jì huán zi chuān jǐng, huò rú tǔ fǒu, qí zhōng yǒu yáng yān. shǐ shǐ wèn yú kǒng zǐ yuē:" wú chuān jǐng yú fèi, ér yú jǐng zhōng de yī gǒu, hé yě?" kǒng zǐ yuē:" qiū zhī suǒ wén zhě, yáng yě. qiū wén zhī, mù shí zhī guài kuí wǎng liǎng, shuǐ zhī guài lóng wǎng xiàng, tǔ zhī guài fén yáng yě."
季桓子穿井,获如土缶,其中有羊焉。使使问于孔子曰:“吾穿井于费,而于井中得一狗,何也?”孔子曰:“丘之所闻者,羊也。丘闻之,木石之怪夔蝄蜽,水之怪龙罔象,土之怪羵羊也。”
wú fá yuè, huī kuài jī, huò jù gǔ yī jié, zhuān chē yān. wú zǐ shǐ lái pìn yú lǔ, qiě wèn zhī kǒng zǐ, mìng shǐ zhě yuē:" wú yǐ wú mìng yě." bīn jì jiāng shì, nǎi fā bì yú dài fū, jí kǒng zǐ, kǒng zǐ jué zhī. jì chè zǔ ér yàn, kè zhí gǔ ér wèn yuē:" gǎn wèn gǔ hé rú wèi dà?" kǒng zǐ yuē:" qiū wén zhī, xī yǔ zhì qún chén yú kuài jī zhī shān, fáng fēng hòu zhì, yǔ shā ér lù zhī, qí gǔ zhuān chē yān. cǐ wèi dà yǐ." kè yuē:" gǎn wèn shuí shǒu wèi shén?" kǒng zǐ yuē:" shān chuān zhī líng, zú yǐ jì gāng tiān xià zhě, qí shǒu wèi shén shè jì zhī shǒu wèi gōng hóu, shān chuān zhī sì zhě wèi zhū hóu, jiē shǔ yú wáng." kè yuē:" fáng fēng hé shǒu?" kǒng zǐ yuē:" wāng máng shì zhī jūn, shǒu fēng yú shān zhě, wèi qī xìng. zài yú xià shāng wèi wāng máng shì, yú zhōu wèi zhǎng dí shì, jīn yuē dà rén." yǒu kè yuē:" rén zhǎng zhī jí jǐ hé?" kǒng zǐ yuē:" jiāo jiǎo shì zhǎng sān chǐ, duǎn zhī zhì yě zhǎng zhě bù guò shí, shù zhī jí yě."
吴伐越,隳会稽,获巨骨一节,专车焉。吴子使来聘于鲁,且问之孔子,命使者曰:“无以吾命也。”宾既将事,乃发币于大夫,及孔子,孔子爵之。既彻俎而燕,客执骨而问曰:“敢问骨何如为大?”孔子曰:“丘闻之,昔禹致群臣于会稽之山,防风后至,禹杀而戮之,其骨专车焉。此为大矣。”客曰:“敢问谁守为神?”孔子曰:“山川之灵,足以纪纲天下者,其守为神;社稷之守为公侯,山川之祀者为诸侯,皆属于王。”客曰:“防风何守?”孔子曰:“汪芒氏之君,守封嵎山者,为漆姓。在虞、夏、商为汪芒氏,于周为长翟氏,今曰大人。”有客曰:“人长之极几何?”孔子曰:“焦侥氏长三尺,短之至也;长者不过十,数之极也。”
kǒng zǐ zài chén, chén huì gōng bīn zhī yú shàng guǎn. shí yǒu sǔn jí chén hóu zhī tíng ér sǐ, hù shǐ guàn zhī, shí nǔ, qí zhǎng chǐ yǒu zhǐ. huì gōng shǐ rén chí sǔn, rú kǒng zǐ guǎn ér wèn yān. kǒng zǐ yuē:" sǔn zhī lái yuǎn yǐ, cǐ sù shèn shì zhī shǐ. xī wǔ wáng kè shāng, tōng dào yú jiǔ yí bǎi mán, shǐ gè yǐ qí fāng huì lái gòng, ér wú wàng zhí yè. yú shì sù shèn shì gòng hù shǐ shí nǔ, qí zhǎng chǐ yǒu zhǐ. xiān wáng yù zhāo qí lìng dé zhī zhì yuǎn wù yě, yǐ shì hòu rén shǐ yǒng jiàn yān, gù míng qí kuò yuē:' sù shèn shì gòng hù shǐ.' yǐ fēn dà jī, pèi hú gōng, ér fēng zhū chén. gǔ zhě fēn tóng xìng yǐ zhēn yù, suǒ yǐ zhǎn qīn qīn yě fēn yì xìng yǐ yuǎn fāng zhī zhí gòng, suǒ yǐ wú wàng fú yě. gù fēn chén yǐ sù shèn shì gòng yān. jūn ruò shǐ yǒu sī qiú zhū gù fǔ, qí kě de yě." gōng shǐ rén qiú, dé zhī jīn dú, rú zhī.
孔子在陈,陈惠公宾之于上馆。时有隼集陈侯之庭而死,楛矢贯之,石砮,其长尺有咫。惠公使人持隼,如孔子馆而问焉。孔子曰:“隼之来远矣,此肃慎氏之矢。昔武王克商,通道于九夷、百蛮,使各以其方贿来贡,而无忘职业。于是肃慎氏贡楛矢、石砮,其长尺有咫。先王欲昭其令德之致远物也,以示后人使永鉴焉,故铭其括曰:‘肃慎氏贡楛矢。’以分大姬,配胡公,而封诸陈。古者分同姓以珍玉,所以展亲亲也;分异姓以远方之职贡,所以无忘服也。故分陈以肃慎氏贡焉。君若使有司求诸故府,其可得也。”公使人求,得之金牍,如之。
tán zi cháo lǔ, lǔ rén wèn yuē:" shǎo hào shì yǐ niǎo míng guān, hé yě?" duì yuē:" wú zǔ yě, wǒ zhī zhī. xī huáng dì yǐ yún jì guān, gù wèi yún shī ér yún míng, yán dì yǐ huǒ, gòng gōng yǐ shuǐ, dà hào yǐ lóng, qí yì yī yě. wǒ gāo zǔ shǎo hào niè zhī lì yě, fèng niǎo shì zhì, shì yǐ jì zhī yú niǎo, gù wèi niǎo shī ér niǎo míng. zì zhuān xū shì yǐ lái, bù néng jì yuǎn, nǎi jì yú jìn, wèi mín shī ér mìng yǐ mín shì, zé bù néng gù yě." kǒng zǐ wén zhī, suì jiàn tán zi ér xué yān. jì ér gào rén yuē:" wú wén zhī, tiān zǐ shī guān, xué zài sì yí, yóu xìn."
郯子朝鲁,鲁人问曰:“少皓氏以鸟名官,何也?”对曰:“吾祖也,我知之。昔黄帝以云纪官,故为云师而云名,炎帝以火,共工以水,大昊以龙,其义一也。我高祖少皓摰之立也,凤鸟适至,是以纪之于鸟,故为鸟师而鸟名。自颛顼氏以来,不能纪远,乃纪于近,为民师而命以民事,则不能故也。”孔子闻之,遂见郯子而学焉。既而告人曰:“吾闻之,天子失官,学在四夷,犹信。”
zhū yǐn gōng cháo yú lǔ, zǐ gòng guān yān. zhū zi zhí yù gāo, qí róng yǎng dìng gōng shòu yù bēi, qí róng fǔ. zǐ gòng yuē:" yǐ lǐ guān zhī, èr jūn zhě jiāng yǒu sǐ wáng yān? fū lǐ shēng sǐ cún wáng zhī tǐ. jiāng zuǒ yòu zhōu xuán, jìn tuì fǔ yǎng, yú shì hū qǔ zhī cháo sì sàng róng, yú shì hū guān zhī. jīn zhēng yuè xiāng cháo, ér jiē bù dù, xīn yǐ wáng yǐ. jiā shì bù tǐ, hé yǐ néng jiǔ? gāo yǎng jiāo yě bēi fǔ tì yě. jiāo jìn luàn, tì jìn jí jūn wéi zhǔ, qí xiān wáng hū?" xià wǔ yuè, gōng hōng. yòu zhū zi chū bēn. kǒng zǐ yuē:" cì bù xìng ér yán zhōng, shì cì duō yán."
邾隐公朝于鲁,子贡观焉。邾子执玉高,其容仰;定公受玉卑,其容俯。子贡曰:“以礼观之,二君者、将有死亡焉?夫礼、生死存亡之体。将左右周旋,进退俯仰,于是乎取之;朝祀丧戎,于是乎观之。今正月相朝,而皆不度,心以亡矣。嘉事不体,何以能久?高仰、骄也;卑俯、替也。骄近乱,替近疾;君为主,其先亡乎?”夏五月,公薨。又邾子出犇。孔子曰:“赐不幸而言中,是赐多言。”
kǒng zǐ zài chén, chén hóu jiù zhī, yàn yān. zi yóu xíng lù zhī rén yún:" lǔ sī duó zāi, jí zōng miào." yǐ gào kǒng zǐ. zǐ yuē:" suǒ jí zhě qí huán xī zhī miào." chén hóu yuē:" hé yǐ zhī zhī?" zǐ yuē:" lǐ, zǔ yǒu gōng ér zōng yǒu dé, gù bù huǐ qí miào yān. jīn huán xī zhī qīn jǐn yǐ, yòu gōng dé bù zú yǐ cún qí miào, ér lǔ bù huǐ, shì yǐ tiān zāi jiā zhī." sān rì, lǔ shǐ zhì. wèn yān, zé huán xī yě. chén hóu wèi zǐ gòng yuē:" wú nǎi jīn zhī shèng rén zhī kě guì." duì yuē:" jūn zhī zhī zhī, kě yǐ, wèi ruò zhuān qí dào ér xíng qí huà zhī shàn yě."
孔子在陈,陈侯就之,燕焉。子游行路之人云:“鲁司铎灾,及宗庙。”以告孔子。子曰:“所及者其桓、僖之庙。”陈侯曰:“何以知之?”子曰:“礼,祖有功而宗有德,故不毁其庙焉。今桓、僖之亲尽矣,又功德不足以存其庙,而鲁不毁,是以天灾加之。”三日,鲁使至。问焉,则桓、僖也。陈侯谓子贡曰:“吾乃今知圣人之可贵。”对曰:“君之知之,可矣,未若专其道而行其化之善也。”
yáng hǔ jì bēn qí, zì qí bēn jìn, shì zhào shì. kǒng zǐ wén zhī, wèi zǐ lù yuē:" zhào shì qí shì yǒu luàn hū!" zǐ lù yuē:" quán bù zài yān, qǐ néng wéi luàn?" kǒng zǐ yuē:" fēi rǔ suǒ zhī. fū yáng hǔ qīn fù ér bù qīn rén, yǒu chǒng yú jì sūn, yòu jiāng shā zhī, bù kè ér bēn, qiú róng yú qí qí rén qiú zhī, nǎi wáng guī jìn. shì qí lǔ èr guó yǐ qù qí jí. zhào jiǎn zi hǎo lì ér duō xìn, bì nì qí shuō ér cóng qí móu, huò bài suǒ zhōng, fēi yī shì kě zhī yě."
阳虎既犇齐,自齐犇晋,适赵氏。孔子闻之,谓子路曰:“赵氏其世有乱乎!”子路曰:“权不在焉,岂能为乱?”孔子曰:“非汝所知。夫阳虎亲富而不亲仁,有宠于季孙,又将杀之,不克而犇,求容于齐;齐人囚之,乃亡归晋。是齐、鲁二国已去其疾。赵简子好利而多信,必溺其说而从其谋,祸败所终,非一世可知也。”
jì kāng zi wèn yú kǒng zǐ yuē:" jīn zhōu shí èr yuè, xià zhī shí yuè, ér yóu yǒu zhōng, hé yě?" kǒng zǐ duì yuē:" qiū wén zhī, huǒ fú ér hòu zhé zhě bì, jīn huǒ yóu xī liú, sī lì guò yě." jì kāng zǐ yuē:" suǒ shī zhě jǐ yuè yě?" kǒng zǐ yuē:" yú xià shí yuè, huǒ jì méi yǐ, jīn huǒ jiàn, zài shī rùn yě."
季康子问于孔子曰:“今周十二月,夏之十月,而犹有螽,何也?”孔子对曰:“丘闻之,火伏而后蛰者毕,今火犹西流,司历过也。”季康子曰:“所失者几月也?”孔子曰:“于夏十月,火既没矣,今火见,再失闰也。”
wú wáng fū chāi jiāng yǔ āi gōng jiàn jìn hóu. zi fú jǐng bó duì shǐ zhě yuē:" wáng hé zhū hóu, zé bó lǜ hóu mù yǐ jiàn yú wáng bó hé zhū hóu, zé hóu lǜ zǐ nán yǐ jiàn yú bó, jīn zhū hóu huì, ér jūn yǔ guǎ jūn jiàn jìn jūn, zé jìn chéng wéi bó yǐ. qiě zhí shì yǐ bó zhào zhū hóu, ér yǐ hóu zhōng zhī, hé lì zhī yǒu yān?" wú rén nǎi zhǐ. jì ér huǐ zhī, suì qiú jǐng bó. bó wèi tài zǎi pǐ yuē:" lǔ jiāng yǐ shí yuè shàng xīn, yǒu shì yú shàng dì xiān wáng, jì xīn ér bì, hé yě shì yǒu zhí yān, zì xiāng yǐ lái, wèi zhī gǎi yě. ruò qí bú huì, zhù zōng jiāng yuē:' wú shí rán.'" pǐ yán yú fū chāi. guī zhī, zǐ gòng wén zhī, jiàn yú kǒng zǐ yuē:" zi fú shì zhī zǐ zhuō yú shuō yǐ, yǐ shí huò qiú, yǐ zhà dé miǎn." kǒng zǐ yuē:" wú zǐ wèi yí dé, kě qī ér bù kě yǐ shí. shì tīng zhě zhī bì, fēi shuō zhě zhī zhuō."
吴王夫差将与哀公见晋侯。子服景伯对使者曰:“王合诸侯,则伯率侯牧以见于王;伯合诸侯,则侯率子男以见于伯,今诸侯会,而君与寡君见晋君,则晋成为伯矣。且执事以伯召诸侯,而以侯终之,何利之有焉?”吴人乃止。既而悔之,遂囚景伯。伯谓太宰嚭曰:“鲁将以十月上辛,有事于上帝先王,季辛而毕,何也世有职焉,自襄已来,未之改也。若其不会,祝宗将曰:‘吴实然。’”嚭言于夫差。归之,子贡闻之,见于孔子曰:“子服氏之子拙于说矣,以实获囚,以诈得免。”孔子曰:“吴子为夷德,可欺而不可以实。是听者之蔽,非说者之拙。”
shū sūn shì zhī chē shì, yuē zi chú shāng, cǎi xīn yú dà yě, huò lín yān zhé qí qián zuǒ zú, zài yǐ guī. shū sūn yǐ wéi bù xiáng, qì zhī yú guō wài, shǐ rén gào kǒng zǐ yuē:" yǒu jūn ér jiǎo zhě hé yě?" kǒng zǐ wǎng guān zhī, yuē:" lín yě. hú wéi lái zāi? hú wéi lái zāi?" fǎn mèi shì miàn, tì qì zhān jīn. shū sūn wén zhī, rán hòu qǔ zhī. zǐ gòng wèn yuē:" fū zǐ hé qì ěr?" kǒng zǐ yuē:" lín zhī zhì, wèi míng wáng yě. chū fēi qí shí ér jiàn hài, wú shì yǐ shāng yān."
叔孙氏之车士,曰子锄商,采薪于大野,获麟焉;折其前左足,载以归。叔孙以为不祥,弃之于郭外,使人告孔子曰:“有麇而角者何也?”孔子往观之,曰:“麟也。胡为来哉?胡为来哉?”反袂拭面,涕泣沾衿。叔孙闻之,然后取之。子贡问曰:“夫子何泣尔?”孔子曰:“麟之至,为明王也。出非其时而见害,吾是以伤焉。”