù. xún jiā yín qīng guāng lù dài fū, bài hù bù shì láng. chū wèi wèi zhōu cì shǐ, zhuǎn yáng zhōu dà dū dū fǔ zhǎng shǐ, jù chōng běn dào àn chá shǐ. suǒ zài lìng xíng jìn zhǐ, jiān huá píng jī, jìng nèi sù rán. jiǔ zhī, zhào bài xíng bù shàng shū.
景雲元年,累轉左御史中丞,尋遷大理少卿。二年,制依漢置刺史監郡,於天 下衝要大州置都督二十人,妙選有威重者為之,遂拜志愔齊州都督,事竟不行。又 授齊州刺史,充河南道按察使。未幾,遷汴州刺史,仍舊充河南道按察使。太極元 年,又令以本官兼御史中丞、內供奉,特賜實封一百戶。尋加銀青光祿大夫,拜戶 部侍郎。出為魏州刺史,轉揚州大都督府長史,俱充本道按察使。所在令行禁止, 奸猾屏跡,境內肅然。久之,召拜刑部尚書。
kāi yuán jiǔ nián, shàng xìng dōng dōu, lìng chōng jīng shī liú shǒu. shí nián, yǒu jīng zhào rén quán liáng shān wěi chēng xiāng wáng nán, zì hào guāng dì, yǔ qí dǎng jí zuǒ yòu tún yíng yā guān móu fǎn. yè bàn shí yōng zuǒ tún yíng bīng bǎi yú rén zì jǐng fēng zhǎng lè děng mén zhǎn guān rù gōng chéng, jiāng shā zhì yīn, zhì yīn yú qiáng bì zéi. é ér tún yíng bīng kuì sàn, fān shā liáng shān děng wǔ rén, chuán shǒu dōng dōu, zhì yīn suì yǐ hài zú.
開元九年,上幸東都,令充京師留守。十年,有京兆人權梁山偽稱襄王男,自 號光帝,與其黨及左右屯營押官謀反。夜半時擁左屯營兵百餘人自景風、長樂等門 斬關入宮城,將殺志愔,志愔逾牆避賊。俄而屯營兵潰散,翻殺梁山等五人,傳首 東都,志愔遂以駭卒。
lú cóng yuàn, xiāng zhōu lín zhāng rén, hòu wèi dù zhī shàng shū chǎng liù dài sūn yě. zì fàn yáng xǐ jiā yān, shì wèi shān dōng zhe xìng. guān míng jīng jǔ, shòu jiàng zhōu xià xiàn wèi, yòu yīng zhì jǔ, bài yòu shí yí. é qiān yòu sù zhèng jiān chá yù shǐ, chōng shān nán dào chù zhì xún fǔ shǐ, fèng shǐ chēng zhǐ, bài diàn zhōng shì yù shǐ. lèi qiān zhōng shū shè rén.
盧從願,相州臨漳人,後魏度支尚書昶六代孫也。自范陽徙家焉,世為山東著 姓。冠明經舉,授絳州夏縣尉,又應制舉,拜右拾遺。俄遷右肅政監察御史,充山 南道黜陟巡撫使,奉使稱旨,拜殿中侍御史。累遷中書舍人。
ruì zōng jiàn zuò, bài lì bù shì láng. zhōng zōng zhī hòu, xuǎn sī pō shī gāng jì, cóng yuàn jīng xīn tiáo lǐ, dà chēng píng yǔn. qí yǒu mào míng wěi xuǎn jí xū zēng gōng zhuàng zhī lèi, jiē néng tī fā qí shì. diǎn xuǎn liù nián, qián hòu wú jí zhī zhě. shàng jiā zhī, tè yǔ yī zi tài zǐ tōng shì shè rén. cóng yuàn shàng shū qǐ huí ēn zèng fù, nǎi zèng qí fù jí yáng chéng jìng yī wèi zhèng zhōu zhǎng shǐ. chū, gāo zōng shí péi xíng jiǎn mǎ zài wèi lì bù, zuì wèi chēng zhí. jí shì, cóng yuàn yǔ lǐ cháo yǐn tóng shí diǎn xuǎn, yì yǒu měi yù. shí rén chēng yuē: lì bù qián yǒu mǎ péi, hòu yǒu lú lǐ.
睿宗踐祚,拜吏部侍郎。中宗之後,選司頗失綱紀,從願精心條理,大稱平允。 其有冒名偽選及虛增功狀之類,皆能擿發其事。典選六年,前後無及之者。上嘉之, 特與一子太子通事舍人。從願上疏乞回恩贈父,乃贈其父吉陽丞敬一為鄭州長史。 初,高宗時裴行儉、馬載為吏部,最為稱職。及是,從願與李朝隱同時典選,亦有 美譽。時人稱曰:吏部前有馬、裴,後有盧、李。
kāi yuán sì nián, shàng jǐn zhào xīn shòu xiàn lìng, yī shí yú diàn tíng cè shì, kǎo rù xià dì zhě, yī qiè fàng guī xué wèn. cóng yuàn yǐ zhù nǐ fēi cái, zuǒ qiān yù zhōu cì shǐ. wèi zhèng yán jiǎn, àn chá shǐ zòu kè wèi tiān xià dì yī děng, xǐ shū láo wèn, cì juàn bǎi pǐ. wú jǐ, rù wèi gōng bù shì láng, zhuǎn shàng shū zuǒ chéng. yòu yǔ yáng tāo jí lì bù shì láng péi cuǐ lǐ bù shì láng wáng qiū zhōng shū shè rén liú lìng zhí shān dìng kāi yuán hòu gé, qiān zhōng shū shì láng. shí yī nián, bài gōng bù shàng shū, jiā yín qīng guāng lù dài fū, réng lìng dōng dōu liú shǒu. shí sān nián, cóng shēng tài shān, yòu jiā jīn zǐ guāng lù dài fū, dài wéi kàng wèi xíng bù shàng shū. pín nián chōng xiào jīng wài guān kǎo shǐ, qián hòu xián chēng yǔn dāng.
開元四年,上盡召新授縣令,一時於殿庭策試,考入下第者,一切放歸學問。 從願以注擬非才,左遷豫州刺史。為政嚴簡,按察使奏課為天下第一等,璽書勞問, 賜絹百匹。無幾,入為工部侍郎,轉尚書左丞。又與楊滔及吏部侍郎裴漼、禮部侍 郎王丘、中書舍人劉令植刪定《開元後格》,遷中書侍郎。十一年,拜工部尚書, 加銀青光祿大夫,仍令東都留守。十三年,從升泰山,又加金紫光祿大夫,代韋抗 為刑部尚書。頻年充校京外官考使,前後咸稱允當。
yù shǐ zhōng chéng yǔ wén róng chéng ēn yòng shì, yǐ kuò huò tián hù zhī gōng, běn sī xiào kǎo wèi shàng xià, cóng yuàn yì bù yǔ zhī. róng pō yǐ wèi hèn, mì zòu cóng yuàn guǎng zhàn liáng tián, zhì yǒu bǎi yú qǐng. qí hòu, shàng cháng zé kān wèi zǎi xiàng zhě, huò jiàn cóng yuàn, shàng yuē: cóng yuàn guǎng zhàn tián yuán, shì bù lián yě. suì zhǐ bù yòng. cóng yuàn yòu yīn zǎo cháo, tú zhōng wèi rén suǒ shè, zhōng qí cóng zhě, bǔ zéi jìng bù huò. shí yì cóng yuàn jiǔ zài xuǎn sī, wèi bèi yì zhě suǒ chóu.
御史中丞宇文融承恩用事,以括獲田戶之功,本司校考為上下,從願抑不與之。 融頗以為恨,密奏從願廣占良田,至有百餘頃。其後,上嘗擇堪為宰相者,或薦從 願,上曰:「從願廣占田園,是不廉也。」遂止不用。從願又因早朝,途中為人所 射,中其從者,捕賊竟不獲。時議從願久在選司,為被抑者所讎。
shí liù nián, dōng dōu liú shǒu. shí zuò zi qǐ jū láng lùn tiào mǐ rù guān yǒu shèng lì, wèi xiàn sī suǒ jiū, chū wèi jiàng zhōu cì shǐ, zài qiān tài zǐ bīn kè. èr shí nián, hé běi gǔ guì, chì cóng yuàn wèi xuān fǔ chù zhì shǐ, kāi cāng yǐ jiù jī něi. shǐ huí, yǐ nián lǎo kàng biǎo qǐ hái gǔ, nǎi bài lì bù shàng shū, tīng zhì shì, gěi quán lù. èr shí wǔ nián zú, nián qī shí yú, zèng yì zhōu dà dū dū, shì yuē wén.
十六年,東都留守。時坐子起居郎論糶米入官有剩利,為憲司所糾,出為絳州 刺史,再遷太子賓客。二十年,河北谷貴,敕從願為宣撫處置使,開倉以救飢餒。 使回,以年老抗表乞骸骨,乃拜吏部尚書,聽致仕,給全祿。二十五年卒,年七十 余,贈益州大都督,諡曰文。
lǐ cháo yǐn, jīng zhào sān yuán rén yě. shǎo yǐ míng fǎ jǔ, bài lín fén wèi, lèi shòu dà lǐ chéng. shén lóng nián, gōng chén jìng huī huán yàn fàn wèi wǔ sān sī suǒ gòu, fěng shì yù shǐ zhèng yīn zòu qǐng zhū zhī, chì dà lǐ jié qí zuì. cháo yǐn yǐ huī děng suǒ fàn, bù jīng tuī qióng, wèi kě jí zhèng xíng míng. shí péi tán wèi dà lǐ qīng, yì bǐ duàn zhǎn, réng jí méi qí jiā, cháo yǐn yóu shì wǔ zhǐ. zhōng zōng lìng biǎn lǐng nán è chù, shì zhōng wéi jù yuán zhōng shū lìng lǐ jiào zòu yuē: cháo yǐn sù chēng qīng zhèng, duàn yù yì shén dāng shì, yī zhāo yuǎn xǐ lǐng biǎo, kǒng tiān xià yí qí zuì. zhōng zōng yì jiě, chū wèi wén xǐ lìng.
李朝隱,京兆三原人也。少以明法舉,拜臨汾尉,累授大理丞。神龍年,功臣 敬暉、桓彥范為武三思所構,諷侍御史鄭愔奏請誅之,敕大理結其罪。朝隱以暉等 所犯,不經推窮,未可即正刑名。時裴談為大理卿,異筆斷斬,仍籍沒其家,朝隱 由是忤旨。中宗令貶嶺南惡處,侍中韋巨源、中書令李嶠奏曰:「朝隱素稱清正, 斷獄亦甚當事,一朝遠徙嶺表,恐天下疑其罪。」中宗意解,出為聞喜令。
xún qiān shì yù shǐ, sān qiān zhǎng ān lìng, yǒu huàn guān lǘ xìng guì yì xiàn qǐng tuō, cháo yǐn mìng zhuāi chū zhī. ruì zōng wén ér jiā tàn, tíng zhào cháo yǐn, láo yuē: qīng wèi jīng xiàn lìng néng rú cǐ, zhèn fù hé yōu. nǎi xià zhì yuē: fū bù tǔ gāng ér zhōu shàng bù rú róu ér dú xià zhě, jūn zǐ zhī shì yě. jiàn liù bì shéng dēng chē wú qū zhě, zhèng rén zhī wù yě. zhǎng ān xiàn lìng lǐ cháo yǐn, dé yì bù huí, qīng qiáng zì suì, jí wén jiā zhèng, lèi zhe néng míng. jìn zhě pǐn guān rù xiàn, yǒu guāi yí shì, suì néng zé zhī yǐ lǐ, shéng zhī yǐ qiān. dàn yān shù zhī liú, duō yǒu píng shì, róu kuān zhī dài, bì nòng wēi quán. lì guān zài jí, cháng suǒ tàn xī. zhèn guī jiè qián gǔ, qín qiú diǎn xiàn, néng fù zhèn yì, shí lài sī rén. xī yú yán chí huáng hòu zhī kè, méi táo biān tài zǐ zhī fù, gǔ chēng yí zhí, fù jiàn yú jīn. sī yù jīng qí měi xíng, qiān yǐ zhòng zhí, wèi shí shǔ yuè hù, zhèng zài yǎng rén, yí jiā yī jiē, yòng biǎo gāng liè. kě tài zhōng dài fū. tè cì zhōng shàng kǎo, jiān juàn bǎi pǐ. qī qiān jiàng zhōu cì shǐ, jiān zhī lì bù xuǎn shì.
尋遷侍御史,三遷長安令,有宦官閭興貴詣縣請託,朝隱命拽出之。睿宗聞而 嘉嘆,廷召朝隱,勞曰:「卿為京縣令能如此,朕復何憂。」乃下制曰:「夫不吐 剛而謅上、不茹柔而黷下者,君子之事也。踐霤必繩、登車無屈者,正人之務也。 長安縣令李朝隱,德義不回,清強自遂,亟聞嘉政,累著能名。近者品官入縣,有 乖儀式,遂能責之以禮,繩之以愆。但閹豎之流,多有憑恃,柔寬之代,必弄威權。 歷觀載籍,常所嘆息。朕規誡前古,勤求典憲,能副朕意,實賴斯人。昔虞延持皇 後之客,梅陶鞭太子之傅,古稱遺直,復見於今。思欲旌其美行,遷以重職,為時 屬閱戶,政在養人,宜加一階,用表剛烈。可太中大夫。特賜中上考,兼絹百匹。」 七遷絳州刺史,兼知吏部選事。
kāi yuán èr nián, qiān lì bù shì láng, quán xù píng yǔn, shén wèi dāng shí suǒ chēng, jiàng xǐ shū bāo měi, shòu yī zi tài zǐ tōng shì shè rén. sì nián chūn, yǐ shòu xiàn lìng fēi qí rén, chū wèi huá zhōu cì shǐ, zhuǎn tóng zhōu cì shǐ. jià xìng dōng dōu, lù yóu tóng zhōu, cháo yǐn méng zhǐ zhào jiàn shǎng wèi, cì yī yī fù juàn bǎi pǐ. xún qiān hé nán yǐn, zhèng shén qīng yán, háo yòu píng jī. shí tài zǐ jiù zhào cháng nú shì shì qīn hài píng rén, cháo yǐn yuē: cǐ ér bù shéng, hé yǐ wèi zhèng? zhí ér zhàng zhī. shàng wén, yòu jiàng chì shū wèi miǎn zhī.
開元二年,遷吏部侍郎,銓敘平允,甚為當時所稱,降璽書褒美,授一子太子 通事舍人。四年春,以授縣令非其人,出為滑州刺史,轉同州刺史。駕幸東都,路 由同州,朝隱蒙旨召見賞慰,賜衣一副、絹百匹。尋遷河南尹,政甚清嚴,豪右屏 跡。時太子舅趙常奴恃勢侵害平人,朝隱曰:「此而不繩,何以為政?」執而杖之。 上聞,又降敕書慰勉之。
shí nián, qiān dà lǐ qīng. shí wǔ qiáng lìng péi jǐng xiān fàn qǐ qǔ zāng jī wǔ qiān pǐ, shì fā táo zǒu. shàng dà nù, lìng jí zhòng shā zhī. cháo yǐn zhí zòu yuē: péi jǐng xiān yuán shì qǐ zāng, fàn bù zhì sǐ. yòu jǐng xiān zēng zǔ gù sī kōng jì, wǎng shǔ dì gòu, shǒu yù yuán xūn. zài chū nián zhōng, jiā xiàn fēi zuì, fán yǒu xiōng dì jiē bèi zhū yí, wéi jǐng xiān dú cún, jīn jiàn chéng dí. jù zāng wèi dāng sǐ zuò, zhǔn fàn yóu rù qǐng tiáo. shí dài yòu xián, gōng shí yí lù yī mén jué sì, qíng huò kě āi. yuàn kuān bào shì zhī xíng, bǐ jiù tóu huāng zhī yì, zé jiù xūn sī yǔn. shǒu zhào bù xǔ. cháo yǐn yòu zòu yuē:
十年,遷大理卿。時武強令裴景仙犯乞取贓積五千匹,事發逃走。上大怒,令 集眾殺之。朝隱執奏曰:「裴景仙緣是乞贓,犯不至死。又景仙曾祖故司空寂,往 屬締構,首預元勛。載初年中,家陷非罪,凡有兄弟皆被誅夷,唯景仙獨存,今見 承嫡。據贓未當死坐,准犯猶入請條。十代宥賢,功實宜錄;一門絕祀,情或可哀。 願寬暴市之刑,俾就投荒之役,則舊勛斯允。」手詔不許。朝隱又奏曰:
yǒu duàn zì tiān, chù zhī jí fǎ. shēng shā zhī bǐng, rén zhǔ hé zhuān qīng shēng yǒu tiáo, chén xià dāng shǒu. wǎng fǎ zhě, wǎng lǐ ér qǔ, shí wǔ pǐ biàn dǐ sǐ xíng qǐ qǔ zhě, yīn qǐ wèi zāng, shù qiān pǐ zhǐ dāng liú zuò. jīn ruò qǐ qǔ de zuì, biàn chù zhǎn xíng, hòu yǒu wǎng fǎ dāng kē, yù jiā hé pì? suǒ yǐ wèi guó xī fǎ, qī shǒu lǜ wén, fēi gǎn yǐ fǎ suí rén, qū jīn xiān mìng. shè tù wèi yuàn, jīng mǎ hàn qiáo, chū zhèn huáng hè, jìng cóng tíng yì, qǐ wēi bù néng zhì, ér fǎ guì yǒu cháng. yòu jǐng xiān zēng zǔ jì, cǎo mèi zhōng jié, dìng wèi yuán xūn, wèi zhì tái sī, ēn bèi cháng shù. zài chū zhī jì, bèi wǎng pò jiā, zhū zi gè fàn fēi gū, wéi xiān jīn jiàn chéng dí. ruò jì xūn dōu qì, xiān zuì tè jiā, zé shū xiàng zhī xián hé zú chēng zhě, ruò áo zhī guǐ bù qí wèi ér? shě zuì niàn gōng, qǐ chuí tiān tīng. yīng chì jué zhàng jí yǒu fàn pèi liú, jìn fā dé yīn, pǔ biāo shū zé, zhàng zhě jì tīng jiǎn shù, liú zhě réng xǔ gěi chéng. tiān xià yóng yóng, shú bù xìng shèn! zhān bǐ sì hǎi, yǐ bèi shēn ēn, qǐ yú yī rén, dú jùn cháng diǎn? fú qǐ cǎi chén zhī yì, zhì xiān yú fǎ.
有斷自天,處之極法。生殺之柄,人主合專;輕生有條,臣下當守。枉法者, 枉理而取,十五匹便抵死刑;乞取者,因乞為贓,數千匹止當流坐。今若乞取得罪, 便處斬刑,後有枉法當科,欲加何辟?所以為國惜法,期守律文,非敢以法隨人, 曲矜仙命。射兔魏苑,驚馬漢橋,初震皇赫,竟從廷議,豈威不能制,而法貴有常。 又景仙曾祖寂,草昧忠節,定為元勛,位至台司,恩倍常數。載初之際,被枉破家, 諸子各犯非辜,唯仙今見承嫡。若寂勛都棄,仙罪特加,則叔向之賢何足稱者,若 敖之鬼不其餧而?舍罪念功,乞垂天聽。應敕決杖及有犯配流,近發德音,普標殊 澤,杖者既聽減數,流者仍許給程。天下顒顒,孰不幸甚!瞻彼四海,已被深恩, 豈於一人,獨峻常典?伏乞采臣之議,致仙於法。
nǎi xià zhì yuē: zuì bù zài dà, běn hū qíng fá zài bì xíng, bù zài zhòng. zhèn chuí fàn zuò xùn, shù dòng zhí xián ruò, qǐ yán xíng chěng lù, shǐ shǒu zú wú cuò zhě zāi? péi jǐng xiān xìng jí xù yú, chāo shēng lìng zǎi, qīng wǒ xiàn fǎ, dù wǒ fēng yóu, bù shèn wèi zhī zhī jīn, jù shí wú tān zhī bǎo, jiā yíng dú huò, shēn nǎi táo wáng. shū bù zhī tiān niè kě wéi, zì qiān nán huàn, suǒ yǐ bù cóng běn fǎ, jiā yǐ shū xíng, jì chéng tān bào zhī liú, yǐ sāi qīn yú zhī lù. rán yǐ qí zǔ fù xī yù jīng lún, zuǒ mìng yǒu gōng, dì gòu sī zhòng, miǎn huái shǎng yán zhī yì, bǐ xié zhèng kuān zhī diǎn, yí shě qí jí fǎ, yǐ cuàn xiá huāng. réng jué zhàng yī bǎi, liú lǐng nán è chù.
乃下制曰:「罪不在大,本乎情;罰在必行,不在重。朕垂範作訓,庶動植咸 若,豈嚴刑逞戮,使手足無措者哉?裴景仙幸藉緒餘,超升令宰,輕我憲法,蠹我 風猷,不慎畏知之金,詎識無貪之寶,家盈黷貨,身乃逃亡。殊不知天孽可違,自 愆難逭,所以不從本法,加以殊刑,冀懲貪暴之流,以塞侵漁之路。然以其祖父昔 預經綸,佐命有功,締構斯重,緬懷賞延之義,俾協政寬之典,宜舍其極法,以竄 遐荒。仍決杖一百,流嶺南惡處。」
cháo yǐn é zhuǎn qí zhōu cì shǐ, mǔ yōu qù guān. qǐ wèi yáng zhōu dà dū dū fǔ zhǎng shǐ, kàng shū gù cí, zhì xǔ zhī. cháo yǐn xìng xiào yǒu, shí nián yǐ shuāi mù, zài sàng yóu jiā huǐ jí. míng nián, zhì yòu qǐ wèi yáng zhōu zhǎng shǐ, bù huò yǐ ér jiù zhí, fù rù wèi dà lǐ qīng, lèi fēng jīn chéng bó, dài cuī yǐn fǔ wèi yù shǐ dài fū. cháo yǐn sù yǒu gōng zhí zhī yù, měi yù shǐ dài fū quē, shí yì xián xǔ zhī. jí jū qí zhí, jìng wú suǒ jiū hé, wéi fán yú xì wù, shí wàng yóu shì shāo jiǎn. é zhuǎn tài cháng qīng. èr shí yī nián, jiān pàn guǎng zhōu shì, réng shè yù shǐ dài fū, chōng lǐng nán cǎi fǎng chù zhì shǐ. míng nián, zú yú lǐng wài, nián qī shí, zèng lì bù shàng shū, guān gěi líng yú, jiān jiā kǒu gěi dì hái xiāng, shì yuē zhēn.
朝隱俄轉岐州刺史,母憂去官。起為揚州大都督府長史,抗疏固辭,制許之。 朝隱性孝友,時年已衰暮,在喪尤加毀瘠。明年,制又起為揚州長史,不獲已而就 職,復入為大理卿,累封金城伯,代崔隱甫為御史大夫。朝隱素有公直之譽,每御 史大夫缺,時議咸許之。及居其職,竟無所糾劾,唯煩於細務,時望由是稍減。俄 轉太常卿。二十一年,兼判廣州事,仍攝御史大夫,充嶺南採訪處置使。明年,卒 於嶺外,年七十,贈吏部尚書,官給靈輿,兼家口給遞還鄉,諡曰貞。
péi cuǐ, jiàng zhōu wén xǐ rén yě. shì wèi zhe xìng. fù yǎn zhī, yǒng huī zhōng, wèi tóng zhōu sī hù cān jūn, shí nián shào, měi róng yí, cì shǐ lǐ chóng yì chū shén qīng zhī. xiān shì, zhōu zhōng yǒu jī nián jiù àn shù bǎi dào, chóng yì cù yǎn zhī shǐ duàn zhī, yǎn zhī mìng shū lì shù rén, lián zhǐ jìn bǐ, sī xū pōu duàn bìng bì, wén hàn jù měi, qiě jǐn yǔ duó zhī lǐ. chóng yì dà jīng, xiè yuē: gōng hé rěn cáng fēng yǐ chéng bǐ fū zhī guò! yóu shì dà zhī míng, hào wèi pī lì shǒu. hòu wèi yǒng nián lìng, yǒu huì zhèng, rén lì kān shí sòng zhī. lì rèn cāng bù láng zhōng, yǐ lǎo jí fèi yú jiā.
裴漼,絳州聞喜人也。世為著姓。父琰之,永徽中,為同州司戶參軍,時年少, 美容儀,刺史李崇義初甚輕之。先是,州中有積年舊案數百道,崇義促琰之使斷之, 琰之命書吏數人,連紙進筆,斯須剖斷並畢,文翰俱美,且盡與奪之理。崇義大驚, 謝曰:「公何忍藏鋒以成鄙夫之過!」由是大知名,號為「霹靂手」。後為永年令, 有惠政,人吏刊石頌之。歷任倉部郎中,以老疾廢於家。
cuǐ sè yǎng qú láo, shí shù nián bù qiú shì jìn. fù zú hòu, yīng dà lǐ jǔ, bài chén liú zhǔ bù, lèi qiān jiān chá yù shǐ. shí lì bù shì láng cuī shí zhèng yīn zuò zāng wèi yù shǐ lǐ shàng yǐn suǒ hé, cuǐ tóng jū qí yù. ān lè gōng zhǔ jí shàng guān zhāo róng ā dǎng shí děng, cuǐ jìng zhí zhèng zòu qí zuì, shén wèi dāng shí suǒ chēng. sān qiān zhōng shū shè rén.
漼色養劬勞,十數年不求仕進。父卒後,應大禮舉,拜陳留主簿,累遷監察御 史。時吏部侍郎崔湜、鄭愔坐贓為御史李尚隱所劾,漼同鞫其獄。安樂公主及上官 昭容阿黨湜等,漼竟執正奏其罪,甚為當時所稱。三遷中書舍人。
tài jí yuán nián, ruì zōng wèi jīn xiān yù zhēn gōng zhǔ zào guān jí sì děng, shí shǔ chūn hàn, xìng yì bù zhǐ. cuǐ shàng shū jiàn yuē:
太極元年,睿宗為金仙、玉真公主造觀及寺等,時屬春旱,興役不止。漼上疏 諫曰:
chén jǐn àn lǐ jì chūn qiū lìng yuē: wú jù dà zhòng, wú qǐ dà yì, bù kě xìng tǔ gōng, kǒng fáng nóng shì. ruò hào lìng guāi dù, yì shǐ bù shí, zé jiā jí yì zhī wēi, guó yǒu shuǐ hàn zhī zāi, cǐ wǔ xíng zhī bì yīng yě. jīn zì chūn zhì xià, shí yǔ qiān qī, xià rén yōu xīn, mò zhī suǒ chū. bì xià suī jiàng āi jīn zhī zhǐ, liǎng dōu réng yǒu sì guān zhī zuò, shí hàn zhī yīng, shí cǐ zhī yóu. qiě chūn lìng gào qī, dōng zuò fāng shǐ, zhèng shì dīng zhuàng jiù gōng zhī rì, ér tǔ mù fāng xìng, chén kǒng suǒ fáng yóu duō, suǒ yì yóu shǎo, gēng fū cán qiè, jī hán zhī yuán. gù chūn qiū zhuāng gōng sān shí yī nián dōng, bù yǔ, wǔ xíng chuán yǐ wèi suì sān zhú tái xī gōng èr shí yī nián xià, dà hàn, wǔ xíng chuán yǐ shí zuò nán mén, láo rén xìng yì. bì xià měi yǐ wàn fāng wèi niàn, ruì zhǐ yīn qín, ān guó jì rén, fáng wēi lǜ yuǎn. fú yuàn xià míng zhì, fā dé yīn, shùn tiān shí, fù rén wàng, liǎng jīng gōng sī yíng zào jí zhū hé shì mù shí děng bìng qǐng qiě tíng, zé cāng shēng xìng shèn. nóng sāng shī shí, hù kǒu liú sàn, zòng sì guān yíng gòu, qǐ jiù lí yuán jī hán zhī bì zāi!
臣謹案《禮記》春、秋令曰:無聚大眾,無起大役,不可興土功,恐妨農事。 若號令乖度,役使不時,則加疾疫之危,國有水旱之災,此五行之必應也。今自春 至夏,時雨愆期,下人憂心,莫知所出。陛下雖降哀矜之旨,兩都仍有寺觀之作, 時旱之應,實此之由。且春令告期,東作方始,正是丁壯就功之日,而土木方興, 臣恐所妨尤多,所益尤少,耕夫蠶妾,饑寒之源。故《春秋》「莊公三十一年冬, 不雨」,《五行傳》以為「歲三築台」;「僖公二十一年夏,大旱」,《五行傳》 以「時作南門,勞人興役」。陛下每以萬方為念,睿旨殷勤,安國濟人,防微慮遠。 伏願下明制,發德音,順天時,副人望,兩京公私營造及諸和市木石等並請且停, 則蒼生幸甚。農桑失時,戶口流散,縱寺觀營構,豈救黎元饑寒之弊哉!
shū zòu bù bào. xún zhuǎn bīng bù shì láng, yǐ quán xù píng yǔn, chí shòu yī zi wèi tài zǐ tōng shì shè rén.
疏奏不報。尋轉兵部侍郎,以銓敘平允,持授一子為太子通事舍人。
kāi yuán wǔ nián, qiān lì bù shì láng, diǎn xuǎn shù nián, duō suǒ chí bá. zài zhuǎn huáng mén shì láng, dài wéi kàng wèi yù shǐ dài fū. cuǐ zǎo yǔ zhāng shuō tè xiāng yǒu shàn, shí shuō zài xiàng wèi, shù chēng jiàn zhī. cuǐ yòu shàn yú fū zòu, shàng yì jiā zhòng yān. yóu shì zhuó bài lì bù shàng shū, xún zhuǎn tài zǐ bīn kè. cuǐ jiā shì jiǎn yuē, jì jiǔ jū qīng yào, pō shì jì qiè, hòu tíng yǒu qǐ luó zhī shǎng, yóu shì wèi shí lùn suǒ jī. èr shí sì nián zú, nián qī shí yú, zèng lǐ bù shàng shū, shì yuē yì.
開元五年,遷吏部侍郎,典選數年,多所持拔。再轉黃門侍郎,代韋抗為御史 大夫。漼早與張說特相友善,時說在相位,數稱薦之。漼又善於敷奏,上亦嘉重焉。 由是擢拜吏部尚書,尋轉太子賓客。漼家世儉約,既久居清要,頗飾妓妾,後庭有 綺羅之賞,由是為時論所譏。二十四年卒,年七十餘,贈禮部尚書,諡曰懿。
cuǐ cóng zǔ dì kuān. kuān fù wú huì, yuán zhōu cì shǐ. kuān tōng lüè, yǐ wén cí jìn, qí shè dàn qí tóu hú tè miào. jǐng yún zhōng, wèi rùn zhōu cān jūn, cì shǐ wéi xiǎn wèi àn chá shǐ, yǐn wèi pàn guān, qīng gàn shàn yú pōu duàn, xiǎn zhòng qí cái, yǐ nǚ qī zhī. hòu yīng bá cuì, jǔ hé nán chéng. zài zhuǎn wèi zhǎng ān wèi. shí yǔ wén róng wèi shì yù shǐ, kuò tiān xià tián hù, shǐ zòu chà wèi jiāng nán dōng dào gōu dāng zū yōng dì shuì jiān fù tián pàn guān. zhuǎn tài cháng bó shì. lǐ bù nǐ guó jì zhī chén xiǎng miào yòng lè, xià tài cháng, kuān shēn dá lǐ jié, tè jiàn xīn yì, yǐ wèi miào zūn jì bēi zé dēng gē, miào bēi jì zūn zé qù yuè. zhōng shū lìng zhāng shuō wèi kuān míng shí, jǔ ér xíng zhī. zài qiān wèi xíng bù yuán wài láng. yǒu wàn qí jiāng jūn mǎ chóng zhèng zhòu shā rén, shí kāi fǔ huò guó gōng wáng máo zhòng ēn xìng yòng shì, jiāng yù qí yù, kuān zhí zhī bù huí. bīng bù shàng shū xiāo sōng wèi hé xī jié dù shǐ, zòu kuān jí guō xū jǐ wèi pàn guān, lěi nián zhuān jiàn wěi rèn, sōng jiā zhōng shū lìng, kuān lì zhōng shū shè rén yù shǐ zhōng chéng bīng bù shì láng. kāi yuán èr shí yī nián dōng, péi yào qīng yǐ huáng mén shì láng zhī zhèng shì, hù cóng chū guān, zhī jiāng huái zhuǎn yùn, yú hé yīn zhì cāng, zòu kuān wèi hù bù shì láng, wèi qí fù.
漼從祖弟寬。寬父無晦,袁州刺史。寬通略,以文詞進,騎射、彈棋、投壺特 妙。景雲中,為潤州參軍,刺史韋銑為按察使,引為判官,清干善於剖斷,銑重其 才,以女妻之。後應拔萃,舉河南丞。再轉為長安尉。時宇文融為侍御史,括天下 田戶,使奏差為江南東道勾當租庸地稅兼覆田判官。轉太常博士。禮部擬國忌之辰 享廟用樂,下太常,寬深達禮節,特建新意,以為廟尊忌卑則登歌,廟卑忌尊則去 龠。中書令張說謂寬明識,舉而行之。再遷為刑部員外郎。有萬騎將軍馬崇正晝殺 人,時開府、霍國公王毛仲恩幸用事,將鬻其獄,寬執之不回。兵部尚書蕭嵩為河 西節度使,奏寬及郭虛己為判官,累年專見委任,嵩加中書令,寬歷中書舍人、御 史中丞、兵部侍郎。開元二十一年冬,裴耀卿以黃門侍郎知政事,扈從出關,知江、 淮轉運,於河陰置倉,奏寬為戶部侍郎,為其副。
kuān xìng yǒu ài, dì xiōng duō huàn dá, zǐ zhí yì yǒu míng chēng, yú dōng jīng lì dì tóng jū, bā yuàn xiāng duì, shēng zhí jiē yǒu xiū qì suǒ, jī gǔ ér shí, dāng shì róng zhī. xuǎn lì bù shì láng, jí xuán zōng hái jīng, yòu gǎi pú zhōu cì shǐ. zhōu jìng jiǔ hàn, rù jìng, yǔ nǎi dà jiā. qiān hé nán yǐn, bù fù quán guì, wù yú xù yǐn, zhèng nǎi dà lǐ. gǎi zuǒ jīn wú wèi dà jiāng jūn, yī nián, chú tài yuán yǐn, cì zǐ jīn yú dài. xuán zōng fù shī ér jiàn zhī, yuē: dé bǐ dài yún bù, xīn rú jìn shuǐ qīng.
寬性友愛,弟兄多宦達,子侄亦有名稱,於東京立第同居,八院相對,甥侄皆 有休憩所,擊鼓而食,當世榮之。選吏部侍郎,及玄宗還京,又改蒲州刺史。州境 久旱,入境,雨乃大浹。遷河南尹,不附權貴,務於恤隱,政乃大理。改左金吾衛 大將軍,一年,除太原尹,賜紫金魚袋。玄宗賦詩而餞之,曰:「德比岱雲布,心 如晉水清。」
tiān bǎo chū, chú chén liú tài shǒu, jiān cǎi fǎng shǐ. xún ér fàn yáng jié dù lǐ kuò zhī rù wèi yù shǐ dài fū, chú kuān fàn yáng jié dù jiān cǎi fǎng shǐ hé běi tì zhī. qí nián, yòu jiā yù shǐ dài fū, shí běi píng jūn shǐ wū chéng ēn shì yǐ fān qiú yǔ zhōng guì tōng, zì qiú huò huì, kuān yǐ fǎ àn zhī. tán zhōu cì shǐ hé sēng xiàn shēng kǒu shù shí rén, kuān xī mìng guī zhī, gù yí xià gǎn yuè.
天寶初,除陳留太守,兼採訪使。尋而范陽節度李适之入為御史大夫,除寬范 陽節度兼採訪使河北替之。其年,又加御史大夫,時北平軍使烏承恩恃以蕃酋與中 貴通,恣求貨賄,寬以法按之。檀州刺史何僧獻生口數十人,寬悉命歸之,故夷夏 感悅。
sān zài, yǐ ān lù shān wèi fàn yáng jié dù, kuān wèi hù bù shàng shū jiān yù shǐ dài fū. xuán zōng sù zhòng kuān, rì jiā ēn gù. xíng bù shàng shū péi dūn fù tǎo hǎi zéi huí, pō zhāng zéi shì, yòu guǎng xù gōng yǐ kāi qǐng tuō zhī lù, kuān cháng jǐ wēi zòu zhī. jū shù rì, yǒu hé běi jiāng shì rù zòu, shèng yán kuān zài fàn yáng néng zhèng, sāi shàng sī zhī, xuán zōng jiē shǎng jiǔ zhī. lǐ lín fǔ jù qí rù xiàng, yòu è kuān yǔ lǐ kuò zhī shàn, nǎi hū péi dūn fù, qiě yǐ kuān zhī yǔ gào zhī. dūn fù shǐ qì xìng shū, yǔ kuān sù bù xiāng xià, yǐ wèi lín fǔ tuī chéng yú jǐ, yīn yuàn jié zhī, qiě sù qí yuān. xiān shì, kuān yǐ qīn gù míng zhǔ dūn fù, qiú qǐng jūn gōng. zhì shì dūn fù qì fèn fā qí shì, lín fǔ yuē: gōng yí sù zòu, wú hòu yú rén. xún ér dūn fù hù cóng xìng wēn quán gōng, kuān zài jīng chéng wèi fā. yù yǒu dūn fù xià jūn jiāng chéng cáng yào láng jiāng cáo jiàn. jiàn, chēn zhōu fù rén cáng yào, lǐng nán shǒu lǐng zhī zǐ. jiē yǒu tā shì, yǔ rén yì tái gào sù, kuān shòu qí zhuàng, bǔ jiàn děng jū zhī. dūn fù pàn guān tài cháng bó shì wáng yuè wén zhī, wèi kuān qiú qí guò, lián yè yì tāng suǒ yǐ gào. dūn fù dà jù, cù zhuāng dài zuì, yīn lìng zǐ xù yǐ wǔ bǎi jīn lù yú guì fēi zǐ yáng sān niáng. yáng shì jù wèi yán zhī, míng rì biǎn kuān wèi suī yáng tài shǒu.
三載,以安祿山為范陽節度,寬為戶部尚書、兼御史大夫。玄宗素重寬,日加 恩顧。刑部尚書裴敦復討海賊回,頗張賊勢,又廣敘功以開請託之路,寬嘗幾微奏 之。居數日,有河北將士入奏,盛言寬在范陽能政,塞上思之,玄宗嗟賞久之。李 林甫懼其入相,又惡寬與李适之善,乃呼裴敦復,且以寬之語告之。敦復使氣性疏, 與寬素不相下,以為林甫推誠於己,因願結之,且訴其冤。先是,寬以親故名囑敦 復,求請軍功。至是敦復氣憤發其事,林甫曰:「公宜速奏,無後於人。」尋而敦 復扈從幸溫泉宮,寬在京城未發。遇有敦復下軍將程藏曜、郎將曹鑒。鑒,郴州富 人;藏曜,嶺南首領之子。皆有他事,與人詣台告訴,寬受其狀,捕鑒等鞫之。敦 復判官太常博士王悅聞之,謂寬求其過,連夜詣湯所以告。敦復大懼,促裝待罪, 因令子婿以五百金賂於貴妃姊楊三娘。楊氏遽為言之,明日貶寬為睢陽太守。
kuān yǐ qīng jiǎn wèi zhèng, gù suǒ lì rén jiē ài zhī. dāng shí wàng wèi zǎi fǔ. jí wéi jiān gòu huò, kuān yòu yǐ qīn lèi biǎn wèi ān lù bié jià yuán wài zhì. lín fǔ shǐ luó xī shì nán shā lǐ kuò zhī, yū lù zhì ān lù guò, nǐ bù sǐ zhī. kuān kòu tóu qí qǐng, xī shì bù sù ér guò. kuān yòu jù sǐ, shàng biǎo qǐng wèi sēng, zhào bù xǔ. rán chóng xìn shì diǎn, cháng yǔ sēng tú wǎng lái, fén xiāng lǐ chàn, lǎo ér mí dǔ. lèi qiān dōng hǎi tài shǒu xiāng zhōu cǎi fǎng shǐ yín qīng guāng lù dài fū, zhuǎn féng yì tài shǒu, rù bài lǐ bù shàng shū. shí sì zài zú, nián qī shí wǔ. zhào zèng tài zǐ shǎo fù, fù bó yī bǎi wǔ shí duàn sù yī bǎi wǔ shí shí. xiōng dì bā rén, jiē míng jīng jí dì, rù tái shěng diǎn jùn zhě wǔ rén.
寬以清簡為政,故所蒞人皆愛之。當時望為宰輔。及韋堅構禍,寬又以親累貶 為安陸別駕員外置。林甫使羅希奭南殺李适之,紆路至安陸過,擬怖死之。寬叩頭 祈請,希奭不宿而過。寬又懼死,上表請為僧,詔不許。然崇信釋典,常與僧徒往 來,焚香禮懺,老而彌篤。累遷東海太守、襄州採訪使、銀青光祿大夫,轉馮翊太 守,入拜禮部尚書。十四載卒,年七十五。詔贈太子少傅,賻帛一百五十段、粟一 百五十石。兄弟八人,皆明經及第,入台省、典郡者五人。
kuān mò zhī hòu, dì xún wèi hé nèi jùn tài shǒu. ān lù shān fǎn, yǐ zhí fù sàng, jiāng tóu què tíng, kǒng lèi qí mǔ, nǎi yì hé dōng jié dù sù chéng ér tuì. hòu zài mǔ yōu, yòu xiàn shǐ sī míng, shòu qí wěi guān wěi rèn, shǐ dì lǎng mì fèng biǎo shū zhì shàng jīng. dài zōng shí, wèi zuǒ sī láng zhōng jiān shì yù shǐ hé dōng dào zū yōng pàn guān.
寬歿之後,弟珣為河內郡太守。安祿山反,以執父喪,將投闕庭,恐累其母, 乃詣河東節度訴誠而退。後在母憂,又陷史思明,授其偽官委任,使弟朗密奉表疏 至上京。代宗時,為左司郎中、兼侍御史、河東道租庸判官。
wáng qiū, guāng lù qīng tóng jiǎo cóng xiōng zi yě. fù tóng zhì, zuǒ shù zǐ. qiū nián shí yī, tóng zǐ jǔ zhuó dì, shí lèi jiē yǐ sòng jīng wèi kè, qiū dú yǐ shǔ wén jiàn zhuó, yóu shì zhī míng. ruò guàn, yòu yīng zhì jǔ, bài fèng lǐ láng. qiū shén qì qīng gǔ, ér zhì xíng xiū jié, yóu shàn cí fù, zú rén zuǒ shù zǐ fāng qìng jí yù shǐ dài fū wèi yuán zhōng jiē chēng jiàn zhī. zhǎng ān zhōng, zì yǎn shī zhǔ bù zhuó dì, bài jiān chá yù shǐ.
王丘,光祿卿同皎從兄子也。父同晊,左庶子。丘年十一,童子舉擢第,時類 皆以誦經為課,丘獨以屬文見擢,由是知名。弱冠,又應制舉,拜奉禮郎。丘神氣 清古,而志行修潔,尤善詞賦,族人左庶子方慶及御史大夫魏元忠皆稱薦之。長安 中,自偃師主簿擢第,拜監察御史。
kāi yuán chū, lèi qiān kǎo gōng yuán wài láng. xiān shì, kǎo gōng jǔ rén, qǐng tuō dà xíng, qǔ shì pō làn, měi nián zhì shù bǎi rén, qiū yī qiè hé qí shí cái, dēng kē zhě jǐn mǎn bǎi rén. yì zhě yǐ wèi zì zé tiān yǐ hòu fán shù shí nián, wú rú qiū zhě, qí hòu xí yù yán tǐng zhī wèi qí cì yān. sān qiān zǐ wēi shè rén, yǐ zhī zhì gào zhī qín, jiā cháo sàn dài fū, zài zhuǎn lì bù shì láng. diǎn xuǎn lěi nián, shén chēng píng yǔn. zhuó yòng shān yīn wèi sūn tì táo lín wèi zhāng jìng wēi hú chéng wèi zhāng jìn míng jìn shì wáng líng rán, jiē chēng yī shí zhī xiù. é huàn shàng shū zuǒ chéng.
開元初,累遷考功員外郎。先是,考功舉人,請託大行,取士頗濫,每年至數 百人,丘一切核其實材,登科者僅滿百人。議者以為自則天已後凡數十年,無如丘 者,其後席豫、嚴挺之為其次焉。三遷紫微舍人,以知制誥之勤,加朝散大夫,再 轉吏部侍郎。典選累年,甚稱平允。擢用山陰尉孫逖、桃林尉張鏡微、湖城尉張晉 明、進士王泠然,皆稱一時之秀。俄換尚書左丞。
shí yī nián, bài huáng mén shì láng. qí nián, shān dōng hàn jiǎn, cháo yì xuǎn cháo chén wèi cì shǐ yǐ fǔ pín mín, zhì yuē: xī jiù yáo yǔ yǔ yán yuē: zài zhī rén, zài ān rén. cǐ jiē niàn cún bāng běn, guāng yú dì zài, qián qián xī tì, wú wàng yī rì. ér zhǎng lì huò bù chēng, cāng shēng huò wèi níng, shēn sī xún liáng, yǐ jiǎo guò bì, réng zhòng zhū hóu zhī xuǎn, gù zì cháo tíng shǐ zhī. yú shì yǐ qiū wèi huái zhōu cì shǐ, yòu yǐ zhōng shū shì láng cuī miǎn děng shù rén jiē wèi shān dōng zhū zhōu cì shǐ. zhì rèn, jiē wú kě chēng, wéi qiū zài zhí qīng yán, rén lì shén wèi mù zhī. é yòu fēn zhī lì bù xuǎn shì, rù wèi shàng shū zuǒ chéng, dīng fù yōu qù zhí, fú què, bài yòu sàn qí cháng shì, réng zhī zhì gào.
十一年,拜黃門侍郎。其年,山東旱儉,朝議選朝臣為刺史以撫貧民,制曰: 「昔咎繇與禹言曰:『在知人,在安人。』此皆念存邦本,光於帝載,乾乾夕惕, 無忘一日。而長吏或不稱,蒼生或未寧,深思循良,以矯過弊,仍重諸侯之選,故 自朝廷始之。」於是以丘為懷州刺史,又以中書侍郎崔沔等數人皆為山東諸州刺史。 至任,皆無可稱,唯丘在職清嚴,人吏甚畏慕之。俄又分知吏部選事,入為尚書左 丞,丁父憂去職,服闋,拜右散騎常侍,仍知制誥。
èr shí yī nián, shì zhōng péi guāng tíng bìng zú, zhōng shū lìng xiāo sōng yǔ qiū yǒu jiù, jiāng jiàn qiū zhī zhèng shì, qiū zhī ér gù cí, qiě shèng tuī shàng shū yòu chéng hán xiū, sōng yīn ér zòu zhī. jí xiū zuò xiāng, suì jiàn qiū dài cuī lín wèi yù shǐ dài fū. qiū jì nè yú yán cí, fū zòu duō bù chēng zhǐ. é zhuǎn tài zǐ bīn kè, xí fù jué sù yù nán, xún yǐ jí bài lǐ bù shàng shū, réng tīng zhì shì.
二十一年,侍中裴光庭病卒,中書令蕭嵩與丘有舊,將薦丘知政事,丘知而固 辭,且盛推尚書右丞韓休,嵩因而奏之。及休作相,遂薦丘代崔琳為御史大夫。丘 既訥於言詞,敷奏多不稱旨。俄轉太子賓客,襲父爵宿預男,尋以疾拜禮部尚書, 仍聽致仕。
qiū suī lì yào zhí, gù shǒu qīng jiǎn, wèi cháng shòu rén kuì yí, dì zhái yú mǎ, chēng wèi bì lòu. zhì shì zhī hòu, yào ěr dài jiāng bù gěi. shàng wén ér jiā tàn, xià zhì yuē: wáng qiū sù fù liáng cái, lèi shēng mào zhì, bǐ yuán jí zhěn, jiǎ yǐ yōu xián. wén qí jiā dào lǚ kōng, yī yào mí gěi, jiǔ cǐ cóng huàn, suì wú yú zī. chí cāo ruò sī, gǔ rén hé yuǎn! qiě yōu xián zhī yì, fāng cè suǒ xiān, zhōu jí zhī yí, jǔ quàn yōu zài. qí fèng lù yī shì yǐ shàng, bìng yí quán gěi, shì biǎo shū cháng zhī zé, yòng jīng zhēn bái zhī lì. tiān bǎo èr nián zú, zèng jīng zhōu dà dū dū.
丘雖歷要職,固守清儉,未嘗受人饋遺,第宅輿馬,稱為敝陋。致仕之後,藥 餌殆將不給。上聞而嘉嘆,下制曰:「王丘夙負良材,累升茂秩,比緣疾疹,假以 優閒。聞其家道屢空,醫藥靡給,久此從宦,遂無餘資。持操若斯,古人何遠!且 優賢之義,方冊所先,周急之宜,沮勸攸在。其俸祿一事已上,並宜全給,式表殊 常之澤,用旌貞白之吏。」天寶二年卒,贈荊州大都督。
shǐ chén yuē: yǒu táng zhī xìng, mián lì nián suǒ, gǔ gěng qīng lián zhī shì, huái zhōng bào yì zhī chén, tái shěng zhī jiān, jià jiān jiē wǔ. dàn shí yǒu yí xiǎn, dào yǒu wū lóng, yòng yǔ bù yòng ér yǐ. ruì xuán zhī shì, ruò lǐ jié bì gòu sū xiàng zhèng wéi zhōng wáng zhì yīn lú cóng yuàn péi cuǐ wáng qiū bìng wèi lì yà tái, míng dé jiān zhe. rú yǐn sī zhēn lǐ cháo yǐn zhé lǐ chéng jiā dòu huái zhēn, rǔ lǘ xìng guì zhào cháng nú, shī rén suǒ wèi bù wèi qiáng yù zhě yě. jiě wǎn zǒng bīng shuò yě, liào dí rú shén, gōng suí shēn tuì, shēn zhì zhǐ zú, zī yì yǒu zú duō yě.
史臣曰:有唐之興,綿歷年所,骨鯁清廉之士,懷忠抱義之臣,台省之間,駕 肩接武。但時有夷險,道有污隆,用與不用而已。睿、玄之世,若李傑、畢構、蘇 珦、鄭惟忠、王志愔、盧從願、裴漼、王丘並位歷亞台,名德兼著。如尹思貞、李 朝隱折李承嘉、竇懷貞,辱閭興貴、趙常奴,詩人所謂不畏強御者也。解琬總兵朔 野,料敵如神,功遂身退,深知止足,茲亦有足多也。
zàn yuē: shàng shū yà tái, jīng yǐn fāng bó. wǒ cháo zhòng guān, yún shuí chēng zhí? jié gòu xiàng zhōng, néng jié qí lì. yīn yuàn cuǐ qiū, yù xiū jué dé. zhēn miè dà liáo, yǐn shéng guì qī. wǎn chí lìng míng, yàn shǔ zhī běi.
贊曰:尚書亞台,京尹方伯。我朝重官,雲誰稱職?傑、構、珦、忠,能竭其 力。愔、願、漼、丘,聿修厥德。貞蔑大僚,隱繩貴戚。琬馳令名,燕、蜀之北。