jǐng zōng shàng
景宗上
jǐng zōng xiào chéng kāng jìng huáng dì, huì xián, zì xián níng, xiǎo zì míng yǐ. shì zōng huáng dì dì èr zi, mǔ yuē huái jié huáng hòu xiāo shì. chá gē zhī luàn, dì fǔ sì suì. mù zōng jí wèi, yǎng yǒng xìng gōng. jí zhǎng, mù zōng xù jiǔ dài zhèng. dì yī rì yǔ hán kuāng sì yǔ jí shí shì, yē lǜ xián shì zhǐ zhī. dì wù, bù fù yán.
景宗孝成康靖皇帝,諱賢,字賢寧,小字明扆。世宗皇帝第二子,母曰懷節皇后蕭氏。察割之亂,帝甫四歲。穆宗即位,養永興宮。即長,穆宗酗酒怠政。帝一日與韓匡嗣語及時事,耶律賢適止之。帝悟,不復言。
yīng lì shí jiǔ nián chūn èr yuè wù chén, rù jiàn, mù zōng yuē: wú ér yǐ chéng rén, kě fù yǐ zhèng. jǐ sì, mù zōng yù shì, dì lǜ fēi lóng shǐ nǚ lǐ shì zhōng xiāo sī wēn nán yuàn shū mì shǐ gāo xūn lǜ jiǎ qí qiān rén chí fù. lí míng, zhì xíng zài, kū zhī tòng. qún chén quàn jìn, suì jí huáng dì wèi yú jiù qián. bǎi guān shàng zūn hào yuē tiān zàn huáng dì, dà shè, gǎi yuán bǎo níng. yǐ diàn qián dōu diǎn jiǎn yē lǜ yí là yòu pí shì xiáng wěn xiāo wū lǐ zhǐ sù wèi bù yán, zhǎn zhī. sān yuè bǐng xū, rù shàng jīng, yǐ xiāo sī wēn wèi běi yuàn shū mì shǐ. tài píng wáng yǎn sā gé wáng rù shā tuó. jǐ chǒu, yí lí bì zhān mù gǔn yǐ yīn fù yǎn sā gé fú zhū. guǐ sì, yǎn sā gé rù cháo. jiǎ wǔ, yǐ běi yuàn shū mì shǐ xiāo sī wēn jiān běi fǔ zǎi xiàng. jǐ hài, nán yuàn shū mì shǐ gāo xūn fēng qín wáng. xià sì yuè wù shēn shuò, jìn fēng tài píng wáng yǎn sā gé wèi qí wáng, gǎi fēng zhào wáng xǐ yǐn wèi sòng wáng, fēng lóng xiān wèi píng wáng, shāo wèi wú wáng, dào yǐn wèi shǔ wáng, bì shè wèi yuè wáng, dí liè wèi jì wáng, wǎn wèi wèi wáng. wǔ yuè wù yín, lì guì fēi xiāo shì wèi huáng hòu. bǐng shēn, shè liǔ qí yǔ. yǒu sī qǐng yǐ dì shēng rì wèi tiān qīng jié, cóng zhī. rén yín, hàn qiǎn lǐ kuāng bì liú jì wén lǐ yuán sù děng lái hè. dōng shí yuè, dōng xìng cōng tán. shí yī yuè jiǎ chén shuò, xíng chái cè lǐ, cí mù yè shān, zhù bì hè gǔ. yǐ sì, xiāo sī wēn fēng wèi wáng, běi yuàn dài wáng wū zhì jiā yú yuè.
應歷十九年春二月戊辰,入見,穆宗曰:「吾兒已成人,可付以政。」己巳,穆宗遇弒,帝率飛龍使女里、侍中蕭思溫、南院樞密使高勛率甲騎千人馳赴。黎明,至行在,哭之慟。群臣勸進,遂即皇帝位於柩前。百官上尊號曰天贊皇帝,大赦,改元保寧。以殿前都點檢耶律夷臘、右皮室詳穩蕭烏里只宿衛不嚴,斬之。三月丙戌,入上京,以蕭思溫為北院樞密使。太平王罨撒葛亡入沙沱。己丑,夷離畢粘木袞以陰附罨撒葛伏誅。癸巳,罨撒葛入朝。甲午,以北院樞密使蕭思溫兼北府宰相。己亥,南院樞密使高勛封秦王。夏四月戊申朔,進封太平王罨撒葛為齊王,改封趙王喜隱為宋王,封隆先為平王,稍為吳王,道隱為蜀王,必攝為越王,敵烈為冀王,宛為衛王。五月戊寅,立貴妃蕭氏為皇后。丙申,射柳祈雨。有司請以帝生日為天清節,從之。壬寅,漢遣李匡弼、劉繼文、李元素等來賀。冬十月,東幸瑽潭。十一月甲辰朔,行柴冊禮,祠木葉山,駐蹕鶴谷。乙巳,蕭思溫封魏王,北院大王屋質加于越。
èr nián chūn zhēng yuè dīng wèi, rú huáng hé. xià sì yuè, xìng dōng jīng, zhì diàn yú ràng guó huáng dì jí shì zōng miào. wǔ yuè guǐ chǒu, xī xìng. yǐ mǎo, cì pán dào lǐng, dào shā běi yuàn shū mì shǐ xiāo sī wēn. liù yuè, hái shàng jīng. qiū qī yuè, yǐ yòu pí shì xiáng wěn xián shì wèi běi yuàn shū mì shǐ. jiǔ yuè xīn chǒu, dé guó jiù xiāo hǎi zhǐ jí hǎi lǐ shā xiāo sī wēn zhuàng, jiē fú zhū, liú qí dì shén dǔ yú huáng lóng fǔ. dōng shí èr yuè gēng wǔ, hàn qiǎn shǐ lái gòng.
二年春正月丁未,如潢河。夏四月,幸東京,致奠於讓國皇帝及世宗廟。五月癸丑,西幸。乙卯,次盤道嶺,盜殺北院樞密使蕭思溫。六月,還上京。秋七月,以右皮室詳穩賢適為北院樞密使。九月辛丑,得國舅蕭海只及海里殺蕭思溫狀,皆伏誅,流其弟神睹於黃龍府。冬十二月庚午,漢遣使來貢。
sān nián chūn zhēng yuè jiǎ yín, yòu yí lí bì xī dǐ qiǎn rén xiàn dí liè fú, zhào cì yǒu gōng jiāng shì. gēng shēn, zhì dēng wén gǔ yuàn. xīn yǒu, nán jīng tǒng jūn shǐ wèi guó gōng hán kuāng měi fēng yè wáng. èr yuè guǐ yǒu, dōng xìng. rén wǔ, qiǎn duó è shǐ ā sà lán huí gú. jǐ chǒu, yǐ qīng niú bái mǎ jì tiān dì. sān yuè dīng wèi, yǐ fēi lóng shǐ nǚ lǐ wèi qì dān xíng gōng dōu bù shǔ. xià sì yuè dīng mǎo, shì zōng fēi chuài lǐ jí pú gē yàn mèi, cì sǐ. jǐ mǎo, cí mù yè shān, xíng zài shēng lǐ. bǐng xū, zhì zì dōng xìng. wù zǐ, xiāo shén dǔ fú zhū. liù yuè bǐng zǐ, hàn qiǎn shǐ wèn qǐ jū, zì shì jì yuè ér zhì. dīng chǒu, huí gú qiǎn shǐ lái gòng. qiū qī yuè xīn chǒu, yǐ běi yuàn shū mì shǐ xián shì wèi xī běi lù zhāo tǎo shǐ. bā yuè jiǎ xū, rú qiū shān. xīn mǎo, jì huáng xiōng hǒu mù, zhuī cè wèi huáng tài zǐ, shì zhuāng shèng. jiǔ yuè yǐ sì, cì fù fù shì zhōng dá lǐ dié tài bǎo chǔ bǔ tài bǎo pó ér bǎo mǔ huí shì yā yǎ děng hù kǒu niú yáng yǒu chà. yòu yǐ qián dǐ gěi shǐ zhě wèi tà mǎ bù, zhì guān zhǎng zhī. rén zǐ, xìng guī huà zhōu. jiǎ yín, rú nán jīng. dōng shí yuè jǐ sì, yǐ hēi bái yáng sì shén. guǐ wèi, hàn qiǎn shǐ lái gòng. bǐng xū, bí gǔ dé tǔ gǔ hún lái gòng. shí yī yuè gēng zǐ, lú qú hé yú yuè yán ní lǐ děng lǜ hù sì bǎi wǔ shí lái fù, qǐ lì gōng jí. zhào liú qí hù, fēn lì dūn mù jī qìng yǒng xìng sān gōng, yōu cì qiǎn zhī. shí èr yuè guǐ yǒu, yǐ qīng niú bái mǎ jì tiān dì. jǐ chǒu, huáng zǐ lóng xù shēng. shì dōng, zhù bì jīn chuān.
三年春正月甲寅,右夷離畢奚底遣人獻敵烈俘,詔賜有功將士。庚申,置登聞鼓院。辛酉,南京統軍使魏國公韓匡美封鄴王。二月癸酉,東幸。壬午,遣鐸遏使阿薩蘭回鶻。己丑,以青牛白馬祭天地。三月丁未,以飛龍使女里為契丹行宮都部署。夏四月丁卯,世宗妃啜里及蒲哥厭魅,賜死。己卯,祠木葉山,行再生禮。丙戌,至自東幸。戊子,蕭神睹伏誅。六月丙子,漢遣使問起居,自是繼月而至。丁丑,回鶻遣使來貢。秋七月辛丑,以北院樞密使賢適為西北路招討使。八月甲戌,如秋山。辛卯,祭皇兄吼墓,追冊為皇太子,諡莊聖。九月乙巳,賜傅父侍中達里迭、太保楚補、太保婆兒、保母回室、押雅等戶口、牛羊有差。又以潛邸給使者為撻馬部,置官掌之。壬子,幸歸化州。甲寅,如南京。冬十月己巳,以黑白羊祀神。癸未,漢遣使來貢。丙戌,鼻骨德、吐谷渾來貢。十一月庚子,臚朐河于越延尼里等率戶四百五十來附,乞隸宮籍。詔留其戶,分隸敦睦、積慶、永興三宮,優賜遣之。十二月癸酉,以青牛白馬祭天地。己丑,皇子隆緒生。是冬,駐蹕金川。
sì nián chūn èr yuè guǐ hài, hàn yǐ huáng zǐ shēng, qiǎn shǐ lái hè. rùn yuè wù shēn, qí wáng yǎn sā gé hōng. sān yuè gēng shēn shuò, zhuī cè wèi huáng tài shū. xià sì yuè gēng yín shuò, zhuī fēng xiāo sī wēn wèi chǔ guó wáng. shì xià, zhù bì bīng jǐng. qiū qī yuè, rú yún zhōu. dīng chǒu, bí gǔ dé lái gòng. dōng shí yuè dīng hài shuò, rú nán jīng. shí èr yuè jiǎ wǔ, zhào nèi wài guān shàng fēng shì.
四年春二月癸亥,漢以皇子生,遣使來賀。閏月戊申,齊王罨撒葛薨。三月庚申朔,追冊為皇太叔。夏四月庚寅朔,追封蕭思溫為楚國王。是夏,駐蹕冰井。秋七月,如雲州。丁丑,鼻骨德來貢。冬十月丁亥朔,如南京。十二月甲午,詔內外官上封事。
wǔ nián chūn zhēng yuè jiǎ zǐ, tì yǐn xiū gē fá dǎng xiàng, pò zhī, yǐ fú huò zhī shù lái shàng. hàn qiǎn shǐ lái gòng. gēng wǔ, yù wǔ fèng lóu guān dēng. èr yuè dīng hài, jìn shì shí lǔ lǐ wù chù shén dào, fǎ lùn sǐ, zhàng shì zhī. rén chén, yuè wáng bì shè xiàn dǎng xiàng fú huò zhī shù. wù shēn, yǐ qīng niú bái mǎ jì tiān dì. xīn hài, xìng xīn chéng. sān yuè yǐ mǎo shuò, fù xìng xīn chéng. zhuī fēng huáng hòu zǔ hú mǔ lǐ wèi hán wáng, zèng bó hú lǔ gǔ jiān zhèng shì lìng, ní gǔ zhǐ jiān shì zhōng. xià sì yuè bǐng shēn, bái qì zhòu jiàn. wǔ yuè guǐ hài, yú yuè wū zhì hōng, chuò cháo sān rì. xīn wèi, nǚ zhí qīn biān, shā dōu jiān dá lǐ dié zhuāi lá wò lǐ lǔ, qū lüè biān mín niú mǎ. jǐ mǎo, ā sà lán huí gú lái gòng. liù yuè gēng yín, nǚ zhí zǎi xiàng jí yí lí jǐn lái cháo. bǐng shēn, hàn qiǎn rén yǐ sòng shì lái gào. qiū qī yuè gēng chén, yǐ bǎo dà jūn jié dù shǐ yē lǜ xié lǐ dǐ wèi zhōng tái shěng zuǒ xiāng. shì yuè, zhù bì yàn zǐ chéng. jiǔ yuè rén zǐ, bí gǔ dé bù zhǎng hé lǔ tà lǎn lái gòng. dōng shí yuè dīng yǒu, rú nán jīng. shí yī yuè xīn hài shuò, shǐ huò yīng lì nì dǎng jìn shì xiǎo gē huā gē xīn gǔ děng, zhū zhī. shí èr yuè wù xū, hàn jiāng gǎi yuán, qiǎn shǐ bǐng mìng. shì yuè, rú guī huà zhōu.
五年春正月甲子,惕隱休哥伐党項,破之,以俘獲之數來上。漢遣使來貢。庚午,御五鳳樓觀燈。二月丁亥,近侍實魯里誤觸神纛,法論死,杖釋之。壬辰,越王必攝獻党項俘獲之數。戊申,以青牛白馬祭天地。辛亥,幸新城。三月乙卯朔,復幸新城。追封皇后祖胡母里為韓王,贈伯胡魯古兼政事令,尼古只兼侍中。夏四月丙申,白氣晝見。五月癸亥,于越屋質薨,輟朝三日。辛未,女直侵邊,殺都監達里迭、拽剌斡里魯,驅掠邊民牛馬。己卯,阿薩蘭回鶻來貢。六月庚寅,女直宰相及夷離堇來朝。丙申,漢遣人以宋事來告。秋七月庚辰,以保大軍節度使耶律斜里底為中台省左相。是月,駐蹕燕子城。九月壬子,鼻骨德部長曷魯撻覽來貢。冬十月丁酉,如南京。十一月辛亥朔,始獲應歷逆黨近侍小哥、花哥、辛古等,誅之。十二月戊戌,漢將改元,遣使稟命。是月,如歸化州。
fú liù nián chūn zhēng yuè guǐ wèi, xìng nán jīng. sān yuè, sòng qiǎn shǐ qǐng hé, yǐ zhuō zhōu cì shǐ yē lǜ chāng shù jiā shì zhōng yǔ sòng yì hé. xià sì yuè, sòng wáng xǐ yǐn zuò móu fǎn fèi. qiū qī yuè dīng wèi shuò, gé mén shǐ zhuó gǔ jiā jiǎn xiào tài wèi jiān yù shǐ dài fū, nán hǎi lǐ yǐ gào xǐ yǐn shì, yáo shòu lǒng zhōu fáng yù shǐ. gēng shēn, liè yú píng dì sōng lín. dōng shí yuè yǐ hài shuò, hái shàng jīng. shí èr yuè wù zǐ, yǐ shā mén zhào mǐn wèi sān jīng zhū dào sēng ní dōu zǒng guǎn, jiā jiān shì zhōng.
鵩六年春正月癸未,幸南京。三月,宋遣使請和,以涿州刺史耶律昌術加侍中與宋議和。夏四月,宋王喜隱坐謀反廢。秋七月丁未朔,閤門使酌古加檢校太尉兼御史大夫,男海里以告喜隱事,遙授隴州防禦使。庚申,獵於平地松林。冬十月乙亥朔,還上京。十二月戊子,以沙門照敏為三京諸道僧尼都總管,加兼侍中。
qī nián chūn zhēng yuè jiǎ xū shuò, sòng qiǎn shǐ lái hè. rén yín, wàng cí mù yè shān. èr yuè guǐ hài, hàn yàn mén jié dù shǐ liú jì wén lái cháo. gòng fāng wù. bǐng yín, yǐ qīng niú bái mǎ jì tiān dì. sān yuè rén wǔ, yē lǜ sù sā děng xiàn dǎng xiàng fú, fēn cì qún chén. xià sì yuè, qiǎn láng jūn shěn sī shǐ sòng. jǐ yǒu, cí mù yè shān. xīn hài, shè liǔ qí yǔ. rú pín bì diàn qīng shǔ. wǔ yuè bǐng xū, jì shén gū. qiū qī yuè, huáng lóng fǔ wèi jiāng yàn pō shā dōu jiān zhāng jū yǐ pàn, qiǎn chǎng shǐ yē lǜ hé lǐ bì tǎo zhī. jiǔ yuè, bài yàn pō yú zhì hé, qiǎn qí dì ān tuán zhuī zhī. yàn pō zǒu bǎo wù rě chéng, ān tuán nǎi hái, yǐ yú dǎng qiān yú hù chéng tōng zhōu. shì qiū, zhì zì pín bì diàn. dōng shí yuè, diào yú tǔ hé.
七年春正月甲戌朔,宋遣使來賀。壬寅,望祠木葉山。二月癸亥,漢雁門節度使劉繼文來朝。貢方物。丙寅,以青牛白馬祭天地。三月壬午,耶律速撒等獻党項俘,分賜群臣。夏四月,遣郎君矧思使宋。己酉,祠木葉山。辛亥,射柳祈雨。如頻蹕淀清暑。五月丙戌,祭神姑。秋七月,黃龍府衛將燕頗殺都監張琚以叛,遣敞史耶律曷里必討之。九月,敗燕頗於治河,遣其弟安摶追之。燕頗走保兀惹城,安摶乃還,以餘黨千餘戶城通州。是秋,至自頻蹕淀。冬十月,釣魚土河。
bā nián chūn zhēng yuè guǐ yǒu, sòng qiǎn shǐ lái pìn. èr yuè rén yín, yù shǐ guǎn xué shì, shū huáng hòu yán yì chēng zhèn jì yǔ, zhe wèi dìng shì. sān yuè xīn wèi, qiǎn wǔ shǐ lián wèn sì fāng guān guǎ gū dú jí pín fá shī zhí zhě, zhèn zhī. xià liù yuè, yǐ xī nán miàn zhāo tǎo shǐ yē lǜ xié zhěn wèi běi yuàn dài wáng. qiū qī yuè bǐng yín shuò, níng wáng zhǐ méi qī ān zhǐ fú zhū, zhǐ méi gāo xūn děng chú míng. xīn wèi, sòng qiǎn shǐ lái hè tiān qīng jié. bā yuè guǐ mǎo, hàn qiǎn shǐ yán tiān qīng jié shè wú zhē huì, fàn sēng zhù lí. dīng wèi, rú qiū shān. yǐ yǒu, hàn yǐ sòng shì lái gào. shì yuè, nǚ zhí qīn guì dé zhōu dōng jìng. jiǔ yuè jǐ sì, yè huái líng. xīn wèi, dōng jīng tǒng jūn shǐ chá lín xiáng wěn hé zòu nǚ zhí xí guī zhōu wǔ zhài, piāo lüè ér qù. yǐ hài, bí gǔ dé lái gòng. rén wǔ, hàn wèi sòng rén suǒ qīn, qiǎn shǐ qiú yuán, mìng nán fǔ zǎi xiàng yē lǜ shā jì wáng dí liè fù zhī. wù zǐ, hàn yǐ sòng shī yā jìng, qiǎn fù mǎ dū wèi lú jùn lái gào. dōng shí yuè xīn chǒu, hàn yǐ liáo shī tuì sòng jūn lái xiè. shí yī yuè bǐng zǐ, sòng zhǔ kuāng yìn cú, qí dì jiǒng zì lì, qiǎn shǐ lái gào. xīn mǎo, qiǎn láng jūn wáng liù tà mǎ niè mù gǔ děng shǐ sòng diào wèi. shí èr yuè rén yín, qiǎn xiāo zhǐ gǔ mǎ zhé hè sòng jí wèi. dīng wèi, hàn yǐ sòng jūn fù zhì lüè qí jūn chǔ lái gào. qiě qǐ cì liáng wèi zhù. wù wǔ, zhào nán jīng fù lǐ bù gòng yuàn. shì yuè, xiá jiá sī guó qiǎn shǐ lái gòng.
八年春正月癸酉,宋遣使來聘。二月壬寅,諭史館學士,書皇后言亦稱「朕」暨「予」,著為定式。三月辛未,遣五使廉問四方鰥寡孤獨及貧乏失職者,賑之。夏六月,以西南面招討使耶律斜軫為北院大王。秋七月丙寅朔,寧王只沒妻安只伏誅,只沒、高勛等除名。辛未,宋遣使來賀天清節。八月癸卯,漢遣使言天清節設無遮會,飯僧祝釐。丁未,如秋山。乙酉,漢以宋事來告。是月,女直侵貴德州東境。九月己巳,謁懷陵。辛未,東京統軍使察鄰、詳穩涸奏女直襲歸州五寨,剽掠而去。乙亥,鼻骨德來貢。壬午,漢為宋人所侵,遣使求援,命南府宰相耶律沙、冀王敵烈赴之。戊子,漢以宋師壓境,遣駙馬都尉盧俊來告。冬十月辛丑,漢以遼師退宋軍來謝。十一月丙子,宋主匡胤殂,其弟炅自立,遣使來告。辛卯,遣郎君王六、撻馬涅木古等使宋弔慰。十二月壬寅,遣蕭只古、馬哲賀宋即位。丁未,漢以宋軍復至掠其軍儲來告。且乞賜糧為助。戊午,詔南京復禮部貢院。是月,轄戛斯國遣使來貢。