shèng zōng bā
圣宗八
wǔ nián chūn zhēng yuè yǐ yǒu, rú hùn tóng jiāng. èr yuè wù wǔ, jìn tiān xià fú yòng míng jīn jí jīn xiàn qǐ guó qīn dāng fú zhě, zòu ér hòu yòng. shì yuè, rú yú ér luò. sān yuè rén chén, yǐ zuǒ chéng xiàng zhāng jiǎn wèi wǔ dìng jūn jié dù shǐ tóng zhèng shì mén xià píng zhāng shì, zhèng hóng jié lín huáng shǎo yǐn, liú shèn xíng liáo xìng jūn jié dù shǐ, wǔ dìng jūn jié dù shǐ xiāo pǐ dí qì dān xíng gōng dōu bù shǔ, shū mì fù shǐ yáng yòu xuán lì bù shàng shū cān zhī zhèng shì jiān shū mì shǐ. shì yuè, rú cháng chūn hé yú ér luò, qí shuǐ yī xī yǒu shēng rú léi, yuè shā gāng sì shí lǐ, bié wèi yī bēi. xià wǔ yuè, qīng shǔ yǒng ān shān. yǐ xiāo cóng shùn wèi tài zǐ tài shī, wú shū dá hàn lín xué shì, dào shì féng ruò gǔ jiā tài zǐ zhōng yǔn, yē lǜ chén wǔ dìng jūn jié dù shǐ, zhāng jiǎn zhāng xìn jūn jié dù shǐ, lǚ shì zōng lǐ bù yuán wài láng, lǐ kě jǔ shùn yì jūn jié dù shǐ. qiū qī yuè, liè píng dì sōng lín. jiǔ yuè, zhù bì nán jīng. jǐ hài, yǐ xiāo dí liè lǐ shào qí chōng hè sòng tài hòu shēng chén shǐ fù, yē lǜ shǒu níng liú sì duān chōng hè sòng zhǔ shēng chén shǐ fù. dōng shí yuè xīn wèi, sòng tài hòu qiǎn féng yuán zōng shǐ fāng lái hè shùn tiān jié. shí yī yuè gēng zǐ, xìng nèi guǒ yuán yàn, jīng mín jù guān. qiú jìn shì, dé qī shí èr rén, mìng fù shī, dì qí gōng zhuō, yǐ zhāng yù děng yī shí sì rén wéi tài zǐ jiào shū láng, hán luán děng wǔ shí bā rén wéi chóng wén guǎn jiào shū láng. xīn chǒu, yǐ zuǒ zhī hòu láng jūn xiáng wěn xiāo luō luō wèi yòu yí lí bì. shí èr yuè dīng sì, yǐ hàn rén xíng gōng dōu bù shǔ xiāo xiào xiān wèi shàng jīng liú shǒu, huáng zhí cháng shā jùn wáng xiè jiā nú kuāng yì jūn jié dù shǐ, yē lǜ rén jǔ xīng guó jūn jié dù shǐ. jiǎ zǐ, xiāo shǒu níng wèi diǎn jiǎn shì wèi qīn jūn mǎ bù jūn. yǐ chǒu, běi yuàn shū mì shǐ xiāo hé zhuō hōng. wù chén, yǐ běi fǔ zǎi xiàng xiāo pǔ gǔ wèi běi yuàn shū mì shǐ. jǐ sì, qiǎn xiāo xié lǐ qí chōng hè sòng zhēng dàn shǐ fù. gēng wǔ, yǐ cān zhī zhèng shì liú jīng wèi shùn yì jūn jié dù shǐ. yǐ hài, sòng shǐ lǐ wéi zhāng lún lái hè qiān líng jié. shì suì, yàn mín yǐ nián gǔ fēng shú, chē jià lín xìng, zhēng yǐ tǔ wù lái xiàn. shàng lǐ gāo nián, huì guān guǎ, cì pú yú. zhì xī, liù jiē dēng huǒ rú zhòu, shì shù xī yóu, shàng yì wēi xíng guān zhī. dīng chǒu, jìn gōng jiàng bù dé xiāo huǐ jīn yín qì.
五年春正月乙酉,如混同江。二月戊午,禁天下服用明金及金线绮;国亲当服者,奏而后用。是月,如鱼儿泺。三月壬辰,以左丞相张俭为武定军节度使、同政事门下平章事,郑弘节临潢少尹,刘慎行辽兴军节度使,武定军节度使萧匹敌契丹行宫都部署,枢密副使杨又玄吏部尚书、参知政事兼枢密使。是月,如长春河鱼儿泺,其水一夕有声如雷,越沙冈四十里,别为一陂。夏五月,清暑永安山。以萧从顺为太子太师,吴叔达翰林学士,道士冯若谷加太子中允,耶律晨武定军节度使,张俭彰信军节度使,吕士宗礼部员外郎,李可举顺义军节度使。秋七月,猎平地松林。九月,驻跸南京。己亥,以萧迪烈、李绍琪充贺宋太后生辰使副,耶律守宁、刘四端充贺宋主生辰使副。冬十月辛未,宋太后遣冯元宗、史方来贺顺天节。十一月庚子,幸内果园宴,京民聚观。求进士,得七十二人,命赋诗,第其工拙,以张昱等一十四人为太子校书郎,韩栾等五十八人为崇文馆校书郎。辛丑,以左祗候郎君详稳萧罗罗为右夷离毕。十二月丁巳,以汉人行宫都部署萧孝先为上京留守,皇侄长沙郡王谢家奴匡义军节度使,耶律仁举兴国军节度使。甲子,萧守宁为点检侍卫亲军马步军。乙丑,北院枢密使萧合卓薨。戊辰,以北府宰相萧普古为北院枢密使。己巳,遣萧谐、李琪充贺宋正旦使副。庚午,以参知政事刘京为顺义军节度使。乙亥,宋使李维、张纶来贺千龄节。是岁,燕民以年谷丰熟,车驾临幸,争以土物来献。上礼高年,惠鳏寡,赐酺馀。至夕,六街灯火如昼,士庶嬉游,上亦微行观之。丁丑,禁工匠不得销毁金银器。
liù nián chūn zhēng yuè jǐ mǎo shuò, sòng qiǎn xú shì péi jì qǐ zhāng ruò gǔ cuī zhǔn lái hè. gēng chén, rú yuān yāng luò. èr yuè jǐ yǒu, yǐ mí lí jǐ tóng zhī shū mì yuàn, huáng piān wèi bīng mǎ dōu bù shǔ, dá gǔ zhǐ fù zhī, shè shí wèi dōu jiān, yǐn jūn chéng hùn tóng jiāng shū mù hé zhī jiān. huáng lóng fǔ qǐng jiàn bǎo zhàng sān fēng tái shí, zhào yǐ nóng xì zhù zhī. dōng jīng liú shǒu bā gē zòu huáng piān lǐng bīng rù nǚ zhí jiè xùn dì, fú huò rén mǎ niú shǐ, bù kě shèng jì, dé jiàng hù èr bǎi qī shí, zhào jiǎng yù zhī. wù wǔ, yǐ yē lǜ yě wèi fù diǎn jiǎn, yǐ guó jiù zhàng xiāo liǔ shì tú lǔ gǔ lǐng xī běi lù shí èr bān jūn xī wáng fǔ shè lì jūn. jǐ sì, nán jīng shuǐ, qiǎn shǐ zhèn zhī. gēng wǔ, zhào dǎng xiàng bié bù tā xī shè qì dān jié dù shǐ zhì zhī. sān yuè wù yín shuò, yǐ dà tóng jūn jié dù shǐ zhāng jiǎn rù wèi nán yuàn shū mì shǐ zuǒ chéng xiàng jiān zhèng shì lìng, cān zhī zhèng shì wú shū dá zé shòu jiāng zuò shǎo jiān, chū wèi dōng zhōu cì shǐ. shì yuè, zǔ bo lái qīn, xī běi lù zhāo tǎo shǐ xiāo huì pò zhī. xià sì yuè dīng wèi shuò, yǐ wǔ dìng jūn jié dù shǐ yē lǜ hóng gǔ wèi tì yǐn. wù shēn, pú lú máo duǒ bù duō wù rě hù, zhào suǒ zhī. bǐng yín, rú yǒng ān shān. wǔ yuè xīn mǎo, yǐ dōng jīng tǒng jūn shǐ xiāo sī tíng gǔ wèi qì dān xíng gōng dōu bù shǔ. guǐ mǎo, qiǎn xī běi lù zhāo tǎo shǐ xiāo huì jiāng bīng fá gān zhōu huí hú. liù yuè xīn chǒu, zhào fán guān chù bìng yìn qí zuǒ yǐ shí zhī. qiū qī yuè wù shēn, liè hēi lǐng. bā yuè, xiāo huì gōng gān zhōu bù kè, shī hái. zì shì zǔ bo zhū bù jiē pàn, liáo jūn yǔ zhàn, jiē wèi suǒ bài, jiān jūn niè lǐ gū guó jiù zhàng tài bǎo hé bù lǚ sǐ zhī. zhào qiǎn tì yǐn yē lǜ hóng gǔ lín yá huà gē děng jiāng bīng tǎo zhī. jiǔ yuè, zhù bì liáo hé hǔ. dōng shí yuè bǐng zǐ, hé sū guǎn zhū bù zhǎng lái zhāo. gēng chén, qiǎn shǐ wèn xià guó wǔ yuè yǔ sòng jiāo zhàn zhī gù. xīn sì, yǐ qián yuàn dài wáng zhí lǔ gǔn wèi wū gǔ dí liè dōu xiáng wěn. gēng yín, yǐ xiāo xiào shùn xiāo shào zōng jiān shì zhōng, fù mǎ xiāo shào yè píng zhāng zhèng shì, qián nán yuàn dài wáng hú dǔ jǐn tóng zhī shàng jīng liú shǒu, ān gē tōng huà zhōu jié dù shǐ. shí yī yuè yǐ chǒu, sòng qiǎn hán yì tián chéng shuō lái hè shùn tiān jié. wù chén, xī běi lù zhāo tǎo sī xiǎo xiào sǎo gū sù zhāo tǎo xiāo huì sān zuì, zhào dōu jiān ào gǔ zhēn àn zhī. shí èr yuè gēng chén, hé sū guǎn bù qǐ jiàn qí gǔ, xǔ zhī. xīn sì, zhào běi nán zhū bù lián chá zhōu xiàn jí shí liè mí lǐ zhī guān, bù zhì zhě bà zhī. zhào dà xiǎo zhí guān yǒu tān bào cán mín zhě, lì bà zhī, zhōng shēn bù lù qí bù lián zhí, suī chù zhòng rèn, jí dài zhī néng qīng qín zì chí zhě, zài bēi wèi yì dāng jiàn bá qí nèi zú shòu lù, shì fā, yǔ cháng rén suǒ fàn tóng kē. wù xū, qiǎn dù fáng xiāo yùn chōng hè sòng shēng chén shǐ fù. gēng zǐ, zhù bì liáo hé.
六年春正月己卯朔,宋遣徐奭、裴继起、张若谷、崔准来贺。庚辰,如鸳鸯泺。二月己酉,以迷离己同知枢密院,黄翩为兵马都部署,达骨只副之,赦石为都监,引军城混同江、疏木河之间。黄龙府请建堡障三、烽台十,诏以农隙筑之。东京留守八哥奏黄翩领兵入女直界徇地,俘获人、马、牛、豕,不可胜计,得降户二百七十,诏奖谕之。戊午,以耶律野为副点检,以国舅帐萧柳氏、徒鲁骨领西北路十二班军、奚王府舍利军。己巳,南京水,遣使振之。庚午,诏党项别部塌西设契丹节度使治之。三月戊寅朔,以大同军节度使张俭入为南院枢密使、左丞相兼政事令,参知政事吴叔达责授将作少监,出为东州刺史。是月,阻卜来侵,西北路招讨使萧惠破之。夏四月丁未朔,以武定军节度使耶律洪古为惕隐。戊申,蒲卢毛朵部多兀惹户,诏索之。丙寅,如永安山。五月辛卯,以东京统军使萧纟廷古为契丹行宫都部署。癸卯,遣西北路招讨使萧惠将兵伐甘州回鹘。六月辛丑,诏凡官畜并印其左以识之。秋七月戊申,猎黑岭。八月,萧惠攻甘州不克,师还。自是阻卜诸部皆叛,辽军与战,皆为所败,监军涅里姑、国舅帐太保曷不吕死之。诏遣惕隐耶律洪古、林牙化哥等将兵讨之。九月,驻跸辽河浒。冬十月丙子,曷苏馆诸部长来朝。庚辰,遣使问夏国五月与宋交战之故。辛巳,以前院大王直鲁衮为乌古敌烈都详稳。庚寅,以萧孝顺、萧绍宗兼侍中,驸马萧绍业平章政事,前南院大王胡睹堇同知上京留守,安哥通化州节度使。十一月乙丑,宋遣韩翼、田承说来贺顺天节。戊辰,西北路招讨司小校扫姑诉招讨萧惠三罪,诏都监奥骨祯按之。十二月庚辰,曷苏馆部乞建旗鼓,许之。辛巳,诏北南诸部廉察州县及石烈、弥里之官,不治者罢之。诏大小职官有贪暴残民者,立罢之,终身不录;其不廉直,虽处重任,即代之;能清勤自持者,在卑位亦当荐拔;其内族受赂,事发,与常人所犯同科。戊戌,遣杜防、萧蕴充贺宋生辰使副。庚子,驻跸辽河。
qī nián chūn zhēng yuè rén yín shuò, sòng qiǎn zhāng bǎo wéi sūn jì yè kǒng dào fǔ mǎ chóng zhì lái hè. rú hùn tóng jiāng. xīn hài, yǐ nǚ zhí bái lǚ wèi tì yǐn, pú mǎ wèi yán mǔ bù tài shī. jiǎ yín, pú lú máo duǒ bù qiǎn shǐ lái gòng. xià sì yuè yǐ wèi, liè hēi lǐng. wǔ yuè, qīng shǔ yǒng ān shān. xī nán lù zhāo tǎo sī zòu yīn shān zhōng chǎn jīn yín, qǐng zhì yě, cóng zhī. fù qiǎn shǐ xún liáo hé yuán qiú chǎn jīn yín zhī kuàng. liù yuè, jìn zhū tún tián bù dé shàn huò guān sù. guǐ sì, zhào xiāo huì zài tǎo zǔ bo. qiū qī yuè jǐ hài shuò, zhào gēng dìng fǎ lìng. gēng zǐ, zhào yù fù mǎ xiāo chú bù gōng zhǔ nián mǐ gǔn:" ěr yú hòu yǒu fù mǔ zhī zūn, hòu huò lín xìng, zhī yè xiān zǔ, zhī bài kōng zhàng, shī zhì jìng zhī lǐ, jīn hòu kě shè xiàng bài yè." yǐ sì, zhào niǎn lù suǒ jīng, páng sān shí bù nèi bù dé gēng zhòng zhě, bù zài sù sòng zhī xiàn. jiǔ yuè, zhù bì liáo hé. dōng shí yuè dīng mǎo shuò, zhào zhū zhàng yuàn shù niè, bìng cóng qí mǔ lùn guì jiàn. shí yī yuè, sòng qiǎn shí zhōng lì shí yí sūn lái hè qiān líng jié, wáng bó wén wáng shuāng hè shùn tiān jié. xīn hài, yǐ yáng yòu xuán xíng xiáng zhī gòng jǔ. jǐ wèi, kuāng yì jūn jié dù shǐ zhōng shān jùn wáng chá gé bǎo níng jūn jié dù shǐ cháng shā jùn wáng xiè jiā nú guǎng dé jūn jié dù shǐ lè ān jùn wáng suì gē zòu, gè jiāng zhī guān, qǐ xuǎn bàn dú shū shǐ, cóng zhī. guǐ hài, yǐ sān hán wáng qīn wèi qǐ shèng jūn jié dù shǐ, yáng jí xíng bù shì láng. jiǎ zǐ, yǐ zuǒ qiān niú wèi shàng jiàng jūn yē lǜ gǔ yù wèi běi yuàn dài wáng. shí èr yuè dīng mǎo shuò, qiǎn yē lǜ suì yīng wáng yǒng xī chōng hè sòng tài hòu shēng chén, xiāo sù sā mǎ bǎo yǒng chōng hè zhēng dàn shǐ fù. guǐ yǒu, yǐ jīn wú xiāo gāo liù wèi xī shè lì jūn xiáng wěn.
七年春正月壬寅朔,宋遣张保维、孙继业、孔道辅、马崇至来贺。如混同江。辛亥,以女直白缕为惕隐,蒲马为岩母部太师。甲寅,蒲卢毛朵部遣使来贡。夏四月乙未,猎黑岭。五月,清暑永安山。西南路招讨司奏阴山中产金银,请置冶,从之。复遣使循辽河源求产金银之矿。六月,禁诸屯田不得擅货官粟。癸巳,诏萧惠再讨阻卜。秋七月己亥朔,诏更定法令。庚子,诏谕驸马萧鉏不、公主粘米衮:“尔于后有父母之尊,后或临幸,祗谒先祖,祗拜空帐,失致敬之礼,今后可设像拜谒。”乙巳,诏辇路所经,旁三十步内不得耕种者,不在诉讼之限。九月,驻跸辽河。冬十月丁卯朔,诏诸帐院庶孽,并从其母论贵贱。十一月,宋遣石中立、石贻孙来贺千龄节,王博文、王双贺顺天节。辛亥,以杨又玄、邢祥知贡举。己未,匡义军节度使中山郡王查葛、保宁军节度使长沙郡王谢家奴、广德军节度使乐安郡王遂哥奏,各将之官,乞选伴读书史,从之。癸亥,以三韩王钦为启圣军节度使,杨佶刑部侍郎。甲子,以左千牛卫上将军耶律古昱为北院大王。十二月丁卯朔,遣耶律遂英、王永锡充贺宋太后生辰,萧速撒、马保永充贺正旦使副。癸酉,以金吾萧高六为奚舍利军详稳。
bā nián chūn zhēng yuè yǐ hài, rú hùn tóng jiāng. gēng shēn, dǎng xiàng qīn biān, pò zhī. jiǎ zǐ, zhào zhōu xiàn zhǎng lì quàn nóng. èr yuè wù zǐ, yān jīng liú shǒu xiāo xiào mù qǐ yú jù mǎ hé jiē sòng jìng shàng zhì shù zhǎng xún chá, zhào cóng zhī. sān yuè, zhù bì cháng chūn hé. xià wǔ yuè, qīng shǔ yǒng ān shān. liù yuè, yǐ hán níng liú xiāng chōng hè sòng tài hòu shēng chén shǐ fù, wú kè hé chōng hè xià guó wáng lǐ dé zhāo shēng chén shǐ. guǐ sì, quán běi yuàn dài wáng yē lǜ zhèng liú zòu, jīn suì shí yī yuè huáng tài zǐ nà fēi, zhū zú bèi huì qīn zhī zhàng. zhào yǐ háo shèng zhě sān shí hù gěi qí fèi. qiū qī yuè dīng yǒu, yǐ yáo niǎn zhàng láng jūn chén gē wèi xī běi lù xún jiǎn, yǔ xiāo xié lǐng tóng guǎn èr zhāo tǎo dì. yǐ nán yuàn dài wáng yē lǜ dí liè wèi shàng jīng liú shǒu. wù xū, liè píng dì sōng lín. jiǔ yuè rén chén shuò, yǐ bó hǎi zǎi xiàng luó hàn quán dōng jīng tǒng jūn shǐ. rén zǐ, xìng zhōng jīng. běi dí liè bù jié dù shǐ yē lǜ yán shòu qǐng shì zhū bù, cì qí gǔ, zhào cóng zhī. guǐ chǒu, zǔ bo bié bù zhǎng hú lǎn lái jiàng. yǐ mǎo, zǔ bo zhǎng chōng gǔ lái jiàng. dōng shí yuè, sòng qiǎn táng sù gé huái mǐn lái hè shùn tiān jié. shū mì shǐ wèi wáng yē lǜ xié zhěn sūn fù ā guā zhǐ chì shèng yú, qí sūn gǔ yù wèi zhī yǐn, shì jué, nǎi bìng zuò zhī, réng jí qí jiā. zhào yàn chéng jiàng shì, ruò dí zhì, zǒng guǎn bèi chéng zhī dōng nán, tǒng jūn shǒu qí xī běi, mǎ bù jūn bèi qí yě zhàn, tǒng jūn fù shǐ shàn bì lěi, kè shì zú, gè liàn qí shì. shí yī yuè bǐng shēn, huáng tài zǐ nà fēi xiāo shì. yǐ yē lǜ qiú hàn wèi běi yuàn dài wáng shí èr yuè xīn yǒu shuò, yǐ yáo niǎn tài wèi xiè fú liú wèi tiān yún jūn xiáng wěn. rén shēn, yǐ qián běi yuàn dài wáng yē lǜ liú níng wèi shuāng zhōu jié dù shǐ, kāng yún chóng dé gōng dōu bù shǔ, xiè shí yǒng xīng gōng dōu bù shǔ, lǚ fén yí zhōu jié dù shǐ, ān liáo zhōu jié dù shǐ, yē lǜ yě tóng zhī zhōng jīng liú shǒu, yē lǜ hé lǔ tū kuì wèi dà jiàng jūn. dīng chǒu, zhào shù niè suī yǐ wèi liáng, bù dé yù shì xuǎn. dīng hài, sòng qiǎn kòu jiān kāng dé lái hè qiān líng jié. zhū jiàn cáo yīng zhāng yì liú yǒng zhāo hè lái suì liǎng gōng zhēng dàn. zhào liǎng guó jiù jí nán běi wáng fǔ nǎi guó zhī guì zú, jiàn shù bù dé rèn běn bù guān. shì suì, fàng jìn shì zhāng yòu děng wǔ shí qī rén.
八年春正月乙亥,如混同江。庚申,党项侵边,破之。甲子,诏州县长吏劝农。二月戊子,燕京留守萧孝穆乞于拒马河接宋境上置戍长巡察,诏从之。三月,驻跸长春河。夏五月,清暑永安山。六月,以韩宁、刘湘充贺宋太后生辰使副,吴克荷充贺夏国王李德昭生辰使。癸巳,权北院大王耶律郑留奏,今岁十一月皇太子纳妃,诸族备会亲之帐。诏以豪盛者三十户给其费。秋七月丁酉,以遥辇帐郎君陈哥为西北路巡检,与萧谐领同管二招讨地。以南院大王耶律敌烈为上京留守。戊戌,猎平地松林。九月壬辰朔,以渤海宰相罗汉权东京统军使。壬子,幸中京。北敌烈部节度使耶律延寿请视诸部,赐旗鼓,诏从之。癸丑,阻卜别部长胡懒来降。乙卯,阻卜长舂古来降。冬十月,宋遣唐肃、葛怀愍来贺顺天节。枢密使、魏王耶律斜轸孙妇阿聒指斥乘舆,其孙骨欲为之隐,事觉,乃并坐之,仍籍其家。诏燕城将士,若敌至,总管备城之东南,统军守其西北,马步军备其野战,统军副使缮壁垒,课士卒,各练其事。十一月丙申,皇太子纳妃萧氏。以耶律求翰为北院大王十二月辛酉朔,以遥辇太尉谢佛留为天云军详稳。壬申,以前北院大王耶律留宁为双州节度使,康筠崇德宫都部署,谢十永兴宫都部署,旅坟宜州节度使,菴辽州节度使,耶律野同知中京留守,耶律曷鲁突愧为大将军。丁丑,诏庶孽虽已为良,不得预世选。丁亥,宋遣寇瑊、康德来贺千龄节。朱谏、曹英、张逸、刘永钊贺来岁两宫正旦。诏两国舅及南、北王府乃国之贵族,贱庶不得任本部官。是岁,放进士张宥等五十七人。
jiǔ nián chūn zhēng yuè, zhì zì zhōng jīng. èr yuè wù chén, qiǎn shǐ cì gāo lí wáng qīn wù. rú wò lǐn hé. xià wǔ yuè, qīng shǔ yǒng ān shān. liù yuè wù zǐ shuò, yǐ cháng shā jùn wáng xiè jiā nú wèi guǎng dé jūn jié dù shǐ, lè ān jùn wáng suì gē kuāng yì jūn jié dù shǐ, zhōng shān jùn wáng chá gé bǎo dìng jūn jié dù shǐ, jìn fēng lù wáng, yù zhāng wáng tiē bù cháng níng jūn jié dù shǐ. yǐ yē lǜ sī zhōng yē lǜ hé yē lǜ gǎo yáo niǎn xiè fú liú chén miǎo hán shào yī hán zhī bái zhāng zhèn chōng hè sòng liǎng gōng shēng chén jí lái suì zhēng dàn shǐ fù. qiū qī yuè wù wǔ shuò, rú hēi lǐng. bā yuè jǐ chǒu, dōng jīng shè lì jūn xiáng wěn dà yán lín qiú liú shǒu fù mǎ dū wèi xiāo xiào xiān jí nán yáng gōng zhǔ, shā hù bù shǐ hán shào xūn fù shǐ wáng jiā sì jié jūn dōu zhǐ huī shǐ xiāo pō dé, yán lín suì tiě wèi, hào qí guó wèi xìng liáo, nián wèi tiān qìng. chū, dōng liáo zhī dì, zì shén cè lái fù, wèi yǒu què gū yán qū zhī fǎ, guān shì zhī zhēng yì shén kuān chí. féng yán xiū hán shào xūn xiāng jì yǐ yàn dì píng shān zhī fǎ shéng zhī, mín bù kān mìng. yàn yòu réng suì dà jī, hù bù fù shǐ wáng jiā fù xiàn jì zào chuán, shǐ qí mín ān hǎi shì zhě, cáo sù yǐ zhèn yàn mín. shuǐ lù jiān xiǎn, duō zhì fù mò, suī yán bù xìn, biān chǔ bàng lüè, mín yuàn sī luàn. gù yán lín chéng zhī, shǒu shā shào xūn jiā, yǐ kuài qí zhòng. yán lín xiān shì yǔ fù liú shǒu wáng dào píng móu, dào píng yè qì qí jiā, yú chéng zǒu, yǔ yán lín suǒ qiǎn zhào huáng lóng fǔ huáng piān zhě, jù zhì xíng zài gào biàn. shàng jí zhēng zhū dào bīng, yǐ shí jìn tǎo. shí guó jiù xiáng wěn xiāo pǐ dí zhì jìn yán lín, xiān lǜ běn guǎn jí jiā bīng jù qí yào hài, jué qí xī dù zhī jì. bó hǎi tài bǎo xià xíng měi yì jiù zhǔ bīng, shù bǎo zhōu, yán lín mì chí shū, shǐ tú tǒng shuài yē lǜ pú gǔ. xíng měi nǎi yǐ shí gào, pú gǔ dé shū, suì shā bó hǎi bīng bā bǎi rén, ér duàn qí dōng lù. yán lín zhī huáng lóng bǎo zhōu jiē bù fù, suì fēn bīng xī qǔ shěn zhōu, qí jié dù shǐ xiāo wáng liù chū zhì, qí fù zhāng jié shēng yán yù jiàng, gù bù jí gōng. jí zhī qí zhà, ér yǐ yǒu bèi, gōng zhī bù kè ér hái. shí nán běi nǚ zhí jiē cóng yán lín, gāo lí yì jī qí gòng. jí zhū dào bīng cì dì jiē zhì, yán lín yīng chéng gù shǒu. dōng shí yuè bǐng xū shuò, yǐ nán jīng liú shǒu yàn wáng xiāo xiào mù wèi dū tǒng, guó jiù xiáng wěn xiāo pǐ dí wèi fù tǒng, xī liù bù dài wáng xiāo pú nú wèi dōu jiān yǐ tǎo zhī. shí yī yuè yǐ mǎo shuò, rú xiǎn líng. bǐng yín, yǐ shěn zhōu jié dù fù shǐ zhāng jié wèi jié dù shǐ, qí huáng chéng jìn shì zhāng rén jì zhào mù děng èr shí èr rén rù cháo. shì yǐ shī fù, jiē cì dì, chāo shòu bǎo zhōu shù jiāng xià xíng měi píng zhāng shì. rén shēn, yǐ fù mǎ liú sì duān quán zhī xuān huī nán yuàn shì. shí èr yuè dīng wèi, sòng qiǎn chóu yǒng hán yǒng xī lái hè qiān líng jié. mìng yē lǜ yù wú kè hé xiāo kě guān zhào lì yòng chōng hè sòng shēng chén shǐ fù, yē lǜ yuán jí cuī rùn xiāo zhāo gǔ dòu zhèn chōng lái suì hè sòng zhēng dàn shǐ fù.
九年春正月,至自中京。二月戊辰,遣使赐高丽王钦物。如斡凛河。夏五月,清暑永安山。六月戊子朔,以长沙郡王谢家奴为广德军节度使,乐安郡王遂哥匡义军节度使,中山郡王查葛保定军节度使,进封潞王,豫章王贴不长宁军节度使。以耶律思忠、耶律荷、耶律暠、遥辇谢佛留、陈邈、韩绍一、韩知白、张震充贺宋两宫生辰及来岁正旦使副。秋七月戊午朔,如黑岭。八月己丑,东京舍利军详稳大延琳囚留守驸马都尉萧孝先及南阳公主,杀户部使韩绍勋、副使王嘉、四捷军都指挥使萧颇得,延琳遂僣位,号其国为兴辽,年为天庆。初,东辽之地,自神册来附,未有榷酤盐曲之法,关市之征亦甚宽弛。冯延休、韩绍勋相继以燕地平山之法绳之,民不堪命。燕又仍岁大饥,户部副使王嘉复献计造船,使其民谙海事者,漕粟以赈燕民。水路艰险,多至覆没,虽言不信,鞭楚搒掠,民怨思乱。故延琳乘之,首杀绍勋、嘉,以快其众。延琳先事与副留守王道平谋,道平夜弃其家,逾城走,与延琳所遣召黄龙府黄翩者,俱至行在告变。上即征诸道兵,以时进讨。时国舅详稳萧匹敌治近延琳,先率本管及家兵据其要害,绝其西渡之计。渤海太保夏行美亦旧主兵,戍保州,延林密驰书,使图统帅耶律蒲古。行美乃以实告,蒲古得书,遂杀渤海兵八百人,而断其东路。延琳知黄龙、保州皆不附,遂分兵西取沈州,其节度使萧王六初至,其副张杰声言欲降,故不急攻。及知其诈,而已有备,攻之不克而还。时南、北女直皆从延琳,高丽亦稽其贡。及诸道兵次第皆至,延琳婴城固守。冬十月丙戌朔,以南京留守燕王萧孝穆为都统,国舅详稳萧匹敌为副统,奚六部大王萧蒲奴为都监以讨之。十一月乙卯朔,如显陵。丙寅,以沈州节度副使张杰为节度使,其皇城进士张人纪、赵睦等二十二人入朝。试以诗赋,皆赐第,超授保州戍将夏行美平章事。壬申,以驸马刘四端权知宣徽南院事。十二月丁未,宋遣仇永、韩永锡来贺千龄节。命耶律育、吴克荷、萧可观、赵利用充贺宋生辰使副,耶律元吉、崔闰、萧昭古、窦振充来岁贺宋正旦使副。
shí nián chūn zhēng yuè yǐ mǎo shuò, sòng qiǎn wáng yí jiǎn dòu chù yuē zhāng yì zhāng shì yí lái hè. èr yuè, xìng lóng huà zhōu. sān yuè jiǎ yín shuò, xiáng wěn xiāo pǐ dí zhì zì liáo dōng, yán dū tǒng xiāo xiào mù qù chéng sì miàn gè wǔ lǐ xǔ, zhù chéng bǎo yǐ wéi zhī. fù mǎ yán níng yǔ qí mèi xué dì dùn qù, wéi gōng zhǔ cuī bā zài hòu, wèi shǒu pí zhě jué ér zhǐ. xià sì yuè, rú qián líng. yǐ yē lǜ xíng píng wèi guǎng píng jūn jié dù shǐ, xià xíng měi wèi zhōng shùn jūn jié dù shǐ, lǐ yán hóng zhī yì zhōu, xiāo cóng shùn jiā tài zǐ tài shī. wǔ yuè wù shēn, qīng shǔ bǎi pō. qiū qī yuè rén wǔ, zhào lái suì xíng gòng jǔ fǎ. bā yuè bǐng wǔ, dōng jīng zéi jiāng yáng xiáng shì mì sòng kuǎn, yè kāi nán mén nà liáo jūn. qín yán lín, bó hǎi píng. dōng shí yuè, zhù bì cháng níng diàn. shí yī yuè xīn hài, nán jīng liú shǒu yàn wáng xiāo xiào mù yǐ dōng zhēng jiàng shì kǎi hái, róng fú jiàn shàng, shàng dà jiā yàn láo. yì rì, yǐ xiào mù wèi dōng píng wáng dōng jīng liú shǒu, guó jiù xiáng wěn fù mǎ dū wèi xiāo pǐ dí fēng lán líng jùn wáng, xī wáng pú nú jiā shì zhōng yǐ quán yān jīng liú shǒu jiān shì zhōng xiāo huì wèi yān jīng tǒng jūn shǐ, qián tǒng jūn wěi wā dà jiàng jūn jié dù shǐ, zǎi xiàng jiān shū mì shǐ mǎ bǎo zhōng quán zhī yān jīng liú shǒu, xī wáng fǔ dōu jiān xiāo ā gǔ zhěn dōng jīng tǒng jūn shǐ. zhào bó hǎi jiù zú yǒu xūn láo cái lì zhě xù yòng, yú fēn jū lái xí qiān rùn děng zhōu. shí èr yuè yǐ sì, sòng qiǎn méi xún wáng lìng jié lái hè qiān líng jié. qī shuǐ jùn wáng yē lǜ dí liè jiā shàng fù, wū gǔ bù jié dù shǐ xiāo pǔ dá wèi yǐ shì bù dài wáng, shàng shū zuǒ pú yè xiāo lín wèi lín hǎi jūn jié dù shǐ.
十年春正月乙卯朔,宋遣王夷简、窦处约、张易、张士宜来贺。二月,幸龙化州。三月甲寅朔,详稳萧匹敌至自辽东,言都统萧孝穆去城四面各五里许,筑城堡以围之。驸马延宁与其妹穴地遁去,惟公主崔八在后,为守陴者觉而止。夏四月,如乾陵。以耶律行平为广平军节度使,夏行美为忠顺军节度使,李延弘知易州,萧从顺加太子太师。五月戊申,清暑柏坡。秋七月壬午,诏来岁行贡举法。八月丙午,东京贼将杨详世密送款,夜开南门纳辽军。擒延琳,渤海平。冬十月,驻跸长宁淀。十一月辛亥,南京留守燕王萧孝穆以东征将士凯还,戎服见上,上大加宴劳。翌日,以孝穆为东平王、东京留守,国舅详稳、驸马都尉萧匹敌封兰陵郡王,奚王蒲奴加侍中;以权燕京留守兼侍中萧惠为燕京统军使,前统军委窊大将军、节度使,宰相兼枢密使马保忠权知燕京留守,奚王府都监萧阿古轸东京统军使。诏渤海旧族有勋劳材力者叙用,馀分居来、隰、迁、润等州。十二月乙巳,宋遣梅询、王令杰来贺千龄节。漆水郡王耶律敌烈加尚父,乌古部节度使萧普达为乙室部大王,尚书左仆射萧琳为临海军节度使。
shí yī nián chūn zhēng yuè jǐ yǒu shuò, rú hùn tóng jiāng. èr yuè, rú cháng chūn hé. sān yuè, shàng bù yù. xià wǔ yuè, dà yǔ shuǐ, zhū hé héng liú, jiē shī gù dào. liù yuè dīng chǒu shuò, zhù bì dà fú hé zhī běi. jǐ mǎo, dì bēng yú xíng gōng, nián liù shí yī, zài wèi sì shí jiǔ nián. jǐng fú yuán nián rùn shí yuè rén shēn, shàng zūn shì yuē wén wǔ dà xiào xuān huáng dì, miào hào shèng zōng.
十一年春正月己酉朔,如混同江。二月,如长春河。三月,上不豫。夏五月,大雨水,诸河横流,皆失故道。六月丁丑朔,驻跸大福河之北。己卯,帝崩于行宫,年六十一,在位四十九年。景福元年闰十月壬申,上尊谥曰文武大孝宣皇帝,庙号圣宗。
zàn yuē: shèng zōng yòu chōng sì wèi, zhèng chū cí wéi. jí sòng rén èr dào lái gōng, qīn yù jiǎ zhòu, yī jǔ ér fù yàn yún, pò xìn bīn, zài jǔ ér lìn hé shuò, bù yì wěi yú! jì ér chǐ xīn yī qǐ, jiā bīng bù xiáng, dōng yǒu chá tuó zhī bài, xī yǒu gān zhōu zhī sàng, cǐ niǔ yú cháng shèng zhī guò yě. rán qí jiàn zuò sì shí jiǔ nián, lǐ yuān zhì, jǔ cái xíng, chá tān cán, yì shē tiě, lù sǐ shì zhī zǐ sūn, zhèn zhū bù zhī pín fá, zé yíng hé bù zhōng zhī zuì, què gāo lí nǚ lè zhī guī. liáo zhī zhū dì, zài wèi cháng jiǔ, lìng míng wú qióng, qí wéi shèng zōng hū!
赞曰:圣宗幼冲嗣位,政出慈闱。及宋人二道来攻,亲御甲胄,一举而复燕、云,破信、彬,再举而躏河、朔,不亦伟欤!既而侈心一启,佳兵不祥,东有茶、陀之败,西有甘州之丧,此狃于常胜之过也。然其践阼四十九年,理冤滞,举才行,察贪残,抑奢僣,录死事之子孙,振诸部之贫乏,责迎合不忠之罪,却高丽女乐之归。辽之诸帝,在位长久,令名无穷,其唯圣宗乎!