ruì yún, háng zhī míng jì, sè yì wú shuāng. nián shí sì. qí mǔ cài ǎo, jiāng shǐ chū yīng dá. ruì yún yuē: cǐ nú zhōng shēn fā rèn zhī shǐ, bù kě cǎo cǎo. jià yóu mǔ dìng, kè zé tīng nú zì zé zhī, ǎo yuē: nuò. nǎi dìng jià shí wǔ jīn, zhú rì jiàn kè. kè qiú jiàn zhě bì zhì: zhì hòu zhě jiē yǐ yì, chóu yǐ huà báo zhě yī chá ér yǐ. ruì yún míng zào yǐ jiǔ, fù shāng guì jiè, jiē zhǒng yú mén.
瑞雲,杭之名妓,色藝無雙。年十四。其母蔡媼,將使出應答。瑞雲曰:「此奴終身發軔之始,不可草草。價由母定,客則聽奴自擇之,」媼曰:「諾。」乃定價十五金,逐日見客。客求見者必贄:贄厚者接以弈,酬以畫;薄者一茶而已。瑞雲名噪已久,富商貴介,接踵於門。
yú háng hè shēng, cái míng sù zhe, ér jiā jǐn zhōng zī. sù yǎng ruì yún, gù wèi gǎn nǐ tóng yuān mèng, yì jié wēi zhì, jì dé yī dǔ fāng zé, qiè kǒng qí yuè rén jì duō, bù yǐ hán suān zài yì jí zhì xiāng jiàn yī tán, ér kuǎn jiē shū yīn. zuò yǔ liáng jiǔ, méi mù hán qíng, zuò shī zèng shēng yuē: hé shì qiú jiāng zhě, lán qiáo kòu xiǎo guān? yǒu xīn xún yù chǔ, duān zhī zài rén jiān. shēng de shī kuáng xǐ, gèng yù yǒu yán, hū xiǎo huán lái bái kè zhì, shēng cāng cù suì bié. jì guī, yín wán shī yì, mèng hún yíng rǎo. guò yī èr rì, qíng bù zì yǐ, xiū zhì fù wǎng. ruì yún jiē jiàn liáng huān. yí zuò jìn shēng, qiǎo rán yuē: néng tú yī xiāo zhī jù fǒu? shēng yuē: qióng cù zhī shì, wéi yǒu chī qíng kě xiàn zhī jǐ. yī sī zhī zhì, yǐ jié mián báo. dé jìn fāng róng, sī yuàn yǐ zú ruò jī fū zhī qīn, hé gǎn zuò cǐ mèng xiǎng. ruì yún wén zhī, qī rán bù lè, xiāng duì suì wú yī yǔ. shēng jiǔ zuò bù chū, ǎo pín huàn ruì yún yǐ cù zhī, shēng nǎi guī. xīn shén yì yì, sī yù qìng jiā yǐ bó yī cì, ér gèng jǐn ér bié, cǐ qíng fù hé kě nài? chóu sī jí cǐ, rè niàn dōu xiāo, yóu shì yīn xī suì jué.
餘杭賀生,才名夙著,而家僅中資。素仰瑞雲,固未敢擬同鴛夢,亦竭微贄,冀得一睹芳澤,竊恐其閱人既多,不以寒酸在意;及至相見一談,而款接殊殷。坐語良久,眉目含情,作詩贈生曰:「何事求漿者,藍橋叩曉關?有心尋玉杵,端只在人間。」生得詩狂喜,更欲有言,忽小鬟來白「客至」,生倉猝遂別。既歸,吟玩詩意,夢魂縈擾。過一二日,情不自已,修贄復往。瑞雲接見良歡。移坐近生,悄然曰:「能圖一宵之聚否?」生曰:「窮踧之士,惟有痴情可獻知己。一絲之贄,已竭綿薄。得近芳容,私願已足;若肌膚之親,何敢作此夢想。」瑞雲聞之,戚然不樂,相對遂無一語。生久坐不出,媼頻喚瑞雲以促之,生乃歸。心甚悒悒,思欲罄家以博一次,而更盡而別,此情復何可耐?籌思及此,熱念都消,由是音息遂絕。
ruì yún zé xù shù yuè, bù dé yī dāng, ǎo huì, jiāng qiáng duó zhī. yī rì yǒu xiù cái tóu zhì, zuò yǔ shǎo shí, biàn qǐ, yǐ yī zhǐ àn nǚ é yuē: kě xī, kě xī! suì qù. ruì yún sòng kè fǎn, gòng shì é shàng yǒu zhǐ yìn hēi rú mò, zhuó zhī yì zhēn guò shù rì mò hén yì kuò nián yú lián é chè zhǔn yǐ, jiàn zhě zhé xiào, ér chē mǎ zhī jī yǐ jué. ǎo chì qù zhuāng shì, shǐ yǔ bì bèi wǔ. ruì yún yòu rěn ruò, bù rèn qū shǐ, rì yì qiáo cuì. hè wén ér guò zhī, jiàn péng shǒu chú xià, chǒu zhuàng lèi guǐ. jǔ mù jiàn shēng, miàn bì zì yǐn. hè lián zhī, biàn yǔ ǎo yán yuàn shú zuò fù. ǎo xǔ zhī. hè huò tián qīng zhuāng, mǎi zhī yǐ guī. rù mén, qiān yī lǎn tì, bù gǎn yǐ kàng lì zì jū, yuàn bèi qiè yìng, yǐ qí lái zhě. hè yuē: rén shēng suǒ zhòng zhě zhī jǐ: qīng shèng shí yóu néng zhī wǒ, wǒ qǐ yǐ shuāi gù wàng qīng zāi! suì bù fù qǔ. wén zhě yòu shān xiào zhī, ér shēng qíng yì dǔ. jū nián yú ǒu zhì sū, yǒu hé shēng yǔ tóng zhǔ rén, hū wèn: háng yǒu míng jì ruì yún, jìn rú hé yǐ? hè yuē: shì rén yǐ. wèn: hé rén? yuē: qí rén lǜ yǔ pū děng. hé yuē: ruò néng rú jūn, kě wèi dé rén yǐ. bù zhī qí jià jǐ hé? hè yuē: yuán yǒu qí jí, gū cóng jiàn shòu ěr. bù rán, rú pū zhě, hé néng yú gōu lán zhōng mǎi jiā lì zāi! yòu wèn: qí rén guǒ néng rú jūn fǒu? hè yǐ qí wèn zhī yì, yīn fǎn jié zhī. hé xiào yuē: shí bù xiāng qī: xī céng yī jìn qí fāng yí, shén xī qí yǐ jué shì zhī zī, ér liú luò bù ǒu, gù yǐ xiǎo shù huì qí guāng ér bǎo qí pú, liú dài lián cái zhě zhī zhēn shǎng ěr. hè jí wèn yuē: jūn néng diǎn zhī, yì néng dí zhī fǒu? hé xiào yuē: wū dé bù néng? dàn xū qí rén yī chéng qiú ěr! hè qǐ bài yuē: ruì yún zhī xù, jí mǒu shì yě. hé xǐ yuē: tiān xià wéi zhēn cái rén wèi néng duō qíng, bù yǐ yán chī yì niàn yě. qǐng cóng jūn guī, biàn zèng yī jiā rén. suì tóng fǎn háng.
瑞雲擇婿數月,不得一當,媼恚,將強奪之。一日有秀才投贄,坐語少時,便起,以一指按女額曰:「可惜,可惜!」遂去。瑞雲送客返,共視額上有指印黑如墨,濯之益真;過數日墨痕益闊;年余連額徹准矣,見者輒笑,而車馬之跡以絕。媼斥去妝飾,使與婢輩伍。瑞雲又荏弱,不任驅使,日益憔翠。賀聞而過之,見蓬首廚下,丑狀類鬼。舉目見生,面壁自隱。賀憐之,便與媼言願贖作婦。媼許之。賀貨田傾裝,買之以歸。入門,牽衣攬涕,不敢以伉儷自居,願備妾媵,以俟來者。賀曰:「人生所重者知己:卿盛時猶能知我,我豈以衰故忘卿哉!」遂不復娶。聞者又姍笑之,而生情益篤。居年余偶至蘇,有和生與同主人,忽問:「杭有名妓瑞雲,近如何矣?」賀曰:「適人矣。」問:「何人?」曰:「其人率與仆等。」和曰:「若能如君,可謂得人矣。不知其價幾何?」賀曰:「緣有奇疾,姑從賤售耳。不然,如仆者,何能於勾欄中買佳麗哉!」又問:「其人果能如君否?」賀以其問之異,因反詰之。和笑曰:「實不相欺:昔曾一覲其芳儀,甚惜其以絕世之姿,而流落不偶,故以小術晦其光而保其璞,留待憐才者之真賞耳。」賀急問曰:「君能點之,亦能滌之否?」和笑曰:「烏得不能?但須其人一誠求耳!」賀起拜曰:「瑞雲之婿,即某是也。」和喜曰:「天下惟真才人為能多情,不以妍媸易念也。請從君歸,便贈一佳人。」遂同返杭。
dǐ jiā, hè jiāng mìng jiǔ. hé zhǐ zhī yuē: xiān xíng wú fǎ, dāng xiān lìng zhì jù zhě yǒu huān xīn yě. jí lìng yǐ guàn qì zhù shuǐ, jǐ zhǐ ér shū zhī, yuē: zhuó zhī dāng yù. rán xū qīn chū yī xiè yī rén yě. hè xǐ xiè, xiào pěng ér qù, lì qí ruì yún zì huì zhī, suí shǒu guāng jié, yàn lì yī rú dāng nián. fū fù gòng dé zhī, tóng chū zhǎn xiè, ér kè yǐ miǎo, biàn mì zhī bù dé, yì qí qí xiān yú?
抵家,賀將命酒。和止之曰:「先行吾法,當先令治具者有歡心也。」即令以盥器貯水,戟指而書之,曰:「濯之當愈。然須親出一謝醫人也。」賀喜謝,笑捧而去,立俟瑞雲自靧之,隨手光潔,艷麗一如當年。夫婦共德之,同出展謝,而客已渺,遍覓之不得,意其其仙歟?