strong shī gū zāng liáng zhǔ zuò jiàng lǔ　 shǒu xiāng yáng zhū mǔ zhú xié chéng strong
失姑臧涼主作降虜　守襄陽朱母築斜城

què shuō qín shǐ yán fù liáng shū, xíng zhì gū zāng, jī chuán qín mìng, zhēng tiān xī rù cháo. tiān xī zhào jí guān shǔ, yǔ shāng háng zhǐ dào: jīn ruò cháo qín, kǒng bì bù fǎn rú huò bù cóng, qín bīng bì zhì, rú hé shì hǎo? jìn zhōng lù shì xí lè dào: xiān gōng yuán yǒu gù shì, qiǎn zhì ài zi, lù yí zhòng bǎo, jīn qiě zhào jiù shī xíng, huǎn bīng tuì dí, xú zuò jì jiào, zhè yě shì sūn zhòng móu jí wú sūn quán. qū shēn de liáng fǎ ne! yǔ cái shuō bì, jí yóu qún liáo zhǐ bó dào: wǒ shì shì jìn cháo, zhōng jié zhe wén hǎi nèi, jīn yī dàn wěi shēn zéi tíng, rǔ jí zǔ zōng, qǐ bù kě chǐ? qiě hé xī tiān xiǎn, bǎi nián wú yú, ruò xī zhòng chū jù, yòu zhāo xī yù, běi yǐn xiōng nú, yǔ qín yī zhàn, nán dào dìng bù néng shèng dí me? tiān xī tīng le, jí rǎng mèi dà yán dào: wǒ jì jué le, yán jiàng jí zhǎn! nǎi yǐn fù shū rù yǔ dào: rǔ liǎng rén yù shēng hái ne? hái shì sǐ fǎn ne? fù shū réng bù shǎo qū, lǎng shēng biàn lùn. tiān xī dà nù, chì zuǒ yòu ná xià fù shū, qiān fù jūn mén, jí mìng jūn lì shè sǐ èr rén, qiě chū lìng dào: shè ruò bù zhōng, shì bù kěn yǔ wǒ tóng xīn, jiù dāng zuò zuì. jūn lì qí shēng de lìng, wān gōng jìng shè. hū yǒu tiān xī mǔ yán shì chū lái, qiě qì qiě yǔ dào: qín wáng qǐ zì guān zhōng, héng zhì tiān xià, dōng píng xiān bēi, nán qǔ bā shǔ, bīng bù liú xíng, rǔ ruò chū jiàng, shàng kě gǒu yán xìng mìng. jīn yù jiāng zuì ěr yī yú, kàng héng dà guó, yòu mìng shè sǐ qín shǐ, jī nù dí rén, guó bì wáng le! jiā bì miè le! mò wèi fù rén wú shí. tiān xī bù tīng, réng cù jūn lì jí shè, liǎng rén shì xuè ròu shēn zi, zěn néng jīn de qǐ xǔ duō jiàn zú, dāng rán wèi guó juān qū.
卻說秦使閻負梁殊，行至姑臧，齎傳秦命，征天錫入朝。天錫召集官屬，與商行止道：「今若朝秦，恐必不返；如或不從，秦兵必至，如何是好？」禁中錄事席仂道：「先公原有故事，遣質愛子，賂遺重寶，今且照舊施行，緩兵退敵，徐作計較，這也是孫仲謀即吳孫權。屈伸的良法呢！」語才說畢，即由群僚指駁道：「我世事晉朝，忠節著聞海內，今一旦委身賊廷，辱及祖宗，豈不可恥？且河西天險，百年無虞，若悉眾出拒，右招西域，北引匈奴，與秦一戰，難道定不能勝敵麼？」天錫聽了，即攘袂大言道：「我計決了，言降即斬！」乃引負殊入語道：「汝兩人慾生還呢？還是死返呢？」負殊仍不少屈，朗聲辯論。天錫大怒，叱左右拿下負殊，牽縛軍門，即命軍吏射死二人，且出令道：「射若不中，是不肯與我同心，就當坐罪。」軍吏齊聲得令，彎弓競射。忽有天錫母嚴氏出來，且泣且語道：「秦王起自關中，橫制天下，東平鮮卑，南取巴蜀，兵不留行，汝若出降，尚可苟延性命。今欲將蕞爾一隅，抗衡大國，又命射死秦使，激怒敵人，國必亡了！家必滅了！」莫謂婦人無識。天錫不聽，仍促軍吏急射，兩人是血肉身子，怎能禁得起許多箭鏃，當然為國捐軀。

nà zhāng tiān xī jí shǐ lóng xiāng jiāng jūn mǎ jiàn, lǜ bīng èr wàn, chū jù qín bīng. qín jiāng liáng biāo yáo cháng wáng tǒng lǐ biàn děng, yǐ zhì qīng shí jīn, gōng liáng hé huì chéng. liáng shǒu jiāng xiāo liè jiāng jūn liáng jì, jǔ chéng jiàng qín. qín gǒu chí yòu zì shí chéng jīn jì shī, yǔ liáng xī děng huì gōng chán suō chéng, yòu dé xiàn rù. liáng jiāng mǎ jiàn, tú cì wén liǎng chéng shī shǒu, bù jīn jīng huáng, fǎn lìng qián duì biàn zuò hòu duì, tuì tún qīng sāi, qiě fēi bào gū zāng, zài qǐng tiān bīng. tiān xī fù qiǎn zhēng dōng jiāng jūn cháng jù, lǜ zhòng sān wàn, shù hóng chí, zì lǐng yú zhòng wǔ wàn, zhù jīn chāng. ān xī jiāng jūn sòng hào, rù bái tiān xī dào: chén zhòu chá rén shì, yè guān tiān wén, qín bīng bù kě qīng dí, bù rú qǐng jiàng. tiān xī nù dào: rǔ yù lìng wǒ wèi qiú nú me? suì jiāng hào chì chū, biǎn wèi xuān wēi hù jūn. guǎng wǔ tài shǒu xīn zhāng, bǎo chéng gù shǒu, yǔ jìn xìng xiāng péng zhī zhèng xī píng xiāng zhào yí shāng yì dào: mǎ jiàn chū zì xíng zhèn, bì bù kěn wèi guó jiā xiào sǐ, ruò qín bīng shēn rù, bǐ ruò bù zǒu, dìng jí yíng jiàng, wǒ děng xū zì wèi dìng jì, qiě hé sān jùn jīng zú, duàn tā liáng dào, yǔ zhēng sǐ mìng, fāng kě bǎo quán lǒng xī. péng zhào èr rén, qià yě zàn chéng, wéi yù xiān tōng bào cháng jù, yuē wèi shēng yuán, dāng xià yóu xīn zhāng qiǎn bào cháng jù, jù qǐng zhū tiān xī, tiān xī gē zhì bù lǐ, yú shì yī tiáo hǎo jì, tú fù kōng tán!
那張天錫即使龍驤將軍馬建，率兵二萬，出拒秦兵。秦將梁彪姚萇王統李辯等，已至清石津，攻涼河會城。涼守將驍烈將軍梁濟，舉城降秦。秦苟池又自石城津濟師，與梁熙等會攻纏縮城，又得陷入。涼將馬建，途次聞兩城失守，不禁驚惶，反令前隊變作後隊，退屯清塞，且飛報姑臧，再請添兵。天錫復遣征東將軍常據，率眾三萬，戍洪池，自領餘眾五萬，駐金昌。安西將軍宋皓，入白天錫道：「臣晝察人事，夜觀天文，秦兵不可輕敵，不如請降。」天錫怒道：「汝欲令我為囚奴麼？」遂將皓叱出，貶為宣威護軍。廣武太守辛章，保城固守，與晉興相彭知正、西平相趙疑商議道：「馬建出自行陣，必不肯為國家效死，若秦兵深入，彼若不走，定即迎降，我等須自為定計，且合三郡精卒，斷他糧道，與爭死命，方可保全隴西。」彭趙二人，恰也贊成，惟欲先通報常據，約為聲援，當下由辛章遣報常據，據請諸天錫，天錫擱置不理，於是一條好計，徒付空談！

qín bīng què lián rì jìn xíng, yáo cháng wèi xiān qū, gǒu cháng děng lù xù jì jìn. xíng jìn qīng sāi, mǎ jiàn zhǐ hǎo chū bīng yíng zhàn, yī biān shì fèn yǒng zhí qián, yǒu jìn wú tuì yī biān shì wèi zhàn xiān qiè, yǒu tuì wú jìn, bǐ cǐ chéng le yī gè fǎn bǐ lì, zì rán qín shèng liáng bài. mǎ jiàn jiàn bù kě dí, biàn jí qì jiǎ xià mǎ, pú fú qǐ xiáng, yú zhòng duō bàn táo sàn. gǒu cháng jì shōu nà mǎ jiàn, fù yí bīng gōng hóng chí. cháng jù lǜ bīng fèn dòu, yǔ mǎ jiàn què bù xiāng tóng, wú rú liáng bīng dōu bù nài zhàn, yī jīng jiāo fēng, tǒng shì páng huáng què gù, bù gǎn zhí qián. qín bīng zhe zhe jìn bī, dōng zhuó xī pī shà shì lì hài, dān kào cháng jù yī qiāng zhōng chén, jiū jìng bù néng zhī zhù, zhōng luò de qí mí zhé luàn, yī bài tú dì. jù mǎ bèi qín bīng cì sǐ, piān jiāng dǒng rú lìng shòu tā mǎ, quàn jù bēn bì, jù kǎi rán dào: wǒ sān dū zhū jūn, zài bǐng jié yuè, bā tǒng jìn lǚ, shí zǒng wài bīng, shòu guó chǒng róng, wú rén kě bǐ, jīn zài cǐ shòu kùn, yīng gāi zhì sǐ, hái yào zǒu dào hé chù ne? shuō zhe, bù xíng huí yíng, miǎn zhòu xī xiàng, qǐ shǒu zài bài, zì wěn ér sǐ. jūn sī xí lè, jiàn jù yǐ sǐ jié, yě kāng kǎi fù dí, gé shā qín bīng duō míng, shāng zhòng shēn wáng. zhāng guǐ sì shì zhōng zhēn, zǒng suàn de cǐ liǎng rén.
秦兵卻連日進行，姚萇為先驅，苟萇等陸續繼進。行近清塞，馬建只好出兵迎戰，一邊是奮勇直前，有進無退；一邊是未戰先怯，有退無進，彼此成了一個反比例，自然秦勝涼敗。馬建見不可敵，便即棄甲下馬，匍匐乞降，餘眾多半逃散。苟萇既收納馬建，復移兵攻洪池。常據率兵奮鬥，與馬建卻不相同，無如涼兵都不耐戰，一經交鋒，統是徬徨卻顧，不敢直前。秦兵着着進逼，東斫西劈煞是厲害，單靠常據一腔忠忱，究竟不能支住，終落得旗靡轍亂，一敗塗地。據馬被秦兵刺死，偏將董儒另授他馬，勸據奔避，據慨然道：「我三督諸軍，再秉節鉞，八統禁旅，十總外兵，受國寵榮，無人可比，今在此受困，應該致死，還要走到何處呢？」說着，步行回營，免胄西向，稽首再拜，自刎而死。軍司席仂，見據已死節，也慷慨赴敵，格殺秦兵多名，傷重身亡。張軌四世忠貞，總算得此兩人。

qín bīng suì rù qīng sāi, tiān xī wén hào, jí qiǎn sī bīng zhào chōng zhé, zhōng wèi jiāng jūn shǐ róng děng, lǐng bīng wǔ wàn, wǎng jù gǒu cháng. bù yì chì àn yī zhàn, quán jūn fù méi. qín bīng zhǎng qū zhì jīn chāng chéng, tiān xī bù dé yǐ, chū chéng zì zhàn. bīng rèn chū jiāo, kuáng fēng dà qǐ, tiān hūn dì hēi, bái rì wú guāng, liáng bīng běn wú dòu zhì, jīng cǐ yī biàn, lì jí hài sàn. tiān xī yě yù huí chéng, piān shì chéng mén jǐn bì, bù nà tiān xī, yǎn jiàn dé chéng zhōng yǐ pàn, zhǐ hǎo dài zhe qí bīng shù qiān, bēn hái gū zāng. jīn chāng chéng nèi de shǒu lì, jí kāi chéng yíng nà, qín jūn gǒu cháng děng, xiū xī yī xiāo, biàn xiàng gū zāng jìn fā.
秦兵遂入清塞，天錫聞耗，亟遣司兵趙充哲，中衛將軍史榮等，領兵五萬，往拒苟萇。不意赤岸一戰，全軍覆沒。秦兵長驅至金昌城，天錫不得已，出城自戰。兵刃初交，狂風大起，天昏地黑，白日無光，涼兵本無鬥志，經此一變，立即駭散。天錫也欲回城，偏是城門緊閉，不納天錫，眼見得城中已叛，只好帶着騎兵數千，奔還姑臧。金昌城內的守吏，即開城迎納，秦軍苟萇等，休息一宵，便向姑臧進發。

xiān shì zhāng jùn wèi liáng zhōu cì shǐ shí, yǐ yǒu tóng yáo xíng: liú xīn fù bǒ mǐ, shí xīn fù chuī gǔ dī, dàng dí bǒ zhāng ér, zhāng ér shí zhī kǒu zhèng pī. zhè zhǒng bù lún bù lèi de gē yáo, dà zhòng shì wèi hú zhōu, bù zhí yán suǒ. shuí zhī yī chuán shí, shí chuán bǎi, bǎi chuán qiān wàn, dào le qín bīng gōng liáng de shí hòu, gū zāng chéng nèi de tóng ér, wú yī bù gē cǐ qū. hòu lái yǒu rén jiě shì, wèi liú yào shí hǔ, xiān hòu fá liáng, jūn bù dé kè, jí qín bīng yī zhì, fāng cái yíng jiàng. jiě shì yì bù shèn què dāng.
先是張駿為涼州刺史時，已有童謠行：「劉新婦簸米，石新婦炊羖羝，蕩滌簸張兒，張兒食之口正披。」這種不倫不類的歌謠，大眾視為胡謅，不值研索。誰知一傳十，十傳百，百傳千萬，到了秦兵攻涼的時候，姑臧城內的童兒，無一不歌此曲。後來有人解釋，謂劉曜石虎，先後伐涼，均不得克，及秦兵一至，方才迎降。解釋亦不甚確當。

hái yǒu tiān xī suǒ jū xī chāng mén, jí píng zhāng diàn, wú gù zì bēng. tiān xī yòu cháng mèng jiàn yī lǜ sè gǒu, xíng shén zhǎng dà, cóng chéng dōng nán yuè rù, yù shì tiān xī, tiān xī bì nì chuáng shàng, gǒu shàng wèi shě, jīng jí nǎi wù. zì zhī cǐ mèng bù xiáng, yīn yǒu jiè xīn. jí bài huí gū zāng, yīng chéng gù shǒu, cái yuè shù rì, qín bīng yǐ dào chéng xià. tiān xī dēng chéng xún yuè, fǔ jiàn dí jūn tǒng shuài, shēn zhuó lǜ dì jǐn páo, shǒu zhí lìng qí, kuà mǎ zhǐ huī, dū bīng gōng chéng, dāng xià gù wèn jūn shì, qín shuài xìng shén míng shuí? jūn shì yǒu jǐ gè rèn shí gǒu cháng, biàn jí bào gào. tiān xī měng wù dào: lǜ sè gǒu, lǜ páo gǒu, mèng zhào guǒ bù xū le! suì xià chéng tài xī, mèn zuò tīng zhōng.
還有天錫所居西昌門，及平章殿，無故自崩。天錫又嘗夢見一綠色狗，形甚長大，從城東南躍入，欲噬天錫，天錫避匿床上，狗尚未舍，驚極乃寤。自知此夢不祥，陰有戒心。及敗回姑臧，嬰城固守，才閱數日，秦兵已到城下。天錫登城巡閱，俯見敵軍統帥，身著綠地錦袍，手執令旗，跨馬指揮，督兵攻城，當下顧問軍士，秦帥姓甚名誰？軍士有幾個認識苟萇，便即報告。天錫猛悟道：「綠色狗，綠袍苟，夢兆果不虛了！」遂下城太息，悶坐廳中。

jiē lián jǐng bào shù zhì, huò shuō dōng mén jǐn jí, huò shuō nán mén gū wēi, lèi dé tiān xī xīn shì lù lú, jīng huáng bù dìng. kě qiǎo zuǒ zhǎng shǐ mǎ ruì chí rù, chuǎn shēng shuō dào: dōng nán mén yào bèi gōng xiàn le! tiān xī dùn zú dào: nài hé! nài hé! mǎ ruì dào: xiàn zài yǐ wú tā fǎ, zhǐ yǒu qū jié chū jiàng, bǎo quán yī chéng shēng líng. tiān xī dào: néng bǎo wǒ yī mén shēng quán fǒu? ruì dá dào: dài ruì chū tóu xiáng shū, píng zhe sān cùn bù làn shé, wèi wáng qǐng mìng. tiān xī yǔn nuò, suì lìng ruì cǎo jiù jiàng biǎo, qiǎn tā chū qù. wèi jǐ jí dé ruì fǎn bào, xǔ lìng bù sǐ, qiě bǎo fù guì. tiān xī dà xǐ, yīn jí sù chē bái mǎ, yú chèn chū chéng, zǒu jiàng qín yíng. qín shuài gǒu cháng, shì fù fén chèn, sòng tiān xī yì zhǎng ān, yú shì liáng zhōu jùn xiàn, xiāng jì jiàng qín.
接連警報數至，或說東門緊急，或說南門孤危，累得天錫心似轆轤，驚惶不定。可巧左長史馬芮馳入，喘聲說道：「東南門要被攻陷了！」天錫頓足道：「奈何！奈何！」馬芮道：「現在已無他法，只有屈節出降，保全一城生靈。」天錫道：「能保我一門生全否？」芮答道：「待芮出投降書，憑着三寸不爛舌，為王請命。」天錫允諾，遂令芮草就降表，遣他出去。未幾即得芮返報，許令不死，且保富貴。天錫大喜，因即素車白馬，輿櫬出城，走降秦營。秦帥苟萇，釋縛焚櫬，送天錫詣長安，於是涼州郡縣，相繼降秦。

qín wáng jiān mìng liáng xī wèi liáng zhōu cì shǐ, liú zhèn gū zāng. tiān shuǐ tài shǒu shǐ jì, qián céng bào mò, wǔ xún fù sū, wèi jiàn liáng zhōu qiān guāng diàn zhōng, jǐn shēng bái guā, zhì cǐ liáng xī zhèn liáng, xiǎo míng zhèng shì bái guā èr zì, qǐ fēi qí yàn. xī fèng qín wáng jiān mìng, xǐ liáng zhōu háo yòu qiān yú hù rù guān, yú jiē ān dǔ rú gù. tiān xī rù qín, yì dé shòu fēng wèi guī yì hóu, rèn bǐ bù shàng shū, qiān yòu pú shè. liáng zì zhāng guǐ mù shǒu liáng zhōu, zhì tiān xī jiàng qín, gòng lì jiǔ zhǔ, jì qī shí liù nián. tiān xī hòu shì, xià wén màn biǎo. qiě shuō qín jì miè liáng, fù nǐ gōng dài. còu qiǎo xiōng nú bù qiú liú wèi chén, wèi dài suǒ bī, xiàng qín qǐ yuán. qín zhèng hǎo jí cǐ xìng bīng, jí lìng yōu zhōu cì shǐ xíng táng gōng luò, huì tóng zhèn jūn jiāng jūn dèng qiāng shàng shū zhào qiān lǐ róu qián jiāng jūn zhū róng qián jìn jiāng jūn zhāng háo yòu jìn jiāng jūn guō jìn děng, gòng chū bù qí sān shí wàn, dōng xiàng jī dài. dài wáng shén yì jiān, běn lái shì yǒu xiē néng lì, cháng yǔ yàn bǐ cǐ hé qīn, yàn wèi qín miè, yòu xiàng qín rù gòng, bù xiāng qīn fàn. jiù shì liú wèi chén yì céng qǔ shén yì jiān nǚ wèi qī, yǒu wēng xù yì, wéi liú wèi chén xì liú hǔ sūn, chuò yǒu zǔ fēng, sù hǎo fǎn fù, é ér fù dài, é ér pàn dài. shén yì jiān hèn tā wú lǐ, fā bīng wǎng tǎo, wèi chén xī zǒu jiàng qín. qín wáng jiān sòng hái shuò fāng, qiǎn bīng zhù shǒu. shén yì jiān nǐ bù shǔ bīng mǎ, zài jī wèi chén, shì bù jiāng zhǎng sūn jīn mì tú nèi luàn, yǐn bīng rù zhàng, jiāng shì shén yì jiān, kuī dé shén yì jiān zi shí, shì zhí zhàng zhōng, fèn shēn gé dòu, dé jiāng zhǎng sūn jīn jié zhù. jīn chí shuò cì rù shí xié, shí shàng rěn tòng yǔ zhàn, zhàng wài wèi shì, yě lái zhù shí, suì bǎ jīn qín zhù, luàn dāo kǎn sǐ. shí shòu shāng yǐ zhòng, yuè yuè jìng mò, shí cháng qǔ dōng bù dà rén hè yě gān nǚ, shēng yī yí fù zi, qǔ míng shè guī, hòu gǎi míng guī. jí tuò bá guī, wèi hòu wèi zhī zǔ. shén yì jiān xǐ de shēng sūn, lìng shè jìng nèi sǐ zuì. yī miàn yīn bīng mǎ zhěng qí, fù tǎo wèi chén, wèi chén nán zǒu, réng rán xiàng qín qǐ jiù. qín suì dà fā bīng zhòng, lìng wèi chén wèi xiàng dǎo, qīn rù dài jìng. xù shì jiǎn jìng, qiě dé huí yīng qián wén.
秦王堅命梁熙為涼州刺史，留鎮姑臧。天水太守史稷，前曾暴歿，五旬復甦，謂見涼州謙光殿中，盡生白瓜，至此梁熙鎮涼，小名正是白瓜二字，豈非奇驗。熙奉秦王堅命，徙涼州豪右千餘戶入關，余皆安堵如故。天錫入秦，亦得受封為歸義侯，任比部尚書，遷右僕射。涼自張軌牧守涼州，至天錫降秦，共歷九主，計七十六年。天錫後事，下文慢表。且說秦既滅涼，復擬攻代。湊巧匈奴部酋劉衛辰，為代所逼，向秦乞援。秦正好藉此興兵，即令幽州刺史行唐公洛，會同鎮軍將軍鄧羌、尚書趙遷、李柔、前將軍朱肜、前禁將軍張蚝、右禁將軍郭禁等，共出步騎三十萬，東向擊代。代王什翼犍，本來是有些能力，嘗與燕彼此和親，燕為秦滅，又向秦入貢，不相侵犯。就是劉衛辰亦曾娶什翼犍女為妻，有翁婿誼，惟劉衛辰系劉虎孫，綽有祖風，素好反覆，俄而附代，俄而叛代。什翼犍恨他無禮，發兵往討，衛辰西走降秦。秦王堅送還朔方，遣兵助守。什翼犍擬部署兵馬，再擊衛辰，適部將長孫斤密圖內亂，引兵入帳，將弒什翼犍，虧得什翼犍子實，侍直帳中，奮身格鬥，得將長孫斤截住。斤持槊刺入實脅，實尚忍痛與戰，帳外衛士，也來助實，遂把斤擒住，亂刀砍死。實受傷已重，越月竟歿，實嘗娶東部大人賀野乾女，生一遺腹子，取名涉圭，後改名珪。即拓跋珪，為後魏之祖。什翼犍喜得生孫，令赦境內死罪。一面因兵馬整齊，復討衛辰，衛辰南走，仍然向秦乞救。秦遂大發兵眾，令衛辰為嚮導，侵入代境。敘事簡淨，且得回應前文。

dài wáng shén yì jiān, máng shǐ bái bù dú gū bù nán yù qín bīng. liǎng bù chū zhàn shù cì, tǒng zāo bài nǜ, nǎi gǎi qiǎn nán bù dà rén liú kù rén dǐ dí qín jūn. kù rén yǔ wèi chén tóng zú, bù guò kù rén wèi shén yì jiān shēng, suǒ yǐ tè qiǎn, xù bù kě shì, shēng kě shì yé? qiě diào fā shí wàn qí bīng, guī kù rén tǒng dài. kù rén xíng zhì shí zǐ lǐng, zhèng yǔ qín jūn xiāng zhí, zhàn le yī chǎng, yòu fù bài jī, sì miàn táo sàn. shén yì jiān yòu shì huàn bìng, bù néng chū jù, zhǐ de běi bēn yīn shān. yǐ ér qín bīng jiàn tuì, nǎi hái cì yún zhōng. jiān dì gū, cháng fēn jù bù luò, bǐ jiān xiān mò. gū zǐ jīn, shī zhí yuàn wàng, shí sī gòu luàn. jiān zi shí, běn jū dí zhǎng, yóu jiān lì wèi shì zǐ. shí sǐ hòu, shàng wèi lì sì. jiān jì fēi mù róng shì, shēng yǒu shù zi, jù shàng zhì ruò, dú yǒu jiàn qiè zi shí jūn, nián líng zuì zhǎng, bǐng xìng hàn lì. jīn zhèng hǎo chéng jiān shān huò, mì yǔ shí jūn dào: wáng jiāng lì mù róng fēi zǐ, kǒng rǔ bù fú, xiān nǐ shā rǔ, rǔ kěn shù shǒu jiù bì me? shí jūn tīng le, wú míng huǒ gāo qǐ sān zhàng, biàn měi jīn wèi zhù, sī jí bīng jiǎ, tū gōng jiān zhàng, shā sǐ zhū dì. jiān wén shí jūn wèi luàn, zhèng sī chū zhàng dàn yā, piān luàn zhòng yǐ jīng shā rù, bù guǎn zūn bēi shàng xià, jìng chí dāo luàn pī, bǎ jiān shā sǐ. mù róng fēi yǐ zǎo wáng gù, shàng yǒu shí qī hè shì, qiè zi guī zǒu yī hè nè. nè jiù shì yě gàn sì zǐ, yǔ guī yǒu shēng jiù yì, dāng rán róng nà. cǐ wài rú hòu tíng nán fù, dōu cāng huáng bēn sàn, yǒu jǐ gè fǎn wǎng tóu qín jūn, xiàng dí qǐ yuán. qín bīng suī rán jiàn tuì, shàng zài jūn zǐ jīn zhù zā, jì wén dài luàn, lè dé chéng jī jí jìn, zhí qū yún zhōng, jiā bì zì huǐ, rán hòu rén huǐ zhī, guó bì zì fá, rán hòu rén fá zhī. shí jūn fāng nǐ jù wèi, cù yù qín bīng dào lái, rú hé dǐ dí? kuàng bù zhòng jù yǐ dǎo gē, yì jué wú lì zhī chēng, zhǐ hǎo yíng jiàng qín jūn. qín jiāng lù bù gào jié. qín wáng jiān zhào dài zhǎng shǐ yàn fèng, wèn míng qíng zhuàng, yě bó rán nù dào: tiān xià yǒu zhè děng luàn zéi me? shēn wèi chén zǐ, gǎn shì jūn fù, wǒ dāng dài wèi wèn zuì, zhū chú dà nì. nǐ zì jǐ sī xiǎng guǒ néng wú kuì me? dāng xià fēi chì shàng shū lǐ róu děng, jū sòng shí jūn jí jīn, dào le zhǎng ān, yòng wǔ mǎ fēn shī fǎ, chē liè yǐ xùn. yòu yǐn wèn yàn fèng, wèi shén yì jiān yǒu wú yí sì, fèng yǐ guī duì, jiān yù qiǎn shǐ zhēng guī mǔ zǐ, fèng shēn qǐng dào: dài wáng xīn wáng, qún xià pàn sàn, yí sūn yòu ruò, bù néng tǒng shè, bié bù liú kù rén, xiāo yǒng yǒu zhì, liú wèi chén jiǎo huá shàn biàn, gè nán dú rèn, jīn yí jiāng dài zhòng fēn shǔ liǎng bù, jiù lìng tā liǎng rén fēn xiá. liǎng rén sù yǒu shēn chóu, mò gǎn xiān fā, qí guī nián yǐ zhǎng, fāng wèi cè lì. bì xià guǒ fǔ nà chén yán, xìng miè jì jué, zài cún dài sì, rén fēi mù shí, néng bù gǎn ēn? tā shí zi zi sūn sūn, bù qīn bù pàn, yǒng zuò qín fān, qǐ bú shì ān biān zhǎng cè me? jiān xǐ cóng fèng yán, nǎi fēn dài zhòng wèi èr bù, hé dōng shǔ kù rén, hé xī shǔ wèi chén, huà jìng fēn guǎn.
代王什翼犍，忙使白部獨孤部南御秦兵。兩部出戰數次，統遭敗衄，乃改遣南部大人劉庫仁抵敵秦軍。庫仁與衛辰同族，不過庫仁為什翼犍甥，所以特遣，婿不可恃，甥可恃耶？且調發十萬騎兵，歸庫仁統帶。庫仁行至石子嶺，正與秦軍相值，戰了一場，又復敗績，四面逃散。什翼犍又適患病，不能出拒，只得北奔陰山。已而秦兵漸退，乃還次雲中。犍弟孤，嘗分據部落，比犍先歿。孤子斤，失職怨望，時思構亂。犍子實，本居嫡長，由犍立為世子。實死後，尚未立嗣。犍繼妃慕容氏，生有數子，俱尚稚弱，獨有賤妾子寔君，年齡最長，秉性悍戾。斤正好乘間煽禍，密語寔君道：「王將立慕容妃子，恐汝不服，先擬殺汝，汝肯束手就斃麼？」寔君聽了，無名火高起三丈，便浼斤為助，私集兵甲，突攻犍帳，殺死諸弟。犍聞寔君為亂，正思出帳彈壓，偏亂眾已經殺入，不管尊卑上下，竟持刀亂劈，把犍殺死。慕容妃已早亡故，尚有實妻賀氏，挈子珪走依賀訥。訥就是野干嗣子，與珪有甥舅誼，當然容納。此外如後庭男婦，都倉皇奔散，有幾個反往投秦軍，向敵乞援。秦兵雖然漸退，尚在君子津駐紮，既聞代亂，樂得乘機急進，直趨雲中，家必自毀，然後人毀之，國必自伐，然後人伐之。寔君方擬據位，猝遇秦兵到來，如何抵敵？況部眾俱已倒戈，益覺無力支撐，只好迎降秦軍。秦將露布告捷。秦王堅召代長史燕鳳，問明情狀，也勃然怒道：「天下有這等亂賊麼？身為臣子，敢弒君父，我當代為問罪，誅除大逆。」你自己思想果能無愧麼？當下飛敕尚書李柔等，拘送寔君及斤，到了長安，用五馬分屍法，車裂以徇。又引問燕鳳，謂什翼犍有無遺嗣，鳳以珪對，堅欲遣使征珪母子，鳳申請道：「代王新亡，群下叛散，遺孫幼弱，不能統攝，別部劉庫仁，驍勇有智，劉衛辰狡猾善變，各難獨任，今宜將代眾分屬兩部，就令他兩人分轄。兩人素有深仇，莫敢先發，俟珪年已長，方為冊立。陛下果俯納臣言，興滅繼絕，再存代祀，人非木石，能不感恩？他時子子孫孫，不侵不叛，永作秦藩，豈不是安邊長策麼？」堅喜從鳳言，乃分代眾為二部，河東屬庫仁，河西屬衛辰，劃境分管。

kù rén yíng guī mǔ zǐ, jū yǎng zhàng zhōng, ēn lǐ bèi zhì, wèi cháng yǐ fèi xìng yì yì, qiě yǔ zhū zǐ dào: cǐ ér zhì qù bù fán, jiāng lái bì néng huī lóng zǔ yè, rǔ děng xū shàn jiā dài yù, shèn wù wàng huái! wèi tuò bá guī xìng wèi zhāng běn. suí jí zhāo fǔ lí sàn, hòu yì huái róu, fán dài jùn liú wáng rén mín, duō bàn qū fù, ēn xìn yù zhe. qín wáng jiān jiā kù rén wèi guǎng wǔ jiāng jūn, shǎng gěi chuáng huī gǔ gài, yǐn shì quàn gōng de yì sī. wèi chén wú cóng dé shǎng, xiàng yú bào yuàn, gōng shā qín wǔ yuán shǒu lì. qín lìng kù rén wǎng tǎo, kù rén suì lǜ zhòng wǎng jī wèi chén. wèi chén lǚ zhàn lǚ bài, běi bēn yīn shān, jīng kù rén zhuī zhú zhì qiān yú lǐ wài, lǔ dé wèi chén qī zǐ, fāng cái hái bīng. wèi chén zì zhī qióng cù, bù dé yǐ xiàng qín xiè zuì, qín nǎi mìng wèi chén wèi xī dān yú, dū xiá hé xī zá hú, tún dài lái chéng. dàn cóng cǐ pì chù piān yú, wú fù cóng qián wēi yàn le.
庫仁迎珪母子，居養帳中，恩禮備至，未嘗以廢興易意，且語諸子道：「此兒志趣不凡，將來必能恢隆祖業，汝等須善加待遇，慎勿忘懷！」為拓跋珪興魏張本。隨即招撫離散，厚意懷柔，凡代郡流亡人民，多半趨附，恩信聿著。秦王堅加庫仁為廣武將軍，賞給幢麾鼓蓋，隱示勸功的意思。衛辰無從得賞，向隅抱怨，攻殺秦五原守吏。秦令庫仁往討，庫仁遂率眾往擊衛辰。衛辰屢戰屢敗，北奔陰山，經庫仁追逐至千餘里外，虜得衛辰妻子，方才還兵。衛辰自知窮蹙，不得已向秦謝罪，秦乃命衛辰為西單于，督轄河西雜胡，屯代來城。但從此僻處偏隅，無復從前威焰了。

qín wáng jiān dàng píng xī běi, wēi shēng dà zhèn, fán dōng yí xī qiāng zhū guó, lián piān rù gòng, wài shǐ yíng tíng. jiān dà xǐ guò wàng, miǎn bù dé jiāo chǐ qǐ lái. shì qián qín xìng wáng zhī shū niǔ. gù zhào jiāng zuò gōng cáo xióng miǎo, lǚ cì bái jiān, wèi shí shì gōng shì qì wán, duō yòng jīn yín, fēi cháng huá lì. jiān nǎi mìng miǎo wèi jiāng zuò zhǎng shǐ, lǐng shàng fāng chéng, dà xiū zhōu jiàn bīng qì, jiù jiāng shí shì jīn yín yí yòng, zuò wèi shì pǐn, bèi jí jīng qiǎo. mù róng chuí cóng zi shào, wèi qín yáng píng guó cháng shì, sī yǔ xiōng kǎi xiāng yǔ dào: qín wáng zì shì qiáng dà, zhuǎn zhàn bù xiū, běi shù yún zhōng, nán shǒu shǔ hàn, zhuǎn yùn wàn lǐ, mín bù kān mìng, jīn fù zhú zhōu zhù bīng, qióng jí shē chǐ, yǎn jiàn shì shèng jí bì shuāi le! guān jūn shū fù, zhì shí yīng wěi, bì néng huī fù yàn zuò, wǒ děng dàn dāng ài shēn dài shí, bù huàn wú chéng. hái yǒu chuí zi mù róng nóng, yì mì yǔ chuí dào: zì cóng wáng měng sǐ hòu, qín fǎ rì tuí, jīn nǎi jiā yǐ tài chǐ, huò bì bù yuǎn, fù wáng yí jié nà háo jié, yǎng chéng tiān yì, xìng fù yàn zōng, jī bù kě shī le! chuí xiào dào: tiān xià shì fēi ěr děng suǒ jí zhī, wǒ zì yǒu qū chù ne! yì zài yán zhōng.
秦王堅蕩平西北，威聲大振，凡東夷西羌諸國，聯翩入貢，外使盈廷。堅大喜過望，免不得驕侈起來。是前秦興亡之樞紐。故趙將作功曹熊邈，屢次白堅，謂石氏宮室器玩，多用金銀，非常華麗。堅乃命邈為將作長史，領尚方丞，大修舟艦兵器，就將石氏金銀移用，作為飾品，備極精巧。慕容垂從子紹，為秦陽平國常侍，私與兄楷相語道：「秦王自恃強大，轉戰不休，北戍雲中，南守蜀漢，轉運萬里，民不堪命，今復築舟鑄兵，窮極奢侈，眼見是盛極必衰了！冠軍叔父，智識英偉，必能恢復燕祚，我等但當愛身待時，不患無成。」還有垂子慕容農，亦密語垂道：「自從王猛死後，秦法日頹，今乃加以汰侈，禍必不遠，父王宜結納豪傑，仰承天意，興復燕宗，機不可失了！」垂笑道：「天下事非爾等所及知，我自有區處呢！」意在言中。

huì qín wáng jiān yù tú tǒng yī, jīng lüè jiāng nán, dāng yǒu xì zuò bào zhī jiàn kāng. jìn tíng zhào chì nèi wài zhū chén, zhěng dùn fáng wù. jīng zhōu cì shǐ huán huō, biǎo qǐng diào yǎn zhōu cì shǐ zhū xù, wèi liáng zhōu cì shǐ, zhù shǒu xiāng yáng, xiào wǔ dì zì rán yī yì. yǐ ér huán huō bìng mò, yǒu zhào lìng huán chōng dài rèn, dū du jiāng jīng liáng yì níng jiāo guǎng qī zhōu jūn shì. chōng yǐ qín rén qiáng shèng, yù yí è jiāng nán, nǎi zòu zì jiāng líng xǐ zhèn shàng míng, shǐ guān jūn jiāng jūn liú bō, shǒu jiāng líng, zī yì cān jūn yáng liàng shǒu jiāng xià. xiào wǔ dì chú zhǔn zòu wài, fù zhào qiú wén wǔ liáng jiāng, hàn yù běi fāng. shàng shū pú shè xiè ān, jí yǐ xiōng zi xuán yīng zhào. xiào wǔ dì jiā ān shì zhōng, lìng dū du yáng yù xú yǎn qīng wǔ zhōu jūn shì, jí shòu xuán lǐng yǎn zhōu cì shǐ, jiān xiá jiāng běi. yòu shòu wǔ bīng shàng shū wáng yùn, dū du jiāng nán zhū jūn shì, lǐng xú zhōu cì shǐ, yùn shàng biǎo gù cí, ān quàn zǔ dào: qīng wèi hòu fù, yǔ guó jiā tóng xiū qī, bù yīng wàng zì fěi bó, zhì shī shàng yì. yùn nǎi shòu mìng.
會秦王堅欲圖統一，經略江南，當有細作報知建康。晉廷詔敕內外諸臣，整頓防務。荊州刺史桓豁，表請調兗州刺史朱序，為梁州刺史，駐守襄陽，孝武帝自然依議。已而桓豁病歿，有詔令桓沖代任，都督江荊梁益寧交廣七州軍事。沖以秦人強盛，欲移扼江南，乃奏自江陵徙鎮上明，使冠軍將軍劉波，守江陵，諮議參軍楊亮守江夏。孝武帝除准奏外，復詔求文武良將，捍禦北方。尚書僕射謝安，即以兄子玄應詔。孝武帝加安侍中，令都督揚豫徐兗青五州軍事，即授玄領兗州刺史，監轄江北。又授五兵尚書王蘊，都督江南諸軍事，領徐州刺史，蘊上表固辭，安勸阻道：「卿為後父，與國家同休戚，不應妄自菲薄，致失上意。」蘊乃受命。

zhōng shū láng xī chāo, cháng yǐ fù yīn zī wàng, chū xiè ān yòu, piān ān wò zhòng quán, yīn jū sàn dì, wèi miǎn xīn xià bù píng, lǚ shēng jī yì. jí wén ān jǔ xiōng zi xuán, què hěn shì zàn chéng, wèi ān néng wéi zhòng jǔ qīn, bù shī wèi míng, rú xuán cái jù, jiāng lái bì bù fù suǒ jǔ. huò yí chāo rú hé biàn yì, chāo dá dào: wǒ cháng yǔ xuán gòng zài huán gōng fǔ, zǎo zhī xuán yǒu shǐ cái, zú rèn fāng miàn, ruò wú duān jiā huǐ, qǐ fēi tài wū miè shí xián me? guǒ rán xuán chū zhèn guǎng líng, liàn bīng mù cái, lián rì bù xiè. dé péng chéng rén liú láo zhī, shǐ wèi cān jūn. láo zhī zhì yǒng jiān quán, cháng lǐng jīng ruì wèi qián fēng, suǒ xiàng pī mǐ, shí rén hào wèi běi fǔ bīng. zì yǒu běi fǔ bīng chéng lì, fāng dé yǔ qiáng qín kàng héng, bǎo quán jiāng zuǒ. àn fú xià wén. xī chāo qiě cán qiě fèn, xiān fù bìng mò, chāo běn shàn shí yù, jiāo yóu jiē yī shí jùn xiù, wéi dǎng tóng huán wēn, suì wèi yí diàn, fù yīn suī wú shén gōng yè, dàn xīn què zhōng jìn, yǔ zi yì qū. chāo píng shēng yǔ huán wēn jì yì, duō bù shǐ yīn zhī, lín mò shí, zì chū yī qiè, fù yǔ mén shēng dào: wǒ sǐ yǐ hòu, tǎng wǒ fù wèi wǒ bēi dào, zhì sǔn mián shí, rǔ děng kě jiāng cǐ qiè chéng fù, fǒu zé fén huǐ wèi yào. hòu lái yīn guǒ bēi chāo, qǐn shí jù fèi, mén shēng yī chāo yí yán, chéng rù yī qiè, jīng yīn qǐ yuè, tǒng yǔ wēn wǎng fǎn mì jì, bù jīn dà nù dào: xiǎo zi sǐ yǐ chí le! suì bù fù jì yì, bìng yì jiàn chài. jí tài yuán jiǔ nián nǎi mò, zhuī shì wén mù. xù cǐ yǐ bié xī chāo fù zǐ zhī zhōng jiān. zhè qiě wú yōng xù xù.
中書郎郗超，嘗以父愔資望，出謝安右，偏安握重權，愔居散地，未免心下不平，屢生譏議。及聞安舉兄子玄，卻很是贊成，謂安能違眾舉親，不失為明，如玄材具，將來必不負所舉。或疑超如何變議，超答道：「我嘗與玄共在桓公府，早知玄有使才，足任方面，若無端加毀，豈非太誣衊時賢麼？」果然玄出鎮廣陵，練兵募材，連日不懈。得彭城人劉牢之，使為參軍。牢之智勇兼全，常領精銳為前鋒，所向披靡，時人號為北府兵。自有北府兵成立，方得與強秦抗衡，保全江左。暗伏下文。郗超且慚且憤，先父病歿，超本擅時譽，交遊皆一時俊秀，惟黨同桓溫，遂為遺玷，父愔雖無甚功業，但心卻忠晉，與子異趨。超平生與桓溫計議，多不使愔知，臨歿時，自出一篋，付與門生道：「我死以後，倘我父為我悲悼，致損眠食，汝等可將此篋呈父，否則焚毀為要。」後來愔果悲超，寢食俱廢，門生依超遺言，呈入一篋，經愔啟閱，統與溫往返密計，不禁大怒道：「小子死已遲了！」遂不復記憶，病亦漸瘥。及太元九年乃歿，追諡文穆。敘此以別郗超父子之忠奸。這且無庸絮敘。

qiě shuō tài yuán sān nián èr yuè, qín wáng jiān dà jǔ qīn jìn, qiǎn zhēng nán dà jiāng jūn zhǎng lè gōng pī, dū du zhēng tǎo zhū jūn shì, lǜ tóng wǔ wèi jiāng jūn gǒu cháng, shàng shū mù róng wěi, gòng bù qí qī wàn rén, nán kòu xiāng yáng. yòu mìng qín jīng zhōu cì shǐ yáng ān, lǜ fán dèng èr zhōu bīng mǎ wèi xiān fēng, yǔ zhēng lǔ jiāng jūn shí yuè, bù qí wàn rén, chū lǔ yáng guān, guān jūn jiāng jūn jīng zhào yǐn mù róng chuí, yáng wǔ jiāng jūn yáo cháng, lǜ zhòng wǔ wàn, chū nán xiāng. lǐng jūn jiāng jūn gǒu chí, yòu jiāng jūn máo dāng, qiáng nǔ jiāng jūn wáng xiǎn, lǜ zhòng sì wàn, chū wǔ dāng, tǒng zài xiāng yáng chéng xià huì qí, xiàn qī gōng kè. xiāng yáng shǒu jiāng zhū xù, wén qín bīng dà zhì, bù yǐ wèi yú. kàn guān dào shì hé yīn? tā shì hàn shuǐ wèi zǔ, qiě tàn dé qín bīng, bù jù zhōu jí, zǒng dào tā wú shù fēi dù, kě yǐ fàng xīn bù liào qín jiāng shí yuè, jìng qū qí bīng wǔ qiān, fú dù hàn shuǐ, zhí bī xiāng yáng. xù cāng huáng dé bào, cái bù jué jiǎo máng shǒu luàn, lì jí diào bīng shǒu chéng, zhōng chéng yǐ bù zhì tuǒ dāng, wài chéng shàng bù jí yán fáng, jìng bèi shí yuè gōng rù, qiě duó qù zhàn chuán bǎi sōu, wǎng dù yú jūn. qín zhǎng lè gōng fú pī děng, cì dì dé dù, tóng lái gōng chéng, chéng zhōng dà zhèn.
且說太元三年二月，秦王堅大舉侵晉，遣征南大將軍長樂公丕，都督征討諸軍事，率同武衛將軍苟萇，尚書慕容暐，共步騎七萬人，南寇襄陽。又命秦荊州刺史楊安，率樊鄧二州兵馬為先鋒，與征虜將軍石越，步騎萬人，出魯陽關，冠軍將軍京兆尹慕容垂，揚武將軍姚萇，率眾五萬，出南鄉。領軍將軍苟池，右將軍毛當，強弩將軍王顯，率眾四萬，出武當，統在襄陽城下會齊，限期攻克。襄陽守將朱序，聞秦兵大至，不以為虞。看官道是何因？他恃漢水為阻，且探得秦兵，不具舟楫，總道他無術飛渡，可以放心；不料秦將石越，竟驅騎兵五千，浮渡漢水，直逼襄陽。序倉皇得報，才不覺腳忙手亂，立即調兵守城，中城已布置妥當，外城尚不及嚴防，竟被石越攻入，且奪去戰船百艘，往渡余軍。秦長樂公苻丕等，次第得渡，同來攻城，城中大震。

xù yǒu lǎo mǔ hán shì, pō tōng bīng lüè, zì qiè bì pú děng dēng chéng, qīn xíng chá shì. zhì xī běi yú, biàn cù méi dào: cǐ chù hěn bù jiān gù, zěn néng bǎo shǒu dé zhù ne? shuō zhe, jí dū tóng bì pú, zài chéng nèi zēng zhú xié chéng, bì pú bù zú, lìng mù chéng zhōng fù nǚ wèi zhù, jí jiāng kù zhōng bù bó, jí shì nèi shì wán, zuò wèi kào shǎng, yī rì yī yè, jí jiāng xié chéng zhú jiù. gōng yì fāng jùn, nà xī běi yú guǒ bèi gōng xiàn, tān huài shù zhàng, qín bīng yī qí yōng jìn, kuī dé chéng nèi shàng yǒu yī dào xié chéng, wù rán shù zhe, réng jiāng qín bīng zǔ zhù, qín bīng dàn dé le yī dài háo gōu, réng wú yòng chù, xiāng yáng rén zhì cǐ, shǐ zhī xù mǔ què yǒu shí jiàn, qí hū xīn chéng wèi fū rén chéng. xiǎo zi yǒu shī yǒng dào:
序有老母韓氏，頗通兵略，自挈婢僕等登城，親行察視。至西北隅，便蹙眉道：「此處很不堅固，怎能保守得住呢？」說着，即督同婢僕，在城內增築斜城，婢僕不足，另募城中婦女為助，即將庫中布帛，及室內飾玩，作為犒賞，一日一夜，即將斜城築就。工役方竣，那西北隅果被攻陷，坍壞數丈，秦兵一齊擁進，虧得城內尚有一道斜城，兀然豎着，仍將秦兵阻住，秦兵但得了一埭濠溝，仍無用處，襄陽人至此，始知序母確有識見，齊呼新城為夫人城。小子有詩詠道：

kòu bīng shí wàn xià xiāng yáng, shǒu bèi gū dān wèi yì fáng.
寇兵十萬下襄陽，守備孤單未易防。

xìng yǒu fū rén chéng bù huài, tóng biān liú dé xìng míng xiāng.
幸有夫人城不壞，彤編留得姓名香。

jiū jìng xiāng yáng chéng néng fǒu gù shǒu, qiě zhì xià huí xù xù.
究竟襄陽城能否固守，且至下回續敘。

--------

jiàng dí, fēi liáng cè yě. chéng xiān rén shù shì zhī yí yè, bù néng zì zhèn, nǎi xǐn xǐn qiàn qiàn, qū xī lǔ tíng, níng bù kě chǐ? dàn rú zhāng tiān xī zhī shěn miǎn jiǔ sè, háo wú bèi yù, nǎi yù yǐ yī zhàn qū rén, tán hé róng yì, kuàng yǐ shí sān wàn zhī qín jūn, cù rán yā jìng, jiù shǐ liáng bīng sù hào jīng liàn, yì wèi bì guǒ néng què dí, gài qiáng ruò zhī shì, gù bù xiāng tóng, kè zhǔ zhī xíng, yòu shén xuán jué gù yě. xí lè yī jiàn ér bù tīng, yán mǔ zài jiè ér yòu bù cóng, zú zhì zhōng chén bì mìng, lǒng yòu wèi xū, yǔ qí yú chèn chū jiàng, yì hé ruò xiān jī xiè zuì zhī wèi yù hū? qín wáng jiān chéng tiān xī zhī yú ér miè liáng, fù yīn shí jūn zhī luàn ér miè dài, niǔ shèng ér jiāo, jù wàng wáng jǐng lüè yí yán, xià lìng qīn jìn, láo shī jìn èr shí wàn, bù néng jù pò xiāng yáng tú dùn bīng yú fū rén chéng xià. chéng chuán ér fū rén yì chuán, jīn guó zhōng yǒu yīng xióng, gù yí tè bié chǎn yáng yě.
降敵，非良策也。承先人數世之遺業，不能自振，乃伈伈俔俔，屈膝虜廷，寧不可恥？但如張天錫之沈湎酒色，毫無備御，乃欲以一戰屈人，談何容易，況以十三萬之秦軍，猝然壓境，就使涼兵素號精練，亦未必果能卻敵，蓋強弱之勢，固不相同，客主之形，又甚懸絕故也。席仂一諫而不聽，嚴母再誡而又不從，卒致忠臣畢命，隴右為墟，與其輿櫬出降，亦何若先機謝罪之為愈乎？秦王堅乘天錫之愚而滅涼，復因寔君之亂而滅代，狃勝而驕，遽忘王景略遺言，下令侵晉，勞師近二十萬，不能遽破襄陽；徒頓兵於夫人城下。城傳而夫人益傳，巾幗中有英雄，固宜特別闡揚也。