wǔ dì shàng
武帝上
gāo zǔ wǔ huáng dì, huì yǎn, zì shū dá, xiǎo zì liàn ér, nán lán líng zhōng dōu lǐ rén, hàn xiàng guó hé zhī hòu yě. hé shēng cuó dìng hóu yán, yán shēng shì zhōng biāo, biāo shēng gōng fǔ yuàn zhāng, zhāng shēng hào, hào shēng yǎng, yǎng shēng tài zǐ tài fù wàng zhī, wàng zhī shēng guāng lù dài fu yù, yù shēng yù shǐ zhōng chéng shào, shào shēng guāng lù xūn hóng, hóng shēng jì yīn tài shǒu chǎn, chǎn shēng wú jùn tài shǒu bīng, bīng shēng zhōng shān xiāng bāo, bāo shēng bó shì zhōu, zhōu shēng shé qiū zhǎng jiǎo, jiǎo shēng zhōu cóng shì kuí, kuí shēng xiào lián xiū, xiū shēng guǎng líng jùn chéng bào, bào shēng tài zhōng dài fū yì, yì shēng huái yīn lìng zhěng, zhěng shēng jì yīn tài shǒu xiá, xiá shēng zhōu zhì zhōng fù zi, fù zi shēng nán tái zhì shū dào cì, dào cì shēng huáng kǎo huì shùn zhī, qí gāo dì zú dì yě. cān yù zuǒ mìng, fēng lín xiāng xiàn hóu. lì guān shì zhōng, wèi wèi, tài zǐ zhān shì, lǐng jūn jiāng jūn, dān yáng yǐn, zèng zhèn běi jiāng jūn. gāo zǔ yǐ sòng xiào wǔ dà míng bā nián jiǎ chén suì shēng yú mò líng xiàn tóng xià lǐ sān qiáo zhái. shēng ér yǒu qí yì, liǎng kuà pián gǔ, dǐng shàng lóng qǐ, yǒu wén zài yòu shǒu yuē" wǔ". dì jí zhǎng, bó xué duō tōng, hǎo chóu lüè, yǒu wén wǔ cái gàn, shí liú míng bèi xián tuī xǔ yān. suǒ jū shì cháng ruò yún qì, rén huò guò zhě, tǐ zhé sù rán.
高祖武皇帝,讳衍,字叔达,小字练儿,南兰陵中都里人,汉相国何之后也。 何生酂定侯延,延生侍中彪,彪生公府掾章,章生皓,皓生仰,仰生太子太傅望之, 望之生光禄大夫育,育生御史中丞绍,绍生光禄勋闳,闳生济阴太守阐,阐生吴郡 太守冰,冰生中山相苞,苞生博士周,周生蛇丘长矫,矫生州从事逵,逵生孝廉休, 休生广陵郡丞豹,豹生太中大夫裔,裔生淮阴令整,整生济阴太守辖,辖生州治中 副子,副子生南台治书道赐,道赐生皇考讳顺之,齐高帝族弟也。参预佐命,封临 湘县侯。历官侍中,卫尉,太子詹事,领军将军,丹阳尹,赠镇北将军。高祖以宋 孝武大明八年甲辰岁生于秣陵县同夏里三桥宅。生而有奇异,两胯骈骨,顶上隆起, 有文在右手曰“武”。帝及长,博学多通,好筹略,有文武才干,时流名辈咸推许 焉。所居室常若云气,人或过者,体辄肃然。
qǐ jiā bā líng wáng nán zhōng láng fǎ cáo xíng cān jūn, qiān wèi jiāng jūn wáng jiǎn dōng gé jì jiǔ. jiǎn yī jiàn, shēn xiāng qì yì, wèi lú jiāng hé xiàn yuē:" cǐ xiāo láng sān shí nèi dàng zuò shì zhōng, chū cǐ zé guì bù kě yán." jìng líng wáng zǐ liáng kāi xī dǐ, zhāo wén xué, gāo zǔ yǔ shěn yuē xiè tiǎo wáng róng xiāo chēn fàn yún rèn fǎng lù chuí děng bìng yóu yān, hào yuē bā yǒu. róng jùn shuǎng, shí jiàn guò rén, yóu jìng yì gāo zǔ, měi wèi suǒ qīn yuē:" zǎi zhì tiān xià, bì zài cǐ rén." lèi qiān suí wáng zhèn xī zī yì cān jūn, xún yǐ huáng kǎo jiān qù zhí.
起家巴陵王南中郎法曹行参军,迁卫将军王俭东阁祭酒。俭一见,深相器异, 谓庐江何宪曰:“此萧郎三十内当作侍中,出此则贵不可言。”竟陵王子良开西邸, 招文学,高祖与沈约、谢朓、王融、萧琛、范云、任昉、陆倕等并游焉,号曰八友。 融俊爽,识鉴过人,尤敬异高祖,每谓所亲曰:“宰制天下,必在此人。”累迁隋 王镇西咨议参军,寻以皇考艰去职。
lóng chāng chū, míng dì fǔ zhèng, qǐ gāo zǔ wèi níng shuò jiāng jūn, zhèn shòu chūn. fú què, chú tài zǐ shù zǐ jǐ shì huáng mén shì láng, rù zhí diàn shěng. yù xiāo chén děng dìng cè xūn, fēng jiàn yáng xiàn nán, yì sān bǎi hù. jiàn wǔ èr nián, wèi qiǎn jiàng liú chǎng wáng sù shuài zhòng kòu sī zhōu, yǐ gāo zǔ wèi guàn jūn jiāng jūn jūn zhǔ, lì jiāng zhōu cì shǐ wáng guǎng wéi yuán. jù yì yáng bǎi yú lǐ, zhòng yǐ wèi jūn shèng, zī jū mò gǎn qián. gāo zǔ qǐng wèi xiān qǐ, guǎng jí fēn huī xià jīng bīng pèi gāo zǔ. ěr yè biàn jìn, qù wèi jūn shù lǐ, jìng shàng xián shǒu shān. wèi jūn bù cè duō shǎo, wèi gǎn bī. lí míng, chéng nèi jiàn yuán zhì, yīn chū jūn gōng wèi zhà. gāo zǔ shuài suǒ lǐng zì wài jìn zhàn. wèi jūn biǎo lǐ shòu dí, nǎi qì chóng wéi tuì zǒu. jūn bà, yǐ gāo zǔ wèi yòu jūn jìn ān wáng sī mǎ huái líng tài shǒu. hái wèi tài zǐ zhōng shù zǐ, lǐng yǔ lín jiān. qǐng zhī, chū zhèn shí tou.
隆昌初,明帝辅政,起高祖为宁朔将军,镇寿春。服阕,除太子庶子、给事黄 门侍郎,入直殿省。预萧谌等定策勋,封建阳县男,邑三百户。建武二年,魏遣将 刘昶、王肃帅众寇司州,以高祖为冠军将军、军主,隶江州刺史王广为援。距义阳 百余里,众以魏军盛,趑趄莫敢前。高祖请为先启,广即分麾下精兵配高祖。尔夜 便进,去魏军数里,迳上贤首山。魏军不测多少,未敢逼。黎明,城内见援至,因 出军攻魏栅。高祖帅所领自外进战。魏军表里受敌,乃弃重围退走。军罢,以高祖 为右军晋安王司马、淮陵太守。还为太子中庶子,领羽林监。顷之,出镇石头。
sì nián, wèi dì zì lǜ dà zhòng kòu yōng zhōu, míng dì lìng gāo zǔ fù yuán. shí yuè, zhì xiāng yáng. zhào yòu qiǎn zuǒ mín shàng shū cuī huì jǐng zǒng dū zhū jūn, gāo zǔ jí yōng zhōu cì shǐ cáo hǔ děng bìng shòu jié dù. míng nián sān yuè, huì jǐng yǔ gāo zǔ jìn xíng dèng chéng, wèi zhǔ shuài shí wàn yú qí yǎn zhì. huì jǐng shī sè, yù yǐn tuì, gāo zǔ gù zhǐ zhī, bù cóng, nǎi láng bèi zì bá. wèi qí chéng zhī, yú shì dà bài. gāo zǔ dú shuài zhòng jù zhàn, shā shù shí bǎi rén, wèi qí shāo què, yīn dé jié zhèn duàn hòu, zhì xī dé xià chuán. huì jǐng jūn sǐ shāng lüè jǐn, wéi gāo zǔ quán shī ér guī. é yǐ gāo zǔ xíng yōng zhōu fǔ shì.
四年,魏帝自率大众寇雍州,明帝令高祖赴援。十月,至襄阳。诏又遣左民尚 书崔慧景总督诸军,高祖及雍州刺史曹虎等并受节度。明年三月,慧景与高祖进行 邓城,魏主帅十万余骑奄至。慧景失色,欲引退,高祖固止之,不从,乃狼狈自拔。 魏骑乘之,于是大败。高祖独帅众距战,杀数十百人,魏骑稍却,因得结阵断后, 至夕得下船。慧景军死伤略尽,惟高祖全师而归。俄以高祖行雍州府事。
qī yuè, réng shòu chí jié dū du yōng liáng nán běi qín sì zhōu yǐng zhōu zhī jìng líng sī zhōu zhī suí jùn zhū jūn shì fǔ guó jiāng jūn yōng zhōu cì shǐ. qí yuè, míng dì bēng, dōng hūn jí wèi, yáng zhōu cì shǐ shǐ ān wáng yáo guāng shàng shū lìng xú xiào sì shàng shū yòu pú yè jiāng shí yòu jiāng jūn xiāo tǎn zhī shì zhōng jiāng sì wèi wèi liú xuān gèng zhí nèi xǐng, fēn rì tiē chì. gāo zǔ wén zhī, wèi cóng jiù zhāng hóng cè yuē:" zhèng chū duō mén, luàn qí jiē yǐ. shī yún:' yī guó sān gōng, wú shuí shì cóng?' kuàng jīn yǒu liù, ér kě dé hū! xián xì ruò chéng, fāng xiāng zhū miè, dāng jīn bì huò, wéi yǒu cǐ dì. qín xíng rén yì, kě zuò zuò xī bó. dàn zhū dì zài dōu, kǒng lí shì huàn, xū yǔ yì zhōu tú zhī ěr."
七月,仍授持节、都督雍梁南北秦四州郢州之竟陵司州之随郡诸军事、辅国将 军、雍州刺史。其月,明帝崩,东昏即位,扬州刺史始安王遥光、尚书令徐孝嗣、 尚书右仆射江祏、右将军萧坦之、侍中江祀、卫尉刘暄更直内省,分日帖敕。高祖 闻之,谓从舅张弘策曰:“政出多门,乱其阶矣。《诗》云:‘一国三公,吾谁适 从?’况今有六,而可得乎!嫌隙若成,方相诛灭,当今避祸,惟有此地。勤行仁 义,可坐作西伯。但诸弟在都,恐罹世患,须与益州图之耳。”
shí gāo zǔ zhǎng xiōng yì bà yì zhōu hái, réng xíng yǐng zhōu shì, nǎi shǐ hóng cè yì yǐng, chén jì yú yì yuē:" xī jìn huì yōng zhǔ, zhū wáng zhēng quán, suì nèi nán jiǔ xìng, wài kòu sān zuò. jīn liù guì zhēng quán, rén wò wáng xiàn, zhì zhǔ huà chì, gè yù zhuān wēi, yá zì chéng hàn, lǐ xiāng tú miè. qiě sì zhǔ zài dōng gōng běn wú lìng yù, xiè jìn zuǒ yòu, fēng mù rěn rén, yī zǒng wàn jī, zì qí suǒ yù, qǐ kěn xū zuò zhǔ nuò, wěi zhèng cháo chén. jī xiāng xián èr, bì dà zhū lù. shǐ ān yù wèi zhào lún, xíng jī yǐ jiàn, jiǎn rén shàng tiān, xìn wú cǐ lǐ. qiě xìng shén cāi xiá, tú qǔ luàn jī. suǒ kě dāng zhóu, wéi yǒu jiāng liú ér yǐ. shí qiè ér wú duàn, xuān ruò ér bù cái, zhé dǐng fù sù, qiáo zú kě dài. xiāo tǎn zhī xiōng huái cāi jì, dòng yán xiāng shāng, xú xiào sì cái fēi zhù shí, tīng rén chuān bí, ruò xì kāi xìn qǐ, bì zhōng wài tǔ bēng. jīn dé shǒu wài fān, xìng tú shēn jì, zhì zhě jiàn jī, bù qí zhōng rì. jí jīn cāi fáng wèi shēng, yí zhào zhū dì yǐ shí jù jí. hòu xiāng fáng yí, bá zú wú lù. yǐng zhōu kòng dài jīng xiāng, xī zhù hàn miǎn yōng zhōu shì mǎ, hū xī shù wàn, hǔ shì qí jiān, yǐ guān tiān xià. shì zhì zé jié chéng běn cháo, shí luàn zé wèi guó jiǎn bào, kě dé yǔ shí jìn tuì, cǐ gài wàn quán zhī cè. rú bù zǎo tú, huǐ wú jí yě." yì wén zhī biàn sè, xīn fú zhī xǔ. hóng cè hái, gāo zǔ nǎi qǐ yíng dì wěi jí dàn. shì suì zhì xiāng yáng. yú shì qián zào qì xiè, duō fá zhú mù, chén yú tán xī, mì wèi zhōu zhuāng zhī bèi. shí suǒ zhù zhāi cháng yǒu wǔ sè huí zhuǎn, zhuàng ruò pán lóng, qí shàng zǐ qì téng qǐ, xíng rú sǎn gài, wàng zhě mò bù yì yān.
时高祖长兄懿罢益州还,仍行郢州事,乃使弘策诣郢,陈计于懿曰:“昔晋惠 庸主,诸王争权,遂内难九兴,外寇三作。今六贵争权,人握王宪,制主画敕,各 欲专威,睚眦成憾,理相屠灭。且嗣主在东宫本无令誉,媟近左右,蜂目忍人,一 总万机,恣其所欲,岂肯虚坐主诺,委政朝臣。积相嫌贰,必大诛戮。始安欲为赵 伦,形迹已见,蹇人上天,信无此理。且性甚猜狭,徒取乱机。所可当轴,惟有江、 刘而已。祏怯而无断,暄弱而不才,折鼎覆餗,翘足可待。萧坦之胸怀猜忌,动言 相伤,徐孝嗣才非柱石,听人穿鼻,若隙开衅起,必中外土崩。今得守外籓,幸图 身计,智者见机,不俟终日。及今猜防未生,宜召诸弟以时聚集。后相防疑,拔足 无路。郢州控带荆、湘,西注汉、沔;雍州士马,呼吸数万,虎视其间,以观天下。 世治则竭诚本朝,时乱则为国剪暴,可得与时进退,此盖万全之策。如不早图,悔 无及也。”懿闻之变色,心弗之许。弘策还,高祖乃启迎弟伟及憺。是岁至襄阳。 于是潜造器械,多伐竹木,沉于檀溪,密为舟装之备。时所住斋常有五色回转,状 若蟠龙,其上紫气腾起,形如伞盖,望者莫不异焉。
yǒng yuán èr nián dōng, yì bèi hài. xìn zhì, gāo zǔ mì zhào zhǎng shǐ wáng mào zhōng bīng lǚ sēng zhēn bié jià liǔ qìng yuǎn gōng cáo shǐ jí shì zhān děng móu zhī. jì dìng, yǐ shí yī yuè yǐ sì zhào liáo zuǒ jí yú tīng shì, wèi yuē:" xī wǔ wáng huì mèng jīn, jiē yuē' zhòu kě fá'. jīn hūn zhǔ è rěn, qióng nüè jí bào, zhū lù cháo xián, hǎn yǒu yí yù, shēng mín tú tàn, tiān mìng jí zhī. qīng děng tóng xīn jí è, gòng xīng yì jǔ, gōng hóu jiàng xiàng, liáng zài zī rì, gè jǐn xūn xiào, wǒ bù shí yán." shì rì jiàn yá. yú shì shōu jí dé jiǎ shì wàn yú rén, mǎ qiān yú pǐ, chuán sān qiān sōu, chū tán xī zhú mù zhuāng jiàn.
永元二年冬,懿被害。信至,高祖密召长史王茂、中兵吕僧珍、别驾柳庆远、 功曹史吉士瞻等谋之。既定,以十一月乙巳召僚佐集于厅事,谓曰:“昔武王会孟 津,皆曰‘纣可伐’。今昏主恶稔,穷虐极暴,诛戮朝贤,罕有遗育,生民涂炭, 天命殛之。卿等同心疾恶,共兴义举,公侯将相,良在兹日,各尽勋效,我不食言。” 是日建牙。于是收集得甲士万余人,马千余匹,船三千艘,出檀溪竹木装舰。
xiān shì, dōng hūn yǐ liú shān yáng wèi bā xī tài shǒu, pèi jīng bīng sān qiān, shǐ guò jīng zhōu jiù xíng shì xiāo yǐng zhòu yǐ xí xiāng yáng. gāo zǔ zhī qí móu, nǎi qiǎn cān jūn wáng tiān hǔ páng qìng guó yì jiāng líng, biàn yǔ zhōu fǔ shū. jí shān yáng xī shàng, gāo zǔ wèi zhū jiàng yuē:" jīng zhōu běn wèi xiāng yáng rén, jiā chún wáng chǐ hán, zì yǒu shāng xián zhī jí, níng bù àn tóng xié? wǒ ruò zǒng jīng yōng zhī bīng, sǎo dìng dōng xià, hán bái chóng chū, bù néng wéi jì. kuàng yǐ wú suàn zhī hūn zhǔ, yì yù dāo yīng chì zhī tú zāi? wǒ néng shǐ shān yáng zhì jīng, biàn jí shòu shǒu, zhū jūn shì guān hé rú." jí shān yáng zhì bā líng, gāo zǔ fù lìng tiān hǔ jī shū yǔ yǐng zhòu xiōng dì. qù hòu, gāo zǔ wèi zhāng hóng cè yuē:" fū yòng bīng zhī dào, gōng xīn wèi shàng, gōng chéng cì zhī, xīn zhàn wèi shàng, bīng zhàn cì zhī, jīn rì shì yě. jìn qiǎn tiān hǔ wǎng zhōu fǔ, rén jiē yǒu shū. jīn duàn chéng yì shén jí, zhǐ yǒu liǎng fēng yǔ xíng shì xiōng dì, yún" tiān hǔ kǒu jù" jí wèn tiān hǔ ér kǒu wú suǒ shuō, xíng shì bù dé xiāng wén, bù róng wàng yǒu suǒ dào. tiān hǔ shì xíng shì xīn lǚ, bǐ wén bì wèi xíng shì yǔ tiān hǔ gòng yǐn qí shì, zé rén rén shēng yí. shān yáng huò yú zhòng kǒu, pàn xiāng xián èr, zé xíng shì jìn tuì wú yǐ zì míng, bì lòu wú móu nèi. shì chí liǎng kōng hán dìng yī zhōu yǐ. shān yáng zhì jiāng ān, wén zhī, guǒ yí bù shàng. yǐng zhòu dà jù, nǎi zhǎn tiān hǔ, sòng shǒu shān yáng. shān yáng xìn zhī, jiāng shù shí rén chí rù, yǐng zhòu fú jiǎ zhǎn zhī, sòng shǒu gāo zǔ. réng yǐ nán kāng wáng zūn hào zhī yì lái gào, qiě yuē:" shí yuè wèi lì, dāng xū lái nián èr yuè jù biàn jìn bīng, kǒng fēi miào suàn." gāo zǔ dá yuē:" jīn zuò jiǎ shí wàn, liáng yòng zì jié, kuàng suǒ jí yì xīn, yī shí xiāo ruì, shì shì xiāng jiē, yóu kǒng yí dài ruò dùn bīng shí xún, bì shēng huǐ lìn. tóng ér lì yì, biàn dà shì bù chéng. jīn tài bái chū xī fāng, zhàng yì ér dòng, tiān shí rén móu, yǒu hé bù lì? chǔ fèn yǐ dìng, ān kě zhōng xī? xī wǔ wáng fá zhòu, xíng nì tài suì, fù xū dài nián yuè hū?"
先是,东昏以刘山阳为巴西太守,配精兵三千,使过荆州就行事萧颖胄以袭襄 阳。高祖知其谋,乃遣参军王天虎、庞庆国诣江陵,遍与州府书。及山阳西上,高 祖谓诸将曰:“荆州本畏襄阳人,加脣亡齿寒,自有伤弦之急,宁不暗同邪?我若 总荆、雍之兵,扫定东夏,韩、白重出,不能为计。况以无算之昏主,役御刀应敕 之徒哉?我能使山阳至荆,便即授首,诸君试观何如。”及山阳至巴陵,高祖复令 天虎赍书与颖胄兄弟。去后,高祖谓张弘策曰:“夫用兵之道,攻心为上,攻城次 之,心战为上,兵战次之,今日是也。近遣天虎往州府,人皆有书。今段乘驿甚急, 止有两封与行事兄弟,云“天虎口具”;及问天虎而口无所说,行事不得相闻,不 容妄有所道。天虎是行事心膂,彼闻必谓行事与天虎共隐其事,则人人生疑。山阳 惑于众口,判相嫌贰,则行事进退无以自明,必漏吾谋内。是驰两空函定一州矣。 山阳至江安,闻之,果疑不上。颖胄大惧,乃斩天虎,送首山阳。山阳信之,将数 十人驰入,颖胄伏甲斩之,送首高祖。仍以南康王尊号之议来告,且曰:“时月未 利,当须来年二月;遽便进兵,恐非庙算。”高祖答曰:“今坐甲十万,粮用自竭, 况所藉义心,一时骁锐,事事相接,犹恐疑怠;若顿兵十旬,必生悔吝。童儿立异, 便大事不成。今太白出西方,仗义而动,天时人谋,有何不利?处分已定,安可中 息?昔武王伐纣,行逆太岁,复须待年月乎?”
jìng líng tài shǒu cáo jǐng zōng qiǎn dù sī chōng quàn gāo zǔ yíng nán kāng wáng dōu xiāng yáng, dài zhèng zūn hào, rán hòu jìn jūn. gāo zǔ bù cóng. wáng mào yòu sī yú zhāng hóng cè yuē:" wǒ fèng shì jié xià, yì wú jìn tuì, rán jīn zhě yǐ nán kāng zhì rén shǒu zhōng, bǐ biàn xié tiān zǐ yǐ lìng zhū hóu, ér jié xià qián qù wéi rén suǒ shǐ, cǐ qǐ suì hán zhī jì?" hóng cè yán zhī, gāo zǔ yuē: " ruò shǐ qián tú dà shì bù jié, gù zì lán ài tóng fén ruò gōng yè kè jiàn, wēi shè sì hǎi, hào lìng tiān xià, shuí gǎn bù cóng! qǐ shì lù lù shòu rén chǔ fèn? dài zhì shí chéng, dāng miàn xiǎo wáng mào cáo jǐng zōng yě." yú miǎn nán lì xīn yě jùn, yǐ jí xīn fù.
竟陵太守曹景宗遣杜思冲劝高祖迎南康王都襄阳,待正尊号,然后进军。高祖 不从。王茂又私于张弘策曰:“我奉事节下,义无进退,然今者以南康置人手中, 彼便挟天子以令诸侯,而节下前去为人所使,此岂岁寒之计?”弘策言之,高祖曰: “若使前途大事不捷,故自兰艾同焚;若功业克建,威慑四海,号令天下,谁敢不 从!岂是碌碌受人处分?待至石城,当面晓王茂、曹景宗也。”于沔南立新野郡, 以集新附。
sān nián èr yuè, nán kāng wáng wèi xiàng guó, yǐ gāo zǔ wèi zhēng dōng jiāng jūn, gěi gǔ chuī yī bù. wù shēn, gāo zǔ fā xiāng yáng. liú dì wěi shǒu xiāng yáng chéng, zǒng zhōu fǔ shì, dì dàn shǒu lěi chéng, fǔ sī mǎ zhuāng qiū hēi shǒu fán chéng, gōng cáo shǐ jí shì xún jiān zhǎng shǐ, bái mǎ shù zhǔ huáng sì zǔ jiān sī mǎ, ruò lìng dù yǒng jiān bié jià, xiǎo fǔ lù shì guō yǎn zhī zhuǎn cáo. yí xí jīng yì yuē:
三年二月,南康王为相国,以高祖为征东将军,给鼓吹一部。戊申,高祖发襄 阳。留弟伟守襄阳城,总州府事,弟憺守垒城,府司马庄丘黑守樊城,功曹史吉士 询兼长史,白马戍主黄嗣祖兼司马,鄀令杜永兼别驾,小府录事郭俨知转漕。移檄 京邑曰:
fū dào bù cháng yí, shí wú yǒng huà, xiǎn tài xiāng yán, huì míng fēi yī, jiē tún kùn ér hòu hēng, zī duō nàn yǐ qǐ shèng. gù chāng yì bèi dé, xiào xuān yù xìng, hǎi xī luàn zhèng, jiǎn wén shēng lì, bìng tà xù kāi jī, shào lóng bǎo mìng, lǐ yàn qián jīng, shì zhāo wǎng cè.
夫道不常夷,时无永化,险泰相沿,晦明非一,皆屯困而后亨,资多难以启圣。 故昌邑悖德,孝宣聿兴,海西乱政,简文升历,并拓绪开基,绍隆宝命,理验前经, 事昭往策。
dú fū rǎo luàn tiān cháng, huǐ qì jūn dé, jiān huí yín zòng, suì yuè zī shén. tǐng nüè yú QQDE jiǎn zhī nián, zhí xiǎn yú tiáo guàn zhī rì. cāi jì xiōng dú, chù tú ér zhe, bào lì hūn huāng, yǔ shì ér fā. zì dà xíng gào jiàn, xǐ róng qián jiàn, zǐ gōng zài bìn, tiǎn wú āi sè, huān yú yóu yàn, yǒu guò píng cháng, qí fú yì yī, gèng jí kuā lì. zhì yú xuǎn cǎi fēi pín, zǐ mèi wú bié, zhāo shì jīn zhì, gū zhí mò biàn, yè tíng yǒu bài fàn zhī míng, jī jiāng bèi gàn shū zhī fú. zhì nǎi xíng tǐ xuān lù, xiè yī diān dǎo, zhǎn zhuó qí jiān, yǐ wéi huān xiào. chěng sì yín fàng, qū píng jiāo yì. lǎo ruò bō liú, shì nǚ tú tàn. xíng chǎn yíng lù, yú shī jìng dào, mǔ bù jí bào, zi bù huáng kū. jié lüè piāo lǔ, yǐ rì jì yè. zhòu fú xiāo yóu, céng wú xiū xī. yín xù chuāng sì, hān gē lú dǐ. chǒng zì yú shù, luàn huò yāo yǎn. méi chóng ér rú fǎ zhēn zāng huò sī xiǎo, zhuān zhì wēi bǐng, zhū jiǎn zhōng liáng, tú miè qīng zǎi. liú zhèn jūn jiù shì zhī zūn, jìn zhōng fèng guó jiāng pú yè wài qī zhī zhòng, jié chéng shì shàng xiāo lǐng jūn jiā fú zhī zōng, zhì cún zhù shí xú sī kōng shěn pú yè jìn shēn guān miǎn, rén wàng yōu guī. huò wèi yáng yú gǎn, huò xūn yōng yǔn mù, huò chéng zhe jiān nán, huò qú láo wáng shì, bìng shòu yí tuō, tóng cān gù mìng, sòng wǎng shì jū, jù jié xīn lì. yí qí qìng yì dāng nián, zuò lóng hòu yì ér yī zhāo jī fěn, hái zhì wú yí. rén shén yuàn jié, xíng lù jiē fèn.
独夫扰乱天常,毁弃君德,奸回淫纵,岁月滋甚。挺虐于[QQDE]剪之年,植险 于髫丱之日。猜忌凶毒,触途而著,暴戾昏荒,与事而发。自大行告渐,喜容前见, 梓宫在殡,靦无哀色,欢娱游宴,有过平常,奇服异衣,更极夸丽。至于选采妃嫔, 姊妹无别,招侍巾栉,姑侄莫辨,掖庭有稗贩之名,姬姜被干殳之服。至乃形体宣 露,亵衣颠倒,斩斫其间,以为欢笑。骋肆淫放,驱屏郊邑。老弱波流,士女涂炭。 行产盈路,舆尸竟道,母不及抱,子不遑哭。劫掠剽虏,以日继夜。昼伏宵游,曾 无休息。淫酗摐肆,酣歌垆邸。宠恣愚竖,乱惑妖甗。梅虫儿、茹法珍臧获斯小, 专制威柄,诛剪忠良,屠灭卿宰。刘镇军舅氏之尊,尽忠奉国;江仆射外戚之重, 竭诚事上;萧领军葭莩之宗,志存柱石;徐司空、沈仆射搢绅冠冕,人望攸归。或 《渭阳》余感,或勋庸允穆,或诚著艰难,或劬劳王室,并受遗托,同参顾命,送 往事居,俱竭心力。宜其庆溢当年,祚隆后裔;而一朝齑粉,孩稚无遗。人神怨结, 行路嗟愤。
xiāo lìng jūn zhōng gōng gàn fá, chéng guàn yōu xiǎn. wǎng nián kòu zéi yóu hún, nán zhèng wēi bī, bá rèn fēi quán, gū chéng dú zhèn. jí zhōng liú nì mìng, píng líng jīng yì, móu yóu jìn shěng, zhǐ shòu qún shuài, kè jiǎn jīng ní, qīng wǒ wáng dù. cuī huì jǐng qí fēng xùn hài, bīng jiāo xiàng wèi, wǔ lì sàng hún, yì fū duó dǎn, tóu míng sòng kuǎn, bǐ wū jiāo chí, fù liáng yǐng cóng, yú zhì jìng fù. fù shì lǚ jiāng diān, fèn bù gù shēn, jiǎng lì yì tú, diàn yǎn qiáng dí, kè jiān dà duì, yǐ gù huáng jī. gōng chū huán wén, xūn chāo yī lǚ ér láo qiān shěng jǐ, shì zhāo xīn jī, gōng suí shēn tuì, bù qí róng mǎn. dūn shǎng wèi wén, huò kù chuán jí, yù bǐng jīng líng, shú bù yuān tòng! ér qún niè fàng mìng, fēng chài huái dú, nǎi qiǎn liú shān yáng qū shàn bū táo, zhāo bī wáng mìng, qián tú mì gòu, guī jiàn yǎn xí. xiāo yòu jūn xià hóu zhēng lǔ zhōng duàn sù jǔ, yì xíng yú sè, qí móu hóng zhèn, yìng shǒu xiāo xuán, tiān dào huò yín, zuì bù róng lù. zhì yú bèi lǐ wéi jiào, shāng huà nüè rén, shè tiān dàn lù, bǐ zhī yóu shàn, kū tāi zhuó jìng, fāng zhī fēi kù, jǐn xǔ xiàn zhī zhú, wèi zú jì qí guò, qióng shān zé zhī tù, bù néng shū qí zuì. zì cǎo mèi yǐ lái, tú dié suǒ jì, hūn jūn bào hòu, wèi yǒu ruò sī zhī shèn zhě yě.
萧令君忠公干伐,诚贯幽显。往年寇贼游魂,南郑危逼,拔刃飞泉,孤城独振。 及中流逆命,凭陵京邑,谋猷禁省,指授群帅,克剪鲸鲵,清我王度。崔慧景奇锋 迅骇,兵交象魏,武力丧魂,义夫夺胆,投名送款,比屋交驰,负粮影从,愚智竞 赴。复誓旅江甸,奋不顾身,奖厉义徒,电掩强敌,克歼大憝,以固皇基。功出桓、 文,勋超伊、吕;而劳谦省己,事昭心迹,功遂身退,不祈荣满。敦赏未闻,祸酷 遄及,预禀精灵,孰不冤痛!而群孽放命,蜂虿怀毒,乃遣刘山阳驱扇逋逃,招逼 亡命,潜图密构,规见掩袭。萧右军、夏侯征虏忠断夙举,义形于色,奇谋宏振, 应手枭悬,天道祸淫,罪不容戮。至于悖礼违教,伤化虐人,射天弹路,比之犹善, 刳胎斫胫,方之非酷,尽珝县之竹,未足纪其过,穷山泽之兔,不能书其罪。自草 昧以来,图牒所记,昏君暴后,未有若斯之甚者也。
jì rén shén fá zhǔ, zōng jì diàn wēi, hǎi nèi fèi téng, máng shù bǎn dàng, bǎi xìng lǐn lǐn, rú bēng jué jiǎo, cāng shēng yóng yóng, tóu zú wú dì. mù fǔ hé juàn qián cháo, yì jūn xiū qī, shàng huái wěi fù zhī zhòng, xià wéi zài yuán zhī tòng, qǐ kě wò xīn yǐn huǒ, zuò guān qīng fù! zhì zūn tǐ zì gāo zōng, tè zhōng cí chǒng, míng bìng rì yuè, cuì zhāo líng shén, xiáng qǐ yuán guī, fú yàn dāng bì, zuò zhèn shǎn fān, huà liú xī xià, ōu gē yōu fèng, wàn yǒu lè tuī. yòu jūn xiāo yǐng zhòu zhēng lǔ jiāng jūn xià hóu xiáng bìng tóng xīn yì dài, jí gōng jiù chǔ, sān líng zài lǎng, jiǔ xiàn gēng xīn, shēng píng zhī yùn, cǐ yān fù shǐ, kāng zāi zhī shèng, zài hu zī rì. rán dì dé suī zhāng, qū yǔ wèi dìng, yuán è wèi chù, tiān yì yóu gěng. yǎng bǐng chén guī, lǜ qián qǐ lù. jí rì qiǎn guàn jūn jìng líng nèi shǐ cáo jǐng zōng děng èr shí jūn zhǔ, zhǎng shuò wǔ wàn, jì lù wèi qún, è shì zhēng xiān, lóng xiāng bìng qū, bù chū héng jiāng, zhí zhǐ zhū què. zhǎng shǐ guàn jūn jiāng jūn xiāng yáng tài shǒu wáng mào děng sān shí jūn zhǔ, gē chuán qī wàn, chéng liú diàn jī, tuī fēng è xiǎn, xié qù bái chéng. nán zhōng láng zī yì cān jūn jūn zhǔ xiāo wěi děng sān shí jiǔ jūn zhǔ, jù jiàn xùn jí, chōng bō yē shuǐ, qí gǔ bā wàn, yàn jí shí tou. nán zhōng láng zī yì cān jūn jūn zhǔ xiāo dàn děng sì shí èr jūn zhǔ, xióng pí zhī shì, jiǎ dùn shí wàn, yán bō chí dié, yǎn jù xīn tíng. yì zhōu cì shǐ liú jì lián liáng zhōu cì shǐ liǔ tán sī zhōu cì shǐ wáng sēng jǐng wèi xìng tài shǒu péi shuài rén shàng yōng tài shǒu wéi ruì xīn chéng tài shǒu cuī sēng jì, bìng sù fèng míng zhào, gōng xíng tiān fá. shǔ hàn guǒ ruì, yán liú ér xià huái rǔ jìn yǒng, wàng bō chuán wù. mù fǔ zǒng lǜ pí xiū, xiāo yǒng bǎi wàn, shàn jiǎ yàn hú, tún bīng jì mǎ, chuāng jīn fèi dì, míng bǐng guā tiān, shuāng fēng yào rì, zhū qí jiàng xǔ, fāng zhōu qiān lǐ, luò yì xì jìn. xiāo yòu jūn xū mó shàng cái, jiān zī wén wǔ, yīng lüè jùn yuǎn, zhí jūn kuāng shì. yōng jīng nán zhī zhòng, dū sì fāng zhī shī, xuān zàn zhōng quán, fèng wèi yú niǎn. jīng huī suǒ zhǐ, wēi léng wú wài, lóng xiāng hǔ bù, bìng jí jiàn yè. chù fàng yú jiǎo, jūn lǐ hǎi hūn, kuò qīng shén diān, sǎo dìng jīng yǔ. pì yóu bēng tài shān ér yā yǐ rǎng, jué xuán hé ér zhù biāo jìn, qǐ yǒu bù tiǎn miè zhě zāi!
既人神乏主,宗稷阽危,海内沸腾,氓庶板荡,百姓懔懔,如崩厥角,苍生喁 喁,投足无地。幕府荷眷前朝,义均休戚,上怀委付之重,下惟在原之痛,岂可卧 薪引火,坐观倾覆!至尊体自高宗,特钟慈宠,明并日月,粹昭灵神,祥启元龟, 符验当璧,作镇陕籓,化流西夏,讴歌攸奉,万有乐推。右军萧颖胄、征虏将军夏 侯详并同心翼戴,即宫旧楚,三灵再朗,九县更新,升平之运,此焉复始,康哉之 盛,在乎兹日。然帝德虽彰,区宇未定,元恶未黜,天邑犹梗。仰禀宸规,率前启 路。即日遣冠军、竟陵内史曹景宗等二十军主,长槊五万,骥騄为群,鹗视争先, 龙骧并驱,步出横江,直指硃雀。长史、冠军将军、襄阳太守王茂等三十军主,戈 船七万,乘流电激,推锋扼险,斜趣白城。南中郎谘议参军、军主萧伟等三十九军 主,巨舰迅楫,冲波噎水,旗鼓八万,焱集石头。南中郎谘议参军、军主萧憺等四 十二军主,熊罴之士,甲楯十万,沿波驰艓,掩据新亭。益州刺史刘季连、梁州刺 史柳惔、司州刺史王僧景、魏兴太守裴帅仁、上庸太守韦睿、新城太守崔僧季,并 肃奉明诏,龚行天罚。蜀、汉果锐,沿流而下;淮、汝劲勇,望波遄骛。幕府总率 貔貅,骁勇百万,缮甲燕弧,屯兵冀马,摐金沸地,鸣鞞聒天,霜锋曜日,硃旗绛 珝,方舟千里,骆驿系进。萧右军訏谟上才,兼资文武,英略峻远,执钧匡世。拥 荆南之众,督四方之师,宣赞中权,奉卫舆辇。旍麾所指,威棱无外,龙骧虎步, 并集建业。黜放愚狡,均礼海昏,廓清神甸,扫定京宇。譬犹崩泰山而压蚁壤,决 悬河而注熛烬,岂有不殄灭者哉!
jīn zī fǔ suǒ jiā, zhǐ méi chóng ér rú fǎ zhēn ér yǐ. zhū jūn xián shì zhòu yǔ yí, shū xūn wáng fǔ, jiē fǔ méi jiān dǎng, shòu zhì xiōng wēi. ruò néng yīn biàn lì gōng, zhuǎn huò wéi fú, bìng shì hé yuè, yǒng yū qīng zǐ. ruò zhí mí bù wù, jù nì wáng shī, dà zhòng yī lín, xíng zī wǎng shè, suǒ wèi huǒ liè gāo yuán, zhī lán tóng mǐn. miǎn qiú duō fú, wú yí hòu huǐ. shǎng fá zhī kē, yǒu rú bái shuǐ.
今资斧所加,止梅虫儿、茹法珍而已。诸君咸世胄羽仪,书勋王府,皆俯眉奸 党,受制凶威。若能因变立功,转祸为福,并誓河、岳,永纡青紫。若执迷不悟, 距逆王师,大众一临,刑兹罔赦,所谓火烈高原,芝兰同泯。勉求多福,无贻后悔。 赏罚之科,有如白水。
gāo zǔ zhì jìng líng, mìng zhǎng shǐ wáng mào yǔ tài shǒu cáo jǐng zōng wèi qián jūn, zhōng bīng cān jūn zhāng fǎ ān shǒu jìng líng chéng. mào děng zhì hàn kǒu, qīng bīng jì jiāng, bī yǐng chéng. qí cì shǐ zhāng chōng zhì zhèn jù shí qiáo pǔ, yì shī yǔ zhàn bù lì, jūn zhǔ zhū sēng qǐ sǐ zhī. zhū jiàng yì yù bìng jūn wéi yǐng, fēn bīng yǐ xí xī yáng wǔ chāng. gāo zǔ yuē:" hàn kǒu bù kuò yī lǐ, jiàn dào jiāo zhì, fáng sēng jì yǐ zhòng bīng gù shǒu, wèi yǐng chéng rén jǐ jiǎo. ruò xī zhòng qián jìn, zéi bì jué wǒ jūn hòu, yī zhāo wèi zǔ, zé huǐ wú suǒ jí. jīn yù qiǎn wáng cáo zhū jūn jì jiāng, yǔ jīng zhōu jūn xiāng huì, yǐ bī zéi lěi. wú zì hòu wéi lǔ shān, yǐ tōng miǎn hàn. yún chéng jìng líng jiān sù, fāng zhōu ér xià jiāng líng xiāng zhōng zhī bīng, lián qí jì zhì. liáng shí jì zú, shì zhòng shāo duō, wéi shǒu liǎng chéng, bù gōng zì bá, tiān xià zhī shì, wò qǔ zhī ěr." zhū jiàng jiē yuē" shàn". nǎi mìng wáng mào cáo jǐng zōng shuài zhòng jì àn, jìn dùn jiǔ lǐ. qí rì, zhāng chōng chū jūn yíng zhàn, mào děng yāo jī, dà pò zhī, jiē qì jiǎ bēn zǒu. jīng zhōu qiǎn guàn jūn jiāng jūn dèng yuán qǐ jūn zhǔ wáng shì xìng tián ān děng shù qiān rén, huì dà jūn yú xià shǒu. gāo zǔ zhù hàn kǒu chéng yǐ shǒu lǔ shān, mìng shuǐ jūn zhǔ zhāng huì shào zhū sī yuǎn děng yóu è jiāng zhōng, jué yǐng lǔ èr chéng xìn shǐ.
高祖至竟陵,命长史王茂与太守曹景宗为前军,中兵参军张法安守竟陵城。茂 等至汉口,轻兵济江,逼郢城。其刺史张冲置阵据石桥浦,义师与战不利,军主硃 僧起死之。诸将议欲并军围郢,分兵以袭西阳、武昌。高祖曰:“汉口不阔一里, 箭道交至,房僧寄以重兵固守,为郢城人掎角。若悉众前进,贼必绝我军后,一朝 为阻,则悔无所及。今欲遣王、曹诸军济江,与荆州军相会,以逼贼垒。吾自后围 鲁山,以通沔、汉。郧城、竟陵间粟,方舟而下;江陵、湘中之兵,连旗继至。粮 食既足,士众稍多,围守两城,不攻自拔,天下之事,卧取之耳。”诸将皆曰“善”。 乃命王茂、曹景宗帅众济岸,进顿九里。其日,张冲出军迎战,茂等邀击,大破之, 皆弃甲奔走。荆州遣冠军将军邓元起、军主王世兴、田安等数千人,会大军于夏首。 高祖筑汉口城以守鲁山,命水军主张惠绍、硃思远等游遏江中,绝郢、鲁二城信使。
sān yuè, nǎi mìng yuán qǐ jìn jù nán táng xī zhǔ, tián ān zhī dùn chéng běi, wáng shì xìng dùn qǔ shuǐ gù chéng. shì shí zhāng chōng sǐ, qí zhòng fù tuī jūn zhǔ xuē yuán sì jí chōng zhǎng shǐ chéng mào wéi zhǔ. yǐ sì, nán kāng wáng jí dì wèi yú jiāng líng, gǎi yǒng yuán sān nián wèi zhōng xīng yuán nián, yáo fèi dōng hūn wèi fú líng wáng. yǐ gāo zǔ wèi shàng shū zuǒ pú yè, jiā zhēng dōng dà jiàng jūn dū du zhēng tǎo zhū jūn shì, jiǎ huáng yuè. xī tái yòu qiǎn guàn jūn jiāng jūn xiāo yǐng dá lǐng bīng huì yú jūn. shì rì, yuán sì jūn zhǔ shěn nán dāng lǜ qīng gě shù qiān, luàn liú lái zhàn, zhāng huì shào děng jī pò, jǐn qín zhī. sì yuè, gāo zǔ chū miǎn, mìng wáng mào xiāo yǐng dá děng jìn jūn bī yǐng chéng. yuán sì zhàn pō pí, yīn bù gǎn chū. zhū jiàng yù gōng zhī, gāo zǔ bù xǔ. wǔ yuè, dōng hūn qiǎn níng shuò jiāng jūn wú zǐ yáng jūn zhǔ guāng zǐ jīn děng shí sān jūn jiù yǐng zhōu, jìn jù bā kǒu.
三月,乃命元起进据南堂西陼,田安之顿城北,王世兴顿曲水故城。是时张冲 死,其众复推军主薛元嗣及冲长史程茂为主。乙巳,南康王即帝位于江陵,改永元 三年为中兴元年,遥废东昏为涪陵王。以高祖为尚书左仆射,加征东大将军、都督 征讨诸军事,假黄钺。西台又遣冠军将军萧颖达领兵会于军。是日,元嗣军主沈难 当率轻舸数千,乱流来战,张惠绍等击破,尽擒之。四月,高祖出沔,命王茂、萧 颖达等进军逼郢城。元嗣战颇疲,因不敢出。诸将欲攻之,高祖不许。五月,东昏 遣宁朔将军吴子阳、军主光子衿等十三军救郢州,进据巴口。
liù yuè, xī tái qiǎn wèi wèi xí chǎn wén láo jūn, jī xiāo yǐng zhòu děng yì, wèi gāo zǔ yuē:" jīn dùn bīng liǎng àn, bù bìng jūn wéi yǐng, dìng xī yáng wǔ chāng, qǔ jiāng zhōu, cǐ jī yǐ shī mò ruò qǐng jiù yú wèi, yǔ běi lián hé, yóu wèi shàng cè." gāo zǔ wèi chǎn wén yuē:" hàn kǒu lù tōng jīng yōng, kòng yǐn qín liáng, liáng yùn zī chǔ, tīng cǐ qì xī, suǒ yǐ bīng yā hàn kǒu, lián luò shù zhōu. jīn ruò bìng jūn wéi chéng, yòu fēn bīng qián jìn, lǔ shān bì zǔ miǎn lù, suǒ wèi è hóu. ruò liáng yùn bù tōng, zì rán lí sàn, hé wèi chí jiǔ? dèng yuán qǐ jìn yù yǐ sān qiān bīng wǎng dìng xún yáng, bǐ ruò huān rán wù jī, yī lì shēng yì zú tuō jù wáng shī, gù fēi sān qiān néng xià. jìn tuì wú jù, wèi jiàn qí kě. xī yáng wǔ chāng, qǔ biàn dé ěr, dé biàn yīng zhèn shǒu. shǒu liǎng chéng bù jiǎn wàn rén, liáng chǔ chēng shì, zú wú suǒ chū. tuō zéi jūn yǒu shàng zhě, wàn rén gōng yī chéng, liǎng chéng shì bù dé xiāng jiù. ruò wǒ fēn jūn yìng yuán, zé shǒu wěi jù ruò rú qí bù qiǎn, gū chéng bì xiàn. yī chéng jì méi, zhū chéng xiāng cì tǔ bēng, tiān xià dà shì yú shì qù yǐ. ruò yǐng zhōu jì bá, xí juǎn yán liú, xī yáng wǔ chāng, zì rán fēng mǐ, hé jù fēn bīng sàn zhòng, zì yí qí yōu! qiě zhàng fū jǔ dòng, yán jìng tiān bù kuàng yōng shù zhōu zhī bīng yǐ zhū qún shù, xuán hé zhù huǒ, xī yǒu bù miè? qǐ róng běi miàn qǐng jiù, yǐ zì shì ruò! bǐ wèi bì néng xìn, tú yí wǒ chǒu shēng. cǐ zhī xià jì, hé wèi shàng cè? qīng wèi wǒ bái zhèn jūn: qián tú gōng qǔ, dàn yǐ jiàn fù, shì zài mù zhōng, wú huàn bù jié, shì zhèn jūn jìng zhèn zhī ěr."
六月,西台遣卫尉席阐文劳军,赍萧颖胄等议,谓高祖曰:“今顿兵两岸,不 并军围郢,定西阳、武昌,取江州,此机已失;莫若请救于魏,与北连和,犹为上 策。”高祖谓阐文曰:“汉口路通荆、雍,控引秦、梁,粮运资储,听此气息,所 以兵压汉口,连络数州。今若并军围城,又分兵前进,鲁山必阻沔路,所谓扼喉。 若粮运不通,自然离散,何谓持久?邓元起近欲以三千兵往定寻阳,彼若欢然悟机, 一郦生亦足;脱距王师,故非三千能下。进退无据,未见其可。西阳、武昌,取便 得耳,得便应镇守。守两城不减万人,粮储称是,卒无所出。脱贼军有上者,万人 攻一城,两城势不得相救。若我分军应援,则首尾俱弱;如其不遣,孤城必陷。一 城既没,诸城相次土崩,天下大事于是去矣。若郢州既拔,席卷沿流,西阳、武昌, 自然风靡,何遽分兵散众,自贻其忧!且丈夫举动,言静天步;况拥数州之兵以诛 群竖,悬河注火,奚有不灭?岂容北面请救,以自示弱!彼未必能信,徒贻我丑声。 此之下计,何谓上策?卿为我白镇军:前途攻取,但以见付,事在目中,无患不捷, 恃镇军靖镇之耳。”
wú zǐ yáng děng jìn jūn wǔ kǒu, gāo zǔ nǎi mìng jūn zhǔ liáng tiān huì cài dào yòu jù yú hú chéng, táng xiū qī liú dào màn tún bái yáng lěi, jiā liǎng àn ér dài zhī. zi yáng yòu jìn jù jiā hú, qù yǐng sān shí lǐ, bàng shān dài shuǐ, zhù lěi zhà yǐ zì gù. lǔ shān chéng zhǔ fáng sēng jì sǐ, zhòng fù tuī zhù fáng sūn lè zǔ dài zhī. qī yuè, gāo zǔ mìng wáng mào shuài jūn zhǔ cáo zhòng zōng kāng xuàn wǔ huì chāo děng qián shī xí jiā hú, jiāng bī zi yáng. shuǐ hé bù tōng jiàn, qí yè bào zhǎng, zhòng jūn chéng liú qí jìn, gǔ zào gōng zhī, zéi é ér dà kuì, zi yáng děng cuàn zǒu, zhòng jǐn nì yú jiāng. wáng mào lǔ qí yú ér xuán. yú shì yǐng lǔ èr chéng xiāng shì duó qì.
吴子阳等进军武口,高祖乃命军主梁天惠、蔡道祐据渔湖城,唐修期、刘道曼 屯白阳垒,夹两岸而待之。子阳又进据加湖,去郢三十里,傍山带水,筑垒栅以自 固。鲁山城主房僧寄死,众复推助防孙乐祖代之。七月,高祖命王茂帅军主曹仲宗、 康绚、武会超等潜师袭加湖,将逼子阳。水涸不通舰,其夜暴长,众军乘流齐进, 鼓噪攻之,贼俄而大溃,子阳等窜走,众尽溺于江。王茂虏其余而旋。于是郢、鲁 二城相视夺气。
xiān shì, dōng hūn qiǎn guàn jūn jiāng jūn chén bó zhī zhèn jiāng zhōu, wèi zi yáng děng shēng yuán. gāo zǔ nǎi wèi zhū jiàng yuē:" fū zhēng tǎo wèi bì xū shí lì, suǒ tīng wēi shēng ěr. jīn jiā hú zhī bài, shuí bù mǐ fú. chén hǔ yá jí bó zhī zǐ, láng bèi bēn guī, bǐ jiān rén qíng, lǐ dāng xiōng jù, wǒ wèi jiǔ jiāng chuán xí kě dìng yě." yīn mìng sōu suǒ huò fú qiú, dé bó zhī chuáng zhǔ sū lóng zhī, hòu jiā shǎng cì, shǐ zhì mìng yān. lǔ shān chéng zhǔ sūn lè zǔ yǐng chéng zhǔ chéng mào xuē yuán sì xiāng jì qǐng xiáng. chū, yǐng chéng zhī bì, jiàng zuǒ wén wǔ nán nǚ kǒu shí yú wàn rén, jí yì liú zhǒng sǐ zhě shí qī bā, jí chéng kāi, gāo zǔ bìng jiā yǐn xù, qí sǐ zhě mìng gěi guān huì.
先是,东昏遣冠军将军陈伯之镇江州,为子阳等声援。高祖乃谓诸将曰:“夫 征讨未必须实力,所听威声耳。今加湖之败,谁不弭服。陈虎牙即伯之子,狼狈奔 归,彼间人情,理当忷惧,我谓九江传檄可定也。”因命搜所获俘囚,得伯之幢主 苏隆之,厚加赏赐,使致命焉。鲁山城主孙乐祖、郢城主程茂、薛元嗣相继请降。 初,郢城之闭,将佐文武男女口十余万人,疾疫流肿死者十七八,及城开,高祖并 加隐恤,其死者命给棺槥。
xiān shì, rǔ nán rén hú wén chāo qǐ yì yú shè yáng, qiú tǎo yì yáng ān lù děng jùn yǐ zì xiào, gāo zǔ yòu qiǎn jūn zhǔ táng xiū qī gōng suí jùn, bìng kè zhī. sī zhōu cì shǐ wáng sēng jǐng qiǎn zi zhēn sūn rù zhì. sī bù xī píng.
先是,汝南人胡文超起义于滠阳,求讨义阳、安陆等郡以自效,高祖又遣军主 唐修期攻随郡,并克之。司州刺史王僧景遣子贞孙入质。司部悉平。
chén bó zhī qiǎn sū lóng zhī fǎn mìng, qiú wèi biàn jìn jūn. gāo zǔ yuē:" bó zhī cǐ yán, yì huái shǒu shǔ, jí qí yóu yù, jí wǎng bī zhī, jì wú suǒ chū, shì bù dé bào." nǎi mìng dèng yuán qǐ lǜ zhòng, jí rì yán liú. bā yuè, tiān zǐ qiǎn huáng mén láng sū huí láo jūn. gāo zǔ dēng zhōu, mìng zhū jiàng yǐ cì jìn lù, liú shàng yōng tài shǒu wéi ruì shǒu yǐng chéng, xíng zhōu shì. dèng yuán qǐ jiāng zhì xún yáng, chén bó zhī yóu cāi jù, nǎi shōu bīng tuì bǎo hú kǒu, liú qí zi hǔ yá shǒu pén chéng. jí gāo zǔ zhì, nǎi shù jiǎ qǐng zuì. jiǔ yuè, tiān zǐ zhào gāo zǔ píng dìng dōng xià, bìng yǐ pián yí cóng shì. shì yuè, liú shào fǔ zhǎng shǐ zhèng shào shū shǒu jiāng zhōu chéng. qián jūn cì wú hú, nán yù zhōu cì shǐ shēn zhòu qì gū shú zǒu, zhì shì shí dà jūn jìn jù zhī, réng qiǎn cáo jǐng zōng xiāo yǐng dá lǐng mǎ bù jìn dùn jiāng níng. dōng hūn qiǎn zhēng lǔ jiāng jūn lǐ jū shì lǜ bù jūn yíng zhàn, jǐng zōng jī zǒu zhī. yú shì wáng mào dèng yuán qǐ lǚ sēng zhēn jìn jù chì bí luó, cáo jǐng zōng chén bó zhī wèi yóu bīng. shì rì, xīn tíng chéng zhǔ jiāng dào lín lǜ bīng chū zhàn, zhòng jūn qín zhī yú zhèn. dà jūn cì xīn lín, mìng wáng mào jìn jù yuè chéng, cáo jǐng zōng jù zào jiá qiáo, dèng yuán qǐ jù dào shì dūn, chén bó zhī jù lí mén. dào lín yú zhòng tuì tún háng nán, yì jūn pò zhī, yīn fù sàn zǒu, tuì bǎo zhū jué, píng huái yǐ zì gù. shí lǐ jū shì yóu jù xīn tíng lěi, qǐng dōng hūn shāo nán àn yì wū yǐ kāi zhàn chǎng. zì dà háng yǐ xī xīn tíng yǐ běi, dàng rán yǐ.
陈伯之遣苏隆之反命,求未便进军。高祖曰:“伯之此言,意怀首鼠,及其犹 豫,急往逼之,计无所出,势不得暴。”乃命邓元起率众,即日沿流。八月,天子 遣黄门郎苏回劳军。高祖登舟,命诸将以次进路,留上庸太守韦睿守郢城,行州事。 邓元起将至寻阳,陈伯之犹猜惧,乃收兵退保湖口,留其子虎牙守盆城。及高祖至, 乃束甲请罪。九月,天子诏高祖平定东夏,并以便宜从事。是月,留少府、长史郑 绍叔守江州城。前军次芜湖,南豫州刺史申胄弃姑孰走,至是时大军进据之,仍遣 曹景宗、萧颖达领马步进顿江宁。东昏遣征虏将军李居士率步军迎战,景宗击走之。 于是王茂、邓元起、吕僧珍进据赤鼻逻,曹景宗、陈伯之为游兵。是日,新亭城主 江道林率兵出战,众军擒之于阵。大军次新林,命王茂进据越城,曹景宗据皁荚桥, 邓元起据道士墩,陈伯之据篱门。道林余众退屯航南,义军迫之,因复散走,退保 硃爵,凭淮以自固。时李居士犹据新亭垒,请东昏烧南岸邑屋以开战场。自大航以 西、新亭以北,荡然矣。
shí yuè, dōng hūn shí tou jūn zhǔ zhū sēng yǒng lǜ shuǐ jūn èr qiān rén guī xiáng. dōng hūn yòu qiǎn zhēng lǔ jiāng jūn wáng zhēn guó lǜ jūn zhǔ hú hǔ yá děng liè zhèn yú háng nán dà lù, xī pèi jīng shǒu lì qì, shàng shí yú wàn rén. yān rén wáng chāng zi chí bái hǔ fān dū lǜ zhū jūn, yòu kāi háng bèi shuǐ, yǐ jué guī lù. wáng mào cáo jǐng zōng děng jǐ jiǎo bēn zhī, jiàng shì jiē shū sǐ zhàn, wú bù yī dāng bǎi, gǔ zào zhèn tiān dì. zhēn guó zhī zhòng, yī shí tǔ bēng, tóu huái sǐ zhě, jī shī yǔ háng děng, hòu zhì zhě chéng zhī yǐ jì, yú shì zhū jué zhū jūn wàng zhī jiē kuì. yì jūn zhuī zhì xuān yáng mén, lǐ jū shì yǐ xīn tíng lěi xú yuán yú yǐ dōng fǔ chéng jiàng, shí tou bái xià zhū jūn bìng xiāo kuì. rén wǔ, gāo zǔ zhèn shí tou, mìng zhòng jūn wéi liù mén, dōng hūn xī fén shāo mén nèi, qū bī yíng shǔ guān fǔ bìng rù chéng, yǒu zhòng èr shí wàn. qīng zhōu cì shǐ huán hé dài dōng hūn chū zhàn, yīn yǐ qí zhòng lái jiàng. gāo zǔ mìng zhū jūn zhù zhǎng wéi.
十月,东昏石头军主硃僧勇率水军二千人归降。东昏又遣征虏将军王珍国率军 主胡虎牙等列阵于航南大路,悉配精手利器,尚十余万人。阉人王伥子持白虎幡督 率诸军,又开航背水,以绝归路。王茂、曹景宗等掎角奔之,将士皆殊死战,无不 一当百,鼓噪震天地。珍国之众,一时土崩,投淮死者,积尸与航等,后至者乘之 以济,于是硃爵诸军望之皆溃。义军追至宣阳门,李居士以新亭垒、徐元瑜以东府 城降,石头、白下诸军并宵溃。壬午,高祖镇石头,命众军围六门,东昏悉焚烧门 内,驱逼营署、官府并入城,有众二十万。青州刺史桓和绐东昏出战,因以其众来 降。高祖命诸军筑长围。
chū, yì shī zhī bī, dōng hūn qiǎn jūn zhǔ zuǒ sēng qìng zhèn jīng kǒu, cháng sēng jǐng zhèn guǎng líng, lǐ shū xiàn tún guā bù, jí shēn zhòu zì gū shú bēn guī, yòu shǐ tún pò dūn yǐ wéi dōng běi shēng yuán. zhì shì, gāo zǔ qiǎn shǐ xiǎo yù, bìng lǜ zhòng jiàng. nǎi qiǎn dì fǔ guó jiāng jūn xiù zhèn jīng kǒu, fǔ guó jiāng jūn huī tún pò dūn, cóng dì níng shuò jiāng jūn jǐng zhèn guǎng líng. wú jùn tài shǒu cài yín qì jùn fù yì shī.
初,义师之逼,东昏遣军主左僧庆镇京口,常僧景镇广陵,李叔献屯瓜步,及 申胄自姑孰奔归,又使屯破墩以为东北声援。至是,高祖遣使晓喻,并率众降。乃 遣弟辅国将军秀镇京口,辅国将军恢屯破墩,从弟宁朔将军景镇广陵。吴郡太守蔡 夤弃郡赴义师。
shí èr yuè bǐng yín dàn, jiān wèi wèi zhāng jì běi xú zhōu cì shǐ wáng zhēn guó zhǎn dōng hūn, sòng shǒu yì shī. gāo zǔ mìng lǚ sēng zhēn lè bīng fēng fǔ kù jí tú jí, shōu yǎn qiè pān fēi jí xiōng dǎng wáng xuǎn zhī yǐ xià sì shí yī rén shǔ lì zhū zhī. xuān dé huáng hòu lìng fèi fú líng wáng wèi dōng hūn hóu, yī hàn hǎi hūn hóu gù shì. shòu gāo zǔ zhōng shū jiān dū du yáng nán xú èr zhōu zhū jūn shì dà sī mǎ lù shàng shū piào qí dà jiàng jūn yáng zhōu cì shǐ, fēng jiàn ān jùn gōng, shí yì wàn hù, gěi bān jiàn sì shí rén, huáng yuè shì zhōng zhēng tǎo zhū jūn shì bìng rú gù yī jìn wǔ líng wáng zūn chéng zhì gù shì.
十二月丙寅旦,兼卫尉张稷、北徐州刺史王珍国斩东昏,送首义师。高祖命吕 僧珍勒兵封府库及图籍,收甗妾潘妃及凶党王咺之以下四十一人属吏诛之。宣德皇 后令废涪陵王为东昏侯,依汉海昏侯故事。授高祖中书监、都督扬、南徐二州诸军 事、大司马、录尚书、骠骑大将军、扬州刺史,封建安郡公,食邑万户,给班剑四 十人,黄钺、侍中、征讨诸军事并如故;依晋武陵王遵承制故事。
jǐ mǎo, gāo zǔ rù tún yuè wǔ táng. xià lìng yuē:" huáng jiā bù zào, gòu cǐ hūn xiōng, huò shān dòng zhí, nüè bèi rén guǐ, shè miào zhī wēi, chǔn yān rú zhuì. wú shēn jí huáng zōng, qū hé xiān gù, shòu rèn biān jiāng, tuī gǔ wàn lǐ, juàn yán zhān wū, tòng xīn zài mù, gù lǜ qí zūn zhǔ zhī qíng, lì qí wàng shēng zhī zhì. suī bǎo lì zhòng shēng, míng mìng yǒu shào, ér dú fū chǒu zòng, fāng shān jīng yì. tóu mèi yuán gē, kè mǐ duō nàn. nüè zhèng héng liú, wèi rì jì jiǔ, tóng è xiàng jì, liàng fēi yī zú. yǎng bǐng cháo mìng, rèn zài zhuān zhēng, sī bō huáng zé, bèi zhī lǜ tǔ. fán jué fù xìn, xián yǔ wéi xīn. kě dà shè tiān xià wéi wáng xuǎn zhī děng sì shí yī rén bù zài shè lì."
己卯,高祖入屯阅武堂。下令曰:“皇家不造,遘此昏凶,祸挻动植,虐被人 鬼,社庙之危,蠢焉如缀。吾身籍皇宗,曲荷先顾,受任边疆,推毂万里,眷言瞻 乌,痛心在目,故率其尊主之情,厉其忘生之志。虽宝历重升,明命有绍,而独夫 丑纵,方煽京邑。投袂援戈,克弭多难。虐政横流,为日既久,同恶相济,谅非一 族。仰禀朝命,任在专征,思播皇泽,被之率土。凡厥负衅,咸与惟新。可大赦天 下;唯王咺之等四十一人不在赦例。”
yòu lìng yuē:" fū shù yǐ sī mù, fēi yì wù yǐ yǎng shēng shì mín rú shāng, qǐ sì shàng yǐ zòng nüè. fèi zhǔ qì cháng, zì jué zōng miào. qióng xiōng jí bèi, shū qì wèi yǒu. zhēng fù bù yī, kē kù zī zhāng. tí xiù tǔ mù, shū sù quǎn mǎ, zhēng fā lǘ zuǒ, yǐ chōng shàn zhù. liú lí hán shǔ, jì yǐ yì lì, zhuǎn sǐ gōu qú, céng mò jiù xù, xiǔ ròu kū hái, wū yuān shì yàn. jiā yǐ tiān zāi rén huǒ, lǚ fén gōng yè, guān fǔ tái sì, chǐ chuán wú yí, bēi shén shǔ lí, tòng jiān mài xiù. suì shǐ yì zhào lí xīn, jiāng jiǎo qīn ruò, sī rén hé gū, lí cǐ tú tàn! jīn míng hūn dì yùn, dà dào gōng xíng, sī zhì zhī máng, lái sū zī rì. wěi yǐ guǎ báo, shǔ dāng dà chǒng, suī yùn jù zhōng xīng, jiān tóng cǎo mèi, sī chǎn huáng xiū, yǔ zhī gēng shǐ. fán hūn zhì miù fù yín xíng làn yì, wài kě xiáng jiǎn qián yuán, xī jiē chú dàng. qí zhǔ shǒu sàn shī, zhū suǒ sǔn hào, jīng lì kē tiáo, xián cóng yuán lì."
又令曰:“夫树以司牧,非役物以养生;视民如伤,岂肆上以纵虐。废主弃常, 自绝宗庙。穷凶极悖,书契未有。征赋不一,苛酷滋章。缇绣土木,菽粟犬马,征 发闾左,以充缮筑。流离寒暑,继以疫疬,转死沟渠,曾莫救恤,朽肉枯骸,乌鸢 是厌。加以天灾人火,屡焚宫掖,官府台寺,尺椽无遗,悲甚《黍离》,痛兼《麦 秀》。遂使亿兆离心,疆徼侵弱,斯人何辜,离此涂炭!今明昏递运,大道公行, 思治之氓,来苏兹日。猥以寡薄,属当大宠,虽运距中兴,艰同草昧,思阐皇休, 与之更始。凡昏制、谬赋、淫刑、滥役,外可详检前源,悉皆除荡。其主守散失, 诸所损耗,精立科条,咸从原例。”
yòu yuē:" yǒng yuán zhī jì, gān wéi luò niǔ. zhèng shí duō mén, yǒu shū wèi wén zhī dài quán yí yú xià, shì děng cáo gōng zhī shí. suì shǐ yān yǐn yǒu wēng ǎo zhī chēng, gāo ān yǒu fǎ yáo zhī zhǐ. yù yù fàn guān, gù shān hù zé, kāi sāi zhī jī, zòu chéng xiǎo chǒu. zhí dào zhèng yì, yōng yì mí nián, huái yuān bào lǐ, mò zhī shuí sù. jiān lì yīn zhī, bǐ xuē zì jǐ. qǐ zhí jiǎ shēng liú tì, xǔ bó kū shí ér yǐ zāi! jīn lǐ yùn wéi xīn, zhèng xíng dé suǒ, jiǎo gé liú bì, shí zài zī rì. kě tōng jiǎn shàng shū zhòng cáo, dōng hūn shí zhū zhēng sòng shī lǐ jí zhǔ zhě yān tíng bù shí shī xíng zhě, jīng jiā xùn biàn, yī shì yì zòu."
又曰:“永元之季,乾维落纽。政实多门,有殊卫文之代;权移于下,事等曹 恭之时。遂使阉尹有翁媪之称,高安有法尧之旨。鬻狱贩官,锢山护泽,开塞之机, 奏成小丑。直道正义,拥抑弥年,怀冤抱理,莫知谁诉。奸吏因之,笔削自己。岂 直贾生流涕,许伯哭时而已哉!今理运惟新,政刑得所,矫革流弊,实在兹日。可 通检尚书众曹,东昏时诸诤讼失理及主者淹停不时施行者,精加讯辨,依事议奏。”
yòu xià lìng, yǐ yì shī lín zhèn zhì mìng jí jí bìng sǐ wáng zhě, bìng jiā zàng liǎn, shōu xù yí gū. yòu lìng yuē:" zhū jué zhī jié, nì tú sòng sǐ zhě, tè xǔ jiā rén bìn zàng ruò wú qīn shǔ, huò yǒu pín kǔ, èr xiàn zhǎng wèi jí wéi mái yǎn. jiàn kāng chéng nèi, bù dá tiān mìng, zì qǔ lún miè, yì tóng cǐ kē."
又下令,以义师临阵致命及疾病死亡者,并加葬敛,收恤遗孤。又令曰:“硃 爵之捷,逆徒送死者,特许家人殡葬;若无亲属,或有贫苦,二县长尉即为埋掩。 建康城内,不达天命,自取沦灭,亦同此科。”
èr nián zhēng yuè, tiān zǐ qiǎn jiān shì zhōng xí chǎn wén jiān huáng mén shì láng lè fǎ cái wèi láo jīng yì. zhuī zèng gāo zǔ zǔ sàn qí cháng shì zuǒ guāng lù dài fu, kǎo shì zhōng chéng xiàng.
二年正月,天子遣兼侍中席阐文、兼黄门侍郎乐法才慰劳京邑。追赠高祖祖散 骑常侍左光禄大夫,考侍中丞相。
gāo zǔ xià lìng yuē:" fū zài shàng huà xià, cǎo yǎn fēng cóng, shì zhī jiāo chún, héng yóu cǐ zuò. zì yǒng yuán shī dé, shū qì wèi jì, qióng xiōng jí bèi, yān kě shèng yán. jì ér hào shì wài gòu, qīng gōng nèi jī, qí jì yì fú, dān suǒ wèi jiàn. shàng màn xià bào, yín chǐ jìng chí. guó mìng cháo quán, jǐn yí jìn xí. fàn guān yù jué, huì huò gōng xíng. bìng jiǎ dì kāng qú, jiàn tái guǎng shì. cháng xiù dī áng, děng hé róng zhī cì zhēn xiū bǎi pǐn, tóng fá bīng zhī jiā. yú mín yīn zhī, jìn yǐ chéng sú. jiāo yàn jìng shuǎng, kuā lì xiāng gāo. zhì nǎi shì jǐng zhī jiā, diāo hú zài yù gōng shāng zhī zǐ, tí xiù shì xí. rì rù zhī cì, yè fēn wèi fǎn, mèi shuǎng zhī cháo, qī zhī qīng dàn. shèng míng zhào yùn, lì jīng wéi shǐ, suī yuē zuǎn róng, dài tóng chuàng gé. qiě yín fèi zhī hòu, jì yǐ xīng shī, jù qiáo lù tái, diāo qìng bù yī. gū tiǎn hé dà chǒng, wù zài chéng qīng, sī suǒ yǐ yǎng shù huáng cháo dà bó zhī zhǐ, fǔ lì wēi gōng lù qiú zhī yì, jiě ér gēng zhāng, zhuó diāo wéi pǔ. zì fēi kě yǐ fèng zī shèng, xiū fú miǎn, xí lǐ yuè zhī róng, shàn jiǎ bīng zhī bèi, cǐ wài zhòng fèi, yī jiē jìn jué. yù fǔ zhōng shǔ, liàng yí bà shěng. yē tíng bèi yù qiè zhī shù, dà yǔ jué zhèng wèi zhī yīn. qí zhōng yǒu kě yǐ shuài xiān qīng shì, zhǔn dì shù, fěi shí bó yī, qǐng zì gū shǐ. jiā qún cái bìng guǐ, jiǔ guān xián shì, ruò néng rén wù tuì shí, jìng cún yuē jǐ, yí fēng yì sú, shù qī yuè yǒu chéng. xī máo jiè zài cháo, shì dài fū bù gǎn mǐ yī tōu shí. wèi wǔ tàn yuē:" gū zhī fǎ bù rú máo shàng shū." gū suī dé xiè wǎng xián, rèn zhòng xiān dá, shí wàng duō shì dé qí cǐ xīn. wài kě xiáng wèi tiáo gé."
高祖下令曰:“夫在上化下,草偃风从,世之浇淳,恒由此作。自永元失德, 书契未纪,穷凶极悖,焉可胜言。既而皞室外构,倾宫内积,奇技异服,殚所未见。 上慢下暴,淫侈竞驰。国命朝权,尽移近习。贩官鬻爵,贿货公行。并甲第康衢, 渐台广室。长袖低昂,等和戎之赐;珍羞百品,同伐冰之家。愚民因之,浸以成俗。 骄艳竞爽,夸丽相高。至乃市井之家,貂狐在御;工商之子,缇绣是袭。日入之次, 夜分未反,昧爽之朝,期之清旦。圣明肇运,厉精惟始,虽曰缵戎,殆同创革。且 淫费之后,继以兴师,巨桥、鹿台,凋罄不一。孤忝荷大宠,务在澄清,思所以仰 述皇朝大帛之旨,俯厉微躬鹿裘之义,解而更张,斫雕为朴。自非可以奉粢盛,修 绂冕,习礼乐之容,缮甲兵之备,此外众费,一皆禁绝。御府中署,量宜罢省。掖 庭备御妾之数,大予绝郑卫之音。其中有可以率先卿士,准的庶,菲食薄衣,请 自孤始。加群才并轨,九官咸事,若能人务退食,竞存约己,移风易俗,庶期月有 成。昔毛玠在朝,士大夫不敢靡衣偷食。魏武叹曰:“孤之法不如毛尚书。”孤虽 德谢往贤,任重先达,实望多士得其此心。外可详为条格。”
wù xū, xuān dé huáng hòu lín cháo, rù jū nèi diàn. bài dì dà sī mǎ, jiě chéng zhì, bǎi liáo zhì jìng rú qián. zhào jìn gāo zǔ dū du zhōng wài zhū jūn shì, jiàn lǚ shàng diàn, rù cháo bù qū, zàn bài bù míng. jiā qián hòu bù yǔ bǎo gǔ chuī. zhì zuǒ yòu zhǎng shǐ sī mǎ cóng shì zhōng láng yuàn shǔ gè sì rén, bìng yī jiù pì shì, yú bìng rú gù.
戊戌,宣德皇后临朝,入居内殿。拜帝大司马,解承制,百僚致敬如前。诏进 高祖都督中外诸军事,剑履上殿,入朝不趋,赞拜不名。加前后部羽葆鼓吹。置左 右长史、司马、从事中郎、掾、属各四人,并依旧辟士,余并如故。
zhào yuē: fū rì yuè lì tiān, gāo míng suǒ yǐ biǎo dé shān yuè tí dì, róu bó suǒ yǐ chéng gōng. gù néng shù wù chū ér zī shǐ, hé hǎi zhèn ér bù xiè. èr xiàng zhēn guān, dài zhī zhě rén. shì yǐ qī fǔ sì shū, zhì wú wéi yú xuān hào wéi péng qí jìn, jìng shuāi luàn yú yīn zhōu.
诏曰:夫日月丽天,高明所以表德;山岳题地,柔博所以成功。故能庶物出而 资始,河海振而不泄。二象贞观,代之者人。是以七辅、四叔,致无为于轩、昊; 韦、彭、齐、晋,靖衰乱于殷、周。
dà sī mǎ yōu zòng zì tiān, tǐ zī qí shèng, wén qià jiǔ gōng, wǔ bāo qī dé. qīn wéi jué shǐ, huī yóu zǎo shù, chéng zhe jiān nán, gōng cān wéi mù. xī fù kāi rǎng, shì biǎo jué yōng. jiàn wǔ shēng lì, biān xì lǚ qǐ, gōng shì shū chuò jiǎng, jīng yíng sì fāng. sī yù xuán qiè, fán hàn wēi dài, fù qiáng kòu yú miǎn bīn, jiāng hú mǎ yú dèng ruì. yǒng yuán zhào hào, nán jié qún chǒu, zhuān wēi shàn nüè, dú bèi hán líng, pǔ tiān zhuì zhuì, mìng xuán guǐ kè. fǒu zhōng yǒu qī, shén mó zài tǐng, shǒu jiàn dà cè, wéi xīn dǐng zuò. tóu mèi qín wáng, yán liú diàn jǔ, lǔ chéng yún chè, xià ruì wù pī, jiā hú qún dào, yī gǔ tiǎn bá, gū shú lián jīng, shū yān bīng pàn. qǔ xīn lěi qí rú shí jiè, pū zhū jué qí yóu sǎo chén. tíng diàn wài hài, shěng tà nèi qīng, yú chǒu xiān dù, chí yuán bì jǐn. yuán bǐ yǐ nì, jiě cǐ dào xuán, tú huān lǐ biàn, zì jìn jí yuǎn. jī diān yí mù, fāng wài sù níng, jiě zī nüè wǎng, bèi yǐ kuān zhèng. jī bì qióng hūn, yī zhāo zài kuò, shēng jiào xiá jiàn, wú sī bù bèi. suī yī yǐn zhī zhí zī yī dé, jī dàn zhī guāng yú sì hǎi, fāng sī miè rú yě.
大司马攸纵自天,体兹齐圣,文洽九功,武苞七德。钦惟厥始,徽猷早树,诚 著艰难,功参帷幙。锡赋开壤,式表厥庸。建武升历,边隙屡启,公释书辍讲,经 营四方。司、豫悬切,樊、汉危殆,覆强寇于沔滨,僵胡马于邓汭。永元肇号,难 结群丑,专威擅虐,毒被含灵,溥天惴惴,命悬晷刻。否终有期,神谟载挺,首建 大策,惟新鼎祚。投袂勤王,沿流电举,鲁城云撤,夏汭雾披,加湖群盗,一鼓殄 拔,姑孰连旍,倏焉冰泮。取新垒其如拾芥,扑硃爵其犹扫尘。霆电外骇,省闼内 倾,余丑纤蠹,蚳蝝必尽。援彼已溺,解此倒悬,涂欢里抃,自近及远。畿甸夷穆, 方外肃宁,解兹虐网,被以宽政。积弊穷昏,一朝载廓,声教遐渐,无思不被。虽 伊尹之执兹壹德,姬旦之光于四海,方斯蔑如也。
xī lǚ wàng yì zuǒ shèng jūn, yóu xiǎng sì lǚ zhī mìng wén hóu lì gōng píng hòu, shàng hé èr gōng zhī xī, kuàng yú shèng dé yuán xūn, chāo mài zì gǔ. qián shǒu dié dié, dài yǐ wéi mìng, jiù qí yǐ rán, zhěng qí fāng zhuó, shì lǘ biǎo mù, wèi huò néng bǐ ér dà lù qú mén, chuò ér mò shòu, juàn yán qián xùn, wú wàng zhōng shí. pián yí jìng shēng dà diǎn, shì yǔn qún wàng. qí jìn wèi xiàng guó, zǒng bǎi kuí, yáng zhōu cì shǐ fēng shí jùn wèi liáng gōng, bèi jiǔ xī zhī lǐ, jiā xǐ fú yuǎn yóu guān, wèi zài zhū wáng shàng, jiā xiàng guó lǜ lì shòu. qí piào qí dà jiàng jūn rú gù. yī jiù zhì liáng bǎi sī.
昔吕望翼佐圣君,犹享四履之命;文侯立功平后,尚荷二弓之锡,况于盛德元 勋,超迈自古。黔首惵惵,待以为命,救其已然,拯其方斫,式闾表墓,未或能比; 而大辂渠门,辍而莫授,眷言前训,无忘终食。便宜敬升大典,式允群望。其进位 相国,总百揆,扬州刺史;封十郡为梁公,备九锡之礼,加玺绂远游冠,位在诸王 上,加相国绿綟绶。其骠骑大将军如故。依旧置梁百司。
cè yuē: èr yí jì mò, yóu hán shǔ ér dài xíng, sān cái bìng yòng, zī lì rén yǐ wéi bǎo, gù néng liú xíng pǐn wù, yǎng dài tiān gōng. yǔn zī yuán fǔ, yīng qī tǐng xiù, cái chéng tiān dì zhī gōng, yōu xié shén míng zhī dé. bō luàn fǎn zhèng, jì shì níng mín, shèng liè guāng yú yǒu dào, dà xūn zhèn yú wú wài, suī yī zhì zhī bǎo yì wáng jiā, jī gōng zhī yǒu cǐ pī xùn, fāng zhī miè rú yě. jīn jiāng shòu gōng diǎn cè, qí jìng tīng zhèn mìng:
策曰:二仪寂寞,由寒暑而代行,三才并用,资立人以为宝,故能流形品物, 仰代天工。允兹元辅,应期挺秀,裁成天地之功,幽协神明之德。拨乱反正,济世 宁民,盛烈光于有道,大勋振于无外,虽伊陟之保乂王家,姬公之有此丕训,方之 蔑如也。今将授公典策,其敬听朕命:
shàng tiān bù zào, nán zhōng huáng shì, shì zǔ yǐ xiū míng zǎo bēng, shì zōng yǐ rén dé bù sì, gāo zōng xí tǒng, chén jū fú yǒng, suī sù yè qú láo, ér lóng píng bù qià. sì jūn hūn bào, shū qì fú dǔ. cháo quán guó bǐng, wěi zhī qún yǎn. jiǎo lù zhōng xián, zhū cán tái fǔ, hán yuān bào tòng, jiào lèi mí yú. shí fán fēi yī, bìng zhuān guó mìng. pín xiào zhì zāi, yá zì jí huò. yán kē dú fù, zài lí bǐ wū, pǔ tiān áo áo, zhì shēn wú suǒ. yuān jǐng yǐn jué, dào shù xiāng wàng, wú jìn wú yuǎn, hào tiān mí gào. gōng jí hūn míng zhī qī, yīn zhào mín zhī yuàn, yuán shuài qún hòu, yì chéng zhōng xīng. zōng shè zhī wēi yǐ gù, tiān rén zhī wàng yǔn sāi, cǐ shí gōng niǔ wǒ jué gāng, dà zào huáng jiā zhě yě.
上天不造,难钟皇室,世祖以休明早崩,世宗以仁德不嗣,高宗袭统,宸居弗 永,虽夙夜劬劳,而隆平不洽。嗣君昏暴,书契弗睹。朝权国柄,委之群甗。剿戮 忠贤,诛残台辅,含冤抱痛,噍类靡余。实繁非一,并专国命。嚬笑致灾,睚眦及 祸。严科毒赋,载离比屋,溥天熬熬,置身无所。冤颈引决,道树相望,无近无远, 号天靡告。公藉昏明之期,因兆民之愿,援帅群后,翊成中兴。宗社之危已固,天 人之望允塞,此实公纽我绝纲,大造皇家者也。
yǒng míng jì nián, biān xì dà qǐ, jīng hé lián lǜ, zhāo yǐn róng huāng, jiāng huái rǎo bī, shì tóng lǚ hǔ. gōng shòu yán běn cháo, qīng bīng fù xí, mí yǐ zhǎng suàn, zhì zhī huán zhōng. pái wēi mào xiǎn, qiáng róu dì yòng, tǎn rán yī fāng, hái chéng fān fú. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. zài xī lóng chāng, hóng jī yǐ xiè, gāo zōng lǜ shēn shè jì, jiāng xíng quán dào. gōng dìng cè wéi zhàng, jī yáng dà jié, fèi dì lì wáng, móu yóu shēn zhe. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. jiàn wǔ chǎn yè, jué yóu suī yuǎn, róng dí nèi qīn, píng líng guān sài, sī bù wēi bī, lún xiàn zhǐ qī. gōng zhì bīng wài tǎo, juǎn jiǎ zhǎng wù, jiē jù jiāo suí, diàn jī fēng sǎo, cuī jiān fù ruì, yàn shuǐ tú yuán, zhí fú xiàng wèi, xiàn guó hǎi zhǔ, fén lú huǐ zhàng, hào kū yán guī. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. fán hàn diàn qiè, yǔ shū xù zhì. gōng xīng yán jū lǚ, bǐng mìng cú zhēng, ér jūn jī róng tǒng, shì fēi jǐ chū, shàn cè jiā móu, yì ér mò yǔn. dèng chéng zhī yì, hú mǎ zú zhì, yuán shuài qián jí, bù xiāng gào bào, qì jiǎ juān shī, ěr zhī hǔ kǒu. gōng nán shōu sàn zú, běi yù diāo qí, quán zhòng fāng guǐ, àn lù xú guī, zhěng wǒ biān wēi, chóng huò ān dǔ. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. hàn nán jiǒng ruò, zhǐ chǐ qíng kòu, bīng liáng gài quē, qì jiǎ mí yí. gōng zuò fān yuán shǐ, yīn zī mí tuō, zhěng bīng xùn zú, sōu shòu yǒu xù, bǐ wǒ wēi chéng, fān wèi qiáng zhèn. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. yǒng yuán jì hào, zhān wū yǐ jí, suī fèi hūn yǒu diǎn, ér yī huò chēng nán. gōng shǒu jiàn dà cè, yuán lì míng shèng, yì yú yì lún, xūn gāo dài rén, yì luàn yǐ huà, bǐ hūn zuò míng. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. wén wáng zhī fēng, suī bèi jiāng hàn, jīng yì chǔn dòng, yān wèi hóng liú, jù wú yú yuè, cháo mù fěi yù. gōng tóu mèi wàn lǐ, shì wéi zhěng nì, yì shēng suǒ tán, wú sī bù wěi. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. lǔ chéng xià ruì, gěng jù zhōng liú, chéng shān zhì lěi, yíng chuān zì gù. gōng yù cǐ wū jí, líng zī dì xiǎn, dùn bīng zuò jiǎ, hán wǎng shǔ yí, wǒ xíng yǒng jiǔ, shì wàng guī yuàn, jīng yǐ yuǎn tú, yù yǐ cháng cè, fèi wú yí shǐ, zhàn wèi qióng bīng, jiàn huá zhī gù, xiāng wàng jù bá. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. wéi cǐ qún xiōng, tóng è xiàng jì, yuán jiāng fù xiǎn, yǐ jù jiā hú. shuǐ lù pán jù, guī yuán xià shǒu, fú zhī yī lín, yìng shí chǐ kuì. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. jiān yǎn zhèn huáng, fù huái jǔ fǔ, xù bīng jiǔ pài, yòng nǐ qín wáng. gōng léng wēi zhí zhǐ, shì yú fēng diàn, jīng pèi xiǎo lín, quán zhōu jī fú. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. gū shú chōng yào, mì ěr jīng jī, xiōng tú chì jù, duàn sāi jīn lù. gōng piān shī qǐ tú, pái fāng jì jí, bīng wēi suǒ zhèn, wàng qí zì hài, fén zhōu wěi bì, juǎn jiǎ xiāo dùn. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. qún shù chāng kuáng, zhì zài jiè yī, shǐ tū huái sì, wǔ qí rú yún. gōng yuán mìng yīng yǒng, yīn jī chěng ruì, qì guān bǎn quán, shì yú huán shuǐ, zhuī bēn zhú běi, yǎn yǒu tōng jīn, xióng ěr bǐ jùn, wèi zú yún nǐ, suī shuǐ bù liú, hé qí néng jí. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. láng yá shí shǒu, jīn dài qū gù, xīn lěi dōng yōng, jīn tāng shì liè. píng xiǎn zuò shǒu, bīng shí jiān zī, fēng jī diàn hài, mò bù zhèn dié, chéng fù yú huáng, yú shì hū zài. cǐ yòu gōng zhī gōng yě. dú fū hūn hěn, píng chéng mí jù, gǔ zhōng tāng tà, ào ruò yǒu yú. xiá shì xié yǎn, jì sī guān miǎn, xiōng jiǎo yīn zhī, jiāng chěng nú lù. gōng qí mó mì yùn, shèng lüè qián tōng, zhōng yǒng zhī tú, dé shēn jué xiào, bái qí xuān shì, wèi zhī huò bǐ. cǐ yòu gōng zhī gōng yě.
永明季年,边隙大启,荆河连率,招引戎荒,江、淮扰逼,势同履虎。公受言 本朝,轻兵赴袭,縻以长算,制之环中。排危冒险,强柔递用,坦然一方,还成籓 服。此又公之功也。在昔隆昌,洪基已谢,高宗虑深社稷,将行权道。公定策帷帐, 激扬大节,废帝立王,谋猷深著。此又公之功也。建武阐业,厥猷虽远,戎狄内侵, 凭陵关塞,司部危逼,沦陷指期。公治兵外讨,卷甲长骛,接距交绥,电激风扫, 摧坚覆锐,咽水涂原,执俘象魏,献馘海渚,焚庐毁帐,号哭言归。此又公之功也。 樊、汉阽切,羽书续至。公星言鞠旅,禀命徂征,而军机戎统,事非己出,善策嘉 谋,抑而莫允。邓城之役,胡马卒至,元帅潜及,不相告报,弃甲捐师,饵之虎口。 公南收散卒,北御雕骑,全众方轨,案路徐归,拯我边危,重获安堵。此又公之功 也。汉南迥弱,咫尺勍寇,兵粮盖阙,器甲靡遗。公作籓爰始,因资靡托,整兵训 卒,蒐狩有序,俾我危城,翻为强镇。此又公之功也。永元纪号,瞻乌已及,虽废 昏有典,而伊、霍称难。公首建大策,爰立明圣,义逾邑纶,勋高代人,易乱以化, 俾昏作明。此又公之功也。文王之风,虽被江、汉,京邑蠢动,湮为洪流,句吴、 於越,巢幕匪喻。公投袂万里,事惟拯溺,义声所覃,无思不韪。此又公之功也。 鲁城、夏汭,梗据中流,乘山置垒,萦川自固。公御此乌集,陵兹地险,顿兵坐甲, 寒往暑移,我行永久,士忘归愿,经以远图,御以长策,费无遗矢,战未穷兵,践 华之固,相望俱拔。此又公之功也。惟此群凶,同恶相济,缘江负险,蚁聚加湖。 水陆盘据,规援夏首,桴鳷一临,应时褫溃。此又公之功也。奸甗震皇,复怀举斧, 蓄兵九派,用拟勤王。公棱威直指,势逾风电,旌旆小临,全州稽服。此又公之功 也。姑孰冲要,密迩京畿,凶徒炽聚,断塞津路。公偏师启涂,排方继及,兵威所 震,望旗自骇,焚舟委壁,卷甲宵遁。此又公之功也。群竖猖狂,志在借一,豕突 淮涘,武骑如云。公爰命英勇,因机骋锐,气冠版泉,势逾洹水,追奔逐北,奄有 通津,熊耳比峻,未足云拟,睢水不流,曷其能及。此又公之功也。琅邪、石首, 襟带岨固,新垒、东墉,金汤是埒。凭险作守,兵食兼资,风激电骇,莫不震叠, 城复于隍,于是乎在。此又公之功也。独夫昏很,凭城靡惧,鼓钟鞺鞜,慠若有余。 狎是邪甗,忌斯冠冕,凶狡因之,将逞孥戮。公奇谟密运,盛略潜通,忠勇之徒, 得申厥效,白旗宣室,未之或比。此又公之功也。
gōng yǒu zhěng yì zhào zhī xūn, zhòng zhī yǐ míng dé, yuán chū lì zhì, fú dào rú mén, zhuó yīng lái shì, qīng yóu yìng dài. shí yùn jiān nán, zōng shè wēi dài, kūn gǎng yǐ liáo, yù shí tóng fén. qū lǜ pí xiū, yì yáng tíng diàn, yì děng nán cháo, gōng qí mù yě. ruò fú yǔ gōng jì mò, wēi guǎn shuí sì, zhěng qí jiāng yú, qū qí bèi fā, jiě zī luàn wǎng, lǐ cǐ fén sī, fù lǐ rèn xí, fǎn lè hé hǎi. yǒng píng gù shì, wén zhī zhě tàn xī sī lì jiù zhāng, jiàn zhī zhě yǔn tì. qǐng wǒ mín mìng, hái zhī dòu jí. mǐn mǐn jìn shēn, zhòng hè dài tiān zhī qìng āi āi qián shǒu, fù méng lǚ dì zhī ēn. dé yú sōng dài, gōng lín zào wù, chāo zāi miǎo yǐ, yuè wú de ér yán yān.
公有拯亿兆之勋,重之以明德,爰初厉志,服道儒门,濯缨来仕,清猷映代。 时运艰难,宗社危殆,昆岗已燎,玉石同焚。驱率貔貅,抑扬霆电,义等南巢,功 齐牧野。若夫禹功寂漠,微管谁嗣,拯其将鱼,驱其被发,解兹乱网,理此棼丝, 复礼衽席,反乐河海。永平故事,闻之者叹息;司隶旧章,见之者陨涕。请我民命, 还之斗极。悯悯搢绅,重荷戴天之庆;哀哀黔首,复蒙履地之恩。德逾嵩、岱,功 邻造物,超哉邈矣,越无得而言焉。
zhèn yòu wén zhī: chóu yōng mìng dé, jiàn hóu zuò píng, xián yòng kè gù sì wéi, yǒng lóng wàn yè. shì yǐ èr nán liú huà, jiǔ bó sī zhēng, wáng dào chún qià, xíng cuò wǎng yòng. fù zhèng fú xìng, lì zī yǒng jiǔ, rú huǐ jì jí, jìn zhèng mí yī. wéi gōng jīng lún tiān dì, níng jì qū xià, dào guān hū yī jì, shǎng báo yú huán wén, qǐ suǒ yǐ xiàn zhāng qí lǔ, zhǎng pèi yǔ zhòu. jìng wéi qián liè, zhèn shén jù yān. jīn jìn shòu xiàng guó, gǎi yáng zhōu cì shǐ wèi mù, yǐ yù zhōu zhī liáng jùn lì yáng nán xú zhōu zhī yì xīng yáng zhōu zhī huái nán xuān chéng wú wú xīng kuài jī xīn ān dōng yáng shí jùn, fēng gōng wèi liáng gōng. xī zī bái tǔ, jū yǐ bái máo, yuán dìng ěr bāng, yòng jiàn zhǒng shè. zài xī dàn shì, rù jū bǎo yòu, dǎi yú bì máo, yì zuò qīng shì, rèn jiān nèi wài, lǐ shí yí zhī. jīn mìng shǐ chí jié jiān tài wèi wáng liàng shòu xiàng guó yáng zhōu mù yìn shòu, liáng gōng xǐ fú shǐ chí jié jiān sī kōng wáng zhì shòu liáng gōng máo tǔ, jīn hǔ fú dì yī zhì dì wǔ zuǒ, zhú shǐ fú dì yī zhì dì shí zuǒ. xiàng guó wèi guān qún hòu, rèn zǒng bǎi sī, héng diǎn yí shù, yí yǔ shì gé. qí yǐ xiàng guó zǒng bǎi kuí, qù lù shàng shū zhī hào, shàng suǒ jiǎ jié shì zhōng diāo chán zhōng shū jiān yìn zhōng wài dū du dà sī mǎ yìn shòu, jiàn ān gōng yìn cè, piào qí dà jiàng jūn rú gù. yòu jiā gōng jiǔ xī, qí jìng tīng hòu mìng: yǐ gōng lǐ lǜ jiān xiū, xíng dé bèi jǔ, āi jīn zhé yù, wǎng bù yòng qíng, shì yòng xī gōng dà lù róng lù gè yī, xuán mǔ èr sì. gōng láo xīn jià sè, niàn zài mín tiān, pī chóng běn wù, wéi gǔ shì bǎo, shì yòng xī gōng gǔn miǎn zhī fú, chì xì fù yān. gōng róng jūn suǒ bèi, biàn fēng yǐ yǎ, yì sú táo mín, zài hé bāng guó, shì yòng xī gōng xuān xuán zhī lè, liù yì zhī wǔ. gōng wén dé guǎng tán, yì shēng yuǎn qià, chuí jì zhuā shǒu, yí gē qǐng lì, shì yòng xī gōng zhū hù yǐ jū. gōng yáng qīng yì zhuó, guān fāng yǒu xù, duō shì yù xìng, yù shēn pǔ liú yǒng, shì yòng xī gōng nà bì yǐ dēng. gōng zhèng sè yù xià, yǐ shēn guǐ wù, shì è bù yú, zhé chōng wéi yuǎn, shì yòng xī gōng hǔ bēn zhī shì sān bǎi rén. gōng wēi tóng xià rì, zhì qīng jiān guǐ, fàng mìng pǐ zú, xíng zī wǎng shè, shì yòng xī gōng fū yuè gè yī. gōng kuà niè sōng míng, líng lì qū yǔ, pì zhū rì yuè, róng guāng bì zhì, shì yòng xī gōng tóng gōng yī, tóng shǐ bǎi lú gōng shí, lú shǐ qiān. gōng yǒng yán wéi xiào, zhì gǎn tōng shén, gōng yán sì diǎn, jì yǒu yú jìng, shì yòng xī gōng jù chàng yī yǒu, guī zàn fù yān. liáng guó zhì chéng xiàng yǐ xià, yī zūn jiù shì. qīn zāi! qí jìng xún wǎng cè, zhī fú dà lǐ, duì yáng tiān juàn, yòng yīng duō fú, yǐ hóng wǒ tài zǔ zhī xiū mìng!
朕又闻之:畴庸命德,建侯作屏,咸用克固四维,永隆万叶。是以《二南》流 化,九伯斯征,王道淳洽,刑措罔用。覆政弗兴,历兹永久,如毁既及,晋、郑靡 依。惟公经纶天地,宁济区夏,道冠乎伊、稷,赏薄于桓、文,岂所以宪章齐、鲁, 长辔宇宙。敬惟前烈,朕甚惧焉。今进授相国,改扬州刺史为牧,以豫州之梁郡历 阳、南徐州之义兴、扬州之淮南宣城吴吴兴会稽新安东阳十郡,封公为梁公。锡兹 白土,苴以白茅,爰定尔邦,用建冢社。在昔旦、奭,入居保佑,逮于毕、毛,亦 作卿士,任兼内外,礼实宜之。今命使持节兼太尉王亮授相国扬州牧印绶,梁公玺 绂;使持节兼司空王志授梁公茅土,金虎符第一至第五左,竹使符第一至第十左。 相国位冠群后,任总百司,恒典彝数,宜与事革。其以相国总百揆,去录尚书之号, 上所假节、侍中貂蝉、中书监印、中外都督大司马印绶,建安公印策,骠骑大将军 如故。又加公九锡,其敬听后命:以公礼律兼修,刑德备举,哀矜折狱,罔不用情, 是用锡公大辂、戎辂各一,玄牡二驷。公劳心稼穑,念在民天,丕崇本务,惟谷是 宝,是用锡公衮冕之服,赤舄副焉。公熔钧所被,变风以雅,易俗陶民,载和邦国, 是用锡公轩悬之乐,六佾之舞。公文德广覃,义声远洽,椎髻髽首,夷歌请吏,是 用锡公硃户以居。公扬清抑浊,官方有序,多士聿兴,《棫呻朴》流咏,是用锡公 纳陛以登。公正色御下,以身轨物,式遏不虞,折冲惟远,是用锡公虎贲之士三百 人。公威同夏日,志清奸宄,放命圮族,刑兹罔赦,是用锡公鈇、钺各一。公跨蹑 嵩溟,陵厉区宇,譬诸日月,容光必至,是用锡公彤弓一,彤矢百;卢弓十,卢矢 千。公永言惟孝,至感通神,恭严祀典,祭有余敬,是用锡公秬鬯一卣,圭瓒副焉。 梁国置丞相以下,一遵旧式。钦哉!其敬循往策,祗服大礼,对扬天眷,用膺多福, 以弘我太祖之休命!
gāo zǔ gù cí. fǔ liáo quàn jìn yuē:" fú chéng jiā mìng, xiǎn zhì zhù cè. míng gōng qūn xún shèng lǐ, sī shí qiān zūn zhī zhǐ, wèi qióng yuǎn dà zhī zhì. hé zhě? sì jūn qì cháng, zì jué zōng shè, guó mìng mín zhǔ, jiǎn wèi chóu chóu, zhé dòng bēng cuī, yā yān zì jí, qīng shì huái pú zhuó zhī tòng, qián shǒu jù bǐ wū zhī zhū. míng gōng liàng gé tiān zhī gōng, zhěng shuǐ huǒ zhī qiè, zài chán rì yuè, zhòng zhuì cān chén, fǎn guī yù yú tú ní, jì sī mín yú kēng àn, shǐ fū pǐ fù tóng ér, xiū yán yī lǚ, xiāng xiào lǐ shú, chǐ tán wǔ bà. ér wèi bēi hū ā héng, dì xiá yú qū fù, qìng shǎng zhī dào, shàng qí wèi qià. fū dà bǎo gōng qì, fēi yào fēi jù, zhì gōng zhì píng, dāng rén shuí ràng? míng gōng yí zhī fèng tiān rén, yǔn yīng dà lǐ. wú shǐ hòu yǔ zhī gē, tóng bǐ xū yuàn, jiān jì zhī rén, fān wèi dú shàn." gōng bù xǔ.
高祖固辞。府僚劝进曰:“伏承嘉命,显至伫策。明公逡巡盛礼,斯实谦尊之 旨,未穷远大之致。何者?嗣君弃常,自绝宗社,国命民主,剪为仇仇,折栋崩榱, 压焉自及,卿士怀脯斫之痛,黔首惧比屋之诛。明公亮格天之功,拯水火之切,再 躔日月,重缀参辰,反龟玉于涂泥,济斯民于坑岸,使夫匹妇童儿,羞言伊、吕, 乡校里塾,耻谈五霸。而位卑乎阿衡,地狭于曲阜,庆赏之道,尚其未洽。夫大宝 公器,非要非距,至公至平,当仁谁让?明公宜祗奉天人,允膺大礼。无使后予之 歌,同彼胥怨,兼济之人,翻为独善。”公不许。
èr yuè xīn yǒu, fǔ liáo zhòng qǐng yuē:" jìn yǐ cháo mìng yùn cè, mào zòu dān chéng, fèng bèi hái lìng, wèi méng xū shòu, jìn shēn yóng yóng, shēn suǒ wèi dá. gài wén shòu jīn yú fǔ, tōng rén hóng zhì, gāo dǎo hǎi yú, pǐ fū xiǎo jié, shì yǐ lǚ chéng shí ér zhōu gōng bù yǐ wéi yí, zèng yù huáng ér tài gōng bù yǐ wéi ràng. kuàng shì zhé jì guǐ, xiān dé zài mín, jīng lún cǎo mèi, tàn shēn wēi guǎn. jiā yǐ zhū fāng zhī yì, jīng hé shì yī, bān shī zhèn lǚ, dà zào wáng shì. suī fù lèi jiǎn jiù sòng, zhòng zhī cún chǔ, jū jīn guān gǔ, céng hé zú yún. ér huò shén dào zhōng, gōng yí bù shǎng, huáng tiān hòu tǔ, bù shèng qí kù. shì yǐ yù mǎ jùn bēn, biǎo wēi zǐ zhī qù jīn bǎn chū dì, gào lóng féng zhī yuān. míng gōng jù ān chuò kū, lì sān jūn zhī zhì, dú jū yǎn tì, jī yì shì zhī xīn, gù néng shǐ hǎi ruò dēng zhī, qìng tú xiào zhǐ, shān róng gū zhú, shù mǎ yǐng cóng, fá zuì diào mín, yī kuāng jìng luàn. fěi dāo tiān gōng, shí qín rú zú. qiě míng gōng běn zì zhū shēng, qǔ lè míng jiào, dào fēng sù lùn, zuò zhèn yǎ sú, bù xí sūn wú, gòu zī shén wǔ. qū jǐn zhū zhī máng, jì bì fēng zhī gǔ, guī yù bù huǐ, shuí zhī gōng yǔ? dú wèi jūn zǐ, jiāng shǐ yī zhōu hé dì?" yú shì shǐ shòu xiàng guó liáng gōng zhī mìng.
二月辛酉,府僚重请曰:“近以朝命蕴策,冒奏丹诚,奉被还令,未蒙虚受, 搢绅颙颙,深所未达。盖闻受金于府,通人弘致,高蹈海隅,匹夫小节,是以履乘 石而周公不以为疑,赠玉璜而太公不以为让。况世哲继轨,先德在民,经纶草昧, 叹深微管。加以硃方之役,荆河是依,班师振旅,大造王室。虽复累茧救宋,重胝 存楚,居今观古,曾何足云。而惑甚盗钟,功疑不赏,皇天后土,不胜其酷。是以 玉马骏奔,表微子之去;金板出地,告龙逢之冤。明公据鞍辍哭,厉三军之志,独 居掩涕,激义士之心,故能使海若登祗,罄图效祉,山戎、孤竹,束马影从,伐罪 吊民,一匡静乱。匪叨天功,实勤濡足。且明公本自诸生,取乐名教,道风素论, 坐镇雅俗,不习孙、吴,遘兹神武。驱尽诛之氓,济必封之谷,龟玉不毁,谁之功 与?独为君子,将使伊、周何地?”于是始受相国梁公之命。
shì rì, fén dōng hūn yín shē yì fú liù shí èr zhǒng yú dū jiē. xiāng dōng wáng bǎo zhì móu fǎn, cì sǐ. zhào zhuī zèng liáng gōng gù fū rén wéi liáng fēi.
是日,焚东昏淫奢异服六十二种于都街。湘东王宝晊谋反,赐死。诏追赠梁公 故夫人为梁妃。
yǐ chǒu, nán yǎn zhōu duì zhǔ chén wén xìng yú huán chéng nèi záo jǐng, dé yù lòu qí lín jīn lòu yù bì shuǐ jīng huán gè èr méi. yòu jiàn kāng lìng yáng zhān jiě chēng fèng huáng jiàn xiàn zhī tóng xià lǐ. xuān dé huáng hòu chēng měi fú ruì, guī yú xiàng guó fǔ.
乙丑,南兗州队主陈文兴于桓城内凿井,得玉镂骐驎、金镂玉璧、水精环各二 枚。又建康令羊瞻解称凤皇见县之桐下里。宣德皇后称美符瑞,归于相国府。
bǐng yín, zhào:" liáng guó chū jiàn, yí xū zōng lǐ, kě yī jiù xuǎn zhū yào zhí, xī yī tiān cháo zhī zhì."
丙寅,诏:“梁国初建,宜须综理,可依旧选诸要职,悉依天朝之制。”
gāo zǔ shàng biǎo yuē: chén wén yǐ yán qǔ shì, shì shì qí yán, yǐ xíng qǔ rén, rén jié qí xíng. suǒ wèi cái shēng yú shì, qióng dá wéi shí ér fēng liú suì wǎng, chí wù chéng sú, méi niè kuā xuàn, lì jǐn zhuī dāo, suì shǐ guān rén zhī mén, jiān mó gǔ jī. qǐ zhí bào gài lù guān, bù bì hán shǔ, suì nǎi jí jù zhàng cè, fēng yǔ bì zhì. liáng yóu xiāng jǔ lǐ xuǎn, bù shī gǔ shǐ, chēng ròu dù gǔ, yí zhī guǎn kù. jiā yǐ shān hé liáng bì, quē yú zhēng zhī ēn jīn zhāng xǔ shǐ, wàng jiù yè zhī tì. xū, kě shāng zāi! qiě fú pǔ dié é wù, zhà wěi duō xù, rén wù yǎ sú, mò kěn liú xīn. shì yǐ mào xí liáng jiā, jí chéng guān zú wàng xiū biān fú, biàn wèi yǎ shì fù sú shēn lèi, jù zāo chǒng zhuó mù mù yǐ gǒng, fāng bèi huī róng. gù qián dài xuǎn guān, jiē lì xuǎn bù, yīng zài guàn yú, zì yǒu quán cì. zhòu jí shēng jiàng, xíng néng zāng pǐ, huò sù dìng huái bào, huò dé zhī yú lùn, gù dé jiǎn tōng bīn kè, wú shì sǎo mén. qǐng dài líng yí, jiǔ liú guāi shī. qí yǒu yǒng tuì wàng jìn, huái zhì bào zhēn zhě, xuǎn bù huò yǐ wèi jīng cháo yè, nán yú jìn yòng. huò yǒu huì shàn cáng shēng, zì mái héng bì, yòu yǐ míng bù sù zhe, jué qí jiē xù. bì xū huà cì tóu zhuàng, rán hòu dàn guān, zé shì qū pò lián zǒng, jiǎng chéng jiāo jìng. yú wèi zì jīn xuǎn cáo yí jīng yǐn kuò, yī jiù lì bù, shǐ guān jù wú shuǎng, míng shí bù wéi, shù rén shí yá sì, zào qǐng zì xī.
高祖上表曰:臣闻以言取士,士饰其言,以行取人,人竭其行。所谓才生于世, 穷达惟时;而风流遂往,驰骛成俗,媒孽夸炫,利尽锥刀,遂使官人之门,肩摩毂 击。岂直暴盖露冠,不避寒暑,遂乃戢屦杖策,风雨必至。良由乡举里选,不师古 始,称肉度骨,遗之管库。加以山河梁毕,阙舆征之恩;金、张、许、史,忘旧业 之替。吁,可伤哉!且夫谱牒讹误,诈伪多绪,人物雅俗,莫肯留心。是以冒袭良 家,即成冠族;妄修边幅,便为雅士;负俗深累,遽遭宠擢;墓木已拱,方被徽荣。 故前代选官,皆立选簿,应在贯鱼,自有铨次。胄籍升降,行能臧否,或素定怀抱, 或得之余论,故得简通宾客,无事扫门。顷代陵夷,九流乖失。其有勇退忘进,怀 质抱真者,选部或以未经朝谒,难于进用。或有晦善藏声,自埋衡荜,又以名不素 著,绝其阶绪。必须画刺投状,然后弹冠,则是驱迫廉捴,奖成浇竞。愚谓自今选 曹宜精隐括,依旧立簿,使冠屦无爽,名实不违,庶人识崖涘,造请自息。
qiě wén zhōng jiān lì gé, jiǎ zú yǐ èr shí dēng shì, hòu mén yǐ guò lì shì lì, qiú zhī yú huái, yì yǒu wèi dá. hé zhě? shè guān fēn zhí, wéi cái shì wù. ruò bā yuán lì nián, jū zào lì ér jiàn yì sì xiōng ruò guàn, chù dǐng zú ér yí zhēn. shì zé shì lù zhī jiā, wú yì wéi shàn bù yī zhī shì, sì xīn wèi è. qǐ suǒ yǐ hóng jiǎng fēng liú, xī xiàng hòu jìn? cǐ shí jù dù, yóu yí kān gé. bù rán, jiāng shǐ zhōu rén yǒu lù bàng zhī qì, jìn chén xìng yú liè zhī tàn. qiě sú zhǎng fú jìng, rén guǎ tuì qíng, ruò xiàn suì dēng cháo, bì zēng nián jiù huàn, gù mào shí hūn tóng, jí yǐ yú lì, zǐ huì míng jiào, yú sī wèi shén.
且闻中间立格,甲族以二十登仕,后门以过立试吏,求之愚怀,抑有未达。何 者?设官分职,惟才是务。若八元立年,居皁隶而见抑;四凶弱冠,处鼎族而宜甄。 是则世禄之家,无意为善;布衣之士,肆心为恶。岂所以弘奖风流,希向后进?此 实巨蠹,尤宜刊革。不然,将使周人有路傍之泣,晋臣兴渔猎之叹。且俗长浮竞, 人寡退情,若限岁登朝,必增年就宦,故貌实昏童,籍已逾立,滓秽名教,于斯为 甚。
chén zǒng sī nèi wài, yōu zé shì rèn, cháo zhèng dé shī, yì bù róng yǐn. fú yuàn bì xià chuí shèng shū zhī zī, jiàng tīng lǎn zhī mò, zé yí lún zì mù, xiàn zhāng wéi yǔn.
臣总司内外,忧责是任,朝政得失,义不容隐。伏愿陛下垂圣淑之姿,降听览 之末,则彝伦自穆,宪章惟允。
zhào yī gāo zǔ biǎo shī xíng.
诏依高祖表施行。
bǐng xū, zhào yuē:
丙戌,诏曰:
sōng gāo wéi yuè, pèi tiān suǒ yǐ liú chēng dà qǐ nán yáng, bà dé suǒ yǐ guāng chǎn. zhōng chéng jiǎn dì, fān jūn yīng shàng jué zhī zūn qín láo wáng shì, jī gōng zēng fù yōng zhī dì. qián wáng lìng diǎn, bù zhū fāng cè, zhǎng zuò zì, wǎng bù yóu cǐ.
嵩高惟岳,配天所以流称;大启南阳,霸德所以光阐。忠诚简帝,番君膺上爵 之尊;勤劳王室,姬公增附庸之地。前王令典,布诸方策,长祚字,罔不由此。
xiàng guó liáng gōng, tǐ zī shàng zhé, qí shèng guǎng yuān. wén jiào nèi qià, wǔ gōng wài chàng. tuī gǔ zuò fān, zé wēi huái bèi yú shū sú zhì bīng jiào zhàn, zé tíng léi hè yú wàn lǐ. dào sàng shí hūn, chán xié kǒng chì. qǐ tú zōng shè rú zhuì, shén qì mò zhǔ ér yǐ zāi! zhì yú zhào shù jiān wáng, yì guān tiǎn miè, yú lèi cán chuǎn, zhǐ mìng chóng cháo, hán shēng yè yè, tóu zú wú suǒ, suì nǎi shān chuān fǎn fù, cǎo mù tú dì. yǔ fū rén bèi xíng wěi zhī shí, xìn jí tún yú zhī rì, hé qí liáo xiòng xiāng qù zhī yuǎn yú! gōng mìng shī jū lǚ, zhǐ jǐng zhǎng wù. ér běn cháo wēi qiè, fán dèng xiá yuǎn, xiōng tú pán jù, shuǐ lù xiāng wàng, yuán zì gū shú, qū yú xià shǒu, yán chéng jìng zú, píng chuān wèi gù. gōng yán hàn fú jiāng, diàn jī fēng sǎo, zhōu tú shuǐ fù, dì xiǎn yún qīng, jí zī yì yǒng, qián wú qiáng zhèn, zhěng wēi jīng yì, qīng wǒ dì jī, pū jì liáo yú yuán huǒ, miǎn jiāng zhū yú bǐ wū. yōu yōu zhào shù, mìng bù zài tiān máng máng liù hé, xián shòu qí cì. kuāng sú zhèng běn, mín bù shī zhí. rén xìn bìng xíng, lǐ yuè tóng chàng. yī zhōu wèi zú fāng guǐ, huán wén yuǎn yǒu cán dé. ér jué hòu fān mù, dì zhōng qín chǔ, fēi suǒ yǐ shì chóu guāng liè, yǔn dá yuán xūn. shí yóu gōng lǚ qiān wèi běn, xíng yú zào cì, jiā shù wèi shēn, huì shuò zēng zhù. biàn yí chóng sī lǐ zhì, yǔn fù xiá ěr zhī wàng. kě jìn liáng gōng jué wèi wáng. yǐ yù zhōu zhī nán qiáo lú jiāng jiāng zhōu zhī xún yáng yǐng zhōu zhī wǔ chāng xī yáng nán xú zhōu zhī nán láng yá nán dōng hǎi jìn líng yáng zhōu zhī lín hǎi yǒng jiā shí jùn, yì liáng guó, bìng qián wèi èr shí jùn. qí xiàng guó yáng zhōu mù piào qí dà jiàng jūn rú gù.
相国梁公,体兹上哲,齐圣广渊。文教内洽,武功外畅。推毂作籓,则威怀被 于殊俗;治兵教战,则霆雷赫于万里。道丧时昏,谗邪孔炽。岂徒宗社如缀,神器 莫主而已哉!至于兆庶歼亡,衣冠殄灭,余类残喘,指命崇朝,含生业业,投足无 所,遂乃山川反覆,草木涂地。与夫仁被行苇之时,信及豚鱼之日,何其辽夐相去 之远欤!公命师鞠旅,指景长骛。而本朝危切,樊、邓遐远,凶徒盘据,水陆相望, 爰自姑孰,屈于夏首,严城劲卒,凭川为固。公沿汉浮江,电激风扫,舟徒水覆, 地险云倾,藉兹义勇,前无强阵,拯危京邑,清我帝畿,扑既燎于原火,免将诛于 比屋。悠悠兆庶,命不在天;茫茫六合,咸受其赐。匡俗正本,民不失职。仁信并 行,礼乐同畅。伊、周未足方轨,桓、文远有惭德。而爵后籓牧,地终秦、楚,非 所以式酬光烈,允答元勋。实由公履谦为本,形于造次,嘉数未申,晦朔增伫。便 宜崇斯礼秩,允副遐迩之望。可进梁公爵为王。以豫州之南谯、卢江、江州之寻阳、 郢州之武昌、西阳、南徐州之南琅邪、南东海、晋陵、扬州之临海、永嘉十郡,益 梁国,并前为二十郡。其相国、扬州牧、骠骑大将军如故。
gōng gù cí. yǒu zhào duàn biǎo. xiàng guó zuǒ zhǎng shǐ wáng yíng děng lǜ bǎi liáo dūn qǐng.
公固辞。有诏断表。相国左长史王莹等率百僚敦请。
sān yuè xīn mǎo, yán líng xiàn huá yáng luó zhǔ dài chē dié chēng yún:" shí èr yuè yǐ yǒu, gān lù jiàng máo shān, mí màn shù lǐ. zhēng yuè jǐ yǒu, luó jiāng pān dào gài yú shān shí xué zhōng de máo guī yī. èr yuè xīn yǒu, luó jiāng xú líng fú yòu yú shān dōng jiàn bái zhāng yī. bǐng yín píng dàn, shān shàng yún wù sì hé, xū yú yǒu xuán huáng zhī sè, zhuàng rú lóng xíng, zhǎng shí yú zhàng, zhà yǐn zhà xiǎn, jiǔ nǎi cóng xī běi shēng tiān." dīng mǎo, yǎn zhōu cì shǐ mǎ yuán hé qiān:" suǒ lǐng dōng píng jùn shòu zhāng xiàn jiàn zōu yú yī."
三月辛卯,延陵县华阳逻主戴车牒称云:“十二月乙酉,甘露降茅山,弥漫数 里。正月己酉,逻将潘道盖于山石穴中得毛龟一。二月辛酉,逻将徐灵符又于山东 见白麞一。丙寅平旦,山上云雾四合,须臾有玄黄之色,状如龙形,长十余丈,乍 隐乍显,久乃从西北升天。”丁卯,兗州刺史马元和签:“所领东平郡寿张县见驺 虞一。”
guǐ sì, shòu liáng wáng zhī mìng. lìng yuē:" gū yǐ xū mèi, rèn zhí guó jūn, suī sù yè qín zhǐ, niàn zài xìng zhì, ér yù dé zhèn mín, miǎo rán shàng yuǎn. shèng cháo yǒng yán jiù shì, lóng cǐ juàn mìng. hóu bó shèng diǎn, fāng guǐ qián liè, jiā xī lóng bèi, lǐ shù zhāo chóng. tú shǒu yuàn jié, zhōng gé tǐ liàng. qún hòu bǎi sī, zhòng zī dūn jiǎng, miǎn zī hòu yán, dāng cǐ xiū zuò. wàng kūn péng yǐ zhǎng xiǎng, qīn huán wén ér tàn xī, sī hóng zhèng tú, mò zhī jīn jì. bāng diān chū qǐ, fān yǔ wéi xīn, sī tán jiā qìng, bèi zhī xià guó. guó nèi shū sǐ yǐ xià, jīn yuè shí wǔ rì mèi shuǎng yǐ qián, yī jiē yuán shè. guān guǎ gū dú bù néng zì cún zhě, cì gǔ wǔ hú. fǔ zhōu suǒ tǒng, yì tóng juān dàng."
癸巳,受梁王之命。令曰:“孤以虚昧,任执国钧,虽夙夜勤止,念在兴治, 而育德振民,邈然尚远。圣朝永言旧式,隆此眷命。侯伯盛典,方轨前烈,嘉锡隆 被,礼数昭崇。徒守愿节,终隔体谅。群后百司,重兹敦奖,勉兹厚颜,当此休祚。 望昆、彭以长想,钦桓、文而叹息,思弘政涂,莫知津济。邦甸初启,籓宇惟新, 思覃嘉庆,被之下国。国内殊死以下,今月十五日昧爽以前,一皆原赦。鳏寡孤独 不能自存者,赐谷五斛。府州所统,亦同蠲荡。”
bǐng wǔ, mìng wáng miǎn shí yǒu èr liú, jiàn tiān zǐ jīng qí, chū jǐng rù bì, chéng jīn gēn chē, jià liù mǎ, bèi wǔ shí fù chē, zhì máo tóu yún hǎn, yuè wǔ bā yì, shè zhōng chán gōng xiàn. wáng fēi wáng zǐ wáng nǚ jué mìng zhī hào, yī yī jiù yí.
丙午,命王冕十有二旒,建天子旌旗,出警入跸,乘金根车,驾六马,备五时 副车,置旄头云罕,乐舞八佾,设钟鋋宫县。王妃王子王女爵命之号,一依旧仪。
bǐng chén, qí dì shàn wèi yú liáng wáng. zhào yuē:
丙辰,齐帝禅位于梁王。诏曰:
fū wǔ dé gēng shǐ, sān zhèng dié xìng, yù wù zī xián, dēng yōng qǐ shèng, gù dì jī suǒ yǐ dài chāng, wáng dù suǒ yǐ gǎi yào, gé huì yǐ míng, yóu lái shàng yǐ. qí dé lún wēi, wēi wáng jiàn xí. lóng chāng xiōng nüè, shí wéi tiān dì yǒng yuán hūn bào, qǔ wěn rén shén. sān guāng zài chén, qī miào rú zhuì. dǐng yè jǐ yí, hán shí zhī mǐn. wǒ gāo míng zhī zuò, miǎo yān jiāng zhuì. yǒng wéi tún nán, bīng gǔ zài huái.
夫五德更始,三正迭兴,驭物资贤,登庸启圣,故帝迹所以代昌,王度所以改 耀,革晦以明,由来尚矣。齐德沦微,危亡荐袭。隆昌凶虐,实违天地;永元昏暴, 取紊人神。三光再沉,七庙如缀。鼎业几移,含识知泯。我高、明之祚,眇焉将坠。 永惟屯难,冰谷载怀。
xiàng guó liáng wáng, tiān dàn ruì zhé, shén zòng líng wǔ, dé gé xuán qí, gōng jūn zào wù. zhǐ zōng shè zhī héng liú, fǎn shēng mín zhī tú tàn. fú qīng tuí gòu zhī xià, zhěng nì shì chuān zhī zhōng. jiǔ qū zhòng jī, sì wéi gèng niǔ. jué lǐ hái jì, bēng lè fù zhāng. wén guǎn yíng shēn, róng tíng xī jǐng. jiā hǎi yǔ yǐ chí fēng, qìng lún shang ér bǐng shuò. bā biǎo chéng xiáng, wǔ líng xiào zhǐ. qǐ zhǐ lín yǔ zhēn qí, yún xīng ruì sè ér yǐ zāi! xūn mào yú bǎi wáng, dào zhāo hū wàn dài, gù yǐ míng pèi shàng tiān, guāng huá rì yuè zhě yě. hé yù biǎo gé mìng zhī fú, tú chèn jì dài zhōng zhī yùn. lè tuī zhī xīn, yōu xiǎn gòng jī gē sòng zhī chéng, huá yì tóng zhe. xī shuǐ zhèng jì wēi, mù dé shēng xù, tiān zhī lì shǔ, shí yǒu suǒ guī, wò jìng xuán shū, yǔn jí míng zhé.
相国梁王,天诞睿哲,神纵灵武,德格玄祇,功均造物。止宗社之横流,反生 民之涂炭。扶倾颓构之下,拯溺逝川之中。九区重缉,四维更纽。绝礼还纪,崩乐 复张。文馆盈绅,戎亭息警。浃海宇以驰风,罄轮裳而禀朔。八表呈祥,五灵效祉。 岂止鳞羽祯奇,云星瑞色而已哉!勋茂于百王,道昭乎万代,固以明配上天,光华 日月者也。河狱表革命之符,图谶纪代终之运。乐推之心,幽显共积;歌颂之诚, 华裔同著。昔水政既微,木德升绪,天之历数,实有所归,握镜璇枢,允集明哲。
zhèn suī yōng bì, àn yú dà dào, yǒng jiàn chóng tì, wèi rì yǐ jiǔ, gǎn wàng liè dài zhī gāo yì, rén qí zhī zhì yuàn hū! jīn biàn jìng chán yú liáng, jí ān gū shú, yī táng yú jìn sòng gù shì.
朕虽庸蔽,暗于大道,永鉴崇替,为日已久,敢忘列代之高义,人祇之至愿乎! 今便敬禅于梁,即安姑孰,依唐虞、晋宋故事。
sì yuè xīn yǒu, xuān dé huáng hòu lìng yuē:
四月辛酉,宣德皇后令曰:
" xī zhào zhì, dì xiàn zhāng qián dài, jìng chán shén qì yú liáng. míng kě lín xuān qiǎn shǐ, gōng shòu xǐ fú, wèi wáng rén biàn guī yú bié gōng." rén xū, cè yuē:
“西诏至,帝宪章前代,敬禅神器于梁。明可临轩遣使,恭授玺绂,未亡人便 归于别宫。”壬戌,策曰:
zī ěr liáng wáng: wéi xī suì gǔ zhī zài, zhào yǒu shēng mín, huáng xióng dà tíng zhī pì, hè xū zūn lú zhī hòu, sī bìng lóng tú niǎo jī yǐ qián, huāng hū yǎo míng zhī shì, gù wú de ér xiáng yān. jì hū nóng xuān yán hào zhī dài, fàng xūn zhòng huá zhī zhǔ, mò bù yǐ dà dào jūn wàn xìng, gōng qì yù bā niè. jū zhī rú zhí xiǔ suǒ, qù zhī ruò juān zhòng fù. yī jià fén yáng, biàn yǒu yǎo rán zhī zhì zàn shì jī lǐng, jí dòng ràng wáng zhī xīn. gù zhī dài huáng wū, fú yù xǐ, fēi suǒ yǐ shì guì chēng zūn chéng dà lù, jiàn qí jīng, gài yù lìng guī qù yǒu dì. shì gù wàng jǐ ér zì zhào mín, xùn wù ér jūn sì hǎi. jí yú jīng huá nèi jié, běn qiāo wài láo, zé fǔ zī guī yùn, wéi néng shì yǔ. kuàng jiān hū shēng guǎn gé wén, wēi tú qǐ ruì, shè tí yè lǎng, yíng guāng zhòu fā zhě zāi! sì bǎi gào zhōng, yǒu hàn suǒ yǐ gāo yī huáng dé jì xiè, wèi shì suǒ yǐ lè tuī. yuán jí jìn sòng, yì hóng sī diǎn. wǒ tài zǔ wò hé shòu lì, yīng fú qǐ yùn, èr yè chóng guāng, sān shèng xì guǐ. sì jūn sàng dé, hūn qì jì dù, huǐ wěn tiān gāng, diāo jué dì niǔ. máng máng jiǔ yù, jiǎn wèi chóu chóu, pǔ tiān xiàng gù, mìng xiàn guǐ kè. zhuó shè kū yùn, yú shì yǐ qīng qiú jī zhēng zhàng, céng hé zú pì. shì yǐ gǔ mǎn chuān kū, shān fēi guǐ kū, qī miào yǐ wēi, rén shén wú zhǔ.
咨尔梁王:惟昔邃古之载,肇有生民,皇雄、大庭之辟,赫胥、尊卢之后,斯 并龙图鸟迹以前,慌忽杳冥之世,固无得而详焉。洎乎农、轩、炎、皞之代,放勋、 重华之主,莫不以大道君万姓,公器御八枿。居之如执朽索,去之若捐重负。一驾 汾阳,便有窅然之志;暂适箕岭,即动让王之心。故知戴黄屋,服玉玺,非所以示 贵称尊;乘大辂,建旗旌,盖欲令归趣有地。是故忘己而字兆民,殉物而君四海。 及于精华内竭,畚橇外劳,则抚兹归运,惟能是与。况兼乎笙管革文,威图启瑞, 摄提夜朗,荧光昼发者哉!四百告终,有汉所以高揖;黄德既谢,魏氏所以乐推。 爰及晋、宋,亦弘斯典。我太祖握《河》受历,应符启运,二叶重光,三圣系轨。 嗣君丧德,昏弃纪度,毁紊天纲,凋绝地纽。茫茫九域,剪为仇仇,溥天相顾,命 县晷刻。斫涉刳孕,于事已轻;求鸡徵杖,曾何足譬。是以谷满川枯,山飞鬼哭, 七庙已危,人神无主。
wéi wáng tǐ zī shàng zhé, míng shèng zài gōng, bǐng líng wǔ wěi, míng bìng rì yuè. yí lún yōu xù, zé duān miǎn ér xié yōng xī shí nán kǒng jí, zé tuī fēng ér zhěng tú tàn. gōng yú zào wù, dé jì cāng shēng, zé wú bù jiàn, rén wú bù bèi, shàng dá cāng hào, xià jí chuān quán. wén jiào yǔ péng yì qí jǔ, wǔ gōng yǔ rì chē bìng yùn. gù yǐ yōu xiǎn zhái xīn, ōu sòng sī shǔ qǐ tú fú gǔ bō dì, qīng yún cóng tiān ér yǐ zāi! zhì rú zhòu dǔ zhēng míng, yè fēi wǎng shǐ, tǔ lún huì cì, rì jì xīng wáng, chú jiù zhī zhēng bì xiǎn, gèng xìng zhī fú yǔn jí. shì yǐ yì shī chū jiàn, fāng lù níng gān, rén fēng jì bèi, sù wén zì rǎo, běi quē gǎo jiē zhī shǐ, fēng chē huǒ jiǎo zhī mín, mó bài qǐ shǒu, yuàn wèi chén qiè. zhōng shí bì biàn, shì biǎo yú qiān yú jiāo yú bìng chū, yì zhāng yú shì xià. ruò fú zhǎng mín yù zhòng, wèi zhī sī mù, běn tóng jǐ yú wàn wù, nǎi yīn xīn yú bǎi xìng. bǎo mìng wú cháng zhǔ, dì wáng fēi yī zú. jīn yǎng zhī gān xiàng, fǔ jí rén yuàn, jìng chán shén qì, shòu dì wèi yú ěr gōng. dà zuò gào qióng, tiān lù yǒng zhōng. yú xì! wáng yǔn zhí qí zhōng, shì zūn qián diǎn, yǐ fù hào tiān zhī wàng. yīn shàng dì ér lín yì zhào, gé wén zǔ ér yīng dà yè, yǐ chuán wú jiāng zhī zuò, qǐ bù shèng yú!
惟王体兹上哲,明圣在躬,禀灵五纬,明并日月。彝伦攸序,则端冕而协邕熙; 时难孔棘,则推锋而拯涂炭。功逾造物,德济苍生,泽无不渐,仁无不被,上达苍 昊,下及川泉。文教与鹏翼齐举,武功与日车并运。固以幽显宅心,讴讼斯属;岂 徒桴鼓播地,卿云丛天而已哉!至如昼睹争明,夜飞枉矢,土沦彗刺,日既星亡, 除旧之征必显,更姓之符允集。是以义师初践,芳露凝甘,仁风既被,素文自扰, 北阙藁街之使,风车火徼之民,膜拜稽首,愿为臣妾。钟石毕变,事表于迁虞;蛟 鱼并出,义彰于事夏。若夫长民御众,为之司牧,本同己于万物,乃因心于百姓。 宝命无常主,帝王非一族。今仰祗乾象,俯藉人愿,敬禅神器,授帝位于尔躬。大 祚告穷,天禄永终。於戏!王允执其中,式遵前典,以副昊天之望。禋上帝而临亿 兆,格文祖而膺大业,以传无疆之祚,岂不盛欤!
yòu xǐ shū yuē:
又玺书曰:
fū shēng zhě tiān dì zhī dà dé, rén zhě hán shēng zhī tōng chēng, bìng shǒu tóng běn, wèi zhī suǒ yǐ yì yě. ér bǐng líng zào huà, xián yú zhī qíng bù yī tuō xìng wǔ cháng, qiáng róu zhī fēn huò chuǎn. qún hòu mí yī, zhēng fàn jiāo xìng, shì gù jiàn jūn lì zhǎng, yòng xiāng sī mù. fēi wèi zūn jiāo zài shàng, yǐ tiān xià wèi sī zhě yě. jiān yǐ sān zhèng dié gǎi, wǔ yùn xiāng qiān, lǜ wén chì zì, zhēng hé biǎo luò. zài xī xūn huá, shēn dá zī yì, juàn qiú míng zhé, shòu yǐ zhēng mín. qiān yú shì xià, běn yīn xīn yú bǎi xìng huà yīn wèi zhōu, shí shòu mìng yú cāng hào. yuán zì hàn wèi, wǎng bù lǜ yóu jiàng jí jìn sòng, yì zūn sī diǎn. wǒ gāo huáng suǒ yǐ gé wén zǔ ér fǔ guī yùn, wèi shàng tiān ér gōng bǎo lì zhě yě. zhì yú jì shì, huò luàn jiàn zhēn, wáng dù fēn jiū, jiān huí chì jī. yì zhào yí rén, dāo zǔ wéi mìng, yǐ rán zhī bī, ruò xiàn zhī wēi, jú tiān jí dì, táo xíng wú suǒ. qún xiōng xié shān, zhì chěng cán lù, jiāng yù xiān tiǎn yì guān, cì yí guī dǐng. héng bǎo zhōu zhào, bìng liè xiāo rén. cháo mù léi luǎn, fāng cǐ fēi qiè. zì fēi yīng shèng yuǎn tú, rén wèi jǐ rèn, zé chī xiāo lì wěn, jiǎn yān yǐ jí.
夫生者天地之大德,人者含生之通称,并首同本,未知所以异也。而禀灵造化, 贤愚之情不一;托性五常,强柔之分或舛。群后靡一,争犯交兴,是故建君立长, 用相司牧。非谓尊骄在上,以天下为私者也。兼以三正迭改,五运相迁,绿文赤字, 徵《河》表《洛》。在昔勋、华,深达兹义,眷求明哲,授以蒸民。迁虞事夏,本 因心于百姓;化殷为周,实受命于苍昊。爰自汉、魏,罔不率由;降及晋、宋,亦 遵斯典。我高皇所以格文祖而抚归运,畏上天而恭宝历者也。至于季世,祸乱荐臻, 王度纷纠,奸回炽积。亿兆夷人,刀俎为命,已然之逼,若线之危,跼天蹐地,逃 形无所。群凶挟煽,志逞残戮,将欲先殄衣冠,次移龟鼎。衡、保、周、召,并列 宵人。巢幕累卵,方此非切。自非英圣远图,仁为己任,则鸱枭厉吻,剪焉已及。
wéi wáng chóng gāo zé tiān, bó hòu yí dì, róng zhù liù hé, táo zhēn wàn yǒu. fēng rì jiāo chí, zhèn líng wǔ yǐ xiá lüè yún léi fāng shàn, jū yì lǚ yǐ qín wáng. yáng jīng pèi yú yuǎn lù, lù jiān guǐ yú wèi quē. dé guān wǎng chū, gōng wú yǔ èr. hóng jì jiān nán, jī xī wáng dào. huái róu wàn xìng, jīng yíng sì fāng. jǔ zhí cuò wǎng, jiào rú huà yī. dài dàn tóng hū yīn hòu, rì zè guò yú zhōu wén. fēng huà sù mù, lǐ yuè jiāo chàng. jiā yǐ shè guò yòu zuì, shén wǔ bù shā, shèng dé zhāo yú jǐng wěi, zhì yì gǎn yú guǐ shén. ruò fú nà bǐ dà lù, yīng cǐ guī yùn, liè fēng bù mí, lè tuī yōu zài. zhì wǔ wěi yú yǐ luàn, chóng jiǔ dǐng yú jì qīng. zì shēng jiào suǒ jí, chē shū suǒ zhì, gé miàn huí shǒu, ōu yín dé zé. jiǔ shān miè jìn, sì dú ān liú. xiáng fēng shàn qǐ, yín yǔ jìng xī. xuán jiǎ yóu yú fāng quán, sù wén xún yú jiāo yuàn. yuè jiǔ chuān yú qīng hàn, míng liù xiàng yú gāo gǎng. líng ruì zá tà, xuán fú zhāo zhù. zhì yú xīng bèi zǐ gōng, shuǐ xiào mèng yuè, fēi hóng mǎn yě, zhǎng huì héng tiān, qǔ xīn zhī yīng jì zhāo, gé gù zhī zhēng bì xiǎn. jiā yǐ tiān biǎo xiù tè, xuān zhuàng yáo zī jūn lín zhī fú, liàng fēi yī kuí. shū yún:" tiān jiàn jué dé, yòng jí dà mìng." shī yún:" wén wáng zài shàng, yú zhāo yú tiān." suǒ yǐ èr yí nǎi juàn, yōu míng yǔn yè, qǐ wéi zhái shì wàn bāng, jī zī ōu sòng ér yǐ zāi!
惟王崇高则天,博厚仪地,熔铸六合,陶甄万有。锋驲交驰,振灵武以遐略; 云雷方扇,鞠义旅以勤王。扬旍旆于远路,戮奸宄于魏阙。德冠往初,功无与二。 弘济艰难,缉熙王道。怀柔万姓,经营四方。举直措枉,较如画一。待旦同乎殷后, 日昃过于周文。风化肃穆,礼乐交畅。加以赦过宥罪,神武不杀,盛德昭于景纬, 至义感于鬼神。若夫纳彼大麓,膺此归运,烈风不迷,乐推攸在。治五韪于已乱, 重九鼎于既轻。自声教所及,车书所至,革面回首,讴吟德泽。九山灭祲,四渎安 流。祥风扇起,淫雨静息。玄甲游于芳荃,素文驯于郊苑。跃九川于清汉,鸣六象 于高岗。灵瑞杂沓,玄符昭著。至于星孛紫宫,水效孟月,飞鸿满野,长彗横天, 取新之应既昭,革故之征必显。加以天表秀特,轩状尧姿;君临之符,谅非一揆。 《书》云:“天鉴厥德,用集大命。”《诗》云:“文王在上,於昭于天。”所以 二仪乃眷,幽明允叶,岂惟宅是万邦,缉兹讴讼而已哉!
zhèn shì yòng yōng xuán chén shǒu, shǔ huái shèng zhé. xī shuǐ xíng gào yàn, wǒ tài zǔ jì shòu mìng dài zhōng zài rì tiān lù yún xiè, yì yǐ mù dé ér chuán yú liáng. yuǎn xún qián diǎn, jiàng wéi jìn dài, bǎi pì xiá ěr, mò wéi zhèn xīn. jīn qiǎn shǐ chí jié jiān tài bǎo shì zhōng zhōng shū jiān jiān shàng shū lìng rǔ nán xiàn kāi guó hóu liàng, jiān tài wèi sàn qí cháng shì zhōng shū lìng xīn wú xiàn kāi guó hóu zhì, fèng huáng dì xǐ fú. shòu zhōng zhī lǐ, yī yī táng yú gù shì. wáng qí zhì zī yuán hòu, jūn lín wàn fāng, shì chuán hóng liè, yǐ dá shàng tiān zhī xiū mìng!
朕是用拥璇沉首,属怀圣哲。昔水行告厌,我太祖既受命代终;在日天禄云谢, 亦以木德而传于梁。远寻前典,降惟近代,百辟遐迩,莫违朕心。今遣使持节、兼 太保、侍中、中书监、兼尚书令汝南县开国侯亮,兼太尉、散骑常侍、中书令新吴 县开国侯志,奉皇帝玺绂。受终之礼,一依唐虞故事。王其陟兹元后,君临万方, 式传洪烈,以答上天之休命!
gāo zǔ kàng biǎo chén ràng, biǎo bù huò tōng. yú shì, qí bǎi guān yù zhāng wáng yuán lín děng bā bǎi yī shí jiǔ rén, jí liáng tái shì zhōng chén yún děng yī bǎi yī shí qī rén, bìng shàng biǎo quàn jìn, gāo zǔ qiān ràng bù shòu. shì rì, tài shǐ lìng jiǎng dào xiù chén tiān wén fú chèn liù shí sì tiáo, shì bìng míng zhe. qún chén zhòng biǎo gù qǐng, nǎi cóng zhī.
高祖抗表陈让,表不获通。于是,齐百官豫章王元琳等八百一十九人,及梁台 侍中臣云等一百一十七人,并上表劝进,高祖谦让不受。是日,太史令蒋道秀陈天 文符谶六十四条,事并明著。群臣重表固请,乃从之。