xī shān zhě, gāo mì rén. mào fàn wèi yè, cháng kè méng yí jiān. yī rì tú zhōng zǔ yǔ, zhì xiē chù, yè yǐ shēn, biàn kòu wú yīng. pái huái dǐ xià. hū èr fēi huō kāi, yī sǒu chū, yāo kè rù, shān xǐ cóng zhī. zhí jiǎn dēng kè, táng shàng bìng wú jǐ tà. sǒu yuē: wǒ lián kè wú guī, gù xiāng róng nà. wǒ shí fēi mài shí gū yǐn zhě. jiā xià zhǐ yǒu lǎo jīng ruò nǚ, yǐ mián shú yǐ. suī yǒu sù yáo, kǔ shǎo pēng yù, wù xián lěng chuài yě. yán yǐ, biàn rù. shǎo qǐng, yǐ zú chuáng lái zhì dì shàng, cù kè zuò yòu xié yī duǎn zú jǐ zhì: wǎng lái dié xiè. shān qǐ zuò bù zì ān, yè lìng zàn xī.
奚山者,高密人。貿販為業,常客蒙沂間。一日途中阻雨,至歇處,夜已深,遍叩無應。徘徊底下。忽二扉豁開,一叟出,邀客入,山喜從之。縶蹇登客,堂上並無几榻。叟曰:「我憐客無歸,故相容納。我實非賣食沽飲者。家下止有老荊弱女,已眠熟矣。雖有宿餚,苦少烹鬻,勿嫌冷啜也。」言已,便入。少頃,以足床來置地上,促客坐;又攜一短足幾至:往來蹀躞。山起坐不自安,曳令暫息。
shǎo jiān, yī nǚ láng chū xíng jiǔ. sǒu gù yuē: wǒ jiā ā xiān xìng yǐ. shì zhī, nián shí liù qī, yǎo tiǎo xiù ruò, fēng zhì yān rán. shān yǒu shǎo dì wèi hūn, qiè shǔ yì yān. yīn wèn sǒu qīng guàn zūn fá, dá yún: shì xū, xìng gǔ. zi sūn yāo zhé, shèng yǒu cǐ nǚ. shì bù rěn jiǎo qí hān shuì, xiǎng lǎo jīng huàn qǐ yǐ. wèn: xù jiā ā shuí? dá yún: wèi zì. shān qiè xǐ. jì ér pǐn wèi zá chén, shì suǒ sù jù. shí yǐ, zhì xiè yuē: píng shuǐ zhī rén, suì méng chǒng huì, méi chǐ suǒ bù gǎn wàng. yuán wēng shèng dé, nǎi gǎn jù chén pǔ lǔ: pū yǒu dì sān láng, shí qī suì yǐ. dú shū sì yè, pō bù míng wán. yù qiú yuán xì, bù xián hán jiàn fǒu? sǒu xǐ yuē: lǎo fū zài cǐ, yì shì qiáo yù. tǎng dé xiāng tuō, biàn jiǎ yī lú, yí jiā ér wǎng, shù miǎn xuán niàn. shān dōu yīng zhī, suì qǐ zhǎn xiè. sǒu yīn qín ān zhì ér qù. jī jì míng, sǒu chū, hū kè guàn mù. shù zhuāng yǐ, chóu yǐ fàn jīn. gù cí yuē: liú kè yī fàn, wàn wú shòu jīn zhī lǐ shěn fù wèi hūn yīn hū? jì bié, kè yuè yú nǎi fǎn. qù cūn lǐ yú, yù lǎo ǎo lǜ yī nǚ láng, guān fú jǐn sù. jì jìn, yí sì ā xiān. nǚ láng yì pín zhuǎn gù, yīn bǎ ǎo mèi, fù ěr bù zhī hé cí. ǎo biàn tíng bù, xiàng shān yuē: jūn xī xìng hū? shān yuē: rán. ǎo cǎn róng yuē: bù xìng lǎo wēng yā yú bài dǔ, jīn jiāng shàng mù. jiā xū wú rén, qǐng shǎo dài lù cè, xíng jí hái yě. suì rù lín qù, yí shí shǐ lái. tú yǐ hūn míng, suì yǔ xié xíng. dào qí gū ruò, bù jué āi tí, shān yì suān cè. ǎo yuē: cǐ chù rén qíng dà bù píng shàn, gū shuāng nán yǐ guò dù. ā xiān jì wèi jūn jiā fù, guò cǐ kǒng chí shí rì, bù rú zǎo yè tóng guī. shān kě zhī.
少間,一女郎出行酒。叟顧曰:「我家阿纖興矣。」視之,年十六七,窈窕秀弱,風致嫣然。山有少弟未婚,竊屬意焉。因問叟清貫尊閥,答云:「士虛,姓古。子孫夭折,剩有此女。適不忍攪其酣睡,想老荊喚起矣。」問:「婿家阿誰?」答云:「未字。」山竊喜。既而品味雜陳,似所宿具。食已,致謝曰:「萍水之人,遂蒙寵惠,沒齒所不敢忘。緣翁盛德,乃敢遽陳樸魯:仆有弟三郎,十七歲矣。讀書肆業,頗不冥頑。欲求援系,不嫌寒賤否?」叟喜曰:「老夫在此,亦是僑寓。倘得相托,便假一廬,移家而往,庶免懸念。」山都應之,遂啟展謝。叟殷勤安置而去。雞既鳴,叟出,呼客盥沐。束裝已,酬以飯金。固辭曰:「留客一飯,萬無受金之理;矧附為婚姻乎?」既別,客月余乃返。去村里余,遇老媼率一女郎,冠服盡素。既近,疑似阿纖。女郎亦頻轉顧,因把媼袂,附耳不知何辭。媼便停步,向山曰:「君奚姓乎?」山曰:「然。」媼慘容曰:「不幸老翁壓於敗堵,今將上墓。家虛無人,請少待路側,行即還也。」遂入林去,移時始來。途已昏冥,遂與偕行。道其孤弱,不覺哀啼,山亦酸惻。媼曰:「此處人情大不平善,孤孀難以過度。阿纖既為君家婦,過此恐遲時日,不如早夜同歸。」山可之。
jì zhì jiā, ǎo tiāo dēng gōng kè yǐ, wèi shān yuē: yì jūn jiāng zhì, chǔ sù dōu yǐ tiào qù shàng cún èr shí yú shí, yuǎn mò zhì zhī. běi qù sì wǔ lǐ, cūn zhōng dì yī mén yǒu tán èr quán zhě, shì wú shòu zhǔ. jūn wù dàn láo, xiān yǐ zūn chéng yùn yī náng qù, kòu mén ér gào zhī, dàn dào nán cūn zhōng gǔ lǎo yǒu shù shí sù, tiào zuò lù yòng, fán qū tí qiào yī zhì zhī yě. jí yǐ náng sù fù shān. shān cè jiǎn qù, kòu mén, yī shuò fù nán zǐ chū, gào yǐ gù, qīng náng xiān guī. é yǒu liǎng fū yǐ wǔ luó zhì. ǎo yǐn shān zhì sù suǒ, nǎi zài jiào zhōng. shān xià wèi cāo liàng zhí gài, mǔ fàng nǚ shōu, qǐng kè yíng zhuāng, fù zhī yǐ qù. fán sì fǎn ér sù shǐ jǐn. jì ér yǐ jīn shòu ǎo. ǎo liú qí yī rén èr chù, zhì rèn suì dōng. xíng èr shí lǐ, tiān shǐ shǔ. zhì yī shì, shì tóu lìn qí, tán pū nǎi fǎn. jì guī, shān yǐ qíng gào fù mǔ. xiāng jiàn shén xǐ, zài yǐ bié dì guǎn ǎo, bo jí wèi sān láng wán hūn. ǎo zhì lián zhuāng shén bèi. ā xiān guǎ yán shǎo nù, huò yǔ yán, dàn yǒu wēi xiào, zhòu yè jī zhī wú tíng guǐ, yǐ shì shàng xià jù lián yuè zhī. zhǔ sān láng yuē: jì yǔ dà bó: zài guò xī dào, wù yán wú mǔ zǐ yě. jū sān sì nián, xī jiā yì fù, sān láng rù pàn yǐ.
既至家,媼挑燈供客已,謂山曰:「意君將至,儲粟都已糶去;尚存二十餘石,遠莫致之。北去四五里,村中第一門有談二泉者,是吾售主。君勿憚勞,先以尊乘運一囊去,叩門而告之,但道南村中古姥有數石粟,糶作路用,煩驅蹄躈一致之也。」即以囊粟付山。山策蹇去,叩門,一碩腹男子出,告以故,傾囊先歸。俄有兩夫以五騾至。媼引山至粟所,乃在窖中。山下為操量執概,母放女收,頃刻盈裝,付之以去。凡四返而粟始盡。既而以金授媼。媼留其一人二畜,治任遂東。行二十里,天始曙。至一市,市頭賃騎,談仆乃返。既歸,山以情告父母。相見甚喜,再以別第館媼,卜吉為三郎完婚。媼治奩裝甚備。阿纖寡言少怒,或與言,但有微笑,晝夜績織無停晷,以是上下俱憐悅之。囑三郎曰:「寄語大伯:再過西道,勿言吾母子也。」居三四年,奚家益富,三郎入泮矣。
yī rì shān sù gǔ zhī jiù lín, ǒu jí nǎng nián wú guī, tóu sù wēng ǎo zhī shì. zhǔ rén yuē: kè wù yǐ. dōng lín wèi ā bó bié dì, sān nián qián jū zhě zhé dǔ guài yì, gù kōng fèi shén jiǔ, yǒu hé wēng ǎo xiāng liú? shān yà zhī, ér wèi shēn xìn. zhǔ rén yòu yuē: cǐ zhái xiàng kōng shí nián wú gǎn rù zhě. yī rì dì hòu qiáng qīng, bó wǎng shì zhī, zé shí yā jù shǔ rú māo, wěi zài wài yóu yáo. jí guī, hū zhòng wǎng shì, zé yǐ miǎo yǐ. qún yí shì wù wèi yāo. hòu shí yú rì fù rù shì, jì wú xíng shēng yòu nián yú shǐ yǒu jū rén. shān yì qí zhī. guī jiā sī yǔ, qiè yí xīn fù fēi rén, yīn wèi sān láng lǜ ér sān láng dǔ ài rú cháng. jiǔ zhī, jiā rén jìng xiāng cāi yì. nǚ wēi chá zhī, zhì yè yǔ sān láng yuē: qiè cóng jūn shù nián, wèi cháng shǎo shī fù dé jīn zhì zhī bù yǐ rén chǐ, qǐng cì lí hūn shū, tīng jūn zì zé liáng ǒu. yīn qì xià. sān láng yuē: qū qū cùn xīn, yí suǒ sù zhī. zì qīng rù mén, jiā rì yì fēng, xián yǐ fú zé guī qīng, wū dé yǒu yì yán? nǚ yuē: jūn wú èr xīn, qiè qǐ bù zhī dàn zhòng kǒu fēn yún, kǒng bù miǎn qiū shàn zhī juān. sān láng zài sì wèi jiě, nǎi yǐ.
一日山宿古之舊鄰,偶及曩年無歸,投宿翁媼之事。主人曰:「客誤矣。東鄰為阿伯別第,三年前居者輒睹怪異,故空廢甚久,有何翁媼相留?」山訝之,而未深信。主人又曰:「此宅向空十年無敢入者。一日第後牆傾,伯往視之,則石壓巨鼠如貓,尾在外猶搖。急歸,呼眾往視,則已渺矣。群疑是物為妖。後十餘日復入試,寂無形聲;又年余始有居人。」山益奇之。歸家私語,竊疑新婦非人,陰為三郎慮;而三郎篤愛如常。久之,家人競相猜議。女微察之,至夜語三郎曰:「妾從君數年,未嘗少失婦德;今置之不以人齒,請賜離婚書,聽君自擇良偶。」因泣下。三郎曰:「區區寸心,宜所夙知。自卿入門,家日益豐,咸以福澤歸卿,烏得有異言?」女曰:「君無二心,妾豈不知;但眾口紛紜,恐不免秋扇之捐。」三郎再四慰解,乃已。
shān zhōng bù shì, rì qiú shàn pū zhī māo yǐ chān qí yì. nǚ suī bù jù, rán cù cù bù kuài. yī xī wèi ǎo xiǎo yàng, cí sān láng shěng shì zhī. tiān míng sān láng wǎng xùn. zé shì yǐ kōng yǐ. hài jí, shǐ rén sì tú zōng jī, bìng wú xiāo xī. zhōng xīn yíng yíng, qǐn shí dōu fèi. ér fù xiōng jiē yǐ wèi xìng, jiāng wèi xù hūn ér sān láng shū bù yì. yòu nián yú, yīn wèn yǐ jué. fù xiōng zhé xiāng qiào zé, bù dé yǐ, miǎn mǎi yī qiè, rán sī ā xiān bù shuāi. yòu shù nián, xī jiā rì jiàn pín, yóu shì xián yì ā xiān.
山終不釋,日求善撲之貓以覘其異。女雖不懼,然蹙蹙不快。一夕謂媼小恙,辭三郎省侍之。天明三郎往訊。則室已空矣。駭極,使人四途蹤跡,並無消息。中心營營,寢食都廢。而父兄皆以為幸,將為續婚;而三郎殊不懌。又年余,音問已絕。父兄輒相誚責,不得已,勉買一妾,然思阿纖不衰。又數年,奚家日漸貧,由是咸憶阿纖。
yǒu shū dì lán yǐ shì zhì jiāo, yū dào sù biǎo qī lù shēng jiā. yè wén lín kū shén āi, wèi huáng jié wèn. jí fǎn, yòu wén zhī, yīn wèn zhǔ rén. dá yún: shù nián qián yǒu guǎ mǔ gū nǚ, jiù jū yú cǐ. yuè qián lǎo sǐ, nǚ dú chù wú yī xiàn zhī qīn, shì yǐ āi ěr. wèn: hé xìng? yuē: xìng gǔ. cháng bì hù bù yǔ lǐ shè tōng, gù wèi xī qí jiā shì. lán jīng yuē: shì wú sǎo yě! suì wǎng kuǎn fēi. yǒu rén huī tì chū, gé fēi wèn yuē: kè hé rén? wǒ jiā gù wú nán zǐ. lán xì kuī ér yáo shěn zhī, guǒ sǎo, biàn yuē: sǎo qǐ guān, wǒ shì shū jiā ā suì. nǚ bá guān nà rù, sù qí gū kǔ qī chuàng bēi huái. lán yuē: sān xiōng yì niàn pō kǔ, fū qī jí yǒu guāi wù, hé suì yuǎn dùn zhì cǐ? jí yù lìn yú tóng guī. nǚ chuàng rán yuē: wǒ yǐ rén bù chǐ shù gù, suì yǔ mǔ xié yǐn jīn yòu fǎn ér yī rén, shuí bù jiā bái yǎn? rú yù fù hái, dāng yǔ dà xiōng fēn chuī bù rán, xíng rǔ yào qiú sǐ ěr!
有叔弟嵐以事至膠,迂道宿表戚陸生家。夜聞鄰哭甚哀,未遑詰問。及返,又聞之,因問主人。答云:「數年前有寡母孤女,僦居於此。月前姥死,女獨處無一線之親,是以哀耳。」問:「何姓?」曰:「姓古。嘗閉戶不與里社通,故未悉其家世。」嵐驚曰:「是吾嫂也!」遂往款扉。有人揮涕出,隔扉問曰:「客何人?我家故無男子。」嵐隙窺而遙審之,果嫂,便曰:「嫂啟關,我是叔家阿遂。」女拔關納入,訴其孤苦、悽愴悲懷。嵐曰:「三兄憶念頗苦,夫妻即有乖迕,何遂遠遁至此?」即欲賃輿同歸。女愴然曰:「我以人不齒數故,遂與母偕隱;今又返而依人,誰不加白眼?如欲復還,當與大兄分炊;不然,行乳藥求死耳!」
lán guī yǐ gào sān láng. sān láng xīng yè chí qù, fū qī xiàng jiàn, gè yǒu tì tì. cì rì gào qí wū zhǔ. wū zhǔ xiè jiān shēng, kuī nǚ měi, yīn yù tú zhì wèi qiè, shù nián bù qǔ wū zhí, pín fēng shì ǎo, ǎo jué zhī. ǎo sǐ, qiè xìng kě méi, ér sān láng hū zhì. tōng jì fáng zū yǐ liú nán zhī. sān láng jiā gù bù fēng, wén jīn duō, yǒu yōu sè. nǚ yuē: bù fáng. yǐn sān láng shì cāng chǔ, yuē sù sān shí yú shí, cháng zū yǒu yú. sān láng xǐ yǐ gào xiè, xiè bù shòu sù, gù suǒ jīn. nǚ tàn yuē: cǐ jiē qiè shēn zhī è zhàng yě! suì yǐ qí qíng gào sān láng. sān láng nù, jiāng sòng yú yì. lù shì zhǐ zhī, wèi sàn sù yú lǐ dǎng, liǎn zī cháng xiè, yǐ chē sòng liǎng rén guī.
嵐歸以告三郎。三郎星夜馳去,夫妻相見,各有涕洟。次日告其屋主。屋主謝監生,窺女美,陰欲圖致為妾,數年不取屋直,頻風示媼,媼絕之。媼死,竊幸可媒,而三郎忽至。通計房租以留難之。三郎家故不豐,聞金多,有憂色。女曰:「不妨。」引三郎視倉儲,約粟三十餘石,償租有餘。三郎喜以告謝,謝不受粟,故索金。女嘆曰:「此皆妾身之惡幛也!」遂以其情告三郎。三郎怒,將訟於邑。陸氏止之,為散粟於里黨,斂資償謝,以車送兩人歸。
sān láng shí gào fù mǔ, yǔ xiōng xī jū. ā xiān chū sī jīn, rì jiàn cāng lǐn, ér jiā zhōng shàng wú dān shí, gòng qí zhī. nián yú yàn shì, zé cāng zhōng mǎn yǐ. yòu bù shù nián, jiā zhōng dà fù ér shān kǔ pín. nǚ qǐng wēng gū zì yǎng zhī zhé yǐ jīn sù zhōu xiōng, xí yǐ wèi cháng. sān láng xǐ yuē: liáo kě wèi bù niàn jiù è yǐ. nǚ yuē: bǐ zì ài dì ěr. qiě fēi xiōng, qiè hé yuán shí sān láng zāi? hòu yì wú shén guài yì.
三郎實告父母,與兄析居。阿纖出私金,日建倉廩,而家中尚無儋石,共奇之。年余驗視,則倉中滿矣。又不數年,家中大富;而山苦貧。女請翁姑自養之;輒以金粟周兄,習以為常。三郎喜曰:「聊可謂不念舊惡矣。」女曰:「彼自愛弟耳。且非兄,妾何緣識三郎哉?」後亦無甚怪異。