yǐn sī zhēn lǐ jié jiě wǎn bì gòu sū xiàng zi jìn
○尹思贞 李杰 解琬 毕构 苏珦 子晋
zhèng wéi zhōng wáng zhì yīn lú cóng yuàn lǐ cháo yǐn péi cuǐ cóng zǔ dì kuān
郑惟忠 王志愔卢从愿李朝 隐 裴漼 从祖弟宽
wáng qiū
王丘
yǐn sī zhēn, jīng zhào cháng ān rén yě. ruò guàn míng jīng jǔ, bǔ lóng zhōu cān jūn. shí jìn ān xiàn yǒu háo zú pú shì, zòng héng bù fǎ, qián hòu guān lì mò néng zhì. zhōu sī lìng sī zhēn tuī àn, fā qí jiān zāng wàn jì, jìng lùn shā zhī, yuǎn jìn chēng qìng, kè shí yǐ jì qí shì, yóu shì zhī míng. lèi zhuǎn míng táng lìng, yǐ shàn zhèng wén. sān qiān diàn zhōng shǎo jiān, jiǎn jiào míng zhōu cì shǐ. huì qì dān sūn wàn róng zuò luàn, hé shuò bù ān, sī zhēn shàn yú suí fǔ, jìng nèi dú wú jīng rǎo, zé tiān jiàng xǐ shū bāo měi zhī.
尹思贞,京兆长安人也。弱冠明经举,补隆州参军。时晋安县有豪族蒲氏,纵 横不法,前后官吏莫能制。州司令思贞推按,发其奸赃万计,竟论杀之,远近称庆, 刻石以纪其事,由是知名。累转明堂令,以善政闻。三迁殿中少监,检校洺州刺史。 会契丹孙万荣作乱,河朔不安,思贞善于绥抚,境内独无惊扰,则天降玺书褒美之。
cháng ān zhōng, qī qiān qiū guān shì láng, yǐ wǔ zhāng chāng zōng bèi gòu, chū wèi dìng zhōu cì shǐ, zhuǎn jìn zhōu cì shǐ. xún fù rù wèi sī fǔ shǎo qīng. shí qīng hóu zhī yī yì lì wēi yán, lì rén wéi zhī yǔ yuē:" bù wèi hóu qīng zhàng, wéi wèi yǐn qīng bǐ." qí wéi rén suǒ fú ruò cǐ. xún jiā yín qīng guāng lù dài fu. yú zhái zhōng jué dé gǔ jǐ shí èr, é ér mén jiā qǐ jǐ, shí rén yì yān.
长安中,七迁秋官侍郎,以忤张昌宗被构,出为定州刺史,转晋州刺史。寻复 入为司府少卿。时卿侯知一亦厉威严,吏人为之语曰:“不畏侯卿杖,惟畏尹卿笔。” 其为人所伏若此。寻加银青光禄大夫。于宅中掘得古戟十二,俄而门加棨戟,时人 异焉。
shén lóng chū, wèi dà lǐ qīng, shí wǔ sān sī shàn quán, yù shǐ dài fū lǐ chéng jiā fù huì zhī. yōng zhōu rén wéi yuè jiāng shàng biàn, gào sān sī móu nì, zhōng zōng dà nù, mìng zhǎn zhī. sī zhēn yǐ fā shēng zhī yuè, gù zhí zòu yǐ wéi bù kě xíng xíng, jìng yǒu chì jué zhàng pèi liú lǐng nán. sān sī lìng suǒ sī yīn cǐ fēi fǎ hài zhī, sī zhēn yòu gù zhēng zhī. chéng jiā xī sān sī zhǐ, tuō yǐ tā shì, bù xǔ sī zhēn rù cháo tíng. wèi chéng jiā yuē:" gōng shàn zuò wēi fú, bù gù xiàn zhāng, fù tuō jiān chén, yǐ tú bù guǐ, jiāng xiān chú zhōng liáng yǐ zì zì yé?" chéng jiā dà nù, suì hé zòu sī zhēn, chū wèi qīng zhōu cì shǐ. jìng nèi yǒu cán yī nián sì shú zhě, chù zhì shǐ wèi zhōu sī mǎ lù jìng qián bā yuè zhì zhōu, jiàn jiǎn tàn yuē:" fēi shàn zhèng suǒ zhì, shú néng zhì yú cǐ hū!" tè biǎo jiàn zhī. sī zhēn qián hòu wèi shí sān zhōu cì shǐ, jiē yǐ qīng jiǎn wéi zhèng, zòu kè lián zuì.
神龙初,为大理卿,时武三思擅权,御史大夫李承嘉附会之。壅州人韦月将上 变,告三思谋逆,中宗大怒,命斩之。思贞以发生之月,固执奏以为不可行刑,竟 有敕决杖配流岭南。三思令所司因此非法害之,思贞又固争之。承嘉希三思旨,托 以他事,不许思贞入朝廷。谓承嘉曰:“公擅作威福,不顾宪章,附托奸臣,以图 不轨,将先除忠良以自恣耶?”承嘉大怒,遂劾奏思贞,出为青州刺史。境内有蚕 一年四熟者,黜陟使、卫州司马路敬潜八月至州,见茧叹曰:“非善政所致,孰能 至于此乎!”特表荐之。思贞前后为十三州刺史,皆以清简为政,奏课连最。
ruì zōng jí wèi, zhēng wèi jiāng zuò dà jiàng, lèi fēng tiān shuǐ jùn gōng. shí zuǒ pú yè dòu huái zhēn xìng zào jīn xiān yù zhēn liǎng guān, diào fā fū jiàng, sī zhēn cháng jié jiǎn zhī. huái zhēn nù, pín jié zé sī zhēn, sī zhēn yuē:" gōng zhí jū duān kuí, rèn zhòng bì xié, bù néng yì zàn shèng míng, guāng xuān dà huà, ér nǎi shèng xìng tǔ mù, hài jí lí yuán, qǐ bù kuì yě! yòu shòu xiǎo rén zhī zèn, qīng rǔ cháo chén, jīn rì zhī shì, bù néng gǒu miǎn, qǐng cóng cǐ cí." fú yī ér qù, hé mén lèi rì, shàng wén ér tè lìng shì shì. qí nián, huái zhēn fú zhū, nǎi xià zhì yuē:" guó zhī fù xiàng, wèi yà zhōng tái, zì fěi bāng zhí, shú sī tiān xiàn? jiāng zuò dà jiàng yǐn sī zhēn, xián liáng fāng zhèng, shuò rú qí dé, gāng bù hù quē, qīng ér wèi zhī, jiǎn yán yì cóng, zhuāng sè nán fàn. zhēng xiān wáng zhī tǐ yào, fū rèn bì chén zhé nìng chén zhī hù quán, fú yī ér xiè. gù yǐ shì wén hǎi nèi, míng dòng jīng shī, yīng sǔn shì jī, chái láng zì yuǎn. bì néng tiáo lǐ qián bì, fā huī jiù zhāng, yí chéng nòng yìn zhī róng, shì yǔn dēng chē zhī zhì. kě yù shǐ dài fū." é jiān shēn wáng fǔ zhǎng shǐ, qiān hù bù shàng shū, zhuǎn gōng bù shàng shū. yǐ lǎo jí lèi biǎo qǐng zhì shì, xǔ zhī. kāi yuán sì nián zú, nián qī shí qī, zèng huáng mén jiān, shì yuē jiǎn.
睿宗即位,征为将作大匠,累封天水郡公。时左仆射窦怀贞兴造金仙、玉真两 观,调发夫匠,思贞常节减之。怀贞怒,频诘责思贞,思贞曰:“公职居端揆,任 重弼谐,不能翼赞圣明,光宣大化,而乃盛兴土木,害及黎元,岂不愧也!又受小 人之谮,轻辱朝臣,今日之事,不能苟免,请从此辞。”拂衣而去,阖门累日,上 闻而特令视事。其年,怀贞伏诛,乃下制曰:“国之副相,位亚中台,自匪邦直, 孰司天宪?将作大匠尹思贞,贤良方正,硕儒耆德,刚不护缺,清而畏知,简言易 从,庄色难犯。征先王之体要,敷衽必陈;折佞臣之怙权,拂衣而谢。故以事闻海 内,名动京师,鹰隼是击,豺狼自远。必能条理前弊,发挥旧章,宜承弄印之荣, 式允登车之志。可御史大夫。”俄兼申王府长史,迁户部尚书,转工部尚书。以老 疾累表请致仕,许之。开元四年卒,年七十七,赠黄门监,谥曰简。
lǐ jié, běn míng wù guāng, xiāng zhōu fǔ yáng rén. hòu wèi bīng zhōu cì shǐ bǎo zhī hòu yě, qí xiān zì lǒng xī xǐ yān. jié shǎo yǐ xiào yǒu zhù chēng, jǔ míng jīng, lèi qiān tiān guān yuán wài láng, míng mǐn yǒu lì cái, shén dé dàng shí zhī yù. shén lóng chū, lèi qiān wèi wèi shǎo qīng, wèi hé dōng dào xún chá chù zhì shǐ, zòu kè wèi zhū shǐ zhī zuì. kāi yuán chū, wèi hé nán yǐn. jié jì qín yú tīng lǐ, měi yǒu sù liè, suī qú lù dāng shí, wú fèi chù duàn. yóu shì guān wú liú shì, rén lì ài zhī. xiān shì, hé biàn zhī jiān yǒu liáng gōng yàn, nián jiǔ yàn pò, jiāng huái cáo yùn bù tōng. jié zòu diào fā biàn zhèng dīng fū yǐ jùn zhī, shěng gōng sù jiù, gōng sī shēn yǐ wéi lì, kān shí shuǐ bīn, yǐ jì qí jī.
李杰,本名务光,相州滏阳人。后魏并州刺史宝之后也,其先自陇西徙焉。杰 少以孝友著称,举明经,累迁天官员外郎,明敏有吏才,甚得当时之誉。神龙初, 累迁卫尉少卿,为河东道巡察黜陟使,奏课为诸使之最。开元初,为河南尹。杰既 勤于听理,每有诉列,虽衢路当食,无废处断。由是官无留事,人吏爱之。先是, 河、汴之间有梁公堰,年久堰破,江、淮漕运不通。杰奏调发汴、郑丁夫以浚之, 省功速就,公私深以为利,刊石水滨,以纪其绩。
xún dài sòng jǐng wèi yù shǐ dài fū. shí huáng hòu mèi xù shàng yī fèng yù zhǎng sūn xīn yǔ qí mèi xù yáng xiān yù yīn yú lǐ xiàng yù jié, suì ōu jī zhī, shàng dà nù, lìng zhǎn xīn děng. sàn qí cháng shì mǎ qíng sù yǐ wéi yáng hé zhī yuè, bù kě xíng xíng, lèi biǎo chén qǐng. nǎi xià chì yuē:" fū wèi lìng zhě zì jìn ér jí yuǎn, xíng fá zhě xiān qīn ér hòu shū. zhǎng sūn xīn yáng xiān yù děng píng shì yīn qī, zì xíng xiōng xiǎn, qīng wǔ cháng xiàn, sǔn rǔ dà chén, qíng tè nán róng, gù lìng zhǎn jué. jīn qún guān děng lèi chén biǎo shū, gù yǒu chéng qǐng, yǐ yáng hé zhī jié, fēi sù shā zhī shí, yuán yǐn gǔ jīn, cí yì kěn qiè. zhèn zhì cóng shēn jiàn, qíng yì xī fǎ, yí kuān yì mén zhī fá, tīng cóng kū mù zhī bì. jí yí jué shā, yǐ xiè bǎi liáo."
寻代宋璟为御史大夫。时皇后妹婿尚衣奉御长孙昕与其妹婿杨仙玉因于里巷遇 杰,遂殴击之,上大怒,令斩昕等。散骑常侍马情素以为阳和之月,不可行刑,累 表陈请。乃下敕曰:“夫为令者自近而及远,行罚者先亲而后疏。长孙昕、杨仙玉 等凭恃姻戚,恣行凶险,轻侮常宪,损辱大臣,情特难容,故令斩决。今群官等累 陈表疏,固有诚请,以阳和之节,非肃杀之时,援引古今,词义恳切。朕志从深谏, 情亦惜法,宜宽异门之罚,听从枯木之毙。即宜决杀,以谢百僚。”
jié míng nián yǐ hù qiáo líng zuò, cì jué wǔ wēi zi. chū, jié hù zuò shí, yǐn shì yù shǐ wáng xù wèi pàn guān. xù tān mào shòu zāng, jié jiāng shéng zhī ér bù dé qí shí, fǎn wèi xù suǒ gòu, chū wèi qú zhōu cì shǐ. é zhuǎn yáng zhōu dà dū dū fǔ zhǎng shǐ, yòu wèi yù shǐ suǒ hé, miǎn guān guī dì. xún zú, zèng hù bù shàng shū.
杰明年以护桥陵作,赐爵武威子。初,杰护作时,引侍御史王旭为判官。旭贪 冒受赃,杰将绳之而不得其实,反为旭所构,出为衢州刺史。俄转扬州大都督府长 史,又为御史所劾,免官归第。寻卒,赠户部尚书。
jiě wǎn, wèi zhōu yuán chéng rén yě. shǎo yīng yōu sù jǔ, bài xīn zhèng wèi, lèi zhuǎn chéng dū chéng. yīn zòu shì chēng zhǐ, chāo qiān jiān chá yù shǐ, dīng yōu lí zhí. zé tiān yǐ wǎn shí liàn biān shì, qǐ fù jiù guān, lìng wǎng xī yù ān fǔ yí lǔ, kàng shū gù cí. zé tiān jiā zhī, xià chì yuē:" jiě wǎn xiào xìng chún zhì, āi qíng kěn qiè, gù cí quán duó zhī róng, qǐ jiù zhōng yōu zhī diǎn. zú kě yǐ jī yáng fēng sú, dūn jiǎng míng jiào, yí suì yǎ huái, yǔn qí suǒ qǐng. réng lìng fú què hòu fù shàng."
解琬,魏州元城人也。少应幽素举,拜新政尉,累转成都丞。因奏事称旨,超 迁监察御史,丁忧离职。则天以琬识练边事,起复旧官,令往西域安抚夷虏,抗疏 固辞。则天嘉之,下敕曰:“解琬孝性淳至,哀情恳切,固辞权夺之荣,乞就终忧 之典。足可以激扬风俗,敦奖名教,宜遂雅怀,允其所请。仍令服阕后赴上。”
shèng lì chū, qiān shì yù shǐ, chōng shǐ ān fǔ wū zhì lēi jí shí xìng bù luò, xián dé qí pián yí, fān rén dà yuè, yǐ gōng zhuó bài yù shǐ zhōng chéng, jiān běi tíng dū hù chí jié xī yù ān fǔ shǐ. wǎn sù yǔ guō yuán zhèn tóng guān xiāng shàn, suì wèi zōng chǔ kè suǒ huǐ, yóu shì zuǒ qiān cāng zhōu cì shǐ. wéi zhèng wù cún dà tǐ, shén dé rén hé. jǐng lóng zhōng, qiān yòu tái yù shǐ dà fū, jiān chí jié shuò fāng xíng jūn dà zǒng guǎn. wǎn qián hòu zài jūn èr shí yú zài, wù nóng xí zhàn, duō suǒ lì yì, biān jìng ān zhī.
圣历初,迁侍御史,充使安抚乌质勒及十姓部落,咸得其便宜,蕃人大悦,以 功擢拜御史中丞,兼北庭都护、持节西域安抚使。琬素与郭元振同官相善,遂为宗 楚客所毁,由是左迁沧州刺史。为政务存大体,甚得人和。景龙中,迁右台御史大 夫,兼持节朔方行军大总管。琬前后在军二十余载,务农习战,多所利益,边境安 之。
jǐng yún èr nián, fù wèi shuò fāng jūn dà zǒng guǎn. wǎn fēn qiǎn suí jūn yào jí guān hé yáng chéng zhāng guān zōng féi xiāng lìng wéi jǐng jùn pǔ ān lìng yú chù zhōng děng xiào liào sān chéng bīng mù, yú shì jiǎn shí wàn rén, zòu bà zhī. xún shòu yòu wǔ wèi dà jiàng jūn, jiān jiǎn jiào jìn zhōu cì shǐ, cì jué jǐ nán xiàn nán. yǐ nián lǎo qǐ hái gǔ, bài biǎo qì, bù dài bào ér qù. yōu zhào jiā jīn zǐ guāng lù dài fu, tīng zhì shì, qí lù zhǔn pǐn quán gěi. xún jiàng xǐ shū láo zhī yuē:" qīng qì jú jiān zhèng, cái shí gāo yuǎn, gōng zhōng zhāng qí lì shēn, zhēn gù zú yǐ gàn shì. lèi zhāng qiān zhī chū shǐ, tóng wèi jiàng zhī hé róng. zhí wǎn wén wǔ, gōng shēn fāng miàn, qín yú wáng jiā, shì wèi guó lǎo. qǐng zhě, gù sī cè jǐng, yuàn yán yǒng tuì, shēn xī mǎ yuán zhī néng, wèi suì qí xī zhī qǐng. rán zhāng shū pín shàng, yǎ huái nán duó. jīn zhī tuō xǐ guī xián, fú yī gāo xiè, gù kě yǐ jī lì tuí sú, yí xíng shù liáo. yǒng yán zhōng shǐ, liáng kě jiā shàng. yí shàn shè yǎng, yǐ jiè qī yí."
景云二年,复为朔方军大总管。琬分遣随军要籍官河阳丞张冠宗、肥乡令韦景 骏、普安令于处忠等校料三城兵募,于是减十万人,奏罢之。寻授右武卫大将军, 兼检校晋州刺史,赐爵济南县男。以年老乞骸骨,拜表讫,不待报而去。优诏加金 紫光禄大夫,听致仕,其禄准品全给。寻降玺书劳之曰:“卿器局坚正,才识高远, 公忠彰其立身,贞固足以干事。类张骞之出使,同魏绛之和戎。职绾文武,功申方 面,勤于王家,是为国老。顷者,顾斯侧景,愿言勇退,深惜马援之能,未遂祁奚 之请。然章疏频上,雅怀难夺。今知脱屣归闲,拂衣高谢,固可以激励颓俗,仪刑 庶僚。永言终始,良可嘉尚。宜善摄养,以介期颐。”
wèi jǐ, tǔ bō kòu biān, fù zhào bài zuǒ sàn qí cháng shì, lìng yǔ tǔ bō fēn dìng dì jiè, jiān chǔ zhì shí xìng jiàng hù. wǎn yán tǔ bō bì qián huái pàn jì, qǐng yù zhī bīng shí wàn yú qín wèi děng zhōu yán jiā fáng è. qí nián dōng, tǔ bō guǒ rù kòu, jìng wèi zhī bīng suǒ jī zǒu zhī. é yòu biǎo qǐng zhì shì, bù xǔ, qiān tài zǐ bīn kè. kāi yuán wǔ nián, chū wèi tóng zhōu cì shǐ. míng nián zú, nián bā shí yú.
未几,吐蕃寇边,复召拜左散骑常侍,令与吐蕃分定地界,兼处置十姓降户。 琬言吐蕃必潜怀叛计,请预支兵十万于秦、渭等州严加防遏。其年冬,吐蕃果入寇, 竟为支兵所击走之。俄又表请致仕,不许,迁太子宾客。开元五年,出为同州刺史。 明年卒,年八十余。
bì gòu, hé nán yǎn shī rén yě. fù jǐng, zé tiān shí wéi sī wèi shǎo qīng. gòu shǎo jǔ jìn shì. shén lóng chū, lèi qiān zhōng shū shè rén. shí jìng huī děng zòu qǐng xiáng xuē wǔ shì zhū wáng, gòu cì dāng dú biǎo, jì shēng yùn lǎng chàng, jiān fēn xī qí wén jù, zuǒ yòu tīng zhě jiē lì rán kě xiǎo. yóu shì wǔ sān sī è zhī, chū wèi rùn zhōu cì shǐ. lèi chú yì zhōu dà dū dū fǔ zhǎng shǐ. jǐng yún chū, zhào bài zuǒ yù shǐ dài fū, zhuǎn shǎn zhōu cì shǐ, jiā yín qīng guāng lù dài fu, fēng wèi xiàn nán. qǐng zhī, fù shòu yì zhōu dà dū dū fǔ zhǎng shǐ, jiān chōng jiàn nán dào àn chá shǐ. suǒ lì zhōu fǔ, xián zhe shēng jī, zài shǔ zhōng yóu gé jiù bì, zhèng hào qīng yán. ruì zōng wén ér shàn zhī, xǐ shū láo yuē:
毕构,河南偃师人也。父憬,则天时为司卫少卿。构少举进士。神龙初,累迁 中书舍人。时敬晖等奏请降削武氏诸王,构次当读表,既声韵朗暢,兼分析其文句, 左右听者皆历然可晓。由是武三思恶之,出为润州刺史。累除益州大都督府长史。 景云初,召拜左御史大夫,转陕州刺史,加银青光禄大夫,封魏县男。顷之,复授 益州大都督府长史,兼充剑南道按察使。所历州府,咸著声绩,在蜀中尤革旧弊, 政号清严。睿宗闻而善之,玺书劳曰:
wǒ guó jiā chuàng kāi tiān dì, zài zào lí yuán, sì yí lái wáng, wàn bāng huì zhì, zhì zhōu lì jùn, fēn zhí shè guān. zhēn guān yǒng huī zhī qián, huáng yóu wéi mù xián hēng chuí gǒng zhī hòu, chún fēng jiàn tì. zhēng fù jiāng jí, diào yì pō fán, xuǎn lì jǔ rén, shè yú fú làn. shěng gé tái sì, hǎn yǒu gōng zhí, gǒu tān lù zhì, yǐ dù suì shí. zhōng wài yīn xún, jì gāng chí wěn, qiě wú chéng gé, bì nǎi zī shēn. wèi guān jì bù zé rén, fēi qīn jí huì wèi fǎ yòu bù àn zuì, zuò niè níng táo? tān cán fàng shǒu zhě xiāng réng, qīng bái jié jǐ zhě sī jué. gài yóu shǎng fá bù jǔ, shēng shā mò xíng. gèng yǐ shuǐ hàn shí guāi, biān yú wèi mì, rì sǔn yī rì, zhēng liǎn bù xiū, dà dōng xiǎo dōng, zhù zhóu wèi yuàn, jiù gèng gē bō, hé yǐ kè kān!
我国家创开天地,再造黎元,四夷来王,万邦会至,置州立郡,分职设官。贞 观、永徽之前,皇猷惟穆;咸亨、垂拱之后,淳风渐替。征赋将急,调役颇繁,选 吏举人,涉于浮滥。省阁台寺,罕有公直,苟贪禄秩,以度岁时。中外因循,纪纲 弛紊,且无惩革,弊乃滋深。为官既不择人,非亲即贿;为法又不按罪,作孽宁逃? 贪残放手者相仍,清白洁己者斯绝。盖由赏罚不举,生杀莫行。更以水旱时乖,边 隅未谧,日损一日,征敛不休,大东小东,杼轴为怨,就更割剥,何以克堪!
xī wén dāng guān, yǐ liú dú huán zhū wèi shàng. jīn zhī cóng zhí, yǐ chōng chē lián sì wèi néng. huò jiāo jié fù jiā, yì qì pín ruò huò jīn jiǎ diǎn zhèng, shù lì fù xīn. yì wū zhī jiān, náng qiè jù wěi, huò dì yǒu chūn gàn zǐ qī, huò jiā yǒu chù chǎn zī cái, jí bèi àn tōng, bìng cóng qǔ duó. ruò yǒu gù lìn, jí yīn shì yǐ shéng, cū zhàng dà jiā, dòng qīng xìng mìng, huái yuān bào tòng, wú suǒ gào chén. bǐ chà yù shǐ wěi lìng xún chá, huò yǒu guì yào suǒ zhǔ, wèi néng bù bì quán háo huò yǒu qīn gù zài guān, yòu hǎn jué yú yán miàn. zài chí yuán xí, tú fán chū shǐ zhī míng ān wèn hú lí, wèi jiàn mái chē zhī jié. yáng qīng jī zhuó, jīng wèi bù fēn jí è hǎo shàn, xiāo lán mò bié. guān shǒu jì qí ruò cǐ, xià rén qǐ yǐ liáo shēng. shù nián yǐ lái, diāo cán gèng shén.
昔闻当官,以留犊还珠为上。今之从职,以充车联驷为能。或交结富家,抑弃 贫弱;或矜假典正,树立腹心。邑屋之间,囊箧俱委,或地有椿干梓漆,或家有畜 产资财,即被暗通,并从取夺。若有固吝,即因事以绳,粗杖大枷,动倾性命,怀 冤抱痛,无所告陈。比差御史委令巡察,或有贵要所嘱,未能不避权豪;或有亲故 在官,又罕绝于颜面。载驰原隰,徒烦出使之名;安问狐狸,未见埋车之节。扬清 激浊,泾、渭不分;嫉恶好善,萧、兰莫别。官守既其若此,下人岂以聊生。数年 已来,凋残更甚。
qīng gū jié dú xíng, yǒu gǔ rén zhī fēng, zì lín shǔ chuān, bì huà dùn yì. lǎn qīng qián hòu zhí zòu, hé yì pò zhù qiú jiān? zhū shǐ zhī zhōng, zài qīng wèi zuì. bìng néng jǐn jié shì qīng rú cǐ, bǎi jùn hé yōu hū bù lǐ, wàn rén hé lǜ hū bù ān? qīng dāng yì jiān, wù wèi hòu gù. zhèn jiā qīng zhí dào, jīn cì páo dài bìng yī yī fù.
卿孤洁独行,有古人之风,自临蜀川,弊化顿易。览卿前后执奏,何异破柱求 奸?诸使之中,在卿为最。并能尽节似卿如此,百郡何忧乎不理,万人何虑乎不安? 卿当益坚,勿为后顾。朕嘉卿直道,今赐袍带并衣一副。
xún bài hù bù shàng shū, zhuǎn lì bù shàng shū, bìng yáo lǐng yì zhōu dà dū dū fǔ zhǎng shǐ. xuán zōng jí wèi, lèi bài hé nán yǐn, qiān hù bù shàng shū. kāi yuán sì nián, yù jí, shàng shǒu shū yī fāng yǐ cì zhī. shí yì hù bù shàng shū wèi xiōng guān, jù gǎi shòu tài zǐ zhān shì, jì qí yǒu chōu. xún zú, zèng huáng mén jiān, shì yuē jǐng.
寻拜户部尚书,转吏部尚书,并遥领益州大都督府长史。玄宗即位,累拜河南 尹,迁户部尚书。开元四年,遇疾,上手疏医方以赐之。时议户部尚书为凶官,遽 改授太子詹事,冀其有瘳。寻卒,赠黄门监,谥曰景。
gòu chū sàng jì mǔ shí, yǒu èr mèi zài qiǎng bǎo, qīn jiā jū yǎng, xián dé chéng lì. jí gòu zú, èr mèi hào jué jiǔ zhī, yǐ fǔ yù ēn, suì zhì sān nián zhī fú. qí dì xǔ yì shén āi huǐ, bìng wèi dāng shí suǒ chēng. xǔ guān zhì jīng zhōu sī mǎ.
构初丧继母时,有二妹在襁褓,亲加鞠养,咸得成立。及构卒,二妹号绝久之, 以抚育恩,遂制三年之服。其弟栩亦甚哀毁,并为当时所称。栩官至荆州司马。
sū xiàng, yōng zhōu lán tián rén. míng jīng jǔ, lèi shòu hù xiàn wèi. yōng zhōu zhǎng shǐ lǐ yì yǎn zhào ér wèi yuē:" hù xiàn běn duō sù sòng, jìn rì suì jué, fǎng wèn guǒ yóu míng gōng wèi qí shū lǐ." yīn gù zhǐ shì yuē:" cǐ zuò jí míng gōng zuò yě, dàn hèn fēi chí mù suǒ jiàn ěr."
苏珦,雍州蓝田人。明经举,累授鄠县尉。雍州长史李义琰召而谓曰:“鄠县 本多诉讼,近日遂绝,访问果由明公为其疏理。”因顾指事曰:“此座即明公座 也,但恨非迟暮所见耳。”
chuí gǒng chū, bài yòu tái jiān chá yù shǐ. shí zé tiān jiàng zhū hán lǔ děng zhū wáng, shǐ xiàng àn qí mì zhuàng, xiàng xùn wèn jiē wú zhēng yàn. huò wū gào xiàng yǔ hán lǔ děng tóng qíng, zé tiān zhào jiàn jié wèn, xiàng kàng yì bù huí. zé tiān bù yuè, yuē: " qīng dà yá zhī shì, zhèn dāng bié yǒu qū shǐ, cǐ yù bù jiǎ qīng yě." suì lìng xiàng yú hé xī jiān jūn. wǔ qiān yòu sī láng zhōng. shí yù shǐ wáng hóng yì tuō fù lái jùn chén, gòu xiàn wú zuì, cháo tíng jí zhī. cháng shòu zhào yú guó zhōu cǎi mù, yì shǐ bù jié, dīng fū duō sǐ, xiàng àn zòu qí shì, hóng yì jìng yǐ zuò chù. xiàng xún qiān jǐ shì zhōng, lèi shòu zuǒ sù zhèng tái yù shǐ dà fū. shí yǒu zhào bái sī mǎ bǎn yíng dà xiàng, mí fèi jù yì, xiàng yǐ fáng nóng, shàng shū qiè jiàn, zé tiān nà yān.
垂拱初,拜右台监察御史。时则天将诛韩、鲁等诸王,使珦按其密状,珦讯问 皆无征验。或诬告珦与韩、鲁等同情,则天召见诘问,珦抗议不回。则天不悦,曰: “卿大雅之士,朕当别有驱使,此狱不假卿也。”遂令珦于河西监军。五迁右司郎 中。时御史王弘义托附来俊臣,构陷无罪,朝廷疾之。尝受诏于虢州采木,役使不 节,丁夫多死,珦按奏其事,弘义竟以坐黜。珦寻迁给事中,累授左肃政台御史大 夫。时有诏白司马坂营大像,糜费巨亿,珦以妨农,上疏切谏,则天纳焉。
shén lóng chū, wǔ sān sī shàn quán, wéi yuè jiāng gào sān sī jiāng yǒu nì móu, fǎn wèi sān sī suǒ gòu, zhōng zōng lìng zhǎn zhī. xiàng zòu fēi shí bù kě xíng xíng, yóu shì wǔ sān sī zhǐ, zhuǎn wéi yòu yù shǐ dài fū. xún chū wèi qí zhōu cì shǐ, fù wèi yòu tái dài fū. huì jié mǐn tài zǐ bài, zhào xiàng qióng qí dǎng yǔ. shí ruì zōng zài fān, wèi dé zuì zhě suǒ yǐn, xiàng yīn biàn xī shì zhuàng, mì zòu yǐ bǎo chí zhī. zhōng zōng yì jiě, yīn shì duō suǒ yuán miǎn, zhuó xiàng wèi hù bù shàng shū, cì jué hé nèi jùn gōng. xún shòu tài zǐ bīn kè jiǎn jiào zhān shì, yǐ nián lǎo zhì shì. kāi yuán sān nián zú, nián bā shí yī, zèng yǎn zhōu dū du, shì yuē wén. zi jìn, yì zhī míng.
神龙初,武三思擅权,韦月将告三思将有逆谋,反为三思所构,中宗令斩之。 珦奏非时不可行刑,由是忤三思旨,转为右御史大夫。寻出为岐州刺史,复为右台 大夫。会节愍太子败,诏珦穷其党与。时睿宗在籓,为得罪者所引,珦因辩析事状, 密奏以保持之。中宗意解,因是多所原免,擢珦为户部尚书,赐爵河内郡公。寻授 太子宾客、检校詹事,以年老致仕。开元三年卒,年八十一,赠兗州都督,谥曰文。 子晋,亦知名。
jìn, shù suì néng zhǔ wén, zuò bā guà lùn, lì bù shì láng fáng yǐng xù mì shū shǎo jiān wáng shào zōng jiàn ér shǎng tàn yuē:" cǐ hòu lái wáng càn yě." ruò guàn jǔ jìn shì, yòu yīng dà lǐ jǔ, jiē jū shàng dì. xiān tiān zhōng, lèi qiān zhōng shū shè rén, jiān chóng wén guǎn xué shì. xuán zōng jiān guó, měi yǒu zhì mìng, jiē lìng jìn jí jiǎ céng wèi zhī. jìn yì shù jìn dǎng yán, shēn jiàn jiā nà. é chū wèi sì zhōu cì shǐ, yǐ fù lǎo qǐ cí zhí guī shì, xǔ zhī. fù zú hòu, lì hù bù shì láng, xí jué hé nèi jùn gōng. kāi yuán shí sì nián, qiān lì bù shì láng. shí kāi fǔ sòng jǐng jiān shàng shū shì, jìn jí qí huàn dì yú jīng dū zhī xuǎn shì, jì hú míng kǎo pàn, jìn dú duō shǎng bá, shén dé dàng shí zhī yù. é ér shì zhōng péi guāng tíng zhī shàng shū shì, měi yù guān yīng pī tuì zhě, dàn duì zhòng pī bù, yǐ zhū bǐ diǎn tóu ér yǐ. jìn suì bǎng xuǎn yuàn yún:" mén xià diǎn tóu zhě, gèng yǐn zhù nǐ." guāng tíng yǐ wéi wǔ jǐ, shén bù yuè, suì chū wèi rǔ zhōu cì shǐ. sān qiān wèi zhōu cì shǐ, jiā yín qīng guāng lù dài fū, rù wèi tài zǐ zuǒ shù zǐ. èr shí èr nián zú, nián wǔ shí jiǔ.
晋,数岁能属文,作《八卦论》,吏部侍郎房颖叙、秘书少监王绍宗见而赏叹 曰:“此后来王粲也。”弱冠举进士,又应大礼举,皆居上第。先天中,累迁中书 舍人,兼崇文馆学士。玄宗监国,每有制命,皆令晋及贾曾为之。晋亦数进谠言, 深见嘉纳。俄出为泗州刺史,以父老乞辞职归侍,许之。父卒后,历户部侍郎,袭 爵河内郡公。开元十四年,迁吏部侍郎。时开府宋璟兼尚书事,晋及齐澣递于京都 知选事,既糊名考判,晋独多赏拔,甚得当时之誉。俄而侍中裴光庭知尚书事,每 遇官应批退者,但对众披簿,以硃笔点头而已。晋遂榜选院云:“门下点头者,更 引注拟。”光庭以为侮己,甚不悦,遂出为汝州刺史。三迁魏州刺史,加银青光禄 大夫,入为太子左庶子。二十二年卒,年五十九。
chū, jìn yǔ luò yáng rén zhāng xún zhī zhòng zhī xiōng dì yǒu shàn, xún zhī děng bìng yǐ xué yè zhù míng. xún zhī, zé tiān shí shàng shū wǔ zhǐ bèi zhū. zhòng zhī, shén lóng zhōng móu shā wǔ sān sī, wèi yǒu rén sòng zhī xùn suǒ fā, xià yù sǐ. jìn hòu fǔ zhòng zhī zǐ jiàn, yǒu rú jǐ zi, jiào zhī shū jì, wèi yíng hūn huàn. jí jìn zú, jiàn zhì yóu zǐ zhī fú, shí rén shén yǐ cǐ chēng zhī.
初,晋与洛阳人张循之、仲之兄弟友善,循之等并以学业著名。循之,则天时 上书忤旨被诛。仲之,神龙中谋杀武三思,为友人宋之愻所发,下狱死。晋厚抚仲 之子渐,有如己子,教之书记,为营婚宦。及晋卒,渐制犹子之服,时人甚以此称 之。
zhèng wéi zhōng, sòng zhōu sòng chéng rén yě. yí fèng zhōng, jìn shì jǔ, shòu jǐng xíng wèi, zhuǎn tāng yīn wèi. tiān shòu zhōng, yīng jǔ zhào jiàn, zé tiān lín xuān wèn zhū jǔ rén:" hé zhě wèi zhōng?" zhū rén duì bù chēng zhǐ. wéi zhōng duì yuē:" chén wén zhōng zhě, wài yáng jūn zhī měi, nèi kuāng jūn zhī è." zé tiān yuē:" shàn." shòu zuǒ sī yù lǜ fǔ zhòu cáo cān jūn, lèi qiān shuǐ bù yuán wài láng. zé tiān xìng cháng ān, wéi zhōng dài zhì yǐn jiàn, zé tiān wèi yuē:" zhèn shí qīng, qián yú dōng dōu yán' zhōng chén wài yáng jūn zhī měi, nèi kuāng jūn zhī è', zhì jīn bù wàng." xún jiā cháo sàn dài fū, zài qiān fèng gé shè rén.
郑惟忠,宋州宋城人也。仪凤中,进士举,授井陉尉,转汤阴尉。天授中,应 举召见,则天临轩问诸举人:“何者为忠?”诸人对不称旨。惟忠对曰:“臣闻忠 者,外扬君之美,内匡君之恶。”则天曰:“善。”授左司御率府胄曹参军,累迁 水部员外郎。则天幸长安,惟忠待制引见,则天谓曰:“朕识卿,前于东都言‘忠 臣外扬君之美,内匡君之恶’,至今不忘。”寻加朝散大夫,再迁凤阁舍人。
zhōng zōng jí wèi, shén jìng zhòng zhī, zhuó bài huáng mén shì láng. shí yì qǐng jìn lǐng nán shǒu lǐng jiā chù bīng qì, wéi zhōng yuē: " fū wéi zhèng bù kě gé yǐ xí sú, qiě wú dōu fù yún:' jiā yǒu hè xī, hù yǒu xī qú.' rú huò jìn zhī, qǐ wú jīng rǎo yé?" suì qǐn. wú hé, shǒu dà lǐ qīng. jié mǐn tài zǐ yǔ jiāng jūn lǐ duō zuò děng jǔ bīng zhū wǔ sān sī, shì biàn fú zhū. qí guà wù shǒu mén zhě bìng pèi liú, jiāng xíng, yǒu wéi shì dǎng yǔ mì zòu qǐng jǐn zhū zhī. zhōng zōng lìng tuī duàn, wéi zhōng zòu yuē:" jīn dà yù shǐ jué, rén xīn wèi níng, ruò gēng gǎi tuī, bì dì xiāng jīng kǒng, zé fǎn cè zhī zǐ, wú yóu zì ān." chì lìng bǎi sī yì, suì yī jiù duàn, suǒ quán zhě shén duō. é bài yù shǐ dài fū, chí jié zhèn gěi hé běi dào, réng chù zhì mù zǎi. hái, fū zòu chēng zhǐ, jiā yín qīng guāng lù dài fu, fēng xíng yáng xiàn nán. kāi yuán chū, wèi lǐ bù shàng shū, zhuǎn tài zǐ bīn kè. shí nián zú, zèng tài zǐ shǎo bǎo.
中宗即位,甚敬重之,擢拜黄门侍郎。时议请禁岭南首领家畜兵器,惟忠曰: “夫为政不可革以习俗,且《吴都赋》云:‘家有鹤膝,户有犀渠。’如或禁之, 岂无惊扰耶?”遂寝。无何,守大理卿。节愍太子与将军李多祚等举兵诛武三思, 事变伏诛。其诖误守门者并配流,将行,有韦氏党与密奏请尽诛之。中宗令推断, 惟忠奏曰:“今大狱始决,人心未宁,若更改推,必递相惊恐,则反侧之子,无由 自安。”敕令百司议,遂依旧断,所全者甚多。俄拜御史大夫,持节赈给河北道, 仍黜陟牧宰。还,敷奏称旨,加银青光禄大夫,封荥阳县男。开元初,为礼部尚书, 转太子宾客。十年卒,赠太子少保。
wáng zhì yīn, bó zhōu liáo chéng rén yě. shǎo yǐ jìn shì zhuó dì. shén lóng nián, lèi chú zuǒ tái yù shǐ, jiā cháo sàn dài fū. zhí fǎ gāng zhèng, bǎi liáo wèi dàn, shí rén hū wèi" zào diāo", yán qí gù zhān rén lì, rú diāo è zhī shì yàn què yě. xún qiān dà lǐ zhèng, cháng zòu yán:" fǎ lìng zhě, rén zhī dī fáng, dī fáng bù lì, zé rén wú suǒ jìn. qiè jiàn dà lǐ guān liáo, duō bù fèng fǎ, yǐ zòng zuì wèi kuān shù, yǐ shǒu wén wèi kē kè. chén làn zhí xíng diǎn, shí kǒng wèi zhòng suǒ bàng." suì biǎo shàng suǒ zhe yīng zhèng lùn yǐ jiàn zhì, qí cí yuē:
王志愔,博州聊城人也。少以进士擢第。神龙年,累除左台御史,加朝散大夫。 执法刚正,百僚畏惮,时人呼为“皁雕”,言其顾瞻人吏,如雕鹗之视燕雀也。寻 迁大理正,尝奏言:“法令者,人之堤防,堤防不立,则人无所禁。窃见大理官僚, 多不奉法,以纵罪为宽恕,以守文为苛刻。臣滥执刑典,实恐为众所谤。”遂表上 所著《应正论》以见志,其词曰:
cháng dú yì zhì" cuì, lì jiàn dà rén, hēng, jù yǐ zhèng yě. liù èr, yǐn jí wú jiù." zhù yuē: " jū cuì zhī shí, tǐ róu dāng wèi. chù kūn zhī zhōng, jǐ dú chǔ zhèng. yì cāo ér jù, dú zhèng zhě wēi, wèi néng biàn tǐ, yǐ yuǎn yú hài. gù bì jiàn yǐn, rán hòu nǎi jí ér wú jiù." wáng sù yuē:" liù èr yǔ jiǔ wǔ xiāng yìng, jù lǚ zhēn zhèng. yǐn yóu yíng yě, wèi jí suǒ yíng, hé jiù zhī yǒu?" wèi cháng bù chuò shū ér tàn yuē:" jū zhōng lǚ zhèng, shì zhī cháng tǐ, jiàn yǐn wú jiù, dào yì yí rán.
尝读《易》至“萃,利见大人,亨,聚以正也。六二,引吉无咎。”注曰: “居萃之时,体柔当位。处《坤》之中,己独处正。异操而聚,独正者危,未能变 体,以远于害。故必见引,然后乃吉而无咎。”王肃曰:“六二与九五相应,俱履 贞正。引由迎也,为吉所迎,何咎之有?”未尝不辍书而叹曰:“居中履正,事之 常体,见引无咎,道亦宜然。
yǒu kè wén ér huò zhī, yīn wèi pū yuē: jīn zhǔ shàng wén míng, yù zhōng lǐ dìng, jūn lèi sī diǎn xiàn, bù wù hé tóng. chù zhèng zhī zhì suī cún, jiàn yǐn zhī jí shuí yīng? xíng zhī bù yǐ, yú qiè jù yān.
有客闻而惑之,因谓仆曰:今主上文明,域中理定,君累司典宪,不务和同。 处正之志虽存,见引之吉谁应?行之不已,余窃惧焉。
pū liǎn jīn jiàng jiē yī ér xiè yuē: bǔ yí quē yú gǔn zhí, yòng zhōng dǎng wèi jǐ rèn, yǐ méng yǎng zhèng, jiàn yǐn huò jí, yīng cǐ dào yě, rén hé yuǎn zāi! xī jiù yáo mó yú, dēng cháo zuò shì, shè jiào lǐ wù, kāi xùn chéng wù. shì yǐ wǔ liú yǒu zhái, wǔ zhái sān jū, hù zhōng zéi xíng, xíng gù wú xiǎo. yú shì shùn měi qí shì yuē:" rǔ míng yú wǔ xíng, yǐ bì wǔ jiào, qī yú yǔ lǐ, xíng qī yú wú xíng, rén xié yú zhōng, shí nǎi gōng, mào zāi!" gù kǒng zǐ tàn qí zhèng yuē:" shùn jǔ jiù yáo, bù rén zhě yuǎn." cǐ fēi míng pì zhí fǎ, dà rén jiàn yǐn zhī yīng hū? jì sūn xíng fù zhī shì jūn yě, jǔ qiè bǎo zhī qiān, chù shòu yì zhī shǎng, míng shàn è ér jiū tè, yì jiàn shǎng yǐ sāi wéi. zài yú shùn zhī gōng, jū èr shí zhī yī, zhǔ sī de xíng qí dào, shí jūn bù yǐ wéi xián, cǐ fēi jǐ dú chǔ zhèng, yīng zhèng ér wú jiù. guān yú yú táng, zāng bó zhèng sè lù dǐng zài miào, āi bó kàng cí. yán zhě dé jǐn qí zhōng, wén zhī bù jiā qí zuì. gù chūn qiū chēng zāng shì zhī zhèng, yuē: " jī shàn zhī jiā, bì yǒu yú qìng." cǐ fēi yì cāo ér jù, yǐn jí zhī suǒ zhì hū? wèi jiàng lǐ zhí, jìn hóu nǎi fù qí wèi zhū rén cí shùn, zhào dùn bù fá qí guó. cǐ fēi zhèng tǐ wèi biàn, wèi jí suǒ yíng zhě hū?
仆敛襟降阶揖而谢曰:补遗阙于衮职,用忠谠为己任,以蒙养正,见引获吉, 应此道也,仁何远哉!昔咎繇谟虞,登朝作士,设教理物,开训成务。是以五流有 宅,五宅三居,怙终贼刑,刑故无小。于是舜美其事曰:“汝明于五刑,以弼五教, 期于予理,刑期于无刑,人协于中,时乃功,懋哉!”故孔子叹其政曰:“舜举咎 繇,不仁者远。”此非明辟执法,大人见引之应乎?季孙行父之事君也,举窃宝之 愆,黜授邑之赏,明善恶而纠慝,议僭赏以塞违。在虞舜之功,居二十之一,主司 得行其道,时君不以为嫌,此非己独处正,应正而无咎。观鱼于棠,臧伯正色;赂 鼎在庙,哀伯抗词。言者得尽其忠,闻之不加其罪。故《春秋》称臧氏之正,曰: “积善之家,必有余庆。”此非异操而聚,引吉之所致乎?魏绛理直,晋侯乃复其 位;邾人辞顺,赵盾不伐其国。此非正体未变,为吉所迎者乎?
fū zài shàng chuí gǒng, chén xià shǒu zhì, ruò zhèng yīng hū shàng, nǎi yǐn jí yú xià. ér zhōng shì wén dào, ruò cún ruò wáng, jiāo zhàn yú jué zhèng zhī mén, huái yí hū yǔ mò zhī jìng, jù dú zhèng zhī mò yǐn, wàng cǐ zhèng zhī bì hēng. xū jiē hū! xíng jǐ lì shēn, jū zhèng jiàn yì, qí dòng yě zhí, qí zhèng yě fāng. wéi zhèng zhí ér shì yǔ, hé wǎng ér fēi yōu lì. hé yǐ míng zhī? kūn liù èr:" zhí fāng dà, bù xí wú bù lì." wén yán yuē:" zhí qí zhèng yě, fāng qí yì yě, jūn zi jìng yǐ zhí nèi, yì yǐ fāng wài. jìng yì lì ér dé bù gū, zhí fāng dà zé bù yí qí suǒ xíng yě." jī kāng zhuàn shì sī lùn, cáo xī zhe zhì gōng piān, jiē yǐ chóng gōng jī sú, yì sī shì zhǔ, yī yán kě yǐ bì zhī, guī yú tǐ zhèng ér yǐ yǐ. lǐ jì yuē:" xíng zhě xíng yě, xíng zhě chéng yě, yī chéng ér bù kě biàn, gù jūn zǐ jìn xīn yān." ruò yǐ xǐ nù zhì xíng, qīng zhòng shè bǐ, shì zé qiáo qián jīng mǎ, yòng xī zhǐ lùn rén, yuàn zhōng liè tù, yǐ cóng yù fèi fǎ. lǐ yǒu wéi ér hé dào, wù guì hé ér bù tóng, bù tóng zhī hé, zhèng zài qí zhōng yǐ.
夫在上垂拱,臣下守制,若正应乎上,乃引吉于下。而中士闻道,若存若亡, 交战于谲正之门,怀疑乎语默之境,惧独正之莫引,忘此正之必亨。吁嗟乎!行己 立身,居正践义,其动也直,其正也方。维正直而是与,何往而非攸利。何以明之? 《坤》六二:“直方大,不习无不利。”《文言》曰:“直其正也,方其义也,君 子敬以直内,义以方外。敬义立而德不孤,直方大则不疑其所行也。”嵇康撰《释 私论》,曹羲著《至公篇》,皆以崇公激俗,抑私事主,一言可以蔽之,归于体正 而已矣。《礼记》曰:“刑者侀也,侀者成也,一成而不可变,故君子尽心焉。” 若以喜怒制刑,轻重设比,是则桥前惊马,用希旨论人,苑中猎兔,以从欲废法。 理有违而合道,物贵和而不同,不同之和,正在其中矣。
xī rèn yán wèi wǔ wēi tài shǒu, hàn dì jiè zhī yuē:" shàn shì shàng guān, wú shī míng yù." yán duì yuē:" chén wén zhōng chén bù sī, sī chén bù zhōng, shàng xià léi tóng, fēi guó jiā zhī fú. shàn shì shàng guān, chén bù gǎn fèng zhào." rèn yán yǎ zòu, hàn zhǔ shì qí yán. cǐ zé guī zhèng bù huí, guāi zhǐ shùn yì, bù yǐ wǔ huái jiàn jì, sī yì wéi ér hé dào. yàn zi chūn qiū: jǐng gōng jiàn liáng qiū jù yuē:" jù yǔ wǒ hé." yàn zǐ yuē:" cǐ tóng yě. hé zhě, jūn gān zé chén suān, jūn dàn zé chén xián. jīn jù yě, jūn gān yì gān, suǒ wèi tóng yě, ān dé wèi hé?" shì yǐ jì yán méi yǐ tiáo gēng, nǎi shì píng xīn zhī wèi xiàn kě fǒu ér lùn dào, fāng huī zhèng tǐ zhī jié. qí yǐn zhèng ér zūn dù, gù yuē wù guì hé ér bù tóng. liú màn shān biàn hé tóng zhī yì, yǒu zhǐ zāi! ruò yǐ bù tóng jiàn jī, wèi gǎn wén huì.
昔任延为武威太守,汉帝诫之曰:“善事上官,无失名誉。”延对曰:“臣闻 忠臣不私,私臣不忠,上下雷同,非国家之福。善事上官,臣不敢奉诏。”任延雅 奏,汉主是其言。此则归正不回,乖旨顺义,不以忤怀见忌,斯亦违而合道。《晏 子春秋》:景公见梁丘据曰:“据与我和。”晏子曰:“此同也。和者,君甘则臣 酸,君淡则臣咸。今据也,君甘亦甘,所谓同也,安得为和?”是以济盐梅以调羹, 乃适平心之味;献可否而论道,方恢政体之节。俟引正而遵度,故曰物贵和而不同。 刘曼山辩和同之义,有旨哉!若以不同见讥,未敢闻诲。
kè yuē: hé tóng guāi xùn, zé yǐ wén zhī. yuán fǎ chéng ér bù biàn zhě, qǐ xù yù zhī kuān xiàn yé? shū yuē: " yù zhòng yǐ kuān." chuán yuē:" kuān zé dé zhòng." ruò yǐ yán tǒng wù, yì hū kuān zhèng yǐ.
客曰:和同乖训,则已闻之。援法成而不变者,岂恤狱之宽宪耶?《书》曰: “御众以宽。”《传》曰:“宽则得众。”若以严统物,异乎宽政矣。
duì yuē: xíng shǎng èr bǐng, wéi rén zhǔ cāo zhī, chóng hòu rèn kuān, shì wèi dì wáng zhī dé. shèn zǐ yuē:" yǐ lì yì fǎ zhě, bǎi xìng yě yǐ sǐ shǒu fǎ zhě, yǒu sī yě yǐ dào biàn fǎ zhě, jūn shàng yě." rán zé fěi rén chén suǒ cāo. hòu wèi yóu zhào zhī wèi tíng wèi yě, wèi dì cháng sī chì zhào yǒu suǒ jiàng shù, zhào zhí ér bù cóng yuē:" bì xià zì néng shù zhī, qǐ zú lìng chén qū bǐ yě?" shì zhī kuān shù shì jūn dào, qū cóng fēi chén jié. rén huò wèi dá sī zhǐ, bù liào qí wù, yǐ píng xíng wèi jùn, jiāng qū fǎ wèi kuān, jǐn shǒu xiàn zhāng, hào wèi shēn mì. nèi lǜ:" shì zhǒng kuī jiè, yī zhū wǔ bǎi rén, rú lái bù jiù qí zuì." qǐ wèi fó fǎ wèi cán kè yé? lǎo zǐ dào dé jīng yún:" tiān wǎng huī huī, shū ér bù lòu." qǐ wèi dào jiào wèi níng jùn yé? jiā yǔ yuē:" wáng zhě zhī zhū yǒu wǔ, ér qǐn dào bù yù yān." jí xīn biàn yán wěi zhī liú. lǐ jì yì chén sì shā, pò lǜ luàn míng zhī wèi. qǐ shì rú jiā zhí jìn, kǒng zǐ zhī shēn wén zāi? cǐ sān jiào zhī yòng fǎ zhě, suǒ yǐ míng zhēn dì, zhòng xuán yóu, cún tiān gāng, lì rén jí yě.
对曰:刑赏二柄,唯人主操之,崇厚任宽,是谓帝王之德。慎子曰:“以力役 法者,百姓也;以死守法者,有司也;以道变法者,君上也。”然则匪人臣所操。 后魏游肇之为廷尉也,魏帝尝私敕肇有所降恕,肇执而不从曰:“陛下自能恕之, 岂足令臣曲笔也?”是知宽恕是君道,曲从非臣节。人或未达斯旨,不料其务,以 平刑为峻,将曲法为宽,谨守宪章,号为深密。《内律》:“释种亏戒,一诛五百 人,如来不救其罪。”岂谓佛法为残刻耶?老子《道德经》云:“天网恢恢,疏而 不漏。”岂谓道教为凝峻耶?《家语》曰:“王者之诛有五,而寝盗不预焉。”即 心辩言伪之流。《礼记》亦陈四杀,破律乱名之谓。岂是儒家执禁,孔子之深文哉? 此三教之用法者,所以明真谛,重玄猷,存天纲,立人极也。
rán zé gān xiàng zhèn yào, tiān dào míng wēi. qí zhòng wéi xíng, bǎi wáng suǒ yǐ chuí fàn xī rén yǐ fǎ, sān hòu yú shì chéng gōng. suǒ wù zhǎng xiàn jué píng, sī tíng wèi zhī zhí ěr. yì yuē:" jiā rén hè hè, wú jiù fù zi xī xī, zhōng lìn." yán yú qí jiā, kě yí yú guó. xī cuī shí dá yú lǐ ér zuò zhèng lùn, zhòng zhǎng tǒng yuē:" fán wéi rén zhǔ, yí xiě zhèng lùn yī tòng, zhì zhū zuò cè." qí dà dǐ yún wéi guó zhě yǐ yán zhì píng, fēi yǐ kuān zhì píng zhě yě. rán zé chēng yán zhě bù bì yú tiáo yuè zhì, níng wǎng zhòng fá, zài yú shī yǐn kuò yǐ jiǎo wǎng, yòng píng diǎn yǐ jìn fēi. xíng gù yǒu cháng, fá qīng wú shě, rén bù yì fàn, fáng zhī nán yuè gù yě. dàn rén màn lì zhuó, wěi jī zāng shēn, ér yuē yǐ kuān lǐ zhī, kě yǐ wú guò. hé yì hū mìng wáng liáng yù hàn, shě xián cè yú bēn dì qǐng yú fū gōng jí, tíng yào shí yú fū còu! shì jiàn qiū jià zhuǎn yì, gāo huāng gēng shēn, yī rén pū fū, hé gōng zhī yǒu?
然则乾象震曜,天道明威。齐众惟刑,百王所以垂范;析人以法,三后于是成 功。所务掌宪决平,斯廷尉之职耳。《易》曰:“家人嗃嗃,无咎;妇子嘻嘻,终 吝。”严于其家,可移于国。昔崔实达于理而作《政论》,仲长统曰:“凡为人主, 宜写《政论》一通,置诸坐侧。”其大抵云为国者以严致平,非以宽致平者也。然 则称严者不必逾条越制,凝网重罚,在于施隐括以矫枉,用平典以禁非。刑故有常, 罚轻无舍,人不易犯,防之难越故也。但人慢吏浊,伪积赃深,而曰以宽理之,可 以无过。何异乎命王良御駻,舍衔策于奔踶;请俞跗攻疾,停药石于肤腠!适见秋 驾转逸,膏肓更深,医人仆夫,何功之有?
yòu wèi pū yuē: chéng fǎ ér biàn, wéi dì wáng zhī mìng yú? duì yuē: hé wéi qí rán yě? xī hàn wǔ dì shēng zhāo píng jūn shā rén, yǐ gōng zhǔ zi, tíng wèi shàng qǐng lùn. zuǒ yòu wèi yán, wǔ dì chuí tì tàn yuē:" fǎ lìng zhě, xiān dì zhī suǒ zào yě, yòng qīn gù wū xiān dì zi fǎ, wú hé miàn mù rù gāo miào hū? yòu xià fù wàn rén!" nǎi kě qí zòu. jìn dài suí wén dì zi qín wáng jùn wèi bīng zhōu zǒng guǎn, yǐ shē zòng miǎn guān. pú yè yáng sù zòu yán:" wáng, bì xià ài zǐ, qǐng shě qí guò." wén dì yuē:" fǎ bù kě wéi. ruò rú gōng yì, wǒ shì wǔ ér zhī fù, fēi zhào rén zhī fù, hé bù bié zhì tiān zǐ ér lǜ hū? wǒ ān néng kuī fǎ!" zú bù xǔ. cǐ shì dì wáng cāo fǎ, xié yú lǐ jīng bù biàn zhī yì. kuàng yú qiū guān diǎn zhí, sī kòu sù shì, ér kě biàn dòng zhě hū! wǒ huáng ruì zhé dēng tú, gāo shì yán láng zhī shàng zǎi héng míng yǔn jiù liè, jí mù miào táng zhī xià. qián kūn jiāo tài, rì yuè guāng huá, shù jī qí níng, zhòng gōng xián lǐ. jù yǐ zhèng yě, pū xìng lì jiàn dà rén yǐn qí jí yān, qī yǎng zhèng yú xià wèi. zhōng zhèng shì tuō, yǔ hé jù hū?
又谓仆曰:成法而变,唯帝王之命欤?对曰:何为其然也?昔汉武帝甥昭平君 杀人,以公主子,廷尉上请论。左右为言,武帝垂涕叹曰:“法令者,先帝之所造 也,用亲故诬先帝子法,吾何面目入高庙乎?又下负万人!”乃可其奏。近代隋文 帝子秦王俊为并州总管,以奢纵免官。仆射杨素奏言:“王,陛下爱子,请舍其过。” 文帝曰:“法不可违。若如公意,我是五兒之父,非兆人之父,何不别制天子兒律 乎?我安能亏法!”卒不许。此是帝王操法,协于礼经不变之义。况于秋官典职, 司寇肃事,而可变动者乎!我皇睿哲登图,高视岩廊之上;宰衡明允就列,辑穆庙 堂之下。乾坤交泰,日月光华,庶绩其凝,众工咸理。聚以正也,仆幸利见大人; 引其吉焉,期养正于下位。中正是托,予何惧乎?
fū jūn zǐ bǎi xíng zhī jī, chū chù èr tú ér yǐ. chū zé cè míng wěi zhì, xíng zhí dào yǐ shì rén, jìn shàn nà zhōng, yǎng tài jiē ér jī zhèng. è è qí jié, sī wèi shè jì zhī chén jiǎn jiǎn fěi gōng, yuàn cān zhù shí zhī rèn. chù zé gāo xiè gōng qīng, xiào yǒu yáng míng, shì yì wéi zhèng. yān xiá shàng zhì, qí yòng yǒng zhēn, xíng cáng shì yè, xīn jī sī zài. zhì rú shuǐ zhōng fàn fàn, tiān xià yōu yōu, zhí yù wèi róng, sǎo mén zì mèi, bài chén yāo shì, kuò náng shǒu lù, cóng lái zhǎng xī, yǐ wéi shēn chǐ. kè nǎi qūn xún bú duì, suì wú yǐ jiān pū yě.
夫君子百行之基,出处二途而已。出则策名委质,行直道以事人,进善纳忠, 仰太阶而缉政。谔谔其节,思为社稷之臣;謇謇匪躬,愿参柱石之任。处则高谢公 卿,孝友扬名,是亦为政。烟霞尚志,其用永贞,行藏事业,心迹斯在。至如水中 泛泛,天下悠悠,执驭为荣,扫门自媚,拜尘邀势,括囊守禄,从来长息,以为深 耻。客乃逡巡不对,遂无以间仆也。
zhōng zōng lǎn ér jiā zhī. shāo qiān jià bù láng zhōng.
中宗览而嘉之。稍迁驾部郎中。
jǐng yún yuán nián, lèi zhuǎn zuǒ yù shǐ zhōng chéng, xún qiān dà lǐ shǎo qīng. èr nián, zhì yī hàn zhì cì shǐ jiān jùn, yú tiān xià chōng yào dà zhōu zhì dū du èr shí rén, miào xuǎn yǒu wēi zhòng zhě wèi zhī, suì bài zhì yīn qí zhōu dū du, shì jìng bù xíng. yòu shòu qí zhōu cì shǐ, chōng hé nán dào àn chá shǐ. wèi jǐ, qiān biàn zhōu cì shǐ, réng jiù chōng hé nán dào àn chá shǐ. tài jí yuán nián, yòu lìng yǐ běn guān jiān yù shǐ zhōng chéng nèi gòng fèng, tè cì shí fēng yī bǎi hù. xún jiā yín qīng guāng lù dài fu, bài hù bù shì láng. chū wèi wèi zhōu cì shǐ, zhuǎn yáng zhōu dà dū dū fǔ zhǎng shǐ, jù chōng běn dào àn chá shǐ. suǒ zài lìng xíng jìn zhǐ, jiān huá píng jī, jìng nèi sù rán. jiǔ zhī, zhào bài xíng bù shàng shū.
景云元年,累转左御史中丞,寻迁大理少卿。二年,制依汉置刺史监郡,于天 下冲要大州置都督二十人,妙选有威重者为之,遂拜志愔齐州都督,事竟不行。又 授齐州刺史,充河南道按察使。未几,迁汴州刺史,仍旧充河南道按察使。太极元 年,又令以本官兼御史中丞、内供奉,特赐实封一百户。寻加银青光禄大夫,拜户 部侍郎。出为魏州刺史,转扬州大都督府长史,俱充本道按察使。所在令行禁止, 奸猾屏迹,境内肃然。久之,召拜刑部尚书。
kāi yuán jiǔ nián, shàng xìng dōng dōu, lìng chōng jīng shī liú shǒu. shí nián, yǒu jīng zhào rén quán liáng shān wěi chēng xiāng wáng nán, zì hào guāng dì, yǔ qí dǎng jí zuǒ yòu tún yíng yā guān móu fǎn. yè bàn shí yōng zuǒ tún yíng bīng bǎi yú rén zì jǐng fēng cháng lè děng mén zhǎn guān rù gōng chéng, jiāng shā zhì yīn, zhì yīn yú qiáng bì zéi. é ér tún yíng bīng kuì sàn, fān shā liáng shān děng wǔ rén, chuán shǒu dōng dōu, zhì yīn suì yǐ hài zú.
开元九年,上幸东都,令充京师留守。十年,有京兆人权梁山伪称襄王男,自 号光帝,与其党及左右屯营押官谋反。夜半时拥左屯营兵百余人自景风、长乐等门 斩关入宫城,将杀志愔,志愔逾墙避贼。俄而屯营兵溃散,翻杀梁山等五人,传首 东都,志愔遂以骇卒。
lú cóng yuàn, xiāng zhōu lín zhāng rén, hòu wèi dù zhī shàng shū chǎng liù dài sūn yě. zì fàn yáng xǐ jiā yān, shì wèi shān dōng zhe xìng. guān míng jīng jǔ, shòu jiàng zhōu xià xiàn wèi, yòu yìng zhì jǔ, bài yòu shí yí. é qiān yòu sù zhèng jiān chá yù shǐ, chōng shān nán dào chù zhì xún fǔ shǐ, fèng shǐ chēng zhǐ, bài diàn zhōng shì yù shǐ. lèi qiān zhōng shū shè rén.
卢从愿,相州临漳人,后魏度支尚书昶六代孙也。自范阳徙家焉,世为山东著 姓。冠明经举,授绛州夏县尉,又应制举,拜右拾遗。俄迁右肃政监察御史,充山 南道黜陟巡抚使,奉使称旨,拜殿中侍御史。累迁中书舍人。
ruì zōng jiàn zuò, bài lì bù shì láng. zhōng zōng zhī hòu, xuǎn sī pō shī gāng jì, cóng yuàn jīng xīn tiáo lǐ, dà chēng píng yǔn. qí yǒu mào míng wěi xuǎn jí xū zēng gōng zhuàng zhī lèi, jiē néng tī fā qí shì. diǎn xuǎn liù nián, qián hòu wú jí zhī zhě. shàng jiā zhī, tè yǔ yī zi tài zǐ tōng shì shè rén. cóng yuàn shàng shū qǐ huí ēn zèng fù, nǎi zèng qí fù jí yáng chéng jìng yī wèi zhèng zhōu zhǎng shǐ. chū, gāo zōng shí péi xíng jiǎn mǎ zài wèi lì bù, zuì wéi chèn zhí. jí shì, cóng yuàn yǔ lǐ cháo yǐn tóng shí diǎn xuǎn, yì yǒu měi yù. shí rén chēng yuē: lì bù qián yǒu mǎ péi, hòu yǒu lú lǐ.
睿宗践祚,拜吏部侍郎。中宗之后,选司颇失纲纪,从愿精心条理,大称平允。 其有冒名伪选及虚增功状之类,皆能擿发其事。典选六年,前后无及之者。上嘉之, 特与一子太子通事舍人。从愿上疏乞回恩赠父,乃赠其父吉阳丞敬一为郑州长史。 初,高宗时裴行俭、马载为吏部,最为称职。及是,从愿与李朝隐同时典选,亦有 美誉。时人称曰:吏部前有马、裴,后有卢、李。
kāi yuán sì nián, shàng jǐn zhào xīn shòu xiàn lìng, yī shí yú diàn tíng cè shì, kǎo rù xià dì zhě, yī qiè fàng guī xué wèn. cóng yuàn yǐ zhù nǐ fēi cái, zuǒ qiān yù zhōu cì shǐ. wéi zhèng yán jiǎn, àn chá shǐ zòu kè wèi tiān xià dì yī děng, xǐ shū láo wèn, cì juàn bǎi pǐ. wú jǐ, rù wèi gōng bù shì láng, zhuǎn shàng shū zuǒ chéng. yòu yǔ yáng tāo jí lì bù shì láng péi cuǐ lǐ bù shì láng wáng qiū zhōng shū shè rén liú lìng zhí shān dìng kāi yuán hòu gé, qiān zhōng shū shì láng. shí yī nián, bài gōng bù shàng shū, jiā yín qīng guāng lù dài fu, réng lìng dōng dōu liú shǒu. shí sān nián, cóng shēng tài shān, yòu jiā jīn zǐ guāng lù dài fu, dài wéi kàng wèi xíng bù shàng shū. pín nián chōng xiào jīng wài guān kǎo shǐ, qián hòu xián chēng yǔn dàng.
开元四年,上尽召新授县令,一时于殿庭策试,考入下第者,一切放归学问。 从愿以注拟非才,左迁豫州刺史。为政严简,按察使奏课为天下第一等,玺书劳问, 赐绢百匹。无几,入为工部侍郎,转尚书左丞。又与杨滔及吏部侍郎裴漼、礼部侍 郎王丘、中书舍人刘令植删定《开元后格》,迁中书侍郎。十一年,拜工部尚书, 加银青光禄大夫,仍令东都留守。十三年,从升泰山,又加金紫光禄大夫,代韦抗 为刑部尚书。频年充校京外官考使,前后咸称允当。
yù shǐ zhōng chéng yǔ wén róng chéng ēn yòng shì, yǐ kuò huò tián hù zhī gōng, běn sī xiào kǎo wèi shàng xià, cóng yuàn yì bù yǔ zhī. róng pō yǐ wéi hèn, mì zòu cóng yuàn guǎng zhàn liáng tián, zhì yǒu bǎi yú qǐng. qí hòu, shàng cháng zé kān wèi zǎi xiàng zhě, huò jiàn cóng yuàn, shàng yuē:" cóng yuàn guǎng zhàn tián yuán, shì bù lián yě." suì zhǐ bù yòng. cóng yuàn yòu yīn zǎo cháo, tú zhōng wéi rén suǒ shè, zhōng qí cóng zhě, bǔ zéi jìng bù huò. shí yì cóng yuàn jiǔ zài xuǎn sī, wèi bèi yì zhě suǒ chóu.
御史中丞宇文融承恩用事,以括获田户之功,本司校考为上下,从愿抑不与之。 融颇以为恨,密奏从愿广占良田,至有百余顷。其后,上尝择堪为宰相者,或荐从 愿,上曰:“从愿广占田园,是不廉也。”遂止不用。从愿又因早朝,途中为人所 射,中其从者,捕贼竟不获。时议从愿久在选司,为被抑者所雠。
shí liù nián, dōng dōu liú shǒu. shí zuò zi qǐ jū láng lùn tiào mǐ rù guān yǒu shèng lì, wèi xiàn sī suǒ jiū, chū wèi jiàng zhōu cì shǐ, zài qiān tài zǐ bīn kè. èr shí nián, hé běi gǔ guì, chì cóng yuàn wèi xuān fǔ chǔ zhì shǐ, kāi cāng yǐ jiù jī něi. shǐ huí, yǐ nián lǎo kàng biǎo qǐ hái gǔ, nǎi bài lì bù shàng shū, tīng zhì shì, gěi quán lù. èr shí wǔ nián zú, nián qī shí yú, zèng yì zhōu dà dū dū, shì yuē wén.
十六年,东都留守。时坐子起居郎论粜米入官有剩利,为宪司所纠,出为绛州 刺史,再迁太子宾客。二十年,河北谷贵,敕从愿为宣抚处置使,开仓以救饥馁。 使回,以年老抗表乞骸骨,乃拜吏部尚书,听致仕,给全禄。二十五年卒,年七十 余,赠益州大都督,谥曰文。
lǐ cháo yǐn, jīng zhào sān yuán rén yě. shǎo yǐ míng fǎ jǔ, bài lín fén wèi, lèi shòu dà lǐ chéng. shén lóng nián, gōng chén jìng huī huán yàn fàn wèi wǔ sān sī suǒ gòu, fěng shì yù shǐ zhèng yīn zòu qǐng zhū zhī, chì dà lǐ jié qí zuì. cháo yǐn yǐ huī děng suǒ fàn, bù jīng tuī qióng, wèi kě jí zhèng xíng míng. shí péi tán wèi dà lǐ qīng, yì bǐ duàn zhǎn, réng jí mò qí jiā, cháo yǐn yóu shì wǔ zhǐ. zhōng zōng lìng biǎn lǐng nán è chù, shì zhōng wéi jù yuán zhōng shū lìng lǐ jiào zòu yuē:" cháo yǐn sù chēng qīng zhèng, duàn yù yì shén dāng shì, yī zhāo yuǎn xǐ lǐng biǎo, kǒng tiān xià yí qí zuì." zhōng zōng yì jiě, chū wèi wén xǐ lìng.
李朝隐,京兆三原人也。少以明法举,拜临汾尉,累授大理丞。神龙年,功臣 敬晖、桓彦范为武三思所构,讽侍御史郑愔奏请诛之,敕大理结其罪。朝隐以晖等 所犯,不经推穷,未可即正刑名。时裴谈为大理卿,异笔断斩,仍籍没其家,朝隐 由是忤旨。中宗令贬岭南恶处,侍中韦巨源、中书令李峤奏曰:“朝隐素称清正, 断狱亦甚当事,一朝远徙岭表,恐天下疑其罪。”中宗意解,出为闻喜令。
xún qiān shì yù shǐ, sān qiān cháng ān lìng, yǒu huàn guān lǘ xìng guì yì xiàn qǐng tuō, cháo yǐn mìng zhuāi chū zhī. ruì zōng wén ér jiā tàn, tíng zhào cháo yǐn, láo yuē:" qīng wèi jīng xiàn lìng néng rú cǐ, zhèn fù hé yōu." nǎi xià zhì yuē:" fū bù tǔ gāng ér zhōu shàng bù rú róu ér dú xià zhě, jūn zǐ zhī shì yě. jiàn liù bì shéng dēng chē wú qū zhě, zhèng rén zhī wù yě. cháng ān xiàn lìng lǐ cháo yǐn, dé yì bù huí, qīng qiáng zì suì, jí wén jiā zhèng, lèi zhe néng míng. jìn zhě pǐn guān rù xiàn, yǒu guāi yí shì, suì néng zé zhī yǐ lǐ, shéng zhī yǐ qiān. dàn yān shù zhī liú, duō yǒu píng shì, róu kuān zhī dài, bì nòng wēi quán. lì guān zǎi jí, cháng suǒ tàn xī. zhèn guī jiè qián gǔ, qín qiú diǎn xiàn, néng fù zhèn yì, shí lài sī rén. xī yú yán chí huáng hòu zhī kè, méi táo biān tài zǐ zhī fù, gǔ chēng yí zhí, fù jiàn yú jīn. sī yù jīng qí měi xíng, qiān yǐ zhòng zhí, wéi shí shǔ yuè hù, zhèng zài yǎng rén, yí jiā yī jiē, yòng biǎo gāng liè. kě tài zhōng dài fū. tè cì zhōng shàng kǎo, jiān juàn bǎi pǐ." qī qiān jiàng zhōu cì shǐ, jiān zhī lì bù xuǎn shì.
寻迁侍御史,三迁长安令,有宦官闾兴贵诣县请托,朝隐命拽出之。睿宗闻而 嘉叹,廷召朝隐,劳曰:“卿为京县令能如此,朕复何忧。”乃下制曰:“夫不吐 刚而诌上、不茹柔而黩下者,君子之事也。践霤必绳、登车无屈者,正人之务也。 长安县令李朝隐,德义不回,清强自遂,亟闻嘉政,累著能名。近者品官入县,有 乖仪式,遂能责之以礼,绳之以愆。但阉竖之流,多有凭恃,柔宽之代,必弄威权。 历观载籍,常所叹息。朕规诫前古,勤求典宪,能副朕意,实赖斯人。昔虞延持皇 后之客,梅陶鞭太子之傅,古称遗直,复见于今。思欲旌其美行,迁以重职,为时 属阅户,政在养人,宜加一阶,用表刚烈。可太中大夫。特赐中上考,兼绢百匹。” 七迁绛州刺史,兼知吏部选事。
kāi yuán èr nián, qiān lì bù shì láng, quán xù píng yǔn, shèn wéi dāng shí suǒ chēng, jiàng xǐ shū bāo měi, shòu yī zi tài zǐ tōng shì shè rén. sì nián chūn, yǐ shòu xiàn lìng fēi qí rén, chū wèi huá zhōu cì shǐ, zhuǎn tóng zhōu cì shǐ. jià xìng dōng dōu, lù yóu tóng zhōu, cháo yǐn méng zhǐ zhào jiàn shǎng wèi, cì yī yī fù juàn bǎi pǐ. xún qiān hé nán yǐn, zhèng shén qīng yán, háo yòu píng jī. shí tài zǐ jiù zhào cháng nú shì shì qīn hài píng rén, cháo yǐn yuē:" cǐ ér bù shéng, hé yǐ wéi zhèng?" zhí ér zhàng zhī. shàng wén, yòu jiàng chì shū wèi miǎn zhī.
开元二年,迁吏部侍郎,铨叙平允,甚为当时所称,降玺书褒美,授一子太子 通事舍人。四年春,以授县令非其人,出为滑州刺史,转同州刺史。驾幸东都,路 由同州,朝隐蒙旨召见赏慰,赐衣一副、绢百匹。寻迁河南尹,政甚清严,豪右屏 迹。时太子舅赵常奴恃势侵害平人,朝隐曰:“此而不绳,何以为政?”执而杖之。 上闻,又降敕书慰勉之。
shí nián, qiān dà lǐ qīng. shí wǔ qiáng lìng péi jǐng xiān fàn qǐ qǔ zāng jī wǔ qiān pǐ, shì fā táo zǒu. shàng dà nù, lìng jí zhòng shā zhī. cháo yǐn zhí zòu yuē:" péi jǐng xiān yuán shì qǐ zāng, fàn bù zhì sǐ. yòu jǐng xiān zēng zǔ gù sī kōng jì, wǎng shǔ dì gòu, shǒu yù yuán xūn. zài chū nián zhōng, jiā xiàn fēi zuì, fán yǒu xiōng dì jiē bèi zhū yí, wéi jǐng xiān dú cún, jīn jiàn chéng dí. jù zāng wèi dāng sǐ zuò, zhǔn fàn yóu rù qǐng tiáo. shí dài yòu xián, gōng shí yí lù yī mén jué sì, qíng huò kě āi. yuàn kuān bào shì zhī xíng, bǐ jiù tóu huāng zhī yì, zé jiù xūn sī yǔn." shǒu zhào bù xǔ. cháo yǐn yòu zòu yuē:
十年,迁大理卿。时武强令裴景仙犯乞取赃积五千匹,事发逃走。上大怒,令 集众杀之。朝隐执奏曰:“裴景仙缘是乞赃,犯不至死。又景仙曾祖故司空寂,往 属缔构,首预元勋。载初年中,家陷非罪,凡有兄弟皆被诛夷,唯景仙独存,今见 承嫡。据赃未当死坐,准犯犹入请条。十代宥贤,功实宜录;一门绝祀,情或可哀。 愿宽暴市之刑,俾就投荒之役,则旧勋斯允。”手诏不许。朝隐又奏曰:
yǒu duàn zì tiān, chù zhī jí fǎ. shēng shā zhī bǐng, rén zhǔ hé zhuān qīng shēng yǒu tiáo, chén xià dāng shǒu. wǎng fǎ zhě, wǎng lǐ ér qǔ, shí wǔ pǐ biàn dǐ sǐ xíng qǐ qǔ zhě, yīn qǐ wèi zāng, shù qiān pǐ zhǐ dāng liú zuò. jīn ruò qǐ qǔ de zuì, biàn chǔ zhǎn xíng, hòu yǒu wǎng fǎ dāng kē, yù jiā hé pì? suǒ yǐ wéi guó xī fǎ, qī shǒu lǜ wén, fēi gǎn yǐ fǎ suí rén, qū jīn xiān mìng. shè tù wèi yuàn, jīng mǎ hàn qiáo, chū zhèn huáng hè, jìng cóng tíng yì, qǐ wēi bù néng zhì, ér fǎ guì yǒu cháng. yòu jǐng xiān zēng zǔ jì, cǎo mèi zhōng jié, dìng wèi yuán xūn, wèi zhì tái sī, ēn bèi cháng shù. zài chū zhī jì, bèi wǎng pò jiā, zhū zǐ gè fàn fēi gū, wéi xiān jīn jiàn chéng dí. ruò jì xūn dōu qì, xiān zuì tè jiā, zé shū xiàng zhī xián hé zú chēng zhě, ruò áo zhī guǐ bù qí wèi ér? shě zuì niàn gōng, qǐ chuí tiān tīng. yīng chì jué zhàng jí yǒu fàn pèi liú, jìn fā dé yīn, pǔ biāo shū zé, zhàng zhě jì tīng jiǎn shù, liú zhě réng xǔ gěi chéng. tiān xià yóng yóng, shú bù xìng shèn! zhān bǐ sì hǎi, yǐ bèi shēn ēn, qǐ yú yī rén, dú jùn cháng diǎn? fú qǐ cǎi chén zhī yì, zhì xiān yú fǎ.
有断自天,处之极法。生杀之柄,人主合专;轻生有条,臣下当守。枉法者, 枉理而取,十五匹便抵死刑;乞取者,因乞为赃,数千匹止当流坐。今若乞取得罪, 便处斩刑,后有枉法当科,欲加何辟?所以为国惜法,期守律文,非敢以法随人, 曲矜仙命。射兔魏苑,惊马汉桥,初震皇赫,竟从廷议,岂威不能制,而法贵有常。 又景仙曾祖寂,草昧忠节,定为元勋,位至台司,恩倍常数。载初之际,被枉破家, 诸子各犯非辜,唯仙今见承嫡。若寂勋都弃,仙罪特加,则叔向之贤何足称者,若 敖之鬼不其餧而?舍罪念功,乞垂天听。应敕决杖及有犯配流,近发德音,普标殊 泽,杖者既听减数,流者仍许给程。天下颙颙,孰不幸甚!瞻彼四海,已被深恩, 岂于一人,独峻常典?伏乞采臣之议,致仙于法。
nǎi xià zhì yuē:" zuì bù zài dà, běn hū qíng fá zài bì xíng, bù zài zhòng. zhèn chuí fàn zuò xùn, shù dòng zhí xián ruò, qǐ yán xíng chěng lù, shǐ shǒu zú wú cuò zhě zāi? péi jǐng xiān xìng jí xù yú, chāo shēng lìng zǎi, qīng wǒ xiàn fǎ, dù wǒ fēng yóu, bù shèn wèi zhī zhī jīn, jù shí wú tān zhī bǎo, jiā yíng dú huò, shēn nǎi táo wáng. shū bù zhī tiān niè kě wéi, zì qiān nán huàn, suǒ yǐ bù cóng běn fǎ, jiā yǐ shū xíng, jì chéng tān bào zhī liú, yǐ sāi qīn yú zhī lù. rán yǐ qí zǔ fù xī yù jīng lún, zuǒ mìng yǒu gōng, dì gòu sī zhòng, miǎn huái shǎng yán zhī yì, bǐ xié zhèng kuān zhī diǎn, yí shě qí jí fǎ, yǐ cuàn xiá huāng. réng jué zhàng yī bǎi, liú lǐng nán è chù."
乃下制曰:“罪不在大,本乎情;罚在必行,不在重。朕垂范作训,庶动植咸 若,岂严刑逞戮,使手足无措者哉?裴景仙幸藉绪余,超升令宰,轻我宪法,蠹我 风猷,不慎畏知之金,讵识无贪之宝,家盈黩货,身乃逃亡。殊不知天孽可违,自 愆难逭,所以不从本法,加以殊刑,冀惩贪暴之流,以塞侵渔之路。然以其祖父昔 预经纶,佐命有功,缔构斯重,缅怀赏延之义,俾协政宽之典,宜舍其极法,以窜 遐荒。仍决杖一百,流岭南恶处。”
cháo yǐn é zhuǎn qí zhōu cì shǐ, mǔ yōu qù guān. qǐ wèi yáng zhōu dà dū dū fǔ zhǎng shǐ, kàng shū gù cí, zhì xǔ zhī. cháo yǐn xìng xiào yǒu, shí nián yǐ shuāi mù, zài sàng yóu jiā huǐ jí. míng nián, zhì yòu qǐ wèi yáng zhōu zhǎng shǐ, bù huò yǐ ér jiù zhí, fù rù wèi dà lǐ qīng, lèi fēng jīn chéng bó, dài cuī yǐn fǔ wèi yù shǐ dài fū. cháo yǐn sù yǒu gōng zhí zhī yù, měi yù shǐ dài fū quē, shí yì xián xǔ zhī. jí jū qí zhí, jìng wú suǒ jiū hé, wéi fán yú xì wù, shí wàng yóu shì shāo jiǎn. é zhuǎn tài cháng qīng. èr shí yī nián, jiān pàn guǎng zhōu shì, réng shè yù shǐ dài fū, chōng lǐng nán cǎi fǎng chǔ zhì shǐ. míng nián, zú yú lǐng wài, nián qī shí, zèng lì bù shàng shū, guān gěi líng yú, jiān jiā kǒu gěi dì huán xiāng, shì yuē zhēn.
朝隐俄转岐州刺史,母忧去官。起为扬州大都督府长史,抗疏固辞,制许之。 朝隐性孝友,时年已衰暮,在丧尤加毁瘠。明年,制又起为扬州长史,不获已而就 职,复入为大理卿,累封金城伯,代崔隐甫为御史大夫。朝隐素有公直之誉,每御 史大夫缺,时议咸许之。及居其职,竟无所纠劾,唯烦于细务,时望由是稍减。俄 转太常卿。二十一年,兼判广州事,仍摄御史大夫,充岭南采访处置使。明年,卒 于岭外,年七十,赠吏部尚书,官给灵舆,兼家口给递还乡,谥曰贞。
péi cuǐ, jiàng zhōu wén xǐ rén yě. shì wèi zhe xìng. fù yǎn zhī, yǒng huī zhōng, wèi tóng zhōu sī hù cān jūn, shí nián shào, měi róng yí, cì shǐ lǐ chóng yì chū shén qīng zhī. xiān shì, zhōu zhōng yǒu jī nián jiù àn shù bǎi dào, chóng yì cù yǎn zhī shǐ duàn zhī, yǎn zhī mìng shū lì shù rén, lián zhǐ jìn bǐ, sī xū pōu duàn bìng bì, wén hàn jù měi, qiě jǐn yǔ duó zhī lǐ. chóng yì dà jīng, xiè yuē:" gōng hé rěn cáng fēng yǐ chéng bǐ fū zhī guò!" yóu shì dà zhī míng, hào wèi" pī lì shǒu". hòu wèi yǒng nián lìng, yǒu huì zhèng, rén lì kān shí sòng zhī. lì rèn cāng bù láng zhōng, yǐ lǎo jí fèi yú jiā.
裴漼,绛州闻喜人也。世为著姓。父琰之,永徽中,为同州司户参军,时年少, 美容仪,刺史李崇义初甚轻之。先是,州中有积年旧案数百道,崇义促琰之使断之, 琰之命书吏数人,连纸进笔,斯须剖断并毕,文翰俱美,且尽与夺之理。崇义大惊, 谢曰:“公何忍藏锋以成鄙夫之过!”由是大知名,号为“霹雳手”。后为永年令, 有惠政,人吏刊石颂之。历任仓部郎中,以老疾废于家。
cuǐ sè yǎng qú láo, shí shù nián bù qiú shì jìn. fù zú hòu, yīng dà lǐ jǔ, bài chén liú zhǔ bù, lèi qiān jiān chá yù shǐ. shí lì bù shì láng cuī shí zhèng yīn zuò zāng wèi yù shǐ lǐ shàng yǐn suǒ hé, cuǐ tóng jū qí yù. ān lè gōng zhǔ jí shàng guān zhāo róng ā dǎng shí děng, cuǐ jìng zhí zhèng zòu qí zuì, shèn wéi dāng shí suǒ chēng. sān qiān zhōng shū shè rén.
漼色养劬劳,十数年不求仕进。父卒后,应大礼举,拜陈留主簿,累迁监察御 史。时吏部侍郎崔湜、郑愔坐赃为御史李尚隐所劾,漼同鞫其狱。安乐公主及上官 昭容阿党湜等,漼竟执正奏其罪,甚为当时所称。三迁中书舍人。
tài jí yuán nián, ruì zōng wèi jīn xiān yù zhēn gōng zhǔ zào guān jí sì děng, shí shǔ chūn hàn, xìng yì bù zhǐ. cuǐ shàng shū jiàn yuē:
太极元年,睿宗为金仙、玉真公主造观及寺等,时属春旱,兴役不止。漼上疏 谏曰:
chén jǐn àn lǐ jì chūn qiū lìng yuē: wú jù dà zhòng, wú qǐ dà yì, bù kě xìng tǔ gōng, kǒng fáng nóng shì. ruò hào lìng guāi dù, yì shǐ bù shí, zé jiā jí yì zhī wēi, guó yǒu shuǐ hàn zhī zāi, cǐ wǔ xíng zhī bì yìng yě. jīn zì chūn zhì xià, shí yǔ qiān qī, xià rén yōu xīn, mò zhī suǒ chū. bì xià suī jiàng āi jīn zhī zhǐ, liǎng dū réng yǒu sì guàn zhī zuò, shí hàn zhī yīng, shí cǐ zhī yóu. qiě chūn lìng gào qī, dōng zuò fāng shǐ, zhèng shì dīng zhuàng jiù gōng zhī rì, ér tǔ mù fāng xìng, chén kǒng suǒ fáng yóu duō, suǒ yì yóu shǎo, gēng fū cán qiè, jī hán zhī yuán. gù chūn qiū" zhuāng gōng sān shí yī nián dōng, bù yǔ", wǔ xíng chuán yǐ wéi" suì sān zhù tái"" xī gōng èr shí yī nián xià, dà hàn", wǔ xíng chuán yǐ" shí zuò nán mén, láo rén xìng yì". bì xià měi yǐ wàn fāng wèi niàn, ruì zhǐ yīn qín, ān guó jì rén, fáng wēi lǜ yuǎn. fú yuàn xià míng zhì, fā dé yīn, shùn tiān shí, fù rén wàng, liǎng jīng gōng sī yíng zào jí zhū hé shì mù shí děng bìng qǐng qiě tíng, zé cāng shēng xìng shèn. nóng sāng shī shí, hù kǒu liú sàn, zòng sì guàn yíng gòu, qǐ jiù lí yuán jī hán zhī bì zāi!
臣谨案《礼记》春、秋令曰:无聚大众,无起大役,不可兴土功,恐妨农事。 若号令乖度,役使不时,则加疾疫之危,国有水旱之灾,此五行之必应也。今自春 至夏,时雨愆期,下人忧心,莫知所出。陛下虽降哀矜之旨,两都仍有寺观之作, 时旱之应,实此之由。且春令告期,东作方始,正是丁壮就功之日,而土木方兴, 臣恐所妨尤多,所益尤少,耕夫蚕妾,饥寒之源。故《春秋》“庄公三十一年冬, 不雨”,《五行传》以为“岁三筑台”;“僖公二十一年夏,大旱”,《五行传》 以“时作南门,劳人兴役”。陛下每以万方为念,睿旨殷勤,安国济人,防微虑远。 伏愿下明制,发德音,顺天时,副人望,两京公私营造及诸和市木石等并请且停, 则苍生幸甚。农桑失时,户口流散,纵寺观营构,岂救黎元饥寒之弊哉!
shū zòu bù bào. xún zhuǎn bīng bù shì láng, yǐ quán xù píng yǔn, chí shòu yī zi wèi tài zǐ tōng shì shè rén.
疏奏不报。寻转兵部侍郎,以铨叙平允,持授一子为太子通事舍人。
kāi yuán wǔ nián, qiān lì bù shì láng, diǎn xuǎn shù nián, duō suǒ chí bá. zài zhuǎn huáng mén shì láng, dài wéi kàng wèi yù shǐ dài fū. cuǐ zǎo yǔ zhāng shuō tè xiāng yǒu shàn, shí shuō zài xiàng wèi, shù chēng jiàn zhī. cuǐ yòu shàn yú fū zòu, shàng yì jiā zhòng yān. yóu shì zhuó bài lì bù shàng shū, xún zhuǎn tài zǐ bīn kè. cuǐ jiā shì jiǎn yuē, jì jiǔ jū qīng yào, pō shì jì qiè, hòu tíng yǒu qǐ luó zhī shǎng, yóu shì wéi shí lùn suǒ jī. èr shí sì nián zú, nián qī shí yú, zèng lǐ bù shàng shū, shì yuē yì.
开元五年,迁吏部侍郎,典选数年,多所持拔。再转黄门侍郎,代韦抗为御史 大夫。漼早与张说特相友善,时说在相位,数称荐之。漼又善于敷奏,上亦嘉重焉。 由是擢拜吏部尚书,寻转太子宾客。漼家世俭约,既久居清要,颇饰妓妾,后庭有 绮罗之赏,由是为时论所讥。二十四年卒,年七十余,赠礼部尚书,谥曰懿。
cuǐ cóng zǔ dì kuān. kuān fù wú huì, yuán zhōu cì shǐ. kuān tōng lüè, yǐ wén cí jìn, qí shè dàn qí tóu hú tè miào. jǐng yún zhōng, wèi rùn zhōu cān jūn, cì shǐ wéi xǐ wèi àn chá shǐ, yǐn wèi pàn guān, qīng gàn shàn yú pōu duàn, xǐ zhòng qí cái, yǐ nǚ qī zhī. hòu yīng bá cuì, jǔ hé nán chéng. zài zhuǎn wéi cháng ān wèi. shí yǔ wén róng wèi shì yù shǐ, kuò tiān xià tián hù, shǐ zòu chà wèi jiāng nán dōng dào gòu dàng zū yōng dì shuì jiān fù tián pàn guān. zhuǎn tài cháng bó shì. lǐ bù nǐ guó jì zhī chén xiǎng miào yòng lè, xià tài cháng, kuān shēn dá lǐ jié, tè jiàn xīn yì, yǐ wéi miào zūn jì bēi zé dēng gē, miào bēi jì zūn zé qù yuè. zhōng shū lìng zhāng shuō wèi kuān míng shí, jǔ ér xíng zhī. zài qiān wèi xíng bù yuán wài láng. yǒu wàn qí jiāng jūn mǎ chóng zhèng zhòu shā rén, shí kāi fǔ huò guó gōng wáng máo zhòng ēn xìng yòng shì, jiāng yù qí yù, kuān zhí zhī bù huí. bīng bù shàng shū xiāo sōng wèi hé xī jié dù shǐ, zòu kuān jí guō xū jǐ wèi pàn guān, lěi nián zhuān jiàn wěi rèn, sōng jiā zhōng shū lìng, kuān lì zhōng shū shè rén yù shǐ zhōng chéng bīng bù shì láng. kāi yuán èr shí yī nián dōng, péi yào qīng yǐ huáng mén shì láng zhī zhèng shì, hù cóng chū guān, zhī jiāng huái zhuǎn yùn, yú hé yīn zhì cāng, zòu kuān wèi hù bù shì láng, wèi qí fù.
漼从祖弟宽。宽父无晦,袁州刺史。宽通略,以文词进,骑射、弹棋、投壶特 妙。景云中,为润州参军,刺史韦铣为按察使,引为判官,清干善于剖断,铣重其 才,以女妻之。后应拔萃,举河南丞。再转为长安尉。时宇文融为侍御史,括天下 田户,使奏差为江南东道勾当租庸地税兼覆田判官。转太常博士。礼部拟国忌之辰 享庙用乐,下太常,宽深达礼节,特建新意,以为庙尊忌卑则登歌,庙卑忌尊则去 龠。中书令张说谓宽明识,举而行之。再迁为刑部员外郎。有万骑将军马崇正昼杀 人,时开府、霍国公王毛仲恩幸用事,将鬻其狱,宽执之不回。兵部尚书萧嵩为河 西节度使,奏宽及郭虚己为判官,累年专见委任,嵩加中书令,宽历中书舍人、御 史中丞、兵部侍郎。开元二十一年冬,裴耀卿以黄门侍郎知政事,扈从出关,知江、 淮转运,于河阴置仓,奏宽为户部侍郎,为其副。
kuān xìng yǒu ài, dì xiōng duō huàn dá, zǐ zhí yì yǒu míng chēng, yú dōng jīng lì dì tóng jū, bā yuàn xiāng duì, shēng zhí jiē yǒu xiū qì suǒ, jī gǔ ér shí, dāng shì róng zhī. xuǎn lì bù shì láng, jí xuán zōng hái jīng, yòu gǎi pú zhōu cì shǐ. zhōu jìng jiǔ hàn, rù jìng, yǔ nǎi dà jiā. qiān hé nán yǐn, bù fù quán guì, wù yú xù yǐn, zhèng nǎi dà lǐ. gǎi zuǒ jīn wú wèi dà jiàng jūn, yī nián, chú tài yuán yǐn, cì zǐ jīn yú dài. xuán zōng fù shī ér jiàn zhī, yuē:" dé bǐ dài yún bù, xīn rú jìn shuǐ qīng."
宽性友爱,弟兄多宦达,子侄亦有名称,于东京立第同居,八院相对,甥侄皆 有休憩所,击鼓而食,当世荣之。选吏部侍郎,及玄宗还京,又改蒲州刺史。州境 久旱,入境,雨乃大浃。迁河南尹,不附权贵,务于恤隐,政乃大理。改左金吾卫 大将军,一年,除太原尹,赐紫金鱼袋。玄宗赋诗而饯之,曰:“德比岱云布,心 如晋水清。”
tiān bǎo chū, chú chén liú tài shǒu, jiān cǎi fǎng shǐ. xún ér fàn yáng jié dù lǐ kuò zhī rù wèi yù shǐ dài fū, chú kuān fàn yáng jié dù jiān cǎi fǎng shǐ hé běi tì zhī. qí nián, yòu jiā yù shǐ dài fū, shí běi píng jūn shǐ wū chéng ēn shì yǐ fān qiú yǔ zhōng guì tōng, zì qiú huò huì, kuān yǐ fǎ àn zhī. tán zhōu cì shǐ hé sēng xiàn shēng kǒu shù shí rén, kuān xī mìng guī zhī, gù yí xià gǎn yuè.
天宝初,除陈留太守,兼采访使。寻而范阳节度李适之入为御史大夫,除宽范 阳节度兼采访使河北替之。其年,又加御史大夫,时北平军使乌承恩恃以蕃酋与中 贵通,恣求货贿,宽以法按之。檀州刺史何僧献生口数十人,宽悉命归之,故夷夏 感悦。
sān zài, yǐ ān lù shān wèi fàn yáng jié dù, kuān wèi hù bù shàng shū jiān yù shǐ dài fū. xuán zōng sù zhòng kuān, rì jiā ēn gù. xíng bù shàng shū péi dūn fù tǎo hǎi zéi huí, pō zhāng zéi shì, yòu guǎng xù gōng yǐ kāi qǐng tuō zhī lù, kuān cháng jī wēi zòu zhī. jū shù rì, yǒu hé běi jiàng shì rù zòu, shèng yán kuān zài fàn yáng néng zhèng, sāi shàng sī zhī, xuán zōng jiē shǎng jiǔ zhī. lǐ lín fǔ jù qí rù xiàng, yòu è kuān yǔ lǐ kuò zhī shàn, nǎi hū péi dūn fù, qiě yǐ kuān zhī yǔ gào zhī. dūn fù shǐ qì xìng shū, yǔ kuān sù bù xiāng xià, yǐ wéi lín fǔ tuī chéng yú jǐ, yīn yuàn jié zhī, qiě sù qí yuān. xiān shì, kuān yǐ qīn gù míng zhǔ dūn fù, qiú qǐng jūn gōng. zhì shì dūn fù qì fèn fā qí shì, lín fǔ yuē:" gōng yí sù zòu, wú hòu yú rén." xún ér dūn fù hù cóng xìng wēn quán gōng, kuān zài jīng chéng wèi fā. yù yǒu dūn fù xià jūn jiāng chéng cáng yào láng jiāng cáo jiàn. jiàn, chēn zhōu fù rén cáng yào, lǐng nán shǒu lǐng zhī zǐ. jiē yǒu tā shì, yú rén yì tái gào sù, kuān shòu qí zhuàng, bǔ jiàn děng jū zhī. dūn fù pàn guān tài cháng bó shì wáng yuè wén zhī, wèi kuān qiú qí guò, lián yè yì tāng suǒ yǐ gào. dūn fù dà jù, cù zhuāng dài zuì, yīn lìng zǐ xù yǐ wǔ bǎi jīn lù yú guì fēi zǐ yáng sān niáng. yáng shì jù wèi yán zhī, míng rì biǎn kuān wèi suī yáng tài shǒu.
三载,以安禄山为范阳节度,宽为户部尚书、兼御史大夫。玄宗素重宽,日加 恩顾。刑部尚书裴敦复讨海贼回,颇张贼势,又广叙功以开请托之路,宽尝几微奏 之。居数日,有河北将士入奏,盛言宽在范阳能政,塞上思之,玄宗嗟赏久之。李 林甫惧其入相,又恶宽与李适之善,乃呼裴敦复,且以宽之语告之。敦复使气性疏, 与宽素不相下,以为林甫推诚于己,因愿结之,且诉其冤。先是,宽以亲故名嘱敦 复,求请军功。至是敦复气愤发其事,林甫曰:“公宜速奏,无后于人。”寻而敦 复扈从幸温泉宫,宽在京城未发。遇有敦复下军将程藏曜、郎将曹鉴。鉴,郴州富 人;藏曜,岭南首领之子。皆有他事,与人诣台告诉,宽受其状,捕鉴等鞫之。敦 复判官太常博士王悦闻之,谓宽求其过,连夜诣汤所以告。敦复大惧,促装待罪, 因令子婿以五百金赂于贵妃姊杨三娘。杨氏遽为言之,明日贬宽为睢阳太守。
kuān yǐ qīng jiǎn wéi zhèng, gù suǒ lì rén jiē ài zhī. dāng shí wàng wèi zǎi fǔ. jí wéi jiān gòu huò, kuān yòu yǐ qīn lèi biǎn wèi ān lù bié jià yuán wài zhì. lín fǔ shǐ luó xī shì nán shā lǐ kuò zhī, yū lù zhì ān lù guò, nǐ bù sǐ zhī. kuān kòu tóu qí qǐng, xī shì bù sù ér guò. kuān yòu jù sǐ, shàng biǎo qǐng wèi sēng, zhào bù xǔ. rán chóng xìn shì diǎn, cháng yǔ sēng tú wǎng lái, fén xiāng lǐ chàn, lǎo ér mí dǔ. lèi qiān dōng hǎi tài shǒu xiāng zhōu cǎi fǎng shǐ yín qīng guāng lù dài fu, zhuǎn féng yì tài shǒu, rù bài lǐ bù shàng shū. shí sì zài zú, nián qī shí wǔ. zhào zèng tài zǐ shǎo fù, fù bó yī bǎi wǔ shí duàn sù yī bǎi wǔ shí shí. xiōng dì bā rén, jiē míng jīng jí dì, rù tái shěng diǎn jùn zhě wǔ rén.
宽以清简为政,故所莅人皆爱之。当时望为宰辅。及韦坚构祸,宽又以亲累贬 为安陆别驾员外置。林甫使罗希奭南杀李适之,纡路至安陆过,拟怖死之。宽叩头 祈请,希奭不宿而过。宽又惧死,上表请为僧,诏不许。然崇信释典,常与僧徒往 来,焚香礼忏,老而弥笃。累迁东海太守、襄州采访使、银青光禄大夫,转冯翊太 守,入拜礼部尚书。十四载卒,年七十五。诏赠太子少傅,赙帛一百五十段、粟一 百五十石。兄弟八人,皆明经及第,入台省、典郡者五人。
kuān mò zhī hòu, dì xún wèi hé nèi jùn tài shǒu. ān lù shān fǎn, yǐ zhí fù sāng, jiāng tóu quē tíng, kǒng lèi qí mǔ, nǎi yì hé dōng jié dù sù chéng ér tuì. hòu zài mǔ yōu, yòu xiàn shǐ sī míng, shòu qí wěi guān wěi rèn, shǐ dì lǎng mì fèng biǎo shū zhì shàng jīng. dài zōng shí, wèi zuǒ sī láng zhōng jiān shì yù shǐ hé dōng dào zū yōng pàn guān.
宽殁之后,弟珣为河内郡太守。安禄山反,以执父丧,将投阙庭,恐累其母, 乃诣河东节度诉诚而退。后在母忧,又陷史思明,授其伪官委任,使弟朗密奉表疏 至上京。代宗时,为左司郎中、兼侍御史、河东道租庸判官。
wáng qiū, guāng lù qīng tóng jiǎo cóng xiōng zi yě. fù tóng zhì, zuǒ shù zǐ. qiū nián shí yī, tóng zǐ jǔ zhuó dì, shí lèi jiē yǐ sòng jīng wèi kè, qiū dú yǐ zhǔ wén jiàn zhuó, yóu shì zhī míng. ruò guàn, yòu yìng zhì jǔ, bài fèng lǐ láng. qiū shén qì qīng gǔ, ér zhì xíng xiū jié, yóu shàn cí fù, zú rén zuǒ shù zǐ fāng qìng jí yù shǐ dài fū wèi yuán zhōng jiē chēng jiàn zhī. cháng ān zhōng, zì yǎn shī zhǔ bù zhuó dì, bài jiān chá yù shǐ.
王丘,光禄卿同皎从兄子也。父同晊,左庶子。丘年十一,童子举擢第,时类 皆以诵经为课,丘独以属文见擢,由是知名。弱冠,又应制举,拜奉礼郎。丘神气 清古,而志行修洁,尤善词赋,族人左庶子方庆及御史大夫魏元忠皆称荐之。长安 中,自偃师主簿擢第,拜监察御史。
kāi yuán chū, lèi qiān kǎo gōng yuán wài láng. xiān shì, kǎo gōng jǔ rén, qǐng tuō dà xíng, qǔ shì pō làn, měi nián zhì shù bǎi rén, qiū yī qiè hé qí shí cái, dēng kē zhě jǐn mǎn bǎi rén. yì zhě yǐ wéi zì zé tiān yǐ hòu fán shù shí nián, wú rú qiū zhě, qí hòu xí yù yán tǐng zhī wèi qí cì yān. sān qiān zǐ wēi shè rén, yǐ zhī zhì gào zhī qín, jiā cháo sàn dài fū, zài zhuǎn lì bù shì láng. diǎn xuǎn lěi nián, shén chēng píng yǔn. zhuó yòng shān yīn wèi sūn tì táo lín wèi zhāng jìng wēi hú chéng wèi zhāng jìn míng jìn shì wáng líng rán, jiē chēng yī shí zhī xiù. é huàn shàng shū zuǒ chéng.
开元初,累迁考功员外郎。先是,考功举人,请托大行,取士颇滥,每年至数 百人,丘一切核其实材,登科者仅满百人。议者以为自则天已后凡数十年,无如丘 者,其后席豫、严挺之为其次焉。三迁紫微舍人,以知制诰之勤,加朝散大夫,再 转吏部侍郎。典选累年,甚称平允。擢用山阴尉孙逖、桃林尉张镜微、湖城尉张晋 明、进士王泠然,皆称一时之秀。俄换尚书左丞。
shí yī nián, bài huáng mén shì láng. qí nián, shān dōng hàn jiǎn, cháo yì xuǎn cháo chén wèi cì shǐ yǐ fǔ pín mín, zhì yuē: " xī jiù yáo yǔ yǔ yán yuē:' zài zhī rén, zài ān rén.' cǐ jiē niàn cún bāng běn, guāng yú dì zài, qián qián xī tì, wú wàng yī rì. ér zhǎng lì huò bù chēng, cāng shēng huò wèi níng, shēn sī xún liáng, yǐ jiǎo guò bì, réng zhòng zhū hóu zhī xuǎn, gù zì cháo tíng shǐ zhī." yú shì yǐ qiū wèi huái zhōu cì shǐ, yòu yǐ zhōng shū shì láng cuī miǎn děng shù rén jiē wèi shān dōng zhū zhōu cì shǐ. zhì rèn, jiē wú kě chēng, wéi qiū zài zhí qīng yán, rén lì shén wèi mù zhī. é yòu fēn zhī lì bù xuǎn shì, rù wèi shàng shū zuǒ chéng, dīng fù yōu qù zhí, fú què, bài yòu sàn qí cháng shì, réng zhī zhì gào.
十一年,拜黄门侍郎。其年,山东旱俭,朝议选朝臣为刺史以抚贫民,制曰: “昔咎繇与禹言曰:‘在知人,在安人。’此皆念存邦本,光于帝载,乾乾夕惕, 无忘一日。而长吏或不称,苍生或未宁,深思循良,以矫过弊,仍重诸侯之选,故 自朝廷始之。”于是以丘为怀州刺史,又以中书侍郎崔沔等数人皆为山东诸州刺史。 至任,皆无可称,唯丘在职清严,人吏甚畏慕之。俄又分知吏部选事,入为尚书左 丞,丁父忧去职,服阕,拜右散骑常侍,仍知制诰。
èr shí yī nián, shì zhōng péi guāng tíng bìng zú, zhōng shū lìng xiāo sōng yǔ qiū yǒu jiù, jiāng jiàn qiū zhī zhèng shì, qiū zhī ér gù cí, qiě shèng tuī shàng shū yòu chéng hán xiū, sōng yīn ér zòu zhī. jí xiū zuò xiāng, suì jiàn qiū dài cuī lín wèi yù shǐ dài fū. qiū jì nè yú yán cí, fū zòu duō bù chēng zhǐ. é zhuǎn tài zǐ bīn kè, xí fù jué sù yù nán, xún yǐ jí bài lǐ bù shàng shū, réng tīng zhì shì.
二十一年,侍中裴光庭病卒,中书令萧嵩与丘有旧,将荐丘知政事,丘知而固 辞,且盛推尚书右丞韩休,嵩因而奏之。及休作相,遂荐丘代崔琳为御史大夫。丘 既讷于言词,敷奏多不称旨。俄转太子宾客,袭父爵宿预男,寻以疾拜礼部尚书, 仍听致仕。
qiū suī lì yào zhí, gù shǒu qīng jiǎn, wèi cháng shòu rén kuì yí, dì zhái yú mǎ, chēng wéi bì lòu. zhì shì zhī hòu, yào ěr dài jiāng bù gěi. shàng wén ér jiā tàn, xià zhì yuē:" wáng qiū sù fù liáng cái, lèi shēng mào zhì, bǐ yuán jí zhěn, jiǎ yǐ yōu xián. wén qí jiā dào lǚ kōng, yī yào mí gěi, jiǔ cǐ cóng huàn, suì wú yú zī. chí cāo ruò sī, gǔ rén hé yuǎn! qiě yōu xián zhī yì, fāng cè suǒ xiān, zhōu jí zhī yí, jǔ quàn yōu zài. qí fèng lù yī shì yǐ shàng, bìng yí quán gěi, shì biǎo shū cháng zhī zé, yòng jīng zhēn bái zhī lì." tiān bǎo èr nián zú, zèng jīng zhōu dà dū dū.
丘虽历要职,固守清俭,未尝受人馈遗,第宅舆马,称为敝陋。致仕之后,药 饵殆将不给。上闻而嘉叹,下制曰:“王丘夙负良材,累升茂秩,比缘疾疹,假以 优闲。闻其家道屡空,医药靡给,久此从宦,遂无余资。持操若斯,古人何远!且 优贤之义,方册所先,周急之宜,沮劝攸在。其俸禄一事已上,并宜全给,式表殊 常之泽,用旌贞白之吏。”天宝二年卒,赠荆州大都督。
shǐ chén yuē: yǒu táng zhī xìng, mián lì nián suǒ, gǔ gěng qīng lián zhī shì, huái zhōng bào yì zhī chén, tái shěng zhī jiān, jià jiān jiē wǔ. dàn shí yǒu yí xiǎn, dào yǒu wū lóng, yòng yǔ bù yòng ér yǐ. ruì xuán zhī shì, ruò lǐ jié bì gòu sū xiàng zhèng wéi zhōng wáng zhì yīn lú cóng yuàn péi cuǐ wáng qiū bìng wèi lì yà tái, míng dé jiān zhe. rú yǐn sī zhēn lǐ cháo yǐn zhé lǐ chéng jiā dòu huái zhēn, rǔ lǘ xìng guì zhào cháng nú, shī rén suǒ wèi bù wèi qiáng yù zhě yě. jiě wǎn zǒng bīng shuò yě, liào dí rú shén, gōng suí shēn tuì, shēn zhì zhǐ zú, zī yì yǒu zú duō yě.
史臣曰:有唐之兴,绵历年所,骨鲠清廉之士,怀忠抱义之臣,台省之间,驾 肩接武。但时有夷险,道有污隆,用与不用而已。睿、玄之世,若李杰、毕构、苏 珦、郑惟忠、王志愔、卢从愿、裴漼、王丘并位历亚台,名德兼著。如尹思贞、李 朝隐折李承嘉、窦怀贞,辱闾兴贵、赵常奴,诗人所谓不畏强御者也。解琬总兵朔 野,料敌如神,功遂身退,深知止足,兹亦有足多也。
zàn yuē: shàng shū yà tái, jīng yǐn fāng bó. wǒ cháo zhòng guān, yún shuí chèn zhí? jié gòu xiàng zhōng, néng jié qí lì. yīn yuàn cuǐ qiū, yù xiū jué dé. zhēn miè dà liáo, yǐn shéng guì qī. wǎn chí lìng míng, yàn shǔ zhī běi.
赞曰:尚书亚台,京尹方伯。我朝重官,云谁称职?杰、构、珦、忠,能竭其 力。愔、愿、漼、丘,聿修厥德。贞蔑大僚,隐绳贵戚。琬驰令名,燕、蜀之北。