shèng zōng bā
聖宗八
wǔ nián chūn zhēng yuè yǐ yǒu, rú hùn tóng jiāng. èr yuè wù wǔ, jìn tiān xià fú yòng míng jīn jí jīn xiàn qǐ guó qīn dāng fú zhě, zòu ér hòu yòng. shì yuè, rú yú ér luò. sān yuè rén chén, yǐ zuǒ chéng xiàng zhāng jiǎn wèi wǔ dìng jūn jié dù shǐ tóng zhèng shì mén xià píng zhāng shì, zhèng hóng jié lín huáng shǎo yǐn, liú shèn xíng liáo xìng jūn jié dù shǐ, wǔ dìng jūn jié dù shǐ xiāo pǐ dí qì dān xíng gōng dōu bù shǔ, shū mì fù shǐ yáng yòu xuán lì bù shàng shū cān zhī zhèng shì jiān shū mì shǐ. shì yuè, rú zhǎng chūn hé yú ér luò, qí shuǐ yī xī yǒu shēng rú léi, yuè shā gāng sì shí lǐ, bié wèi yī bēi. xià wǔ yuè, qīng shǔ yǒng ān shān. yǐ xiāo cóng shùn wèi tài zǐ tài shī, wú shū dá hàn lín xué shì, dào shì féng ruò gǔ jiā tài zǐ zhōng yǔn, yē lǜ chén wǔ dìng jūn jié dù shǐ, zhāng jiǎn zhāng xìn jūn jié dù shǐ, lǚ shì zōng lǐ bù yuán wài láng, lǐ kě jǔ shùn yì jūn jié dù shǐ. qiū qī yuè, liè píng dì sōng lín. jiǔ yuè, zhù bì nán jīng. jǐ hài, yǐ xiāo dí liè lǐ shào qí chōng hè sòng tài hòu shēng chén shǐ fù, yē lǜ shǒu níng liú sì duān chōng hè sòng zhǔ shēng chén shǐ fù. dōng shí yuè xīn wèi, sòng tài hòu qiǎn féng yuán zōng shǐ fāng lái hè shùn tiān jié. shí yī yuè gēng zǐ, xìng nèi guǒ yuán yàn, jīng mín jù guān. qiú jìn shì, dé qī shí èr rén, mìng fù shī, dì qí gōng zhuō, yǐ zhāng yù děng yī shí sì rén wèi tài zǐ xiào shū láng, hán luán děng wǔ shí bā rén wèi chóng wén guǎn xiào shū láng. xīn chǒu, yǐ zuǒ zhī hòu láng jūn xiáng wěn xiāo luó luó wèi yòu yí lí bì. shí èr yuè dīng sì, yǐ hàn rén xíng gōng dōu bù shǔ xiāo xiào xiān wèi shàng jīng liú shǒu, huáng zhí zhǎng shā jùn wáng xiè jiā nú kuāng yì jūn jié dù shǐ, yē lǜ rén jǔ xìng guó jūn jié dù shǐ. jiǎ zǐ, xiāo shǒu níng wèi diǎn jiǎn shì wèi qīn jūn mǎ bù jūn. yǐ chǒu, běi yuàn shū mì shǐ xiāo hé zhuō hōng. wù chén, yǐ běi fǔ zǎi xiàng xiāo pǔ gǔ wèi běi yuàn shū mì shǐ. jǐ sì, qiǎn xiāo xié lǐ qí chōng hè sòng zhēng dàn shǐ fù. gēng wǔ, yǐ cān zhī zhèng shì liú jīng wèi shùn yì jūn jié dù shǐ. yǐ hài, sòng shǐ lǐ wéi zhāng lún lái hè qiān líng jié. shì suì, yàn mín yǐ nián gǔ fēng shú, chē jià lín xìng, zhēng yǐ tǔ wù lái xiàn. shàng lǐ gāo nián, huì guān guǎ, cì pú yú. zhì xī, liù jiē dēng huǒ rú zhòu, shì shù xī yóu, shàng yì wēi xíng guān zhī. dīng chǒu, jìn gōng jiàng bù dé xiāo huǐ jīn yín qì.
五年春正月乙酉,如混同江。二月戊午,禁天下服用明金及金線綺;國親當服者,奏而後用。是月,如魚兒濼。三月壬辰,以左丞相張儉為武定軍節度使、同政事門下平章事,鄭弘節臨潢少尹,劉慎行遼興軍節度使,武定軍節度使蕭匹敵契丹行宮都部署,樞密副使楊又玄吏部尚書、參知政事兼樞密使。是月,如長春河魚兒濼,其水一夕有聲如雷,越沙岡四十里,別為一陂。夏五月,清暑永安山。以蕭從順為太子太師,吳叔達翰林學士,道士馮若谷加太子中允,耶律晨武定軍節度使,張儉彰信軍節度使,呂士宗禮部員外郎,李可舉順義軍節度使。秋七月,獵平地松林。九月,駐蹕南京。己亥,以蕭迪烈、李紹琪充賀宋太后生辰使副,耶律守寧、劉四端充賀宋主生辰使副。冬十月辛未,宋太后遣馮元宗、史方來賀順天節。十一月庚子,幸內果園宴,京民聚觀。求進士,得七十二人,命賦詩,第其工拙,以張昱等一十四人為太子校書郎,韓欒等五十八人為崇文館校書郎。辛丑,以左祗候郎君詳穩蕭羅羅為右夷離畢。十二月丁巳,以漢人行宮都部署蕭孝先為上京留守,皇侄長沙郡王謝家奴匡義軍節度使,耶律仁舉興國軍節度使。甲子,蕭守寧為點檢侍衛親軍馬步軍。乙丑,北院樞密使蕭合卓薨。戊辰,以北府宰相蕭普古為北院樞密使。己巳,遣蕭諧、李琪充賀宋正旦使副。庚午,以參知政事劉京為順義軍節度使。乙亥,宋使李維、張綸來賀千齡節。是歲,燕民以年穀豐熟,車駕臨幸,爭以土物來獻。上禮高年,惠鰥寡,賜酺餘。至夕,六街燈火如晝,士庶嬉遊,上亦微行觀之。丁丑,禁工匠不得銷毀金銀器。
liù nián chūn zhēng yuè jǐ mǎo shuò, sòng qiǎn xú shì péi jì qǐ zhāng ruò gǔ cuī zhǔn lái hè. gēng chén, rú yuān yāng luò. èr yuè jǐ yǒu, yǐ mí lí jǐ tóng zhī shū mì yuàn, huáng piān wèi bīng mǎ dōu bù shǔ, dá gǔ zhǐ fù zhī, shè shí wèi dōu jiān, yǐn jūn chéng hùn tóng jiāng shū mù hé zhī jiān. huáng lóng fǔ qǐng jiàn bǎo zhàng sān fēng tái shí, zhào yǐ nóng xì zhú zhī. dōng jīng liú shǒu bā gē zòu huáng piān lǐng bīng rù nǚ zhí jiè xùn dì, fú huò rén mǎ niú shǐ, bù kě shèng jì, dé jiàng hù èr bǎi qī shí, zhào jiǎng yù zhī. wù wǔ, yǐ yē lǜ yě wèi fù diǎn jiǎn, yǐ guó jiù zhàng xiāo liǔ shì tú lǔ gǔ lǐng xī běi lù shí èr bān jūn xī wáng fǔ shè lì jūn. jǐ sì, nán jīng shuǐ, qiǎn shǐ zhèn zhī. gēng wǔ, zhào dǎng xiàng bié bù tā xī shè qì dān jié dù shǐ zhì zhī. sān yuè wù yín shuò, yǐ dà tóng jūn jié dù shǐ zhāng jiǎn rù wèi nán yuàn shū mì shǐ zuǒ chéng xiàng jiān zhèng shì lìng, cān zhī zhèng shì wú shū dá zé shòu jiāng zuò shǎo jiān, chū wèi dōng zhōu cì shǐ. shì yuè, zǔ bo lái qīn, xī běi lù zhāo tǎo shǐ xiāo huì pò zhī. xià sì yuè dīng wèi shuò, yǐ wǔ dìng jūn jié dù shǐ yē lǜ hóng gǔ wèi tì yǐn. wù shēn, pú lú máo duǒ bù duō wù rě hù, zhào suǒ zhī. bǐng yín, rú yǒng ān shān. wǔ yuè xīn mǎo, yǐ dōng jīng tǒng jūn shǐ xiāo sī tíng gǔ wèi qì dān xíng gōng dōu bù shǔ. guǐ mǎo, qiǎn xī běi lù zhāo tǎo shǐ xiāo huì jiāng bīng fá gān zhōu huí gú. liù yuè xīn chǒu, zhào fán guān chù bìng yìn qí zuǒ yǐ shí zhī. qiū qī yuè wù shēn, liè hēi lǐng. bā yuè, xiāo huì gōng gān zhōu bù kè, shī hái. zì shì zǔ bo zhū bù jiē pàn, liáo jūn yǔ zhàn, jiē wèi suǒ bài, jiān jūn niè lǐ gū guó jiù zhàng tài bǎo hé bù lǚ sǐ zhī. zhào qiǎn tì yǐn yē lǜ hóng gǔ lín yá huà gē děng jiāng bīng tǎo zhī. jiǔ yuè, zhù bì liáo hé hǔ. dōng shí yuè bǐng zǐ, hé sū guǎn zhū bù zhǎng lái cháo. gēng chén, qiǎn shǐ wèn xià guó wǔ yuè yǔ sòng jiāo zhàn zhī gù. xīn sì, yǐ qián yuàn dài wáng zhí lǔ gǔn wèi wū gǔ dí liè dōu xiáng wěn. gēng yín, yǐ xiāo xiào shùn xiāo shào zōng jiān shì zhōng, fù mǎ xiāo shào yè píng zhāng zhèng shì, qián nán yuàn dài wáng hú dǔ jǐn tóng zhī shàng jīng liú shǒu, ān gē tōng huà zhōu jié dù shǐ. shí yī yuè yǐ chǒu, sòng qiǎn hán yì tián chéng shuō lái hè shùn tiān jié. wù chén, xī běi lù zhāo tǎo sī xiǎo xiào sǎo gū sù zhāo tǎo xiāo huì sān zuì, zhào dōu jiān ào gǔ zhēn àn zhī. shí èr yuè gēng chén, hé sū guǎn bù qǐ jiàn qí gǔ, xǔ zhī. xīn sì, zhào běi nán zhū bù lián chá zhōu xiàn jí shí liè mí lǐ zhī guān, bù zhì zhě bà zhī. zhào dà xiǎo zhí guān yǒu tān bào cán mín zhě, lì bà zhī, zhōng shēn bù lù qí bù lián zhí, suī chù zhòng rèn, jí dài zhī néng qīng qín zì chí zhě, zài bēi wèi yì dāng jiàn bá qí nèi zú shòu lù, shì fā, yǔ cháng rén suǒ fàn tóng kē. wù xū, qiǎn dù fáng xiāo yùn chōng hè sòng shēng chén shǐ fù. gēng zǐ, zhù bì liáo hé.
六年春正月己卯朔,宋遣徐奭、裴繼起、張若谷、崔准來賀。庚辰,如鴛鴦濼。二月己酉,以迷離己同知樞密院,黃翩為兵馬都部署,達骨只副之,赦石為都監,引軍城混同江、疏木河之間。黃龍府請建堡障三、烽台十,詔以農隙築之。東京留守八哥奏黃翩領兵入女直界徇地,俘獲人、馬、牛、豕,不可勝計,得降戶二百七十,詔獎諭之。戊午,以耶律野為副點檢,以國舅帳蕭柳氏、徒魯骨領西北路十二班軍、奚王府舍利軍。己巳,南京水,遣使振之。庚午,詔党項別部塌西設契丹節度使治之。三月戊寅朔,以大同軍節度使張儉入為南院樞密使、左丞相兼政事令,參知政事吳叔達責授將作少監,出為東州刺史。是月,阻卜來侵,西北路招討使蕭惠破之。夏四月丁未朔,以武定軍節度使耶律洪古為惕隱。戊申,蒲盧毛朵部多兀惹戶,詔索之。丙寅,如永安山。五月辛卯,以東京統軍使蕭糹廷古為契丹行宮都部署。癸卯,遣西北路招討使蕭惠將兵伐甘州回鶻。六月辛丑,詔凡官畜並印其左以識之。秋七月戊申,獵黑嶺。八月,蕭惠攻甘州不克,師還。自是阻卜諸部皆叛,遼軍與戰,皆為所敗,監軍涅里姑、國舅帳太保曷不呂死之。詔遣惕隱耶律洪古、林牙化哥等將兵討之。九月,駐蹕遼河滸。冬十月丙子,曷蘇館諸部長來朝。庚辰,遣使問夏國五月與宋交戰之故。辛巳,以前院大王直魯袞為烏古敵烈都詳穩。庚寅,以蕭孝順、蕭紹宗兼侍中,駙馬蕭紹業平章政事,前南院大王胡睹堇同知上京留守,安哥通化州節度使。十一月乙丑,宋遣韓翼、田承說來賀順天節。戊辰,西北路招討司小校掃姑訴招討蕭惠三罪,詔都監奧骨禎按之。十二月庚辰,曷蘇館部乞建旗鼓,許之。辛巳,詔北南諸部廉察州縣及石烈、彌里之官,不治者罷之。詔大小職官有貪暴殘民者,立罷之,終身不錄;其不廉直,雖處重任,即代之;能清勤自持者,在卑位亦當薦拔;其內族受賂,事發,與常人所犯同科。戊戌,遣杜防、蕭蘊充賀宋生辰使副。庚子,駐蹕遼河。
qī nián chūn zhēng yuè rén yín shuò, sòng qiǎn zhāng bǎo wéi sūn jì yè kǒng dào fǔ mǎ chóng zhì lái hè. rú hùn tóng jiāng. xīn hài, yǐ nǚ zhí bái lǚ wèi tì yǐn, pú mǎ wèi yán mǔ bù tài shī. jiǎ yín, pú lú máo duǒ bù qiǎn shǐ lái gòng. xià sì yuè yǐ wèi, liè hēi lǐng. wǔ yuè, qīng shǔ yǒng ān shān. xī nán lù zhāo tǎo sī zòu yīn shān zhōng chǎn jīn yín, qǐng zhì yě, cóng zhī. fù qiǎn shǐ xún liáo hé yuán qiú chǎn jīn yín zhī kuàng. liù yuè, jìn zhū tún tián bù dé shàn huò guān sù. guǐ sì, zhào xiāo huì zài tǎo zǔ bo. qiū qī yuè jǐ hài shuò, zhào gēng dìng fǎ lìng. gēng zǐ, zhào yù fù mǎ xiāo chú bù gōng zhǔ nián mǐ gǔn: ěr yú hòu yǒu fù mǔ zhī zūn, hòu huò lín xìng, zhī yè xiān zǔ, zhī bài kōng zhàng, shī zhì jìng zhī lǐ, jīn hòu kě shè xiàng bài yè. yǐ sì, zhào niǎn lù suǒ jīng, páng sān shí bù nèi bù dé gēng zhǒng zhě, bù zài sù sòng zhī xiàn. jiǔ yuè, zhù bì liáo hé. dōng shí yuè dīng mǎo shuò, zhào zhū zhàng yuàn shù niè, bìng cóng qí mǔ lùn guì jiàn. shí yī yuè, sòng qiǎn shí zhōng lì shí yí sūn lái hè qiān líng jié, wáng bó wén wáng shuāng hè shùn tiān jié. xīn hài, yǐ yáng yòu xuán xíng xiáng zhī gòng jǔ. jǐ wèi, kuāng yì jūn jié dù shǐ zhōng shān jùn wáng chá gé bǎo níng jūn jié dù shǐ zhǎng shā jùn wáng xiè jiā nú guǎng dé jūn jié dù shǐ lè ān jùn wáng suì gē zòu, gè jiāng zhī guān, qǐ xuǎn bàn dú shū shǐ, cóng zhī. guǐ hài, yǐ sān hán wáng qīn wèi qǐ shèng jūn jié dù shǐ, yáng jí xíng bù shì láng. jiǎ zǐ, yǐ zuǒ qiān niú wèi shàng jiāng jūn yē lǜ gǔ yù wèi běi yuàn dài wáng. shí èr yuè dīng mǎo shuò, qiǎn yē lǜ suì yīng wáng yǒng xī chōng hè sòng tài hòu shēng chén, xiāo sù sā mǎ bǎo yǒng chōng hè zhēng dàn shǐ fù. guǐ yǒu, yǐ jīn wú xiāo gāo liù wèi xī shè lì jūn xiáng wěn.
七年春正月壬寅朔,宋遣張保維、孫繼業、孔道輔、馬崇至來賀。如混同江。辛亥,以女直白縷為惕隱,蒲馬為岩母部太師。甲寅,蒲盧毛朵部遣使來貢。夏四月乙未,獵黑嶺。五月,清暑永安山。西南路招討司奏陰山中產金銀,請置冶,從之。復遣使循遼河源求產金銀之礦。六月,禁諸屯田不得擅貨官粟。癸巳,詔蕭惠再討阻卜。秋七月己亥朔,詔更定法令。庚子,詔諭駙馬蕭鉏不、公主粘米袞:「爾於後有父母之尊,後或臨幸,祗謁先祖,祗拜空帳,失致敬之禮,今後可設像拜謁。」乙巳,詔輦路所經,旁三十步內不得耕種者,不在訴訟之限。九月,駐蹕遼河。冬十月丁卯朔,詔諸帳院庶孽,並從其母論貴賤。十一月,宋遣石中立、石貽孫來賀千齡節,王博文、王雙賀順天節。辛亥,以楊又玄、邢祥知貢舉。己未,匡義軍節度使中山郡王查葛、保寧軍節度使長沙郡王謝家奴、廣德軍節度使樂安郡王遂哥奏,各將之官,乞選伴讀書史,從之。癸亥,以三韓王欽為啟聖軍節度使,楊佶刑部侍郎。甲子,以左千牛衛上將軍耶律古昱為北院大王。十二月丁卯朔,遣耶律遂英、王永錫充賀宋太后生辰,蕭速撒、馬保永充賀正旦使副。癸酉,以金吾蕭高六為奚舍利軍詳穩。
bā nián chūn zhēng yuè yǐ hài, rú hùn tóng jiāng. gēng shēn, dǎng xiàng qīn biān, pò zhī. jiǎ zǐ, zhào zhōu xiàn zhǎng lì quàn nóng. èr yuè wù zǐ, yān jīng liú shǒu xiāo xiào mù qǐ yú jù mǎ hé jiē sòng jìng shàng zhì shù zhǎng xún chá, zhào cóng zhī. sān yuè, zhù bì zhǎng chūn hé. xià wǔ yuè, qīng shǔ yǒng ān shān. liù yuè, yǐ hán níng liú xiāng chōng hè sòng tài hòu shēng chén shǐ fù, wú kè hé chōng hè xià guó wáng lǐ dé zhāo shēng chén shǐ. guǐ sì, quán běi yuàn dài wáng yē lǜ zhèng liú zòu, jīn suì shí yī yuè huáng tài zǐ nà fēi, zhū zú bèi huì qīn zhī zhàng. zhào yǐ háo shèng zhě sān shí hù gěi qí fèi. qiū qī yuè dīng yǒu, yǐ yáo niǎn zhàng láng jūn chén gē wèi xī běi lù xún jiǎn, yǔ xiāo xié lǐng tóng guǎn èr zhāo tǎo dì. yǐ nán yuàn dài wáng yē lǜ dí liè wèi shàng jīng liú shǒu. wù xū, liè píng dì sōng lín. jiǔ yuè rén chén shuò, yǐ bó hǎi zǎi xiàng luó hàn quán dōng jīng tǒng jūn shǐ. rén zǐ, xìng zhōng jīng. běi dí liè bù jié dù shǐ yē lǜ yán shòu qǐng shì zhū bù, cì qí gǔ, zhào cóng zhī. guǐ chǒu, zǔ bo bié bù zhǎng hú lǎn lái jiàng. yǐ mǎo, zǔ bo zhǎng chōng gǔ lái jiàng. dōng shí yuè, sòng qiǎn táng sù gé huái mǐn lái hè shùn tiān jié. shū mì shǐ wèi wáng yē lǜ xié zhěn sūn fù ā guā zhǐ chì chéng yú, qí sūn gǔ yù wèi zhī yǐn, shì jué, nǎi bìng zuò zhī, réng jí qí jiā. zhào yàn chéng jiāng shì, ruò dí zhì, zǒng guǎn bèi chéng zhī dōng nán, tǒng jūn shǒu qí xī běi, mǎ bù jūn bèi qí yě zhàn, tǒng jūn fù shǐ shàn bì lěi, kè shì zú, gè liàn qí shì. shí yī yuè bǐng shēn, huáng tài zǐ nà fēi xiāo shì. yǐ yē lǜ qiú hàn wèi běi yuàn dài wáng shí èr yuè xīn yǒu shuò, yǐ yáo niǎn tài wèi xiè fú liú wèi tiān yún jūn xiáng wěn. rén shēn, yǐ qián běi yuàn dài wáng yē lǜ liú níng wèi shuāng zhōu jié dù shǐ, kāng yún chóng dé gōng dōu bù shǔ, xiè shí yǒng xìng gōng dōu bù shǔ, lǚ fén yí zhōu jié dù shǐ, ān liáo zhōu jié dù shǐ, yē lǜ yě tóng zhī zhōng jīng liú shǒu, yē lǜ hé lǔ tū kuì wèi dà jiāng jūn. dīng chǒu, zhào shù niè suī yǐ wèi liáng, bù dé yù shì xuǎn. dīng hài, sòng qiǎn kòu jiān kāng dé lái hè qiān líng jié. zhū jiàn cáo yīng zhāng yì liú yǒng zhāo hè lái suì liǎng gōng zhēng dàn. zhào liǎng guó jiù jí nán běi wáng fǔ nǎi guó zhī guì zú, jiàn shù bù dé rèn běn bù guān. shì suì, fàng jìn shì zhāng yòu děng wǔ shí qī rén.
八年春正月乙亥,如混同江。庚申,党項侵邊,破之。甲子,詔州縣長吏勸農。二月戊子,燕京留守蕭孝穆乞於拒馬河接宋境上置戍長巡察,詔從之。三月,駐蹕長春河。夏五月,清暑永安山。六月,以韓寧、劉湘充賀宋太后生辰使副,吳克荷充賀夏國王李德昭生辰使。癸巳,權北院大王耶律鄭留奏,今歲十一月皇太子納妃,諸族備會親之帳。詔以豪盛者三十戶給其費。秋七月丁酉,以遙輦帳郎君陳哥為西北路巡檢,與蕭諧領同管二招討地。以南院大王耶律敵烈為上京留守。戊戌,獵平地松林。九月壬辰朔,以渤海宰相羅漢權東京統軍使。壬子,幸中京。北敵烈部節度使耶律延壽請視諸部,賜旗鼓,詔從之。癸丑,阻卜別部長胡懶來降。乙卯,阻卜長舂古來降。冬十月,宋遣唐肅、葛懷愍來賀順天節。樞密使、魏王耶律斜軫孫婦阿聒指斥乘輿,其孫骨欲為之隱,事覺,乃並坐之,仍籍其家。詔燕城將士,若敵至,總管備城之東南,統軍守其西北,馬步軍備其野戰,統軍副使繕壁壘,課士卒,各練其事。十一月丙申,皇太子納妃蕭氏。以耶律求翰為北院大王十二月辛酉朔,以遙輦太尉謝佛留為天雲軍詳穩。壬申,以前北院大王耶律留寧為雙州節度使,康筠崇德宮都部署,謝十永興宮都部署,旅墳宜州節度使,菴遼州節度使,耶律野同知中京留守,耶律曷魯突愧為大將軍。丁丑,詔庶孽雖已為良,不得預世選。丁亥,宋遣寇瑊、康德來賀千齡節。朱諫、曹英、張逸、劉永釗賀來歲兩宮正旦。詔兩國舅及南、北王府乃國之貴族,賤庶不得任本部官。是歲,放進士張宥等五十七人。
jiǔ nián chūn zhēng yuè, zhì zì zhōng jīng. èr yuè wù chén, qiǎn shǐ cì gāo lì wáng qīn wù. rú wò lǐn hé. xià wǔ yuè, qīng shǔ yǒng ān shān. liù yuè wù zǐ shuò, yǐ zhǎng shā jùn wáng xiè jiā nú wèi guǎng dé jūn jié dù shǐ, lè ān jùn wáng suì gē kuāng yì jūn jié dù shǐ, zhōng shān jùn wáng chá gé bǎo dìng jūn jié dù shǐ, jìn fēng lù wáng, yù zhāng wáng tiē bù zhǎng níng jūn jié dù shǐ. yǐ yē lǜ sī zhōng yē lǜ hé yē lǜ gǎo yáo niǎn xiè fú liú chén miǎo hán shào yī hán zhī bái zhāng zhèn chōng hè sòng liǎng gōng shēng chén jí lái suì zhēng dàn shǐ fù. qiū qī yuè wù wǔ shuò, rú hēi lǐng. bā yuè jǐ chǒu, dōng jīng shè lì jūn xiáng wěn dà yán lín qiú liú shǒu fù mǎ dū wèi xiāo xiào xiān jí nán yáng gōng zhǔ, shā hù bù shǐ hán shào xūn fù shǐ wáng jiā sì jié jūn dōu zhǐ huī shǐ xiāo pō dé, yán lín suì tiě wèi, hào qí guó wèi xìng liáo, nián wèi tiān qìng. chū, dōng liáo zhī dì, zì shén cè lái fù, wèi yǒu què gū yán qū zhī fǎ, guān shì zhī zhēng yì shén kuān chí. féng yán xiū hán shào xūn xiāng jì yǐ yàn dì píng shān zhī fǎ shéng zhī, mín bù kān mìng. yàn yòu réng suì dà jī, hù bù fù shǐ wáng jiā fù xiàn jì zào chuán, shǐ qí mín ān hǎi shì zhě, cáo sù yǐ zhèn yàn mín. shuǐ lù jiān xiǎn, duō zhì fù méi, suī yán bù xìn, biān chǔ bàng lüè, mín yuàn sī luàn. gù yán lín chéng zhī, shǒu shā shào xūn jiā, yǐ kuài qí zhòng. yán lín xiān shì yǔ fù liú shǒu wáng dào píng móu, dào píng yè qì qí jiā, yú chéng zǒu, yǔ yán lín suǒ qiǎn zhào huáng lóng fǔ huáng piān zhě, jù zhì xíng zài gào biàn. shàng jí zhēng zhū dào bīng, yǐ shí jìn tǎo. shí guó jiù xiáng wěn xiāo pǐ dí zhì jìn yán lín, xiān lǜ běn guǎn jí jiā bīng jù qí yào hài, jué qí xī dù zhī jì. bó hǎi tài bǎo xià xíng měi yì jiù zhǔ bīng, shù bǎo zhōu, yán lín mì chí shū, shǐ tú tǒng shuài yē lǜ pú gǔ. xíng měi nǎi yǐ shí gào, pú gǔ dé shū, suì shā bó hǎi bīng bā bǎi rén, ér duàn qí dōng lù. yán lín zhī huáng lóng bǎo zhōu jiē bù fù, suì fēn bīng xī qǔ shěn zhōu, qí jié dù shǐ xiāo wáng liù chū zhì, qí fù zhāng jié shēng yán yù jiàng, gù bù jí gōng. jí zhī qí zhà, ér yǐ yǒu bèi, gōng zhī bù kè ér hái. shí nán běi nǚ zhí jiē cóng yán lín, gāo lì yì jī qí gòng. jí zhū dào bīng cì dì jiē zhì, yán lín yīng chéng gù shǒu. dōng shí yuè bǐng xū shuò, yǐ nán jīng liú shǒu yàn wáng xiāo xiào mù wèi dōu tǒng, guó jiù xiáng wěn xiāo pǐ dí wèi fù tǒng, xī liù bù dài wáng xiāo pú nú wèi dōu jiān yǐ tǎo zhī. shí yī yuè yǐ mǎo shuò, rú xiǎn líng. bǐng yín, yǐ shěn zhōu jié dù fù shǐ zhāng jié wèi jié dù shǐ, qí huáng chéng jìn shì zhāng rén jì zhào mù děng èr shí èr rén rù cháo. shì yǐ shī fù, jiē cì dì, chāo shòu bǎo zhōu shù jiāng xià xíng měi píng zhāng shì. rén shēn, yǐ fù mǎ liú sì duān quán zhī xuān huī nán yuàn shì. shí èr yuè dīng wèi, sòng qiǎn chóu yǒng hán yǒng xī lái hè qiān líng jié. mìng yē lǜ yù wú kè hé xiāo kě guān zhào lì yòng chōng hè sòng shēng chén shǐ fù, yē lǜ yuán jí cuī rùn xiāo zhāo gǔ dòu zhèn chōng lái suì hè sòng zhēng dàn shǐ fù.
九年春正月,至自中京。二月戊辰,遣使賜高麗王欽物。如斡凜河。夏五月,清暑永安山。六月戊子朔,以長沙郡王謝家奴為廣德軍節度使,樂安郡王遂哥匡義軍節度使,中山郡王查葛保定軍節度使,進封潞王,豫章王貼不長寧軍節度使。以耶律思忠、耶律荷、耶律暠、遙輦謝佛留、陳邈、韓紹一、韓知白、張震充賀宋兩宮生辰及來歲正旦使副。秋七月戊午朔,如黑嶺。八月己丑,東京舍利軍詳穩大延琳囚留守駙馬都尉蕭孝先及南陽公主,殺戶部使韓紹勛、副使王嘉、四捷軍都指揮使蕭頗得,延琳遂僣位,號其國為興遼,年為天慶。初,東遼之地,自神冊來附,未有榷酤鹽曲之法,關市之徵亦甚寬弛。馮延休、韓紹勛相繼以燕地平山之法繩之,民不堪命。燕又仍歲大飢,戶部副使王嘉復獻計造船,使其民諳海事者,漕粟以賑燕民。水路艱險,多至覆沒,雖言不信,鞭楚搒掠,民怨思亂。故延琳乘之,首殺紹勛、嘉,以快其眾。延琳先事與副留守王道平謀,道平夜棄其家,逾城走,與延琳所遣召黃龍府黃翩者,俱至行在告變。上即征諸道兵,以時進討。時國舅詳穩蕭匹敵治近延琳,先率本管及家兵據其要害,絕其西渡之計。渤海太保夏行美亦舊主兵,戍保州,延林密馳書,使圖統帥耶律蒲古。行美乃以實告,蒲古得書,遂殺渤海兵八百人,而斷其東路。延琳知黃龍、保州皆不附,遂分兵西取瀋州,其節度使蕭王六初至,其副張杰聲言欲降,故不急攻。及知其詐,而已有備,攻之不克而還。時南、北女直皆從延琳,高麗亦稽其貢。及諸道兵次第皆至,延琳嬰城固守。冬十月丙戌朔,以南京留守燕王蕭孝穆為都統,國舅詳穩蕭匹敵為副統,奚六部大王蕭蒲奴為都監以討之。十一月乙卯朔,如顯陵。丙寅,以瀋州節度副使張杰為節度使,其皇城進士張人紀、趙睦等二十二人入朝。試以詩賦,皆賜第,超授保州戍將夏行美平章事。壬申,以駙馬劉四端權知宣徽南院事。十二月丁未,宋遣仇永、韓永錫來賀千齡節。命耶律育、吳克荷、蕭可觀、趙利用充賀宋生辰使副,耶律元吉、崔閏、蕭昭古、竇振充來歲賀宋正旦使副。
shí nián chūn zhēng yuè yǐ mǎo shuò, sòng qiǎn wáng yí jiǎn dòu chù yuē zhāng yì zhāng shì yí lái hè. èr yuè, xìng lóng huà zhōu. sān yuè jiǎ yín shuò, xiáng wěn xiāo pǐ dí zhì zì liáo dōng, yán dōu tǒng xiāo xiào mù qù chéng sì miàn gè wǔ lǐ xǔ, zhú chéng bǎo yǐ wéi zhī. fù mǎ yán níng yǔ qí mèi xué dì dùn qù, wéi gōng zhǔ cuī bā zài hòu, wèi shǒu pí zhě jué ér zhǐ. xià sì yuè, rú qián líng. yǐ yē lǜ xíng píng wèi guǎng píng jūn jié dù shǐ, xià xíng měi wèi zhōng shùn jūn jié dù shǐ, lǐ yán hóng zhī yì zhōu, xiāo cóng shùn jiā tài zǐ tài shī. wǔ yuè wù shēn, qīng shǔ bǎi pō. qiū qī yuè rén wǔ, zhào lái suì xíng gòng jǔ fǎ. bā yuè bǐng wǔ, dōng jīng zéi jiāng yáng xiáng shì mì sòng kuǎn, yè kāi nán mén nà liáo jūn. qín yán lín, bó hǎi píng. dōng shí yuè, zhù bì zhǎng níng diàn. shí yī yuè xīn hài, nán jīng liú shǒu yàn wáng xiāo xiào mù yǐ dōng zhēng jiāng shì kǎi hái, róng fú jiàn shàng, shàng dà jiā yàn láo. yì rì, yǐ xiào mù wèi dōng píng wáng dōng jīng liú shǒu, guó jiù xiáng wěn fù mǎ dū wèi xiāo pǐ dí fēng lán líng jùn wáng, xī wáng pú nú jiā shì zhōng yǐ quán yān jīng liú shǒu jiān shì zhōng xiāo huì wèi yān jīng tǒng jūn shǐ, qián tǒng jūn wěi wā dà jiāng jūn jié dù shǐ, zǎi xiàng jiān shū mì shǐ mǎ bǎo zhōng quán zhī yān jīng liú shǒu, xī wáng fǔ dōu jiān xiāo ā gǔ zhěn dōng jīng tǒng jūn shǐ. zhào bó hǎi jiù zú yǒu xūn láo cái lì zhě xù yòng, yú fēn jū lái xí qiān rùn děng zhōu. shí èr yuè yǐ sì, sòng qiǎn méi xún wáng lìng jié lái hè qiān líng jié. qī shuǐ jùn wáng yē lǜ dí liè jiā shàng fù, wū gǔ bù jié dù shǐ xiāo pǔ dá wèi yǐ shì bù dài wáng, shàng shū zuǒ pú shè xiāo lín wèi lín hǎi jūn jié dù shǐ.
十年春正月乙卯朔,宋遣王夷簡、竇處約、張易、張士宜來賀。二月,幸龍化州。三月甲寅朔,詳穩蕭匹敵至自遼東,言都統蕭孝穆去城四面各五里許,築城堡以圍之。駙馬延寧與其妹穴地遁去,惟公主崔八在後,為守陴者覺而止。夏四月,如乾陵。以耶律行平為廣平軍節度使,夏行美為忠順軍節度使,李延弘知易州,蕭從順加太子太師。五月戊申,清暑柏坡。秋七月壬午,詔來歲行貢舉法。八月丙午,東京賊將楊詳世密送款,夜開南門納遼軍。擒延琳,渤海平。冬十月,駐蹕長寧淀。十一月辛亥,南京留守燕王蕭孝穆以東征將士凱還,戎服見上,上大加宴勞。翌日,以孝穆為東平王、東京留守,國舅詳穩、駙馬都尉蕭匹敵封蘭陵郡王,奚王蒲奴加侍中;以權燕京留守兼侍中蕭惠為燕京統軍使,前統軍委窊大將軍、節度使,宰相兼樞密使馬保忠權知燕京留守,奚王府都監蕭阿古軫東京統軍使。詔渤海舊族有勳勞材力者敘用,餘分居來、隰、遷、潤等州。十二月乙巳,宋遣梅詢、王令傑來賀千齡節。漆水郡王耶律敵烈加尚父,烏古部節度使蕭普達為乙室部大王,尚書左僕射蕭琳為臨海軍節度使。
shí yī nián chūn zhēng yuè jǐ yǒu shuò, rú hùn tóng jiāng. èr yuè, rú zhǎng chūn hé. sān yuè, shàng bù yù. xià wǔ yuè, dà yǔ shuǐ, zhū hé héng liú, jiē shī gù dào. liù yuè dīng chǒu shuò, zhù bì dà fú hé zhī běi. jǐ mǎo, dì bēng yú xíng gōng, nián liù shí yī, zài wèi sì shí jiǔ nián. jǐng fú yuán nián rùn shí yuè rén shēn, shàng zūn shì yuē wén wǔ dà xiào xuān huáng dì, miào hào shèng zōng.
十一年春正月己酉朔,如混同江。二月,如長春河。三月,上不豫。夏五月,大雨水,諸河橫流,皆失故道。六月丁丑朔,駐蹕大福河之北。己卯,帝崩於行宮,年六十一,在位四十九年。景福元年閏十月壬申,上尊諡曰文武大孝宣皇帝,廟號聖宗。
zàn yuē: shèng zōng yòu chōng sì wèi, zhèng chū cí wéi. jí sòng rén èr dào lái gōng, qīn yù jiǎ zhòu, yī jǔ ér fù yàn yún, pò xìn bīn, zài jǔ ér lìn hé shuò, bù yì wěi yú! jì ér chǐ xīn yī qǐ, jiā bīng bù xiáng, dōng yǒu chá tuó zhī bài, xī yǒu gān zhōu zhī sàng, cǐ niǔ yú cháng shèng zhī guò yě. rán qí jiàn zuò sì shí jiǔ nián, lǐ yuān zhì, jǔ cái xíng, chá tān cán, yì shē tiě, lù sǐ shì zhī zǐ sūn, zhèn zhū bù zhī pín fá, zé yíng hé bù zhōng zhī zuì, què gāo lì nǚ lè zhī guī. liáo zhī zhū dì, zài wèi zhǎng jiǔ, lìng míng wú qióng, qí wéi shèng zōng hū!
贊曰:聖宗幼沖嗣位,政出慈闈。及宋人二道來攻,親御甲冑,一舉而復燕、雲,破信、彬,再舉而躪河、朔,不亦偉歟!既而侈心一啟,佳兵不祥,東有茶、陀之敗,西有甘州之喪,此狃於常勝之過也。然其踐阼四十九年,理冤滯,舉才行,察貪殘,抑奢僣,錄死事之子孫,振諸部之貧乏,責迎合不忠之罪,卻高麗女樂之歸。遼之諸帝,在位長久,令名無窮,其唯聖宗乎!