xiào yǒu
孝友
lǐ zhī běn zhāng zhì kuān liú jūn liáng sòng xìng guì zhāng gōng yì fù
○李知本 張志寬 劉君良 宋興貴 張公藝附
wáng jūn cāo zhōu zhì shòu zhì shuǎng xǔ tǎn wáng shǎo xuán fù
王君操 周智壽智爽 許坦 王少玄附
zhào hóng zhì chén jí yuán yuán ràng péi jìng yí péi shǒu zhēn zi zi yú lǐ rì zhī cuī miǎn lù nán jīn dì zhào bì
趙弘智 陳集原 元讓 裴敬彝 裴守真 子子余 李 日知 崔沔 陸南金 弟趙璧
zhāng xiù xiōng huáng
張琇 兄瑝
liáng wén zhēn lǐ chù gōng zhāng yì zhēn lǚ yuán jiǎn fù
梁文貞 李處恭 張義貞 呂元簡附
cuī yǎn dīng gōng zhe luó ràng
崔衍 丁公著 羅讓
shàn fù mǔ wèi xiào, shàn xiōng dì wèi yǒu. fū shàn yú fù mǔ, bì néng yǐn shēn xī lèi, rén huì dǎi yú yìn sì yǐ shàn yú xiōng dì, bì néng yīn xīn guǎng jì, dé xìn bèi yú zōng zú yǐ! tuī ér yán zhī, kě yǐ yí yú jūn, shī yú yǒu zhèng, chéng shàng ér shùn xià, lìng zhōng ér shàn shǐ, suī mán mò yóu xíng yān, suī jiǒng pò yóu hēng yān! zì xī lì shēn yáng míng, wèi yǒu bù xié xiào yǒu ér chéng zhě yě. qián dài shǐ guān, suǒ chuán xiào yǒu chuán, duō lù dāng shí jīng biǎo zhī shì, rén huò wēi xì, fēi zhòng suǒ wén, shì chū lǘ lǐ, yòu nán xiáng jiū. jīn lù yì guān shèng dé, zhòng suǒ zhī zhě, yǐ wèi chēng shǒu. zhì yú zhōu xiàn jiàn shì zhě, bì fù qí shū yóu, kě yǐ quàn shì zhě, yì zài zhī.
善父母為孝,善兄弟為友。夫善於父母,必能隱身錫類,仁惠逮於胤嗣矣;善 於兄弟,必能因心廣濟,德信被於宗族矣!推而言之,可以移於君,施於有政,承 上而順下,令終而善始,雖蠻貊猶行焉,雖窘迫猶亨焉!自昔立身揚名,未有不偕 孝友而成者也。前代史官,所傳《孝友傳》,多錄當時旌表之士,人或微細,非眾 所聞,事出閭里,又難詳究。今錄衣冠盛德,眾所知者,以為稱首。至於州縣薦飾 者,必覆其殊尤,可以勸世者,亦載之。
lǐ zhī běn, zhào zhōu yuán shì rén, hòu wèi luò zhōu cì shǐ líng liù shì sūn yě. fù xiào duān, suí huò jiā chéng. chū, xiào duān yǔ zú dì tài chōng, jù yǒu shì fá, ér tài chōng guān huàn zuì gāo, xiào duān fāng zhī wèi liè. xiāng zú wèi zhī yǔ, yuē: tài chōng wú xiōng, xiào duān wú dì. zhī běn pō shè jīng shǐ, shì qīn zhì xiào, yǔ dì zhī yǐn shén chēng yōng mù. zi sūn bǎi yú kǒu, cái wù tóng pú, xiān háo wú jiān. suí mò, dào zéi guò qí lǘ ér bù rù, yīn xiāng ràng yuē: wú fàn yì mén. tóng shí bì nán zhě wǔ bǎi yú jiā, jiē lài ér huò miǎn.
李知本,趙州元氏人,後魏洛州刺史靈六世孫也。父孝端,隋獲嘉丞。初,孝 端與族弟太沖,俱有世閥,而太沖官宦最高,孝端方之為劣。鄉族為之語,曰: 「太沖無兄,孝端無弟。」知本頗涉經史,事親至孝,與弟知隱甚稱雍睦。子孫百 余口,財物僮僕,纖毫無間。隋末,盜賊過其閭而不入,因相讓曰:「無犯義門。」 同時避難者五百餘家,皆賴而獲免。
zhī běn zhēn guān chū guān zhì xià jīn lìng, zhī yǐn zhì yī què chéng. zhī běn sūn zhèn, kāi yuán zhōng wèi gěi shì zhōng yáng zhōu cì shǐ. zhī yǐn sūn yóng, yǒu wén cí, yì lì gěi shì zhōng tài cháng shǎo qīng. cóng zǔ xiōng dì, fán wèi gěi shì zhě sì rén.
知本貞觀初官至夏津令,知隱至伊闕丞。知本孫瑱,開元中為給事中、揚州刺 史。知隱孫顒,有文詞,亦歷給事中、太常少卿。從祖兄弟,凡為給事者四人。
zhāng zhì kuān, pú zhōu ān yì rén. suí mò sàng fù, āi huǐ gǔ lì, wèi zhōu lǐ suǒ chēng. zéi shuài wáng jūn kuò lǚ wèi kòu lüè, wén qí míng, dú bù fàn qí lǘ, lín lǐ lài zhī ér miǎn zhě bǎi yú jiā. hòu wèi lǐ zhèng, yì xiàn chēng mǔ jí, jí qiú guī. xiàn lìng wèn qí zhuàng, duì yuē: mǔ cháng yǒu suǒ kǔ, zhì kuān yì yǒu suǒ kǔ. xiàng huàn xīn tòng, zhī mǔ yǒu jí. lìng nù yuē: yāo wàng zhī cí yě! xì zhī yú yù. chí yàn qí mǔ, jìng rú suǒ yán. lìng yì zhī, wèi yù qiǎn qù.
張志寬,蒲州安邑人。隋末喪父,哀毀骨立,為州里所稱。賊帥王君廓屢為寇 掠,聞其名,獨不犯其閭,鄰里賴之而免者百餘家。後為里正,詣縣稱母疾,急求 歸。縣令問其狀,對曰:「母嘗有所苦,志寬亦有所苦。向患心痛,知母有疾。」 令怒曰:「妖妄之辭也!」系之於獄。馳驗其母,竟如所言。令異之,慰喻遣去。
jí dīng mǔ yōu, fù tǔ chéng fén, lú yú mù cè, shǒu zhí sōng bǎi qiān yú zhū. gāo zǔ wén zhī, qiǎn shǐ jiù diào, shòu yuán wài sàn qí cháng shì, cì wù sì shí duàn, biǎo qí mén lǘ.
及丁母憂,負土成墳,廬於墓側,手植松柏千餘株。高祖聞之,遣使就吊,授 員外散騎常侍,賜物四十段,表其門閭。
liú jūn liáng, yíng zhōu ráo yáng rén yě. lěi dài yì jū, xiōng dì suī zhì sì cóng, jiē rú tóng qì, chǐ bù dǒu sù, rén wú sī yān. dà yè mò, tiān xià jī jǐn, jūn liáng qī quàn qí fēn xī, nǎi qiè qǔ tíng shù shàng niǎo chú, jiāo zhì zhū cháo zhōng, lìng qún niǎo dòu jìng. jǔ jiā guài zhī, qí qī yuē: fāng jīn tiān xià dà luàn, zhēng dòu zhī qiū, qín niǎo shàng bù néng xiāng róng, kuàng yú rén hū! jūn liáng cóng zhī. fēn bié hòu yuè yú, fāng zhī qí jì. zhōng yè, suì lǎn qī fā dà hū yuē: cǐ jí pò jiā zéi ěr! zhào zhū kūn dì, kū yǐ gào zhī. shì yè qì qí qī, gèng yǔ zhū xiōng dì tóng jū chù, qíng qì rú chū.
劉君良,瀛州饒陽人也。累代義居,兄弟雖至四從,皆如同氣,尺布斗粟,人 無私焉。大業末,天下饑饉,君良妻勸其分析,乃竊取庭樹上鳥芻,交置諸巢中, 令群鳥斗競。舉家怪之,其妻曰:「方今天下大亂,爭鬥之秋,禽鳥尚不能相容, 況於人乎!」君良從之。分別後月余,方知其計。中夜,遂攬妻發大呼曰:「此即 破家賊耳!」召諸昆弟,哭以告之。是夜棄其妻,更與諸兄弟同居處,情契如初。
shǔ dào qǐ, lǘ lǐ yī zhī wèi bǎo zhě shù bǎi jiā, yīn míng wèi yì chéng bǎo. wǔ dé qī nián, shēn zhōu bié jià yáng hóng yè zào qí dì, jiàn yǒu liù yuàn, wéi yī sì, zǐ dì shù shí rén, jiē yǒu lǐ jié, zī jiē ér qù. zhēn guān liù nián, zhào jiā jīng biǎo.
屬盜起,閭里依之為堡者數百家,因名為義成堡。武德七年,深州別駕楊弘業 造其第,見有六院,唯一飼,子弟數十人,皆有禮節,咨嗟而去。貞觀六年,詔加 旌表。
yòu yǒu sòng xìng guì zhě, yōng zhōu wàn nián rén. lěi shì tóng jū, gōng gēng zhì yǎng, zhì xìng guì yǐ sì cóng yǐ. gāo zǔ wén ér jiā zhī, wǔ dé èr nián, zhào yuē:
又有宋興貴者,雍州萬年人。累世同居,躬耕致養,至興貴已四從矣。高祖聞 而嘉之,武德二年,詔曰:
rén bǐng wǔ cháng, rén yì wèi zhòng shì yǒu bǎi xíng, xiào jìng wèi xiān. zì gǔ zhé wáng, jīng bāng zhì zhì, shè jiào chuí fàn, jiē shàng yú sī. shū shì jiāo é, rén duō wěi báo, xiū shēn kè jǐ, shì zī yòu quàn. zhèn gōng yīng líng mìng, fǔ lín sì hǎi, mǐn zī bì sú, fāng sī qiān dǎo. sòng xìng guì lì cāo yōng hé, zhì qíng yǒu mù, tóng jū hé cuàn, lěi dài jī nián, wù běn lì nóng, chóng qiān lǚ shùn. hóng zhǎng míng jiào, dūn lì fēng sú, yí jiā bāo xiǎn, yǐ quàn jiāng lái. kě biǎo qí mén lǘ, juān miǎn kè yì. bù gào tiān xià, shǐ míng zhī zhī.
人稟五常,仁義為重;士有百行,孝敬為先。自古哲王,經邦致治,設教垂範, 皆尚於斯。叔世澆訛,人多偽薄,修身克己,事資誘勸。朕恭膺靈命,撫臨四海, 愍茲弊俗,方思遷導。宋興貴立操雍和,志情友穆,同居合爨,累代積年,務本力 農,崇謙履順。弘長名教,敦勵風俗,宜加褒顯,以勸將來。可表其門閭,蠲免課 役。布告天下,使明知之。
xìng guì xún zú.
興貴尋卒。
yùn zhōu shòu zhāng rén zhāng gōng yì, jiǔ dài tóng jū. běi qí shí, dōng ān wáng gāo yǒng lè yì zhái wèi fǔ jīng biǎo yān. suí kāi huáng zhōng, dà shǐ shào yáng gōng liáng zǐ gōng yì qīn wèi fǔ, zhòng biǎo qí mén. zhēn guān zhōng, tè chì lì jiā jīng biǎo. lín dé zhōng, gāo zōng yǒu shì tài shān, lù guò yùn zhōu, qīn xìng qí zhái, wèn qí yì yóu. qí rén qǐng zhǐ bǐ, dàn shū bǎi yú rěn zì. gāo zōng wèi zhī liú tì, cì yǐ jiān bó.
鄆州壽張人張公藝,九代同居。北齊時,東安王高永樂詣宅慰撫旌表焉。隋開 皇中,大使、邵陽公梁子恭亦親慰撫,重表其門。貞觀中,特敕吏加旌表。麟德中, 高宗有事泰山,路過鄆州,親幸其宅,問其義由。其人請紙筆,但書百餘「忍」字。 高宗為之流涕,賜以縑帛。
wáng jūn cāo, lái zhōu jí mò rén yě. qí fù suí dà yè zhōng yǔ xiāng rén lǐ jūn zé dòu jìng, yīn bèi ōu shā. jūn cāo shí nián liù suì, qí mǔ liú shì gào xiàn shōu bǔ, jūn zé qì jiā wáng mìng, zhuī fǎng shù nián fú huò. zhēn guān chū, jūn zé zì yǐ shì dài qiān gé, bù lǜ guó xíng, yòu jiàn jūn cāo gū wēi, wèi qí wú fù chóu zhī zhì, suì yì zhōu fǔ zì shǒu. ér jūn cāo mì xiù bái rèn cì shā zhī, kū fù qǔ qí xīn gān, dàn shí lì jǐn, yì cì shǐ jù zì chén gào. zhōu sī yǐ qí shàn shā lù, wèn yuē: shā rén cháng sǐ, lǜ yǒu míng wén, hé fāng zì lǐ, yǐ qiú shēng lù? duì yuē: wáng fù bèi shā, èr shí yú zài. wén zhū diǎn lǐ, fù chóu bù kě tóng tiān. zǎo yuàn tú zhī, jiǔ ér wèi suì, cháng jù wáng miè, bù zhǎn yuān qíng. jīn dà chǐ jì xuě, gān cóng xíng xiàn. zhōu sī jù fǎ chù sǐ, liè shàng qí zhuàng, tài zōng tè zhào yuán miǎn.
王君操,萊州即墨人也。其父隋大業中與鄉人李君則斗競,因被毆殺。君操時 年六歲,其母劉氏告縣收捕,君則棄家亡命,追訪數年弗獲。貞觀初,君則自以世 代遷革,不慮國刑,又見君操孤微,謂其無復仇之志,遂詣州府自首。而君操密袖 白刃刺殺之,刳腹取其心肝,啖食立盡,詣刺史具自陳告。州司以其擅殺戮,問曰: 「殺人償死,律有明文,何方自理,以求生路?」對曰:「亡父被殺,二十餘載。 聞諸典禮,父仇不可同天。早願圖之,久而未遂,常懼亡滅,不展冤情。今大恥既 雪,甘從刑憲。」州司據法處死,列上其狀,太宗特詔原免。
zhōu zhì shòu zhě, yōng zhōu tóng guān rén. qí fù yǒng huī chū bèi zú rén ān jí suǒ hài. zhì shòu jí dì zhì shuǎng nǎi hòu ān jí yú tú, jī shā zhī. xiōng dì xiāng shuài guī zuì yú xiàn, zhēng wèi móu shǒu, guān sī jīng shù nián bù néng jué. xiāng rén huò zhèng zhì shuǎng xiān móu, jìng fú zhū. lín xíng shén sè zì ruò, gù wèi shì rén yuē: fù chóu yǐ bào, sǐ yì hé hèn! zhì shòu dùn jué qú lù, liú xiě biàn tǐ. yòu shōu zhì shuǎng shī, shì qǔ zhì shuǎng xuè, shí zhī jiē jǐn, jiàn zhě mò bù shāng yān.
周智壽者,雍州同官人。其父永徽初被族人安吉所害。智壽及弟智爽乃候安吉 於途,擊殺之。兄弟相率歸罪於縣,爭為謀首,官司經數年不能決。鄉人或證智爽 先謀,竟伏誅。臨刑神色自若,顧謂市人曰:「父仇已報,死亦何恨!」智壽頓絕 衢路,流血遍體。又收智爽屍,舐取智爽血,食之皆盡,見者莫不傷焉。
yù zhōu rén xǔ tǎn, nián shí suì yú, fù rù shān cǎi yào, wèi měng shòu suǒ shì, jí hào jiào yǐ zhàng jī zhī, shòu suì bēn zǒu, fù yǐ dé quán. tài zōng wén ér wèi shì chén yuē: tǎn suī yòu tóng, suì néng zhì mìng jiù qīn, zhì xiào zì zhōng, shēn kě jiā shàng. shòu wén lín láng, cì bó wǔ shí duàn.
豫州人許坦,年十歲余,父入山採藥,為猛獸所噬,即號叫以杖擊之,獸遂奔 走,父以得全。太宗聞而謂侍臣曰:「坦雖幼童,遂能致命救親,至孝自中,深可 嘉尚。」授文林郎,賜帛五十段。
bó zhōu liáo chéng rén wáng shǎo xuán zhě, fù suí mò yú jùn xī wèi luàn bīng suǒ hài. shǎo xuán yí fù shēng, nián shí yú suì, wèn fù suǒ zài. qí mǔ gào zhī, yīn āi qì, biàn yù qiú shī yǐ zàng. shí bái gǔ bì yě, wú yóu kě biàn. huò yuē: yǐ zi xuè zhān fù gǔ, jí shèn rù yān. shǎo xuán nǎi cì qí tǐ yǐ shì zhī. fán jīng xún rì, jìng huò fù hái yǐ zàng. jǐn tǐ bìng chuāng, lì nián fāng yù. zhēn guān zhōng, běn zhōu wén jiàn, bài chú wáng fǔ cān jūn.
博州聊城人王少玄者,父隋末於郡西為亂兵所害。少玄遺腹生,年十餘歲,問 父所在。其母告之,因哀泣,便欲求屍以葬。時白骨蔽野,無由可辨。或曰:「以 子血霑父骨,即滲入焉。」少玄乃刺其體以試之。凡經旬日,竟獲父骸以葬。盡體 病瘡,歷年方愈。貞觀中,本州聞薦,拜除王府參軍。
zhào hóng zhì, luò zhōu xīn ān rén. hòu wèi chē qí dà jiāng jūn sù sūn. fù xuán guǐ, suí shǎn zhōu cì shǐ. hóng zhì zǎo sàng mǔ, shì fù yǐ xiào wén. xué tōng sān lǐ shǐ jì hàn shū. suí dà yè zhōng, wèi sī lì cóng shì. wǔ dé chū, dà lǐ qīng láng chǔ zhī yīng zhào jǔ zhī, shòu zhān shì fǔ zhǔ bù. yòu yù xiū liù dài shǐ.
趙弘智,洛州新安人。後魏車騎大將軍肅孫。父玄軌,隋陝州刺史。弘智早喪 母,事父以孝聞。學通《三禮》、《史記》、《漢書》。隋大業中,為司隸從事。 武德初,大理卿郎楚之應詔舉之,授詹事府主簿。又預修《六代史》。
chū, yǔ mì shū chéng líng hú dé fēn qí wáng wén xué yuán lǎng děng shí shù rén tóng xiū yì wén lèi jù, zhuǎn tài zǐ shě rén. zhēn guān zhōng, lèi qiān huáng mén shì láng, jiān hóng wén guǎn xué shì. yǐ jí chū wèi lái zhōu cì shǐ. hóng zhì shì xiōng hóng ān, tóng yú shì fù, suǒ de fèng lù, jiē sòng yú xiōng chù. jí xiōng wáng, āi huǐ guò lǐ. shì guǎ sǎo shén jǐn, fǔ gū zhí yǐ cí ài chēng. shāo qiān tài zǐ yòu shù zǐ. jí gōng fèi, zuò chú míng. xún qǐ wèi guāng zhōu cì shǐ.
初,與秘書丞令狐德棻、齊王文學袁朗等十數人同修《藝文類聚》,轉太子舍 人。貞觀中,累遷黃門侍郎,兼弘文館學士。以疾出為萊州刺史。弘智事兄弘安, 同於事父,所得俸祿,皆送於兄處。及兄亡,哀毀過禮。事寡嫂甚謹,撫孤侄以慈 愛稱。稍遷太子右庶子。及宮廢,坐除名。尋起為光州刺史。
yǒng huī chū, lèi zhuǎn chén wáng shī. gāo zōng lìng hóng zhì yú bǎi fú diàn jiǎng xiào jīng, zhào zhōng shū mén xià sān pǐn jí hóng wén guǎn xué shì tài xué rú zhě, bìng yù jiǎng yán. hóng zhì yǎn chàng wēi yán, bèi chén wǔ xiào. xué shì děng nán wèn xiāng jì, hóng zhì chóu yīng rú xiǎng. gāo zōng yí rán yuē: zhèn pō dān fén jí, zhì yú xiào jīng, piān suǒ xí dǔ. rán xiào zhī wèi dé, hóng yì shí shēn, gù yún dé jiào jiā yú bǎi xìng, xíng yú sì hǎi, shì zhī xiào dào zhī wèi dà yě. gù wèi hóng zhì: yí lüè chén cǐ jīng qiè yào zhě, yǐ fǔ bù dǎi. hóng zhì duì yuē: xī zhě tiān zǐ yǒu zhèng chén qī rén, suī wú dào bù shī qí tiān xià. wēi chén zhuān yú, yuàn yǐ cǐ yán zòu xiàn. dì shén yuè, cì cǎi juàn èr bǎi pǐ míng mǎ yī pǐ. xún qiān guó zi jì jiǔ, réng wèi chóng xián guǎn xué shì. sì nián zú, nián bā shí èr, shì yuē xuān. yǒu wén jí èr shí juǎn.
永徽初,累轉陳王師。高宗令弘智於百福殿講《孝經》,召中書門下三品及弘 文館學士、太學儒者,並預講筵。弘智演暢微言,備陳五孝。學士等難問相繼,弘 智酬應如響。高宗怡然曰:「朕頗耽墳籍,至於《孝經》,偏所習睹。然孝之為德, 弘益實深,故云『德教加於百姓,刑於四海,是知孝道之為大也。」顧謂弘智: 「宜略陳此經切要者,以輔不逮。」弘智對曰:「昔者天子有諍臣七人,雖無道不 失其天下。微臣顓愚,願以此言奏獻。」帝甚悅,賜彩絹二百匹、名馬一匹。尋遷 國子祭酒,仍為崇賢館學士。四年卒,年八十二,諡曰宣。有文集二十卷。
chén jí yuán, lóng zhōu kāi yáng rén yě. dài wèi lǐng biǎo qiú zhǎng. fù lóng shù, qīn zhōu cì shǐ. jí yuán yòu yǒu xiào xíng, fù cái yǒu jí, jí zhōng rì bù shí. yǒng huī zhōng, sàng fù, ǒu xuè shù shēng, zhěn fú shān lú, bēi gǎn xíng lù. zī cái tián zhái jí tóng pú sān shí yú rén, bìng yǐ ràng xiōng dì. zé tiān shí, guān zhì zuǒ bào tāo wèi jiāng jūn.
陳集原,瀧州開陽人也。代為嶺表酋長。父龍樹,欽州刺史。集原幼有孝行, 父才有疾,即終日不食。永徽中,喪父,嘔血數升,枕服苫廬,悲感行路。資財田 宅及僮僕三十餘人,並以讓兄弟。則天時,官至左豹韜衛將軍。
yuán ràng, yōng zhōu wǔ gōng rén yě. ruò guàn míng jīng zhuó dì. yǐ mǔ jí, suì bù qiú shì. gōng qīn yào shàn, chéng shì zhì yǎng, bù chū lǘ lǐ zhě shù shí yú nián. jí mǔ zhōng, lú yú mù cè, péng fà bù zhì mù, cài shí yǐn shuǐ ér yǐ.
元讓,雍州武功人也。弱冠明經擢第。以母疾,遂不求仕。躬親藥膳,承侍致 養,不出閭里者數十餘年。及母終,廬於墓側,蓬髮不櫛沐,菜食飲水而已。
xián hēng zhōng, xiào jìng jiān guó, xià lìng biǎo qí mén lǘ. yǒng chún yuán nián, xún chá shǐ zòu ràng xiào tì shū yì, zhuó bài tài zi yòu nèi lǜ fǔ zhǎng shǐ. hòu yǐ suì mǎn hái xiāng lǐ. xiāng rén yǒu suǒ zhēng sòng, bù yì zhōu xiàn, jiē jiù ràng jué yān. shèng lì zhōng, zhōng zōng jū chūn gōng, zhào bài tài zǐ sī yì láng. jí yè jiàn, zé tiān wèi yuē: qīng jì néng xiào yú jiā, bì néng zhōng yú guó. jīn shòu cǐ zhí, xū zhī zhèn yì. yí yǐ xiào dào fǔ bì wǒ ér. xún zú.
咸亨中,孝敬監國,下令表其門閭。永淳元年,巡察使奏讓孝悌殊異,擢拜太 子右內率府長史。後以歲滿還鄉里。鄉人有所爭訟,不詣州縣,皆就讓決焉。聖歷 中,中宗居春宮,召拜太子司議郎。及謁見,則天謂曰:「卿既能孝於家,必能忠 於國。今授此職,須知朕意。宜以孝道輔弼我兒。」尋卒。
péi jìng yí, jiàng zhōu wén xǐ rén yě. zēng zǔ zi tōng, suí kāi huáng zhōng tài zhōng dài fū. mǔ zhōng, lú yú mù cè, kū qì wú jié, mù suì sàng míng. é yǒu bái niǎo cháo yú fén shù. zi tōng dì xiōng bā rén, fù yǐ yǒu tì zhù míng, zhào jīng biǎo qí mén, xiāng rén zhì jīn chēng wèi yì mén péi shì.
裴敬彝,絳州聞喜人也。曾祖子通,隋開皇中太中大夫。母終,廬於墓側,哭 泣無節,目遂喪明。俄有白鳥巢於墳樹。子通弟兄八人,復以友悌著名,詔旌表其 門,鄉人至今稱為「義門裴氏」。
jìng yí shǎo cōng mǐn, qī suì jiě shǔ wén. xìng yòu duān jǐn, zōng zú xián zhòng zhī, hào wèi gān lù dǐng. nián shí sì, shì yù shǐ táng lín wèi hé běi xún chá shǐ, jìng yí fù zhì zhōu shí wèi nèi huáng lìng, wèi bù rén suǒ sòng, jìng yí yì lín lùn qí yuān. lín dà qí zhī, yīn lìng zuò cí fù. zhì zhōu shì dé shì, tè biǎo jiàn jìng yí, bǔ chén wáng fǔ diǎn qiān. zhì zhōu zài guān bào zú, jìng yí shí zài zhǎng ān, hū qì tì bù shí, wèi suǒ qīn yuē: dà rén měi yǒu tòng chù, wú jí zhé rán bù ān. jīn rì xīn tòng, shǒu zú jiē fèi, shì zài bù cè, dé wú qī hū? suì qǐng jí hái, bèi dào yán guī. guǒ wén fù sàng, léi huǐ yú lǐ. shì mǔ fù yǐ xiào wén.
敬彝少聰敏,七歲解屬文。性又端謹,宗族咸重之,號為「甘露頂」。年十四, 侍御史唐臨為河北巡察使,敬彝父智周時為內黃令,為部人所訟,敬彝詣臨論其冤。 臨大奇之,因令作詞賦。智周事得釋,特表薦敬彝,補陳王府典簽。智周在官暴卒, 敬彝時在長安,忽泣涕不食,謂所親曰:「大人每有痛處,吾即輒然不安。今日心 痛,手足皆廢,事在不測,得無戚乎?」遂請急還,倍道言歸。果聞父喪,羸毀逾 禮。事母復以孝聞。
gān fēng chū, lèi zhuǎn jiān chá yù shǐ. shí mǔ bìng, yǒu yī rén xǔ rén zé, zú jí bù néng chéng mǎ, jìng yí měi jiān yú zhī yǐ hòu mǔ yān. jí mǔ zú, tè zhào zèng yǐ jiān bó, réng guān zào líng yú. fú què, bài zhù zuò láng, jiān xiū guó shǐ. yí fèng zhōng, zì zhōng shū shè rén lì lì bù shì láng zuǒ shù zǐ. zé tiān lín cháo, wèi kù lì suǒ xiàn, pèi liú lǐng nán, xún zú.
乾封初,累轉監察御史。時母病,有醫人許仁則,足疾不能乘馬,敬彝每肩輿 之以候母焉。及母卒,特詔贈以縑帛,仍官造靈輿。服闋,拜著作郎,兼修國史。 儀鳳中,自中書舍人歷吏部侍郎、左庶子。則天臨朝,為酷吏所陷,配流嶺南,尋 卒。
péi shǒu zhēn, jiàng zhōu jì shān rén yě. hòu wèi jì zhōu cì shǐ shū yè liù shì sūn yě. fù shèn, dà yè zhōng wèi huái nán jùn sī hù. shǔ jùn rén yáng lín tián zàn jù jùn zuò luàn, jǐn shā guān lì. yǐ shèn sù yǒu rén zhèng, xiāng jiè bù xǔ jīng hài, réng lìng rén hù sòng shèn jí qī zǐ hái xiāng. zhēn guān zhōng, guān zhì zàn lìng.
裴守真,絳州稷山人也。後魏冀州刺史叔業六世孫也。父慎,大業中為淮南郡 司戶。屬郡人楊琳、田瓚據郡作亂,盡殺官吏。以慎素有仁政,相誡不許驚害,仍 令人護送慎及妻子還鄉。貞觀中,官至酇令。
shǒu zhēn zǎo gū, shì mǔ zhì xiào. jí mǔ zhōng, āi huǐ gǔ lì, dài bù shèng sàng. fù shì guǎ zǐ jí xiōng shén jǐn, guī mén lǐ zé, shì yǒu suǒ tuī. chū jǔ jìn shì, jí yīng bā kē jǔ, lèi zhuǎn gān fēng wèi, shǔ yǒng chún chū guān zhōng dà jī, shǒu zhēn jǐn yǐ lù fèng gōng zǐ jí zhū shēng, shēn jí qī zǐ cū lì bù chōng, chū wú juàn sè. xún shòu tài cháng bó shì.
守真早孤,事母至孝。及母終,哀毀骨立,殆不勝喪。復事寡姊及兄甚謹,閨 門禮則,士友所推。初舉進士,及應八科舉,累轉乾封尉,屬永淳初關中大飢,守 真盡以祿俸供姊及諸甥,身及妻子粗糲不充,初無倦色。尋授太常博士。
shǒu zhēn yóu shàn lǐ yí zhī xué, dāng shí yǐ wèi chēng zhí. gāo zōng shí fēng sōng shān, zhào lǐ guān yì shè shēng zhī shì, shǒu zhēn zòu yuē:
守真尤善禮儀之學,當時以為稱職。高宗時封嵩山,詔禮官議射牲之事,守真 奏曰:
jù zhōu lǐ jí guó yǔ, jiāo sì tiān dì, tiān zǐ zì shè qí shēng. hàn wǔ wéi fēng tài shān, lìng shì zhōng rú zhě shè shēng xíng shì. zhì yú yú sì, yì wú shè shēng zhī wén. dàn qīn chōng shè shēng, suī shì gǔ lǐ, jiǔ cóng fèi shěng. jù fēng chán sì lǐ yuē: wèi míng shí wǔ kè, zǎi rén yǐ luán dāo gē shēng, zhì míng ér xíng shì. bǐ luán jià zhì shí, zǎi shēng zǒng bì, tiān huáng wéi diàn yù zhuó xiàn ér yǐ. jīn sì qián yī rì shè shēng, shì jí shāng zǎo sì rì fāng shǐ shè shēng, shì yòu shāng wǎn. ruò yī hàn wǔ gù shì, jí fēi qīn shè zhī yí, shì bù kě xíng.
據《周禮》及《國語》,郊祀天地,天子自射其牲。漢武唯封太山,令侍中儒 者射牲行事。至於余祀,亦無射牲之文。但親舂射牲,雖是古禮,久從廢省。據封 禪祀禮曰:未明十五刻,宰人以鸞刀割牲,質明而行事。比鸞駕至時,宰牲總畢, 天皇唯奠玉酌獻而已。今祀前一日射牲,事即傷早;祀日方始射牲,事又傷晚。若 依漢武故事,即非親射之儀,事不可行。
yòu shén gōng pò zhèn lè gōng chéng qìng shàn lè èr wǔ, měi zòu, shàng jiē lì duì. shǒu zhēn yòu yì yuē:
又《神功破陣樂》、《功成慶善樂》二舞,每奏,上皆立對。守真又議曰:
qiè wéi èr wǔ zhào xìng, ōu yín yōu shǔ, zàn jiǔ gōng zhī mào liè, yè wàn guó zhī huān xīn. yì jūn sháo xià, yòng jiān bīn jì, jiē zǔ zōng shèng dé, ér zi sūn xiǎng zhī. xiáng lǎn chuán jì, wèi yǒu huáng wáng lì guān zhī lǐ. kuàng shēng zhōng dà shì, huá yí bì jí, jiǔ fú yǎng chuí gǒng zhī ān, bǎi mán huái lǜ wǔ zhī qìng. zhēn táo huà yù, mò fěi shén gōng, qǐ yú lè wǔ, bié shēn yán jìng. chén děng xiáng yì, zòu èr wǔ shí, tiān huáng bù hé qǐ lì.
竊唯二舞肇興,謳吟攸屬,贊九功之茂烈,葉萬國之歡心。義均《韶》、《夏》, 用兼賓祭,皆祖宗盛德,而子孫享之。詳覽傳記,未有皇王立觀之禮。況升中大事, 華夷畢集,九服仰垂拱之安,百蠻懷率舞之慶。甄陶化育,莫匪神功,豈於樂舞, 別申嚴敬。臣等詳議,奏二舞時,天皇不合起立。
shí bìng cóng shǒu zhēn yì. huì gāo zōng bù yù, shì jìng bù xíng. jí gāo zōng bēng, shí wú dà xíng xiōng yí, shǒu zhēn yǔ tóng shí bó shì wéi shū xià fǔ bào sù děng tǎo lùn jiù shì chuàng wèi zhī, dāng shí chēng wèi dé lǐ zhī zhōng.
時並從守真議。會高宗不豫,事竟不行。及高宗崩,時無大行兇儀,守真與同 時博士韋叔夏、輔抱素等討論舊事創為之,當時稱為得禮之中。
shǒu zhēn tiān shòu zhōng wèi sī fǔ chéng, zé tiān tè lìng tuī jiū zhào yù, wù cún píng shù, qián hòu zòu miǎn shù shí jiā. yóu shì bù hé zhǐ, chū wèi biàn zhōu sī lù, lèi zhuǎn chéng zhōu cì shǐ. wèi zhèng bù wù wēi xíng, shén wèi rén lì suǒ ài. é zhuǎn níng zhōu cì shǐ, chéng zhōu rén sòng chū jìng zhě shù qiān rén. zhǎng ān zhōng zú.
守真天授中為司府丞,則天特令推究詔獄,務存平恕,前後奏免數十家。由是 不合旨,出為汴州司錄,累轉成州刺史。為政不務威刑,甚為人吏所愛。俄轉寧州 刺史,成州人送出境者數千人。長安中卒。
zi zi yú, shì jì mǔ yǐ xiào wén. jǔ míng jīng, lèi bǔ hù xiàn wèi. shí tóng liè lǐ cháo yǐn chéng xíng chén jiē yǐ wén fǎ zhe chēng, zi yú dú yǐ cí xué zhī míng.
子子余,事繼母以孝聞。舉明經,累補鄠縣尉。時同列李朝隱、程行諶皆以文 法著稱,子余獨以詞學知名。
huò wèn yōng zhōu zhǎng shǐ chén chóng yè, zi yú yǔ cháo yǐn xíng chén yōu liè, chóng yè yuē: pì rú chūn lán qiū jú, jù bù kě fèi yě. jǐng lóng zhōng, wèi zuǒ tái jiān chá yù shǐ. shí jīng qí èr zhōu yǒu suí dài fān hù zi sūn shù qiān jiā, sī nóng qīng zhào lǚ wēn zòu, xī méi wèi guān hù nú bì, réng chōng cì kǒu, yǐ gěi guì xìng. zi yú yǐ wèi guān hù chéng ēn, shǐ wèi fān hù, yòu shì zi sūn, bù kě yì zhī wèi jiàn, zòu hé qí shì. shí lǚ wēn yī fù zōng chǔ kè děng, yǔ zi yú tíng duì qū zhí. zi yú cí sè bù náo, lǚ wēn děng cí qū, cóng zi yú zòu wèi dìng.
或問雍州長史陳崇業,子余與朝隱、行諶優劣,崇業曰:「譬如春蘭秋菊,俱 不可廢也。」景龍中,為左台監察御史。時涇、岐二州有隋代蕃戶子孫數千家,司 農卿趙履溫奏,悉沒為官戶奴婢,仍充賜口,以給貴幸。子余以為官戶承恩,始為 蕃戶,又是子孫,不可抑之為賤,奏劾其事。時履溫依附宗楚客等,與子余廷對曲 直。子余詞色不撓,履溫等詞屈,從子余奏為定。
kāi yuán chū, lèi qiān jì zhōu cì shǐ. zhèng cún kuān huì, rén lì chēng zhī. yòu wèi qí wáng fǔ zhǎng shǐ, jiā yín qīng guāng lù dài fū. shí sì nián zú, shì yuē xiào. zi yú jū guān qīng jiǎn, yǒu ài zhū xiōng dì.
開元初,累遷冀州刺史。政存寬惠,人吏稱之。又為岐王府長史,加銀青光祿 大夫。十四年卒,諡曰孝。子余居官清儉,友愛諸兄弟。
xiōng dì liù rén, jiē yǒu zhì xíng. cì dì jù qīng, wèi wèi qīng yào qīng, bié yǒu chuán.
兄弟六人,皆有志行。次弟巨卿,衛尉卿;耀卿,別有傳。
lǐ rì zhī, zhèng zhōu xíng yáng rén yě. jǔ jìn shì. tiān shòu zhōng, lèi qiān sī xíng chéng. shí yòng fǎ yán jí, rì zhī dú kuān píng, wú yuān làn. cháng miǎn yī sǐ qiú, shǎo qīng hú yuán lǐ qǐng duàn shā zhī, yǔ rì zhī wǎng fù zhì yú shù sì. yuán lǐ nù, yuē: yuán lǐ bù lí xíng cáo, cǐ qiú zhōng wú shēng lǐ. dá yuē: rì zhī bù lí xíng cáo, cǐ qiú zhōng wú sǐ fǎ. yīn yǐ liǎng zhuàng liè shàng, rì zhī guǒ zhí.
李日知,鄭州滎陽人也。舉進士。天授中,累遷司刑丞。時用法嚴急,日知獨 寬平,無冤濫。嘗免一死囚,少卿胡元禮請斷殺之,與日知往復至於數四。元禮怒, 曰:「元禮不離刑曹,此囚終無生理。」答曰:「日知不離刑曹,此囚終無死法。」 因以兩狀列上,日知果直。
shén lóng chū, wèi gěi shì zhōng. rì zhī shì mǔ zhì xiào. shí mǔ lǎo, cháng jí bìng, rì zhī qǔ jí, diào shì shù rì ér bìn fà biàn bái. xún jiā cháo sàn dài fū. qí mǔ wèi shòu mìng fù yì hào ér zú, jiāng zàng fā yǐn, lì rén jī gào shēn ér zhì, rì zhī yú lù shàng jí shí yǔn jué, jiǔ zhī nǎi sū. zuǒ yòu jiē āi tòng, mò néng yǎng shì. xún chá shǐ wèi zhōu sī mǎ lù jìng qián jiāng wén qí xiào tì zhī jī, shǐ qiú qí zhuàng, rì zhī cí ràng bù bào. fú què, lèi qiān huáng mén shì láng.
神龍初,為給事中。日知事母至孝。時母老,嘗疾病,日知取急,調侍數日而 鬢髮變白。尋加朝散大夫。其母未受命婦邑號而卒,將葬發引,吏人齎告身而至, 日知於路上即時殞絕,久之乃蘇。左右皆哀慟,莫能仰視。巡察使、衛州司馬路敬 潛將聞其孝悌之跡,使求其狀,日知辭讓不報。服闋,累遷黃門侍郎。
shí ān lè gōng zhǔ chí guǎn xīn chéng, zhōng zōng qīn wǎng lín xìng, cóng guān jiē yù yàn fù shī. rì zhī dú cún guī jiè, qí mò zhāng yuē: suǒ yuàn zàn sī jū zhě yì, mò shǐ shí chēng zuò zhě láo. lùn zhě duō zhī.
時安樂公主池館新成,中宗親往臨幸,從官皆預宴賦詩。日知獨存規誡,其末 章曰:「所願暫思居者逸,莫使時稱作者勞。」論者多之。
jǐng yún yuán nián, tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, zhuǎn yù shǐ dài fū, zhī zhèng shì rú gù. míng nián, jìn bài shì zhōng. xiān tiān yuán nián, zhuǎn xíng bù shàng shū, bà zhī zhèng shì. pín qǐ hái gǔ, qǐng zhì shì, xǔ zhī.
景雲元年,同中書門下平章事,轉御史大夫,知政事如故。明年,進拜侍中。 先天元年,轉刑部尚書,罷知政事。頻乞骸骨,請致仕,許之。
chū, rì zhī jiāng yǒu chén qǐng, ér bù yǔ qī móu, guī jiā ér shǐ zuǒ yòu shì zhuāng, jiāng chū jū bié yè. qī jīng yuē: jiā chǎn lǚ kōng, zǐ dì míng huàn wèi lì, hé wèi jù cí zhí yě? rì zhī yuē: shū shēng zhì cǐ, yǐ guò běn fèn. rén qíng wú yàn, ruò zì qí xīn, shì wú zhǐ zú zhī rì. jí guī tián yuán, bù shì chǎn yè, dàn qì gòu chí tíng, duō yǐn hòu jìn, yǔ zhī tán yàn. kāi yuán sān nián zú.
初,日知將有陳請,而不與妻謀,歸家而使左右飾裝,將出居別業。妻驚曰: 「家產屢空,子弟名宦未立,何為遽辭職也?」日知曰:「書生至此,已過本分。 人情無厭,若恣其心,是無止足之日。」及歸田園,不事產業,但葺構池亭,多引 後進,與之談宴。開元三年卒。
chū, rì zhī yǐ guān zài quán yào, zhū zǐ dì nián cái zǒng jiǎo, jiē jié hūn míng zú, shí yì yǐ wèi shī lǐ zhī zhōng. zú hòu, shǎo zǐ yī héng, yǐ qiè wèi qī, fèi sàn tián zhái, réng liè sòng zhū xiōng, jiā fēng tì yǐ.
初,日知以官在權要,諸子弟年才總角,皆結婚名族,時議以為失禮之中。卒 後,少子伊衡,以妾為妻,費散田宅,仍列訟諸兄,家風替矣。
cuī miǎn, jīng zhào zhǎng ān rén, zhōu lǒng zhōu cì shǐ shì yuē xuán sūn yě. zì bó líng xǐ guān zhōng, shì wèi zhe xìng. fù ái, kù bù yuán wài láng rǔ zhōu zhǎng shǐ. miǎn chún jǐn, kǒu wú èr yán, shì qīn zhì xiào, bó xué yǒu wén cí. chū yīng zhì jǔ, duì cè gāo dì. é bèi luò dì zhě suǒ yuán, zé tiān lìng suǒ sī zhòng shì, miǎn suǒ duì cè, yòu gōng yú qián, wèi tiān xià dì yī, yóu shì dà zhī míng. zài zhuǎn lù hún zhǔ bù. zhì mǎn diào qiān, lì bù shì láng cén xī shēn shǎng zhòng zhī, wèi rén yuē: cǐ jīn zhī qiè shēn yě. tè biǎo jiàn zhuó wèi zuǒ bǔ què, lèi qiān cí bù yuán wài láng. miǎn wèi rén shū huǎn, nè yú zào cì, dāng guān zhèng sè, wèi cháng náo jǔ.
崔沔,京兆長安人,周隴州刺史士約玄孫也。自博陵徙關中,世為著姓。父皚, 庫部員外郎、汝州長史。沔淳謹,口無二言,事親至孝,博學有文詞。初應制舉, 對策高第。俄被落第者所援,則天令所司重試,沔所對策,又工於前,為天下第一, 由是大知名。再轉陸渾主簿。秩滿調遷,吏部侍郎岑羲深賞重之,謂人曰:「此今 之郄詵也。」特表薦擢為左補闕,累遷祠部員外郎。沔為人舒緩,訥於造次,當官 正色,未嘗撓沮。
ruì zōng shí, zhēng bài zhōng shū shè rén. shí miǎn mǔ lǎo jí zài dōng dōu, miǎn bù rěn shě zhī, gù qǐng xián guān, yǐ shēn shì yǎng, yóu shì gǎi wèi yú bù láng zhōng. wú hé, jiǎn xiào yù shǐ zhōng chéng. shí jiān chá yù shǐ sòng xuān yuǎn, shì lú huái shèn zhī qīn, pō fàn fǎ, miǎn jǔ hé zhī. yòu yáo chóng zhī zǐ guāng lù shǎo qīng yí, liú sī dōng dōu, pō tōng bīn kè, guǎng nà huì lù, miǎn yòu jiāng àn yàn qí shì. yáo lú shí zài zhèng shì, jù jiàn miǎn yǒu shǐ cái, zhuǎn wèi zhù zuò láng, qí shí qù quán yě.
睿宗時,征拜中書舍人。時沔母老疾在東都,沔不忍舍之,固請閒官,以申侍 養,由是改為虞部郎中。無何,檢校御史中丞。時監察御史宋宣遠,恃盧懷慎之親, 頗犯法,沔舉劾之。又姚崇之子光祿少卿彝,留司東都,頗通賓客,廣納賄賂,沔 又將按驗其事。姚、盧時在政事,遽薦沔有史才,轉為著作郎,其實去權也。
kāi yuán qī nián, wèi tài zǐ zuǒ shù zǐ. mǔ zú, āi huǐ yú lǐ, cháng yú lú qián shòu diào, bīn kè wèi cháng zhì yú líng zuò zhī shì, wèi rén yuē: píng shēng fēi zhì qīn zhě, wèi cháng shēng táng rù yè, qǐ kě yǐ cún wáng ér biàn qí lǐ yě. zhōng shū lìng zhāng shuō shù chēng jiàn zhī. fú què, bài zhōng shū shì láng. huò wèi miǎn yuē: jīn zhī zhōng shū, jiē shì zǎi xiàng chéng xuān zhì mìng. shì láng suī shì fù èr, dàn shǔ wèi ér yǐ, shén wú shì yě. miǎn yuē: bù rán. shè guān fēn zhí, shàng xià xiāng wéi, gè shēn suǒ jiàn, fāng wèi jì lǐ. qǐ kě fǔ mò tōu ān, ér wèi huái lù shì yě! zì shì měi yǒu zhì chì jí cáo shì, miǎn duō suǒ yì tóng, zhāng shuō pō bù yuè yān. xún chū wèi wèi zhōu cì shǐ, zòu kè dì yī, zhēng hái cháo tíng, fēn zhǎng lì bù shí quán shì. yǐ qīng zhí, lì mì shū jiān tài zǐ bīn kè.
開元七年,為太子左庶子。母卒,哀毀逾禮,常於廬前受吊,賓客未嘗至於靈 座之室,謂人曰:「平生非至親者,未嘗升堂入謁,豈可以存亡而變其禮也。」中 書令張說數稱薦之。服闋,拜中書侍郎。或謂沔曰:「今之中書,皆是宰相承宣制 命。侍郎雖是副貳,但署位而已,甚無事也。」沔曰:「不然。設官分職,上下相 維,各申所見,方為濟理。豈可俯默偷安,而為懷祿士也!」自是每有制敕及曹事, 沔多所異同,張說頗不悅焉。尋出為魏州刺史,奏課第一,征還朝廷,分掌吏部十 銓事。以清直,歷秘書監、太子賓客。
èr shí sì nián, zhì lìng lǐ guān yì jiā biān dòu zhī shù jí fú zhì zhī jì. tài cháng qīng wéi tāo zòu qǐng jiā zōng miào zhī diàn, měi zuò biān dòu gè shí èr. wài zǔ fú, qǐng jiā zhì dà gōng jiǔ yuè, jiù fú jiā zhì xiǎo gōng wǔ yuè, táng yí táng jiù jiù mǔ fú, qǐng jiā zhì tǎn miǎn. shí yòu lìng bǎi guān xiáng yì kě fǒu. miǎn jiàn yì yuē:
二十四年,制令禮官議加籩豆之數及服制之紀。太常卿韋縚奏請加宗廟之奠, 每坐籩豆各十二。外祖服,請加至大功九月,舅服加至小功五月,堂姨、堂舅、舅 母服,請加至袒免。時又令百官詳議可否。沔建議曰:
qiè wén shí lǐ lè zhī qíng zhě néng zuò, dá lǐ lè zhī wén zhě néng shù. shù zuò zhī yì, shèng xián suǒ zhòng lǐ lè zhī běn, gǔ jīn suǒ chóng. biàn ér tōng zhī, suǒ yǐ jiǔ yě. suǒ wèi biàn zhě, biàn qí wén yě suǒ wèi tōng zhě, tōng qí qíng yě. jì sì zhī xìng, zhào yú tài gǔ, rén suǒ yǐn shí, bì xiān yán xiàn. wèi yǒu huǒ huà, rú máo yǐn xuè, zé yǒu máo xuè zhī jiàn wèi yǒu qū niè, wū zūn póu yǐn, zé yǒu xuán jiǔ zhī diàn. shī jí hòu wáng, lǐ wù jiàn bèi, zuò wèi jiǔ lǐ, fú qí xī shēng, yǐ zhì xīn xiāng, yǐ jí fēng jié, gù yǒu sān shēng bā guǐ zhī shèng, wǔ qí jiǔ xiàn zhī yīn. rán yǐ shén dào zhì xuán, kě cún ér bù kě cè yě jì lǐ zhǔ jìng, kě bèi ér bù gǎn fèi yě. shì yǐ xuè xīng làn shú, xuán zūn xī xiàng, mí bù bì dēng yú míng jiàn yǐ!
竊聞識禮樂之情者能作,達禮樂之文者能述。述作之義,聖賢所重;禮樂之本, 古今所崇。變而通之,所以久也。所謂變者,變其文也;所謂通者,通其情也。祭 祀之興,肇於太古,人所飲食,必先嚴獻。未有火化,茹毛飲血,則有毛血之薦; 未有曲糵,污樽抔飲,則有玄酒之奠。施及後王,禮物漸備,作為酒醴,伏其犧牲, 以致馨香,以極豐潔,故有三牲八簋之盛,五齊九獻之殷。然以神道至玄,可存而 不可測也;祭禮主敬,可備而不敢廢也。是以血腥爛熟,玄樽犧象,靡不畢登於明 薦矣!
rán ér jiàn guì yú xīn, wèi bù shàng xiè, suī zé bèi wù, yóu cún jié zhì. gù lǐ yún: tiān zhī suǒ shēng, dì zhī suǒ zhǎng, gǒu kě jiàn zhě, mò bù xián zài. bèi wù zhī qíng yě. sān shēng zhī zǔ, bā guǐ zhī shí, měi wù bèi yǐ kūn chóng zhī yì, cǎo mù zhī shí, yīn yáng zhī wù bèi yǐ. cǐ zé jié zhì zhī wén yě. xíng zǔ biān dòu fǔ guǐ zūn léi zhī shí, jiē zhōu rén zhī shí zhuàn yě, qí yòng tōng yú yàn xiǎng bīn kè. ér zhōu gōng zhì lǐ, xián yǔ máo xuè xuán jiǔ tóng jiàn yú xiān. jìn zhōng láng lú chén, jìn gǔ zhī zhī lǐ zhe jiā jì lǐ zhě yě. guān qí suǒ jiàn, jiē jìn shí cháng shí, bù fù chún yòng lǐ jīng jiù wén. rán zé dāng shí yǐn shí, bù kě què yú jì sì míng yǐ, shì biàn lǐ wén ér tōng qí qíng yě!
然而薦貴於新,味不尚褻,雖則備物,猶存節制。故《禮》云:「天之所生, 地之所長,苟可薦者,莫不咸在。」備物之情也。「三牲之俎,八簋之實,美物備 矣;昆蟲之異,草木之實,陰陽之物備矣。」此則節制之文也。鉶俎、籩豆、簠簋、 樽罍之實,皆周人之時饌也,其用通於宴饗賓客。而周公制禮,咸與毛血玄酒同薦 於先。晉中郎盧諶,近古之知禮、著《家祭禮》者也。觀其所薦,皆晉時常食,不 復純用禮經舊文。然則當時飲食,不可闕於祭祀明矣,是變禮文而通其情也!
wǒ guó jiā yóu lǐ lì xùn, yīn shí zhì fàn, kǎo tú shǐ yú qián diǎn, jī zhōu hàn zhī jiù yí. qīng miào shí xiǎng, lǐ zhuàn bì chén, yòng zhōu zhì yě, ér gǔ shì cún yān yuán qǐn shàng shí, shí shàn jù shè, zūn hàn fǎ yě, ér zhēn wèi jí yān. zhí gòng lái jì, zhì yuǎn wù yě yǒu xīn bì jiàn, shùn shí lìng yě. yuàn yòu zhī nèi, gōng jià suǒ shōu, sōu shòu zhī shí, qīn fā suǒ zhōng, mò bù gē xiān zé měi, jiàn ér hòu shí, jǐn chéng jìng yě. ruò cǐ zhì yǐ, fù hé jiā yān! dàn dāng shēn chì yǒu sī, jì rú shén zài, wú huò jiǎn dài, xù zēng qián chéng. qí jìn gòng zhēn xiū, huò shí wù xiān měi, kǎo zhū cí diǎn, wú yǒu lòu luò. jiē xiáng míng mù, biān zhū jiǎ lìng, yīn yí ér jiàn, yǐ lèi xiāng cóng. zé xīn xiān féi nóng, jǐn zài shì yǐ, bù bì jiā yú biān dòu zhī shù yě. zhì yú jì qì, suí wù suǒ yí. gù dà gēng, gǔ shí yě, shèng yú., gǔ qì yě hé gēng, shí zhuàn yě. shèng yú xíng. xíng, shí qì yě. yì yǒu gǔ zhuàn ér shèng yú shí qì, gù máo xuè shèng yú pán, xuán jiǔ shèng yú zūn. wèi yǒu jiàn shí zhuàn ér zhuī yòng gǔ qì zhě, yóu gǔ zhì ér jīn wén, biàn yú shì yě. suī jiā biān dòu shí èr, wèi zú yǐ jǐn tiān xià měi wù, ér cuò zhū qīng miào, yǒu jiān bèi zhī míng, jìn yú chǐ yǐ! lǔ rén dān huán gōng zhī yíng, yòu kè qí jué, chūn qiū shū yǐ fēi lǐ. yù sūn jiàn yuē: jiǎn, dé zhī gōng yě chǐ, è zhī dà yě. xiān jūn yǒu gōng dé, ér jūn nà zhū è, wú nǎi bù kě hū! shì bù kě yǐ yuè lǐ ér chóng chǐ yú zōng miào yě. yòu jù hàn shū yì wén zhì: mò jiā zhī liú, chū yú qīng miào, shì yǐ guì jiǎn. yóu cǐ guān zhī, qīng miào zhī bù shàng yú shē, jiù yǐ. tài cháng suǒ qǐng, kǒng wèi kě xíng.
我國家由禮立訓,因時制范,考圖史於前典,稽周、漢之舊儀。清廟時享,禮 饌畢陳,用周制也,而古式存焉;園寢上食,時膳具設,遵漢法也,而珍味極焉。 職貢來祭,致遠物也;有新必薦,順時令也。苑囿之內,躬稼所收,蒐狩之時,親 發所中,莫不割鮮擇美,薦而後食,盡誠敬也。若此至矣,復何加焉!但當申敕有 司,祭如神在,無或簡怠,勖增虔誠。其進貢珍羞,或時物鮮美,考諸祠典,無有 漏落。皆詳名目,編諸甲令,因宜而薦,以類相從。則新鮮肥濃,盡在是矣,不必 加於籩豆之數也。至於祭器,隨物所宜。故大羹,古食也,盛於。,古器也; 和羹,時饌也。盛於鉶。鉶,時器也。亦有古饌而盛於時器,故毛血盛於盤,玄酒 盛於樽。未有薦時饌而追用古器者,由古質而今文,便於事也。雖加籩豆十二,未 足以盡天下美物,而措諸清廟,有兼倍之名,近於侈矣!魯人丹桓宮之楹,又刻其 桷,《春秋》書以「非禮」。御孫諫曰:「儉,德之恭也;侈,惡之大也。先君有 恭德,而君納諸惡,無乃不可乎!」是不可以越禮而崇侈於宗廟也。又據《漢書· 藝文志》:「墨家之流,出於清廟,是以貴儉」。由此觀之,清廟之不尚於奢,舊 矣。太常所請,恐未可行。
yòu àn tài cháng zòu zhuàng: jīn zhuó xiàn jiǔ jué, zhì dù quán xiǎo, jǐn wèi yī hé, zhí chí shén nán, bù kě quán yī gǔ zhì, yóu wàng shāo xū guǎng dà. qiè jù lǐ wén, yǒu yǐ xiǎo wèi guì zhě, xiàn yǐ jué, guì qí xiǎo yě. xiǎo bù jí zhì, jìng ér fēi lǐ, shì yǒu sī zhī shī qí chuán yě. gù kě suí shī lí zhèng, wú dài yì ér hòu gé. rán lǐ shī yú jìng, yóu shē ér níng jiǎn, fēi dà guò yě. wèi zhī jīn zhì, hé suǒ yī zhǔn. qǐng jiān xiáng lìng shì, jù wén ér xíng.
又按太常奏狀:「今酌獻酒爵,制度全小,僅未一合,執持甚難,不可全依古 制,猶望稍須廣大。」竊據禮文,有以小為貴者,獻以爵,貴其小也。小不及制, 敬而非禮,是有司之失其傳也。固可隨失釐正,無待議而後革。然禮失於敬,猶奢 而寧儉,非大過也。未知今制,何所依准。請兼詳令式,據文而行。
yòu àn tài cháng zòu zhuàng wài zǔ fú qǐng jiā zhì dà gōng jiǔ yuè, jiù fú qǐng jiā zhì xiǎo gōng wǔ yuè, táng yí táng jiù jiù mǔ qǐng jiā zhì tǎn miǎn zhě. qiè wén dà dào jì yǐn, tiān xià wèi jiā, shèng rén yīn zhī, rán hòu zhì lǐ. lǐ jiào zhī shè, běn yú zhèng jiā, jiā dào zhèng ér tiān xià dìng yǐ! zhèng jiā zhī dào, bù kě yǐ èr zǒng yī zhī yì, lǐ guī běn zōng. suǒ yǐ fù yǐ zūn chóng, mǔ yǐ yàn jiàng, qǐ wáng ài jìng, yí cún lún xù. shì yǐ nèi yǒu qí zhǎn, wài fú jiē sī, zūn míng suǒ jiā, bù guò yī děng, cǐ xiān wáng bù yì zhī dào. qián shèng suǒ zhì, hòu xián suǒ chuán, qí lái jiǔ yǐ. xī xīn yǒu shì yī chuān, jiàn bèi fā ér jì yú yě zhě, yuē: bù jí bǎi nián, cǐ qí róng hū! qí lǐ xiān wáng yǐ! wǎng xiū xīn lǐ, shí gǎi jiù zhāng, jiàn guǎng wèi yáng zhī ēn, bù zūn zhū sì zhī diǎn. jí hóng dào zhī hòu, táng yuán zhī jiān, guó mìng zài yí yú wài zú yǐ. lǐ wáng zhēng zhào, tǎng huò sī jiàn, tiān rén zhī jì, kě bù jiè zāi!
又按太常奏狀「外祖服請加至大功九月,舅服請加至小功五月,堂姨、堂舅、 舅母請加至袒免」者。竊聞大道既隱,天下為家,聖人因之,然後制禮。禮教之設, 本於正家,家道正而天下定矣!正家之道,不可以貳;總一之義,理歸本宗。所以 父以尊崇,母以厭降,豈亡愛敬,宜存倫序。是以內有齊斬,外服皆緦,尊名所加, 不過一等,此先王不易之道。前聖所志,後賢所傳,其來久矣。昔辛有適伊川,見 被發而祭於野者,曰:「不及百年,此其戎乎!其禮先亡矣!」往修新禮,時改舊 章,漸廣《渭陽》之恩,不遵洙、泗之典。及弘道之後,唐元之間,國命再移於外 族矣。禮亡徵兆,倘或斯見,天人之際,可不戒哉!
kāi yuán chū, bǔ què lú lǚ bīng cháng jìn zhuàng lùn sàng fú qīng zhòng, chì lìng qiān yì. yú shí qún yì fēn ná, gè ān jī xí, tài cháng lǐ bù zòu yī jiù dìng. bì xià yùn jī gǔ zhī míng, tè jiàng bié chì, yī yī gǔ lǐ. shì fú diǎn gù, rén zhī xiàng fāng, shì gù zōng méng, shè jì zhī fú. gèng tú yì yì, qiè suǒ wèi xiáng.
開元初,補闕盧履冰嘗進狀論喪服輕重,敕令僉議。於時群議紛挐,各安積習, 太常禮部奏依舊定。陛下運稽古之明,特降別敕,一依古禮。事符典故,人知向方, 式固宗盟,社稷之福。更圖異議,竊所未詳。
shí zhí fāng láng zhōng wéi shù hù bù láng zhōng yáng bó chéng lǐ bù yuán wài láng yáng chōng chāng jiān mén bīng cáo liú zhì děng, yì jiàn yì yǔ miǎn xiāng fú. é yòu lìng zhōng shū mén xià cān xiáng wèi dìng. yú shì zōng miào zhī diǎn, biān dòu měi zuò gè jiā zhì liù, qīn yí jiù wèi xiǎo gōng, jiù mǔ jiā sī má, táng yí zhì tǎn miǎn, yú yī jiù dìng, nǎi xià zhì shī xíng yān. miǎn jì shàn lǐ jīng, cháo tíng měi yǒu yí yì, jiē qǔ jué yān. èr shí qī nián zú, shí nián liù shí qī, zèng lǐ bù shàng shū.
時職方郎中韋述、戶部郎中楊伯成、禮部員外郎楊沖昌、監門兵曹劉秩等,亦 建議與沔相符。俄又令中書門下參詳為定。於是宗廟之典,籩豆每座各加至六,親 姨、舅為小功,舅母加緦麻,堂姨至袒免,余依舊定,乃下制施行焉。沔既善禮經, 朝廷每有疑議,皆取決焉。二十七年卒,時年六十七,贈禮部尚書。
lù nán jīn, sū zhōu wú jùn rén yě. zǔ shì jì, cóng tóng jùn gù yě wáng xué zuǒ shì chuán, jiān tōng shǐ jì hàn shū. suí mò, wèi yuè wáng dòng jì shì jiān shì dú. dòng chēng zhì, shòu zhù zuò láng. shí wáng shì chōng jiāng xíng cuàn duó, dòng bù píng zhī, wèi shì jì yuē: suí yǒu tiān xià, sān shí yú zài, cháo tíng wén wǔ, suì wú liè zhě hū? shì jì duì yuē: jiàn wēi shòu mìng, chén zhī sù xīn. qǐng yīn qí qǐ shì, biàn jiā shǒu rèn. shì pō xiè, suì tíng shì jì shì dú.
陸南金,蘇州吳郡人也。祖士季,從同郡顧野王學《左氏傳》,兼通《史記》、 《漢書》。隋末,為越王侗記室兼侍讀。侗稱制,授著作郎。時王世充將行篡奪, 侗不平之,謂士季曰:「隋有天下,三十餘載,朝廷文武,遂無烈者乎?」士季對 曰:「見危授命,臣之宿心。請因其啟事,便加手刃。」事頗泄,遂停士季侍讀。
zhēn guān chū, wèi tài xué bó shì, jiān hóng wén guǎn xué shì, xún zú.
貞觀初,為太學博士,兼弘文館學士,尋卒。
nán jīn chū wèi fèng lǐ láng. kāi yuán chū, tài cháng shǎo qīng lú chóng dào fàn zuì, liú lǐng biǎo, táo guī dōng dōu. shí nán jīn yǐ mǔ sàng zài jiā, chóng dào shì jí, jiǎ chēng diào bīn, zào nán jīn, yán qí qíng, nán jīn āi ér nà yān. chóng dào é wèi chóu rén suǒ fā, zhào shǐ shì yù shǐ wáng xù àn qí shì, suì bǔ huò chóng dào, lián yǐn nán jīn, xù suì shéng yǐ zhòng fǎ.
南金初為奉禮郎。開元初,太常少卿盧崇道犯罪,流嶺表,逃歸東都。時南金 以母喪在家,崇道事急,假稱吊賓,造南金,言其情,南金哀而納焉。崇道俄為仇 人所發,詔使侍御史王旭按其事,遂捕獲崇道,連引南金,旭遂繩以重法。
nán jīn dì zhào bì yì xù, zì yán cáng chóng dào, qǐng dài xiōng sǐ. nán jīn gù chēng: dì shí zì wū, shēn qǐng dāng zuì. xiōng dì ràng sǐ, xù guài ér wèn qí gù. zhào bì yuē: xiōng shì zhǎng dí, yòu néng gàn jiā shì. wáng mǔ wèi zàng, xiǎo mèi wèi jià, zì wéi yòu liè, shēng wú suǒ yì, shēn zì qǐng sǐ. xù suì liè shàng zhuàng, shàng jiā qí yǒu yì, bìng tè yòu zhī. nán jīn yóu shì dà zhī míng.
南金弟趙璧詣旭,自言藏崇道,請代兄死。南金固稱:「弟實自誣,身請當罪。」 兄弟讓死,旭怪而問其故。趙璧曰:「兄是長嫡,又能幹家事。亡母未葬,小妹未 嫁,自惟幼劣,生無所益,身自請死。」旭遂列上狀,上嘉其友義,並特宥之。南 金由是大知名。
nán jīn pō shè jīng shǐ, yán xíng xiū jǐn, zuǒ chéng xiàng zhāng shuō jí zōng rén tài zǐ shǎo bǎo xiàng xiān, jiē qīn zhòng zhī. lèi zhuǎn kù bù yuán wài láng, yǐ jí, gù cí bù kān fán jù, zhuǎn wèi tài zǐ xǐ mǎ. zú, nián wǔ shí yú.
南金頗涉經史,言行修謹,左丞相張說及宗人太子少保象先,皆欽重之。累轉 庫部員外郎,以疾,固辭不堪繁劇,轉為太子洗馬。卒,年五十餘。
zhāng xiù zhě, pú zhōu jiě rén yě. fù shěn sù, wèi guī zhōu dū du, zài biān lèi zài. é yǒu jiū qí jūn zhōng zāng zuì, chì jiān chá yù shǐ yáng wāng chí chuán jiù jūn àn zhī. wāng zài lù, wèi shěn sù dǎng yǔ suǒ jié, duì wāng shā gào shì zhě, xié wāng lìng zòu xuě shěn sù zhī zuì. é ér zhōu rén fān shā shěn sù zhī dǎng, wāng shǐ dé hái. zhì yì zhōu, zòu chēng shěn sù móu fǎn, yīn shēn àn shěn sù, gòu chéng qí zuì. zhǎn zhī, jí méi qí jiā. xiù yǔ xiōng huáng, yǐ nián yòu zuò xǐ lǐng wài. xún gè táo guī, lèi nián yǐn nì. wāng hòu lèi zhuǎn diàn zhōng shì yù shǐ, gǎi míng wàn qǐng.
張琇者,蒲州解人也。父審素,為巂州都督,在邊累載。俄有糾其軍中贓罪, 敕監察御史楊汪馳傳就軍按之。汪在路,為審素黨與所劫,對汪殺告事者,脅汪令 奏雪審素之罪。俄而州人翻殺審素之黨,汪始得還。至益州,奏稱審素謀反,因深 按審素,構成其罪。斬之,籍沒其家。琇與兄瑝,以年幼坐徙嶺外。尋各逃歸,累 年隱匿。汪後累轉殿中侍御史,改名萬頃。
kāi yuán èr shí sān nián, huáng xiù hòu wàn qǐng yú dū chéng, tǐng rèn shā zhī. huáng suī nián zhǎng, qí fā móu jí shǒu rèn, jiē xiù wèi zhī. jì shā wàn qǐng, xì biǎo yú fǔ rèn, zì yán bào chóu zhī zhuàng. biàn táo bèn, jiāng jiù jiāng wài, shā yǔ wàn qǐng tóng móu gòu fù zuì zhě. xíng zhì sì shuǐ, wèi bǔ zhě suǒ huò. shí dū chéng shì nǚ, jiē jīn xiù děng yòu zhì xiào liè, néng fù fù chóu, duō yán qí hé jīn shù zhě. zhōng shū lìng zhāng jiǔ líng yòu yù huó zhī.
開元二十三年,瑝、琇候萬頃於都城,挺刃殺之。瑝雖年長,其發謀及手刃, 皆琇為之。既殺萬頃,系表於斧刃,自言報仇之狀。便逃奔,將就江外,殺與萬頃 同謀構父罪者。行至汜水,為捕者所獲。時都城士女,皆矜琇等幼稚孝烈,能復父 仇,多言其合矜恕者。中書令張九齡又欲活之。
péi yào qīng lǐ lín fǔ gù yán: guó fǎ bù kě zòng bào chóu. shàng yǐ wèi rán, yīn wèi jiǔ líng děng yuē: fù chóu suī lǐ fǎ suǒ xǔ, shā rén yì gé lǜ jù cún. xiào zǐ zhī qíng, yì bù gù mìng, guó jiā shè fǎ, yān dé róng cǐ! shā zhī chéng fù chóu zhī zhì, shè zhī kuī lǜ gé zhī tiáo. rán dào lù yì yì, gù xū gào shì. nǎi xià chì yuē: zhāng huáng děng xiōng dì tóng shā, tuī wèn kuǎn chéng. lǜ yǒu zhèng tiáo, jù gè zhì sǐ. jìn wén shì shù, pō yǒu yì cí, jīn qí wèi fù fù chóu, huò yán běn zuì yuān làn. dàn guó jiā shè fǎ, shì zài jīng jiǔ, gài yǐ jì rén, qī yú zhǐ shā. gè shēn wèi zi zhī zhì, shuí fēi xùn xiào zhī fū, zhǎn zhuǎn xiāng jì, xiāng shā hé xiàn! jiù yóu zuò shì, fǎ zài bì xíng céng cān shā rén, yì bù kě shù. bù néng jiā yǐ xíng lù, sì zhū shì cháo, yí fù hé nán fǔ gào shì jué shā.
裴耀卿、李林甫固言:「國法不可縱報仇。」上以為然,因謂九齡等曰:「復 仇雖禮法所許,殺人亦格律具存。孝子之情,義不顧命,國家設法,焉得容此!殺 之成復仇之志,赦之虧律格之條。然道路誼議,故須告示。」乃下敕曰:「張瑝等 兄弟同殺,推問款承。律有正條,俱各至死。近聞士庶,頗有誼詞,矜其為父復仇, 或言本罪冤濫。但國家設法,事在經久,蓋以濟人,期於止殺。各申為子之志,誰 非徇孝之夫,展轉相繼,相殺何限!咎由作士,法在必行;曾參殺人,亦不可恕。 不能加以刑戮,肆諸市朝,宜付河南府告示決殺。」
huáng xiù jì sǐ, shì shù xián shāng mǐn zhī, wèi zuò āi lěi, bǎng yú qú lù. shì rén liǎn qián, yú sǐ suǒ zào yì jǐng, bìng zàng huáng xiù yú běi máng. yòu kǒng wàn qǐng jiā rén fā zhī, bìng zuò yí zhǒng shù suǒ. qí wèi shí rén suǒ shāng rú cǐ.
瑝、琇既死,士庶咸傷愍之,為作哀誄,榜於衢路。市人斂錢,於死所造義井, 並葬瑝、琇於北邙。又恐萬頃家人發之,並作疑冢數所。其為時人所傷如此。
liáng wén zhēn, guó zhōu wén xiāng rén. shǎo cóng zhēng yì, bǐ huí ér fù mǔ jiē zú. wén zhēn hèn bù huò zhōng yǎng, nǎi chuān kuàng wèi mén, dèng dào chū rù, chén xī sǎ sǎo qí zhōng. jié lú mù cè, wèi cháng zàn lí. zì shì bù yán sān shí nián, jiā rén yǒu suǒ wèn, dàn huà zì yǐ duì. qí hòu shān shuǐ chōng duàn yì lù, gèng yú yuán shàng kāi dào, jīng wén zhēn mù qián. yóu shì xíng lǚ jiàn zhī, yuǎn jìn mò bù qīn tàn. yǒu gān lù jiàng yíng qián shù, bái tù xún rǎo, xiāng rén yǐ wèi xiào gǎn suǒ zhì.
梁文貞,虢州閿鄉人。少從征役,比回而父母皆卒。文貞恨不獲終養,乃穿壙 為門,磴道出入,晨夕灑掃其中。結廬墓側,未嘗暫離。自是不言三十年,家人有 所問,但畫字以對。其後山水沖斷驛路,更於原上開道,經文貞墓前。由是行旅見 之,遠近莫不欽嘆。有甘露降塋前樹,白兔馴擾,鄉人以為孝感所致。
kāi yuán chū, xiàn lìng cuī jì yǒu kān shí yǐ jì zhī. shí sì nián, cì shǐ xǔ jǐng xiān zòu: wén zhēn xiào xíng jué lún, qì xuè lú mù, sān shí yú nián, qǐng xuān fù shǐ guān. shì suì, yù shǐ dài fū cuī yǐn fǔ tíng zòu: héng zhōu lù quán rén lǐ chù gōng zhāng yì zhēn liǎng jiā, zǔ fù zì guó chū yǐ lái, yì xìng tóng jū, zhì jīn sān dài, bǎi yǒu yú nián. yòu qīng zhōu běi hǎi rén lǚ yuán jiǎn, sì dài tóng jū, zhì suǒ chù niú mǎ yáng gǒu, jiē yì mǔ gòng rǔ. qǐng jiā jīng biǎo, réng biān rù shǐ guǎn. zhì jiē xǔ zhī.
開元初,縣令崔季友刊石以紀之。十四年,刺史許景先奏:「文貞孝行絕倫, 泣血廬墓,三十餘年,請宣付史官。」是歲,御史大夫崔隱甫廷奏:「恆州鹿泉人 李處恭、張義貞兩家,祖父自國初已來,異姓同居,至今三代,百有餘年。又青州 北海人呂元簡,四代同居,至所畜牛馬羊狗,皆異母共乳。請加旌表,仍編入史館。」 制皆許之。
cuī yǎn, zuǒ chéng lún zhī zǐ. jì mǔ lǐ shì, bù cí yú yǎn. yǎn shí wèi fù píng wèi, lún shǐ yú tǔ bō, jiǔ fāng guī, lǐ shì yī bì yī yǐ jiàn lún. lún wèn qí gù, lǐ shì chēng: zì lún shǐ yú fān zhōng, yǎn bù gěi yī shí. lún dà nù, zhào yǎn zé gòu, mìng pū lì lā yú dì, tǎn qí bèi, jiāng biān zhī. yǎn tì qì, zhōng bù zì chén. lún dì yīn, wén zhī qū wǎng, yǐ shēn bì yǎn, zhàng bù dé xià. yīn dà yán yuē: yǎn měi yuè fèng qián, jiē sòng sǎo chù, yīn suǒ jù zhī, hé rěn nǎi yán yǎn bù gěi yī shí! lún nù nǎi jiě. yóu shì lún suì bù tīng lǐ shì zhī zèn. jí lún zú, yǎn shì lǐ shì yì jǐn. lǐ shì suǒ shēng zǐ hé, měi duō qǔ zǐ mǔ qián, shǐ qí zhǔ yǐ qì shū zhēng fù yú yǎn. yǎn suì wèi cháng zhī, gù yǎn guān zhì jiāng zhōu cì shǐ, ér qī zǐ yī shí wú suǒ yú.
崔衍,左丞倫之子。繼母李氏,不慈於衍。衍時為富平尉,倫使於吐蕃,久方 歸,李氏衣弊衣以見倫。倫問其故,李氏稱:「自倫使於蕃中,衍不給衣食。」倫 大怒,召衍責詬,命仆隸拉於地,袒其背,將鞭之。衍涕泣,終不自陳。倫弟殷, 聞之趨往,以身蔽衍,杖不得下。因大言曰:「衍每月俸錢,皆送嫂處,殷所具知, 何忍乃言衍不給衣食!」倫怒乃解。由是倫遂不聽李氏之譖。及倫卒,衍事李氏益 謹。李氏所生子郃,每多取子母錢,使其主以契書征負於衍。衍歲為償之,故衍官 至江州刺史,而妻子衣食無所余。
hòu lì sū guó èr zhōu cì shǐ. guó jū shǎn huá èr zhōu zhī jiān, ér shuì zhòng shù bèi. qí qīng miáo qián, huá shǎn zhī jiāo, mǔ chū shí yǒu bā ér guó zhī jiāo, měi zhēng shí zhī qī. yǎn nǎi shàng qí shì. shí péi yán líng lǐng dù zhī, fāng wù jù liǎn, nǎi dài yǎn yǐ qián hòu cì shǐ wú yán zhě. yǎn yòu shàng chén rén kùn, yuē: chén suǒ zhì duō shì shān tián, qiě dāng yóu chuán chōng yào, shǔ suì bù dēng, pō shén liú lí. jiù é fù zū, tè wàng juān jiǎn. chén fú jiàn bǐ lái zhū jùn lùn bǎi xìng jiān shì, huàn zài zhǎng lì yīn xún bù wèi shēn qǐng, bù yì shí, bù huàn cháo tíng bù jīn fàng. yǒu yǐ bù yán shòu qiǎn zhě, wèi yǒu yán ér huò zuì zhě. bì xià bá chén mù dà jùn, wěi chén fǔ pí mín, chén suǒ yǐ bù gǎn gù wàng, gǒu qiú zì ān, gǎn qìng kuáng gǔ, shàng gàn shèng lǎn. dì yǐ yǎn cí lǐ qiè zhí, nǎi tè chì dù zhī, lìng jiǎn guó zhōu qīng miáo qián.
後歷蘇、虢二州刺史。虢居陝、華二州之間,而稅重數倍。其青苗錢,華、陝 之郊,畝出十有八;而虢之郊,每征十之七。衍乃上其事。時裴延齡領度支,方務 聚斂,乃紿衍以前後刺史無言者。衍又上陳人困,曰:「臣所治多是山田,且當郵 傳衝要,屬歲不登,頗甚流離。舊額賦租,特望蠲減。臣伏見比來諸郡論百姓間事, 患在長吏因循不為申請,不詣實,不患朝廷不矜放。有以不言受譴者,未有言而獲 罪者。陛下拔臣牧大郡,委臣撫疲民,臣所以不敢顧望,苟求自安,敢罄狂瞽,上 干聖覽。」帝以衍詞理切直,乃特敕度支,令減虢州青苗錢。
qiān xuān shè chí guān chá shǐ, zhèng wù jiǎn biàn, rén pō huái zhī. qí suǒ zé cóng shì, duō de míng liú. shí yǒu wèi zhě dài bīn liáo lǜ qīng ào, yǎn dú jiā lǐ jìng, mù zhōng zhī shì, hòu duō xiǎn dá.
遷宣歙池觀察使,政務簡便,人頗懷之。其所擇從事,多得名流。時有位者待 賓僚率輕傲,衍獨加禮敬,幕中之士,後多顯達。
zhēn yuán zhōng, tiān xià hǎo jìn fèng yǐ jié zhǔ ēn, zhēng qiú jù liǎn, zhōu jùn hào jié, wéi gāo liú zàn péi sù wèi zhī shǒu. zàn sǐ ér yǎn dài qí wèi. yǎn suī bù néng zhòu gé qí bì, jū xuān zhōu shí nián, pō qín jiǎn, fǔ kù yíng yì. jí mù zàn dài yǎn, xuān zhōu suì jǐn, suì yǐ qián sì shí èr wàn guàn dài bǎi xìng shuì, gù xuān zhōu rén bù zhì liú sàn. zhēn yuán èr shí yī nián, zhào jiā gōng bù shàng shū.
貞元中,天下好進奉以結主恩,徵求聚斂,州郡耗竭,韋皋、劉贊、裴肅為之 首。贊死而衍代其位。衍雖不能驟革其弊,居宣州十年,頗勤儉,府庫盈溢。及穆 贊代衍,宣州歲饉,遂以錢四十二萬貫代百姓稅,故宣州人不至流散。貞元二十一 年,詔加工部尚書。
dīng gōng zhe, zì píng zi, sū zhōu wú jùn rén. zǔ zhōng, fù xù, jiē bù shì. gōng zhe shēng sān suì, sàng suǒ qīn. qī suì, jiàn lín mǔ bào qí zi, āi gǎn bù shí, yīn qǐng yú fù, jué lì fèng dào, jì qí yōu zàn, fù mǐn ér cóng zhī. nián shí qī, fù miǎn lìng jiù xué. nián èr shí yī, wǔ jīng jí dì. míng nián, yòu tōng kāi yuán lǐ, shòu jí xián xiào shū láng. zhì wèi zhōng, guī shì xiāng lǐ, bù yīng qǐng pì. jū fù sàng, gōng fù tǔ chéng fén, āi huǐ zhī róng, rén wèi yōu zhī, lǐ lǘ wén fēng, jiē dūn xiào tì. guān chá shǐ xuē huá biǎo qí xíng, zhào cì sù bó, jīng qí mén lǘ.
丁公著,字平子,蘇州吳郡人。祖衷,父緒,皆不仕。公著生三歲,喪所親。 七歲,見鄰母抱其子,哀感不食,因請於父,絕粒奉道,冀其幽贊,父憫而從之。 年十七,父勉令就學。年二十一,《五經》及第。明年,又通《開元禮》,授集賢 校書郎。秩未終,歸侍鄉里,不應請辟。居父喪,躬負土成墳,哀毀之容,人為憂 之,里閭聞風,皆敦孝悌。觀察使薛華表其行,詔賜粟帛,旌其門閭。
huái nán jié dù shǐ lǐ jí fǔ mù qí cái xíng, jiàn shòu tài zǐ wén xué, jiān jí xián diàn xiào lǐ. jí fǔ zì huái nán rù xiàng, tíng jiàn qí xíng, jí rì shòu yòu bǔ què. qiān jí xián zhí xué shì, xún shòu shuǐ bù yuán wài láng, chōng huáng tài zǐ jí zhū wáng shì dú. zhe huáng tài zǐ jí zhū wáng xùn shí juǎn. zhuǎn jià bù yuán wài, réng jiān jiù zhí.
淮南節度使李吉甫慕其才行,薦授太子文學,兼集賢殿校理。吉甫自淮南入相, 廷薦其行,即日授右補闕。遷集賢直學士,尋授水部員外郎,充皇太子及諸王侍讀。 著《皇太子及諸王訓》十卷。轉駕部員外,仍兼舊職。
mù zōng jí wèi, wèi jí tīng zhèng, zhào jū jìn zhōng, xún fǎng cháo diǎn, yǐ zǎi xiàng xǔ zhī. gōng zhe chén qíng, cí yì jí qiè, chāo shòu gěi shì zhōng, cì zǐ jīn yú dài. wèi jǐ, qiān gōng bù shì láng, réng jiān jí xián diàn xué shì, chǒng qīng gōng zhī jiù yě. zhī lì bù xuǎn shì. gōng zhe zhī jiāng yù dà yòng, yǐ jí cí tuì, yīn qiú wài guān, suì shòu zhè jiāng xī dào dōu tuán liàn guān chá shǐ. èr nián, shòu hé nán yǐn. jiē yǐ qīng jìng wèi lǐ. gǎi shàng shū yòu chéng, zhuǎn bīng bù lì bù shì láng, qiān lǐ bù shàng shū hàn lín shì jiǎng xué shì. shàng yǐ zhè xī zāi kòu, xún qiú liáng shuài, mìng jiǎn xiào hù bù shàng shū lǐng zhī. zhào cì mǐ qī wàn shuò yǐ zhèn gěi, zhè mín lài zhī. gǎi shòu tài cháng qīng, yǐ jí qǐng guī xiāng lǐ, wèi zhì ér zhōng, nián liù shí sì. zèng yòu pú shè, fèi cháo yī rì. zhe lǐ zhì shí juǎn.
穆宗即位,未及聽政,召居禁中,詢訪朝典,以宰相許之。公著陳情,詞意極 切,超授給事中,賜紫金魚袋。未幾,遷工部侍郎,仍兼集賢殿學士,寵青宮之舊 也。知吏部選事。公著知將欲大用,以疾辭退,因求外官,遂授浙江西道都團練觀 察使。二年,授河南尹。皆以清靜為理。改尚書右丞,轉兵部、吏部侍郎,遷禮部 尚書、翰林侍講學士。上以浙西災寇,詢求良帥,命檢校戶部尚書領之。詔賜米七 萬碩以賑給,浙民賴之。改授太常卿,以疾請歸鄉里,未至而終,年六十四。贈右 僕射,廢朝一日。著《禮志》十卷。
gōng zhe qīng jiǎn shǒu dào, měi dé yī guān, wèi cháng bù yōu sè mǎn róng. nián sì shí sì sàng shì, yǐ zhì zhōng shēn, wú jì qiè shēng lè zhī hǎo. xiōng wèn zhì rì, zhōng wài tòng xī zhī.
公著清儉守道,每得一官,未嘗不憂色滿容。年四十四喪室,以至終身,無妓 妾聲樂之好。凶問至日,中外痛惜之。
luó ràng, zì jǐng xuān. zǔ huái cāo. fù xiàng, guān zhì jīng zhào yǐn. ràng shǎo yǐ wén xué zhī míng, jǔ jìn shì, yīng zhào duì cè gāo děng, wèi xián yáng wèi. dīng fù yōu, fú chú, shàng yī má rú cài, bù cóng sì fāng zhī pì zhě shí yú nián. lǐ xiàn wèi huái nán jié dù shǐ, jiù qí suǒ jū, qǐng wèi cóng shì. chú jiān chá yù shǐ, zhuǎn diàn zhōng, lì shàng shū láng gěi shì zhōng, lèi qiān zhì fú jiàn guān chá shǐ jiān yù shǐ zhōng chéng, shén zhe rén huì. yǒu yǐ nǚ nú yí ràng zhě, ràng wèn qí suǒ yīn, yuē: běn mǒu sì jiā rén. xiōng zǐ jiǔ rén, jiē wèi guān suǒ mài, qí liú zhě wéi lǎo mǔ ěr. ràng cǎn rán, fén qí quàn shū, yǐ nǚ nú guī qí mǔ. rù wèi sàn qí cháng shì. wèi jǐ, chú jiāng xī dōu tuán liàn guān chá shǐ jiān yù shǐ dài fū. nián qī shí yī zú. zèng lǐ bù shàng shū.
羅讓,字景宣。祖懷操。父珦,官至京兆尹。讓少以文學知名,舉進士,應詔 對策高等,為咸陽尉。丁父憂,服除,尚衣麻茹菜,不從四方之辟者十餘年。李獻 為淮南節度使,就其所居,請為從事。除監察御史,轉殿中,歷尚書郎、給事中, 累遷至福建觀察使、兼御史中丞,甚著仁惠。有以女奴遺讓者,讓問其所因,曰: 「本某寺家人。兄姊九人,皆為官所賣,其留者唯老母耳。」讓慘然,焚其券書, 以女奴歸其母。入為散騎常侍。未幾,除江西都團練觀察使、兼御史大夫。年七十 一卒。贈禮部尚書。
zi shào jīng, zì zi jùn, jìn shì zhuó dì, yòu dēng kē. ràng zài cóng dì yǒng. yǒng zi shào quán, zì zhāo héng, jìn shì zhuó dì. shào jīng shào quán zhī míng yú shí, bìng lì qīng guàn.
子劭京,字子峻,進士擢第,又登科。讓再從弟詠。詠子劭權,字昭衡,進士 擢第。劭京、劭權知名於時,並歷清貫。
zàn yuē: qí lín fèng huáng, fēi zǒu zhī lèi. wéi xiào yǔ tì, yì wèi rén ruì. biǎo mén cì jué, quàn nǎi xī lèi. bǐ qín zhě xiāo, shāng rén hài yì.
贊曰:麒麟鳳凰,飛走之類。唯孝與悌,亦為人瑞。表門賜爵,勸乃錫類。彼 禽者梟,傷仁害義。