huàn guān
宦官
yáng sī xù gāo lì shì lǐ fǔ guó chéng yuán zhèn yú cháo ēn liú xī xiān jiǎ míng guān dòu wén chǎng huò xiān míng jù wén zhēn tǔ tū chéng cuǐ wáng shǒu chéng tián lìng zī yáng fù guāng yáng fù gōng
○杨思勖 高力士 李辅国 程元振 鱼朝恩 刘希暹 贾明观 窦文场霍仙 鸣 俱文珍 吐突承璀 王守澄 田令孜 杨复光 杨复恭
táng zhì yǒu nèi shì shěng, qí guān yuán: nèi shì sì rén nèi cháng shì liù rén nèi yè zhě jiān liù rén nèi jǐ shì bā rén yè zhě shí èr rén diǎn yǐn shí bā rén sì bó èr rén sì rén liù rén. bié yǒu wǔ jú: yē tíng jú zhǎng gōng rén bù jí gōng wéi jú zhǎng gōng nèi mén jìn, qí shǔ yǒu zhǎng shàn gěi shǐ děng yuán xī guān jú zhǎng gōng rén jí bìng sǐ sàng nèi pū jú zhǎng gōng zhōng gōng zhàng dēng zhú nèi fǔ jú zhǔ zhōng cáng gěi nà. wǔ jú yǒu lìng chéng, jiē nèi guān wèi zhī.
唐制有内侍省,其官员:内侍四人;内常侍六人;内谒者监六人;内给事八人; 谒者十二人;典引十八人;寺伯二人;寺人六人。别有五局:掖廷局掌宫人簿籍; 宫闱局掌宫内门禁,其属有掌扇、给使等员;奚官局掌宫人疾病死丧;内仆局掌宫 中供帐灯烛;内府局主中藏给纳。五局有令丞,皆内官为之。
zhēn guān zhōng, tài zōng dìng zhì, nèi shì shěng bù zhì sān pǐn guān, nèi shì shì zhǎng guān, jiē sì pǐn. zhì yǒng chún mò, xiàng qī shí nián, quán wèi jiǎ yú nèi guān, dàn zài gé mén shǒu yù, huáng yī lǐn shí ér yǐ. zé tiān chēng zhì, èr shí nián jiān, chà zēng yuán wèi. zhōng zōng xìng cí, wù chóng ēn dài, shén lóng zhōng, huàn guān sān qiān yú rén, chāo shòu qī pǐn yǐ shàng yuán wài guān zhě qiān yú rén, rán yī zhū zǐ zhě shàng guǎ.
贞观中,太宗定制,内侍省不置三品官,内侍是长官,阶四品。至永淳末,向 七十年,权未假于内官,但在阁门守御,黄衣廪食而已。则天称制,二十年间,差 增员位。中宗性慈,务崇恩贷,神龙中,宦官三千余人,超授七品以上员外官者千 余人,然衣硃紫者尚寡。
xuán zōng zài wèi jì jiǔ, chóng zhòng gōng jìn, zhōng guān shāo chēng zhǐ zhě, jí shòu sān pǐn zuǒ yòu jiān mén jiāng jūn, dé mén shī qǐ jǐ. kāi yuán tiān bǎo zhōng, cháng ān dà nèi dà míng xīng qìng sān gōng, huáng zǐ shí zhái yuàn, huáng sūn bǎi sūn yuàn. dōng dōu dà nèi shàng yáng liǎng gōng, dà shuài gōng nǚ sì wàn rén, pǐn guān huáng yī yǐ shàng sān qiān rén, yī zhū zǐ zhě qiān yú rén. hòu lǐ fǔ guó cóng xìng líng wǔ, chéng yuán zhèn yì wèi dài zōng, hù chǒng yāo jūn, nǎi zhì shǒu sān gōng, fēng wáng jué, gàn yù guó zhèng, yì wèi quán wò bīng quán. dài zōng shí, zi yí běi fá, qīn wáng dōng tǎo, suì tè lì guān jūn róng xuān wèi shǐ, mìng yú cháo ēn wèi zhī, rán zì yǒu tǒng shuài, yì jiān lǐng ér yǐ.
玄宗在位既久,崇重宫禁,中官稍称旨者,即授三品、左右监门将军,得门施 棨戟。开元、天宝中,长安大内、大明、兴庆三宫,皇子十宅院,皇孙百孙院。东 都大内、上阳两宫,大率宫女四万人,品官黄衣已上三千人,衣硃紫者千余人。后 李辅国从幸灵武,程元振翼卫代宗,怙宠邀君,乃至守三公,封王爵,干预国政, 亦未全握兵权。代宗时,子仪北伐,亲王东讨,遂特立观军容宣慰使,命鱼朝恩为 之,然自有统帅,亦监领而已。
dé zōng bì jīng shī zhī nán, xìng shān nán, nèi guān dòu wén chǎng huò xiān míng yōng cóng. zéi píng zhī hòu, bù yù wǔ chén diǎn zhòng bīng, qí zuǒ yòu shén cè tiān wēi děng jūn, yù wěi huàn zhě zhǔ zhī. nǎi zhì hù jūn zhōng wèi liǎng yuán zhōng hù jūn liǎng yuán, fēn zhǎng jìn bīng, yǐ wén chǎng xiān míng wèi liǎng zhōng wèi, zì shì shén cè qīn jūn zhī quán, quán guī yú huàn zhě yǐ. zì zhēn yuán zhī hòu, wēi quán rì chì, lán qí jiāng chén, lǜ jiē zi xù fān fāng róng shuài, bì yǐ huì chéng wàn jī zhī yǔ duó rèn qíng, jiǔ zhòng zhī fèi lì yóu jǐ. yuán hé zhī jì, dú bèi shèng yú. cháng qìng zuǎn lóng, tú yù zhěn gàn zhī fèn lín xuān xiá yì, xuán wàng tú dì zhī yuān. ér yì yuè wèi chú, tāo tiān jǐn nù. jiǎ dì míng yuán zhī cì, mò fěi líng guān zhū páo zǐ shòu zhī róng, wú fēi xiàng bó. shì shí gāo pǐn bái shēn zhī shù, sì qiān liù bǎi yī shí bā rén, nèi zé cān bǐng róng quán, wài zé lín jiān fān yuè. wén zōng bāo zǔ zōng zhī chǐ, tòng zhǒu yè zhī chóu, sī jiǎn lì jiē, qù qí tài shèn. sòng shēn xī yán wèi chū kǒu, xún yǐ pò jiā lǐ zhòng yán móu zhī bù zāng, jī hū bài guó. hé dòu zhī tú zhuǎn cù, ràng guī zhī shì yóu kuáng, wǔ shí yú nián, huò tāi yú shān, zhāo zōng zhī jì, suǒ bù rěn wén.
德宗避泾师之难,幸山南,内官窦文场、霍仙鸣拥从。贼平之后,不欲武臣典 重兵,其左右神策、天威等军,欲委宦者主之。乃置护军中尉两员、中护军两员, 分掌禁兵,以文场、仙鸣为两中尉,自是神策亲军之权,全归于宦者矣。自贞元之 后,威权日炽,兰锜将臣,率皆子蓄;籓方戎帅,必以贿成;万机之与夺任情,九 重之废立由己。元和之季,毒被乘舆。长庆缵隆,徒郁枕干之愤;临轩暇逸,旋忘 涂地之冤。而易月未除,滔天尽怒。甲第名园之赐,莫匪伶官;硃袍紫绶之荣,无 非巷伯。是时高品白身之数,四千六百一十八人,内则参秉戎权,外则临监籓岳。 文宗包祖宗之耻,痛肘腋之仇,思翦厉阶,去其太甚。宋申锡言未出口,寻以破家; 李仲言谋之不臧,几乎败国。何、窦之徒转蹙,让、珪之势尤狂,五十余年,祸胎 逾煽,昭宗之季,所不忍闻。
chén biàn lǎn qián shū, kǎo zī fù zhé, shì yán dà jiào, shù jié qí yuán. hé zhě? zì shū qì yǐ lái, bù wú hūn sì, kuàng chuí zhī tiān xiàng, bèi jiàn zhí guān. jí rú qín huáng hàn wǔ, gōng wéi zhī nèi, huàn guān yǐ shì yàn yóu. dàn yīng ruì zhī jūn, cuò zhì sī dé jí huāng pì zhī zhǔ, shē dàng shì qiú. wěi fān zōu jué yǔ zhī tú, shì jī jiāng gǒu mǎ zhī wán, wài yán bù rù, wéi yù shì cóng. suī bìng liè wǔ hóu, yóu wèi shǎng báo biàn fēng wàn hù, shàng xián ēn shū. gǒu sī pěng rì zhī qín, suì jù huí tiān zhī shì. jí sān gāng cuò luàn, sì hǎi bēng lí. yuán běn chū zhī rù běi gōng, wú xū dài jìn shí rǎn mǐn zhī gōng yè xià, nèi shù xián zhū. xuán zhì tiǎn cuì bāng jiā, bù dú gǎn shāng hé qi, yín xíng sī chěng, kě wèi shāng xīn. xiàng shǐ bù jiǎ wēi quán, dàn qū wéi yǐ, hé zhǐ sì xīng zhōng jí, yì yì wàn shèng yán hóng! xī xián wèi shè shǔ zhī yù, bù qí rán hū?
臣遍览前书,考兹覆辙,试言大较,庶竭其源。何者?自书契已来,不无阍寺, 况垂之天象,备见职官。即如秦皇、汉武,宫闱之内,宦官以侍宴游。但英睿之君, 措置斯得;及荒僻之主,奢荡是求。委番、棸、蹶、楀之徒,饰姬姜狗马之玩,外 言不入,惟欲是从。虽并列五侯,犹为赏薄;遍封万户,尚嫌恩疏。苟思捧日之勤, 遂据回天之势。及三纲错乱,四海崩离。袁本初之入北宫,无须殆尽;石冉闵之攻 鄴下,内竖咸诛。旋至殄瘁邦家,不独感伤和气,淫刑斯逞,可为伤心。向使不假 威权,但趋帷扆,何止四星终吉,抑亦万乘延洪!昔贤为社鼠之喻,不其然乎?
jīn lù yáng sī xù yǐ xià suǒ xíng shì, yǐ wéi jiàn jiè yún.
今录杨思勖已下所行事,以为鉴诫云。
yáng sī xù, běn xìng sū, luó zhōu, shí chéng rén. wèi nèi guān yáng shì suǒ yǎng, yǐ yān, cóng shì nèi shì shěng. yù tǎo lǐ duō zuò gōng, chāo bài yín qīng guāng lù dài fu, xíng nèi cháng shì. sī xù yǒu lǚ lì, cán rěn hǎo shā. cóng lín zī wáng zhū wéi shì, suì cóng wáng wèi zhǎo shì, lèi qiān yòu jiān mén wèi jiāng jūn.
杨思勖,本姓苏,罗州,石城人。为内官杨氏所养,以阉,从事内侍省。预讨 李多祚功,超拜银青光禄大夫,行内常侍。思勖有膂力,残忍好杀。从临淄王诛韦 氏,遂从王为爪士,累迁右监门卫将军。
kāi yuán chū, ān nán shǒu lǐng méi xuán chéng pàn, zì chēng" hēi dì". yǔ lín yì zhēn là guó tōng móu, xiàn ān nán fǔ. zhào sī xù jiāng bīng tǎo zhī. sī xù zhì lǐng biǎo, jiū mù shǒu lǐng zǐ dì bīng mǎ shí yú wàn, qǔ fú bō gù dào yǐ jìn, chū qí bù yì. xuán chéng jù wén bīng zhì, huáng huò jì wú suǒ chū, jìng wèi guān jūn suǒ qín, lín zhèn zhǎn zhī, jǐn zhū qí dǎng yǔ, jī shī wèi jīng guān ér hái.
开元初,安南首领梅玄成叛,自称“黑帝”。与林邑、真腊国通谋,陷安南府。 诏思勖将兵讨之。思勖至岭表,鸠募首领子弟兵马十余万,取伏波故道以进,出其 不意。玄成遽闻兵至,惶惑计无所出,竟为官军所擒,临阵斩之,尽诛其党与,积 尸为京观而还。
shí èr nián, wǔ xī shǒu lǐng tán xíng zhāng zuò luàn, sī xù fù shòu zhào lǜ bīng tǎo zhī, shēng qín xíng zhāng, zhǎn qí dǎng sān wàn yú jí. yǐ jūn gōng lěi jiā fǔ guó dà jiàng jūn. hòu cóng dōng fēng, yòu jiā piào qí dà jiàng jūn, fēng guó guó gōng.
十二年,五溪首领覃行璋作乱,思勖复受诏率兵讨之,生擒行璋,斩其党三万 余级。以军功累加辅国大将军。后从东封,又加骠骑大将军,封虢国公。
shí sì nián, yōng zhōu zéi shuài liáng dà hǎi yōng bīn héng děng shù zhōu fǎn pàn. sī xù yòu tǒng bīng tǎo zhī, shēng qín liáng dà hǎi děng sān qiān yú rén, zhǎn yú dǎng èr wàn yú jí, fù jī shī wèi jīng guān.
十四年,邕州贼帅梁大海拥宾、横等数州反叛。思勖又统兵讨之,生擒梁大海 等三千余人,斩余党二万余级,复积尸为京观。
shí liù nián, lóng zhōu shǒu lǐng chén xíng fàn hé yóu lǔ féng lín děng jù tú zuò luàn, xiàn sì shí yú chéng. xíng fàn zì chēng dì, yóu lǔ chēng dìng guó dà jiàng jūn, lín chēng nán yuè wáng, gē jù lǐng biǎo. zhào sī xù lǜ yǒng lián dào děng bīng jí huái nán nǔ shǒu shí wàn rén jìn tǎo. bīng zhì lóng zhōu, lín zhèn qín yóu lǔ féng lín, zhǎn zhī. xíng fàn qián cuàn shēn zhōu, tóu yún jì pán liáo èr dòng. sī xù xī zhòng gōng zhī, shēng qín xíng fàn, zhǎn zhī. zhǎn qí dǎng liù wàn jí, huò kǒu mǎ jīn yù jù wàn jì. sī xù xìng gāng jué, suǒ de fú qiú, duō shēng bō qí miàn, huò lí fà jì, chè qù tóu pí jiàng shì yǐ xià, wàng fēng shè dàn, mò gǎn yǎng shì, gù suǒ zhì lì gōng. nèi jǐ shì niú xiān tóng shǐ yōu zhōu, shòu zhāng shǒu guī hòu lù. xuán zōng nù, mìng sī xù shā zhī. sī xù fù jià zhī shù rì, nǎi tàn qǔ qí xīn, jié qù shǒu zú, gē ròu ér dàn zhī, qí cán kù rú cǐ. èr shí bā nián zú, shí nián bā shí yú.
十六年,泷州首领陈行范、何游鲁、冯璘等聚徒作乱,陷四十余城。行范自称 帝,游鲁称定国大将军,璘称南越王,割据岭表。诏思勖率永、连、道等兵及淮南 弩手十万人进讨。兵至泷州,临阵擒游鲁、冯璘,斩之。行范潜窜深州,投云际、 盘辽二洞。思勖悉众攻之,生擒行范,斩之。斩其党六万级,获口马金玉巨万计。 思勖性刚决,所得俘囚,多生剥其面,或剺发际,掣去头皮;将士已下,望风慑惮, 莫敢仰视,故所至立功。内给事牛仙童使幽州,受张守珪厚赂。玄宗怒,命思勖杀 之。思勖缚架之数日,乃探取其心,截去手足,割肉而啖之,其残酷如此。二十八 年卒,时年八十余。
gāo lì shì, pān zhōu rén, běn xìng féng. shǎo yān, yǔ tóng lèi jīn gāng èr rén, shèng lì yuán nián lǐng nán tǎo jī shǐ lǐ qiān lǐ jìn rù gōng. zé tiān jiā qí xiá huì, zǒng jiǎo xiū zhěng, lìng jǐ shì zuǒ yòu. hòu yīn xiǎo guò, tà ér zhú zhī. nèi guān gāo yán fú shōu wèi jiǎ zǐ. yán fú chū zì wǔ sān sī jiā, lì shì suì wǎng lái sān sī dì. suì yú, zé tiān fù zhào rù jìn zhōng, lì sī gōng tái, lǐn shí zhī. zhǎng liù chǐ wǔ cùn, xìng jǐn mì, néng chuán zhào chì, shòu gōng wéi chéng.
高力士,潘州人,本姓冯。少阉,与同类金刚二人,圣历元年岭南讨击使李千 里进入宫。则天嘉其黠惠,总角修整,令给事左右。后因小过,挞而逐之。内官高 延福收为假子。延福出自武三思家,力士遂往来三思第。岁余,则天复召入禁中, 隶司宫台,廪食之。长六尺五寸,性谨密,能传诏敕,授宫闱丞。
jǐng lóng zhōng, xuán zōng zài fān, lì shì qīng xīn fèng zhī, jiē yǐ ēn gù. jí táng lóng píng nèi nán, shēng chǔ wèi, zòu lì shì shǔ nèi fāng, rì shì zuǒ yòu, zhuó shòu cháo sàn dài fū nèi jǐ shì. xiān tiān zhōng, yù zhū xiāo cén děng gōng, chāo bài yín qīng guāng lù dài fu, xíng nèi shì tóng zhèng yuán. kāi yuán chū, jiā yòu jiān mén wèi jiāng jūn, zhī nèi shì shěng shì.
景龙中,玄宗在籓,力士倾心奉之,接以恩顾。及唐隆平内难,升储位,奏力 士属内坊,日侍左右,擢授朝散大夫、内给事。先天中,预诛萧、岑等功,超拜银 青光禄大夫,行内侍同正员。开元初,加右监门卫将军,知内侍省事。
xuán zōng zūn zhòng gōng wéi, zhōng guān shāo chēng zhǐ, jí shòu sān pǐn jiāng jūn, mén shī qǐ jǐ, gù yáng sī xù lí jìng rén lín zhāo yǐn yǐn fèng xiáng děng, guì chǒng yǔ lì shì děng. yáng zé chí jié tǎo fá, lí lín zé fèng shǐ xuān chuán, yǐn zé zhǔ shū yuàn. qí yú sūn liù hán zhuāng yáng bā niú xiān tóng liú fèng tíng wáng chéng ēn zhāng dào bīn lǐ dà yí zhū guāng huī guō quán biān lìng chéng děng, diàn tóu gòng fèng jiān jūn rù fān jiào fāng gōng dé zhǔ dāng, jiē wèi wěi rèn zhī wù. jiān jūn zé quán guò jié dù, chū shǐ zé liè jùn pì yì. qí jùn xiàn fēng shàn, zhōng guān yī zhì jūn, zé suǒ jì qiān wàn jì, xiū gōng dé, shì niǎo shòu, yì yī chù, zé bù chì qiān guàn, jiē zài lì shì kě fǒu. gù dì chéng zhōng jiǎ dì, jī diān shàng tián guǒ yuán chí zhǎo, zhōng guān cān bàn yú qí jiān yǐ.
玄宗尊重宫闱,中官稍称旨,即授三品将军,门施棨戟,故杨思勖、黎敬仁、 林招隐、尹凤祥等,贵宠与力士等。杨则持节讨伐,黎、林则奉使宣传,尹则主书 院。其余孙六、韩庄、杨八、牛仙童、刘奉廷、王承恩、张道斌、李大宜、硃光辉、 郭全、边令诚等,殿头供奉、监军、入蕃、教坊、功德主当,皆为委任之务。监军 则权过节度,出使则列郡辟易。其郡县丰赡,中官一至军,则所冀千万计,修功德, 市鸟兽,诣一处,则不啻千贯,皆在力士可否。故帝城中甲第,畿甸上田、果园池 沼,中官参半于其间矣。
měi sì fāng jìn zòu wén biǎo, bì xiān chéng lì shì, rán hòu jìn yù, xiǎo shì biàn jué zhī. xuán zōng cháng yuē:" lì shì dāng shàng, wǒ qǐn zé wěn." gù cháng zhǐ yú gōng zhōng, xī chū wài zhái. ruò fù huì zhě, xiǎng wàng fēng cǎi, yǐ jì chuī xū, jié gān dǎn zhě duō yǐ. yǔ wén róng lǐ lín fǔ lǐ kuò zhī gài jiā yùn wéi jiān yáng shèn jīn wáng hóng yáng guó zhōng ān lù shān ān sī shùn gāo xiān zhī yīn zhī ér qǔ jiàng xiàng gāo wèi, qí yú zhí bù kě shèng jì. sù zōng zài chūn gōng, hū wèi èr xiōng, zhū wáng gōng zhǔ jiē hū" ā wēng", fù mǎ bèi hū wèi" yé". lì shì yú qǐn diàn cè lián wéi zhōng xiū xī, diàn cè yì yǒu yī yuàn, zhōng yǒu xiū gōng dé chù, diāo yíng cuǐ càn, qióng jí jīng miào. lì shì jǐn shèn wú dà guò, rán zì yǔ wén róng yǐ xià, yòng quán xiāng shì, yǐ wěn cháo gāng, jiē lì shì zhī yóu. yòu yǔ shí xiāo xi, guān qí shì hòu, suī zhì qīn ài, lín fù bài jiē bù zhī jiù.
每四方进奏文表,必先呈力士,然后进御,小事便决之。玄宗常曰:“力士当 上,我寝则稳。”故常止于宫中,稀出外宅。若附会者,想望风彩,以冀吹嘘,竭 肝胆者多矣。宇文融、李林甫、李适之、盖嘉运、韦坚、杨慎矜、王鉷、杨国忠、 安禄山、安思顺、高仙芝因之而取将相高位,其余职不可胜纪。肃宗在春宫,呼为 二兄,诸王公主皆呼“阿翁”,驸马辈呼为“爷”。力士于寝殿侧帘帷中休息,殿 侧亦有一院,中有修功德处,雕莹璀璨,穷极精妙。力士谨慎无大过,然自宇文融 已下,用权相噬,以紊朝纲,皆力士之由。又与时消息,观其势候,虽至亲爱,临 覆败皆不之救。
lì shì yì fù gāo yán fú fū qī, zhèng shòu gòng fèng. lǐng nán jié dù shǐ yú pān zhōu qiú qí běn mǔ mài shì sòng cháng ān, lìng liǎng ǎo zài táng, bèi yú gān cuì. jīn wú dà jiàng jūn chéng bó xiàn yǔ lì shì jié wèi xiōng dì, mài shì wáng, bó xiàn yú líng yán sàn fā, jù cuī dié, shòu bīn diào dá. shí qī nián, zèng lì shì fù guǎng zhōu dà dū dū, mài shì yuè guó fū rén.
力士义父高延福夫妻,正授供奉。岭南节度使于潘州求其本母麦氏送长安,令 两媪在堂,备于甘脆。金吾大将军程伯献与力士结为兄弟,麦氏亡,伯献于灵筵散 发,具缞绖,受宾吊答。十七年,赠力士父广州大都督,麦氏越国夫人。
kāi yuán chū, yíng zhōu lǚ xuán wù zuò lì jīng shī, nǚ yǒu zī sè, lì shì qǔ zhī wèi fù, zhuó xuán wù wèi shǎo qīng cì shǐ, zǐ dì jiē wèi wáng fù. lǚ fū rén zú, zàng chéng dōng, zàng lǐ shén shèng. zhōng wài zhēng zhì jì zèng, chōng yì qú lù zì dì zhì mù, chē mǎ bù jué.
开元初,瀛州吕玄晤作吏京师,女有姿色,力士娶之为妇,擢玄晤为少卿、刺 史,子弟皆为王傅。吕夫人卒,葬城东,葬礼甚盛。中外争致祭赠,充溢衢路;自 第至墓,车马不绝。
tiān bǎo chū, jiā lì shì guàn jūn dà jiàng jūn yòu jiān mén wèi dà jiàng jūn, jìn fēng bó hǎi jùn gōng. qī zài, jiā piào qí dà jiàng jūn. lì shì zī chǎn yīn hòu, fēi wáng hóu néng nǐ. yú lái tíng fāng zào bǎo shòu fó sì xīng níng fāng zào huá fēng dào shì guān, bǎo diàn zhēn tái, móu yú guó lì. yú jīng chéng xī běi jié lǐ shuǐ zuò niǎn, bìng zhuǎn wǔ lún, rì pò mài sān bǎi hú. chū, bǎo shòu sì zhōng chéng, lì shì zhāi qìng zhī, jǔ cháo bì zhì. fán jī zhōng zhě, yī jī bǎi qiān yǒu guī qí yì zhě, jī zhì èr shí chǔ, shǎo shàng shí chǔ.
天宝初,加力士冠军大将军、右监门卫大将军,进封渤海郡公。七载,加骠骑 大将军。力士资产殷厚,非王侯能拟。于来庭坊造宝寿佛寺、兴宁坊造华封道士观, 宝殿珍台,侔于国力。于京城西北截澧水作碾,并转五轮,日破麦三百斛。初,宝 寿寺钟成,力士斋庆之,举朝毕至。凡击钟者,一击百千;有规其意者,击至二十 杵,少尚十杵。
qí hòu yòu yǒu huá zhōu yuán sī yì, tè chéng ēn gù. rán lì shì qiǎo mì, rén yuè zhī sī yì jiāo jù, rén shì shū jù zhī. shí sì zài, zhì nèi shì shěng nèi shì jiān liǎng yuán, zhì zhèng sān pǐn, yǐ lì shì sī yì duì rèn zhī. xuán zōng xìng shǔ, sī yì zǒu tóu lù shān, lì shì cóng xìng chéng dū, jìn fēng qí guó gōng. cóng shàng huáng hái jīng, jiā kāi fǔ yí tóng sān sī, cì shí fēng wǔ bǎi hù.
其后又有华州袁思艺,特承恩顾。然力士巧密,人悦之;思艺骄倨,人士疏惧 之。十四载,置内侍省内侍监两员,秩正三品,以力士、思艺对任之。玄宗幸蜀, 思艺走投禄山,力士从幸成都,进封齐国公。从上皇还京,加开府仪同三司,赐实 封五百户。
shàng yuán yuán nián bā yuè, shàng huáng yí jū xī nèi gān lù diàn, lì shì yǔ nèi guān wáng chéng ēn wèi yuè děng, yīn shì shàng huáng dēng cháng qìng lóu, wèi lǐ fǔ guó suǒ gòu, pèi liú qián zhōng dào. lì shì zhì wū zhōu, dì duō jì ér bù shí, yīn gǎn shāng ér yǒng zhī yuē:" liǎng jīng zuò qín mài, wǔ xī wú rén cǎi. yí xià suī bù tóng, qì wèi zhōng bù gǎi."
上元元年八月,上皇移居西内甘露殿,力士与内官王承恩、魏悦等,因侍上皇 登长庆楼,为李辅国所构,配流黔中道。力士至巫州,地多荠而不食,因感伤而咏 之曰:“两京作芹卖,五溪无人采。夷夏虽不同,气味终不改。”
bǎo yìng yuán nián sān yuè, huì shè guī, zhì lǎng zhōu, yù liú rén yán jīng guó shì, shǐ zhī shàng huáng yàn dài. lì shì běi wàng hào tòng, ǒu xuè ér zú. dài zōng yǐ qí qí sù, bǎo hù xiān cháo, zèng yáng zhōu dà dū dū, péi zàng tài líng.
宝应元年三月,会赦归,至朗州,遇流人言京国事,始知上皇厌代。力士北望 号恸,呕血而卒。代宗以其耆宿,保护先朝,赠扬州大都督,陪葬泰陵。
lǐ fǔ guó, běn míng jìng zhōng, xián jiù mǎ jiā xiǎo ér. shǎo wèi yān, mào lòu, cū zhī shū jì. wèi pū, shì gāo lì shì, nián qiě sì shí yú, lìng zhǎng jiù zhōng bù jí. tiān bǎo zhōng, xián jiù shǐ wǔ hóng jiā qí xù mù zhī néng, jiàn rù dōng gōng. lù shān zhī luàn, xuán zōng xìng shǔ fǔ guó shì tài zǐ hù cóng, zhì mǎ wéi, zhū yáng guó zhōng. fǔ guó xiàn jì tài zǐ, qǐng fēn xuán zōng huī xià bīng, běi qū shuò fāng, yǐ tú xīng fù. fǔ guó cóng zhì líng wǔ, quàn tài zǐ jí dì wèi, yǐ xì rén xīn. sù zōng jí wèi, zhuó wèi tài zǐ jiā lìng, pàn yuán shuài fǔ xíng jūn sī mǎ shì, yǐ xīn fù wěi zhī. réng cì míng hù guó, sì fāng zòu shì, yù qián fú yìn jūn hào, yī yǐ wěi zhī. fǔ guó bù rú hūn xuè, cháng wèi sēng xíng, shì shì zhī xì, shǒu chí niàn zhū, rén jiē xìn yǐ wéi shàn. cóng xìng fèng xiáng, shòu tài zǐ zhān shì, gǎi míng fǔ guó.
李辅国,本名静忠,闲厩马家小兒。少为阉,貌陋,粗知书计。为仆,事高力 士,年且四十余,令掌厩中簿籍。天宝中,闲厩使五鉷嘉其畜牧之能,荐入东宫。 禄山之乱,玄宗幸蜀;辅国侍太子扈从,至马嵬,诛杨国忠。辅国献计太子,请分 玄宗麾下兵,北趋朔方,以图兴复。辅国从至灵武,劝太子即帝位,以系人心。肃 宗即位,擢为太子家令,判元帅府行军司马事,以心腹委之。仍赐名护国,四方奏 事,御前符印军号,一以委之。辅国不茹荤血,常为僧行,视事之隙,手持念珠, 人皆信以为善。从幸凤翔,授太子詹事,改名辅国。
sù zōng hái jīng, bài diàn zhōng jiān, xián jiù wǔ fāng gōng yuàn yíng tián zāi jiē zǒng jiān děng shǐ. yòu jiān lǒng yòu qún mù jīng jī zhù qián cháng chūn gōng děng shǐ, gòu dàng shào fǔ diàn zhōng èr jiān dōu shǐ. zhì dé èr nián shí èr yuè, jiā kāi fǔ yí tóng sān sī, jìn fēng chéng guó gōng, shí shí fēng wǔ bǎi hù.
肃宗还京,拜殿中监,闲厩、五坊、宫苑、营田、栽接、总监等使。又兼陇右 群牧、京畿铸钱、长春宫等使,勾当少府、殿中二监都使。至德二年十二月,加开 府仪同三司,进封郕国公,食实封五百户。
zǎi chén bǎi sī, bù shí zòu shì, jiē yīn fǔ guó shàng jué. cháng zài yín tái mén shòu shì, zhì chá shì zi shù shí rén, guān lì yǒu xiǎo guò, wú bù cì zhī, jí jiā tuī xùn. fǔ xiàn àn jū, sān sī zhì yù, bì yì fǔ guó qǔ jué, suí yì qū fēn, jiē chēng zhì chì, wú gǎn yì yì zhě. měi chū zé jiǎ shì shù bǎi rén wèi cóng. zhōng guì rén bù gǎn hū qí guān, dàn hū wǔ láng. zǎi xiàng lǐ kuí, shān dōng jiǎ zú, wèi jū tái fǔ, jiàn fǔ guó zhí zǐ dì zhī lǐ, wèi zhī wǔ fù. sù zōng yòu wèi fǔ guó qǔ gù lì bù shì láng yuán xī shēng zhí zhuó nǚ wèi qī. zhuó dì yì, shí bìng yǐn rù tái shěng, zhuó wèi liáng zhōu zhǎng shǐ. fǔ guó pàn yuán shuài xíng jūn sī mǎ, zhuān zhǎng jìn bīng, cì nèi zhái jū zhǐ.
宰臣百司,不时奏事,皆因辅国上决。常在银台门受事,置察事子数十人, 官吏有小过,无不伺知,即加推讯。府县按鞫,三司制狱,必诣辅国取决,随意区 分,皆称制敕,无敢异议者。每出则甲士数百人卫从。中贵人不敢呼其官,但呼五 郎。宰相李揆,山东甲族,位居台辅,见辅国执子弟之礼,谓之五父。肃宗又为辅 国娶故吏部侍郎元希声侄擢女为妻。擢弟挹,时并引入台省,擢为梁州长史。辅国 判元帅行军司马,专掌禁兵,赐内宅居止。
shàng huáng zì shǔ hái jīng, jū xīng qìng gōng, sù zōng zì jiā chéng zhōng qǐ jū. shàng huáng shí zhào líng guān zòu yuè, chí yíng gōng zhǔ wǎng lái gōng zhōng, fǔ guó cháng yīn hòu qí xì ér jiān zhī. shàng yuán yuán nián, shàng huáng cháng dēng cháng qìng lóu, yǔ gōng zhǔ yǔ. jiàn nán zòu shì guān guò cháo yè, shàng huáng lìng gōng zhǔ jí rú xiān yuàn zuò zhǔ rén.
上皇自蜀还京,居兴庆宫,肃宗自夹城中起居。上皇时召伶官奏乐,持盈公主 往来宫中,辅国常阴候其隙而间之。上元元年,上皇尝登长庆楼,与公主语。剑南 奏事官过朝谒,上皇令公主及如仙媛作主人。
fǔ guó qǐ wēi jiàn, guì dá rì jìn, bù wéi shàng huáng zuǒ yòu suǒ lǐ, lǜ ēn gù huò shuāi, nǎi qián huà qí móu yǐ zì gù. yīn chí yíng dài kè, nǎi zòu yún:" nán nèi yǒu yì móu." jiǎo zhào yí shàng huáng jū xī nèi, sòng chí yíng yú yù zhēn guān, gāo lì shì děng jiē zuò liú cuàn.
辅国起微贱,贵达日近,不为上皇左右所礼,虑恩顾或衰,乃潜画奇谋以自固。 因持盈待客,乃奏云:“南内有异谋。”矫诏移上皇居西内,送持盈于玉真观,高 力士等皆坐流窜。
èr nián bā yuè, bài bīng bù shàng shū, yú guān rú gù. zhào qún chén yú shàng shū shěng sòng shàng, cì yù fǔ jiǔ zhuàn tài cháng lè, wǔ shì róng fú jiā dào, cháo liè bì huì. fǔ guó jiāo zì rì shén, qiú wèi zǎi chén, sù zōng yuē:" yǐ gōng xūn lì, hé guān bù kě, dàn wèi yǔn cháo wàng, rú hé?" fǔ guó fěng pú yè péi miǎn lián zhāng jiàn jǐ. sù zōng mì wèi zǎi chén xiāo huá yuē: " fǔ guó yù dài píng zhāng shì, qīng děng yù yǒu zhāng jiàn, xìn hū?" huá bú duì. wèn péi miǎn, yuē:" chū wú cǐ shì, wú bì kě jié, zǎi xiàng bù kě de yě." huá fù rù zòu, shàng xǐ yuē:" miǎn gù kān dà yòng." fǔ guó xián zhī. bǎo yīng yuán nián sì yuè, sù zōng qǐn jí, zǎi chén děng bù kě yè jiàn, fǔ guó wū zòu huá zhuān quán, qǐng chù zhī. shàng bù xǔ, fǔ guó gù qǐng bù yǐ. nǎi bà huá zhī zhèng shì, shǒu lǐ bù shàng shū. jí dì bēng, huá jìng bèi chì zhú.
二年八月,拜兵部尚书,余官如故。诏群臣于尚书省送上,赐御府酒馔、太常 乐,武士戎服夹道,朝列毕会。辅国骄恣日甚,求为宰臣,肃宗曰:“以公勋力, 何官不可,但未允朝望,如何?”辅国讽仆射裴冕联章荐己。肃宗密谓宰臣萧华曰: “辅国欲带平章事,卿等欲有章荐,信乎?”华不对。问裴冕,曰:“初无此事, 吾臂可截,宰相不可得也。”华复入奏,上喜曰:“冕固堪大用。”辅国衔之。宝 应元年四月,肃宗寝疾,宰臣等不可谒见,辅国诬奏华专权,请黜之。上不许,辅 国固请不已。乃罢华知政事,守礼部尚书。及帝崩,华竟被斥逐。
dài zōng jí wèi, fǔ guó yǔ chéng yuán zhèn yǒu dìng cè gōng, yù zì héng. sī zòu yuē:" dà jiā dàn nèi lǐ zuò, wài shì tīng lǎo nú chǔ zhì." dài zōng nù qí bù xùn, yǐ fāng wò jìn jūn, bù yù jù zé. nǎi zūn wèi shàng fù, zhèng wú jù xì, jiē wěi cān jué. wǔ yuè, jiā sī kōng zhōng shū lìng, shí shí fēng bā bǎi hù. chéng yuán zhèn yù duó qí quán, qǐng shàng jiàn jiā jìn zhì, chéng qí yǒu jiàn, nǎi bà fǔ guó pàn yuán shuài xíng jūn shì, qí xián jiù yǐ xià shǐ míng, bìng fēn shòu zhū guì, réng yí jū wài. fǔ guó shǐ jù, máng rán shī jù. zhào jìn fēng bó lù wáng, bà zhōng shū lìng, xǔ cháo shuò wàng. fǔ guó yù rù zhōng shū xiū xiè biǎo, hūn lì zhǐ zhī yuē:" shàng fù bà xiāng, bù hé fù rù cǐ mén." nǎi qì fèn ér yán yuē:" lǎo nú sǐ zuì, shì lǎng jūn bù liǎo, qǐng yú dì xià shì xiān dì." shàng yóu yōu zhào dá zhī. shí yuè shí bā rì yè, dào rù fǔ guó dì, shā fǔ guó, xié shǒu bì ér qù. zhào kè mù shǒu zàng zhī, réng zèng tài fù.
代宗即位,辅国与程元振有定策功,愈恣横。私奏曰:“大家但内里坐,外事 听老奴处置。”代宗怒其不逊,以方握禁军,不欲遽责。乃尊为尚父,政无巨细, 皆委参决。五月,加司空、中书令,食实封八百户。程元振欲夺其权,请上渐加禁 制,乘其有间,乃罢辅国判元帅行军事,其闲厩已下使名,并分授诸贵,仍移居外。 辅国始惧,茫然失据。诏进封博陆王,罢中书令,许朝朔望。辅国欲入中书修谢表, 阍吏止之曰:“尚父罢相,不合复入此门。”乃气愤而言曰:“老奴死罪,事朗君 不了,请于地下事先帝。”上犹优诏答之。十月十八日夜,盗入辅国第,杀辅国, 携首臂而去。诏刻木首葬之,仍赠太傅。
chéng yuán zhèn, yǐ huàn zhě zhí nèi shì shěng, lèi qiān zhì nèi shè shēng shǐ. bǎo yìng mò, sù zōng yàn jià, zhāng huáng hòu yǔ tài zi yǒu yuàn, kǒng bù fù jǐ, yǐn yuè wáng xì rù gōng, yù lìng jiān guó. yuán zhèn zhī qí móu, mì gào lǐ fǔ guó, nǎi xié tài zi, zhū yuè wáng bìng qí dǎng yǔ. dài zōng jí wèi, yǐ gōng bài fēi lóng fù shǐ yòu jiān mén jiāng jūn shàng zhù guó, zhī nèi shì shěng shì. xún dài fǔ guó pàn yuán shuài xíng jūn sī mǎ, zhuān zhì jìn bīng, jiā zhèn jūn dà jiàng jūn yòu jiān mén wèi dà jiàng jūn, fēng bǎo dìng xiàn hóu, chōng bǎo yìng jūn shǐ. jiǔ yuè, jiā piào qí dà jiàng jūn, fēng bīn guó gōng, zèng qí fù yuán zhēn sī kōng. mǔ qiè shì, zhào guó fū rén. shì shí yuán zhèn zhī quán, shèn yú fǔ guó, jūn zhōng hū wèi" shí láng".
程元振,以宦者直内侍省,累迁至内射生使。宝应末,肃宗晏驾,张皇后与太 子有怨,恐不附己,引越王系入宫,欲令监国。元振知其谋,密告李辅国,乃挟太 子,诛越王并其党与。代宗即位,以功拜飞龙副使、右监门将军、上柱国,知内侍 省事。寻代辅国判元帅行军司马,专制禁兵,加镇军大将军、右监门卫大将军,封 保定县侯,充宝应军使。九月,加骠骑大将军,封邠国公,赠其父元贞司空。母郄 氏,赵国夫人。是时元振之权,甚于辅国,军中呼为“十郎”。
yuán zhèn cháng qǐng tuō yú xiāng yáng jié dù shǐ lái zhèn, zhèn bù cóng. jí yuán zhèn wò quán, zhēng zhèn rù cháo. zhèn qiān yán bù zhì. guǎng dé yuán nián, pò péi, suì rù cháo, bài bīng bù shàng shū. yuán zhèn yù bào sī hàn, wū zhèn zhī zuì, jìng zuò zhū. zǎi chén péi miǎn wèi sù zōng shān líng shǐ, yǒu shì yǔ yuán zhèn xiāng wéi, nǎi fà xiǎo lì zāng sī, biǎn miǎn shī zhōu cì shǐ. lái zhèn míng jiàng, péi miǎn yuán xūn, èr rén jì bèi wū xiàn, tiān xià fāng zhèn jiē jiě tǐ. yuán zhèn yóu yǐ jiāo háo zì chǔ, bù gù wù yì.
元振常请托于襄阳节度使来瑱,瑱不从。及元振握权,征瑱入朝。瑱迁延不至。 广德元年,破裴,遂入朝,拜兵部尚书。元振欲报私憾,诬瑱之罪,竟坐诛。宰 臣裴冕为肃宗山陵使,有事与元振相违,乃发小吏赃私,贬冕施州刺史。来瑱名将, 裴冕元勋,二人既被诬陷,天下方镇皆解体。元振犹以骄豪自处,不顾物议。
jiǔ yuè, tǔ bō dǎng xiàng rù fàn jīng jī, xià zhào zhēng bīng, zhū dào zú wú zhì zhě. shí yuè, fān jūn zhì biàn qiáo, dài zōng cāng huáng chū xìng shǎn zhōu zéi xiàn jīng shī, fǔ kù dàng jǐn. jí zhì xíng zài, tài cháng bó shì liǔ kàng shàng shū qiè jiàn zhū yuán zhèn yǐ xiè tiān xià, dài zōng gù rén qíng guī jiù, nǎi bà yuán zhèn guān, fàng guī tián lǐ, jiā zài sān yuán.
九月,吐蕃、党项入犯京畿,下诏征兵,诸道卒无至者。十月,蕃军至便桥, 代宗苍黄出幸陕州;贼陷京师,府库荡尽。及至行在,太常博士柳伉上疏切谏诛元 振以谢天下,代宗顾人情归咎,乃罢元振官,放归田里,家在三原。
shí èr yuè, chē jià hái jīng. yuán zhèn fú cuī má yú chē zhōng, rù jīng chéng, yǐ guī rèn yòng. yǔ yù shǐ dài fū wáng shēng yǐn jiǔ, wèi yù shǐ suǒ dàn. zhào yuē:
十二月,车驾还京。元振服缞麻于车中,入京城,以规任用。与御史大夫王昇 饮酒,为御史所弹。诏曰:
zú tán cuò lì, fǎ shàng bù róng tóng è yīn móu, yì dāng cóng zhòng. yǒu yī yú cǐ, qíng shí nán yuán. chéng yuán zhèn xìng wéi xiōng bì, zhì běn yōng yú, zuì ěr zhī shēn, hé dāng wàn sǐ. qǐng yǐ kuān qí yán diǎn, niàn qí wēi láo, qū fǎ shēn ēn, fàng guī tián lǐ. réng guāi kè jǐ, shàng wèi zhī fēi jì wàng hán xù zhī rén, bié zhù jì yú zhī wàng. gǎn wéi xiào jù, réng yù dòng yáo, bù lìng zhī chén, gòng wèi pì nì wàng tán xiū jiù, réng huái yuàn wàng. shù bīng guǒ jiǎ, biàn fú qián xíng, wú gù jūn qīn, jiāng tú bù guǐ. àn yàn jiē shì, wú suǒ táo xíng, shǒu zú yì mén, wèi yún sè zé. zhèn yóu bù wàng báo xiào, zài shě zuì rén tè kuān fǔ yuè zhī zhū, bǐ zhèng tóu huāng zhī diǎn. yí cháng liú zhēn zhōu bǎi xìng, wěi jīng zhào fǔ chà gāng dì sòng lù cì zhōu xiàn, chāi rén fáng yuán, zhì bǐ zhuō jū, wù xǔ dōng xī. zòng yǒu fēi cháng zhī shè, bù zài huì ēn zhī xiàn. fán bǎi liáo shù, yí tǐ zhèn huái.
族谈错立,法尚不容;同恶阴谋,议当从重。有一于此,情实难原。程元振性 惟凶愎,质本庸愚,蕞尔之身,合当万死。顷已宽其严典,念其微劳,屈法伸恩, 放归田里。仍乖克己,尚未知非;既忘含煦之仁,别贮觊觎之望。敢为啸聚,仍欲 动摇,不令之臣,共为睥睨;妄谈休咎,仍怀怨望。束兵裹甲,变服潜行,无顾君 亲,将图不轨。按验皆是,无所逃刑,首足异门,未云塞责。朕犹不忘薄效,再舍 罪人;特宽斧钺之诛,俾正投荒之典。宜长流榛州百姓,委京兆府差纲递送;路次 州县,差人防援,至彼捉拘,勿许东西。纵有非常之赦,不在会恩之限。凡百僚庶, 宜体朕怀。
yú cháo ēn, tiān bǎo mò yǐ huàn zhě rù nèi shì shěng, chū wèi pǐn guān, jǐ shì huáng mén. xìng xiá huì, shàn xuān dá, tōng shū jì. zhì dé zhōng, cháng lìng jiān jūn shì. jiǔ jié dù tǎo ān qìng xù yú xiāng zhōu, bù lì tǒng shuài, yǐ cháo ēn wèi guān jūn róng xuān wèi chǔ zhì shǐ. guān jūn róng shǐ míng, zì cháo ēn shǐ yě. yǐ gōng lěi jiā zuǒ jiān mén wèi dà jiàng jūn. shí guō zi yí pín lì dà gōng, dāng dài wú chū qí yòu cháo ēn dù qí gōng gāo, lǚ háng jiān dié zi yí xī xīn fèng shàng, shū bù jiè yì. sù zōng yīng wù, tè chá qí xīn, gù cháo ēn zhī jiān bù xíng. zì xiāng zhōu zhī bài, shǐ sī míng zài xiàn hé luò, cháo ēn cháng tǒng jìn jūn zhèn shǎn, yǐ diàn dōng xià. guǎng dé yuán nián, xī fān rù fàn jīng jī, dài zōng xìng shǎn. shí jìn jūn bù jí, zhēng zhào lí sàn, bǐ zhì huá yīn, cháo ēn dà jūn jù zhì yíng fèng, liù shī fāng zhèn. yóu shì shēn jiā chǒng yì, gǎi wéi tiān xià guān jūn róng xuān wèi chù zhì shǐ. shí sì fāng wèi níng, wàn wù shì yīn, shàng fāng zhù yì xūn chén, cháo ēn zhuān diǎn shén cè jūn, chū rù jìn zhōng, shǎng cì wú suàn.
鱼朝恩,天宝末以宦者入内侍省,初为品官,给事黄门。性黠惠,善宣答,通 书计。至德中,常令监军事。九节度讨安庆绪于相州,不立统帅,以朝恩为观军容 宣慰处置使。观军容使名,自朝恩始也。以功累加左监门卫大将军。时郭子仪频立 大功,当代无出其右;朝恩妒其功高,屡行间谍;子仪悉心奉上,殊不介意。肃宗 英悟,特察其心,故朝恩之间不行。自相州之败,史思明再陷河洛,朝恩常统禁军 镇陕,以殿东夏。广德元年,西蕃入犯京畿,代宗幸陕。时禁军不集,征召离散, 比至华阴,朝恩大军遽至迎奉,六师方振。由是深加宠异,改为天下观军容宣慰处 置使。时四方未宁,万务事殷,上方注意勋臣,朝恩专典神策军,出入禁中,赏赐 无算。
cháo ēn xìng běn fán liè, shì xūn zì fá, mí suǒ jì dàn. shí yǐn fǔ rú jí qīng bó wén shì yú mén xià, jiǎng shòu jīng jí, zuò wéi wén zhāng, cū néng bǎ bǐ shì yì, nǎi dà yán yú cháo shì zhī zhōng, zì wèi yǒu wén wǔ cái gàn, yǐ yāo ēn chǒng. shàng yōu yù zhī, jiā pàn guó zǐ jiàn shì, guāng lù hóng lú lǐ bīn nèi fēi lóng xián jiù děng shǐ. fù guó zǐ jiàn shì shì, tè zhào zǎi chén bǎi liáo liù jūn jiāng jūn sòng shàng, jīng zhào fǔ zào shí, jiào fāng cì lè. dà chén qún guān èr bǎi yú rén, jiē yǐ běn guān bèi zhāng fú chōng fù xué shēng, liè yú jiān zhī láng xià, shì zhào gěi qián wàn guàn chōng shí běn, yǐ gōng xué shēng chú liào. cháo ēn zì héng, qiú qǔ wú yàn, fán yǒu zòu qǐng, yǐ xiān yǔn wèi dù, xìng chén wèi yǒu qí bǐ.
朝恩性本凡劣,恃勋自伐,靡所忌惮。时引腐儒及轻薄文士于门下,讲授经籍, 作为文章,粗能把笔释义,乃大言于朝士之中,自谓有文武才干,以邀恩宠。上优 遇之,加判国子监事,光禄、鸿胪、礼宾、内飞龙、闲厩等使。赴国子监视事,特 诏宰臣、百僚、六军将军送上,京兆府造食,教坊赐乐。大臣群官二百余人,皆以 本官备章服充附学生,列于监之廊下,侍诏给钱万贯充食本,以供学生厨料。朝恩 恣横,求取无厌,凡有奏请,以先允为度,幸臣未有其比。
dà lì èr nián, cháo ēn xiàn tōng huà mén wài cì zhuāng wèi sì, yǐ zī zhāng jìng tài hòu míng fú réng qǐng yǐ zhāng jìng wéi míng, fù jiā xìng zào, qióng jí zhuàng lì. yǐ chéng zhōng cái mù bù zú chōng fèi, nǎi zòu huài qǔ jiāng tíng guǎn huá qīng gōng guàn lóu jí bǎi sī xíng xiè jiàng xiàng méi guān zhái gěi qí yòng, tǔ mù zhī yì, jǐn yú wàn yì. sān nián, ràng pàn guó zǐ jiàn shì, jiā hán guó gōng.
大历二年,朝恩献通化门外赐庄为寺,以资章敬太后冥福;仍请以章敬为名, 复加兴造,穷极壮丽。以城中材木不足充费,乃奏坏曲江亭馆、华清宫观楼及百司 行廨、将相没官宅给其用,土木之役,仅逾万亿。三年,让判国子监事,加韩国公。
zhāng jìng tài hòu jì rì, bǎi liáo yú xìng táng sì xíng xiāng, cháo ēn zhì zhāi zhuàn yú sì wài zhī chē fāng, yán zǎi chén bǎi liáo jiù shí. cháo ēn zì kǒu tán shí zhèng, gōng qīng tì xī. hù bù láng zhōng xiàng lǐ zào diàn zhōng shì yù shǐ lǐ kàn yǐ zhèng yán zhé zhī. cháo ēn bù yuè, nǎi bà huì.
章敬太后忌日,百僚于兴唐寺行香,朝恩置斋馔于寺外之车坊,延宰臣百僚就 食。朝恩恣口谈时政,公卿惕息。户部郎中相里造、殿中侍御史李衎以正言折之。 朝恩不悦,乃罢会。
hòu cháng shì diàn yú guó zǐ jiàn. zǎi chén bǎi liáo jiē huì, cháo ēn jiǎng yì, zhēng dǐng guà" fù sù" zhī yì, yǐ jī yuán zài. zài xīn xián zhī, yīn tú chú qù zhī. shàng yǐ cháo ēn tài héng, yì è zhī. zài yù cì qí biàn, qiǎo zhòng shāng zhī nǎi yòng fù xīn cuī zhāo wèi jīng zhào yǐn, cì cháo ēn chū chù. zhāo bù lìn cái lù, qián yǔ cháo ēn dǎng shǎn zhōu guān chá shǐ huáng fǔ wēn xiāng jié, wēn yǔ zhāo xié. zì shì cháo ēn dòng jìng, zài jiē zhī zhī, jù xì xī yǐ wén. shàng yì nù, cháo ēn wèi zhī chá, rì yǐ jiāo hèng. zài zòu jiā cháo ēn shí fēng, yòu jiā huáng fǔ wēn quán wèi, yǐ sì qí yù.
后尝释奠于国子监。宰臣百僚皆会,朝恩讲《易》,征《鼎卦》“覆餗”之义, 以讥元载。载心衔之,阴图除去之。上以朝恩太横,亦恶之。载欲伺其便,巧中伤 之;乃用腹心崔昭为京兆尹,伺朝恩出处。昭不吝财赂,潜与朝恩党陕州观察使皇 甫温相结,温与昭协。自是朝恩动静,载皆知之,巨细悉以闻。上益怒,朝恩未之 察,日以骄横。载奏加朝恩实封,又加皇甫温权位,以肆其欲。
wǔ nián, cháo ēn suǒ nì wǔ jiàng liú xī xiān wēi yǒu guò wǔ, shàng fěng zhī. zhào bà cháo ēn guān jūn róng shǐ, jiā shí fēng tōng qián yī qiān hù. cháo ēn shǐ yí, rán měi cháo yè, ēn gù rú cháng, yì bù yǐ zài wèi yì. huì hán shí yàn jìn chén, cháo ēn rù yè. xiān shì, měi yàn bà, bì chū hái yíng, shì rì yǒu zhào liú zhī. cháo ēn shǐ jù, yán pō bèi màn, shàng yì yǐ jiù ēn bù zhī zé. shì rì cháo ēn hái dì, zì jīng ér zú. liú xī xiān yì xià yù cì sǐ.
五年,朝恩所昵武将刘希暹微有过忤,上讽之。诏罢朝恩观军容使,加实封通 前一千户。朝恩始疑,然每朝谒,恩顾如常,亦不以载为意。会寒食宴近臣,朝恩 入谒。先是,每宴罢,必出还营,是日有诏留之。朝恩始惧,言颇悖慢,上亦以旧 恩不之责。是日朝恩还第,自经而卒。刘希暹亦下狱赐死。
xī xiān, chū zì róng wǔ, yǒu lǚ lì, xíng mào guāng wěi, yǐ qí shè wén. cháo ēn yòng zhī wèi shén cè dōu yú hòu, fēng jiāo hé jùn wáng. shàn hòu cháo ēn yì zhǐ, shēn bèi wěi xìn. lèi qiān zhì tài pú qīng, yǔ bīng mǎ shǐ wáng jià hè tóng zhǎng jìn bīng, suǒ wéi bù fǎ. fěng cháo ēn yú běi jūn zhì yù, zhào fāng shì xiōng è shào nián, luó zhī chéng nèi fù rén, wū yǐ wéi fǎ, bǔ zhì yù zhōng, rěn kù kǎo xùn, lù qí jiā chǎn, bìng méi yú jūn. huò yǒu jǔ xuǎn zhī shì, cái huò shāo yīn, kè yú lǚ shè, yù hèng sǐ zhě fēi yī. fāng shì kǔ zhī, wèi zhī" rù dì láo". bǔ zéi lì yǒu jiǎ míng guān zhě, yóu xiōng dù, yǐ lǚ zhì dà yù, jiā chǎn jù wàn. xī xiān dǎng zhī, dì zài jìn mì, rén wú gǎn yán zhě. cháo ēn sǐ, shàng kuān yòu zhī. yǐ sù zhì fēi shùn, lǜ bú jiàn róng, cháng zì yí jù. yǔ wáng jià hè lián zhí, xī xiān cí duō bù xùn. jià hè chún jǐn, shàng xìn rèn zhī, zhì shì yǐ xī xiān yǔ shàng wén, nǎi zhū zhī.
希暹,出自戎伍,有膂力,形貌光伟,以骑射闻。朝恩用之为神策都虞候,封 交河郡王。善候朝恩意旨,深被委信。累迁至太仆卿,与兵马使王驾鹤同掌禁兵, 所为不法。讽朝恩于北军置狱,召坊市凶恶少年,罗织城内富人,诬以违法,捕置 狱中,忍酷考讯,录其家产,并没于军。或有举选之士,财货稍殷,客于旅舍,遇 横死者非一。坊市苦之,谓之“入地牢”。捕贼吏有贾明观者,尤凶蠹,以屡置大 狱,家产巨万。希暹党之,地在禁密,人无敢言者。朝恩死,上宽宥之。以素志非 顺,虑不见容,常自疑惧。与王驾鹤联职,希暹辞多不逊。驾鹤纯谨,上信任之, 至是以希暹语上闻,乃诛之。
jiǎ míng guān zhě, běn wàn nián xiàn bǔ zéi lì. shì xī xiān, zì wèi xiōng è, dú shén chái láng. cháo ēn xī xiān jì sǐ, yuán zài fù shòu míng guān jiān móu, qián róng zhī, tè zòu lìng jiāng xī xiào lì. míng guān jiāng chū chéng, bǎi xìng shù wàn rén huái zhuān shí hòu zhī, zài lìng shì lì zhǐ yuē. míng guān zài hóng zhōu èr nián, guān chá shǐ wèi shǎo yóu róng zhī. jí lù sì gōng dài shǎo yóu, zhì jùn zhī rì, zhào míng guān chī shā zhī. shí zhě jiǎn wèi zhī míng, duō lù zhī zhèng.
贾明观者,本万年县捕贼吏。事希暹,恣为凶恶,毒甚豺狼。朝恩、希暹既死, 元载复受明观奸谋,潜容之,特奏令江西效力。明观将出城,百姓数万人怀砖石候 之,载令市吏止约。明观在洪州二年,观察使魏少游容之。及路嗣恭代少游,至郡 之日,召明观笞杀之。识者减魏之名,多路之正。
cháo ēn sù dài lǐ bù shàng shū péi shì yān, hù bù shì láng pàn dù zhī dì wǔ qí, èr rén yì zuò biǎn guān.
朝恩素待礼部尚书裴士淹,户部侍郎、判度支第五琦,二人亦坐贬官。
dòu wén chǎng huò xiān míng zhě, shǐ zài dōng gōng shì dé zōng. chū yú cháo ēn zhū hòu, nèi guān bù fù diǎn bīng, dé zōng yǐ qīn jūn wěi bái zhì zhēn. zhì zhēn duō nà háo mín lù, bǔ wèi jūn shì, qǔ qí yōng zhí, shēn wú zài jūn zhě, dàn yǐ míng jí qǐng gěi ér yǐ. jīng shī zhī luàn, dì zhào jìn jūn yù zéi, zhì zhēn zhào jí wú sù, shì shí bìng wú zhì zhě, wéi wén chǎng xiān míng lǜ zhū huàn zhě jí qīn wáng zuǒ yòu cóng xíng. zhì zhēn biǎn guān, zuǒ yòu jìn lǚ, xī wěi wén chǎng zhǔ zhī. cóng xìng shān nán, liǎng jūn jiàn jí.
窦文场、霍仙鸣者,始在东宫事德宗。初鱼朝恩诛后,内官不复典兵,德宗以 亲军委白志贞。志贞多纳豪民赂,补为军士,取其佣直,身无在军者,但以名籍请 给而已。泾师之乱,帝召禁军御贼,志贞召集无素,是时并无至者,唯文场、仙鸣 率诸宦者及亲王左右从行。志贞贬官,左右禁旅,悉委文场主之。从幸山南,两军 渐集。
dé zōng hái jīng, pō jì sù jiàng, fán wò bīng duō zhě, xī bà zhī. jìn lǚ wén chǎng xiān míng fēn tǒng yān. zhēn yuán shí èr nián liù yuè, tè lì hù jūn zhōng wèi liǎng yuán zhōng hù jūn liǎng yuán, yǐ shuài jìn jūn. nǎi yǐ wén chǎng wèi zuǒ shén cè hù jūn zhōng wèi, xiān míng wèi yòu shén cè hù jūn zhōng wèi, yòu shén wēi jūn shǐ zhāng shàng jìn wèi yòu shén cè zhōng hù jūn, nèi yè zhě jiān jiāo xī wàng wèi zuǒ shén cè zhōng hù jūn, zì wén chǎng děng shǐ yě.
德宗还京,颇忌宿将,凡握兵多者,悉罢之。禁旅文场、仙鸣分统焉。贞元十 二年六月,特立护军中尉两员、中护军两员,以帅禁军。乃以文场为左神策护军中 尉,仙鸣为右神策护军中尉,右神威军使张尚进为右神策中护军,内谒者监焦希望 为左神策中护军,自文场等始也。
shí dòu huò zhī quán, zhèn yú tiān xià, fān zhèn jié jiāng, duō chū jìn jūn, tái shěng qīng yào, shí chū qí mén. wén chǎng lěi jiā piào qí dà jiàng jūn. shì suì xiān míng bìng, dì cì mǎ shí pǐ, lìng yú zhū sì wèi sēng zhāi yǐ qí fú. jiǔ bìng bù yù, shí sì nián, cāng cù ér zú. shàng yí zuǒ yòu xiǎo shǐ zhèng jiāng shí zhōng jiā dú, pèi liú zhě shù shí rén. xiān míng sǐ hòu, yǐ kāi fǔ nèi cháng shì dì wǔ shǒu liàng wèi yòu jūn zhōng wèi. wén chǎng lián biǎo qǐng zhì shì, xǔ zhī.
时窦、霍之权,振于天下,籓镇节将,多出禁军,台省清要,时出其门。文场 累加骠骑大将军。是岁仙鸣病,帝赐马十匹,令于诸寺为僧斋以祈福。久病不愈, 十四年,仓卒而卒。上疑左右小使正将食中加毒,配流者数十人。仙鸣死后,以开 府内常侍第五守亮为右军中尉。文场连表请致仕,许之。
shí wǔ nián yǐ hòu, yáng zhì lián sūn róng yì wèi zuǒ yòu jūn zhōng wèi, yì zhǒng dòu huò zhī shì, hù chǒng jiāo zì. tān lì mào chǒng zhī tú, lì qí nà huì, duō fù lì zhī. zhì yú zhēn yuán mò, huàn guān fù shèng. shùn zōng jí wèi, wáng shū wén yòng shì, yǔ wéi zhí yì móu duó shén cè jūn quán, nǎi yòng sù jiàng fàn xī cháo wèi jīng xī běi jìn jūn dōu jiāng. shì wèi xíng, wèi nèi guān jù wén zhēn děng suǒ pái, shū wén biǎn ér zhǐ.
十五年已后,杨志廉、孙荣义为左右军中尉,亦踵窦、霍之事,怙宠骄恣。贪 利冒宠之徒,利其纳贿,多附丽之。至于贞元末,宦官复盛。顺宗即位,王叔文用 事,与韦执谊谋夺神策军权,乃用宿将范希朝为京西北禁军都将。事未行,为内官 俱文珍等所排,叔文贬而止。
jù wén zhēn, zhēn yuán mò huàn guān, hòu cóng yì fù xìng, yuē liú zhēn liàng. xìng zhōng zhèng, gāng ér dǎo yì. shùn zōng jí wèi, fēng jí bù néng shì cháo zhèng, ér huàn guān lǐ zhōng yán yǔ niú měi rén shì bìng. měi rén shòu zhǐ yú dì, fù xuān zhī yú zhōng yán zhōng yán shòu zhī wáng shū wén. shū wén yǔ cháo shì liǔ zōng yuán liú yǔ xī hán rì huá tú yì, rán hòu xià zhōng shū, bǐ wéi zhí yì shī xíng, gù wáng zhī quán zhèn tiān xià. shū wén yù duó huàn zhě bīng quán, měi zhōng yán xuān mìng, nèi chén wú gǎn yán zhě, wéi zhēn liàng jiàn yì yǔ zhī zhēng. zhī qí péng tú chì, lǜ huī cháo zhèng, nǎi yǔ zhōng guān liú guāng qí xuē wén zhēn shàng yǎn jiě yù děng móu, zòu qǐng lì guǎng líng wáng wèi huáng tài zǐ, gòu dàng jūn guó dà shì. shùn zōng kě zhī. zhēn liàng suì zhào xué shì wèi cì gōng zhèng yīn lǐ chéng wáng yá rù jīn luán diàn, cǎo lì chǔ jūn zhào. jí tài zǐ shòu nèi chán, jǐn zhú shū wén zhī dǎng, zhèng shì xī wěi jiù chén, shí yì jiā zhēn liàng zhī zhōng jìn. lèi qiān zhì yòu wèi dà jiàng jūn, zhī nèi shì shěng shì. yuán hé bā nián zú, xiàn zōng sī qí yì dài zhī gōng, zèng kāi fǔ yí tóng sān sī.
俱文珍,贞元末宦官,后从义父姓,曰刘贞亮。性忠正,刚而蹈义。顺宗即位, 风疾不能视朝政,而宦官李忠言与牛美人侍病。美人受旨于帝,复宣之于忠言;忠 言授之王叔文。叔文与朝士柳宗元、刘禹锡、韩日华图议,然后下中书,俾韦执谊 施行,故王之权振天下。叔文欲夺宦者兵权,每忠言宣命,内臣无敢言者,唯贞亮 建议与之争。知其朋徒炽,虑隳朝政,乃与中官刘光琦、薛文珍、尚衍、解玉等谋, 奏请立广陵王为皇太子,勾当军国大事。顺宗可之。贞亮遂召学士卫次公、郑絪、 李程、王涯入金銮殿,草立储君诏。及太子受内禅,尽逐叔文之党,政事悉委旧臣, 时议嘉贞亮之忠荩。累迁至右卫大将军,知内侍省事。元和八年卒,宪宗思其翊戴 之功,赠开府仪同三司。
tǔ tū chéng cuǐ, yòu yǐ xiǎo huáng mén zhí dōng gōng, xìng mǐn huì, yǒu cái gàn. xiàn zōng jí wèi, shòu nèi cháng shì, zhī nèi shěng shì, zuǒ jiān mén jiāng jūn. é shòu zuǒ jūn zhōng wèi gōng dé shǐ. sì nián, wáng chéng zōng pàn, zhào yǐ chéng cuǐ wèi hé zhōng hé nán zhè xī xuān shè děng dào fù zhèn zhōu xíng yíng bīng mǎ zhāo tǎo děng shǐ, nèi shì shěng cháng shì sòng wéi chéng wèi hé nán shǎn zhōu hé yáng yǐ lái guǎn yì shǐ, nèi guān cáo huái yù liú guó zhēn mǎ jiāng cháo děng fēn wéi hé běi xíng yíng liáng liào guǎn yì děng shǐ. jiàn guān yù shǐ shàng shū xiāng shǔ, jiē yán zì gǔ wú zhōng guì rén wéi bīng mǎ tǒng shuài zhě, bǔ quē dú gū yù duàn píng zhòng yóu jī qiè. xiàn zōng bù huò yǐ, gǎi wéi chōng zhèn zhōu yǐ lái zhāo fǔ chǔ zhì děng shǐ. jí chéng cuǐ lǜ jìn jūn shàng lù, dì yù tōng huà mén lóu, wèi yù qiǎn zhī. chū shī jīng nián wú gōng, nǎi qiǎn mì rén gào wáng chéng zōng, lìng shàng shū dài zuì, xǔ yǐ bà bīng wèi jiě. réng zòu zhāo yì jié dù shǐ lú cóng shǐ sù yǔ zéi tōng, xǔ wèi chéng zōng qiú jié yuè. nǎi yòu lù zhōu yá jiāng wū zhòng yìn móu zhí cóng shǐ sòng jīng shī. jí chéng zōng biǎo zhì, cháo tíng yì bà bīng, chéng cuǐ bān shī, réng wèi jìn jūn zhōng wèi. duàn píng zhòng kàng shū jí lùn chéng cuǐ qīng móu bì fù, qǐng zhǎn zhī yǐ xiè tiān xià, xiàn zōng bù huò yǐ, jiàng wèi jūn qì shǐ. é fù wèi zuǒ wèi shàng jiàng jūn, zhī nèi shì shěng shì.
吐突承璀,幼以小黄门直东宫,性敏慧,有才干。宪宗即位,授内常侍,知内 省事,左监门将军。俄授左军中尉、功德使。四年,王承宗叛,诏以承璀为河中、 河南、浙西、宣歙等道赴镇州行营兵马招讨等使,内侍省常侍宋惟澄为河南、陕州、 河阳已来馆驿使,内官曹淮玉、刘国珍、马江朝等分为河北行营粮料馆驿等使。谏 官、御史上疏相属,皆言自古无中贵人为兵马统帅者,补阙独孤郁、段平仲尤激切。 宪宗不获已,改为充镇州已来招抚处置等使。及承璀率禁军上路,帝御通化门楼, 慰谕遣之。出师经年无功,乃遣密人告王承宗,令上疏待罪,许以罢兵为解。仍奏 昭义节度使卢从史素与贼通,许为承宗求节钺。乃诱潞州牙将乌重胤谋执从史送京 师。及承宗表至,朝廷议罢兵,承璀班师,仍为禁军中尉。段平仲抗疏极论承璀轻 谋弊赋,请斩之以谢天下,宪宗不获已,降为军器使。俄复为左卫上将军,知内侍 省事。
shí gōng jiàn kù shǐ liú xī xiān qǔ yǔ lín dà jiàng jūn sūn shú qián èr shí wàn, yǐ qiú fāng zhèn, shì fā cì sǐ, cí xiāng gào jié, shì lián chéng cuǐ, nǎi chū wèi huái nán jié dù jiān jūn shǐ.
时弓箭库使刘希先取羽林大将军孙璹钱二十万,以求方镇,事发赐死,辞相告 讦,事连承璀,乃出为淮南节度监军使。
tài zǐ tōng shì shè rén lǐ shè, xìng kuáng xiǎn, tóu guǐ shàng shū, lùn xī xiān chéng cuǐ wú zuì, bù yí biǎn lù. jiàn yì dài fū zhī guǐ shì kǒng kuí, jiàn shè shū zhī fù běn, bù shòu qí zhāng. shè chí shū yú guāng shùn mén yù jìn zhī, kuí shàng shū lùn qí xiān xié, biǎn shè xiá zhōu sī cāng. shàng dài chéng cuǐ zhī yì wèi yǐ, ér zǎi xiàng lǐ jiàng zài hàn lín, shí shù lùn chéng cuǐ zhī guò, gù chū zhī. bā nián, yù zhào chéng cuǐ hái, nǎi bà jiàng xiàng wèi. chéng cuǐ hái, fù wèi shén cè zhōng wèi. huì zhāo tài zǐ hōng, chéng cuǐ jiàn yì qǐng lì lǐ wáng kuān wèi tài zǐ, xiàn zōng bù nà, lì suì wáng yòu. mù zōng jí wèi, xián chéng cuǐ bù yòu jǐ, zhū zhī. jìng zōng shí, zhōng wèi mǎ cún liàng lùn chéng cuǐ zhī yuān, zhào xuě zhī, réng lìng jiǎ zǐ shì yè yǐ lǐ shōu zàng.
太子通事舍人李涉,性狂险,投匭上书,论希先、承璀无罪,不宜贬戮。谏议 大夫、知匭事孔戣,见涉疏之副本,不受其章。涉持疏于光顺门欲进之,戣上疏论 其纤邪,贬涉硖州司仓。上待承璀之意未已,而宰相李绛在翰林,时数论承璀之过, 故出之。八年,欲召承璀还,乃罢绛相位。承璀还,复为神策中尉。惠昭太子薨, 承璀建议请立澧王宽为太子,宪宗不纳,立遂王宥。穆宗即位,衔承璀不佑己,诛 之。敬宗时,中尉马存亮论承璀之冤,诏雪之,仍令假子士晔以礼收葬。
wáng shǒu chéng, yuán hé mò huàn zhě. xiàn zōng jí dà jiàn, nèi guān chén hóng qìng děng shì nì. xiàn zōng yīng wǔ, wēi dé zài rén, nèi guān mì zhī, bù gǎn chú tǎo, dàn yún yào fā bào bēng. shí shǒu chéng yǔ zhōng wèi mǎ jìn tán liáng shǒu qiān liú chéng xié wéi yuán sù děng dìng cè lì mù zōng huáng dì. cháng qìng zhōng, shǒu chéng zhī shū mì shì.
王守澄,元和末宦者。宪宗疾大渐,内官陈弘庆等弑逆。宪宗英武,威德在人, 内官秘之,不敢除讨,但云药发暴崩。时守澄与中尉马进潭、梁守谦、刘承偕、韦 元素等定册立穆宗皇帝。长庆中,守澄知枢密事。
chū, yuán hé zhōng, shǒu chéng wèi xú zhōu jiān jūn, yù yì chéng yī rén zhèng zhù, chū rù jié dù shǐ lǐ yùn jiā. zhù mǐn wù guò rén, bó tōng diǎn yì, qí yì yī bǔ, yóu zhēn yú miào, rén jiàn zhī zhě, wú bù huān rán. zhù cháng wèi lǐ yùn zhǔ huáng jīn, fú yī dāo guī, kě yù wěi ruò zhòng zhuì zhī jí, fù néng fǎn lǎo chéng tóng. yùn yǔ shǒu chéng fú zhī, pō xiào. shǒu chéng zhī shū mì, jiàn yǐn rù jìn zhōng, mù zōng dài zhī yì hòu. zhù duō qí guǐ, měi yǔ shǒu chéng yán bì tōng xī.
初,元和中,守澄为徐州监军,遇翼城医人郑注,出入节度使李醖家。注敏悟 过人,博通典艺,棋奕医卜,尤臻于妙,人见之者,无不欢然。注尝为李醖煮黄金, 服一刀圭,可愈痿弱重膇之疾,复能反老成童。醖与守澄服之,颇效。守澄知枢密, 荐引入禁中,穆宗待之亦厚。注多奇诡,每与守澄言必通夕。
wén zōng jí wèi, shǒu chéng wèi piào qí dà jiàng jūn, chōng yòu jūn zhōng wèi. zhù fù de xìng yú wén zōng, hòu yī yǐ shǒu chéng, dà wéi jiān bì. wén zōng yǐ yuán hé nì dǎng shàng zài, qí dǎng dà shèng, xīn cháng fèn wǎn, duān jū bù yí. hàn lín xué shì sòng shēn xī cháng dú duì tàn zhī, shàng lüè yán qí yì, shēn xī qǐng jiàn chú qí bī. dì yì yǐ shēn xī chén hòu yǒu fāng lüè, wèi qí shì kě chéng, nǎi yòng wèi zǎi xiàng. shēn xī móu wèi guǒ, wèi zhù suǒ chá, shǒu chéng nǎi lìng jūn lì dòu lú zhe wū gào shēn xī yǔ zhāng wáng móu nì, shēn xī zuò biǎn.
文宗即位,守澄为骠骑大将军,充右军中尉。注复得幸于文宗,后依倚守澄, 大为奸弊。文宗以元和逆党尚在,其党大盛,心常愤惋,端居不怡。翰林学士宋申 锡尝独对探知,上略言其意,申锡请渐除其逼。帝亦以申锡沉厚有方略,为其事可 成,乃用为宰相。申锡谋未果,为注所察,守澄乃令军吏豆卢著诬告申锡与漳王谋 逆,申锡坐贬。
zǎi xiàng lǐ féng jí cóng zǐ xùn, yǔ zhù jiāo tōng, xùn yì jī guǐ wàn duān, èr rén qíng yì xiāng de, jù wèi shǒu chéng suǒ zhòng. fù yǐn xùn rù jìn zhōng, wèi shàng jiǎng zhōu yì. jì de xìng, yòu tàn zhī dì zhǐ, fù yǐ chú huàn guān móu zhōng dì yì. dì yǐ xùn cái biàn zòng héng, yǐ wéi qí shì bì jié, dài yǐ shū chǒng, zì liú rén zhōng yòng wéi xué guān, chōng shì jìn xué shì. shí chóu shì liáng yǒu yì shàng zhī gōng, wèi shǒu chéng suǒ yì, wèi wèi tōng xiǎn. xùn zòu yòng shì liáng fēn shǒu chéng zhī quán, nǎi yǐ shì liáng wèi zuǒ jūn zhōng wèi shǒu chéng bù yuè, liǎng xiāng máo dùn. xùn yīn qí è.
宰相李逢吉从子训,与注交通,训亦机诡万端,二人情义相得,俱为守澄所重。 复引训入禁中,为上讲《周易》。既得幸,又探知帝旨,复以除宦官谋中帝意。帝 以训才辩纵横,以为其事必捷,待以殊宠,自流人中用为学官,充侍进学士。时仇 士良有翌上之功,为守澄所抑,位未通显。训奏用士良分守澄之权,乃以士良为左 军中尉;守澄不悦,两相矛盾。训因其恶。
tài hé jiǔ nián, dì lìng nèi yǎng lǐ hào gǔ jī zhèn cì shǒu chéng, mì ér bù fā, shǒu chéng sǐ, réng zèng yáng zhōu dà dū dū. qí dì shǒu juān wèi xú zhōu jiān jūn, zhào hái, zhì zhōng mù, zhū zhī. shǒu chéng huàn yǎng xùn zhù, fǎn lí qí huò, rén jiē kuài qí shòu nìng, ér è xùn zhù zhī yīn jiǎo.
太和九年,帝令内养李好古齑鸩赐守澄,秘而不发,守澄死,仍赠扬州大都督。 其弟守涓为徐州监军,召还,至中牟,诛之。守澄豢养训、注,反罹其祸,人皆快 其受佞,而恶训、注之阴狡。
lǐ xùn jì shā shǒu chéng, fù è zhèng zhù, nǎi zòu yòng zhù wèi fèng xiáng jié dù shǐ. xùn yù jǐn zhū huàn guān, nǎi yǔ jīn wú jiāng jūn hán yuē xīn chú tài yuán jié dù shǐ wáng fán xīn chú bīn níng jié dù shǐ guō xíng yú quán yù shǐ zhōng chéng lǐ xiào běn quán jīng zhào yǐn luó lì yán móu. qí nián shí yī yuè èr shí yī rì, shàng yù xuān zhèng diàn, bǎi liáo bān dìng, hán yuē bù zòu píng ān, nǎi zòu yuē:" chén dāng zhàng xiè nèi shí liú shù, yè lái jiàng gān lù, qǐng bì xià xìng zhàng shě guān zhī." dì chéng niǎn qū jīn wú zhàng. zhōng wèi chóu shì liáng yǔ zhū guān xiān wǎng shí liú shù guān zhī, cì zhī qí zhà yòu wén mù xià bīng zhàng shēng, cāng huáng ér hái, zòu yuē:" nán yá yǒu biàn." suì fú dì niǎn rù gé mén. lǐ xùn cóng niǎn dà hū yuē:" bīn níng tài yuán zhī bīng, hé bù fù nàn? wèi shèng yú zhě, rén shǎng bǎi qiān!" yú shì shuí hé zhī zú, jí yù shǐ tái cóng rén, chí bīng rù xuān zhèng diàn yuàn, huàn guān sǐ zhě shén zhòng. niǎn jì rù gé mén, nèi guān hū wàn suì. é ér shì liáng děng lǜ jìn bīng wǔ bǎi yú rén, lù rèn chū dōng shàng gé féng rén jí shā, wáng yá jiǎ sù shū yuán yú lǐ xùn děng sì rén zǎi xiàng jí wáng fán guō xíng yú děng shí yī rén, shī héng què xià. zì shì quán guī shì liáng yǔ yú hóng zhì. zhì xuān zōng jí wèi, fù zhū qí tài shèn zhě, ér hūn sì zhī shì, réng wò jūn quán zhī zhòng yān.
李训既杀守澄,复恶郑注,乃奏用注为凤翔节度使。训欲尽诛宦官,乃与金吾 将军韩约、新除太原节度使王璠、新除邠宁节度使郭行余、权御史中丞李孝本、权 京兆尹罗立言谋。其年十一月二十一日,上御宣政殿,百僚班定,韩约不奏平安, 乃奏曰:“臣当仗廨内石榴树,夜来降甘露,请陛下幸仗舍观之。”帝乘辇趋金吾 仗。中尉仇士良与诸官先往石榴树观之,伺知其诈;又闻幕下兵仗声,苍黄而还, 奏曰:“南衙有变。”遂扶帝辇入阁门。李训从辇大呼曰:“邠宁、太原之兵,何 不赴难?卫乘舆者,人赏百千!”于是谁何之卒,及御史台从人,持兵入宣政殿院, 宦官死者甚众。辇既入阁门,内官呼万岁。俄而士良等率禁兵五百余人,露刃出东 上阁逢人即杀,王涯、贾餗、舒元舆、李训等四人宰相及王璠、郭行余等十一人, 尸横阙下。自是权归士良与鱼弘志。至宣宗即位,复诛其太甚者,而阍寺之势,仍 握军权之重焉。
tián lìng zī, běn xìng chén. xián tōng zhōng, cóng yì fù rù nèi shì shěng wèi huàn zhě. pō zhī shū, yǒu móu lüè, zì zhū sī xiǎo shǐ jiān zhū zhèn yòng bīng, lèi qiān shén cè zhōng wèi zuǒ jiān mén wèi dà jiàng jūn. gān fú zhōng, dào qǐ guān dōng. zhū jūn zhū dào, yǐ lìng zī wèi guān jūn róng zhì zhì zuǒ yòu shén cè hù jià shí jūn děng shǐ. jīng shī bù shǒu, cóng xī zōng xìng shǔ. luán yú fǎn zhèng, lìng zī pō yǒu kuāng zuǒ zhī gōng, shí lìng zī wēi quán zhèn tiān xià.
田令孜,本姓陈。咸通中,从义父入内侍省为宦者。颇知书,有谋略,自诸司 小使监诸镇用兵,累迁神策中尉、左监门卫大将军。乾符中,盗起关东。诸军诛盗, 以令孜为观军容、制置左右神策、护驾十军等使。京师不守,从僖宗幸蜀。鸾舆返 正,令孜颇有匡佐之功,时令孜威权振天下。
shí guān zhōng kòu luàn chū píng, guó yòng xū jié, zhū jūn bù gěi. lìng zī qǐng yǐ ān yì jiě xiàn liǎng chí què yán kè lì, quán lì shén cè jūn. zhào xià, hé zhōng wáng zhòng róng kàng zhāng lùn liè, yán shǐ míng jiǔ lì lì dāng dào, shěng fù zì yǒu cháng guī. lìng zī nù, yòng wáng chù cún wèi hé zhōng jié dù shǐ, zhòng róng bù fèng zhào. lìng zī lǜ jìn bīng tǎo zhī. zhòng róng yǐn tài yuán jūn wèi yuán, zhàn yú shā yuàn, jìn jūn dà bài. jīng shī fù luàn, xī zōng chū xìng bǎo jī, yòu yí xìng shān nán, fāng zhèn jiē hàn lìng zī shēng shì. lìng zī jù, yǐn qián shū mì yáng fù gōng dài jǐ, cóng xìng liáng zhōu, qiú wèi xī chuān jiān jūn. xī chuān jié dù shǐ chén jìng xuān, jí lìng zī zhī dì yě.
时关中寇乱初平,国用虚竭,诸军不给。令孜请以安邑、解县两池榷盐课利, 全隶神策军。诏下,河中王重荣抗章论列,言使名久例隶当道,省赋自有常规。令 孜怒,用王处存为河中节度使,重荣不奉诏。令孜率禁兵讨之。重荣引太原军为援, 战于沙苑,禁军大败。京师复乱,僖宗出幸宝鸡,又移幸山南,方镇皆憾令孜生事。 令孜惧,引前枢密杨复恭代己,从幸梁州,求为西川监军。西川节度使陈敬瑄,即 令孜之弟也。
zhāo zōng jí wèi, sān chuān dà luàn. zhào zǎi xiàng wéi zhāo dù zhèn xī chuān, chén jìng xuān bù shòu dài. lìng zī yǐn láng zhōu cì shǐ wáng jiàn wèi yuán, jiàn sù yǐ fù shì lìng zī. shí jiàn fāng luàn dōng chuān, wén qí zhào yě, yǐ xī shǔ kě tú, xīn rán fù zhī. jiàn yǐ suǒ lǐng qiān yú bīng zhì hàn zhōu, chén jìng xuān yǐ jiàn xióng háo nán zhì, cí ér qiǎn zhī. jiàn yuē:" shí jūn ā fù zhào yǔ, jí mén ér jù, lín fān wén zhī, shú kěn xiāng róng? wèi yǔ bào lìng gōng, jiàn zhì cǐ, wú suǒ guī yě." suì qiǎn shǐ shàng biǎo, qǐng tǎo chén jìng xuān yǐ zì xiào. cháo tíng jiā zhī, jí mìng zhāo dù wèi zhāo tǎo, rù shǔ jiā bīng, jīng nián wú gōng, zhāo dù hái jīng. jiàn suì jué zhàn dào, bù tōng zhào shǐ. suì zhōng jí jī chéng dū, chén jìng xuān jì jiǒng, qiǎn lìng zī chū chéng, yǔ jiàn tōng hé. jiàn jìng zì wèi shǔ shuài, lìng zī yǐ yì fù zhī gù, yī yǐ réng jiù jiān jūn shì. jì ér chén jìng xuān yù zhèn, lìng zī yì wèi jiàn suǒ shā.
昭宗即位,三川大乱。诏宰相韦昭度镇西川,陈敬瑄不受代。令孜引阆州刺史 王建为援,建素以父事令孜。时建方乱东川,闻其召也,以西蜀可图,欣然赴之。 建以所领千余兵至汉州,陈敬瑄以建雄豪难制,辞而遣之。建曰:“十军阿父召予, 及门而拒,邻籓闻之,孰肯相容?为予报令公,建至此,无所归也。”遂遣使上表, 请讨陈敬瑄以自效。朝廷嘉之,即命昭度为招讨,入蜀加兵,经年无功,昭度还京。 建遂绝栈道,不通诏使。岁中急击成都,陈敬瑄计窘,遣令孜出城,与建通和。建 竟自为蜀帅,令孜以义父之故,依倚仍旧监军事。既而陈敬瑄遇鸩,令孜亦为建所 杀。
yáng fù guāng, nèi cháng shì yáng xuán jià zhī yǎng zǐ yě. yòu yǐ huàn zhě rù nèi shì shěng, kāng kǎi fù jié yì, yǒu chóu lüè, wèi xiǎo huáng mén, jiān zhèn bīng zhēng tǎo. gān fú zhōng, zéi qú huáng cháo zhī fàn jiāng xī, fù guāng wèi pái zhèn shǐ, qiǎn pàn guān wú yàn hóng rù chéng yù cháo zhǐ, cháo jí lìng qí jiāng shàng jūn zhǎng fèng biǎo guī guó. zhāo tǎo shǐ sòng wēi hài qí gōng, bìng bīng jī zéi, cháo nù, fù zuò piāo. cháo tíng zhū shàng jūn zhǎng, yuàn nù yù shēn. sòng wēi zhàn bài, fù guāng zǒng qí bīng quán, jìn gōng hóng zhōu, qín zéi jiāng xú táng jǔ. zhào yǐ jīng nán jié dù shǐ wáng duó wèi zhāo tǎo, dài sòng wēi. fù guāng jiān zhōng wǔ jūn, tún yú dèng zhōu, yǐ è zéi chōng.
杨复光,内常侍杨玄价之养子也。幼以宦者入内侍省,慷慨负节义,有筹略, 为小黄门,监镇兵征讨。乾符中,贼渠黄巢之犯江西,复光为排阵使,遣判官吴彦 弘入城喻朝旨,巢即令其将尚君长奉表归国。招讨使宋威害其功,并兵击贼,巢怒, 复作剽。朝廷诛尚君长,怨怒愈深。宋威战败,复光总其兵权,进攻洪州,擒贼将 徐唐莒。诏以荆南节度使王铎为招讨,代宋威。复光监忠武军,屯于邓州,以遏贼 冲。
jīng shī xiàn zéi, jié dù shǐ zhōu jí shòu wěi mìng, zéi shǐ wǎng lái páng wǔ. jí cháng yè yàn, jí zhào fù guāng. zuǒ yòu yuē: " zhōu gōng guī zéi, bì móu hài nèi shì, bù rú wù wǎng." fù guāng yuē:" shì shì rú cǐ, yì bù tú quán." jí fù zhī. jiǔ hān, jí yán běn cháo shì, fù guāng yīn qì xià. liáng jiǔ yuē:" zhàng fū suǒ gǎn zhě ēn yì, ér guī lì hài, fēi zhàng fū yě. gōng zì pǐ fū xiǎng gōng hóu zhī guì, qǐ shě shí bā yè tiān zǐ ér běi miàn chén zéi, hé ēn yì lì hài zhī kě yán hū!" shēng lèi jù fā, jí yì wèi zhī liú tì. jí yuē:" wú bù néng dú lì jù zéi, mào fèng ér xīn tú zhī, gù zhào gōng." lì jiǔ wèi méng. shì yè, fù guāng qiǎn qí yǎng zǐ shǒu liàng shā zéi shǐ yú chuán shě.
京师陷贼,节度使周岌受伪命,贼使往来旁午。岌尝夜宴,急召复光。左右曰: “周公归贼,必谋害内侍,不如勿往。”复光曰:“事势如此,义不图全。”即赴 之。酒酣,岌言本朝事,复光因泣下。良久曰:“丈夫所感者恩义,而规利害,非 丈夫也。公自匹夫享公侯之贵,岂舍十八叶天子而北面臣贼,何恩义利害之可言乎!” 声泪俱发,岌亦为之流涕。岌曰:“吾不能独力拒贼,貌奉而心图之,故召公。” 沥酒为盟。是夜,复光遣其养子守亮杀贼使于传舍。
shí qín zōng quán pàn jí, jù cài zhōu. fù guāng dé zhōng wǔ zhī shī sān qiān rù cài zhōu, shuō zōng quán, bǐ tóng yì jǔ. zōng quán qiǎn jiàng wáng shū lǜ zhòng wàn rén cóng fù guāng shōu jīng xiāng. cì dèng zhōu, wáng shū dòu liú bù jìn, fù guāng zhǎn zhī, bìng qí jūn, fēn wéi bā dōu. lù yàn hóng jìn huī lǐ shī tài wáng jiàn hán jiàn děng, jiē bā dōu zhī dà jiàng yě. jìn gōng nán yáng, zéi jiāng zhū wēn hé qín lái nì zhàn. fù guāng bài zhī, jìn shōu dèng zhōu, xiàn jié xíng zài, zhōng hé yuán nián wǔ yuè yě. fù guāng chéng shèng zhuī zéi, zhì lán qiáo, dīng mǔ yōu hái. xún qǐ fù, shòu zhào chōng tiān xià bīng mǎ dōu jiān, yā zhū jūn rù dìng guān fǔ. wáng zhòng róng wèi dōng miàn zhāo tǎo shǐ, fù guāng yǐ bīng huì zhī.
时秦宗权叛岌,据蔡州。复光得忠武之师三千入蔡州,说宗权,俾同义举。宗 权遣将王淑率众万人从复光收荆襄。次邓州,王淑逗留不进,复光斩之,并其军, 分为八都。鹿晏弘、晋晖、李师泰、王建、韩建等,皆八都之大将也。进攻南阳, 贼将硃温、何勤来逆战。复光败之,进收邓州,献捷行在,中和元年五月也。复光 乘胜追贼,至蓝桥,丁母忧还。寻起复,受诏充天下兵马都监,押诸军入定关辅。 王重荣为东面招讨使,复光以兵会之。
èr nián qī yuè, zhì hé zhōng. zéi jiāng zhū wēn shǒu tóng zhōu, fù guāng qiǎn shǐ yù zhī. jiǔ yuè, wēn yǐ suǒ bù lái jiàng. shí zéi jiāng lǐ xiáng shǒu huá zhōu, cháo kòu yì shèng, wáng zhòng róng yōu zhī. wèi fù guāng yuē:" chén zéi zé fù guó, jù zhàn zé bīng wēi, jīn rì chéng bài, wèi kě zhī yě, gōng qí tú zhī." fù guāng yuē:" yàn mén lǐ pú yè yǐ xióng wǔ zhèn běi chuí, qí jiā zūn yǔ wú xiān shì tóng huàn nàn. lǐ yàn mén fèn bù gù shēn, zì bō qiān yǐ lái, zhēng bīng wèi zhì zhě, gài tài yuán zǔ lù yě. rú yǐ cháo zhǐ yù zhèng gōng, zhào dào, qí jūn bì zhì." zhòng róng yuē:" shàn!" wáng duó qiǎn shǐ fèng mò zhào zhī tài yuán, tài yuán yǐ bīng cóng zhī. jí shōu jīng chéng, sān bài cháo zéi, fù guāng yǔ qí zi shǒu liàng shǒu zōng děng shēn xiān fàn nán, gōng liè jū duō. qí nián liù yuè, zú yú hé zhōng, shí nián sì shí èr.
二年七月,至河中。贼将硃温守同州,复光遣使谕之。九月,温以所部来降。 时贼将李翔守华州,巢寇益盛,王重荣忧之。谓复光曰:“臣贼则负国,拒战则兵 微,今日成败,未可知也,公其图之。”复光曰:“雁门李仆射以雄武振北陲,其 家尊与吾先世同患难。李雁门奋不顾身,自播迁已来,征兵未至者,盖太原阻路也。 如以朝旨谕郑公,诏到,其军必至。”重荣曰:“善!”王铎遣使奉墨诏之太原, 太原以兵从之。及收京城,三败巢贼,复光与其子守亮、守宗等身先犯难,功烈居 多。其年六月,卒于河中,时年四十二。
fù guāng suī huáng mén jìn xìng, rán kāng kǎi yǒu dà zhì, shàn fǔ shì zú jí sǐ zhī rì, jūn zhōng tòng kū lèi rì. shēn hòu píng zéi lì gōng zhě, duō shì fù guāng bù xià mén rén gù jiāng yě.
复光虽黄门近幸,然慷慨有大志,善抚士卒;及死之日,军中恸哭累日。身后 平贼立功者,多是复光部下门人故将也。
zhū jiǎ zǐ: shǒu liàng, xìng yuán jié dù shǐ shǒu zōng, zhōng wǔ jié dù shǐ: shǒu xìn, shāng zhōu fáng yù shǐ shǒu zhōng, yáng zhōu jié dù shǐ qí yú yǐ shǒu wéi míng zhě shù shí rén, jiē wèi mù shǒu jiàng shuài.
诸假子:守亮,兴元节度使;守宗,忠武节度使:守信,商州防御使;守忠, 洋州节度使;其余以守为名者数十人,皆为牧守将帅。
yáng fù gōng, zhēn yuán mò zhōng wèi yáng zhì lián zhī hòu. zhì lián zi qīn yì, dà zhōng cháo wèi shén cè zhōng wèi. qīn yì zǐ sān rén: xuán yì xuán jià xuán shí.
杨复恭,贞元末中尉杨志廉之后。志廉子钦义,大中朝为神策中尉。钦义子三 人:玄翼、玄价、玄寔。
xuán yì, xián tōng zhōng zhǎng shū mì xuán shí gān fú zhōng wèi yòu jūn zhōng wèi xuán jià, hé yáng jiān jūn.
玄翼,咸通中掌枢密;玄寔乾符中为右军中尉;玄价,河阳监军。
fù gōng, jí xuán yì zǐ yě. yǐ fù, yòu wèi huàn zhě, rù nèi shì shěng. zhī shū, yǒu xué shù, měi jiān zhū zhèn bīng. páng xūn zhī luàn, jiān zhèn yǒu gōng, zì hé yáng jiān jūn rù wèi xuān huī shǐ. xián tōng shí nián, xuán yì zú, qǐ fù wèi shū mì shǐ. shí huáng cháo fàn quē, zuǒ jūn zhōng wèi tián lìng zī wèi tiān xià guān jūn róng zhì zhì shǐ, zhuān zhì zhōng wài. fù gōng měi shì lì zhēng de shī, lìng zī nù, zuǒ shòu fù gōng fēi lóng shǐ, nǎi chēng jí tuì yú lán tián.
复恭,即玄翼子也。以父,幼为宦者,入内侍省。知书,有学术,每监诸镇兵。 庞勋之乱,监阵有功,自河阳监军入为宣徽使。咸通十年,玄翼卒,起复为枢密使。 时黄巢犯阙,左军中尉田令孜为天下观军容制置使,专制中外。复恭每事力争得失, 令孜怒,左授复恭飞龙使,乃称疾退于蓝田。
xī zōng zì shǔ hái jīng, tián lìng zī chū shī shī lǜ, chē jià zài xìng shān nán, fù yòng fù gōng wèi shū mì shǐ, xún dài lìng zī wèi yòu jūn zhōng wèi. shí xíng zài zhì zhì, nèi wài jīng lüè, jiē chū yú fù gōng. chē jià hái jīng, shòu guān jūn róng shǐ, fēng wèi guó gōng.
僖宗自蜀还京,田令孜出师失律,车驾再幸山南,复用复恭为枢密使,寻代令 孜为右军中尉。时行在制置,内外经略,皆出于复恭。车驾还京,授观军容使,封 魏国公。
xī zōng yàn jià, yíng shòu wáng jiàn zuò. wén dé yuán nián, jiā kāi fǔ jīn wú shàng jiàng jūn, zhuān diǎn jìn bīng, jì jūn quán zài shǒu, pō shàn cháo zhèng. zhāo zōng è zhī, zhèng shì duō fǎng yú zǎi chén. gù wéi zhāo dù zhāng jùn dù ràng néng měi yǒu chén zòu, jí jǔ dà zhōng gù shì, shāo yì huàn zhě zhī quán. shàng xìng míng chá, yóu shì piān tīng zhī xìn shēng yān. guó jiù wáng guī, pō jū zhōng rèn shì, fù gōng è zhī, zòu shòu qián nán jié dù. zhì jí bǎi jiāng, fù zhōu ér méi, wù yì guī jiù yú fù gōng, shàng měi qiè chǐ dào fù gōng. fù gōng jiǎ zǐ tiān wēi jūn shǐ shǒu lì, quán yǒng guān yú liù jūn, rén jiē bì zhī. shàng yù zuì fù gōng, jù shǒu lì wèi luàn, nǎi wèi fù gōng yuē:" wú yào qīng jiā shǒu lì zài zuǒ yòu, kě jìn lái." nǎi cì xìng lǐ, míng shùn jié, ēn chǒng tè yì, shì móu shū yào. nǎi yǔ fù gōng zhēng quán, měi zhòng shāng qí yīn shì, shòu shùn jié zhèn hǎi jūn jié dù shǐ tóng píng zhāng shì.
僖宗晏驾,迎寿王践祚。文德元年,加开府、金吾上将军,专典禁兵,既军权 在手,颇擅朝政。昭宗恶之,政事多访于宰臣。故韦昭度、张浚、杜让能每有陈奏, 即举大中故事,稍抑宦者之权。上性明察,由是偏听之衅生焉。国舅王瑰,颇居中 任事,复恭恶之,奏授黔南节度。至吉柏江,覆舟而没,物议归咎于复恭,上每切 齿道复恭。复恭假子天威军使守立,权勇冠于六军,人皆避之。上欲罪复恭,惧守 立为乱,乃谓复恭曰:“吾要卿家守立在左右,可进来。”乃赐姓李,名顺节,恩 宠特异,势侔枢要。乃与复恭争权,每中伤其阴事,授顺节镇海军节度使、同平章 事。
dà shùn èr nián jiǔ yuè, zhào fù gōng zhì shì, cì zhàng lǚ. fù gōng jì shī shì, yù tuì zhǐ shāng shān bié jū, dì zài zhāo huà lǐ, jìn yù shān yíng. jiǎ zǐ shǒu xìn wèi yù shān jūn shǐ, shǒu xìn shí hòu fù gōng yú qí dì, huò wū gào yún yù shān jūn shǐ yǔ fù gōng móu luàn, zhào lǐ shùn jié lǜ jìn jūn gōng zhī. zhāo zōng yù yán xǐ lóu. shǒu xìn yǐ bīng jù zhī, shùn jié lǚ bài. jì wǎn, shǒu xìn fù gōng qiè qí zú chū tōng huà mén, qū xìng yuán. shǒu xìn lìng bù jiàng zhāng wǎn diàn qí hòu, wǎn zhàn bài, bèi qín. fù gōng zhì xìng yuán, jié dù shǐ yáng shǒu liàng nǎi jiū hé zhū shǒu yì xiōng dì jǔ bīng, yǐ tǎo shùn jié wéi míng. tiān zǐ zhào lǐ mào zhēn wáng xíng yú tǎo zhī.
大顺二年九月,诏复恭致仕,赐杖履。复恭既失势,欲退止商山别居,第在昭 化里,近玉山营。假子守信为玉山军使,守信时候复恭于其第,或诬告云玉山军使 与复恭谋乱,诏李顺节率禁军攻之。昭宗御延喜楼。守信以兵拒之,顺节屡败。际 晚,守信、复恭挈其族出通化门,趋兴元。守信令部将张绾殿其后,绾战败,被擒。 复恭至兴元,节度使杨守亮乃纠合诸守义兄弟举兵,以讨顺节为名。天子诏李茂贞、 王行瑜讨之。
míng nián, shǒu liàng bīng bài, fù gōng yǔ shǒu liàng qiè qí zú, jiāng bēn tài yuán, rù shāng shān. zhì qián yuán xiàn, wèi huá zhōu bīng suǒ huò, zhí sòng jīng shī, jiē xiāo shǒu yú shì. lǐ mào zhēn shōu xìng yuán, jìn fù gōng qián hòu yǔ shǒu liàng sī shū liù shí zhǐ, nèi sù zhì shì zhī yóu yún:" chéng tiān shì suí jiā jiù yè, dà zhí dàn jī sù xùn bīng, bú yào jìn fèng. wú yú jīng zhēn zhōng yuán lì shòu wáng, yǒu rú cǐ fù xīn, mén shēng tiān zǐ, jì dé zūn wèi, nǎi fèi dìng cè guó lǎo." qí bù xùn rú shì. hòu fù gōng jiǎ zǐ yàn bó bēn tài yuán, shōu fù gōng hái gǔ, zàng yú jiè xiū xiàn zhī bào fù shān.
明年,守亮兵败,复恭与守亮挈其族,将奔太原,入商山。至乾元县,为华州 兵所获,执送京师,皆枭首于市。李茂贞收兴元,进复恭前后与守亮私书六十纸, 内诉致仕之由云:“承天是隋家旧业,大侄但积粟训兵,不要进奉。吾于荆榛中援 立寿王,有如此负心,门生天子,既得尊位,乃废定策国老。”其不逊如是。后复 恭假子彦博奔太原,收复恭骸骨,葬于介休县之抱腹山。
fù gōng zhī hòu, huàn zhě xī mén zhòng suì wèi yòu jūn zhōng wèi. lǐ mào zhēn chū bìng shān nán, bīng zhòng qiáng shèng, gàn yù cháo zhèng, zǎi xiàng dù ràng néng yǔ zhòng suì děng móu zhū zhī. shī xìng, wèi mào zhēn suǒ bài, zhòng suì bèi zhū, nǎi yǐ nèi guān luò quán guàn liú jǐng xuān wèi zuǒ yòu jūn zhōng wèi.
复恭之后,宦者西门重遂为右军中尉。李茂贞初并山南,兵众强盛,干预朝政, 宰相杜让能与重遂等谋诛之。师兴,为茂贞所败,重遂被诛,乃以内官骆全瓘、刘 景宣为左右军中尉。
gān níng èr nián chūn, lǐ mào zhēn wáng xíng yú yǐ bīng rù cháo, shā zǎi xiàng wéi zhāo dù lǐ xī. hé dōng jié dù shǐ lǐ kè yòng lǜ shī dù hé, tǎo bīn qí èr shuài, jūn yú wèi běi. luò quán guàn yǔ mào zhēn sù wèi jiāng yán guī, xié tiān zǐ xìng qí zhōu, zhāo zōng cāng huáng xìng shā chéng. mào zhēn yǐ tài yuán wèn zuì, nǎi zhū quán guàn yán guī yǐ zì jiě. zhāo zōng xìng huá zhōu, huàn guān shāo wēi.
乾宁二年春,李茂贞、王行瑜以兵入朝,杀宰相韦昭度、李溪。河东节度使李 克用率师渡河,讨邠、岐二帅,军于渭北。骆全瓘与茂贞宿卫将阎圭,胁天子幸岐 州,昭宗苍黄幸莎城。茂贞以太原问罪,乃诛全瓘、阎圭以自解。昭宗幸华州,宦 官稍微。
jí guāng huà hái gōng, nèi guān jǐng wù xiū sòng dào bì fù zhuān guó zhèng, zǎi xiàng cuī yìn shēn è zhī, zhōng wài bù mù. zǎi xiāng xú yàn ruò wáng bó yǒu dù liàng, jiàn qí yīn xiǎn xiāng qīng, jù wēi shí shì, cháng zòu yuē:" rén jūn dāng wù dà tǐ, píng xīn yù wù, wú yǒu piān sī. piān rèn piān tīng, gǔ rén suǒ huàn. jīn zhōng guān hù chǒng, dào lù mù zhī, jiē zhī cǐ bì, rán wèi néng zú gǎi. qí duō nàn jiàn píng, yǐ dào xiāo xī zhī. bì xià wù xiè shèng mó, qǐ qí jiān zhà." cuī yìn zhī bó suǒ zòu, pō xián zhī, tā rì jiàn shàng, yuē:" wáng bó jiān xié, yǐ wèi chì shǐ wài yìng, bù kě zài xiàng wèi." èr nián liù yuè, biǎn bó guān, cì sǐ yú lán tián. dào bì wù xiū yì cì sǐ. yǐ shū mì shǐ liú jì shù wáng fèng xiān wèi liǎng jūn zhōng wèi, chū xú yàn ruò zhèn nán hǎi.
及光化还宫,内官景务修、宋道弼复专国政,宰相崔胤深恶之,中外不睦。宰 相徐彦若、王搏有度量,见其阴险相倾,惧危时事,尝奏曰:“人君当务大体,平 心御物,无有偏私。偏任偏听,古人所患。今中官怙宠,道路目之,皆知此弊,然 未能卒改。俟多难渐平,以道消息之。陛下勿泄圣谟,启其奸诈。”崔胤知搏所奏, 颇衔之,他日见上,曰:“王搏奸邪,已为敕使外应,不可在相位。”二年六月, 贬搏官,赐死于蓝田。道弼、务修亦赐死。以枢密使刘季述、王奉先为两军中尉, 出徐彦若镇南海。
cuī yìn bǐng zhèng ér pái bìn huàn guān, jì shù děng wài jié fān hóu, yǐ wéi dǎng yuán. shí yī yuè liù rì, jì shù jiǎo zhào yǐ huáng tài zǐ jiān guó, suì fèi zhāo zōng. jū dōng nèi, duó chuán guó bǎo shòu tài zǐ. zhāo zōng yǐ hé huáng hòu gōng. shù rén suí háng, yōu yú dōng gōng. jì shù shǒu chí yín yīn, yú shàng qián yǐ yīn huà dì shù shàng zuì zhuàng, yún:" mǒu shí mǒu shì, nǐ bù cóng wǒ yán, qí zuì yī yě." qí bèi nì rú cǐ. nǎi lìng lǐ shī qián yǐ bīng wéi zhī. róng xī gù qí jiōng róng jué. shí fāng níng liè, pín yù wú bèi, kū shēng wén yú wài. xué qiáng tōng shí zhě liǎng yuè. shí èr yuè huì, cuī yìn děng móu fǎn zhèng, zhū jì shù fèng xiān, fù yíng zhāo zōng jí wèi, gǎi yuán tiān fù yuán nián.
崔胤秉政而排摈宦官,季述等外结籓侯,以为党援。十一月六日,季述矫诏以 皇太子监国,遂废昭宗。居东内,夺传国宝授太子。昭宗以何皇后宫。数人随行, 幽于东宫。季述手持银禋,于上前以禋画地数上罪状,云:“某时某事,你不从我 言,其罪一也。”其悖逆如此。乃令李师虔以兵围之。镕锡锢其扃镕鐍。时方凝冽, 嫔御无被,哭声闻于外。穴墙通食者两月。十二月晦,崔胤等谋反正,诛季述、奉 先,复迎昭宗即位,改元天复元年。
qí suì shí yī yuè, zhū quán zhōng kòu hé zhōng huá zhōu, xiàn zhī jīng shī zhèn kǒng. zhōng wèi hán quán huì qǐng shàng qiě xìng fèng xiáng. quán zhōng zhuī bī shèng yú, bīng wéi fèng xiáng zhě lěi nián. sān nián zhēng yuè, mào zhēn shā liǎng jūn zhōng wèi hán quán huì zhāng hóng yàn shū mì shǐ yuán yì jiǎn zhōu jìng róng děng èr shí èr rén, jiē zhǎn shǒu, yǐ bù náng zhù zhī, lìng xué shì xuē yí jǔ sòng yú quán zhōng qiú hé. shì yuè, quán zhōng yíng jià hái cháng ān, zhào yǐ cuī yìn wèi zǎi xiàng, jiān pàn liù jūn zhū wèi.
其岁十一月,硃全忠寇河中华州,陷之;京师震恐。中尉韩全诲请上且幸凤翔。 全忠追逼乘舆,兵围凤翔者累年。三年正月,茂贞杀两军中尉韩全诲、张弘彦、枢 密使袁易简、周敬容等二十二人,皆斩首,以布囊贮之,令学士薛贻矩送于全忠求 和。是月,全忠迎驾还长安,诏以崔胤为宰相,兼判六军诸卫。
yìn zòu yuē:" gāo zǔ tài zōng chéng píng shí, wú nèi guān diǎn jūn lǚ. zì tiān bǎo yǐ hòu, huàn guān jìn shèng. zhēn yuán yuán hé, fēn yǔ lín wèi wèi zuǒ yòu shén cè jūn, shǐ wèi cóng, lìng huàn guān zhǔ zhī, wéi yǐ èr qiān rén wéi dìng zhì. zì shì cān zhǎng shū mì. yóu shì nèi wù bǎi sī, jiē guī huàn zhě, shàng xià mí féng, gòng wèi bù fǎ: dà zé qīng fù cháo zhèng, xiǎo zé gòu shàn fān fāng. chē jià pín zhì bō qiān, cháo tíng jiàn jiā wēi ruò, yuán qí huò zuò, shǐ zì zhōng rén. zì xiān dì lín yù yǐ lái, bì xià zuǎn chéng zhī hòu, péng chái rì chì, jiāo luàn cháo gāng, cǐ bù jiǎn qí běn gēn, zhōng wèi guó zhī máo zéi. nèi zhū sī shǐ wù huàn guān zhǔ zhě, wàng yī qiè bà zhī, zhū dào jiān jūn shǐ, bìng zhuī fù quē tíng, jí guó jiā wàn shì zhī biàn yě." zhào yuē:
胤奏曰:“高祖、太宗承平时,无内官典军旅。自天宝以后,宦官浸盛。贞元、 元和,分羽林卫为左、右神策军,使卫从,令宦官主之,唯以二千人为定制。自是 参掌枢密。由是内务百司,皆归宦者,上下弥缝,共为不法:大则倾覆朝政,小则 构扇籓方。车驾频致播迁,朝廷渐加微弱,原其祸作,始自中人。自先帝临御已来, 陛下纂承之后,朋侪日炽,交乱朝纲,此不翦其本根,终为国之蟊贼。内诸司使务 宦官主者,望一切罢之,诸道监军使,并追赴阙廷,即国家万世之便也。”诏曰:
huàn guān zhī xìng, zhào yú qín hàn. zhào gāo yán lè, jìng miè yíng zōng zhāng ràng duàn guī, suì qīng liú zuò. sì qí zhì zé guó bì shòu huò, wù qí shì zé yùn kě yán cháng. zhèn suǒ yǐ duàn zài bù yí, qí tiān yǒng mìng zhě yě.
宦官之兴,肇于秦、汉。赵高、阎乐,竟灭嬴宗;张让、段珪,遂倾刘祚。肆 其志则国必受祸,悟其事则运可延长。朕所以断在不疑,祈天永命者也。
xiān huáng dì sì wèi zhī shǐ, nián zài yòu chōng, qún shù xiāng tuī, yǎn zhuān dà zhèng. yú shì dú liú yǔ nèi, bīng qǐ shān dōng, qiān xìng sān chuān, jǐ lún shén qì. huí luán zhī shǐ, lǜ tǔ sī ān, ér tián lìng zī dù néng jì gōng, qiān yáo jìn zhèn, chén cāng bō yuè, huàn nàn xiāng réng. jì zhèn zuǎn chéng, yì xiāng wǔ màn, fù gōng zhòng suì chěng qí huò, dào bì jì shù jì qí xiōng yōu rǔ zhèn gōng, líng xié rú zǐ. tiān fù fǎn zhèng, zuì jǐ qiú ān, liǎng jūn nèi shū, yī qiè jiǎ jiè. hán quán huì děng měi huái fèn wǎn, céng wù bào chóu shì jiàng xiàng ruò xuè chóu, qīng jūn shàng rú mù ǒu. wèi zhōu xīng suì, jìng zhì bō qiān jí zài qí yáng, guò yú jī xiè. shàng yōu zōng shè qīng zhuì, xià tòng mín shù liú lí, máng rán gū jū, wú suǒ kòng gào.
先皇帝嗣位之始,年在幼冲,群竖相推,奄专大政。于是毒流宇内,兵起山东, 迁幸三川,几沦神器。回銮之始,率土思安,而田令孜妒能忌功,迁摇近镇,陈仓 播越,患难相仍。洎朕纂承,益相侮慢,复恭、重遂逞其祸,道弼、季述继其凶; 幽辱朕躬,凌胁孺子。天复返正,罪己求安,两军内枢,一切假借。韩全诲等每怀 愤惋,曾务报仇;视将相若血仇,轻君上如木偶。未周星岁,竟致播迁;及在岐阳, 过于羁绁。上忧宗社倾坠,下痛民庶流离,茫然孤居,无所控告。
quán zhōng wèi jiān èr bǐng, shēn shí zhèn xīn, zhù bīng jìn jí yú sān nián, dú duàn fāng zhū yú yuán è. jīn xiè zuì jiāo miào, jí zhái gōng wéi, zhèng xíng dāng zài yú shì chū, chú è yí jué qí gēn běn. xiān cháo jí zhèn, wǔ zhì bō qiān, wáng jī zhī máng, jiǎn hào dà bàn fù bù néng bì zi, fū bù néng shì qī. yán niàn yú zī, tòng shēn gǔ suǐ, qí shuí zhī zuì? ěr bèi zhī yóu!
全忠位兼二柄,深识朕心,驻兵近及于三年,独断方诛于元恶。今谢罪 郊庙, 即宅宫闱,正刑当在于事初,除恶宜绝其根本。先朝及朕,五致播迁,王畿之氓, 减耗大半;父不能庇子,夫不能室妻。言念于兹,痛深骨髓,其谁之罪?尔辈之由!
dì wáng zhī wèi zhì yě, nèi yǒu zǎi fǔ qīng shì, wài yǒu fān hàn dà chén, qǐ kě lìng xíng yú zhī rén, cān yù dà zhèng? kuàng cǐ bèi jiē zhèn zhī jiā chén yě, bǐ yú rén chén zhī jiā, zé nú lì zhī liú. zì héng rú cǐ, zuì è guàn yíng, tiān mìng zhū zhī, zuì qǐ néng shě? héng shī fú fǎ, gù bù zú jīn, hán róng jiǔ zhī, yì suǒ duō kuì. qí dì wǔ kě fàn yǐ xià, bìng yí cì sǐ. qí zài jī diān tóng huá hé zhōng, bìng jǐn dǐ chǔ zhì qì. zhū dào jiān jūn shǐ yǐ xià, jí guǎn nèi jīng guò bìng jū tíng nèi shǐ, chì dào bìng yǎng suí chù zhū yí qì wén zòu. yǐ lìng zhǔn guó cháo gù shì, liàng liú sān shí rén, gè cì huáng juàn shān yī lǐng, yǐ bèi gōng nèi zhǐ shǐ, réng bù dé zhé yǒu yǎng nán. qí zuǒ yòu shén cè jūn, bìng lìng tíng fèi.
帝王之为治也,内有宰辅卿士,外有籓翰大臣,岂可令刑余之人,参预大政? 况此辈皆朕之家臣也,比于人臣之家,则奴隶之流。恣横如此,罪恶贯盈,天命诛 之,罪岂能舍?横尸伏法,固不足矜,含容久之,亦所多愧。其第五可范已下,并 宜赐死。其在畿甸同华、河中,并尽底处置讫。诸道监军使已下,及管内经过并居 停内使,敕到并仰随处诛夷讫闻奏。已令准国朝故事,量留三十人,各赐黄绢衫一 领,以备宫内指使,仍不得辄有养男。其左右神策军,并令停废。
shì rì, zhū sī huàn guān bǎi yú rén, jí suí jià fèng xiáng qún xiǎo yòu èr bǎi yú rén, yī shí zhǎn shǒu yú nèi shì shěng, xuè liú tú dì. jí gōng rén sòng róu děng shí yī rén, liǎng jiē sēng dào yǔ nèi guān xiāng shàn zhě èr shí yú rén, bìng chī sǐ yú jīng zhào fǔ. nèi zhū sī yī qiè bà zhī, jiē guī xǐng sì. zì shì jīng chéng bìng wú huàn gōng, tiān zǐ měi xuān chuán zhào mìng, jí lìng gōng rén chū rù. cuī yìn suī fù chóu kuài zhì, guó zuò xuán yì fù wáng, bēi fū!
是日,诸司宦官百余人,及随驾凤翔群小又二百余人,一时斩首于内侍省,血 流涂地。及宫人宋柔等十一人,两街僧道与内官相善者二十余人,并笞死于京兆府。 内诸司一切罢之,皆归省寺。自是京城并无宦宫,天子每宣传诏命,即令宫人出入。 崔胤虽复仇快志,国祚旋亦覆亡,悲夫!
zàn yuē: chóng yōng dà shà, zhuàng qí yíng xì. diàn bāng yù wǔ, yì qí míng dé. xiāo rén yì biǎn, dòng bù liàng lì. tóu shǔ bài qì, liáng kān tài xī.
赞曰:崇墉大厦,壮其楹磶。殿邦御侮,亦俟明德。宵人意褊,动不量力。投 鼠败器,良堪太息。