jì huán zi chuān jǐng, huò rú tǔ fǒu, qí zhōng yǒu yáng yān. shǐ shǐ wèn yú kǒng zǐ yuē: wú chuān jǐng yú fèi, ér yú jǐng zhōng de yī gǒu, hé yě? kǒng zǐ yuē: qiū zhī suǒ wén zhě, yáng yě. qiū wén zhī, mù shí zhī guài kuí wǎng liǎng, shuǐ zhī guài lóng wǎng xiàng, tǔ zhī guài fén yáng yě.
季桓子穿井,獲如土缶,其中有羊焉。使使問於孔子曰:「吾穿井於費,而於井中得一狗,何也?」孔子曰:「丘之所聞者,羊也。丘聞之,木石之怪夔蝄蜽,水之怪龍罔象,土之怪羵羊也。」
wú fá yuè, huī huì jī, huò jù gǔ yī jié, zhuān chē yān. wú zi shǐ lái pìn yú lǔ, qiě wèn zhī kǒng zǐ, mìng shǐ zhě yuē: wú yǐ wú mìng yě. bīn jì jiāng shì, nǎi fā bì yú dài fū, jí kǒng zǐ, kǒng zǐ jué zhī. jì chè zǔ ér yàn, kè zhí gǔ ér wèn yuē: gǎn wèn gǔ hé rú wèi dà? kǒng zǐ yuē: qiū wén zhī, xī yǔ zhì qún chén yú huì jī zhī shān, fáng fēng hòu zhì, yǔ shā ér lù zhī, qí gǔ zhuān chē yān. cǐ wèi dà yǐ. kè yuē: gǎn wèn shuí shǒu wèi shén? kǒng zǐ yuē: shān chuān zhī líng, zú yǐ jì gāng tiān xià zhě, qí shǒu wèi shén shè jì zhī shǒu wèi gōng hóu, shān chuān zhī sì zhě wèi zhū hóu, jiē shǔ yú wáng. kè yuē: fáng fēng hé shǒu? kǒng zǐ yuē: wāng máng shì zhī jūn, shǒu fēng yú shān zhě, wèi qī xìng. zài yú xià shāng wèi wāng máng shì, yú zhōu wèi zhǎng dí shì, jīn yuē dà rén. yǒu kè yuē: rén zhǎng zhī jí jǐ hé? kǒng zǐ yuē: jiāo jiǎo shì zhǎng sān chǐ, duǎn zhī zhì yě zhǎng zhě bù guò shí, shù zhī jí yě.
吳伐越,隳會稽,獲巨骨一節,專車焉。吳子使來聘於魯,且問之孔子,命使者曰:「無以吾命也。」賓既將事,乃發幣於大夫,及孔子,孔子爵之。既徹俎而燕,客執骨而問曰:「敢問骨何如為大?」孔子曰:「丘聞之,昔禹致群臣於會稽之山,防風后至,禹殺而戮之,其骨專車焉。此為大矣。」客曰:「敢問誰守為神?」孔子曰:「山川之靈,足以紀綱天下者,其守為神;社稷之守為公侯,山川之祀者為諸侯,皆屬於王。」客曰:「防風何守?」孔子曰:「汪芒氏之君,守封嵎山者,為漆姓。在虞、夏、商為汪芒氏,於周為長翟氏,今曰大人。」有客曰:「人長之極幾何?」孔子曰:「焦僥氏長三尺,短之至也;長者不過十,數之極也。」
kǒng zǐ zài chén, chén huì gōng bīn zhī yú shàng guǎn. shí yǒu sǔn jí chén hóu zhī tíng ér sǐ, hù shǐ guàn zhī, shí nǔ, qí zhǎng chǐ yǒu zhǐ. huì gōng shǐ rén chí sǔn, rú kǒng zǐ guǎn ér wèn yān. kǒng zǐ yuē: sǔn zhī lái yuǎn yǐ, cǐ sù shèn shì zhī shǐ. xī wǔ wáng kè shāng, tōng dào yú jiǔ yí bǎi mán, shǐ gè yǐ qí fāng huì lái gòng, ér wú wàng zhí yè. yú shì sù shèn shì gòng hù shǐ shí nǔ, qí zhǎng chǐ yǒu zhǐ. xiān wáng yù zhāo qí lìng dé zhī zhì yuǎn wù yě, yǐ shì hòu rén shǐ yǒng jiàn yān, gù míng qí kuò yuē: sù shèn shì gòng hù shǐ. yǐ fēn dà jī, pèi hú gōng, ér fēng zhū chén. gǔ zhě fēn tóng xìng yǐ zhēn yù, suǒ yǐ zhǎn qīn qīn yě fēn yì xìng yǐ yuǎn fāng zhī zhí gòng, suǒ yǐ wú wàng fú yě. gù fēn chén yǐ sù shèn shì gòng yān. jūn ruò shǐ yǒu sī qiú zhū gù fǔ, qí kě de yě. gōng shǐ rén qiú, dé zhī jīn dú, rú zhī.
孔子在陳,陳惠公賓之於上館。時有隼集陳侯之庭而死,楛矢貫之,石砮,其長尺有咫。惠公使人持隼,如孔子館而問焉。孔子曰:「隼之來遠矣,此肅慎氏之矢。昔武王克商,通道於九夷、百蠻,使各以其方賄來貢,而無忘職業。於是肅慎氏貢楛矢、石砮,其長尺有咫。先王欲昭其令德之致遠物也,以示後人使永鑒焉,故銘其括曰:『肅慎氏貢楛矢。』以分大姬,配胡公,而封諸陳。古者分同姓以珍玉,所以展親親也;分異姓以遠方之職貢,所以無忘服也。故分陳以肅慎氏貢焉。君若使有司求諸故府,其可得也。」公使人求,得之金牘,如之。
tán zi cháo lǔ, lǔ rén wèn yuē: shǎo hào shì yǐ niǎo míng guān, hé yě? duì yuē: wú zǔ yě, wǒ zhī zhī. xī huáng dì yǐ yún jì guān, gù wèi yún shī ér yún míng, yán dì yǐ huǒ, gòng gōng yǐ shuǐ, dà hào yǐ lóng, qí yì yī yě. wǒ gāo zǔ shǎo hào niè zhī lì yě, fèng niǎo shì zhì, shì yǐ jì zhī yú niǎo, gù wèi niǎo shī ér niǎo míng. zì zhuān xū shì yǐ lái, bù néng jì yuǎn, nǎi jì yú jìn, wèi mín shī ér mìng yǐ mín shì, zé bù néng gù yě. kǒng zǐ wén zhī, suì jiàn tán zi ér xué yān. jì ér gào rén yuē: wú wén zhī, tiān zǐ shī guān, xué zài sì yí, yóu xìn.
郯子朝魯,魯人問曰:「少皓氏以鳥名官,何也?」對曰:「吾祖也,我知之。昔黃帝以雲紀官,故為雲師而雲名,炎帝以火,共工以水,大昊以龍,其義一也。我高祖少皓摰之立也,鳳鳥適至,是以紀之於鳥,故為鳥師而鳥名。自顓頊氏以來,不能紀遠,乃紀於近,為民師而命以民事,則不能故也。」孔子聞之,遂見郯子而學焉。既而告人曰:「吾聞之,天子失官,學在四夷,猶信。」
zhū yǐn gōng cháo yú lǔ, zi gòng guān yān. zhū zi zhí yù gāo, qí róng yǎng dìng gōng shòu yù bēi, qí róng fǔ. zi gòng yuē: yǐ lǐ guān zhī, èr jūn zhě jiāng yǒu sǐ wáng yān? fū lǐ shēng sǐ cún wáng zhī tǐ. jiāng zuǒ yòu zhōu xuán, jìn tuì fǔ yǎng, yú shì hū qǔ zhī cháo sì sàng róng, yú shì hū guān zhī. jīn zhēng yuè xiāng cháo, ér jiē bù dù, xīn yǐ wáng yǐ. jiā shì bù tǐ, hé yǐ néng jiǔ? gāo yǎng jiāo yě bēi fǔ tì yě. jiāo jìn luàn, tì jìn jí jūn wèi zhǔ, qí xiān wáng hū? xià wǔ yuè, gōng hōng. yòu zhū zi chū bēn. kǒng zǐ yuē: cì bù xìng ér yán zhōng, shì cì duō yán.
邾隱公朝於魯,子貢觀焉。邾子執玉高,其容仰;定公受玉卑,其容俯。子貢曰:「以禮觀之,二君者、將有死亡焉?夫禮、生死存亡之體。將左右周旋,進退俯仰,於是乎取之;朝祀喪戎,於是乎觀之。今正月相朝,而皆不度,心以亡矣。嘉事不體,何以能久?高仰、驕也;卑俯、替也。驕近亂,替近疾;君為主,其先亡乎?」夏五月,公薨。又邾子出犇。孔子曰:「賜不幸而言中,是賜多言。」
kǒng zǐ zài chén, chén hóu jiù zhī, yàn yān. zi yóu xíng lù zhī rén yún: lǔ sī duó zāi, jí zōng miào. yǐ gào kǒng zǐ. zǐ yuē: suǒ jí zhě qí huán xī zhī miào. chén hóu yuē: hé yǐ zhī zhī? zǐ yuē: lǐ, zǔ yǒu gōng ér zōng yǒu dé, gù bù huǐ qí miào yān. jīn huán xī zhī qīn jǐn yǐ, yòu gōng dé bù zú yǐ cún qí miào, ér lǔ bù huǐ, shì yǐ tiān zāi jiā zhī. sān rì, lǔ shǐ zhì. wèn yān, zé huán xī yě. chén hóu wèi zi gòng yuē: wú nǎi jīn zhī shèng rén zhī kě guì. duì yuē: jūn zhī zhī zhī, kě yǐ, wèi ruò zhuān qí dào ér xíng qí huà zhī shàn yě.
孔子在陳,陳侯就之,燕焉。子遊行路之人云:「魯司鐸災,及宗廟。」以告孔子。子曰:「所及者其桓、僖之廟。」陳侯曰:「何以知之?」子曰:「禮,祖有功而宗有德,故不毀其廟焉。今桓、僖之親盡矣,又功德不足以存其廟,而魯不毀,是以天災加之。」三日,魯使至。問焉,則桓、僖也。陳侯謂子貢曰:「吾乃今知聖人之可貴。」對曰:「君之知之,可矣,未若專其道而行其化之善也。」
yáng hǔ jì bēn qí, zì qí bēn jìn, shì zhào shì. kǒng zǐ wén zhī, wèi zǐ lù yuē: zhào shì qí shì yǒu luàn hū! zǐ lù yuē: quán bù zài yān, qǐ néng wèi luàn? kǒng zǐ yuē: fēi rǔ suǒ zhī. fū yáng hǔ qīn fù ér bù qīn rén, yǒu chǒng yú jì sūn, yòu jiāng shā zhī, bù kè ér bēn, qiú róng yú qí qí rén qiú zhī, nǎi wáng guī jìn. shì qí lǔ èr guó yǐ qù qí jí. zhào jiǎn zi hǎo lì ér duō xìn, bì nì qí shuō ér cóng qí móu, huò bài suǒ zhōng, fēi yī shì kě zhī yě.
陽虎既犇齊,自齊犇晉,適趙氏。孔子聞之,謂子路曰:「趙氏其世有亂乎!」子路曰:「權不在焉,豈能為亂?」孔子曰:「非汝所知。夫陽虎親富而不親仁,有寵於季孫,又將殺之,不克而犇,求容於齊;齊人囚之,乃亡歸晉。是齊、魯二國已去其疾。趙簡子好利而多信,必溺其說而從其謀,禍敗所終,非一世可知也。」
jì kāng zi wèn yú kǒng zǐ yuē: jīn zhōu shí èr yuè, xià zhī shí yuè, ér yóu yǒu zhōng, hé yě? kǒng zǐ duì yuē: qiū wén zhī, huǒ fú ér hòu zhé zhě bì, jīn huǒ yóu xī liú, sī lì guò yě. jì kāng zǐ yuē: suǒ shī zhě jǐ yuè yě? kǒng zǐ yuē: yú xià shí yuè, huǒ jì méi yǐ, jīn huǒ jiàn, zài shī rùn yě.
季康子問於孔子曰:「今周十二月,夏之十月,而猶有螽,何也?」孔子對曰:「丘聞之,火伏而後蟄者畢,今火猶西流,司歷過也。」季康子曰:「所失者幾月也?」孔子曰:「於夏十月,火既沒矣,今火見,再失閏也。」
wú wáng fū chāi jiāng yǔ āi gōng jiàn jìn hóu. zi fú jǐng bó duì shǐ zhě yuē: wáng hé zhū hóu, zé bó lǜ hóu mù yǐ jiàn yú wáng bó hé zhū hóu, zé hóu lǜ zǐ nán yǐ jiàn yú bó, jīn zhū hóu huì, ér jūn yǔ guǎ jūn jiàn jìn jūn, zé jìn chéng wèi bó yǐ. qiě zhí shì yǐ bó zhào zhū hóu, ér yǐ hóu zhōng zhī, hé lì zhī yǒu yān? wú rén nǎi zhǐ. jì ér huǐ zhī, suì qiú jǐng bó. bó wèi tài zǎi pǐ yuē: lǔ jiāng yǐ shí yuè shàng xīn, yǒu shì yú shàng dì xiān wáng, jì xīn ér bì, hé yě shì yǒu zhí yān, zì xiāng yǐ lái, wèi zhī gǎi yě. ruò qí bù huì, zhù zōng jiāng yuē: wú shí rán. pǐ yán yú fū chāi. guī zhī, zi gòng wén zhī, jiàn yú kǒng zǐ yuē: zi fú shì zhī zǐ zhuō yú shuō yǐ, yǐ shí huò qiú, yǐ zhà dé miǎn. kǒng zǐ yuē: wú zi wèi yí dé, kě qī ér bù kě yǐ shí. shì tīng zhě zhī bì, fēi shuō zhě zhī zhuō.
吳王夫差將與哀公見晉侯。子服景伯對使者曰:「王合諸侯,則伯率侯牧以見於王;伯合諸侯,則侯率子男以見於伯,今諸侯會,而君與寡君見晉君,則晉成為伯矣。且執事以伯召諸侯,而以侯終之,何利之有焉?」吳人乃止。既而悔之,遂囚景伯。伯謂太宰嚭曰:「魯將以十月上辛,有事於上帝先王,季辛而畢,何也世有職焉,自襄已來,未之改也。若其不會,祝宗將曰:『吳實然。』」嚭言於夫差。歸之,子貢聞之,見於孔子曰:「子服氏之子拙於說矣,以實獲囚,以詐得免。」孔子曰:「吳子為夷德,可欺而不可以實。是聽者之蔽,非說者之拙。」
shū sūn shì zhī chē shì, yuē zi chú shāng, cǎi xīn yú dà yě, huò lín yān zhé qí qián zuǒ zú, zài yǐ guī. shū sūn yǐ wèi bù xiáng, qì zhī yú guō wài, shǐ rén gào kǒng zǐ yuē: yǒu jūn ér jiǎo zhě hé yě? kǒng zǐ wǎng guān zhī, yuē: lín yě. hú wèi lái zāi? hú wèi lái zāi? fǎn mèi shì miàn, tì qì zhān jīn. shū sūn wén zhī, rán hòu qǔ zhī. zi gòng wèn yuē: fū zǐ hé qì ěr? kǒng zǐ yuē: lín zhī zhì, wèi míng wáng yě. chū fēi qí shí ér jiàn hài, wú shì yǐ shāng yān.
叔孫氏之車士,曰子鋤商,採薪於大野,獲麟焉;折其前左足,載以歸。叔孫以為不祥,棄之於郭外,使人告孔子曰:「有麇而角者何也?」孔子往觀之,曰:「麟也。胡為來哉?胡為來哉?」反袂拭面,涕泣沾衿。叔孫聞之,然後取之。子貢問曰:「夫子何泣爾?」孔子曰:「麟之至,為明王也。出非其時而見害,吾是以傷焉。」