tài yuán gěng shì, gù dà jiā, dì zhái hóng kuò. hòu líng yí, lóu shě lián gèn, bàn kuàng fèi zhī, yīn shēng guài yì, táng mén zhé zì kāi yǎn, jiā rén héng zhōng yè hài huā. gěng huàn zhī, yí jū bié shù, liú yī lǎo wēng mén yān. yóu cǐ huāng luò yì shén, huò wén xiào yǔ gē chuī shēng.
太原耿氏,故大家,第宅弘闊。後凌夷,樓舍連亘,半曠廢之,因生怪異,堂門輒自開掩,家人恆中夜駭嘩。耿患之,移居別墅,留一老翁門焉。由此荒落益甚,或聞笑語歌吹聲。
gěng yǒu cóng zi qù bìng, kuáng fàng bù jī, zhǔ wēng yǒu suǒ wén jiàn, bēn gào zhī. zhì yè, jiàn lóu shàng dēng guāng míng miè, zǒu bào shēng. shēng yù rù chān qí yì, zhǐ zhī bù tīng. mén hù sù suǒ xí shí, jìng bō hāo péng, qū zhé ér rù. dēng lóu, chū wú shǎo yì. chuān lóu ér guò, wén rén yǔ qiē qiē. qián kuī zhī, jiàn jù zhú shuāng shāo, qí míng rú zhòu. yī sǒu rú guān nán miàn zuò, yī ǎo xiāng duì, jù nián sì shí yú. dōng xiàng yī shào nián, kě èr shí xǔ. yòu yī nǚ láng, cái jí jī ěr. jiǔ zì mǎn àn, wéi zuò xiào yǔ. shēng tū rù, xiào hū yuē: yǒu bù sù zhī kè yī rén lái! qún jīng bēn nì. dú sǒu chà wèn: shuí hé rù rén guī tà? shēng yuē: cǐ wǒ jiā yě, jūn zhàn zhī. zhǐ jiǔ zì yǐn, bù yāo zhǔ rén, wú nǎi tài lìn? sǒu shěn dì zhī, yuē: fēi zhǔ rén yě. shēng yuē: wǒ kuáng shēng gěng qù bìng, zhǔ rén zhī cóng zi ěr. sǒu zhì jìng yuē: jiǔ yǎng shān dòu! nǎi yī shēng rù, biàn hū jiā rén yì zhuàn, shēng zhǐ zhī. sǒu nǎi zhuó kè. shēng yuē: wú bèi tōng jiā, zuò kè wú yōng jiàn bì, hái qí zhāo yǐn. sǒu hū: xiào ér! é shào nián zì wài rù. sǒu yuē: cǐ tún ér yě. yī ér zuò, lüè shěn mén fá. sǒu zì yán: yì jūn xìng hú. shēng sù háo, tán lùn fēng shēng, xiào ér yì tì tǎng, qīng tǔ jiān, yǎ xiàng ài yuè. shēng èr shí yī, zhǎng xiào ér èr suì, yīn dì zhī. sǒu yuē: wén jūn zǔ zuǎn tú shān wài chuán, zhī zhī hū? dá yuē: zhī zhī. sǒu yuē: wǒ tú shān shì zhī miáo yì yě. táng yǐ hòu, pǔ xì yóu néng yì zhī wǔ dài ér shàng wú chuán yān. xìng gōng zǐ yī chuí jiào yě. shēng lüè shù tú shān nǚ zuǒ yǔ zhī gōng, fěn shì duō cí, miào xù quán yǒng. sǒu dà xǐ, wèi zǐ yuē: jīn xìng de wén suǒ wèi wén. gōng zǐ yì fēi tā rén, kě qǐng ā mǔ jí qīng fèng lái gòng tīng zhī, yì lìng zhī wǒ zǔ dé yě. xiào ér rù wéi zhōng. shǎo shí ǎo xié nǚ láng chū, shěn gù zhī, ruò tài shēng jiāo, qiū bō liú huì, rén jiān wú qí lì yě. sǒu zhǐ ǎo yuē: cǐ wèi lǎo jīng. yòu zhǐ nǚ láng: cǐ qīng fèng, bǐ rén zhī yóu nǚ yě. pō huì, suǒ wén jiàn zhé jì bù wàng, gù huàn lìng tīng zhī. shēng tán jìng ér yǐn, zhān gù nǚ láng, tíng dì bù zhuǎn. nǚ jué zhī, fǔ qí shǒu. shēng yǐn niè lián gōu, nǚ jí liǎn zú, yì wú yùn nù. shēng shén zhì fēi yáng, bù néng zì zhǔ, pāi àn yuē: dé fù rú cǐ, nán miàn wáng bù yì yě! ǎo jiàn shēng jiàn zuì yì kuáng, yǔ nǚ jù qù. shēng shī wàng, nǎi cí sǒu chū. ér xīn yíng yíng, bù néng wàng qíng yú qīng fèng yě.
耿有從子去病,狂放不羈,囑翁有所聞見,奔告之。至夜,見樓上燈光明滅,走報生。生欲入覘其異,止之不聽。門戶素所習識,竟撥蒿蓬,曲折而入。登樓,初無少異。穿樓而過,聞人語切切。潛窺之,見巨燭雙燒,其明如晝。一叟儒冠南面坐,一媼相對,俱年四十餘。東向一少年,可二十許。右一女郎,才及笄耳。酒胾滿案,圍坐笑語。生突入,笑呼曰:「有不速之客一人來!」群驚奔匿。獨叟詫問:「誰何入人閨闥?」生曰:「此我家也,君占之。旨酒自飲,不邀主人,毋乃太吝?」叟審諦之,曰:「非主人也。」生曰:「我狂生耿去病,主人之從子耳。」叟致敬曰:「久仰山斗!」乃揖生入,便呼家人易饌,生止之。叟乃酌客。生曰:「吾輩通家,座客無庸見避,還祈招飲。」叟呼:「孝兒!」俄少年自外入。叟曰:「此豚兒也。」揖而坐,略審門閥。叟自言:「義君姓胡。」生素豪,談論風生,孝兒亦倜儻,傾吐間,雅相愛悅。生二十一,長孝兒二歲,因弟之。叟曰:「聞君祖纂《塗山外傳》,知之乎?」答曰:「知之。」叟曰:「我塗山氏之苗裔也。唐以後,譜系猶能憶之;五代而上無傳焉。幸公子一垂教也。」生略述塗山女佐禹之功,粉飾多詞,妙緒泉涌。叟大喜,謂子曰:「今幸得聞所未聞。公子亦非他人,可請阿母及青鳳來共聽之,亦令知我祖德也。」孝兒入幃中。少時媼偕女郎出,審顧之,弱態生嬌,秋波流慧,人間無其麗也。叟指媼曰:「此為老荊。」又指女郎:「此青鳳,鄙人之猶女也。頗慧,所聞見輒記不忘,故喚令聽之。」生談竟而飲,瞻顧女郎,停睇不轉。女覺之,俯其首。生隱躡蓮鈎,女急斂足,亦無慍怒。生神志飛揚,不能自主,拍案曰:「得婦如此,南面王不易也!」媼見生漸醉益狂,與女俱去。生失望,乃辭叟出。而心縈縈,不能忘情於青鳳也。
zhì yè fù wǎng, zé lán shè yóu fāng, níng dài zhōng xiāo, jì wú shēng hāi. guī yǔ qī móu, yù xié jiā ér jū zhī, jì dé yī yù. qī bù cóng. shēng nǎi zì wǎng, dú yú lóu xià. yè fāng píng jǐ, yī guǐ pī fà rù, miàn hēi rú qī, zhāng mù shì shēng. shēng xiào, niān zhǐ yán mò zì tú, zhuó zhuó rán xiāng yǔ duì shì, guǐ cán ér qù. cì yè gēng shēn, miè zhú yù qǐn, wén lóu hòu fā jiōng, pì zhī pēng rán. jí qǐ kuī chān, zé fēi bàn qǐ. é wén lǚ shēng xì suì, yǒu zhú guāng zì fáng zhōng chū. shì zhī, zé qīng fèng yě. zhòu jiàn shēng, hài ér què tuì, jù hé shuāng fēi. shēng zhǎng guì ér zhì cí yuē: xiǎo shēng bù bì xiǎn è, shí yǐ qīng gù. xìng wú tā rén, dé yī wò shǒu wèi xiào, sǐ bù hàn ěr. nǚ yáo yǔ yuē: quán quán shēn qíng, qiè qǐ bù zhī? dàn wú shū guī xùn yán jǐn, bù gǎn fèng mìng. shēng gù āi zhī, yuē: yì bù gǎn wàng jī fū zhī qīn, dàn yī jiàn yán sè zú yǐ. nǚ shì kěn kě, qǐ guān chū, zhuō qí bì ér yè zhī. shēng kuáng xǐ, xiāng jiāng rù lóu xià, yōng ér jiā zhū xī. nǚ yuē: xìng yǒu sù fēn, guò cǐ yī xī, jí xiāng sī wú yì yǐ. wèn: hé gù? yuē: ā shū wèi jūn kuáng, gù huà lì guǐ yǐ xiāng xià, ér jūn bù dòng yě. jīn yǐ bǔ jū tā suǒ, yī jiā jiē yí shí wù fù xīn jū, ér qiè liú shǒu, míng rì jí fā yǐ. yán yǐ yù qù, yún: kǒng shū guī. shēng qiáng zhǐ zhī, yù yǔ wèi huān. fāng chí lùn jiān, sǒu yǎn rù. nǚ xiū jù wú yǐ zì róng, wǎn shǒu yī chuáng, niān dài bù yǔ. sǒu nù yuē: jiàn bèi rǔ wǒ mén hù! bù sù qù, biān tà qiě cóng qí hòu! nǚ dī tóu jí qù, sǒu yì chū. shēng wěi ér tīng zhī, hē gòu wàn duān, wén qīng fèng yīng yīng chuò qì. shēng xīn yì rú gē, dà shēng yuē: zuì zài xiǎo shēng, yǔ qīng fèng hé yǔ! tǎng yòu qīng fèng, dāo jù fū yuè, yuàn shēn shòu zhī! liáng jiǔ jì rán, nǎi guī qǐn. zì cǐ dì nèi jué bù fù shēng xī yǐ. shēng shū wén ér qí zhī, yuàn shòu yǐ jū, bù jiào zhí. shēng xǐ, xié jiā kǒu ér qiān yān. jū yú nián shén shì, ér wèi cháng xū yú wàng qīng fèng yě.
至夜復往,則蘭麝猶芳,凝待終宵,寂無聲咳。歸與妻謀,欲攜家而居之,冀得一遇。妻不從。生乃自往,讀於樓下。夜方憑几,一鬼披髮入,面黑如漆,張目視生。生笑,拈指研墨自塗,灼灼然相與對視,鬼慚而去。次夜更深,滅燭欲寢,聞樓後發扃,辟之閛然。急起窺覘,則扉半啟。俄聞履聲細碎,有燭光自房中出。視之,則青鳳也。驟見生,駭而卻退,遽闔雙扉。生長跪而致詞曰:「小生不避險惡,實以卿故。幸無他人,得一握手為笑,死不憾耳。」女遙語曰:「惓惓深情,妾豈不知?但吾叔閨訓嚴謹,不敢奉命。」生固哀之,曰:「亦不敢望肌膚之親,但一見顏色足矣。」女似肯可,啟關出,捉其臂而曳之。生狂喜,相將入樓下,擁而加諸膝。女曰:「幸有夙分,過此一夕,即相思無益矣。」問:「何故?」曰:「阿叔畏君狂,故化厲鬼以相嚇,而君不動也。今已卜居他所,一家皆移什物赴新居,而妾留守,明日即發矣。」言已欲去,云:「恐叔歸。」生強止之,欲與為歡。方持論間,叟掩入。女羞懼無以自容,挽手依床,拈帶不語。叟怒曰:「賤輩辱我門戶!不速去,鞭撻且從其後!」女低頭急去,叟亦出。生尾而聽之,訶詬萬端,聞青鳳嚶嚶啜泣。生心意如割,大聲曰:「罪在小生,與青鳳何與!倘宥青鳳,刀鋸鈇鉞,願身受之!」良久寂然,乃歸寢。自此第內絕不復聲息矣。生叔聞而奇之,願售以居,不較直。生喜,攜家口而遷焉。居逾年甚適,而未嘗須臾忘青鳳也。
huì qīng míng shàng mù guī, jiàn xiǎo hú èr, wèi quǎn bī zhú. qí yī tóu huāng cuàn qù yī zé huáng jí dào shàng, wàng jiàn shēng, yī yī āi tí,? ěr jí shǒu, shì qǐ qí yuán. shēng lián zhī, qǐ shang jīn tí bào yǐ guī. bì mén, zhì chuáng shàng, zé qīng fèng yě. dà xǐ, wèi wèn. nǚ yuē: shì yǔ bì zǐ xì, gòu cǐ dà è. tuō fēi láng jūn, bì zàng quǎn fù. wàng wú yǐ fēi lèi jiàn zēng. shēng yuē: rì qiè huái sī, xì yú hún mèng. jiàn qīng rú dé yì bǎo, hé zēng zhī yún! nǚ yuē: cǐ tiān shù yě, bù yīn diān fù, hé dé xiāng cóng? rán xìng yǐ, bì zǐ bì yán qiè yǐ sǐ, kě yǔ jūn jiān yǒng yuē ěr. shēng xǐ, lìng shě shě zhī.
會清明上墓歸,見小狐二,為犬逼逐。其一投荒竄去;一則皇急道上,望見生,依依哀啼,?耳輯首,似乞其援。生憐之,啟裳衿提抱以歸。閉門,置床上,則青鳳也。大喜,慰問。女曰:「適與婢子戲,遘此大厄。脫非郎君,必葬犬腹。望無以非類見憎。」生曰:「日切懷思,繫於魂夢。見卿如得異寶,何憎之雲!」女曰:「此天數也,不因顛覆,何得相從?然幸矣,婢子必言妾已死,可與君堅永約耳。」生喜,另舍舍之。
jī èr nián yú, shēng fāng yè dú, xiào ér hū rù. shēng chuò dú, yà jié suǒ lái, xiào ér fú dì chuàng rán yuē: jiā jūn yǒu héng nán, fēi jūn mò jiù. jiāng zì yì kěn, kǒng bù jiàn nà, gù yǐ mǒu lái. wèn: hé shì? yuē: gōng zǐ shí mò sān láng fǒu? yuē: cǐ wú nián jiā zǐ yě. xiào ér yuē: míng rì jiāng guò, tǎng xié yǒu liè hú, wàng jūn liú zhī yě. shēng yuē: lóu xià zhī xiū, gěng gěng zài niàn, tā shì bù gǎn yù wén. bì yù pū xiào mián báo, fēi qīng fèng lái bù kě! xiào ér líng tì yuē: fèng mèi yǐ yě sǐ sān nián yǐ. shēng fú yī yuē: jì ěr, zé hèn zī shēn ěr! zhí juǎn gāo yín, shū bù gù zhān. xiào ér qǐ, kū shī shēng, yǎn miàn ér qù. shēng rú qīng fèng suǒ, gào yǐ gù. nǚ shī sè yuē: guǒ jiù zhī fǒu? yuē: jiù zé jiù zhī. shì bù zhī nuò zhě, yì liáo yǐ bào qián héng ěr. nǚ nǎi xǐ yuē: qiè shǎo gū, yī shū chéng lì. xī suī huò zuì, nǎi jiā fàn yīng ěr. shēng yuē: chéng rán, dàn shǐ rén bù néng wú jiè jiè ěr. qīng guǒ sǐ, dìng bù xiāng yuán. nǚ xiào yuē: rěn zāi! cì rì, mò sān láng guǒ zhì, lòu yīng hǔ chàng, pú cóng shén hè. shēng mén nì zhī. jiàn huò qín shén duō, zhōng yī hēi hú, xuè yīn máo gé. fǔ zhī pí ròu yóu wēn. biàn tuō qiú bì, qǐ dé zhuì bǔ. mò kǎi rán jiě zèng, shēng jí fù qīng fèng, nǎi yǔ kè yǐn. kè jì qù, nǚ bào hú yú huái, sān rì ér sū, zhǎn zhuǎn fù huà wèi sǒu. jǔ mù jiàn fèng, yí fēi rén jiān. nǚ lì yán qí qíng. sǒu nǎi xià bài, cán xiè qián qiān, xǐ gù nǚ yuē: wǒ gù wèi rǔ bù sǐ, jīn guǒ rán yǐ. nǚ wèi shēng yuē: jūn rú niàn qiè, hái qí yǐ lóu zhái xiāng jiǎ, shǐ qiè dé yǐ shēn fǎn bǔ zhī sī. shēng nuò zhī. sǒu nǎn rán xiè bié ér qù, rù yè guǒ jǔ jiā lái, yóu cǐ rú jiā rén fù zǐ, wú fù cāi jì yǐ. shēng zhāi jū, xiào ér shí gòng tán yàn. shēng dí chū zi jiàn zhǎng, suì shǐ fù zhī, gài xún xún shàn jiào, yǒu shī fàn yān.
積二年余,生方夜讀,孝兒忽入。生輟讀,訝詰所來,孝兒伏地愴然曰:「家君有橫難,非君莫救。將自詣懇,恐不見納,故以某來。」問:「何事?」曰:「公子識莫三郎否?」曰:「此吾年家子也。」孝兒曰:「明日將過,倘攜有獵狐,望君留之也。」生曰:「樓下之羞,耿耿在念,他事不敢預聞。必欲仆效綿薄,非青鳳來不可!」孝兒零涕曰:「鳳妹已野死三年矣。」生拂衣曰:「既爾,則恨滋深耳!」執卷高吟,殊不顧瞻。孝兒起,哭失聲,掩面而去。生如青鳳所,告以故。女失色曰:「果救之否?」曰:「救則救之。適不之諾者,亦聊以報前橫耳。」女乃喜曰:「妾少孤,依叔成立。昔雖獲罪,乃家范應爾。」生曰:「誠然,但使人不能無介介耳。卿果死,定不相援。」女笑曰:「忍哉!」次日,莫三郎果至,鏤膺虎韔,僕從甚赫。生門逆之。見獲禽甚多,中一黑狐,血殷毛革。撫之皮肉猶溫。便托裘敝,乞得綴補。莫慨然解贈,生即付青鳳,乃與客飲。客既去,女抱狐於懷,三日而蘇,展轉復化為叟。舉目見鳳,疑非人間。女歷言其情。叟乃下拜,慚謝前愆,喜顧女曰:「我固謂汝不死,今果然矣。」女謂生曰:「君如念妾,還祈以樓宅相假,使妾得以申返哺之私。」生諾之。叟赧然謝別而去,入夜果舉家來,由此如家人父子,無復猜忌矣。生齋居,孝兒時共談宴。生嫡出子漸長,遂使傅之,蓋循循善教,有師範焉。