kǒng zǐ yuē:" xíng jǐ yǒu liù běn yān, rán hòu wèi jūn zǐ yě. lì shēn yǒu yì yǐ, ér xiào wèi běn sàng jì yǒu lǐ yǐ, ér āi wèi běn zhàn zhèn yǒu liè yǐ, ér yǒng wèi běn zhì zhèng yǒu lǐ yǐ, ér nóng wèi běn jū guó yǒu dào yǐ, ér sì wèi běn shēng cái yǒu shí yǐ, ér lì wèi běn. zhì běn bù gù, wú wù nóng sāng qīn qī bù yuè, wú wù wài jiāo shì bù zhōng shǐ, wú wù duō yè jì wén ér yán, wú wù duō shuō bǐ jìn bù ān, wú wù qiú yuǎn. shì gù fǎn běn xiū jī, jūn zǐ zhī dào yě."
孔子曰:“行己有六本焉,然后为君子也。立身有义矣,而孝为本;丧纪有礼矣,而哀为本;战阵有列矣,而勇为本;治政有理矣,而农为本;居国有道矣,而嗣为本;生财有时矣,而力为本。置本不固,无务农桑;亲戚不悦,无务外交;事不终始,无务多业;记闻而言,无务多说;比近不安,无务求远。是故反本修迹,君子之道也。”
kǒng zǐ yuē:" yào jiǔ kǔ yú kǒu ér lì yú bìng, zhōng yán nì yú ěr ér lì yú xíng. tāng wǔ yǐ è è ér chāng, jié zhòu yǐ wěi wěi ér wáng. jūn wú zhēng chén, fù wú zhēng zi, xiōng wú zhēng dì, shì wú zhēng yǒu, wú qí guò zhě, wèi zhī yǒu yě. gù yuē: jūn shī zhī, chén dé zhī fù shī zhī, zi dé zhī xiōng shī zhī, dì dé zhī jǐ shī zhī, yǒu dé zhī. shì yǐ guó wú wēi wáng zhī zhào, jiā wú bèi luàn zhī è, fù zǐ xiōng dì wú shī, ér jiāo yǒu wú jué yě."
孔子曰:“药酒苦于口而利于病,忠言逆于耳而利于行。汤、武以谔谔而昌,桀、纣以唯唯而亡。君无争臣,父无争子,兄无争弟,士无争友,无其过者,未之有也。故曰:君失之,臣得之;父失之,子得之;兄失之,弟得之;己失之,友得之。是以国无危亡之兆,家无悖乱之恶,父子兄弟无失,而交友无绝也。”
kǒng zǐ zài qí, shě yú wài guǎn, jǐng gōng zào yān. bīn zhǔ zhī cí jì jiē, ér zuǒ yòu bái yuē:" zhōu shǐ shì zhì, yán xiān wáng miào zāi." jǐng gōng fù wèn:" zāi hé wáng zhī miào yě?" kǒng zǐ yuē:" cǐ bì lí wáng zhī miào." gōng yuē:" hé yǐ zhī zhī?" kǒng zǐ yuē:" shī yún:' huáng huáng shàng tiān, qí mìng bù tè, tiān zhī yǐ shàn, bì bào qí dé.' huò yì rú zhī. fū lí wáng biàn wén wǔ zhī zhì, ér zuò xuán huáng huá lì zhī shì, gōng shì chóng jùn, yú mǎ shē chǐ, ér fú kě zhèn yě. gù tiān yāng suǒ yí jiā qí miào yān. yǐ shì zhàn zhī wéi rán." gōng yuē:" tiān hé bù yāng qí shēn, ér jiā fá qí miào yě?" kǒng zǐ yuē:" gài yǐ wén wǔ gù yě. ruò yāng qí shēn, zé wén wǔ zhī sì wú nǎi tiǎn hū? gù dāng yāng qí miào yǐ zhāng qí guò." é qǐng, zuǒ yòu bào yuē:" suǒ zāi zhě lí wáng miào yě." jǐng gōng jīng qǐ, zài bài yuē:" shàn zāi! shèng zhī zhì, guò rén yuǎn yǐ!"
孔子在齐,舍于外馆,景公造焉。宾主之辞既接,而左右白曰:“周使适至,言先王庙灾。”景公复问:“灾何王之庙也?”孔子曰:“此必厘王之庙。”公曰:“何以知之?”孔子曰:“《诗》云:‘皇皇上天,其命不忒,天之以善,必报其德。’祸亦如之。夫厘王变文、武之制,而作玄黄华丽之饰,宫室崇峻,舆马奢侈,而弗可振也。故天殃所宜加其庙焉。以是占之为然。”公曰:“天何不殃其身,而加罚其庙也?”孔子曰:“盖以文、武故也。若殃其身,则文武之嗣无乃殄乎?故当殃其庙以彰其过。”俄顷,左右报曰:“所灾者厘王庙也。”景公惊起,再拜曰:“善哉!圣之智,过人远矣!”
zǐ gòng sān nián zhī sàng bì, jiàn yú kǒng zǐ. zǐ yuē:" yǔ zhī qín. shǐ zhī xián." kǎn kǎn ér lè, zuò ér yuē:" xiān wáng zhì lǐ, bù gǎn bù jí." zǐ yuē:" jūn zǐ yě!" mǐn zi sān nián zhī sàng bì, jiàn yú kǒng zǐ. zǐ yuē:" yǔ zhī qín, shǐ zhī xián." qiē qiē ér bēi, zuò ér yuē:" xiān wáng zhì lǐ, fú gǎn guò yě." zǐ yuē:" jūn zǐ yě!" zǐ gòng yuē:" mǐn zi āi wèi jǐn, fū zǐ yuē: jūn zǐ yě. zi xià āi yǐ jǐn, yòu yuē: jūn zǐ yě. èr zhě shū qíng, ér jù yuē jūn zǐ, cì yě huò, gǎn wèn zhī." kǒng zǐ yuē:" mǐn zi āi wèi wàng, néng duàn zhī yǐ lǐ zi xià āi yǐ jǐn, néng yǐn zhī jí lǐ suī jūn zhī jūn zǐ, bù yì kě hū?"
子贡三年之丧毕,见于孔子。子曰:“与之琴。使之弦。”侃侃而乐,作而曰:“先王制礼,不敢不及。”子曰:“君子也!”闵子三年之丧毕,见于孔子。子曰:“与之琴,使之弦。”切切而悲,作而曰:“先王制礼,弗敢过也。”子曰:“君子也!”子贡曰:“闵子哀未尽,夫子曰:君子也。子夏哀已尽,又曰:君子也。二者殊情,而俱曰君子,赐也惑,敢问之。”孔子曰:“闵子哀未忘,能断之以礼;子夏哀已尽,能引之及礼;虽均之君子,不亦可乎?”
kǒng zǐ yuē:" wú tǐ zhī lǐ, jìng yě wú fú zhī sàng, āi yě wú shēng zhī lè, huān yě. bù yán ér xìn, bù dòng ér wēi, bù shī ér rén, zhì. fū zhōng zhī yīn, nù ér jī zhī zé wǔ, yōu ér jī zhī zé bēi. qí zhì biàn zhě, shēng yì suí zhī, gù zhì chéng gǎn zhī, tōng yú jīn shí, ér kuàng rén hū?"
孔子曰:“无体之礼,敬也;无服之丧,哀也;无声之乐,欢也。不言而信,不动而威,不施而仁,志。夫钟之音,怒而击之则武,忧而击之则悲。其志变者,声亦随之,故至诚感之,通于金石,而况人乎?”
kǒng zǐ jiàn luó què zhě, suǒ de jiē huáng kǒu xiǎo què. fū zǐ wèn zhī yuē:" dà què dú bù dé, hé yě?" luó zhě yuē:" dà què shàn jīng ér nán de, huáng kǒu tān shí ér yì dé. huáng kǒu cóng dà què, zé bù dé dà què cóng huáng kǒu, yì bù dé." kǒng zǐ gù wèi dì zǐ yuē:" shàn jīng yǐ yuǎn hài, lì shí ér wàng huàn, zì qí xīn yǐ, ér dú yǐ suǒ cóng wèi huò fú. gù jūn zǐ shèn qí suǒ cóng. yǐ zhǎng zhě zhī lǜ, zé yǒu quán shēn zhī jiē suí xiǎo zhě zhī gàng, ér yǒu wēi wáng zhī bài yě."
孔子见罗雀者,所得皆黄口小雀。夫子问之曰:“大雀独不得,何也?”罗者曰:“大雀善惊而难得,黄口贪食而易得。黄口从大雀,则不得;大雀从黄口,亦不得。”孔子顾谓弟子曰:“善惊以远害,利食而忘患,自其心矣,而独以所从为祸福。故君子慎其所从。以长者之虑,则有全身之阶;随小者之戆,而有危亡之败也。”
kǒng zǐ dú yì, zhì yú sǔn yì, kuì rán ér tàn. zi xià bì xí wèn yuē:" fū zǐ hé tàn yān?" kǒng zǐ yuē:" fū zì sǔn zhě bì yǒu yì zhī, zì yì zhě bì yǒu jué zhī, wú shì yǐ tàn yě." zi xià yuē:" rán zé xué zhě bù kě yǐ yì hū?" zǐ yuē:" fēi dào yì zhī wèi yě, dào mí yì ér shēn mí sǔn. fū xué zhě sǔn qí zì duō, yǐ xū shòu rén, gù néng chéng qí mǎn bó yě. tiān dào chéng ér bì biàn, fán chí mǎn ér néng jiǔ zhě, wèi cháng yǒu yě. gù yuē: zì xián zhě, tiān xià zhī shàn yán bù dé wén yú ěr yǐ. xī yáo zhì tiān xià zhī wèi, yóu yǔn gōng yǐ chí zhī, kè ràng yǐ jiē xià, shì yǐ qiān suì ér yì shèng, qì jīn ér yú zhāng. xià jié kūn wú, zì mǎn ér wú jí, kàng yì ér bù jié, zhǎn yì lí mín, rú cǎo jiè yān tiān xià tǎo zhī, rú zhū pǐ fū, shì yǐ qiān zǎi ér è zhe, qì jīn ér bù miè. mǎn yě. rú zài yú yù sān rén zé xià zhī, yù èr rén zé shì zhī, diào qí yíng xū, bù lìng zì mǎn, suǒ yǐ néng jiǔ yě." zi xià yuē:" shāng qǐng zhì zhī." ér zhōng shēn fèng xíng yān.
孔子读《易》,至于《损》、《益》,喟然而叹。子夏避席问曰:“夫子何叹焉?”孔子曰:“夫自损者必有益之,自益者必有决之,吾是以叹也。”子夏曰:“然则学者不可以益乎?”子曰:“非道益之谓也,道弥益而身弥损。夫学者损其自多,以虚受人,故能成其满博也。天道成而必变,凡持满而能久者,未尝有也。故曰:自贤者,天下之善言不得闻于耳矣。昔尧治天下之位,犹允恭以持之,克让以接下,是以千岁而益盛,迄今而逾彰。夏桀、昆吾,自满而无极,亢意而不节,斩刈黎民,如草芥焉;天下讨之,如诛匹夫,是以千载而恶著,迄今而不灭。满也。如在舆遇三人则下之,遇二人则式之,调其盈虚,不令自满,所以能久也。”子夏曰:“商请志之。”而终身奉行焉。
zǐ lù wèn yú kǒng zǐ yuē:" qǐng shì gǔ zhī dào ér xíng yóu zhī yì, kě hū?" zǐ yuē:" bù kě. xī dōng yí zhī zǐ, mù zhū xià zhī lǐ, yǒu nǚ ér guǎ, wèi nèi sī xù, zhōng shēn bù jià. jià zé bù jià yǐ, yì fēi zhēn jié zhī yì yě. cāng wú ráo qǔ qī ér měi, ràng yǔ qí xiōng. ràng zé ràng yǐ, rán fēi lǐ zhī ràng yě. bù shèn qí chū, ér huǐ qí hòu, hé jiē jí yǐ. jīn rǔ yù shě gǔ zhī dào, háng zǐ zhī yì, yōng zhī zi yì bù yǐ shì wèi fēi, yǐ fēi wéi shì hū? hòu suī yù huǐ, nán zāi!"
子路问于孔子曰:“请释古之道而行由之意,可乎?”子曰:“不可。昔东夷之子,慕诸夏之礼,有女而寡,为内私壻,终身不嫁。嫁则不嫁矣,亦非贞节之义也。苍梧娆娶妻而美,让与其兄。让则让矣,然非礼之让也。不慎其初,而悔其后,何嗟及矣。今汝欲舍古之道,行子之意,庸知子意不以是为非,以非为是乎?后虽欲悔,难哉!”
zēng zǐ yún guā, wù zhǎn qí gēn. céng zhé nù, jiàn dà zhàng yǐ jī qí bèi, zēng zǐ pū dì ér bù zhī rén jiǔ zhī. yǒu qǐng nǎi sū, xīn rán ér qǐ, jìn yú céng zhé yuē:" xiàng yě cān dé zuì yú dà rén, dà rén yòng lì jiào cān, dé wú jí hū?" tuì ér jiù fáng, yuán qín ér gē, yù lìng céng xī ér wén zhī, zhī qí tǐ kāng yě. kǒng zǐ wén zhī ér nù, gào mén dì zǐ yuē:" cān lái, wù nèi." zēng shēn zì yǐ wéi wú zuì, shǐ rén qǐng yú kǒng zǐ. zǐ yuē:" rǔ bù wén hū? xī gǔ sǒu yǒu zǐ yuē shùn, shùn zhī shì gǔ sǒu, yù shǐ zhī, wèi cháng bù zài yú cè suǒ ér shā zhī, wèi cháng kě dé. xiǎo chuí zé dài guò, dà zhàng zé táo zǒu, gù gǔ sǒu bù fàn bù fù zhī zuì, ér shùn bù shī zhēng zhēng zhī xiào. jīn cān shì fù, wěi shēn yǐ dài bào nù, yì ér bù bì, jì shēn sǐ ér xiàn fù yú bú yì, qí bù xiào shú dà yān! rǔ fēi tiān zǐ zhī mín yě, shā tiān zǐ zhī mín, qí zuì xī ruò?" zēng shēn wén zhī, yuē:" cān zuì dà yǐ!" suì zào kǒng zǐ ér xiè guò.
曾子耘瓜,误斩其根。曾晢怒,建大杖以击其背,曾子仆地而不知人久之。有顷乃苏,欣然而起,进于曾晢曰:“向也参得罪于大人,大人用力教参,得无疾乎?”退而就房,援琴而歌,欲令曾晳而闻之,知其体康也。孔子闻之而怒,告门弟子曰:“参来,勿内。”曾参自以为无罪,使人请于孔子。子曰:“汝不闻乎?昔瞽瞍有子曰舜,舜之事瞽瞍,欲使之,未尝不在于侧;索而杀之,未尝可得。小棰则待过,大杖则逃走,故瞽瞍不犯不父之罪,而舜不失烝烝之孝。今参事父,委身以待暴怒,殪而不避,既身死而陷父于不义,其不孝孰大焉!汝非天子之民也,杀天子之民,其罪奚若?”曾参闻之,曰:“参罪大矣!”遂造孔子而谢过。
jīng gōng zǐ xíng nián shí wǔ ér shè jīng xiāng shì, kǒng zǐ wén zhī, shǐ rén wǎng guān qí wéi zhèng yān. shǐ zhě fǎn, yuē:" shì qí cháo, qīng jìng ér shǎo shì qí táng shàng yǒu wǔ lǎo yān, qí láng xià yǒu èr shí zhuàng shì yān." kǒng zǐ yuē:" hé liǎng èr shí wǔ zhī zhì, yǐ zhì tiān xià, qí gù miǎn yǐ, kuàng jīng hū?"
荆公子行年十五而摄荆相事,孔子闻之,使人往观其为政焉。使者反,曰:“视其朝,清净而少事;其堂上有五老焉,其廊下有二十壮士焉。”孔子曰:“合两二十五之智,以治天下,其固免矣,况荆乎?”
zi xià wèn yú kǒng zǐ yuē:" yán huí zhī wéi rén xī ruò?" zǐ yuē:" huí zhī xìn xián yú qiū." yuē:" zǐ gòng zhī wéi rén xī ruò?" zǐ yuē:" cì zhī mǐn xián yú qiū." yuē:" zǐ lù zhī wéi rén xī ruò?" zǐ yuē:" yóu zhī yǒng xián yú qiū." yuē:" zi zhāng zhī wéi rén xī ruò?" zǐ yuē:" shī zhī zhuāng xián yú qiū." zi xià bì xí ér wèn yuē:" rán zé sì zǐ hé wéi shì xiān shēng?" zǐ yuē:" jū! wú yǔ rǔ. fū huí néng xìn ér bù néng fǎn, cì néng mǐn ér bù néng qū, yóu néng yǒng ér bù néng qiè, shī néng zhuāng ér bù néng tóng. jiān sì zǐ zhě zhī yǒu yǐ yì wú, fú yǔ yě. cǐ qí suǒ yǐ shì wú ér fú èr yě."
子夏问于孔子曰:“颜回之为人奚若?”子曰:“回之信贤于丘。”曰:“子贡之为人奚若?”子曰:“赐之敏贤于丘。”曰:“子路之为人奚若?”子曰:“由之勇贤于丘。”曰:“子张之为人奚若?”子曰:“师之庄贤于丘。”子夏避席而问曰:“然则四子何为事先生?”子曰:“居!吾语汝。夫回能信而不能反,赐能敏而不能诎,由能勇而不能怯,师能庄而不能同。兼四子者之有以易吾,弗与也。此其所以事吾而弗贰也。”
kǒng zǐ yóu yú tài shān, jiàn róng shēng qī, xíng hū chéng zhī yě, lù qiú dài suǒ, gǔ qín ér gē. kǒng zǐ wèn yuē:" xiān shēng suǒ yǐ wéi lè zhě hé yě?" qī duì yuē:" wú lè shén duō, ér zhì zhě sān. tiān shēng wàn wù, wéi rén wéi guì, wú jì dé wéi rén, shì yī lè yě nán nǚ zhī bié, nán zūn nǚ bēi, gù rén yǐ nán wèi guì, wú jì dé wèi nán, shì èr lè yě rén shēng yǒu bú jiàn rì yuè, bù miǎn qiǎng bǎo zhě, wú jì yǐ xíng nián jiǔ shí wǔ yǐ, shì sān lè yě. pín zhě shì zhī cháng, sǐ zhě rén zhī zhōng. chù cháng dé zhōng, dāng hé yōu zāi!" kǒng zǐ yuē:" shàn zāi! néng zì kuān zhě yě."
孔子游于泰山,见荣声期,行乎郕之野,鹿裘带索,鼓琴而歌。孔子问曰:“先生所以为乐者何也?”期对曰:“吾乐甚多,而至者三。天生万物,唯人为贵,吾既得为人,是一乐也;男女之别,男尊女卑,故人以男为贵,吾既得为男,是二乐也;人生有不见日月,不免襁褓者,吾既以行年九十五矣,是三乐也。贫者士之常,死者人之终。处常得终,当何忧哉!”孔子曰:“善哉!能自宽者也。”
kǒng zǐ yuē:" huí yǒu jūn zǐ zhī dào sì yān. qiáng yú xíng yì, ruò yú shòu jiàn, chù yú dài lù, shèn yú zhì shēn. shǐ qiū yǒu jūn zǐ zhī dào sān yān. bù shì ér jìng shàng, bù sì ér jìng guǐ, zhí jǐ ér qū yú rén." zēng zǐ shì, yuē:" cān xī zhě cháng wén fū zǐ sān yán, ér wèi zhī néng xíng yě. fū zǐ jiàn rén zhī yī shàn, ér wàng qí bǎi fēi, shì fū zǐ zhī yì shì yě jiàn rén zhī yǒu shàn, ruò jǐ yǒu zhī, shì fū zǐ zhī bù zhēng yě wén shàn bì gōng xíng zhī, rán hòu dǎo zhī, shì fū zǐ zhī néng láo yě. xué fū zǐ zhī sān yán, ér wèi néng xíng, yǐ zì zhī zhōng bù jí èr zi zhě yě."
孔子曰:“回有君子之道四焉。强于行义,弱于受谏,怵于待禄,慎于治身。史鰌有君子之道三焉。不仕而敬上,不祀而敬鬼,直己而曲于人。”曾子侍,曰:“参昔者常闻夫子三言,而未之能行也。夫子见人之一善,而忘其百非,是夫子之易事也;见人之有善,若己有之,是夫子之不争也;闻善必躬行之,然后导之,是夫子之能劳也。学夫子之三言,而未能行,以自知终不及二子者也。”
kǒng zǐ yuē:" wú sǐ zhī hòu, zé shāng yě rì yì, cì yě rì sǔn." zēng zǐ yuē:" hé wèi yě?" zǐ yuē:" shāng yě hǎo yǔ xián jǐ zhě chù, cì yě hǎo shuō bù ruò jǐ zhě. bù zhī qí zi, shì qí fù bù zhī qí rén, shì qí yǒu bù zhī qí jūn, shì qí suǒ shǐ bù zhī qí dì, shì qí cǎo mù. gù yuē: yǔ shàn rén jū, rú rù zhī lán zhī shì, jiǔ ér bù wén qí xiāng, jí yǔ zhī huà yǐ yǔ bù shàn rén jū, rú rù bào yú zhī sì, jiǔ ér bù wén qí chòu, yì yǔ zhī huà yǐ. dān zhī suǒ cáng zhě chì, qī zhī suǒ cáng zhě hēi. shì yǐ jūn zǐ bì shèn qí suǒ yǔ chù zhě yān."
孔子曰:“吾死之后,则商也日益,赐也日损。”曾子曰:“何谓也?”子曰:“商也好与贤己者处,赐也好说不若己者。不知其子,视其父;不知其人,视其友;不知其君,视其所使;不知其地,视其草木。故曰:与善人居,如入芝兰之室,久而不闻其香,即与之化矣;与不善人居,如入鲍鱼之肆,久而不闻其臭,亦与之化矣。丹之所藏者赤,漆之所藏者黑。是以君子必慎其所与处者焉。”
zēng zǐ cóng kǒng zǐ yú qí, qí jǐng gōng yǐ xià qīng zhī lǐ pìn zēng zǐ, zēng zǐ gù cí. jiāng xíng, yàn zǐ sòng zhī, yuē:" wú wén zhī, jūn zǐ yí rén yǐ cái, bù ruò shàn yán. jīn fū lán běn sān nián, zhàn zhī yǐ lù hǎi, jì chéng dàn zhī, zé yì zhī pǐ mǎ, fēi lán zhī běn xìng yě, suǒ yǐ zhàn zhě měi yǐ. yuàn zi xiáng qí suǒ zhàn zhě. fū jūn zǐ jū bì zé chù, yóu bì zé fāng, shì bì zé jūn. zé jūn suǒ yǐ qiú shì, zé fāng suǒ yǐ xiū dào. qiān fēng yí sú, shì yù yí xìng, kě bù shèn hū?" kǒng zǐ wén zhī, yuē:" yàn zǐ zhī yán, jūn zǐ zāi! yī xián zhě, gù bù kùn yī fù zhě, gù bù qióng. mǎ xián zhǎn zú ér fù xíng, hé yě? yǐ qí fǔ zhī zhě zhòng."
曾子从孔子于齐,齐景公以下卿之礼聘曾子,曾子固辞。将行,晏子送之,曰:“吾闻之,君子遗人以财,不若善言。今夫兰本三年,湛之以鹿醢,既成啖之,则易之匹马,非兰之本性也,所以湛者美矣。愿子详其所湛者。夫君子居必择处,游必择方,仕必择君。择君所以求仕,择方所以修道。迁风移俗,嗜欲移性,可不慎乎?”孔子闻之,曰:“晏子之言,君子哉!依贤者,固不困;依富者,固不穷。马蚿斩足而复行,何也?以其辅之者众。”
kǒng zǐ yuē:" yǐ fù guì ér xià rén, hé rén bù? yǐ fù guì ér ài rén, hé rén bù qīn? fā yán bù nì, kě wèi zhī yán yǐ yán ér zhòng xiǎng zhī, kě wèi zhī shí yǐ. shì gù yǐ fù ér néng fù rén zhě, yù pín bù kě de yě yǐ guì ér néng guì rén zhě, yù jiàn bù kě de yě yǐ dá ér néng dá rén zhě, yù qióng bù kě de yě."
孔子曰:“以富贵而下人,何人不◇?以富贵而爱人,何人不亲?发言不逆,可谓知言矣;言而众响之,可谓知时矣。是故以富而能富人者,欲贫不可得也;以贵而能贵人者,欲贱不可得也;以达而能达人者,欲穷不可得也。”
kǒng zǐ yuē:" zhōng rén zhī qíng yě, yǒu yú zé chǐ, bù zú zé jiǎn, wú jìn zé yín, wú dù zé yì, cóng yù zé bài. shì gù biān pū zhī zǐ, bù cóng fù zhī jiào xíng lù zhī mín, bù cóng jūn zhī lìng. cǐ yán jí zhī nán rěn, jí zhī nán xíng yě. gù jūn zǐ bù jí duàn, bù jí zhì. shǐ yǐn shí yǒu liàng, yī shí yǒu jié, gōng shì yǒu dù, chù jī yǒu shù, chē qì yǒu xiàn, suǒ yǐ fáng luàn zhī yuán yě." fū dù liàng bù kě míng, shì zhōng rén suǒ yóu zhī lìng.
孔子曰:“中人之情也,有馀则侈,不足则俭,无禁则淫,无度则逸,从欲则败。是故鞭扑之子,不从父之教;刑戮之民,不从君之令。此言疾之难忍,急之难行也。故君子不急断,不急制。使饮食有量,衣食有节,宫室有度,畜积有数,车器有限,所以防乱之原也。”夫度量不可明,是中人所由之令。
kǒng zǐ yuē:" qiǎo ér hǎo dù bì gōng, yǒng ér hǎo wèn bì shèng, zhì ér hǎo móu bì chéng. yǐ yú zhě fǎn zhī. shì yǐ fēi qí rén, gào zhī fú tīng fēi qí dì, shù zhī fú shēng de qí rén, rú jù shā ér yǔ zhī fēi qí rén, rú huì lóng ér gǔ zhī. fū chù zhòng shàn chǒng, zhuān shì dù xián, yú zhě zhī qíng yě. wèi gāo zé wēi, rèn zhòng zé bēng, kě lì ér dài."
孔子曰:“巧而好度必攻,勇而好问必胜,智而好谋必成。以愚者反之。是以非其人,告之弗听;非其地,树之弗生;得其人,如聚砂而雨之;非其人,如会聋而鼓之。夫处重擅宠,专事妬贤,愚者之情也。位高则危,任重则崩,可立而待。”
kǒng zǐ yuē:" zhōu fēi shuǐ bù xíng, shuǐ rù zhōu zé méi jūn fēi mín bù zhì, mín fàn shàng zé qīng." shì gù jūn zǐ bù kě bù yán yě, xiǎo rén bù kě bù zhěng yī yě.
孔子曰:“舟非水不行,水入舟则没;君非民不治,民犯上则倾。”是故君子不可不严也,小人不可不整一也。
qí gāo tíng wèn yú kǒng zǐ yuē:" tíng bù kuàng shān, bù zhí dì, yī ráng ér tí zhì, jīng qì yǐ wèn shì jūn zǐ zhī dào, yuàn fū zǐ gào zhī." kǒng zǐ yuē:" zhēn yǐ gàn zhī, jìng yǐ fǔ zhī, shī rén wú juàn. jiàn jūn zǐ zé jǔ zhī, jiàn xiǎo rén zé tuì zhī, qù rǔ ě xīn, ér zhōng yǔ zhī. xiào qí xíng, xiū qí lǐ, qiān lǐ zhī wài, qīn rú xiōng dì. xíng bù xiào, lǐ bù xiū, zé duì mén bù rǔ tōng yǐ. fū zhōng rì yán, bù yí jǐ zhī yōu zhōng rì xíng, bù yí jǐ zhī huàn wéi zhì zhě néng zhī. gù zì xiū zhě, bì kǒng jù yǐ chú huàn, gōng jiǎn yǐ bì nàn zhě yě. zhōng shēn wéi shàn, yī yán zé bài zhī, kě bù shèn hū."
齐高庭问于孔子曰:“庭不旷山,不直地,衣穰而提贽,精气以问事君子之道,愿夫子告之。”孔子曰:“贞以干之,敬以辅之,施仁无倦。见君子则举之,见小人则退之,去汝恶心,而忠与之。效其行,修其礼,千里之外,亲如兄弟。行不效,礼不修,则对门不汝通矣。夫终日言,不遗己之忧;终日行,不遗己之患;唯智者能之。故自修者,必恐惧以除患,恭俭以避难者也。终身为善,一言则败之,可不慎乎。”