huàn guān
宦官

yáng sī xù gāo lì shì lǐ fǔ guó chéng yuán zhèn yú cháo ēn liú xī xiān jiǎ míng guān dòu wén chǎng huò xiān míng jù wén zhēn tǔ tū chéng cuǐ wáng shǒu chéng tián lìng zī yáng fù guāng yáng fù gōng
○楊思勖 高力士 李輔國 程元振 魚朝恩 劉希暹 賈明觀 竇文場霍仙 鳴 俱文珍 吐突承璀 王守澄 田令孜 楊復光 楊復恭

táng zhì yǒu nèi shì shěng, qí guān yuán: nèi shì sì rén nèi cháng shì liù rén nèi yè zhě jiān liù rén nèi gěi shì bā rén yè zhě shí èr rén diǎn yǐn shí bā rén sì bó èr rén sì rén liù rén. bié yǒu wǔ jú: yē tíng jú zhǎng gōng rén bù jí gōng wéi jú zhǎng gōng nèi mén jìn, qí shǔ yǒu zhǎng shàn gěi shǐ děng yuán xī guān jú zhǎng gōng rén jí bìng sǐ sàng nèi pū jú zhǎng gōng zhōng gōng zhàng dēng zhú nèi fǔ jú zhǔ zhōng cáng gěi nà. wǔ jú yǒu lìng chéng, jiē nèi guān wèi zhī.
唐制有內侍省，其官員：內侍四人；內常侍六人；內謁者監六人；內給事八人； 謁者十二人；典引十八人；寺伯二人；寺人六人。別有五局：掖廷局掌宮人簿籍； 宮闈局掌宮內門禁，其屬有掌扇、給使等員；奚官局掌宮人疾病死喪；內仆局掌宮 中供帳燈燭；內府局主中藏給納。五局有令丞，皆內官為之。

zhēn guān zhōng, tài zōng dìng zhì, nèi shì shěng bù zhì sān pǐn guān, nèi shì shì zhǎng guān, jiē sì pǐn. zhì yǒng chún mò, xiàng qī shí nián, quán wèi jiǎ yú nèi guān, dàn zài gé mén shǒu yù, huáng yī lǐn shí ér yǐ. zé tiān chēng zhì, èr shí nián jiān, chà zēng yuán wèi. zhōng zōng xìng cí, wù chóng ēn dài, shén lóng zhōng, huàn guān sān qiān yú rén, chāo shòu qī pǐn yǐ shàng yuán wài guān zhě qiān yú rén, rán yī zhū zǐ zhě shàng guǎ.
貞觀中，太宗定製，內侍省不置三品官，內侍是長官，階四品。至永淳末，向 七十年，權未假於內官，但在閣門守御，黃衣廩食而已。則天稱制，二十年間，差 增員位。中宗性慈，務崇恩貸，神龍中，宦官三千餘人，超授七品以上員外官者千 餘人，然衣硃紫者尚寡。

xuán zōng zài wèi jì jiǔ, chóng zhòng gōng jìn, zhōng guān shāo chēng zhǐ zhě, jí shòu sān pǐn zuǒ yòu jiān mén jiāng jūn, dé mén shī qǐ jǐ. kāi yuán tiān bǎo zhōng, zhǎng ān dà nèi dà míng xìng qìng sān gōng, huáng zǐ shí zhái yuàn, huáng sūn bǎi sūn yuàn. dōng dōu dà nèi shàng yáng liǎng gōng, dà shuài gōng nǚ sì wàn rén, pǐn guān huáng yī yǐ shàng sān qiān rén, yī zhū zǐ zhě qiān yú rén. hòu lǐ fǔ guó cóng xìng líng wǔ, chéng yuán zhèn yì wèi dài zōng, hù chǒng yāo jūn, nǎi zhì shǒu sān gōng, fēng wáng jué, gàn yù guó zhèng, yì wèi quán wò bīng quán. dài zōng shí, zi yí běi fá, qīn wáng dōng tǎo, suì tè lì guān jūn róng xuān wèi shǐ, mìng yú cháo ēn wèi zhī, rán zì yǒu tǒng shuài, yì jiān lǐng ér yǐ.
玄宗在位既久，崇重宮禁，中官稍稱旨者，即授三品、左右監門將軍，得門施 棨戟。開元、天寶中，長安大內、大明、興慶三宮，皇子十宅院，皇孫百孫院。東 都大內、上陽兩宮，大率宮女四萬人，品官黃衣已上三千人，衣硃紫者千餘人。後 李輔國從幸靈武，程元振翼衛代宗，怙寵邀君，乃至守三公，封王爵，干預國政， 亦未全握兵權。代宗時，子儀北伐，親王東討，遂特立觀軍容宣慰使，命魚朝恩為 之，然自有統帥，亦監領而已。

dé zōng bì jīng shī zhī nán, xìng shān nán, nèi guān dòu wén chǎng huò xiān míng yōng cóng. zéi píng zhī hòu, bù yù wǔ chén diǎn zhòng bīng, qí zuǒ yòu shén cè tiān wēi děng jūn, yù wěi huàn zhě zhǔ zhī. nǎi zhì hù jūn zhōng wèi liǎng yuán zhōng hù jūn liǎng yuán, fēn zhǎng jìn bīng, yǐ wén chǎng xiān míng wèi liǎng zhōng wèi, zì shì shén cè qīn jūn zhī quán, quán guī yú huàn zhě yǐ. zì zhēn yuán zhī hòu, wēi quán rì chì, lán qí jiāng chén, lǜ jiē zi xù fān fāng róng shuài, bì yǐ huì chéng wàn jī zhī yǔ duó rèn qíng, jiǔ zhòng zhī fèi lì yóu jǐ. yuán hé zhī jì, dú bèi chéng yú. zhǎng qìng zuǎn lóng, tú yù zhěn gàn zhī fèn lín xuān xiá yì, xuán wàng tú dì zhī yuān. ér yì yuè wèi chú, tāo tiān jǐn nù. jiǎ dì míng yuán zhī cì, mò fěi líng guān zhū páo zǐ shòu zhī róng, wú fēi xiàng bó. shì shí gāo pǐn bái shēn zhī shù, sì qiān liù bǎi yī shí bā rén, nèi zé cān bǐng róng quán, wài zé lín jiān fān yuè. wén zōng bāo zǔ zōng zhī chǐ, tòng zhǒu yè zhī chóu, sī jiǎn lì jiē, qù qí tài shèn. sòng shēn xī yán wèi chū kǒu, xún yǐ pò jiā lǐ zhòng yán móu zhī bù zāng, jǐ hū bài guó. hé dòu zhī tú zhuǎn cù, ràng guī zhī shì yóu kuáng, wǔ shí yú nián, huò tāi yú shān, zhāo zōng zhī jì, suǒ bù rěn wén.
德宗避涇師之難，幸山南，內官竇文場、霍仙鳴擁從。賊平之後，不欲武臣典 重兵，其左右神策、天威等軍，欲委宦者主之。乃置護軍中尉兩員、中護軍兩員， 分掌禁兵，以文場、仙鳴為兩中尉，自是神策親軍之權，全歸於宦者矣。自貞元之 後，威權日熾，蘭錡將臣，率皆子蓄；籓方戎帥，必以賄成；萬機之與奪任情，九 重之廢立由己。元和之季，毒被乘輿。長慶纘隆，徒郁枕干之憤；臨軒暇逸，旋忘 塗地之冤。而易月未除，滔天盡怒。甲第名園之賜，莫匪伶官；硃袍紫綬之榮，無 非巷伯。是時高品白身之數，四千六百一十八人，內則參秉戎權，外則臨監籓岳。 文宗包祖宗之恥，痛肘腋之仇，思翦厲階，去其太甚。宋申錫言未出口，尋以破家； 李仲言謀之不臧，幾乎敗國。何、竇之徒轉蹙，讓、珪之勢尤狂，五十餘年，禍胎 逾煽，昭宗之季，所不忍聞。

chén biàn lǎn qián shū, kǎo zī fù zhé, shì yán dà jiào, shù jié qí yuán. hé zhě? zì shū qì yǐ lái, bù wú hūn sì, kuàng chuí zhī tiān xiàng, bèi jiàn zhí guān. jí rú qín huáng hàn wǔ, gōng wéi zhī nèi, huàn guān yǐ shì yàn yóu. dàn yīng ruì zhī jūn, cuò zhì sī dé jí huāng pì zhī zhǔ, shē dàng shì qiú. wěi fān zōu jué yǔ zhī tú, shì jī jiāng gǒu mǎ zhī wán, wài yán bù rù, wéi yù shì cóng. suī bìng liè wǔ hóu, yóu wèi shǎng báo biàn fēng wàn hù, shàng xián ēn shū. gǒu sī pěng rì zhī qín, suì jù huí tiān zhī shì. jí sān gāng cuò luàn, sì hǎi bēng lí. yuán běn chū zhī rù běi gōng, wú xū dài jǐn shí rǎn mǐn zhī gōng yè xià, nèi shù xián zhū. xuán zhì tiǎn cuì bāng jiā, bù dú gǎn shāng hé qì, yín xíng sī chěng, kě wèi shāng xīn. xiàng shǐ bù jiǎ wēi quán, dàn qū wéi yǐ, hé zhǐ sì xīng zhōng jí, yì yì wàn chéng yán hóng! xī xián wèi shè shǔ zhī yù, bù qí rán hū?
臣遍覽前書，考茲覆轍，試言大較，庶竭其源。何者？自書契已來，不無閽寺， 況垂之天象，備見職官。即如秦皇、漢武，宮闈之內，宦官以侍宴遊。但英睿之君， 措置斯得；及荒僻之主，奢盪是求。委番、棸、蹶、楀之徒，飾姬姜狗馬之玩，外 言不入，惟欲是從。雖並列五侯，猶為賞薄；遍封萬戶，尚嫌恩疏。苟思捧日之勤， 遂據回天之勢。及三綱錯亂，四海崩離。袁本初之入北宮，無須殆盡；石冉閔之攻 鄴下，內豎咸誅。旋至殄瘁邦家，不獨感傷和氣，淫刑斯逞，可為傷心。向使不假 威權，但趨帷扆，何止四星終吉，抑亦萬乘延洪！昔賢為社鼠之喻，不其然乎？

jīn lù yáng sī xù yǐ xià suǒ xíng shì, yǐ wèi jiàn jiè yún.
今錄楊思勖已下所行事，以為鑑誡雲。

yáng sī xù, běn xìng sū, luó zhōu, shí chéng rén. wèi nèi guān yáng shì suǒ yǎng, yǐ yān, cóng shì nèi shì shěng. yù tǎo lǐ duō zuò gōng, chāo bài yín qīng guāng lù dài fū, xíng nèi cháng shì. sī xù yǒu lǚ lì, cán rěn hǎo shā. cóng lín zī wáng zhū wéi shì, suì cóng wáng wèi zhǎo shì, lèi qiān yòu jiān mén wèi jiāng jūn.
楊思勖，本姓蘇，羅州，石城人。為內官楊氏所養，以閹，從事內侍省。預討 李多祚功，超拜銀青光祿大夫，行內常侍。思勖有膂力，殘忍好殺。從臨淄王誅韋 氏，遂從王為爪士，累遷右監門衛將軍。

kāi yuán chū, ān nán shǒu lǐng méi xuán chéng pàn, zì chēng hēi dì. yǔ lín yì zhēn là guó tōng móu, xiàn ān nán fǔ. zhào sī xù jiāng bīng tǎo zhī. sī xù zhì lǐng biǎo, jiū mù shǒu lǐng zǐ dì bīng mǎ shí yú wàn, qǔ fú bō gù dào yǐ jìn, chū qí bù yì. xuán chéng jù wén bīng zhì, huáng huò jì wú suǒ chū, jìng wèi guān jūn suǒ qín, lín zhèn zhǎn zhī, jǐn zhū qí dǎng yǔ, jī shī wèi jīng guān ér hái.
開元初，安南首領梅玄成叛，自稱「黑帝」。與林邑、真臘國通謀，陷安南府。 詔思勖將兵討之。思勖至嶺表，鳩募首領子弟兵馬十餘萬，取伏波故道以進，出其 不意。玄成遽聞兵至，惶惑計無所出，竟為官軍所擒，臨陣斬之，盡誅其黨與，積 屍為京觀而還。

shí èr nián, wǔ xī shǒu lǐng tán xíng zhāng zuò luàn, sī xù fù shòu zhào lǜ bīng tǎo zhī, shēng qín xíng zhāng, zhǎn qí dǎng sān wàn yú jí. yǐ jūn gōng lěi jiā fǔ guó dà jiāng jūn. hòu cóng dōng fēng, yòu jiā biāo qí dà jiāng jūn, fēng guó guó gōng.
十二年，五溪首領覃行璋作亂，思勖復受詔率兵討之，生擒行璋，斬其黨三萬 余級。以軍功累加輔國大將軍。後從東封，又加驃騎大將軍，封虢國公。

shí sì nián, yōng zhōu zéi shuài liáng dà hǎi yōng bīn héng děng shù zhōu fǎn pàn. sī xù yòu tǒng bīng tǎo zhī, shēng qín liáng dà hǎi děng sān qiān yú rén, zhǎn yú dǎng èr wàn yú jí, fù jī shī wèi jīng guān.
十四年，邕州賊帥梁大海擁賓、橫等數州反叛。思勖又統兵討之，生擒梁大海 等三千餘人，斬餘黨二萬餘級，復積屍為京觀。

shí liù nián, lóng zhōu shǒu lǐng chén xíng fàn hé yóu lǔ féng lín děng jù tú zuò luàn, xiàn sì shí yú chéng. xíng fàn zì chēng dì, yóu lǔ chēng dìng guó dà jiāng jūn, lín chēng nán yuè wáng, gē jù lǐng biǎo. zhào sī xù lǜ yǒng lián dào děng bīng jí huái nán nǔ shǒu shí wàn rén jìn tǎo. bīng zhì lóng zhōu, lín zhèn qín yóu lǔ féng lín, zhǎn zhī. xíng fàn qián cuàn shēn zhōu, tóu yún jì pán liáo èr dòng. sī xù xī zhòng gōng zhī, shēng qín xíng fàn, zhǎn zhī. zhǎn qí dǎng liù wàn jí, huò kǒu mǎ jīn yù jù wàn jì. sī xù xìng gāng jué, suǒ de fú qiú, duō shēng bō qí miàn, huò lí fà jì, chè qù tóu pí jiāng shì yǐ xià, wàng fēng shè dàn, mò gǎn yǎng shì, gù suǒ zhì lì gōng. nèi gěi shì niú xiān tóng shǐ yōu zhōu, shòu zhāng shǒu guī hòu lù. xuán zōng nù, mìng sī xù shā zhī. sī xù fù jià zhī shù rì, nǎi tàn qǔ qí xīn, jié qù shǒu zú, gē ròu ér dàn zhī, qí cán kù rú cǐ. èr shí bā nián zú, shí nián bā shí yú.
十六年，瀧州首領陳行范、何游魯、馮璘等聚徒作亂，陷四十餘城。行范自稱 帝，游魯稱定國大將軍，璘稱南越王，割據嶺表。詔思勖率永、連、道等兵及淮南 弩手十萬人進討。兵至瀧州，臨陣擒游魯、馮璘，斬之。行范潛竄深州，投雲際、 盤遼二洞。思勖悉眾攻之，生擒行范，斬之。斬其黨六萬級，獲口馬金玉巨萬計。 思勖性剛決，所得俘囚，多生剝其面，或剺髮際，掣去頭皮；將士已下，望風懾憚， 莫敢仰視，故所至立功。內給事牛仙童使幽州，受張守珪厚賂。玄宗怒，命思勖殺 之。思勖縛架之數日，乃探取其心，截去手足，割肉而啖之，其殘酷如此。二十八 年卒，時年八十餘。

gāo lì shì, pān zhōu rén, běn xìng féng. shǎo yān, yǔ tóng lèi jīn gāng èr rén, shèng lì yuán nián lǐng nán tǎo jī shǐ lǐ qiān lǐ jìn rù gōng. zé tiān jiā qí xiá huì, zǒng jiǎo xiū zhěng, lìng gěi shì zuǒ yòu. hòu yīn xiǎo guò, tà ér zhú zhī. nèi guān gāo yán fú shōu wèi jiǎ zǐ. yán fú chū zì wǔ sān sī jiā, lì shì suì wǎng lái sān sī dì. suì yú, zé tiān fù zhào rù jìn zhōng, lì sī gōng tái, lǐn shí zhī. zhǎng liù chǐ wǔ cùn, xìng jǐn mì, néng chuán zhào chì, shòu gōng wéi chéng.
高力士，潘州人，本姓馮。少閹，與同類金剛二人，聖曆元年嶺南討擊使李千 里進入宮。則天嘉其黠惠，總角修整，令給事左右。後因小過，撻而逐之。內官高 延福收為假子。延福出自武三思家，力士遂往來三思第。歲余，則天復召入禁中， 隸司宮台，廩食之。長六尺五寸，性謹密，能傳詔敕，授宮闈丞。

jǐng lóng zhōng, xuán zōng zài fān, lì shì qīng xīn fèng zhī, jiē yǐ ēn gù. jí táng lóng píng nèi nán, shēng chǔ wèi, zòu lì shì shǔ nèi fāng, rì shì zuǒ yòu, zhuó shòu cháo sàn dài fū nèi gěi shì. xiān tiān zhōng, yù zhū xiāo cén děng gōng, chāo bài yín qīng guāng lù dài fū, xíng nèi shì tóng zhèng yuán. kāi yuán chū, jiā yòu jiān mén wèi jiāng jūn, zhī nèi shì shěng shì.
景龍中，玄宗在籓，力士傾心奉之，接以恩顧。及唐隆平內難，升儲位，奏力 士屬內坊，日侍左右，擢授朝散大夫、內給事。先天中，預誅蕭、岑等功，超拜銀 青光祿大夫，行內侍同正員。開元初，加右監門衛將軍，知內侍省事。

xuán zōng zūn zhòng gōng wéi, zhōng guān shāo chēng zhǐ, jí shòu sān pǐn jiāng jūn, mén shī qǐ jǐ, gù yáng sī xù lí jìng rén lín zhāo yǐn yǐn fèng xiáng děng, guì chǒng yǔ lì shì děng. yáng zé chí jié tǎo fá, lí lín zé fèng shǐ xuān chuán, yǐn zé zhǔ shū yuàn. qí yú sūn liù hán zhuāng yáng bā niú xiān tóng liú fèng tíng wáng chéng ēn zhāng dào bīn lǐ dà yí zhū guāng huī guō quán biān lìng chéng děng, diàn tóu gòng fèng jiān jūn rù fān jiào fāng gōng dé zhǔ dāng, jiē wèi wěi rèn zhī wù. jiān jūn zé quán guò jié dù, chū shǐ zé liè jùn pì yì. qí jùn xiàn fēng shàn, zhōng guān yī zhì jūn, zé suǒ jì qiān wàn jì, xiū gōng dé, shì niǎo shòu, yì yī chù, zé bù chì qiān guàn, jiē zài lì shì kě fǒu. gù dì chéng zhōng jiǎ dì, jī diān shàng tián guǒ yuán chí zhǎo, zhōng guān cān bàn yú qí jiān yǐ.
玄宗尊重宮闈，中官稍稱旨，即授三品將軍，門施棨戟，故楊思勖、黎敬仁、 林招隱、尹鳳祥等，貴寵與力士等。楊則持節討伐，黎、林則奉使宣傳，尹則主書 院。其餘孫六、韓莊、楊八、牛仙童、劉奉廷、王承恩、張道斌、李大宜、硃光輝、 郭全、邊令誠等，殿頭供奉、監軍、入蕃、教坊、功德主當，皆為委任之務。監軍 則權過節度，出使則列郡辟易。其郡縣豐贍，中官一至軍，則所冀千萬計，修功德， 市鳥獸，詣一處，則不啻千貫，皆在力士可否。故帝城中甲第，畿甸上田、果園池 沼，中官參半於其間矣。

měi sì fāng jìn zòu wén biǎo, bì xiān chéng lì shì, rán hòu jìn yù, xiǎo shì biàn jué zhī. xuán zōng cháng yuē: lì shì dāng shàng, wǒ qǐn zé wěn. gù cháng zhǐ yú gōng zhōng, xī chū wài zhái. ruò fù huì zhě, xiǎng wàng fēng cǎi, yǐ jì chuī xū, jié gān dǎn zhě duō yǐ. yǔ wén róng lǐ lín fǔ lǐ kuò zhī gài jiā yùn wéi jiān yáng shèn jīn wáng hóng yáng guó zhōng ān lù shān ān sī shùn gāo xiān zhī yīn zhī ér qǔ jiāng xiāng gāo wèi, qí yú zhí bù kě shèng jì. sù zōng zài chūn gōng, hū wèi èr xiōng, zhū wáng gōng zhǔ jiē hū ā wēng, fù mǎ bèi hū wèi yé. lì shì yú qǐn diàn cè lián wéi zhōng xiū xī, diàn cè yì yǒu yī yuàn, zhōng yǒu xiū gōng dé chù, diāo yíng cuǐ càn, qióng jí jīng miào. lì shì jǐn shèn wú dà guò, rán zì yǔ wén róng yǐ xià, yòng quán xiāng shì, yǐ wěn cháo gāng, jiē lì shì zhī yóu. yòu yǔ shí xiāo xī, guān qí shì hòu, suī zhì qīn ài, lín fù bài jiē bù zhī jiù.
每四方進奏文表，必先呈力士，然後進御，小事便決之。玄宗常曰：「力士當 上，我寢則穩。」故常止於宮中，稀出外宅。若附會者，想望風彩，以冀吹噓，竭 肝膽者多矣。宇文融、李林甫、李适之、蓋嘉運、韋堅、楊慎矜、王鉷、楊國忠、 安祿山、安思順、高仙芝因之而取將相高位，其餘職不可勝紀。肅宗在春宮，呼為 二兄，諸王公主皆呼「阿翁」，駙馬輩呼為「爺」。力士於寢殿側簾帷中休息，殿 側亦有一院，中有修功德處，雕瑩璀璨，窮極精妙。力士謹慎無大過，然自宇文融 已下，用權相噬，以紊朝綱，皆力士之由。又與時消息，觀其勢候，雖至親愛，臨 覆敗皆不之救。

lì shì yì fù gāo yán fú fū qī, zhèng shòu gòng fèng. lǐng nán jié dù shǐ yú pān zhōu qiú qí běn mǔ mài shì sòng zhǎng ān, lìng liǎng ǎo zài táng, bèi yú gān cuì. jīn wú dà jiāng jūn chéng bó xiàn yǔ lì shì jié wèi xiōng dì, mài shì wáng, bó xiàn yú líng yán sàn fā, jù cuī dié, shòu bīn diào dá. shí qī nián, zèng lì shì fù guǎng zhōu dà dū dū, mài shì yuè guó fū rén.
力士義父高延福夫妻，正授供奉。嶺南節度使於潘州求其本母麥氏送長安，令 兩媼在堂，備於甘脆。金吾大將軍程伯獻與力士結為兄弟，麥氏亡，伯獻於靈筵散 發，具縗絰，受賓吊答。十七年，贈力士父廣州大都督，麥氏越國夫人。

kāi yuán chū, yíng zhōu lǚ xuán wù zuò lì jīng shī, nǚ yǒu zī sè, lì shì qǔ zhī wèi fù, zhuó xuán wù wèi shǎo qīng cì shǐ, zǐ dì jiē wèi wáng fù. lǚ fū rén zú, zàng chéng dōng, zàng lǐ shén shèng. zhōng wài zhēng zhì jì zèng, chōng yì qú lù zì dì zhì mù, chē mǎ bù jué.
開元初，瀛州呂玄晤作吏京師，女有姿色，力士娶之為婦，擢玄晤為少卿、刺 史，子弟皆為王傅。呂夫人卒，葬城東，葬禮甚盛。中外爭致祭贈，充溢衢路；自 第至墓，車馬不絕。

tiān bǎo chū, jiā lì shì guān jūn dà jiāng jūn yòu jiān mén wèi dà jiāng jūn, jìn fēng bó hǎi jùn gōng. qī zài, jiā biāo qí dà jiāng jūn. lì shì zī chǎn yīn hòu, fēi wáng hóu néng nǐ. yú lái tíng fāng zào bǎo shòu fó sì xìng níng fāng zào huá fēng dào shì guān, bǎo diàn zhēn tái, móu yú guó lì. yú jīng chéng xī běi jié lǐ shuǐ zuò niǎn, bìng zhuǎn wǔ lún, rì pò mài sān bǎi hú. chū, bǎo shòu sì zhōng chéng, lì shì zhāi qìng zhī, jǔ cháo bì zhì. fán jī zhōng zhě, yī jī bǎi qiān yǒu guī qí yì zhě, jī zhì èr shí chǔ, shǎo shàng shí chǔ.
天寶初，加力士冠軍大將軍、右監門衛大將軍，進封渤海郡公。七載，加驃騎 大將軍。力士資產殷厚，非王侯能擬。於來庭坊造寶壽佛寺、興寧坊造華封道士觀， 寶殿珍台，侔於國力。於京城西北截澧水作碾，並轉五輪，日破麥三百斛。初，寶 壽寺鐘成，力士齋慶之，舉朝畢至。凡擊鐘者，一擊百千；有規其意者，擊至二十 杵，少尚十杵。

qí hòu yòu yǒu huá zhōu yuán sī yì, tè chéng ēn gù. rán lì shì qiǎo mì, rén yuè zhī sī yì jiāo jù, rén shì shū jù zhī. shí sì zài, zhì nèi shì shěng nèi shì jiān liǎng yuán, zhì zhèng sān pǐn, yǐ lì shì sī yì duì rèn zhī. xuán zōng xìng shǔ, sī yì zǒu tóu lù shān, lì shì cóng xìng chéng dū, jìn fēng qí guó gōng. cóng shàng huáng hái jīng, jiā kāi fǔ yí tóng sān sī, cì shí fēng wǔ bǎi hù.
其後又有華州袁思藝，特承恩顧。然力士巧密，人悅之；思藝驕倨，人士疏懼 之。十四載，置內侍省內侍監兩員，秩正三品，以力士、思藝對任之。玄宗幸蜀， 思藝走投祿山，力士從幸成都，進封齊國公。從上皇還京，加開府儀同三司，賜實 封五百戶。

shàng yuán yuán nián bā yuè, shàng huáng yí jū xī nèi gān lù diàn, lì shì yǔ nèi guān wáng chéng ēn wèi yuè děng, yīn shì shàng huáng dēng zhǎng qìng lóu, wèi lǐ fǔ guó suǒ gòu, pèi liú qián zhōng dào. lì shì zhì wū zhōu, dì duō jì ér bù shí, yīn gǎn shāng ér yǒng zhī yuē: liǎng jīng zuò qín mài, wǔ xī wú rén cǎi. yí xià suī bù tóng, qì wèi zhōng bù gǎi.
上元元年八月，上皇移居西內甘露殿，力士與內官王承恩、魏悅等，因侍上皇 登長慶樓，為李輔國所構，配流黔中道。力士至巫州，地多薺而不食，因感傷而詠 之曰：「兩京作芹賣，五溪無人采。夷夏雖不同，氣味終不改。」

bǎo yīng yuán nián sān yuè, huì shè guī, zhì lǎng zhōu, yù liú rén yán jīng guó shì, shǐ zhī shàng huáng yàn dài. lì shì běi wàng hào tòng, ǒu xuè ér zú. dài zōng yǐ qí qí sù, bǎo hù xiān cháo, zèng yáng zhōu dà dū dū, péi zàng tài líng.
寶應元年三月，會赦歸，至朗州，遇流人言京國事，始知上皇厭代。力士北望 號慟，嘔血而卒。代宗以其耆宿，保護先朝，贈揚州大都督，陪葬泰陵。

lǐ fǔ guó, běn míng jìng zhōng, xián jiù mǎ jiā xiǎo ér. shǎo wèi yān, mào lòu, cū zhī shū jì. wèi pū, shì gāo lì shì, nián qiě sì shí yú, lìng zhǎng jiù zhōng bù jí. tiān bǎo zhōng, xián jiù shǐ wǔ hóng jiā qí xù mù zhī néng, jiàn rù dōng gōng. lù shān zhī luàn, xuán zōng xìng shǔ fǔ guó shì tài zǐ hù cóng, zhì mǎ wéi, zhū yáng guó zhōng. fǔ guó xiàn jì tài zǐ, qǐng fēn xuán zōng huī xià bīng, běi qū shuò fāng, yǐ tú xìng fù. fǔ guó cóng zhì líng wǔ, quàn tài zǐ jí dì wèi, yǐ xì rén xīn. sù zōng jí wèi, zhuó wèi tài zǐ jiā lìng, pàn yuán shuài fǔ xíng jūn sī mǎ shì, yǐ xīn fù wěi zhī. réng cì míng hù guó, sì fāng zòu shì, yù qián fú yìn jūn hào, yī yǐ wěi zhī. fǔ guó bù rú hūn xuè, cháng wèi sēng xíng, shì shì zhī xì, shǒu chí niàn zhū, rén jiē xìn yǐ wèi shàn. cóng xìng fèng xiáng, shòu tài zǐ zhān shì, gǎi míng fǔ guó.
李輔國，本名靜忠，閒廄馬家小兒。少為閹，貌陋，粗知書計。為仆，事高力 士，年且四十餘，令掌廄中簿籍。天寶中，閒廄使五鉷嘉其畜牧之能，薦入東宮。 祿山之亂，玄宗幸蜀；輔國侍太子扈從，至馬嵬，誅楊國忠。輔國獻計太子，請分 玄宗麾下兵，北趨朔方，以圖興復。輔國從至靈武，勸太子即帝位，以系人心。肅 宗即位，擢為太子家令，判元帥府行軍司馬事，以心腹委之。仍賜名護國，四方奏 事，御前符印軍號，一以委之。輔國不茹葷血，常為僧行，視事之隙，手持念珠， 人皆信以為善。從幸鳳翔，授太子詹事，改名輔國。

sù zōng hái jīng, bài diàn zhōng jiān, xián jiù wǔ fāng gōng yuàn yíng tián zāi jiē zǒng jiān děng shǐ. yòu jiān lǒng yòu qún mù jīng jī zhù qián zhǎng chūn gōng děng shǐ, gōu dāng shào fǔ diàn zhōng èr jiān dōu shǐ. zhì dé èr nián shí èr yuè, jiā kāi fǔ yí tóng sān sī, jìn fēng chéng guó gōng, shí shí fēng wǔ bǎi hù.
肅宗還京，拜殿中監，閒廄、五坊、宮苑、營田、栽接、總監等使。又兼隴右 群牧、京畿鑄錢、長春宮等使，勾當少府、殿中二監都使。至德二年十二月，加開 府儀同三司，進封郕國公，食實封五百戶。

zǎi chén bǎi sī, bù shí zòu shì, jiē yīn fǔ guó shàng jué. cháng zài yín tái mén shòu shì, zhì chá shì zi shù shí rén, guān lì yǒu xiǎo guò, wú bù cì zhī, jí jiā tuī xùn. fǔ xiàn àn jū, sān sī zhì yù, bì yì fǔ guó qǔ jué, suí yì qū fēn, jiē chēng zhì chì, wú gǎn yì yì zhě. měi chū zé jiǎ shì shù bǎi rén wèi cóng. zhōng guì rén bù gǎn hū qí guān, dàn hū wǔ láng. zǎi xiàng lǐ kuí, shān dōng jiǎ zú, wèi jū tái fǔ, jiàn fǔ guó zhí zǐ dì zhī lǐ, wèi zhī wǔ fù. sù zōng yòu wèi fǔ guó qǔ gù lì bù shì láng yuán xī shēng zhí zhuó nǚ wèi qī. zhuó dì yì, shí bìng yǐn rù tái shěng, zhuó wèi liáng zhōu zhǎng shǐ. fǔ guó pàn yuán shuài xíng jūn sī mǎ, zhuān zhǎng jìn bīng, cì nèi zhái jū zhǐ.
宰臣百司，不時奏事，皆因輔國上決。常在銀台門受事，置察事子數十人， 官吏有小過，無不伺知，即加推訊。府縣按鞫，三司制獄，必詣輔國取決，隨意區 分，皆稱制敕，無敢異議者。每出則甲士數百人衛從。中貴人不敢呼其官，但呼五 郎。宰相李揆，山東甲族，位居台輔，見輔國執子弟之禮，謂之五父。肅宗又為輔 國娶故吏部侍郎元希聲侄擢女為妻。擢弟挹，時並引入台省，擢為梁州長史。輔國 判元帥行軍司馬，專掌禁兵，賜內宅居止。

shàng huáng zì shǔ hái jīng, jū xìng qìng gōng, sù zōng zì jiā chéng zhōng qǐ jū. shàng huáng shí zhào líng guān zòu lè, chí yíng gōng zhǔ wǎng lái gōng zhōng, fǔ guó cháng yīn hòu qí xì ér jiān zhī. shàng yuán yuán nián, shàng huáng cháng dēng zhǎng qìng lóu, yǔ gōng zhǔ yǔ. jiàn nán zòu shì guān guò cháo yè, shàng huáng lìng gōng zhǔ jí rú xiān yuàn zuò zhǔ rén.
上皇自蜀還京，居興慶宮，肅宗自夾城中起居。上皇時召伶官奏樂，持盈公主 往來宮中，輔國常陰候其隙而間之。上元元年，上皇嘗登長慶樓，與公主語。劍南 奏事官過朝謁，上皇令公主及如仙媛作主人。

fǔ guó qǐ wēi jiàn, guì dá rì jìn, bù wèi shàng huáng zuǒ yòu suǒ lǐ, lǜ ēn gù huò shuāi, nǎi qián huà qí móu yǐ zì gù. yīn chí yíng dài kè, nǎi zòu yún: nán nèi yǒu yì móu. jiǎo zhào yí shàng huáng jū xī nèi, sòng chí yíng yú yù zhēn guān, gāo lì shì děng jiē zuò liú cuàn.
輔國起微賤，貴達日近，不為上皇左右所禮，慮恩顧或衰，乃潛畫奇謀以自固。 因持盈待客，乃奏云：「南內有異謀。」矯詔移上皇居西內，送持盈於玉真觀，高 力士等皆坐流竄。

èr nián bā yuè, bài bīng bù shàng shū, yú guān rú gù. zhào qún chén yú shàng shū shěng sòng shàng, cì yù fǔ jiǔ zhuàn tài cháng lè, wǔ shì róng fú jiā dào, cháo liè bì huì. fǔ guó jiāo zì rì shén, qiú wèi zǎi chén, sù zōng yuē: yǐ gōng xūn lì, hé guān bù kě, dàn wèi yǔn cháo wàng, rú hé? fǔ guó fěng pú shè péi miǎn lián zhāng jiàn jǐ. sù zōng mì wèi zǎi chén xiāo huá yuē: fǔ guó yù dài píng zhāng shì, qīng děng yù yǒu zhāng jiàn, xìn hū? huá bù duì. wèn péi miǎn, yuē: chū wú cǐ shì, wú bì kě jié, zǎi xiàng bù kě de yě. huá fù rù zòu, shàng xǐ yuē: miǎn gù kān dà yòng. fǔ guó xián zhī. bǎo yīng yuán nián sì yuè, sù zōng qǐn jí, zǎi chén děng bù kě yè jiàn, fǔ guó wū zòu huá zhuān quán, qǐng chù zhī. shàng bù xǔ, fǔ guó gù qǐng bù yǐ. nǎi bà huá zhī zhèng shì, shǒu lǐ bù shàng shū. jí dì bēng, huá jìng bèi chì zhú.
二年八月，拜兵部尚書，余官如故。詔群臣於尚書省送上，賜御府酒饌、太常 樂，武士戎服夾道，朝列畢會。輔國驕恣日甚，求為宰臣，肅宗曰：「以公勛力， 何官不可，但未允朝望，如何？」輔國諷僕射裴冕聯章薦己。肅宗密謂宰臣蕭華曰： 「輔國欲帶平章事，卿等欲有章薦，信乎？」華不對。問裴冕，曰：「初無此事， 吾臂可截，宰相不可得也。」華復入奏，上喜曰：「冕固堪大用。」輔國銜之。寶 應元年四月，肅宗寢疾，宰臣等不可謁見，輔國誣奏華專權，請黜之。上不許，輔 國固請不已。乃罷華知政事，守禮部尚書。及帝崩，華竟被斥逐。

dài zōng jí wèi, fǔ guó yǔ chéng yuán zhèn yǒu dìng cè gōng, yù zì héng. sī zòu yuē: dà jiā dàn nèi lǐ zuò, wài shì tīng lǎo nú chù zhì. dài zōng nù qí bù xùn, yǐ fāng wò jìn jūn, bù yù jù zé. nǎi zūn wèi shàng fù, zhèng wú jù xì, jiē wěi cān jué. wǔ yuè, jiā sī kōng zhōng shū lìng, shí shí fēng bā bǎi hù. chéng yuán zhèn yù duó qí quán, qǐng shàng jiàn jiā jìn zhì, chéng qí yǒu jiān, nǎi bà fǔ guó pàn yuán shuài xíng jūn shì, qí xián jiù yǐ xià shǐ míng, bìng fēn shòu zhū guì, réng yí jū wài. fǔ guó shǐ jù, máng rán shī jù. zhào jìn fēng bó lù wáng, bà zhōng shū lìng, xǔ cháo shuò wàng. fǔ guó yù rù zhōng shū xiū xiè biǎo, hūn lì zhǐ zhī yuē: shàng fù bà xiāng, bù hé fù rù cǐ mén. nǎi qì fèn ér yán yuē: lǎo nú sǐ zuì, shì lǎng jūn bù liǎo, qǐng yú dì xià shì xiān dì. shàng yóu yōu zhào dá zhī. shí yuè shí bā rì yè, dào rù fǔ guó dì, shā fǔ guó, xié shǒu bì ér qù. zhào kè mù shǒu zàng zhī, réng zèng tài fù.
代宗即位，輔國與程元振有定策功，愈恣橫。私奏曰：「大家但內里坐，外事 聽老奴處置。」代宗怒其不遜，以方握禁軍，不欲遽責。乃尊為尚父，政無巨細， 皆委參決。五月，加司空、中書令，食實封八百戶。程元振欲奪其權，請上漸加禁 制，乘其有間，乃罷輔國判元帥行軍事，其閒廄已下使名，並分授諸貴，仍移居外。 輔國始懼，茫然失據。詔進封博陸王，罷中書令，許朝朔望。輔國欲入中書修謝表， 閽吏止之曰：「尚父罷相，不合復入此門。」乃氣憤而言曰：「老奴死罪，事朗君 不了，請於地下事先帝。」上猶優詔答之。十月十八日夜，盜入輔國第，殺輔國， 攜首臂而去。詔刻木首葬之，仍贈太傅。

chéng yuán zhèn, yǐ huàn zhě zhí nèi shì shěng, lèi qiān zhì nèi shè shēng shǐ. bǎo yīng mò, sù zōng yàn jià, zhāng huáng hòu yǔ tài zi yǒu yuàn, kǒng bù fù jǐ, yǐn yuè wáng xì rù gōng, yù lìng jiān guó. yuán zhèn zhī qí móu, mì gào lǐ fǔ guó, nǎi xié tài zi, zhū yuè wáng bìng qí dǎng yǔ. dài zōng jí wèi, yǐ gōng bài fēi lóng fù shǐ yòu jiān mén jiāng jūn shàng zhù guó, zhī nèi shì shěng shì. xún dài fǔ guó pàn yuán shuài xíng jūn sī mǎ, zhuān zhì jìn bīng, jiā zhèn jūn dà jiāng jūn yòu jiān mén wèi dà jiāng jūn, fēng bǎo dìng xiàn hóu, chōng bǎo yīng jūn shǐ. jiǔ yuè, jiā biāo qí dà jiāng jūn, fēng bīn guó gōng, zèng qí fù yuán zhēn sī kōng. mǔ qiè shì, zhào guó fū rén. shì shí yuán zhèn zhī quán, shén yú fǔ guó, jūn zhōng hū wèi shí láng.
程元振，以宦者直內侍省，累遷至內射生使。寶應末，肅宗晏駕，張皇后與太 子有怨，恐不附己，引越王系入宮，欲令監國。元振知其謀，密告李輔國，乃挾太 子，誅越王並其黨與。代宗即位，以功拜飛龍副使、右監門將軍、上柱國，知內侍 省事。尋代輔國判元帥行軍司馬，專制禁兵，加鎮軍大將軍、右監門衛大將軍，封 保定縣侯，充寶應軍使。九月，加驃騎大將軍，封邠國公，贈其父元貞司空。母郄 氏，趙國夫人。是時元振之權，甚於輔國，軍中呼為「十郎」。

yuán zhèn cháng qǐng tuō yú xiāng yáng jié dù shǐ lái zhèn, zhèn bù cóng. jí yuán zhèn wò quán, zhēng zhèn rù cháo. zhèn qiān yán bù zhì. guǎng dé yuán nián, pò péi, suì rù cháo, bài bīng bù shàng shū. yuán zhèn yù bào sī hàn, wū zhèn zhī zuì, jìng zuò zhū. zǎi chén péi miǎn wèi sù zōng shān líng shǐ, yǒu shì yǔ yuán zhèn xiāng wéi, nǎi fā xiǎo lì zāng sī, biǎn miǎn shī zhōu cì shǐ. lái zhèn míng jiāng, péi miǎn yuán xūn, èr rén jì bèi wū xiàn, tiān xià fāng zhèn jiē jiě tǐ. yuán zhèn yóu yǐ jiāo háo zì chù, bù gù wù yì.
元振常請託於襄陽節度使來瑱，瑱不從。及元振握權，征瑱入朝。瑱遷延不至。 廣德元年，破裴，遂入朝，拜兵部尚書。元振欲報私憾，誣瑱之罪，竟坐誅。宰 臣裴冕為肅宗山陵使，有事與元振相違，乃發小吏贓私，貶冕施州刺史。來瑱名將， 裴冕元勛，二人既被誣陷，天下方鎮皆解體。元振猶以驕豪自處，不顧物議。

jiǔ yuè, tǔ bō dǎng xiàng rù fàn jīng jī, xià zhào zhēng bīng, zhū dào zú wú zhì zhě. shí yuè, fān jūn zhì biàn qiáo, dài zōng cāng huáng chū xìng shǎn zhōu zéi xiàn jīng shī, fǔ kù dàng jǐn. jí zhì xíng zài, tài cháng bó shì liǔ kàng shàng shū qiè jiàn zhū yuán zhèn yǐ xiè tiān xià, dài zōng gù rén qíng guī jiù, nǎi bà yuán zhèn guān, fàng guī tián lǐ, jiā zài sān yuán.
九月，吐蕃、党項入犯京畿，下詔徵兵，諸道卒無至者。十月，蕃軍至便橋， 代宗蒼黃出幸陝州；賊陷京師，府庫盪盡。及至行在，太常博士柳伉上疏切諫誅元 振以謝天下，代宗顧人情歸咎，乃罷元振官，放歸田裡，家在三原。

shí èr yuè, chē jià hái jīng. yuán zhèn fú cuī má yú chē zhōng, rù jīng chéng, yǐ guī rèn yòng. yǔ yù shǐ dài fū wáng shēng yǐn jiǔ, wèi yù shǐ suǒ dàn. zhào yuē:
十二月，車駕還京。元振服縗麻於車中，入京城，以規任用。與御史大夫王昇 飲酒，為御史所彈。詔曰：

zú tán cuò lì, fǎ shàng bù róng tóng è yīn móu, yì dāng cóng zhòng. yǒu yī yú cǐ, qíng shí nán yuán. chéng yuán zhèn xìng wéi xiōng bì, zhì běn yōng yú, zuì ěr zhī shēn, hé dāng wàn sǐ. qǐng yǐ kuān qí yán diǎn, niàn qí wēi láo, qū fǎ shēn ēn, fàng guī tián lǐ. réng guāi kè jǐ, shàng wèi zhī fēi jì wàng hán xù zhī rén, bié zhù jì yú zhī wàng. gǎn wèi xiào jù, réng yù dòng yáo, bù lìng zhī chén, gòng wèi pì nì wàng tán xiū jiù, réng huái yuàn wàng. shù bīng guǒ jiǎ, biàn fú qián xíng, wú gù jūn qīn, jiāng tú bù guǐ. àn yàn jiē shì, wú suǒ táo xíng, shǒu zú yì mén, wèi yún sāi zé. zhèn yóu bù wàng báo xiào, zài shě zuì rén tè kuān fǔ yuè zhī zhū, bǐ zhèng tóu huāng zhī diǎn. yí zhǎng liú zhēn zhōu bǎi xìng, wěi jīng zhào fǔ chà gāng dì sòng lù cì zhōu xiàn, chāi rén fáng yuán, zhì bǐ zhuō jū, wù xǔ dōng xī. zòng yǒu fēi cháng zhī shè, bù zài huì ēn zhī xiàn. fán bǎi liáo shù, yí tǐ zhèn huái.
族談錯立，法尚不容；同惡陰謀，議當從重。有一於此，情實難原。程元振性 惟凶愎，質本庸愚，蕞爾之身，合當萬死。頃已寬其嚴典，念其微勞，屈法伸恩， 放歸田裡。仍乖克己，尚未知非；既忘含煦之仁，別貯覬覦之望。敢為嘯聚，仍欲 動搖，不令之臣，共為睥睨；妄談休咎，仍懷怨望。束兵裹甲，變服潛行，無顧君 親，將圖不軌。按驗皆是，無所逃刑，首足異門，未雲塞責。朕猶不忘薄效，再舍 罪人；特寬斧鉞之誅，俾正投荒之典。宜長流榛州百姓，委京兆府差綱遞送；路次 州縣，差人防援，至彼捉拘，勿許東西。縱有非常之赦，不在會恩之限。凡百僚庶， 宜體朕懷。

yú cháo ēn, tiān bǎo mò yǐ huàn zhě rù nèi shì shěng, chū wèi pǐn guān, gěi shì huáng mén. xìng xiá huì, shàn xuān dá, tōng shū jì. zhì dé zhōng, cháng lìng jiān jūn shì. jiǔ jié dù tǎo ān qìng xù yú xiāng zhōu, bù lì tǒng shuài, yǐ cháo ēn wèi guān jūn róng xuān wèi chù zhì shǐ. guān jūn róng shǐ míng, zì cháo ēn shǐ yě. yǐ gōng lěi jiā zuǒ jiān mén wèi dà jiāng jūn. shí guō zi yí pín lì dà gōng, dāng dài wú chū qí yòu cháo ēn dù qí gōng gāo, lǚ xíng jiān dié zi yí xī xīn fèng shàng, shū bù jiè yì. sù zōng yīng wù, tè chá qí xīn, gù cháo ēn zhī jiān bù xíng. zì xiāng zhōu zhī bài, shǐ sī míng zài xiàn hé luò, cháo ēn cháng tǒng jìn jūn zhèn shǎn, yǐ diàn dōng xià. guǎng dé yuán nián, xī fān rù fàn jīng jī, dài zōng xìng shǎn. shí jìn jūn bù jí, zhēng zhào lí sàn, bǐ zhì huá yīn, cháo ēn dà jūn jù zhì yíng fèng, liù shī fāng zhèn. yóu shì shēn jiā chǒng yì, gǎi wèi tiān xià guān jūn róng xuān wèi chù zhì shǐ. shí sì fāng wèi níng, wàn wù shì yīn, shàng fāng zhù yì xūn chén, cháo ēn zhuān diǎn shén cè jūn, chū rù jìn zhōng, shǎng cì wú suàn.
魚朝恩，天寶末以宦者入內侍省，初為品官，給事黃門。性黠惠，善宣答，通 書計。至德中，常令監軍事。九節度討安慶緒於相州，不立統帥，以朝恩為觀軍容 宣慰處置使。觀軍容使名，自朝恩始也。以功累加左監門衛大將軍。時郭子儀頻立 大功，當代無出其右；朝恩妒其功高，屢行間諜；子儀悉心奉上，殊不介意。肅宗 英悟，特察其心，故朝恩之間不行。自相州之敗，史思明再陷河洛，朝恩常統禁軍 鎮陝，以殿東夏。廣德元年，西蕃入犯京畿，代宗幸陝。時禁軍不集，徵召離散， 比至華陰，朝恩大軍遽至迎奉，六師方振。由是深加寵異，改為天下觀軍容宣慰處 置使。時四方未寧，萬務事殷，上方注意勛臣，朝恩專典神策軍，出入禁中，賞賜 無算。

cháo ēn xìng běn fán liè, shì xūn zì fá, mí suǒ jì dàn. shí yǐn fǔ rú jí qīng báo wén shì yú mén xià, jiǎng shòu jīng jí, zuò wèi wén zhāng, cū néng bǎ bǐ shì yì, nǎi dà yán yú cháo shì zhī zhōng, zì wèi yǒu wén wǔ cái gàn, yǐ yāo ēn chǒng. shàng yōu yù zhī, jiā pàn guó zi jiān shì, guāng lù hóng lú lǐ bīn nèi fēi lóng xián jiù děng shǐ. fù guó zi jiān shì shì, tè zhào zǎi chén bǎi liáo liù jūn jiāng jūn sòng shàng, jīng zhào fǔ zào shí, jiào fāng cì lè. dà chén qún guān èr bǎi yú rén, jiē yǐ běn guān bèi zhāng fú chōng fù xué shēng, liè yú jiān zhī láng xià, shì zhào gěi qián wàn guàn chōng shí běn, yǐ gōng xué shēng chú liào. cháo ēn zì héng, qiú qǔ wú yàn, fán yǒu zòu qǐng, yǐ xiān yǔn wèi dù, xìng chén wèi yǒu qí bǐ.
朝恩性本凡劣，恃勛自伐，靡所忌憚。時引腐儒及輕薄文士於門下，講授經籍， 作為文章，粗能把筆釋義，乃大言於朝士之中，自謂有文武才幹，以邀恩寵。上優 遇之，加判國子監事，光祿、鴻臚、禮賓、內飛龍、閒廄等使。赴國子監視事，特 詔宰臣、百僚、六軍將軍送上，京兆府造食，教坊賜樂。大臣群官二百餘人，皆以 本官備章服充附學生，列於監之廊下，侍詔給錢萬貫充食本，以供學生廚料。朝恩 恣橫，求取無厭，凡有奏請，以先允為度，幸臣未有其比。

dà lì èr nián, cháo ēn xiàn tōng huà mén wài cì zhuāng wèi sì, yǐ zī zhāng jìng tài hòu míng fú réng qǐng yǐ zhāng jìng wèi míng, fù jiā xìng zào, qióng jí zhuàng lì. yǐ chéng zhōng cái mù bù zú chōng fèi, nǎi zòu huài qǔ jiāng tíng guǎn huá qīng gōng guān lóu jí bǎi sī xíng xiè jiāng xiāng méi guān zhái gěi qí yòng, tǔ mù zhī yì, jǐn yú wàn yì. sān nián, ràng pàn guó zi jiān shì, jiā hán guó gōng.
大曆二年，朝恩獻通化門外賜莊為寺，以資章敬太后冥福；仍請以章敬為名， 復加興造，窮極壯麗。以城中材木不足充費，乃奏壞曲江亭館、華清宮觀樓及百司 行廨、將相沒官宅給其用，土木之役，僅逾萬億。三年，讓判國子監事，加韓國公。

zhāng jìng tài hòu jì rì, bǎi liáo yú xìng táng sì xíng xiāng, cháo ēn zhì zhāi zhuàn yú sì wài zhī chē fāng, yán zǎi chén bǎi liáo jiù shí. cháo ēn zì kǒu tán shí zhèng, gōng qīng tì xī. hù bù láng zhōng xiàng lǐ zào diàn zhōng shì yù shǐ lǐ kàn yǐ zhèng yán zhé zhī. cháo ēn bù yuè, nǎi bà huì.
章敬太后忌日，百僚於興唐寺行香，朝恩置齋饌於寺外之車坊，延宰臣百僚就 食。朝恩恣口談時政，公卿惕息。戶部郎中相里造、殿中侍御史李衎以正言折之。 朝恩不悅，乃罷會。

hòu cháng shì diàn yú guó zi jiān. zǎi chén bǎi liáo jiē huì, cháo ēn jiǎng yì, zhēng dǐng guà fù sù zhī yì, yǐ jī yuán zài. zài xīn xián zhī, yīn tú chú qù zhī. shàng yǐ cháo ēn tài héng, yì è zhī. zài yù cì qí biàn, qiǎo zhōng shāng zhī nǎi yòng fù xīn cuī zhāo wèi jīng zhào yǐn, cì cháo ēn chū chù. zhāo bù lìn cái lù, qián yǔ cháo ēn dǎng shǎn zhōu guān chá shǐ huáng fǔ wēn xiāng jié, wēn yǔ zhāo xié. zì shì cháo ēn dòng jìng, zài jiē zhī zhī, jù xì xī yǐ wén. shàng yì nù, cháo ēn wèi zhī chá, rì yǐ jiāo héng. zài zòu jiā cháo ēn shí fēng, yòu jiā huáng fǔ wēn quán wèi, yǐ sì qí yù.
後嘗釋奠於國子監。宰臣百僚皆會，朝恩講《易》，征《鼎卦》「覆餗」之義， 以譏元載。載心銜之，陰圖除去之。上以朝恩太橫，亦惡之。載欲伺其便，巧中傷 之；乃用腹心崔昭為京兆尹，伺朝恩出處。昭不吝財賂，潛與朝恩黨陝州觀察使皇 甫溫相結，溫與昭協。自是朝恩動靜，載皆知之，巨細悉以聞。上益怒，朝恩未之 察，日以驕橫。載奏加朝恩實封，又加皇甫溫權位，以肆其欲。

wǔ nián, cháo ēn suǒ nì wǔ jiāng liú xī xiān wēi yǒu guò wǔ, shàng fěng zhī. zhào bà cháo ēn guān jūn róng shǐ, jiā shí fēng tōng qián yī qiān hù. cháo ēn shǐ yí, rán měi cháo yè, ēn gù rú cháng, yì bù yǐ zài wèi yì. huì hán shí yàn jìn chén, cháo ēn rù yè. xiān shì, měi yàn bà, bì chū hái yíng, shì rì yǒu zhào liú zhī. cháo ēn shǐ jù, yán pō bèi màn, shàng yì yǐ jiù ēn bù zhī zé. shì rì cháo ēn hái dì, zì jīng ér zú. liú xī xiān yì xià yù cì sǐ.
五年，朝恩所昵武將劉希暹微有過忤，上諷之。詔罷朝恩觀軍容使，加實封通 前一千戶。朝恩始疑，然每朝謁，恩顧如常，亦不以載為意。會寒食宴近臣，朝恩 入謁。先是，每宴罷，必出還營，是日有詔留之。朝恩始懼，言頗悖慢，上亦以舊 恩不之責。是日朝恩還第，自經而卒。劉希暹亦下獄賜死。

xī xiān, chū zì róng wǔ, yǒu lǚ lì, xíng mào guāng wěi, yǐ qí shè wén. cháo ēn yòng zhī wèi shén cè dōu yú hòu, fēng jiāo hé jùn wáng. shàn hòu cháo ēn yì zhǐ, shēn bèi wěi xìn. lèi qiān zhì tài pú qīng, yǔ bīng mǎ shǐ wáng jià hè tóng zhǎng jìn bīng, suǒ wèi bù fǎ. fěng cháo ēn yú běi jūn zhì yù, zhào fāng shì xiōng è shào nián, luó zhī chéng nèi fù rén, wū yǐ wéi fǎ, bǔ zhì yù zhōng, rěn kù kǎo xùn, lù qí jiā chǎn, bìng méi yú jūn. huò yǒu jǔ xuǎn zhī shì, cái huò shāo yīn, kè yú lǚ shè, yù héng sǐ zhě fēi yī. fāng shì kǔ zhī, wèi zhī rù dì láo. bǔ zéi lì yǒu jiǎ míng guān zhě, yóu xiōng dù, yǐ lǚ zhì dà yù, jiā chǎn jù wàn. xī xiān dǎng zhī, dì zài jìn mì, rén wú gǎn yán zhě. cháo ēn sǐ, shàng kuān yòu zhī. yǐ sù zhì fēi shùn, lǜ bù jiàn róng, cháng zì yí jù. yǔ wáng jià hè lián zhí, xī xiān cí duō bù xùn. jià hè chún jǐn, shàng xìn rèn zhī, zhì shì yǐ xī xiān yǔ shàng wén, nǎi zhū zhī.
希暹，出自戎伍，有膂力，形貌光偉，以騎射聞。朝恩用之為神策都虞候，封 交河郡王。善候朝恩意旨，深被委信。累遷至太僕卿，與兵馬使王駕鶴同掌禁兵， 所為不法。諷朝恩於北軍置獄，召坊市兇惡少年，羅織城內富人，誣以違法，捕置 獄中，忍酷考訊，錄其家產，並沒於軍。或有舉選之士，財貨稍殷，客於旅舍，遇 橫死者非一。坊市苦之，謂之「入地牢」。捕賊吏有賈明觀者，尤凶蠹，以屢置大 獄，家產巨萬。希暹黨之，地在禁密，人無敢言者。朝恩死，上寬宥之。以素志非 順，慮不見容，常自疑懼。與王駕鶴聯職，希暹辭多不遜。駕鶴純謹，上信任之， 至是以希暹語上聞，乃誅之。

jiǎ míng guān zhě, běn wàn nián xiàn bǔ zéi lì. shì xī xiān, zì wèi xiōng è, dú shén chái láng. cháo ēn xī xiān jì sǐ, yuán zài fù shòu míng guān jiān móu, qián róng zhī, tè zòu lìng jiāng xī xiào lì. míng guān jiāng chū chéng, bǎi xìng shù wàn rén huái zhuān shí hòu zhī, zài lìng shì lì zhǐ yuē. míng guān zài hóng zhōu èr nián, guān chá shǐ wèi shǎo yóu róng zhī. jí lù sì gōng dài shǎo yóu, zhì jùn zhī rì, zhào míng guān chī shā zhī. shí zhě jiǎn wèi zhī míng, duō lù zhī zhèng.
賈明觀者，本萬年縣捕賊吏。事希暹，恣為兇惡，毒甚豺狼。朝恩、希暹既死， 元載復受明觀奸謀，潛容之，特奏令江西效力。明觀將出城，百姓數萬人懷磚石候 之，載令市吏止約。明觀在洪州二年，觀察使魏少游容之。及路嗣恭代少游，至郡 之日，召明觀笞殺之。識者減魏之名，多路之正。

cháo ēn sù dài lǐ bù shàng shū péi shì yān, hù bù shì láng pàn dù zhī dì wǔ qí, èr rén yì zuò biǎn guān.
朝恩素待禮部尚書裴士淹，戶部侍郎、判度支第五琦，二人亦坐貶官。

dòu wén chǎng huò xiān míng zhě, shǐ zài dōng gōng shì dé zōng. chū yú cháo ēn zhū hòu, nèi guān bù fù diǎn bīng, dé zōng yǐ qīn jūn wěi bái zhì zhēn. zhì zhēn duō nà háo mín lù, bǔ wèi jūn shì, qǔ qí yōng zhí, shēn wú zài jūn zhě, dàn yǐ míng jí qǐng gěi ér yǐ. jīng shī zhī luàn, dì zhào jìn jūn yù zéi, zhì zhēn zhào jí wú sù, shì shí bìng wú zhì zhě, wéi wén chǎng xiān míng lǜ zhū huàn zhě jí qīn wáng zuǒ yòu cóng xíng. zhì zhēn biǎn guān, zuǒ yòu jìn lǚ, xī wěi wén chǎng zhǔ zhī. cóng xìng shān nán, liǎng jūn jiàn jí.
竇文場、霍仙鳴者，始在東宮事德宗。初魚朝恩誅後，內官不復典兵，德宗以 親軍委白志貞。志貞多納豪民賂，補為軍士，取其傭直，身無在軍者，但以名籍請 給而已。涇師之亂，帝召禁軍御賊，志貞召集無素，是時並無至者，唯文場、仙鳴 率諸宦者及親王左右從行。志貞貶官，左右禁旅，悉委文場主之。從幸山南，兩軍 漸集。

dé zōng hái jīng, pō jì sù jiāng, fán wò bīng duō zhě, xī bà zhī. jìn lǚ wén chǎng xiān míng fēn tǒng yān. zhēn yuán shí èr nián liù yuè, tè lì hù jūn zhōng wèi liǎng yuán zhōng hù jūn liǎng yuán, yǐ shuài jìn jūn. nǎi yǐ wén chǎng wèi zuǒ shén cè hù jūn zhōng wèi, xiān míng wèi yòu shén cè hù jūn zhōng wèi, yòu shén wēi jūn shǐ zhāng shàng jìn wèi yòu shén cè zhōng hù jūn, nèi yè zhě jiān jiāo xī wàng wèi zuǒ shén cè zhōng hù jūn, zì wén chǎng děng shǐ yě.
德宗還京，頗忌宿將，凡握兵多者，悉罷之。禁旅文場、仙鳴分統焉。貞元十 二年六月，特立護軍中尉兩員、中護軍兩員，以帥禁軍。乃以文場為左神策護軍中 尉，仙鳴為右神策護軍中尉，右神威軍使張尚進為右神策中護軍，內謁者監焦希望 為左神策中護軍，自文場等始也。

shí dòu huò zhī quán, zhèn yú tiān xià, fān zhèn jié jiāng, duō chū jìn jūn, tái shěng qīng yào, shí chū qí mén. wén chǎng lěi jiā biāo qí dà jiāng jūn. shì suì xiān míng bìng, dì cì mǎ shí pǐ, lìng yú zhū sì wèi sēng zhāi yǐ qí fú. jiǔ bìng bù yù, shí sì nián, cāng zú ér zú. shàng yí zuǒ yòu xiǎo shǐ zhèng jiāng shí zhōng jiā dú, pèi liú zhě shù shí rén. xiān míng sǐ hòu, yǐ kāi fǔ nèi cháng shì dì wǔ shǒu liàng wèi yòu jūn zhōng wèi. wén chǎng lián biǎo qǐng zhì shì, xǔ zhī.
時竇、霍之權，振於天下，籓鎮節將，多出禁軍，台省清要，時出其門。文場 累加驃騎大將軍。是歲仙鳴病，帝賜馬十匹，令於諸寺為僧齋以祈福。久病不愈， 十四年，倉卒而卒。上疑左右小使正將食中加毒，配流者數十人。仙鳴死後，以開 府內常侍第五守亮為右軍中尉。文場連表請致仕，許之。

shí wǔ nián yǐ hòu, yáng zhì lián sūn róng yì wèi zuǒ yòu jūn zhōng wèi, yì zhǒng dòu huò zhī shì, hù chǒng jiāo zì. tān lì mào chǒng zhī tú, lì qí nà huì, duō fù lì zhī. zhì yú zhēn yuán mò, huàn guān fù shèng. shùn zōng jí wèi, wáng shū wén yòng shì, yǔ wéi zhí yì móu duó shén cè jūn quán, nǎi yòng sù jiāng fàn xī cháo wèi jīng xī běi jìn jūn dōu jiāng. shì wèi xíng, wèi nèi guān jù wén zhēn děng suǒ pái, shū wén biǎn ér zhǐ.
十五年已後，楊志廉、孫榮義為左右軍中尉，亦踵竇、霍之事，怙寵驕恣。貪 利冒寵之徒，利其納賄，多附麗之。至於貞元末，宦官復盛。順宗即位，王叔文用 事，與韋執誼謀奪神策軍權，乃用宿將范希朝為京西北禁軍都將。事未行，為內官 俱文珍等所排，叔文貶而止。

jù wén zhēn, zhēn yuán mò huàn guān, hòu cóng yì fù xìng, yuē liú zhēn liàng. xìng zhōng zhèng, gāng ér dǎo yì. shùn zōng jí wèi, fēng jí bù néng shì cháo zhèng, ér huàn guān lǐ zhōng yán yǔ niú měi rén shì bìng. měi rén shòu zhǐ yú dì, fù xuān zhī yú zhōng yán zhōng yán shòu zhī wáng shū wén. shū wén yǔ cháo shì liǔ zōng yuán liú yǔ xī hán rì huá tú yì, rán hòu xià zhōng shū, bǐ wéi zhí yì shī xíng, gù wáng zhī quán zhèn tiān xià. shū wén yù duó huàn zhě bīng quán, měi zhōng yán xuān mìng, nèi chén wú gǎn yán zhě, wéi zhēn liàng jiàn yì yǔ zhī zhēng. zhī qí péng tú chì, lǜ huī cháo zhèng, nǎi yǔ zhōng guān liú guāng qí xuē wén zhēn shàng yǎn jiě yù děng móu, zòu qǐng lì guǎng líng wáng wèi huáng tài zǐ, gōu dāng jūn guó dà shì. shùn zōng kě zhī. zhēn liàng suì zhào xué shì wèi cì gōng zhèng yīn lǐ chéng wáng yá rù jīn luán diàn, cǎo lì chǔ jūn zhào. jí tài zǐ shòu nèi chán, jǐn zhú shū wén zhī dǎng, zhèng shì xī wěi jiù chén, shí yì jiā zhēn liàng zhī zhōng jìn. lèi qiān zhì yòu wèi dà jiāng jūn, zhī nèi shì shěng shì. yuán hé bā nián zú, xiàn zōng sī qí yì dài zhī gōng, zèng kāi fǔ yí tóng sān sī.
俱文珍，貞元末宦官，後從義父姓，曰劉貞亮。性忠正，剛而蹈義。順宗即位， 風疾不能視朝政，而宦官李忠言與牛美人侍病。美人受旨於帝，復宣之於忠言；忠 言授之王叔文。叔文與朝士柳宗元、劉禹錫、韓日華圖議，然後下中書，俾韋執誼 施行，故王之權振天下。叔文欲奪宦者兵權，每忠言宣命，內臣無敢言者，唯貞亮 建議與之爭。知其朋徒熾，慮隳朝政，乃與中官劉光琦、薛文珍、尚衍、解玉等謀， 奏請立廣陵王為皇太子，勾當軍國大事。順宗可之。貞亮遂召學士衛次公、鄭絪、 李程、王涯入金鑾殿，草立儲君詔。及太子受內禪，盡逐叔文之黨，政事悉委舊臣， 時議嘉貞亮之忠藎。累遷至右衛大將軍，知內侍省事。元和八年卒，憲宗思其翊戴 之功，贈開府儀同三司。

tǔ tū chéng cuǐ, yòu yǐ xiǎo huáng mén zhí dōng gōng, xìng mǐn huì, yǒu cái gàn. xiàn zōng jí wèi, shòu nèi cháng shì, zhī nèi shěng shì, zuǒ jiān mén jiāng jūn. é shòu zuǒ jūn zhōng wèi gōng dé shǐ. sì nián, wáng chéng zōng pàn, zhào yǐ chéng cuǐ wèi hé zhōng hé nán zhè xī xuān shè děng dào fù zhèn zhōu xíng yíng bīng mǎ zhāo tǎo děng shǐ, nèi shì shěng cháng shì sòng wéi chéng wèi hé nán shǎn zhōu hé yáng yǐ lái guǎn yì shǐ, nèi guān cáo huái yù liú guó zhēn mǎ jiāng cháo děng fēn wèi hé běi xíng yíng liáng liào guǎn yì děng shǐ. jiàn guān yù shǐ shàng shū xiāng shǔ, jiē yán zì gǔ wú zhōng guì rén wèi bīng mǎ tǒng shuài zhě, bǔ què dú gū yù duàn píng zhòng yóu jī qiè. xiàn zōng bù huò yǐ, gǎi wèi chōng zhèn zhōu yǐ lái zhāo fǔ chù zhì děng shǐ. jí chéng cuǐ lǜ jìn jūn shàng lù, dì yù tōng huà mén lóu, wèi yù qiǎn zhī. chū shī jīng nián wú gōng, nǎi qiǎn mì rén gào wáng chéng zōng, lìng shàng shū dài zuì, xǔ yǐ bà bīng wèi jiě. réng zòu zhāo yì jié dù shǐ lú cóng shǐ sù yǔ zéi tōng, xǔ wèi chéng zōng qiú jié yuè. nǎi yòu lù zhōu yá jiāng wū zhòng yìn móu zhí cóng shǐ sòng jīng shī. jí chéng zōng biǎo zhì, cháo tíng yì bà bīng, chéng cuǐ bān shī, réng wèi jìn jūn zhōng wèi. duàn píng zhòng kàng shū jí lùn chéng cuǐ qīng móu bì fù, qǐng zhǎn zhī yǐ xiè tiān xià, xiàn zōng bù huò yǐ, jiàng wèi jūn qì shǐ. é fù wèi zuǒ wèi shàng jiāng jūn, zhī nèi shì shěng shì.
吐突承璀，幼以小黃門直東宮，性敏慧，有才幹。憲宗即位，授內常侍，知內 省事，左監門將軍。俄授左軍中尉、功德使。四年，王承宗叛，詔以承璀為河中、 河南、浙西、宣歙等道赴鎮州行營兵馬招討等使，內侍省常侍宋惟澄為河南、陝州、 河陽已來館驛使，內官曹淮玉、劉國珍、馬江朝等分為河北行營糧料館驛等使。諫 官、御史上疏相屬，皆言自古無中貴人為兵馬統帥者，補闕獨孤郁、段平仲尤激切。 憲宗不獲已，改為充鎮州已來招撫處置等使。及承璀率禁軍上路，帝御通化門樓， 慰諭遣之。出師經年無功，乃遣密人告王承宗，令上疏待罪，許以罷兵為解。仍奏 昭義節度使盧從史素與賊通，許為承宗求節鉞。乃誘潞州牙將烏重胤謀執從史送京 師。及承宗表至，朝廷議罷兵，承璀班師，仍為禁軍中尉。段平仲抗疏極論承璀輕 謀弊賦，請斬之以謝天下，憲宗不獲已，降為軍器使。俄復為左衛上將軍，知內侍 省事。

shí gōng jiàn kù shǐ liú xī xiān qǔ yǔ lín dà jiāng jūn sūn shú qián èr shí wàn, yǐ qiú fāng zhèn, shì fā cì sǐ, cí xiāng gào jié, shì lián chéng cuǐ, nǎi chū wèi huái nán jié dù jiān jūn shǐ.
時弓箭庫使劉希先取羽林大將軍孫璹錢二十萬，以求方鎮，事發賜死，辭相告 訐，事連承璀，乃出為淮南節度監軍使。

tài zǐ tōng shì shè rén lǐ shè, xìng kuáng xiǎn, tóu guǐ shàng shū, lùn xī xiān chéng cuǐ wú zuì, bù yí biǎn lù. jiàn yì dài fū zhī guǐ shì kǒng kuí, jiàn shè shū zhī fù běn, bù shòu qí zhāng. shè chí shū yú guāng shùn mén yù jìn zhī, kuí shàng shū lùn qí xiān xié, biǎn shè xiá zhōu sī cāng. shàng dài chéng cuǐ zhī yì wèi yǐ, ér zǎi xiàng lǐ jiàng zài hàn lín, shí shù lùn chéng cuǐ zhī guò, gù chū zhī. bā nián, yù zhào chéng cuǐ hái, nǎi bà jiàng xiàng wèi. chéng cuǐ hái, fù wèi shén cè zhōng wèi. huì zhāo tài zǐ hōng, chéng cuǐ jiàn yì qǐng lì lǐ wáng kuān wèi tài zǐ, xiàn zōng bù nà, lì suì wáng yòu. mù zōng jí wèi, xián chéng cuǐ bù yòu jǐ, zhū zhī. jìng zōng shí, zhōng wèi mǎ cún liàng lùn chéng cuǐ zhī yuān, zhào xuě zhī, réng lìng jiǎ zǐ shì yè yǐ lǐ shōu zàng.
太子通事舍人李涉，性狂險，投匭上書，論希先、承璀無罪，不宜貶戮。諫議 大夫、知匭事孔戣，見涉疏之副本，不受其章。涉持疏於光順門欲進之，戣上疏論 其纖邪，貶涉硤州司倉。上待承璀之意未已，而宰相李絳在翰林，時數論承璀之過， 故出之。八年，欲召承璀還，乃罷絳相位。承璀還，復為神策中尉。惠昭太子薨， 承璀建議請立澧王寬為太子，憲宗不納，立遂王宥。穆宗即位，銜承璀不佑己，誅 之。敬宗時，中尉馬存亮論承璀之冤，詔雪之，仍令假子士曄以禮收葬。

wáng shǒu chéng, yuán hé mò huàn zhě. xiàn zōng jí dà jiàn, nèi guān chén hóng qìng děng shì nì. xiàn zōng yīng wǔ, wēi dé zài rén, nèi guān mì zhī, bù gǎn chú tǎo, dàn yún yào fā bào bēng. shí shǒu chéng yǔ zhōng wèi mǎ jìn tán liáng shǒu qiān liú chéng xié wéi yuán sù děng dìng cè lì mù zōng huáng dì. zhǎng qìng zhōng, shǒu chéng zhī shū mì shì.
王守澄，元和末宦者。憲宗疾大漸，內官陳弘慶等弒逆。憲宗英武，威德在人， 內官秘之，不敢除討，但云藥發暴崩。時守澄與中尉馬進潭、梁守謙、劉承偕、韋 元素等定冊立穆宗皇帝。長慶中，守澄知樞密事。

chū, yuán hé zhōng, shǒu chéng wèi xú zhōu jiān jūn, yù yì chéng yī rén zhèng zhù, chū rù jié dù shǐ lǐ yùn jiā. zhù mǐn wù guò rén, bó tōng diǎn yì, qí yì yī bo, yóu zhēn yú miào, rén jiàn zhī zhě, wú bù huān rán. zhù cháng wèi lǐ yùn zhǔ huáng jīn, fú yī dāo guī, kě yù wěi ruò zhòng zhuì zhī jí, fù néng fǎn lǎo chéng tóng. yùn yǔ shǒu chéng fú zhī, pō xiào. shǒu chéng zhī shū mì, jiàn yǐn rù jìn zhōng, mù zōng dài zhī yì hòu. zhù duō qí guǐ, měi yǔ shǒu chéng yán bì tōng xī.
初，元和中，守澄為徐州監軍，遇翼城醫人鄭注，出入節度使李醖家。注敏悟 過人，博通典藝，棋奕醫卜，尤臻於妙，人見之者，無不歡然。注嘗為李醖煮黃金， 服一刀圭，可愈痿弱重膇之疾，復能反老成童。醖與守澄服之，頗效。守澄知樞密， 薦引入禁中，穆宗待之亦厚。注多奇詭，每與守澄言必通夕。

wén zōng jí wèi, shǒu chéng wèi biāo qí dà jiāng jūn, chōng yòu jūn zhōng wèi. zhù fù de xìng yú wén zōng, hòu yī yǐ shǒu chéng, dà wèi jiān bì. wén zōng yǐ yuán hé nì dǎng shàng zài, qí dǎng dà shèng, xīn cháng fèn wǎn, duān jū bù yí. hàn lín xué shì sòng shēn xī cháng dú duì tàn zhī, shàng lüè yán qí yì, shēn xī qǐng jiàn chú qí bī. dì yì yǐ shēn xī chén hòu yǒu fāng lüè, wèi qí shì kě chéng, nǎi yòng wèi zǎi xiàng. shēn xī móu wèi guǒ, wèi zhù suǒ chá, shǒu chéng nǎi lìng jūn lì dòu lú zhe wū gào shēn xī yǔ zhāng wáng móu nì, shēn xī zuò biǎn.
文宗即位，守澄為驃騎大將軍，充右軍中尉。注復得幸於文宗，後依倚守澄， 大為奸弊。文宗以元和逆黨尚在，其黨大盛，心常憤惋，端居不怡。翰林學士宋申 錫嘗獨對探知，上略言其意，申錫請漸除其逼。帝亦以申錫沉厚有方略，為其事可 成，乃用為宰相。申錫謀未果，為注所察，守澄乃令軍吏豆盧著誣告申錫與漳王謀 逆，申錫坐貶。

zǎi xiàng lǐ féng jí cóng zi xùn, yǔ zhù jiāo tōng, xùn yì jī guǐ wàn duān, èr rén qíng yì xiāng de, jù wèi shǒu chéng suǒ zhòng. fù yǐn xùn rù jìn zhōng, wèi shàng jiǎng zhōu yì. jì de xìng, yòu tàn zhī dì zhǐ, fù yǐ chú huàn guān móu zhōng dì yì. dì yǐ xùn cái biàn zòng héng, yǐ wèi qí shì bì jié, dài yǐ shū chǒng, zì liú rén zhōng yòng wèi xué guān, chōng shì jìn xué shì. shí chóu shì liáng yǒu yì shàng zhī gōng, wèi shǒu chéng suǒ yì, wèi wèi tōng xiǎn. xùn zòu yòng shì liáng fēn shǒu chéng zhī quán, nǎi yǐ shì liáng wèi zuǒ jūn zhōng wèi shǒu chéng bù yuè, liǎng xiāng máo dùn. xùn yīn qí è.
宰相李逢吉從子訓，與注交通，訓亦機詭萬端，二人情義相得，俱為守澄所重。 復引訓入禁中，為上講《周易》。既得幸，又探知帝旨，復以除宦官謀中帝意。帝 以訓才辯縱橫，以為其事必捷，待以殊寵，自流人中用為學官，充侍進學士。時仇 士良有翌上之功，為守澄所抑，位未通顯。訓奏用士良分守澄之權，乃以士良為左 軍中尉；守澄不悅，兩相矛盾。訓因其惡。

tài hé jiǔ nián, dì lìng nèi yǎng lǐ hào gǔ jī zhèn cì shǒu chéng, mì ér bù fā, shǒu chéng sǐ, réng zèng yáng zhōu dà dū dū. qí dì shǒu juān wèi xú zhōu jiān jūn, zhào hái, zhì zhōng mù, zhū zhī. shǒu chéng huàn yǎng xùn zhù, fǎn lí qí huò, rén jiē kuài qí shòu nìng, ér è xùn zhù zhī yīn jiǎo.
太和九年，帝令內養李好古齏鴆賜守澄，秘而不發，守澄死，仍贈揚州大都督。 其弟守涓為徐州監軍，召還，至中牟，誅之。守澄豢養訓、注，反罹其禍，人皆快 其受佞，而惡訓、注之陰狡。

lǐ xùn jì shā shǒu chéng, fù è zhèng zhù, nǎi zòu yòng zhù wèi fèng xiáng jié dù shǐ. xùn yù jǐn zhū huàn guān, nǎi yǔ jīn wú jiāng jūn hán yuē xīn chú tài yuán jié dù shǐ wáng fán xīn chú bīn níng jié dù shǐ guō xíng yú quán yù shǐ zhōng chéng lǐ xiào běn quán jīng zhào yǐn luó lì yán móu. qí nián shí yī yuè èr shí yī rì, shàng yù xuān zhèng diàn, bǎi liáo bān dìng, hán yuē bù zòu píng ān, nǎi zòu yuē: chén dāng zhàng xiè nèi shí liú shù, yè lái jiàng gān lù, qǐng bì xià xìng zhàng shě guān zhī. dì chéng niǎn qū jīn wú zhàng. zhōng wèi chóu shì liáng yǔ zhū guān xiān wǎng shí liú shù guān zhī, cì zhī qí zhà yòu wén mù xià bīng zhàng shēng, cāng huáng ér hái, zòu yuē: nán yá yǒu biàn. suì fú dì niǎn rù gé mén. lǐ xùn cóng niǎn dà hū yuē: bīn níng tài yuán zhī bīng, hé bù fù nán? wèi chéng yú zhě, rén shǎng bǎi qiān! yú shì shuí hé zhī zú, jí yù shǐ tái cóng rén, chí bīng rù xuān zhèng diàn yuàn, huàn guān sǐ zhě shén zhòng. niǎn jì rù gé mén, nèi guān hū wàn suì. é ér shì liáng děng lǜ jìn bīng wǔ bǎi yú rén, lù rèn chū dōng shàng gé féng rén jí shā, wáng yá jiǎ sù shū yuán yú lǐ xùn děng sì rén zǎi xiàng jí wáng fán guō xíng yú děng shí yī rén, shī héng què xià. zì shì quán guī shì liáng yǔ yú hóng zhì. zhì xuān zōng jí wèi, fù zhū qí tài shèn zhě, ér hūn sì zhī shì, réng wò jūn quán zhī zhòng yān.
李訓既殺守澄，復惡鄭注，乃奏用注為鳳翔節度使。訓欲盡誅宦官，乃與金吾 將軍韓約、新除太原節度使王璠、新除邠寧節度使郭行余、權御史中丞李孝本、權 京兆尹羅立言謀。其年十一月二十一日，上御宣政殿，百僚班定，韓約不奏平安， 乃奏曰：「臣當仗廨內石榴樹，夜來降甘露，請陛下幸仗舍觀之。」帝乘輦趨金吾 仗。中尉仇士良與諸官先往石榴樹觀之，伺知其詐；又聞幕下兵仗聲，蒼黃而還， 奏曰：「南衙有變。」遂扶帝輦入閣門。李訓從輦大呼曰：「邠寧、太原之兵，何 不赴難？衛乘輿者，人賞百千！」於是誰何之卒，及御史台從人，持兵入宣政殿院， 宦官死者甚眾。輦既入閣門，內官呼萬歲。俄而士良等率禁兵五百餘人，露刃出東 上閣逢人即殺，王涯、賈餗、舒元輿、李訓等四人宰相及王璠、郭行余等十一人， 屍橫闕下。自是權歸士良與魚弘志。至宣宗即位，復誅其太甚者，而閽寺之勢，仍 握軍權之重焉。

tián lìng zī, běn xìng chén. xián tōng zhōng, cóng yì fù rù nèi shì shěng wèi huàn zhě. pō zhī shū, yǒu móu lüè, zì zhū sī xiǎo shǐ jiān zhū zhèn yòng bīng, lèi qiān shén cè zhōng wèi zuǒ jiān mén wèi dà jiāng jūn. gān fú zhōng, dào qǐ guān dōng. zhū jūn zhū dào, yǐ lìng zī wèi guān jūn róng zhì zhì zuǒ yòu shén cè hù jià shí jūn děng shǐ. jīng shī bù shǒu, cóng xī zōng xìng shǔ. luán yú fǎn zhèng, lìng zī pō yǒu kuāng zuǒ zhī gōng, shí lìng zī wēi quán zhèn tiān xià.
田令孜，本姓陳。咸通中，從義父入內侍省為宦者。頗知書，有謀略，自諸司 小使監諸鎮用兵，累遷神策中尉、左監門衛大將軍。乾符中，盜起關東。諸軍誅盜， 以令孜為觀軍容、制置左右神策、護駕十軍等使。京師不守，從僖宗幸蜀。鸞輿返 正，令孜頗有匡佐之功，時令孜威權振天下。

shí guān zhōng kòu luàn chū píng, guó yòng xū jié, zhū jūn bù gěi. lìng zī qǐng yǐ ān yì jiě xiàn liǎng chí què yán kè lì, quán lì shén cè jūn. zhào xià, hé zhōng wáng zhòng róng kàng zhāng lùn liè, yán shǐ míng jiǔ lì lì dāng dào, shěng fù zì yǒu cháng guī. lìng zī nù, yòng wáng chù cún wèi hé zhōng jié dù shǐ, zhòng róng bù fèng zhào. lìng zī lǜ jìn bīng tǎo zhī. zhòng róng yǐn tài yuán jūn wèi yuán, zhàn yú shā yuàn, jìn jūn dà bài. jīng shī fù luàn, xī zōng chū xìng bǎo jī, yòu yí xìng shān nán, fāng zhèn jiē hàn lìng zī shēng shì. lìng zī jù, yǐn qián shū mì yáng fù gōng dài jǐ, cóng xìng liáng zhōu, qiú wèi xī chuān jiān jūn. xī chuān jié dù shǐ chén jìng xuān, jí lìng zī zhī dì yě.
時關中寇亂初平，國用虛竭，諸軍不給。令孜請以安邑、解縣兩池榷鹽課利， 全隸神策軍。詔下，河中王重榮抗章論列，言使名久例隸當道，省賦自有常規。令 孜怒，用王處存為河中節度使，重榮不奉詔。令孜率禁兵討之。重榮引太原軍為援， 戰於沙苑，禁軍大敗。京師復亂，僖宗出幸寶雞，又移幸山南，方鎮皆憾令孜生事。 令孜懼，引前樞密楊復恭代己，從幸梁州，求為西川監軍。西川節度使陳敬瑄，即 令孜之弟也。

zhāo zōng jí wèi, sān chuān dà luàn. zhào zǎi xiàng wéi zhāo dù zhèn xī chuān, chén jìng xuān bù shòu dài. lìng zī yǐn làng zhōu cì shǐ wáng jiàn wèi yuán, jiàn sù yǐ fù shì lìng zī. shí jiàn fāng luàn dōng chuān, wén qí zhào yě, yǐ xī shǔ kě tú, xīn rán fù zhī. jiàn yǐ suǒ lǐng qiān yú bīng zhì hàn zhōu, chén jìng xuān yǐ jiàn xióng háo nán zhì, cí ér qiǎn zhī. jiàn yuē: shí jūn ā fù zhào yǔ, jí mén ér jù, lín fān wén zhī, shú kěn xiāng róng? wèi yǔ bào lìng gōng, jiàn zhì cǐ, wú suǒ guī yě. suì qiǎn shǐ shàng biǎo, qǐng tǎo chén jìng xuān yǐ zì xiào. cháo tíng jiā zhī, jí mìng zhāo dù wèi zhāo tǎo, rù shǔ jiā bīng, jīng nián wú gōng, zhāo dù hái jīng. jiàn suì jué zhàn dào, bù tōng zhào shǐ. suì zhōng jí jī chéng dū, chén jìng xuān jì jiǒng, qiǎn lìng zī chū chéng, yǔ jiàn tōng hé. jiàn jìng zì wèi shǔ shuài, lìng zī yǐ yì fù zhī gù, yī yǐ réng jiù jiān jūn shì. jì ér chén jìng xuān yù zhèn, lìng zī yì wèi jiàn suǒ shā.
昭宗即位，三川大亂。詔宰相韋昭度鎮西川，陳敬瑄不受代。令孜引閬州刺史 王建為援，建素以父事令孜。時建方亂東川，聞其召也，以西蜀可圖，欣然赴之。 建以所領千餘兵至漢州，陳敬瑄以建雄豪難制，辭而遣之。建曰：「十軍阿父召予， 及門而拒，鄰籓聞之，孰肯相容？為予報令公，建至此，無所歸也。」遂遣使上表， 請討陳敬瑄以自效。朝廷嘉之，即命昭度為招討，入蜀加兵，經年無功，昭度還京。 建遂絕棧道，不通詔使。歲中急擊成都，陳敬瑄計窘，遣令孜出城，與建通和。建 竟自為蜀帥，令孜以義父之故，依倚仍舊監軍事。既而陳敬瑄遇鴆，令孜亦為建所 殺。

yáng fù guāng, nèi cháng shì yáng xuán jià zhī yǎng zi yě. yòu yǐ huàn zhě rù nèi shì shěng, kāng kǎi fù jié yì, yǒu chóu lüè, wèi xiǎo huáng mén, jiān zhèn bīng zhēng tǎo. gān fú zhōng, zéi qú huáng cháo zhī fàn jiāng xī, fù guāng wèi pái zhèn shǐ, qiǎn pàn guān wú yàn hóng rù chéng yù cháo zhǐ, cháo jí lìng qí jiāng shàng jūn zhǎng fèng biǎo guī guó. zhāo tǎo shǐ sòng wēi hài qí gōng, bìng bīng jī zéi, cháo nù, fù zuò piāo. cháo tíng zhū shàng jūn zhǎng, yuàn nù yù shēn. sòng wēi zhàn bài, fù guāng zǒng qí bīng quán, jìn gōng hóng zhōu, qín zéi jiāng xú táng jǔ. zhào yǐ jīng nán jié dù shǐ wáng duó wèi zhāo tǎo, dài sòng wēi. fù guāng jiān zhōng wǔ jūn, tún yú dèng zhōu, yǐ è zéi chōng.
楊復光，內常侍楊玄價之養子也。幼以宦者入內侍省，慷慨負節義，有籌略， 為小黃門，監鎮兵征討。乾符中，賊渠黃巢之犯江西，復光為排陣使，遣判官吳彥 弘入城喻朝旨，巢即令其將尚君長奉表歸國。招討使宋威害其功，並兵擊賊，巢怒， 復作剽。朝廷誅尚君長，怨怒愈深。宋威戰敗，復光總其兵權，進攻洪州，擒賊將 徐唐莒。詔以荊南節度使王鐸為招討，代宋威。復光監忠武軍，屯於鄧州，以遏賊 沖。

jīng shī xiàn zéi, jié dù shǐ zhōu jí shòu wěi mìng, zéi shǐ wǎng lái páng wǔ. jí cháng yè yàn, jí zhào fù guāng. zuǒ yòu yuē: zhōu gōng guī zéi, bì móu hài nèi shì, bù rú wù wǎng. fù guāng yuē: shì shì rú cǐ, yì bù tú quán. jí fù zhī. jiǔ hān, jí yán běn cháo shì, fù guāng yīn qì xià. liáng jiǔ yuē: zhàng fū suǒ gǎn zhě ēn yì, ér guī lì hài, fēi zhàng fū yě. gōng zì pǐ fū xiǎng gōng hóu zhī guì, qǐ shě shí bā yè tiān zǐ ér běi miàn chén zéi, hé ēn yì lì hài zhī kě yán hū! shēng lèi jù fā, jí yì wèi zhī liú tì. jí yuē: wú bù néng dú lì jù zéi, mào fèng ér xīn tú zhī, gù zhào gōng. lì jiǔ wèi méng. shì yè, fù guāng qiǎn qí yǎng zi shǒu liàng shā zéi shǐ yú chuán shě.
京師陷賊，節度使周岌受偽命，賊使往來旁午。岌嘗夜宴，急召復光。左右曰： 「周公歸賊，必謀害內侍，不如勿往。」復光曰：「事勢如此，義不圖全。」即赴 之。酒酣，岌言本朝事，復光因泣下。良久曰：「丈夫所感者恩義，而規利害，非 丈夫也。公自匹夫享公侯之貴，豈舍十八葉天子而北面臣賊，何恩義利害之可言乎！」 聲淚俱發，岌亦為之流涕。岌曰：「吾不能獨力拒賊，貌奉而心圖之，故召公。」 瀝酒為盟。是夜，復光遣其養子守亮殺賊使於傳舍。

shí qín zōng quán pàn jí, jù cài zhōu. fù guāng dé zhōng wǔ zhī shī sān qiān rù cài zhōu, shuō zōng quán, bǐ tóng yì jǔ. zōng quán qiǎn jiāng wáng shū lǜ zhòng wàn rén cóng fù guāng shōu jīng xiāng. cì dèng zhōu, wáng shū dòu liú bù jìn, fù guāng zhǎn zhī, bìng qí jūn, fēn wèi bā dōu. lù yàn hóng jìn huī lǐ shī tài wáng jiàn hán jiàn děng, jiē bā dōu zhī dà jiāng yě. jìn gōng nán yáng, zéi jiāng zhū wēn hé qín lái nì zhàn. fù guāng bài zhī, jìn shōu dèng zhōu, xiàn jié xíng zài, zhōng hé yuán nián wǔ yuè yě. fù guāng chéng shèng zhuī zéi, zhì lán qiáo, dīng mǔ yōu hái. xún qǐ fù, shòu zhào chōng tiān xià bīng mǎ dōu jiān, yā zhū jūn rù dìng guān fǔ. wáng zhòng róng wèi dōng miàn zhāo tǎo shǐ, fù guāng yǐ bīng huì zhī.
時秦宗權叛岌，據蔡州。復光得忠武之師三千入蔡州，說宗權，俾同義舉。宗 權遣將王淑率眾萬人從復光收荊襄。次鄧州，王淑逗留不進，復光斬之，並其軍， 分為八都。鹿晏弘、晉暉、李師泰、王建、韓建等，皆八都之大將也。進攻南陽， 賊將硃溫、何勤來逆戰。復光敗之，進收鄧州，獻捷行在，中和元年五月也。復光 乘勝追賊，至藍橋，丁母憂還。尋起復，受詔充天下兵馬都監，押諸軍入定關輔。 王重榮為東面招討使，復光以兵會之。

èr nián qī yuè, zhì hé zhōng. zéi jiāng zhū wēn shǒu tóng zhōu, fù guāng qiǎn shǐ yù zhī. jiǔ yuè, wēn yǐ suǒ bù lái jiàng. shí zéi jiāng lǐ xiáng shǒu huá zhōu, cháo kòu yì shèng, wáng zhòng róng yōu zhī. wèi fù guāng yuē: chén zéi zé fù guó, jù zhàn zé bīng wēi, jīn rì chéng bài, wèi kě zhī yě, gōng qí tú zhī. fù guāng yuē: yàn mén lǐ pú shè yǐ xióng wǔ zhèn běi chuí, qí jiā zūn yǔ wú xiān shì tóng huàn nán. lǐ yàn mén fèn bù gù shēn, zì bō qiān yǐ lái, zhēng bīng wèi zhì zhě, gài tài yuán zǔ lù yě. rú yǐ cháo zhǐ yù zhèng gōng, zhào dào, qí jūn bì zhì. zhòng róng yuē: shàn! wáng duó qiǎn shǐ fèng mò zhào zhī tài yuán, tài yuán yǐ bīng cóng zhī. jí shōu jīng chéng, sān bài cháo zéi, fù guāng yǔ qí zi shǒu liàng shǒu zōng děng shēn xiān fàn nán, gōng liè jū duō. qí nián liù yuè, zú yú hé zhōng, shí nián sì shí èr.
二年七月，至河中。賊將硃溫守同州，復光遣使諭之。九月，溫以所部來降。 時賊將李翔守華州，巢寇益盛，王重榮憂之。謂復光曰：「臣賊則負國，拒戰則兵 微，今日成敗，未可知也，公其圖之。」復光曰：「雁門李僕射以雄武振北陲，其 家尊與吾先世同患難。李雁門奮不顧身，自播遷已來，徵兵未至者，蓋太原阻路也。 如以朝旨諭鄭公，詔到，其軍必至。」重榮曰：「善！」王鐸遣使奉墨詔之太原， 太原以兵從之。及收京城，三敗巢賊，復光與其子守亮、守宗等身先犯難，功烈居 多。其年六月，卒於河中，時年四十二。

fù guāng suī huáng mén jìn xìng, rán kāng kǎi yǒu dà zhì, shàn fǔ shì zú jí sǐ zhī rì, jūn zhōng tòng kū lèi rì. shēn hòu píng zéi lì gōng zhě, duō shì fù guāng bù xià mén rén gù jiāng yě.
復光雖黃門近幸，然慷慨有大志，善撫士卒；及死之日，軍中慟哭累日。身後 平賊立功者，多是復光部下門人故將也。

zhū jiǎ zǐ: shǒu liàng, xìng yuán jié dù shǐ shǒu zōng, zhōng wǔ jié dù shǐ: shǒu xìn, shāng zhōu fáng yù shǐ shǒu zhōng, yáng zhōu jié dù shǐ qí yú yǐ shǒu wèi míng zhě shù shí rén, jiē wèi mù shǒu jiāng shuài.
諸假子：守亮，興元節度使；守宗，忠武節度使：守信，商州防禦使；守忠， 洋州節度使；其餘以守為名者數十人，皆為牧守將帥。

yáng fù gōng, zhēn yuán mò zhōng wèi yáng zhì lián zhī hòu. zhì lián zi qīn yì, dà zhōng cháo wèi shén cè zhōng wèi. qīn yì zi sān rén: xuán yì xuán jià xuán shí.
楊復恭，貞元末中尉楊志廉之後。志廉子欽義，大中朝為神策中尉。欽義子三 人：玄翼、玄價、玄寔。

xuán yì, xián tōng zhōng zhǎng shū mì xuán shí gān fú zhōng wèi yòu jūn zhōng wèi xuán jià, hé yáng jiān jūn.
玄翼，咸通中掌樞密；玄寔乾符中為右軍中尉；玄價，河陽監軍。

fù gōng, jí xuán yì zǐ yě. yǐ fù, yòu wèi huàn zhě, rù nèi shì shěng. zhī shū, yǒu xué shù, měi jiān zhū zhèn bīng. páng xūn zhī luàn, jiān zhèn yǒu gōng, zì hé yáng jiān jūn rù wèi xuān huī shǐ. xián tōng shí nián, xuán yì zú, qǐ fù wèi shū mì shǐ. shí huáng cháo fàn què, zuǒ jūn zhōng wèi tián lìng zī wèi tiān xià guān jūn róng zhì zhì shǐ, zhuān zhì zhōng wài. fù gōng měi shì lì zhēng dé shī, lìng zī nù, zuǒ shòu fù gōng fēi lóng shǐ, nǎi chēng jí tuì yú lán tián.
復恭，即玄翼子也。以父，幼為宦者，入內侍省。知書，有學術，每監諸鎮兵。 龐勛之亂，監陣有功，自河陽監軍入為宣徽使。咸通十年，玄翼卒，起復為樞密使。 時黃巢犯闕，左軍中尉田令孜為天下觀軍容制置使，專制中外。復恭每事力爭得失， 令孜怒，左授復恭飛龍使，乃稱疾退於藍田。

xī zōng zì shǔ hái jīng, tián lìng zī chū shī shī lǜ, chē jià zài xìng shān nán, fù yòng fù gōng wèi shū mì shǐ, xún dài lìng zī wèi yòu jūn zhōng wèi. shí xíng zài zhì zhì, nèi wài jīng lüè, jiē chū yú fù gōng. chē jià hái jīng, shòu guān jūn róng shǐ, fēng wèi guó gōng.
僖宗自蜀還京，田令孜出師失律，車駕再幸山南，復用復恭為樞密使，尋代令 孜為右軍中尉。時行在制置，內外經略，皆出於復恭。車駕還京，授觀軍容使，封 魏國公。

xī zōng yàn jià, yíng shòu wáng jiàn zuò. wén dé yuán nián, jiā kāi fǔ jīn wú shàng jiāng jūn, zhuān diǎn jìn bīng, jì jūn quán zài shǒu, pō shàn cháo zhèng. zhāo zōng è zhī, zhèng shì duō fǎng yú zǎi chén. gù wéi zhāo dù zhāng jùn dù ràng néng měi yǒu chén zòu, jí jǔ dà zhōng gù shì, shāo yì huàn zhě zhī quán. shàng xìng míng chá, yóu shì piān tīng zhī xìn shēng yān. guó jiù wáng guī, pō jū zhōng rèn shì, fù gōng è zhī, zòu shòu qián nán jié dù. zhì jí bǎi jiāng, fù zhōu ér méi, wù yì guī jiù yú fù gōng, shàng měi qiè chǐ dào fù gōng. fù gōng jiǎ zǐ tiān wēi jūn shǐ shǒu lì, quán yǒng guān yú liù jūn, rén jiē bì zhī. shàng yù zuì fù gōng, jù shǒu lì wèi luàn, nǎi wèi fù gōng yuē: wú yào qīng jiā shǒu lì zài zuǒ yòu, kě jìn lái. nǎi cì xìng lǐ, míng shùn jié, ēn chǒng tè yì, shì móu shū yào. nǎi yǔ fù gōng zhēng quán, měi zhōng shāng qí yīn shì, shòu shùn jié zhèn hǎi jūn jié dù shǐ tóng píng zhāng shì.
僖宗晏駕，迎壽王踐祚。文德元年，加開府、金吾上將軍，專典禁兵，既軍權 在手，頗擅朝政。昭宗惡之，政事多訪於宰臣。故韋昭度、張浚、杜讓能每有陳奏， 即舉大中故事，稍抑宦者之權。上性明察，由是偏聽之釁生焉。國舅王瑰，頗居中 任事，復恭惡之，奏授黔南節度。至吉柏江，覆舟而沒，物議歸咎於復恭，上每切 齒道復恭。復恭假子天威軍使守立，權勇冠於六軍，人皆避之。上欲罪復恭，懼守 立為亂，乃謂復恭曰：「吾要卿家守立在左右，可進來。」乃賜姓李，名順節，恩 寵特異，勢侔樞要。乃與復恭爭權，每中傷其陰事，授順節鎮海軍節度使、同平章 事。

dà shùn èr nián jiǔ yuè, zhào fù gōng zhì shì, cì zhàng lǚ. fù gōng jì shī shì, yù tuì zhǐ shāng shān bié jū, dì zài zhāo huà lǐ, jìn yù shān yíng. jiǎ zǐ shǒu xìn wèi yù shān jūn shǐ, shǒu xìn shí hòu fù gōng yú qí dì, huò wū gào yún yù shān jūn shǐ yǔ fù gōng móu luàn, zhào lǐ shùn jié lǜ jìn jūn gōng zhī. zhāo zōng yù yán xǐ lóu. shǒu xìn yǐ bīng jù zhī, shùn jié lǚ bài. jì wǎn, shǒu xìn fù gōng qiè qí zú chū tōng huà mén, qū xìng yuán. shǒu xìn lìng bù jiāng zhāng wǎn diàn qí hòu, wǎn zhàn bài, bèi qín. fù gōng zhì xìng yuán, jié dù shǐ yáng shǒu liàng nǎi jiū hé zhū shǒu yì xiōng dì jǔ bīng, yǐ tǎo shùn jié wèi míng. tiān zǐ zhào lǐ mào zhēn wáng xíng yú tǎo zhī.
大順二年九月，詔復恭致仕，賜杖履。復恭既失勢，欲退止商山別居，第在昭 化里，近玉山營。假子守信為玉山軍使，守信時候覆恭於其第，或誣告雲玉山軍使 與復恭謀亂，詔李順節率禁軍攻之。昭宗御延喜樓。守信以兵拒之，順節屢敗。際 晚，守信、復恭挈其族出通化門，趨興元。守信令部將張綰殿其後，綰戰敗，被擒。 復恭至興元，節度使楊守亮乃糾合諸守義兄弟舉兵，以討順節為名。天子詔李茂貞、 王行瑜討之。

míng nián, shǒu liàng bīng bài, fù gōng yǔ shǒu liàng qiè qí zú, jiāng bēn tài yuán, rù shāng shān. zhì qián yuán xiàn, wèi huá zhōu bīng suǒ huò, zhí sòng jīng shī, jiē xiāo shǒu yú shì. lǐ mào zhēn shōu xìng yuán, jìn fù gōng qián hòu yǔ shǒu liàng sī shū liù shí zhǐ, nèi sù zhì shì zhī yóu yún: chéng tiān shì suí jiā jiù yè, dà zhí dàn jī sù xùn bīng, bú yào jìn fèng. wú yú jīng zhēn zhōng yuán lì shòu wáng, yǒu rú cǐ fù xīn, mén shēng tiān zǐ, jì dé zūn wèi, nǎi fèi dìng cè guó lǎo. qí bù xùn rú shì. hòu fù gōng jiǎ zǐ yàn bó bēn tài yuán, shōu fù gōng hái gǔ, zàng yú jiè xiū xiàn zhī bào fù shān.
明年，守亮兵敗，復恭與守亮挈其族，將奔太原，入商山。至乾元縣，為華州 兵所獲，執送京師，皆梟首於市。李茂貞收興元，進復恭前後與守亮私書六十紙， 內訴致仕之由云：「承天是隋家舊業，大侄但積粟訓兵，不要進奉。吾於荊榛中援 立壽王，有如此負心，門生天子，既得尊位，乃廢定策國老。」其不遜如是。後復 恭假子彥博奔太原，收復恭骸骨，葬於介休縣之抱腹山。

fù gōng zhī hòu, huàn zhě xī mén zhòng suì wèi yòu jūn zhōng wèi. lǐ mào zhēn chū bìng shān nán, bīng zhòng qiáng shèng, gàn yù cháo zhèng, zǎi xiàng dù ràng néng yǔ zhòng suì děng móu zhū zhī. shī xìng, wèi mào zhēn suǒ bài, zhòng suì bèi zhū, nǎi yǐ nèi guān luò quán guàn liú jǐng xuān wèi zuǒ yòu jūn zhōng wèi.
復恭之後，宦者西門重遂為右軍中尉。李茂貞初並山南，兵眾強盛，干預朝政， 宰相杜讓能與重遂等謀誅之。師興，為茂貞所敗，重遂被誅，乃以內官駱全瓘、劉 景宣為左右軍中尉。

gān níng èr nián chūn, lǐ mào zhēn wáng xíng yú yǐ bīng rù cháo, shā zǎi xiàng wéi zhāo dù lǐ xī. hé dōng jié dù shǐ lǐ kè yòng lǜ shī dù hé, tǎo bīn qí èr shuài, jūn yú wèi běi. luò quán guàn yǔ mào zhēn sù wèi jiāng yán guī, xié tiān zǐ xìng qí zhōu, zhāo zōng cāng huáng xìng shā chéng. mào zhēn yǐ tài yuán wèn zuì, nǎi zhū quán guàn yán guī yǐ zì jiě. zhāo zōng xìng huá zhōu, huàn guān shāo wēi.
乾寧二年春，李茂貞、王行瑜以兵入朝，殺宰相韋昭度、李溪。河東節度使李 克用率師渡河，討邠、岐二帥，軍於渭北。駱全瓘與茂貞宿衛將閻圭，脅天子幸岐 州，昭宗蒼黃幸莎城。茂貞以太原問罪，乃誅全瓘、閻圭以自解。昭宗幸華州，宦 官稍微。

jí guāng huà hái gōng, nèi guān jǐng wù xiū sòng dào bì fù zhuān guó zhèng, zǎi xiàng cuī yìn shēn è zhī, zhōng wài bù mù. zǎi xiāng xú yàn ruò wáng bó yǒu dù liàng, jiàn qí yīn xiǎn xiāng qīng, jù wēi shí shì, cháng zòu yuē: rén jūn dāng wù dà tǐ, píng xīn yù wù, wú yǒu piān sī. piān rèn piān tīng, gǔ rén suǒ huàn. jīn zhōng guān hù chǒng, dào lù mù zhī, jiē zhī cǐ bì, rán wèi néng zú gǎi. qí duō nán jiàn píng, yǐ dào xiāo xī zhī. bì xià wù xiè shèng mó, qǐ qí jiān zhà. cuī yìn zhī bó suǒ zòu, pō xián zhī, tā rì jiàn shàng, yuē: wáng bó jiān xié, yǐ wèi chì shǐ wài yīng, bù kě zài xiàng wèi. èr nián liù yuè, biǎn bó guān, cì sǐ yú lán tián. dào bì wù xiū yì cì sǐ. yǐ shū mì shǐ liú jì shù wáng fèng xiān wèi liǎng jūn zhōng wèi, chū xú yàn ruò zhèn nán hǎi.
及光化還宮，內官景務修、宋道弼復專國政，宰相崔胤深惡之，中外不睦。宰 相徐彥若、王搏有度量，見其陰險相傾，懼危時事，嘗奏曰：「人君當務大體，平 心御物，無有偏私。偏任偏聽，古人所患。今中官怙寵，道路目之，皆知此弊，然 未能卒改。俟多難漸平，以道消息之。陛下勿泄聖謨，啟其奸詐。」崔胤知搏所奏， 頗銜之，他日見上，曰：「王搏奸邪，已為敕使外應，不可在相位。」二年六月， 貶搏官，賜死於藍田。道弼、務修亦賜死。以樞密使劉季述、王奉先為兩軍中尉， 出徐彥若鎮南海。

cuī yìn bǐng zhèng ér pái bìn huàn guān, jì shù děng wài jié fān hóu, yǐ wèi dǎng yuán. shí yī yuè liù rì, jì shù jiǎo zhào yǐ huáng tài zǐ jiān guó, suì fèi zhāo zōng. jū dōng nèi, duó chuán guó bǎo shòu tài zǐ. zhāo zōng yǐ hé huáng hòu gōng. shù rén suí xíng, yōu yú dōng gōng. jì shù shǒu chí yín yīn, yú shàng qián yǐ yīn huà dì shù shàng zuì zhuàng, yún: mǒu shí mǒu shì, nǐ bù cóng wǒ yán, qí zuì yī yě. qí bèi nì rú cǐ. nǎi lìng lǐ shī qián yǐ bīng wéi zhī. róng xī gù qí jiōng róng jué. shí fāng níng liè, pín yù wú bèi, kū shēng wén yú wài. xué qiáng tōng shí zhě liǎng yuè. shí èr yuè huì, cuī yìn děng móu fǎn zhèng, zhū jì shù fèng xiān, fù yíng zhāo zōng jí wèi, gǎi yuán tiān fù yuán nián.
崔胤秉政而排擯宦官，季述等外結籓侯，以為黨援。十一月六日，季述矯詔以 皇太子監國，遂廢昭宗。居東內，奪傳國寶授太子。昭宗以何皇后宮。數人隨行， 幽於東宮。季述手持銀禋，於上前以禋畫地數上罪狀，云：「某時某事，你不從我 言，其罪一也。」其悖逆如此。乃令李師虔以兵圍之。鎔錫錮其扃鎔鐍。時方凝冽， 嬪御無被，哭聲聞於外。穴牆通食者兩月。十二月晦，崔胤等謀反正，誅季述、奉 先，復迎昭宗即位，改元天復元年。

qí suì shí yī yuè, zhū quán zhōng kòu hé zhōng huá zhōu, xiàn zhī jīng shī zhèn kǒng. zhōng wèi hán quán huì qǐng shàng qiě xìng fèng xiáng. quán zhōng zhuī bī chéng yú, bīng wéi fèng xiáng zhě lěi nián. sān nián zhēng yuè, mào zhēn shā liǎng jūn zhōng wèi hán quán huì zhāng hóng yàn shū mì shǐ yuán yì jiǎn zhōu jìng róng děng èr shí èr rén, jiē zhǎn shǒu, yǐ bù náng zhù zhī, lìng xué shì xuē yí jǔ sòng yú quán zhōng qiú hé. shì yuè, quán zhōng yíng jià hái zhǎng ān, zhào yǐ cuī yìn wèi zǎi xiàng, jiān pàn liù jūn zhū wèi.
其歲十一月，硃全忠寇河中華州，陷之；京師震恐。中尉韓全誨請上且幸鳳翔。 全忠追逼乘輿，兵圍鳳翔者累年。三年正月，茂貞殺兩軍中尉韓全誨、張弘彥、樞 密使袁易簡、周敬容等二十二人，皆斬首，以布囊貯之，令學士薛貽矩送於全忠求 和。是月，全忠迎駕還長安，詔以崔胤為宰相，兼判六軍諸衛。

yìn zòu yuē: gāo zǔ tài zōng chéng píng shí, wú nèi guān diǎn jūn lǚ. zì tiān bǎo yǐ hòu, huàn guān jìn shèng. zhēn yuán yuán hé, fēn yǔ lín wèi wèi zuǒ yòu shén cè jūn, shǐ wèi cóng, lìng huàn guān zhǔ zhī, wéi yǐ èr qiān rén wèi dìng zhì. zì shì cān zhǎng shū mì. yóu shì nèi wù bǎi sī, jiē guī huàn zhě, shàng xià mí fèng, gòng wèi bù fǎ: dà zé qīng fù cháo zhèng, xiǎo zé gòu shàn fān fāng. chē jià pín zhì bō qiān, cháo tíng jiàn jiā wēi ruò, yuán qí huò zuò, shǐ zì zhōng rén. zì xiān dì lín yù yǐ lái, bì xià zuǎn chéng zhī hòu, péng chái rì chì, jiāo luàn cháo gāng, cǐ bù jiǎn qí běn gēn, zhōng wèi guó zhī máo zéi. nèi zhū sī shǐ wù huàn guān zhǔ zhě, wàng yī qiè bà zhī, zhū dào jiān jūn shǐ, bìng zhuī fù què tíng, jí guó jiā wàn shì zhī biàn yě. zhào yuē:
胤奏曰：「高祖、太宗承平時，無內官典軍旅。自天寶以後，宦官浸盛。貞元、 元和，分羽林衛為左、右神策軍，使衛從，令宦官主之，唯以二千人為定製。自是 參掌樞密。由是內務百司，皆歸宦者，上下彌縫，共為不法：大則傾覆朝政，小則 構扇籓方。車駕頻致播遷，朝廷漸加微弱，原其禍作，始自中人。自先帝臨御已來， 陛下纂承之後，朋儕日熾，交亂朝綱，此不翦其本根，終為國之蟊賊。內諸司使務 宦官主者，望一切罷之，諸道監軍使，並追赴闕廷，即國家萬世之便也。」詔曰：

huàn guān zhī xìng, zhào yú qín hàn. zhào gāo yán lè, jìng miè yíng zōng zhāng ràng duàn guī, suì qīng liú zuò. sì qí zhì zé guó bì shòu huò, wù qí shì zé yùn kě yán zhǎng. zhèn suǒ yǐ duàn zài bù yí, qí tiān yǒng mìng zhě yě.
宦官之興，肇於秦、漢。趙高、閻樂，竟滅嬴宗；張讓、段珪，遂傾劉祚。肆 其志則國必受禍，悟其事則運可延長。朕所以斷在不疑，祈天永命者也。

xiān huáng dì sì wèi zhī shǐ, nián zài yòu chōng, qún shù xiāng tuī, yǎn zhuān dà zhèng. yú shì dú liú yǔ nèi, bīng qǐ shān dōng, qiān xìng sān chuān, jǐ lún shén qì. huí luán zhī shǐ, lǜ tǔ sī ān, ér tián lìng zī dù néng jì gōng, qiān yáo jìn zhèn, chén cāng bō yuè, huàn nán xiāng réng. jì zhèn zuǎn chéng, yì xiāng wǔ màn, fù gōng zhòng suì chěng qí huò, dào bì jì shù jì qí xiōng yōu rǔ zhèn gōng, líng xié rú zǐ. tiān fù fǎn zhèng, zuì jǐ qiú ān, liǎng jūn nèi shū, yī qiè jiǎ jiè. hán quán huì děng měi huái fèn wǎn, céng wù bào chóu shì jiāng xiāng ruò xuè chóu, qīng jūn shàng rú mù ǒu. wèi zhōu xīng suì, jìng zhì bō qiān jí zài qí yáng, guò yú jī xiè. shàng yōu zōng shè qīng zhuì, xià tòng mín shù liú lí, máng rán gū jū, wú suǒ kòng gào.
先皇帝嗣位之始，年在幼沖，群豎相推，奄專大政。於是毒流宇內，兵起山東， 遷幸三川，幾淪神器。迴鑾之始，率土思安，而田令孜妒能忌功，遷搖近鎮，陳倉 播越，患難相仍。洎朕纂承，益相侮慢，復恭、重遂逞其禍，道弼、季述繼其凶； 幽辱朕躬，凌脅孺子。天復返正，罪己求安，兩軍內樞，一切假借。韓全誨等每懷 憤惋，曾務報仇；視將相若血仇，輕君上如木偶。未周星歲，竟致播遷；及在岐陽， 過於羈紲。上憂宗社傾墜，下痛民庶流離，茫然孤居，無所控告。

quán zhōng wèi jiān èr bǐng, shēn shí zhèn xīn, zhù bīng jìn jí yú sān nián, dú duàn fāng zhū yú yuán è. jīn xiè zuì jiāo miào, jí zhái gōng wéi, zhèng xíng dāng zài yú shì chū, chú è yí jué qí gēn běn. xiān cháo jí zhèn, wǔ zhì bō qiān, wáng jī zhī máng, jiǎn hào dà bàn fù bù néng bì zi, fū bù néng shì qī. yán niàn yú zī, tòng shēn gǔ suǐ, qí shuí zhī zuì? ěr bèi zhī yóu!
全忠位兼二柄，深識朕心，駐兵近及於三年，獨斷方誅於元惡。今謝罪 郊廟， 即宅宮闈，正刑當在於事初，除惡宜絕其根本。先朝及朕，五致播遷，王畿之氓， 減耗大半；父不能庇子，夫不能室妻。言念於茲，痛深骨髓，其誰之罪？爾輩之由！

dì wáng zhī wèi zhì yě, nèi yǒu zǎi fǔ qīng shì, wài yǒu fān hàn dà chén, qǐ kě lìng xíng yú zhī rén, cān yù dà zhèng? kuàng cǐ bèi jiē zhèn zhī jiā chén yě, bǐ yú rén chén zhī jiā, zé nú lì zhī liú. zì héng rú cǐ, zuì è guàn yíng, tiān mìng zhū zhī, zuì qǐ néng shě? héng shī fú fǎ, gù bù zú jīn, hán róng jiǔ zhī, yì suǒ duō kuì. qí dì wǔ kě fàn yǐ xià, bìng yí cì sǐ. qí zài jī diān tóng huá hé zhōng, bìng jǐn dǐ chù zhì qì. zhū dào jiān jūn shǐ yǐ xià, jí guǎn nèi jīng guò bìng jū tíng nèi shǐ, chì dào bìng yǎng suí chù zhū yí qì wén zòu. yǐ lìng zhǔn guó cháo gù shì, liàng liú sān shí rén, gè cì huáng juàn shān yī lǐng, yǐ bèi gōng nèi zhǐ shǐ, réng bù dé zhé yǒu yǎng nán. qí zuǒ yòu shén cè jūn, bìng lìng tíng fèi.
帝王之為治也，內有宰輔卿士，外有籓翰大臣，豈可令刑餘之人，參預大政？ 況此輩皆朕之家臣也，比於人臣之家，則奴隸之流。恣橫如此，罪惡貫盈，天命誅 之，罪豈能舍？橫屍伏法，固不足矜，含容久之，亦所多愧。其第五可范已下，並 宜賜死。其在畿甸同華、河中，並盡底處置訖。諸道監軍使已下，及管內經過並居 停內使，敕到並仰隨處誅夷訖聞奏。已令准國朝故事，量留三十人，各賜黃絹衫一 領，以備宮內指使，仍不得輒有養男。其左右神策軍，並令停廢。

shì rì, zhū sī huàn guān bǎi yú rén, jí suí jià fèng xiáng qún xiǎo yòu èr bǎi yú rén, yī shí zhǎn shǒu yú nèi shì shěng, xuè liú tú dì. jí gōng rén sòng róu děng shí yī rén, liǎng jiē sēng dào yǔ nèi guān xiāng shàn zhě èr shí yú rén, bìng chī sǐ yú jīng zhào fǔ. nèi zhū sī yī qiè bà zhī, jiē guī shěng sì. zì shì jīng chéng bìng wú huàn gōng, tiān zǐ měi xuān chuán zhào mìng, jí lìng gōng rén chū rù. cuī yìn suī fù chóu kuài zhì, guó zuò xuán yì fù wáng, bēi fū!
是日，諸司宦官百餘人，及隨駕鳳翔群小又二百餘人，一時斬首於內侍省，血 流塗地。及宮人宋柔等十一人，兩街僧道與內官相善者二十餘人，並笞死於京兆府。 內諸司一切罷之，皆歸省寺。自是京城並無宦宮，天子每宣傳詔命，即令宮人出入。 崔胤雖復仇快志，國祚旋亦覆亡，悲夫！

zàn yuē: chóng yōng dà shà, zhuàng qí yíng xì. diàn bāng yù wǔ, yì qí míng dé. xiāo rén yì biǎn, dòng bù liàng lì. tóu shǔ bài qì, liáng kān tài xī.
贊曰：崇墉大廈，壯其楹磶。殿邦禦侮，亦俟明德。宵人意褊，動不量力。投 鼠敗器，良堪太息。