wéi jiàn sù zi è yì yì zi yǐ
○韋見素 子諤 益 益子顗
cuī yuán cuī huàn zi zòng
崔圓 崔渙 子縱
dù hóng jiàn
杜鴻漸
wéi jiàn sù, zì huì wēi, jīng zhào wàn nián rén. fù còu, kāi yuán zhōng tài yuán yǐn. jiàn sù xué kē dēng dì. jǐng lóng zhōng, jiě hè xiāng wáng fǔ cān jūn, lì wèi zuǒ hé nán fǔ cāng cáo. dīng fù yōu, fú què, qǐ wèi dà lǐ sì chéng, xí jué péng chéng jùn gōng. zuò shì chū wèi fāng zhōu sī mǎ. rù wèi kù bù yuán wài láng, jiā cháo sàn dài fū, lì yòu sī bīng bù èr yuán wài, zuǒ sī bīng bù èr láng zhōng, qiān jiàn yì dài fū. tiān bǎo wǔ nián, chōng jiāng xī shān nán qián zhōng lǐng nán děng chù zhì shǐ, guān shěng fēng sú, dàn jiū zhǎng lì, suǒ zhì sù rán. shǐ hái, bài gěi shì zhōng, bó zhèng shéng wéi, pō zhèn tái gé jiù diǎn. xún jiǎn xiào shàng shū gōng bù shì láng, gǎi yòu chéng. jiǔ zài, qiān lì bù shì láng, jiā yín qīng guāng lù dài fū. jiàn sù rén shù zhǎng zhě, yì bù wǔ wù, jí diǎn xuǎn lěi nián, quán xù píng yǔn, rén shì chēng zhī. shí yòu xiāng yáng guó zhōng yòng shì, zuǒ xiāng chén xī liè wèi qí quán chǒng, fán shì wéi nuò, wú gǎn fā míng, xuán zōng pō zhī zhī, shèng qíng bù yuè. tiān bǎo shí sān nián qiū, lín yǔ liù shí yú rì, jīng shī lú shě yuán yōng tuí huǐ dài jǐn, fán yī shí jiǔ fāng wū lǎo. tiān zǐ yǐ zǎi fǔ huò wèi chēng zhí, jiàn cǐ jiù zhēng, mìng yáng guó zhōng jīng qiú duān shì, shí bīng bù shì láng jí wēn fāng chéng chǒng yù, shàng yì yòng zhī. guó zhōng yǐ wēn lù shān bīn zuǒ, jù qí wēi quán, zòu qǐn qí shì. guó zhōng fǎng yú zhōng shū shè rén dòu huá sòng yù děng, huá yù yán jiàn sù fāng yǎ, róu ér yì zhì. shàng yì yǐ jīng shì xiāng wáng fǔ, yǒu jiù ēn, kě zhī. qí nián bā yuè, bài wǔ bù shàng shū tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, chōng jí xián yuàn xué shì, zhī mén xià shěng shì, dài chén xī liè. jiàn sù jì wèi guó zhōng yǐn yòng, xīn dé zhī. shí lù shān yǔ guó zhōng zhēng chǒng, liǎng xiāng cāi xián, jiàn sù yì wú suǒ shì fēi, shǔ zì ér yǐ, suì zhì xiōng hú fàn shùn, bù cuò yī yán.
韋見素,字會微,京兆萬年人。父湊,開元中太原尹。見素學科登第。景龍中, 解褐相王府參軍,歷衛佐、河南府倉曹。丁父憂,服闋,起為大理寺丞,襲爵彭城 郡公。坐事出為坊州司馬。入為庫部員外郎,加朝散大夫,歷右司兵部二員外,左 司兵部二郎中,遷諫議大夫。天寶五年,充江西、山南、黔中、嶺南等黜陟使,觀 省風俗,彈糾長吏,所至肅然。使還,拜給事中,駁正繩違,頗振台閣舊典。尋檢 校尚書工部侍郎,改右丞。九載,遷吏部侍郎,加銀青光祿大夫。見素仁恕長者, 意不忤物,及典選累年,銓敘平允,人士稱之。時右相楊國忠用事,左相陳希烈畏 其權寵,凡事唯諾,無敢發明,玄宗頗知之,聖情不悅。天寶十三年秋,霖雨六十 余日,京師廬舍垣墉頹毀殆盡,凡一十九坊汙潦。天子以宰輔或未稱職,見此咎徵, 命楊國忠精求端士,時兵部侍郎吉溫方承寵遇,上意用之。國忠以溫祿山賓佐,懼 其威權,奏寢其事。國忠訪於中書舍人竇華、宋昱等,華、昱言見素方雅,柔而易 制。上亦以經事相王府,有舊恩,可之。其年八月,拜武部尚書、同中書門下平章 事,充集賢院學士,知門下省事,代陳希烈。見素既為國忠引用,心德之。時祿山 與國忠爭寵,兩相猜嫌,見素亦無所是非,署字而已,遂至凶胡犯順,不措一言。
shí wǔ nián liù yuè, gē shū hàn bīng bài táo lín, tóng guān bù shǒu. shì yuè, xuán zōng cāng huáng chū xìng, mò zhī suǒ yì. yáng guó zhōng yǐ shēn lǐng jiàn nán máo yuè, qǐng xìng chéng dū. jiàn sù yǔ guó zhōng yù shǐ dài fū wèi fāng jìn yù shàng yú yán qiū mén, biàn hù cóng zhī xián yáng. yì rì, cì mǎ wéi yì, jūn shì bù dé shí, liú yán bù xùn. lóng wǔ jiāng jūn chén xuán lǐ jù qí luàn, nǎi yǔ fēi lóng mǎ jiā lǐ hù guó móu yú huáng tài zǐ, qǐng zhū guó zhōng, yǐ wèi shì xīn. shì rì, xuán lǐ děng jìn jūn wéi xíng gōng, jǐn zhū yáng shì. jiàn sù dùn zǒu, wèi luàn bīng suǒ shāng, zhòng hū yuē: wù shāng wéi xiāng! shí zhě jiù zhī, huò miǎn. shàng wén zhī, lìng shòu wáng mào xuān wèi, cì yào fù chuāng. wèi fāng jìn wèi luàn bīng suǒ shā. shì rì, cháo shì dú jiàn sù yī rén. shì yè sù mǎ wéi, shàng mìng jiàn sù zǐ jīng zhào fǔ sī lù cān jūn è wèi yù shǐ zhōng chéng, chōng zhì dùn shǐ. líng chén jiāng fā, liù jūn jiāng shì yuē: guó zhōng fǎn pàn, bù kě gèng wǎng shǔ chuān, qǐng zhī hé lǒng. huò yán líng wǔ tài yuán, huò yún hái jīng, yì zhě bù yī. shàng yì zài jiàn nán, lǜ wéi shì xīn, wú suǒ yán. è yuē: hái jīng xū yǒu hàn zéi zhī bèi. jīn bīng mǎ shù shǎo, kǒng fēi wàn quán, bù rú qiě zhì fú fēng, xú tú qù jiù. shàng xún yú zhòng, zhòng yǐ wèi rán, nǎi lìng huáng tài zǐ hòu diàn.
十五年六月,哥舒翰兵敗桃林,潼關不守。是月,玄宗蒼黃出幸,莫知所詣。 楊國忠以身領劍南旄鉞,請幸成都。見素與國忠、御史大夫魏方進遇上於延秋門, 便扈從之咸陽。翌日,次馬嵬驛,軍士不得食,流言不遜。龍武將軍陳玄禮懼其亂, 乃與飛龍馬家李護國謀於皇太子,請誅國忠,以慰士心。是日,玄禮等禁軍圍行宮, 盡誅楊氏。見素遁走,為亂兵所傷,眾呼曰:「勿傷韋相!」識者救之,獲免。上 聞之,令壽王瑁宣慰,賜藥傅瘡。魏方進為亂兵所殺。是日,朝士獨見素一人。是 夜宿馬嵬,上命見素子京兆府司錄參軍諤為御史中丞,充置頓使。凌晨將發,六軍 將士曰:「國忠反叛,不可更往蜀川,請之河、隴。」或言靈武、太原,或雲還京, 議者不一。上意在劍南,慮違士心,無所言。諤曰:「還京須有捍賊之備。今兵馬 數少,恐非萬全,不如且至扶風,徐圖去就。」上詢於眾,眾以為然,乃令皇太子 後殿。
shàng zhì fú fēng jùn, cóng jià zhū jūn gè tú qù jiù, pō chū chǒu yán. chén xuán lǐ bù néng zhì, shàng wén zhī yōu jù. huì yì zhōu gòng chūn cǎi shí wàn pǐ, nǎi yǐ qí gāng shǐ méng yáng wèi liú jǐng wēn wèi jiān chá yù shǐ, qí cǎi xī chén yú tíng, zhào liù jūn jiāng shì děng rù, shàng wèi zhī yuē: qīng děng jiē guó zhī gōng chén, xūn láo sù zhe, zhèn zhī yōu shǎng, cháng yì bù qīng. nì hú fù ēn, shì xū huí bì, shén zhī qīng děng bù dé bié fù mǔ qī zǐ, zhèn yì bù jí cí jiǔ miào. yán fā tì liú. yòu yuē: zhèn jīn xū xìng shǔ, shǔ lù xiǎn xiá, rén ruò duō wǎng, kǒng nán zhī gōng. jīn yǒu cǐ cǎi, qīng děng jí yí fēn qǔ, gè zì tú qù jiù. zhèn zì yǒu zǐ dì zhōng guān děng xiāng suí, biàn yǔ qīng děng jué bié. zhòng xián fǔ fú hào qì, yuē: sǐ shēng cóng bì xià. shàng liáng jiǔ yuē: qù zhù tīng qīng zì biàn. zì shì chǒu yán fāng xī. qī yuè, zhì bā xī jùn, yǐ jiàn sù jiān zuǒ xiāng wǔ bù shàng shū. shù rì, zhì shǔ jùn, jiā jīn zǐ guāng lù dài fū, jìn fēng bīn guó gōng, yǔ yī zi wǔ pǐn guān.
上至扶風郡,從駕諸軍各圖去就,頗出醜言。陳玄禮不能制,上聞之憂懼。會 益州貢春彩十萬疋,乃以其綱使濛陽尉劉景溫為監察御史,其彩悉陳於廷,召六軍 將士等入,上謂之曰:「卿等皆國之功臣,勳勞素著,朕之優賞,常亦不輕。逆胡 負恩,事須迴避,甚知卿等不得別父母妻子,朕亦不及辭九廟。」言發涕流。又曰: 「朕今須幸蜀,蜀路險狹,人若多往,恐難祗供。今有此彩,卿等即宜分取,各自 圖去就。朕自有子弟、中官等相隨,便與卿等訣別。」眾咸俯伏號泣,曰:「死生 從陛下。」上良久曰:「去住聽卿自便。」自是醜言方息。七月,至巴西郡,以見 素兼左相、武部尚書。數日,至蜀郡,加金紫光祿大夫,進封豳國公,與一子五品 官。
shì yuè, huáng tài zǐ jí wèi yú líng wǔ, dào lù jiān sè, yīn yì wèi tōng. bā yuè, sù zōng shǐ zhì, shǐ zhī líng wǔ jí wèi. xún mìng jiàn sù yǔ zǎi chén fáng guǎn jī chuán guó bǎo yù cè fèng shǐ líng wǔ, xuān chuán zhào mìng, biàn xíng cè lǐ. jiāng xíng, shàng huáng wèi jiàn sù děng yuē: huáng dì zì yòu rén xiào, yǔ zhū zi yǒu yì, zhèn qǐ bù zhī. wǎng shí sān nián, yǐ yǒu chuán wèi zhī yì, shǔ qí suì shuǐ hàn, zuǒ yòu quàn zhèn qiě qí fēng nián. ěr lái biàn shǔ lù shān gòu nì, fāng yú zhèn rǎo, wèi suì cǐ xīn. zuó fā mǎ wéi, yì yǒu chù fēn. jīn huáng dì shòu mìng, zhèn xīn dùn rú shì fù. láo qīng děng yuǎn qù, miǎn fǔ zuǒ zhī. duō nán xìng wáng, zì gǔ jiē yǒu, qīng děng nǎi xīn wáng shì, yǐ zōng shè wèi niàn, zǎo dìng zhōng yuán, wú zhī wàng yě. jiàn sù děng bēi qì bù zì shèng. réng yǐ jiàn sù zǐ è jí zhōng shū shè rén jiǎ zhì chōng cè lǐ shǐ pàn guān. shí sù zōng yǐ huí xìng shùn huà jùn. jiǔ yuè, jiàn sù děng zhì, cè lǐ bì, cóng xìng péng yuán jùn. sù zōng zài dōng gōng, sù wén fáng guǎn míng zhòng, gù xū huái yǐ dài yǐ jiàn sù cháng fù guó zhōng, lǐ yù shāo báo. míng nián, zhì fèng xiáng. sān yuè, chú zuǒ pú shè, bà zhī zhèng shì, yǐ xiàn bù shàng shū zhì shì. miáo jìn qīng dài wèi zuǒ xiāng.
是月,皇太子即位於靈武,道路艱澀,音驛未通。八月,肅宗使至,始知靈武 即位。尋命見素與宰臣房琯齎傳國寶玉冊奉使靈武,宣傳詔命,便行冊禮。將行, 上皇謂見素等曰:「皇帝自幼仁孝,與諸子有異,朕豈不知。往十三年,已有傳位 之意,屬其歲水旱,左右勸朕且俟豐年。爾來便屬祿山構逆,方隅震擾,未遂此心。 昨發馬嵬,亦有處分。今皇帝受命,朕心頓如釋負。勞卿等遠去,勉輔佐之。多難 興王,自古皆有,卿等乃心王室,以宗社為念,早定中原,吾之望也。」見素等悲 泣不自勝。仍以見素子諤及中書舍人賈至充冊禮使判官。時肅宗已回幸順化郡。九 月,見素等至,冊禮畢,從幸彭原郡。肅宗在東宮,素聞房琯名重,故虛懷以待; 以見素常附國忠,禮遇稍薄。明年,至鳳翔。三月,除左僕射,罷知政事,以憲部 尚書致仕。苗晉卿代為左相。
chū, sù zōng zài fèng xiáng, sàng luàn zhī hòu, gāng jì wèi lì, bīng lì sān quán, bù jí wēi jìn, nán cáo xuǎn rén, wén fú xī duō wěi làn. shàng yǐ xiōng chǒu wèi miè, qiě shì zhāo huái, jù dào zhù nǐ, yī wú jiǎn kuò. jiàn sù yuē: chén diǎn xuǎn suì jiǔ, zhōu zhī cǐ bì. jīn huán qū wèi fù, yuán què bù duō. ruò zǒng wú tiáo gāng, kǒng nán chí jiǔ. shàng rán zhī, wèi xiá lí gé. jí hái jīng, xuǎn rén shù qiān, bǔ shòu wú suǒ, xuān sù yú cháo, yóu shì xíng jiàn sù zhī yán. jí fáng guǎn yǐ bài jūn zuǒ jiàng, cuī yuán cuī huàn děng jiē bà zhī zhèng shì, shàng huáng suǒ mìng zǎi chén, wú zhī zhèng shì zhě. wǔ yuè, qiān jiàn sù tài zi tài shī. shí yī yuè, sù zōng zì yòu fǔ hái jīng, zhào jiàn sù rù shǔ fèng yíng tài shàng huáng. shí èr yuè, shàng huáng zhì jīng shī, sù zōng yù lóu dà shè. jiàn sù yǐ fèng shàng huáng xìng shǔ gōng, jiā kāi fǔ yí tóng sān sī, shí shí fēng sān bǎi hù. shàng yuán zhōng, yǐ zú jí shàng biǎo qǐng zhì shì, xǔ zhī. bǎo yīng yuán nián shí èr yuè zú, nián qī shí liù, zèng sī kōng, shì yuē zhōng zhēn, sàng shì guān gěi. zi tì è yì guàn. tì è jiē wèi zhì gěi shì zhōng, yì zhōng xíng bù yuán wài láng, guàn zhōng mì shū chéng. tì zi sòng.
初,肅宗在鳳翔,喪亂之後,綱紀未立,兵吏三銓,簿籍煨燼,南曹選人,文 符悉多偽濫。上以凶丑未滅,且示招懷,據到注擬,一無檢括。見素曰:「臣典選 歲久,周知此弊。今寰區未復,員闕不多。若總無條綱,恐難持久。」上然之,未 暇釐革。及還京,選人數千,補授無所,喧訴於朝,由是行見素之言。及房琯以敗 軍左降,崔圓、崔渙等皆罷知政事,上皇所命宰臣,無知政事者。五月,遷見素太 子太師。十一月,肅宗自右輔還京,詔見素入蜀奉迎太上皇。十二月,上皇至京師, 肅宗御樓大赦。見素以奉上皇幸蜀功,加開府儀同三司,食實封三百戶。上元中, 以足疾上表請致仕,許之。寶應元年十二月卒,年七十六,贈司空,諡曰忠貞,喪 事官給。子倜、諤、益、丱。倜、諤皆位至給事中,益終刑部員外郎,丱終秘書丞。 倜子頌。
yì zi yǐ, zì zhōu rén, shēng yī suì ér gū, shì zǐ chēng wèi gōng xiào. xìng shì xué, yóu jīng yīn yáng xiàng wěi jīng lüè fēng sú zhī shū. shàn chí lùn, yǒu qīng yù. shǎo yǐ mén yìn bǔ qiān niú bèi shēn, zì hù xiàn wèi pàn rù děng, shòu wàn nián wèi, lì yù shǐ bǔ què shàng shū láng, lèi qiān gěi shì zhōng shàng shū zuǒ chéng hù bù shì láng zhōng chéng lì bù shì láng. qí zài jiàn yuán, yǔ lǐ yuē lǐ zhèng cí dié shēn bì fěng, pō huí dà zhèng. zǎi xiàng péi jì lǐ jiàng cuī qún bèi duō yǔ yǒu shàn, ér hòu jìn zhī yǒu fú míng zhě, yì yóu qí mén, yǐ shì chēng yǒu shí wàng. jí lǐ féng jí jiān péng dǎng yǐ zhuān zhèng bǐng, ér yǐ fù lì zhī jī yóu mì, pō wèi shí rén suǒ jī. rán chù shēn jiǎn yuē, yǒu zú duō zhě. zhe yì yùn jiě, tuī yǎn qián kàng zhōng shǐ zhī yì, shén yǒu ào zhǐ. bǎo lì yuán nián qī yuè zú, zèng lǐ bù shàng shū.
益子顗,字周人,生一歲而孤,事姊稱為恭孝。性嗜學,尤精陰陽、象緯、經 略、風俗之書。善持論,有清譽。少以門廕補千牛備身,自鄠縣尉判入等,授萬年 尉,歷御史、補闕、尚書郎,累遷給事中、尚書左丞、戶部侍郎、中丞、吏部侍郎。 其在諫垣,與李約、李正辭迭申裨諷,頗回大政。宰相裴垍、李絳、崔群輩多與友 善,而後進之有浮名者,亦游其門,以是稱有時望。及李逢吉殲朋黨以專政柄,而 顗附麗之跡尤密,頗為時人所譏。然處身儉約,有足多者。著《易蘊解》,推演潛 亢終始之義,甚有奧旨。寶曆元年七月卒,贈禮部尚書。
cuī yuán, qīng hé dōng wǔ chéng rén yě. hòu wèi zuǒ pú shè liàng zhī hòu. fù jǐng zhì, guān zhì dà lǐ píng shì. yuán shǎo gū pín, zhì shàng hóng bó, hǎo dú bīng shū, yǒu jīng jì yǔ zhòu zhī xīn. kāi yuán zhōng, zhào sōu fǎng yí yì, yuán yǐ qián móu shè cè jiǎ kē, shòu zhí jǐ. zì fù wén yì, huò wǔ zhí, pō bù dé yì. xiāo jiǒng wèi jīng zhào yǐn, jiàn wèi huì chāng chéng, lèi qiān sī xūn yuán wài láng. zǎi chén yáng guó zhōng yáo zhì jiàn nán jié dù shǐ, yǐn yuán zuǒ lǐ, nǎi zòu shòu shàng shū láng, jiān shǔ jùn dà dū dū fǔ zuǒ sī mǎ, zhī jié dù liú hòu. tiān bǎo mò, xuán zōng xìng shǔ jùn, tè qiān shǔ jùn dà dū dū fǔ zhǎng shǐ jiàn nán jié dù. yuán sù huái gōng míng, chū wén guó nán, qián shǐ rén tàn guó zhōng shēn zhǐ, zhī yǒu xíng xìng zhī jì, nǎi zēng xiū chéng chí, jiàn zhì guǎn yǔ, chǔ bèi shí qì. jí chéng yú zhì, diàn yǔ yá zhàng xián rú sù shè, xuán zōng shén jiē shǎng zhī, jí rì bài zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì jiàn nán jié dù, yú rú gù.
崔圓,清河東武城人也。後魏左僕射亮之後。父景晊,官至大理評事。圓少孤 貧,志尚閎博,好讀兵書,有經濟宇宙之心。開元中,詔搜訪遺逸,圓以鈐謀射策 甲科,授執戟。自負文藝,獲武職,頗不得意。蕭炅為京兆尹,薦為會昌丞,累遷 司勛員外郎。宰臣楊國忠遙制劍南節度使,引圓佐理,乃奏授尚書郎,兼蜀郡大都 督府左司馬,知節度留後。天寶末,玄宗幸蜀郡,特遷蜀郡大都督府長史、劍南節 度。圓素懷功名,初聞國難,潛使人探國忠深旨,知有行幸之計,乃增修城池,建 置館宇,儲備什器。及乘輿至,殿宇牙帳咸如宿設,玄宗甚嗟賞之,即日拜中書侍 郎、同中書門下平章事、劍南節度,余如故。
sù zōng jí wèi, xuán zōng mìng yuán tóng fáng guǎn wéi jiàn sù bìng fù sù zōng xíng zài suǒ, xuán zōng qīn zhì yí ài bēi yú shǔ yǐ chǒng zhī. cóng sù zōng hái jīng, yǐ gōng bài zhōng shū lìng, fēng zhào guó gōng, cì shí fēng wǔ bǎi hù. míng nián, bà zhī zhèng shì, qiān tài zǐ shǎo shī, liú shǒu dōng dōu. huì guān jūn bù lì yú xiāng zhōu, jūn huí guò luò yáng, suǒ zài piāo lüè. yuán qì chéng nán bēn xiāng yáng, zhào xuē chú jiē fēng. xún qǐ wèi jì wáng fù. lǐ guāng bì yòng wèi huái zhōu cì shǐ, chú tài zǐ zhān shì, gǎi fén zhōu cì shǐ, jiē yǐ lǐ xíng chēng. bài yáng zhōu dà dū dū fǔ zhǎng shǐ huái nán jié dù guān chá shǐ, jiā jiǎn xiào yòu pú shè jiān yù shǐ dài fū, zhuǎn jiǎn xiào zuǒ pú shè zhī shěng shì. dà lì sān nián liù yuè hōng, nián liù shí sì, chuò cháo sān rì, zèng tài zǐ tài shī, shì yuē zhāo xiāng.
肅宗即位,玄宗命圓同房琯、韋見素並赴肅宗行在所,玄宗親制遺愛碑於蜀以 寵之。從肅宗還京,以功拜中書令,封趙國公,賜實封五百戶。明年,罷知政事, 遷太子少師,留守東都。會官軍不利於相州,軍回過洛陽,所在剽掠。圓棄城南奔 襄陽,詔削除階封。尋起為濟王傅。李光弼用為懷州刺史,除太子詹事,改汾州刺 史,皆以理行稱。拜揚州大都督府長史、淮南節度觀察使,加檢校右僕射、兼御史 大夫,轉檢校左僕射知省事。大曆三年六月薨,年六十四,輟朝三日,贈太子太師, 諡曰昭襄。
cuī huàn, zǔ xuán wěi, shén lóng gōng chén, fēng bó líng jùn wáng. fù qú, wén xué zhī míng, wèi zhì lǐ bù shì láng. huàn shǎo yǐ shì xíng wén, bó zōng jīng jí, yóu shàn tán lùn, lèi qiān shàng shū sī mén yuán wài láng. tiān bǎo mò, yáng guó zhōng chū bù fù jǐ zhě, huàn chū wèi jiàn zhōu cì shǐ. tiān bǎo shí wǔ zài qī yuè, xuán zōng xìng shǔ, huàn yíng yè yú lù, kàng cí zhōng kěn, jiē jiū lǐ tǐ, xuán zōng jiā zhī, yǐ wèi dé huàn wǎn. zǎi chén fáng guǎn yòu jiàn zhī, jí rì bài huáng mén shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, hù cóng chéng dū fǔ.
崔渙,祖玄暐,神龍功臣,封博陵郡王。父璩,文學知名,位至禮部侍郎。渙 少以士行聞,博綜經籍,尤善談論,累遷尚書司門員外郎。天寶末,楊國忠出不附 己者,渙出為劍州刺史。天寶十五載七月,玄宗幸蜀,渙迎謁於路,抗詞忠懇,皆 究理體,玄宗嘉之,以為得渙晚。宰臣房琯又薦之,即日拜黃門侍郎、同中書門下 平章事,扈從成都府。
sù zōng líng wǔ jí wèi. bā yuè, yǔ zuǒ xiāng wéi jiàn sù tóng píng zhāng shì fáng guǎn cuī yuán tóng jī cè fù xíng zài. shí wèi fù jīng shī, jǔ xuǎn lù jué, zhào huàn chōng jiāng huái xuān yù xuǎn bǔ shǐ, yǐ shōu yí yì. huò yú tīng shòu, wèi xià lì suǒ yù, làn jìn zhě fēi yī, yǐ bù chēng zhí wén. nǎi bà zhī zhèng shì, chú zuǒ sàn qí cháng shì, jiān yú háng tài shǒu jiāng dōng cǎi fǎng fáng yù shǐ. xuán shòu zhèng yì dài fū tài zǐ bīn kè. qián yuán sān nián zhēng yuè, zhuǎn dà lǐ qīng. zài qiān lì bù shì láng jiǎn xiào gōng bù shàng shū jí xián yuàn dài zhào. xìng shàng jiǎn dàn, bù jiāo shì wù, pō wèi shí wàng suǒ guī. qiān yù shǐ dài fū, jiā shuì dì qīng miáo qián wù shǐ. shí yǐ cǐ qián chōng gěi jīng bǎi guān liào, huàn wèi shǔ lì xī zhōng, yǐ xià gū wèi shǐ liào, shàng gū wèi bǎi guān liào. qí shí wèi huáng chéng fù liú shǒu zhāng qīng fā zhī, zhào xià yǒu sī xùn jū, huàn wú cí yǐ duì, zuò shì biǎn dào zhōu cì shǐ. dà lì sān nián shí èr yuè rén yín, yǐ jí zhōng.
肅宗靈武即位。八月,與左相韋見素、同平章事房琯、崔圓同齎冊赴行在。時 未復京師,舉選路絕,詔渙充江淮宣諭選補使,以收遺逸。惑於聽受,為下吏所鬻, 濫進者非一,以不稱職聞。乃罷知政事,除左散騎常侍,兼餘杭太守、江東採訪防 御使。旋授正議大夫、太子賓客。乾元三年正月,轉大理卿。再遷吏部侍郎、檢校 工部尚書、集賢院待詔。性尚簡澹,不交世務,頗為時望所歸。遷御史大夫,加稅 地青苗錢物使。時以此錢充給京百官料,渙為屬吏希中,以下估為使料,上估為百 官料。其時為皇城副留守張清發之,詔下有司訊鞫,渙無詞以對,坐是貶道州刺史。 大曆三年十二月壬寅,以疾終。
zi zòng, chū yǐ yìn bǔ xié lǜ láng, sān qiān wèi jiān chá yù shǐ. zhào zé lìng zhǎng yú tái shěng, chú lán tián lìng, kuān míng qín gàn, dé huà dà xíng, xiàn rén wèi zhī lì bēi sòng dé. zhuǎn jīng zhào fǔ sī lù, lèi qiān jīn bù yuán wài láng. yǐ fù biǎn dào zhōu cì shǐ, qì guān jiù yǎng. dīng fù yōu, zhōng zhì, liù qiān dà lǐ qīng jiān yù shǐ zhōng chéng biàn xī shuǐ lù yùn liǎng shuì yán tiě děng shǐ. tián yuè lián bài, zǒu wèi zhōu, yīng chéng zì shǒu, zhū dào bīng wéi zhī, lǚ fá shí, zhào zòng jiān wèi zhōu sì jié dù liáng liào shǐ, jūn chǔ shāo gěi. dé zōng xìng fèng tiān, sì fāng wò bīng, wèi yǒu zhì zhě. zòng xiān zhī zhī, qián gào lǐ huái guāng quàn lìng bèn mìng, huái guāng cóng zhī. zòng nǎi xī liǎn jūn cái yǔ huái guāng jù lái, diào gěi jù bèi. huái guāng bīng shì jiǔ zhàn hé wài, jí cì hé zhōng, jiāng qiān yán. zòng zhī huò bì xiān yǐ dù hé, zòng wèi zhòng yuē: ruò jì, xī yǐ fēn cì. zhòng lì zhī, nǎi xī. zhì fèng tiān, jiā yòu shù zǐ, chōng shǐ. wú jǐ, bài jīng zhào yǐn jiān yù shǐ dài fū. shù zòu huái guāng gāng bì fǎn fù, yí yīn bèi zhī. jí xíng xìng liáng zhōu, zuǒ yòu huò duǎn zhī yuē: zòng sù shàn huái guāng, jīn bù lái yǐ. shàng yuē: tā rén bù zhī zòng, wú kě bǎo qí xīn. bù shù rì, zòng zhì, bài yù shǐ dài fū. cháng yì qí dà tǐ, bù qīn xì shì, yù sù yí zhì, jiē fù zhī liáo lì.
子縱,初以廕補協律郎,三遷為監察御史。詔擇令長於台省,除藍田令,寬明 勤干,德化大行,縣人為之立碑頌德。轉京兆府司錄,累遷金部員外郎。以父貶道 州刺史,棄官就養。丁父憂,終制,六遷大理卿、兼御史中丞、汴西水陸運兩稅鹽 鐵等使。田悅連敗,走魏州,嬰城自守,諸道兵圍之,屢乏食,詔縱兼魏州四節度 糧料使,軍儲稍給。德宗幸奉天,四方握兵,未有至者。縱先知之,潛告李懷光勸 令奔命,懷光從之。縱乃悉斂軍財與懷光俱來,調給具備。懷光兵士久戰河外,及 次河中,將遷延。縱之貨幣先已渡河,縱謂眾曰:「若濟,悉以分賜。」眾利之, 乃西。至奉天,加右庶子,充使。無幾,拜京兆尹、兼御史大夫。數奏懷光剛愎反 覆,宜陰備之。及行幸梁州,左右或短之曰:「縱素善懷光,今不來矣。」上曰: 「他人不知縱,吾可保其心。」不數日,縱至,拜御史大夫。嘗議其大體,不親細 事,獄訴儀制,皆付之僚吏。
zhēn yuán yuán nián, qīn cí nán jiāo, wèi dà lǐ shǐ. shǔ bīng hàn zhī hòu, fù rù shàng shǎo, zòng cái dìng wén wù, jiǎn ér zhōng lǐ. wú hé, wàn nián chéng yuán suì wèi jīng zhào yǐn lǐ qí yùn suǒ yì zuó zhì sǐ, zòng hé zòu bù xíng. shù yuè, chú lì bù shì láng, xún jiǎn xiào lǐ bù shàng shū dōng jī táng rǔ dèng dōu guān chá shǐ hé nán yǐn. shì shí bīng gé fǔ dìng, mín hào liù qī, zòng xī xīn qiú mò, wèi lǐ jiǎn yì. xiān shì, shù biān zhī shī yóu luò yáng zhě, chǔ xì qǔ bàn yú biān hù. zòng shǐ guān bèi, bù zhēng yú rén, lìng wǔ jiā xiāng bǎo, bǐ zì zhàn gào fā liǎn, yǐ jué xū lì zhī sī. yòu yǐn yī luò shuǐ yǐ tōng lǐ hàn, dōu zhōng guàn gài jì bù dǎi wèi shí yī èr, rén shén ān zhī. zhēng bài tài cháng qīng. zhēn yuán qī nián liù yuè zú guān, nián liù shí èr, shì yuē zhōng, zèng lì bù shàng shū.
貞元元年,親祠南郊,為大禮使。屬兵旱之後,賦入尚少,縱裁定文物,儉而 中禮。無何,萬年丞源邃為京兆尹李齊運所抑捽至死,縱劾奏不行。數月,除吏部 侍郎,尋檢校禮部尚書、東畿唐汝鄧都觀察使、河南尹。是時兵革甫定,民耗六七, 縱悉心求瘼,為理簡易。先是,戍邊之師由洛陽者,儲餼取辦於編戶。縱始官備, 不征於人,令五家相保,俾自占告發斂,以絕胥吏之私。又引伊、洛水以通里閈, 都中灌溉濟不逮為十一二,人甚安之。征拜太常卿。貞元七年六月卒官,年六十二, 諡曰忠,贈吏部尚書。
zòng xiào tì, xiū chì zì lì, yǐ fù wèi yuán zài pái yì, jū tuì shí yú nián, zuǒ huàn wài fǔ, qì zài dé zuì, bù qiú wén dá. chū, huàn yǒu chǒng qiè zhèng shì, zòng yǐ mǔ shì zhī. zhèng shì xìng gāng lì, dài zòng bù yǐ lǐ, suī wèi dà liáo, měi jiā chī gòu. zòng lǜ qī zǐ hòu yán, jìng shùn bù xiè, shí yǐ wèi nán.
縱孝悌,修飭自立,以父為元載排抑,居退十餘年,左宦外府,訖載得罪,不 求聞達。初,渙有寵妾鄭氏,縱以母事之。鄭氏性剛戾,待縱不以理,雖為大僚, 每加笞詬。縱率妻子候顏,敬順不懈,時以為難。
dù hóng jiàn, gù xiāng xiān zhī zú zi. zǔ shèn xíng, yì zhōu zhǎng shǐ. fù péng jǔ, guān zhì wáng yǒu. hóng jiàn mǐn wù hǎo xué, jǔ jìn shì, jiě hè wáng fǔ cān jūn. tiān bǎo mò, lèi qiān dà lǐ sī zhí, shuò fāng liú hòu zhī dù fù shǐ.
杜鴻漸,故相暹之族子。祖慎行,益州長史。父鵬舉,官至王友。鴻漸敏悟好 學,舉進士,解褐王府參軍。天寶末,累遷大理司直,朔方留後、支度副使。
sù zōng běi xìng, zhì píng liáng, wèi zhī suǒ shì. hóng jiàn yǔ liù chéng shuǐ yùn shǐ wèi shǎo yóu jié dù pàn guān cuī yī zhī dù pàn guān lú jiǎn jīn guān nèi yán chí pàn guān lǐ hán móu yuē: jīn hú jié luàn cháng, èr jīng xiàn méi, zhǔ shàng nán xìng yú bā shǔ, huáng tài zǐ lǐ bīng yú píng liáng. rán píng liáng sàn dì, fēi jù bīng zhī chù, bì yù zhì shèng, fēi shuò fāng bù kě. ruò fèng diàn xià, xún rì zhī jiān, xī shōu hé lǒng, huí hé fāng qiáng, yǔ guó tōng hǎo, běi zhēng jìn qí, nán jí zhū chéng, dà bīng yī jǔ, kě fù èr jīng. xuě shè jì zhī chǐ, shàng bào míng zhǔ, xià ān cāng shēng, yì chén zǐ zhī yòng xīn, guó jiā zhī dà jì yě. hóng jiàn jí rì cǎo jiān jù chén bīng mǎ zhāo jí zhī shì, lù jūn zī qì xiè cāng chǔ kù wù zhī shù, lìng lǐ hán jī fù píng liáng, sù zōng dà yuè. hóng jiàn zhī sù zōng fā píng liáng, yú běi jiè bái cǎo dùn yíng yè, yīn láo zhū shǐ jí bīng shì, jìn yán yuē: shuò fāng tiān xià jìn bīng, líng zhōu yòng wǔ zhī chù. jīn huí hé qǐng hé, tǔ bō nèi fù, tiān xià jùn yì, rén jiē jiān shǒu, yǐ dài zhì mìng. qí zhōng suī wèi zéi suǒ jù, yì wàng bù rì shōu fù, diàn xià zhěng lǐ jūn róng, zhǎng qū yī jǔ, zé nì hú bù zú miè yě. sù zōng rán zhī. jí zhì líng wǔ, hóng jiàn yǔ péi miǎn děng quàn jí huáng dì wèi, yǐ guī zhōng wài zhī wàng, wǔ shàng biǎo, nǎi cóng. hóng jiàn sù xí dì wáng chén bù zhī yí, jūn chén cháo jiàn zhī lǐ, suì cǎi zhí jiù yí, mián jué qí shì. chéng nán shè tán wěi, xiān yī rì jù yí zhù cǎo zòu. sù zōng yuē: shèng jūn zài yuǎn, kòu nì wèi píng, yí bà tán chǎng. yú kě qí zòu. sù zōng jí wèi, shòu bīng bù láng zhōng, zhī zhōng shū shè rén shì, xún zhuǎn wǔ bù shì láng. zhì dé èr nián, jiān yù shǐ dài fū, wèi hé xī jié dù shǐ liáng zhōu dū du. liǎng jīng píng, qiān jīng zhōu dà dū dū fǔ zhǎng shǐ jīng nán jié dù shǐ.
肅宗北幸,至平涼,未知所適。鴻漸與六城水運使魏少游、節度判官崔漪、支 度判官盧簡金、關內鹽池判官李涵謀曰:「今胡羯亂常,二京陷沒,主上南幸於巴 蜀,皇太子理兵於平涼。然平涼散地,非聚兵之處,必欲制勝,非朔方不可。若奉 殿下,旬日之間,西收河、隴,回紇方強,與國通好,北征勁騎,南集諸城,大兵 一舉,可復二京。雪社稷之恥,上報明主,下安蒼生,亦臣子之用心,國家之大計 也。」鴻漸即日草箋具陳兵馬招集之勢,錄軍資、器械、倉儲、庫物之數,令李涵 齎赴平涼,肅宗大悅。鴻漸知肅宗發平涼,於北界白草頓迎謁,因勞諸使及兵士, 進言曰:「朔方天下勁兵,靈州用武之處。今回紇請和,吐蕃內附,天下郡邑,人 皆堅守,以待制命。其中雖為賊所據,亦望不日收復,殿下整理軍戎,長驅一舉, 則逆胡不足滅也。」肅宗然之。及至靈武,鴻漸與裴冕等勸即皇帝位,以歸中外之 望,五上表,乃從。鴻漸素習帝王陳布之儀,君臣朝見之禮,遂採摭舊儀,綿蕝其 事。城南設壇壝,先一日具儀注草奏。肅宗曰:「聖君在遠,寇逆未平,宜罷壇場。」 余可其奏。肅宗即位,授兵部郎中,知中書舍人事,尋轉武部侍郎。至德二年,兼 御史大夫,為河西節度使、涼州都督。兩京平,遷荊州大都督府長史、荊南節度使。
xiāng zhōu dà jiāng kāng chǔ yuán zhāng jiā yán dào suǒ guǎn bīng, jù xiāng zhōu chéng pàn, cì shǐ wáng zhèng dùn zǒu. jiā yán nán xí jīng zhōu, hóng jiàn wén zhī, qì chéng ér dùn. lǐ lǎng xiá guī děng zhōu wén hóng jiàn chū bēn, jiē huáng hài, qián cuàn shān gǔ. suì yú, zhēng bài shàng shū yòu chéng lì bù shì láng tài cháng qīng, chōng lǐ yí shǐ. èr shèng yàn jià, hóng jiàn jiān hù yí zhì, shān líng bì, jiā guāng lù dài fū, fēng wèi guó gōng. guǎng dé èr nián, dài zōng jiāng xiǎng jiāo miào, bài hóng jiàn bīng bù shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, xún zhuǎn zhōng shū shì láng.
襄州大將康楚元、張嘉延盜所管兵,據襄州城叛,刺史王政遁走。嘉延南襲荊 州,鴻漸聞之,棄城而遁。澧、朗、硤、歸等州聞鴻漸出奔,皆惶駭,潛竄山谷。 歲余,征拜尚書右丞、吏部侍郎、太常卿,充禮儀使。二聖晏駕,鴻漸監護儀制, 山陵畢,加光祿大夫,封衛國公。廣德二年,代宗將享郊廟,拜鴻漸兵部侍郎、同 中書門下平章事,尋轉中書侍郎。
yǒng tài yuán nián shí yuè, jiàn nán xī chuān bīng mǎ shǐ cuī gàn shā jié dù shǐ guō yīng yì, jù chéng dū, zì chēng liú hòu. qióng zhōu yá jiāng bǎi zhēn jié lú zhōu yá jiāng yáng zi lín jiàn zhōu yá jiāng lǐ chāng kuí děng xìng bīng tǎo gàn, xī shǔ dà luàn. míng nián èr yuè, mìng hóng jiàn yǐ zǎi xiàng jiān chōng shān jiàn fù yuán shuài jiàn nán xī chuān jié dù shǐ, yǐ píng shǔ luàn. hóng jiàn xīn wú yuǎn tú, zhì qì qiè nuò, yòu kù hǎo fú tú dào, bù xǐ jūn róng. jì zhì chéng dū, jù gàn xióng wǔ, bù fù wèn zuì, nǎi yǐ jiàn nán jié zhì biǎo ràng yú gàn. shí xī róng kòu biān, guān zhōng duō shì, hóng jiàn gū jūn xiàn xiǎn, bīng wēi bù zhèn, dài zōng bù huò yǐ, cóng zhī. réng yǐ gàn wèi jiàn nán xī chuān xíng jūn sī mǎ, bǎi zhēn jié wèi qióng zhōu cì shǐ, yáng zi lín wèi lú zhōu cì shǐ, gè bà bīng. xún qǐng rù jìn, réng biǎo cuī gàn wèi xī chuān bīng mǎ liú hòu. dà lì èr nián, zhào yǐ gàn wèi chéng dū yǐn jiàn nán xī chuān jié dù shǐ, zhào hóng jiàn hái jīng. hóng jiàn réng lǜ gàn tóng rù jìn, dài zōng jiā zhī. hòu zhī zhèng shì, zhuǎn mén xià shì láng, ràng shān nán fù yuán shuài. sān nián bā yuè, dài wáng jìn wèi dōng dōu liú shǒu, chōng hé nán huái xī shān nán dōng dào fù yuán shuài, píng zhāng shì rú gù. yǐ jí shàng biǎo qǐ hái gǔ, cóng zhī, jìng bù zhī rèn. sì nián shí yī yuè zú, zèng tài wèi, shì yuē wén xiàn. chuò cháo sān rì, cì wù wǔ bǎi pǐ, sù wǔ bǎi shí.
永泰元年十月,劍南西川兵馬使崔旰殺節度使郭英乂,據成都,自稱留後。邛 州衙將柏貞節、瀘州衙將楊子琳、劍州衙將李昌巙等興兵討旰,西蜀大亂。明年二 月,命鴻漸以宰相兼充山、劍副元帥、劍南西川節度使,以平蜀亂。鴻漸心無遠圖, 志氣怯懦,又酷好浮圖道,不喜軍戎。既至成都,懼旰雄武,不復問罪,乃以劍南 節制表讓於旰。時西戎寇邊,關中多事,鴻漸孤軍陷險,兵威不振,代宗不獲已, 從之。仍以旰為劍南西川行軍司馬,柏貞節為邛州刺史,楊子琳為瀘州刺史,各罷 兵。尋請入覲,仍表崔旰為西川兵馬留後。大曆二年,詔以旰為成都尹、劍南西川 節度使,召鴻漸還京。鴻漸仍率旰同入覲,代宗嘉之。後知政事,轉門下侍郎,讓 山南副元帥。三年八月,代王縉為東都留守,充河南、淮西、山南東道副元帥,平 章事如故。以疾上表乞骸骨,從之,竟不之任。四年十一月卒,贈太尉,諡曰文憲。 輟朝三日,賜物五百疋,粟五百石。
hóng jiàn wǎn nián lè yú tuì jìng, sī dì zài zhǎng xìng lǐ, guǎn yǔ huá mí, bīn liáo yàn jí. hóng jiàn yōu rán fù shī yuē: cháng yuàn zhuī chán lǐ, ān néng yì huà yuán. cháo shì duō shǔ hé zhī. jí xiū zhì hòu bìng, lìng sēng tì dǐng fā, jí zú, yí mìng qí zi yī hú fǎ tǎ zàng, bù wèi fēng shù, jì lèi zī liú, wù yì shěn zhī.
鴻漸晚年樂於退靜,私第在長興里,館宇華靡,賓僚宴集。鴻漸悠然賦詩曰: 「常願追禪理,安能挹化源。」朝士多屬和之。及休致後病,令僧剃頂發,及卒, 遺命其子依胡法塔葬,不為封樹,冀類緇流,物議哂之。
shǐ chén yuē: lù shān kuáng bèi yǐ xiǎn, xuán zōng chǒng rèn wú yí, jiàn sù zhī guó wēi, chén miào suàn, zhí yán jí jiàn, ér jūn bù cóng, dú zhèng fàn nán, ér rén bù jiù, chū shēng rù sǐ, shàn shǐ lìng zhōng zhě xiān yǐ. shí lùn yǐ jiàn sù qǔ róng yú guó zhōng, wú yán kuāng dà zhèng. qiě guó zhōng shì nèi qī, nòng zhòng quán, jǔ lín fǔ jiān háo, qǔ qí dà wèi, ruò jiàn sù zhī gū zhí, qǐ xǔ qǔ róng? gài huò tāi yǐ chéng, zhèng bǐng jiǔ wěn, jiàn sù rù xiàng yú nián, yán bù cóng ér nán zuò, suī yǒu zhōu kǒng zhī cái, qí néng kuāng jiù zhě hū? è cái biàn, yǐ jiǎn yuē, yǎ fú jī shàn zhī qìng yǐ. yuán shǒu wén zhī shì, fēi yù wǔ zhī cái. huàn cái jiān xíng wén, mìng yǔ shí huì. fā yán shàng wò zhǔ yì, jù zhì xiǎn róng dāng guān lǚ wèi lì qī, zhōng jí cuàn zhú. suǒ wèi kě yǔ shì dào, wèi kě yǔ quán. zòng zhōng yú guó, néng yú guān, xiào yú jiā, sān zhě bèi yǐ, shú néng jì zhī? hóng jiàn yǒu wèi shè zhī gōng, fēi gān chéng zhī zé, shí yǐ rèn cuī gàn wèi fēi, zé bù rán yǐ. qiě gàn nán jù zhēn jié, běi bài xiàn chéng, yí yǐ huái lái, wèi kě lì zhì, zhōng zhì guī guó, qǐ fēi zāng móu? xiàng tǎo zhī, jí wèi jù zéi yǐ. rán shì fú jiǎo fú, péng shì qǔ róng, fēi jūn zǐ zhī dào yān.
史臣曰:祿山狂悖已顯,玄宗寵任無疑,見素知國危,陳廟算,直言極諫,而 君不從,獨正犯難,而人不咎,出生入死,善始令終者鮮矣。時論以見素取容於國 忠,無言匡大政。且國忠恃內戚,弄重權,沮林甫奸豪,取其大位,若見素之孤直, 豈許取容?蓋禍胎已成,政柄久紊,見素入相餘年,言不從而難作,雖有周、孔之 才,其能匡救者乎?諤才辯,顗儉約,雅符積善之慶矣。圓守文之士,非禦侮之才。 渙才兼行聞,命與時會。發言上沃主意,遽致顯榮;當官屢為吏欺,終及竄逐。所 謂可與適道,未可與權。縱忠於國,能於官,孝於家,三者備矣,孰能繼之?鴻漸 有衛社之功,非干城之責,時以任崔旰為非,則不然矣。且旰南拒貞節,北敗獻誠, 宜以懷來,未可力制,終致歸國,豈非臧謀?向討之,即為劇賊矣。然事佛徼福, 朋勢取容,非君子之道焉。
zàn yuē: xuán zōng shī dé, lù shān sì nì. jiàn sù jié jié, zhū gōng xié lì.
贊曰:玄宗失德,祿山肆逆。見素竭節,諸公協力。