chái tíng bīn, tài píng rén, qī jīn shì bù yù, yòu qí dù. chái bǎi jīn mǎi qiè, jīn bào yù zhī, jīng suì ér sǐ. chái fèn chū, dú sù shù yuè, bù jiàn guī tà.
柴廷賓,太平人,妻金氏不育,又奇妒。柴百金買妾,金暴遇之,經歲而死。柴忿出,獨宿數月,不踐閨闥。
yī rì chái chū dù, jīn bēi cí zhuāng lǐ wèi zhàng fū shòu, chái bù rěn jù, shǐ tōng yán xiào. jīn shè yán nèi qǐn zhāo chái, chái cí yǐ zuì. jīn huá zhuāng zì yì chái suǒ, yuē: qiè jié chéng zhōng rì, jūn jí zuì, qǐng yī zhǎn ér bié. chái nǎi rù, zhuó jiǔ huà yán. qī cóng róng yuē: qián rì wù shā bì zǐ, jīn shén huǐ zhī. hé biàn chóu jì, suì wú jié fà qíng yé? hòu qǐng nà jīn chāi shí èr, qiè bù rǔ xiá cī yě. chái yì xǐ, zhú jǐn jiàn bá, suì zhǐ sù yān. yóu cǐ jìng ài rú chū.
一日柴初度,金卑詞莊禮為丈夫壽,柴不忍拒,始通言笑。金設筵內寢招柴,柴辭以醉。金華妝自詣柴所,曰:「妾竭誠終日,君即醉,請一盞而別。」柴乃入,酌酒話言。妻從容曰:「前日誤殺婢子,今甚悔之。何便仇忌,遂無結髮情耶?後請納金釵十二,妾不汝瑕疵也。」柴益喜,燭盡見跋,遂止宿焉。由此敬愛如初。
jīn biàn hū méi ǎo lái, zhǔ wèi wù sè jiā yìng, ér yīn shǐ qiān yán wù bào, jǐ zé gù dū cù zhī. rú shì nián yú. chái bù néng dài, biàn zhǔ qī hǎo wèi zhī gòu zhì, dé lín shì zhī yǎng nǚ. jīn yī jiàn, xǐ xíng yú sè, yǐn shí gòng zhī, zhī zé huā chuàn rèn qí suǒ qǔ. rán lín gù yàn chǎn, bù xí nǚ hóng, xiù lǚ zhī wài xū rén ér chéng. jīn yuē: wǒ sù qín jiǎn, fēi shì wáng hòu jiā, mǎi zuò huà tú kàn zhě. yú shì shòu měi jǐn, shǐ xué zhì, ruò yán shī huì dì zǐ. chū yóu ā mà, jì ér biān chǔ. chái tòng qiè yú xīn, bù néng wèi dì. ér jīn zhī lián ài lín yóu bèi yú xī, wǎng wǎng zì wèi rǔ shù, yún qiān huáng yān. dàn lǚ gēn shāo yǒu zhé hén, zé yǐ tiě zhàng jī shuāng wān, fā shǎo luàn zé pī liǎng jiá. lín bù kān qí nüè, zì jīng sǐ. chái bēi cǎn xīn mù, pō zhì yuàn duì. qī nù yuē: wǒ dài rǔ jiào niáng zǐ, yǒu hé zuì guò? chái shǐ wù qí jiān, yīn fù fǎn mù, yǒng jué qín sè zhī hǎo. yīn yú bié yè xiū fáng tà, sī gòu lì rén ér bié jū zhī.
金便呼媒媼來,囑為物色佳媵,而陰使遷延勿報,己則故督促之。如是年余。柴不能待,遍囑戚好為之購致,得林氏之養女。金一見,喜形於色,飲食共之,脂澤花釧任其所取。然林固燕產,不習女紅,繡履之外須人而成。金曰:「我素勤儉,非似王侯家,買作畫圖看者。」於是授美錦,使學制,若嚴師誨弟子。初猶呵罵,繼而鞭楚。柴痛切於心,不能為地。而金之憐愛林尤倍於昔,往往自為汝束,勻鉛黃焉。但履跟稍有摺痕,則以鐵杖擊雙彎,發少亂則批兩頰。林不堪其虐,自經死。柴悲慘心目,頗致怨懟。妻怒曰:「我代汝教娘子,有何罪過?」柴始悟其奸,因復反目,永絕琴瑟之好。陰於別業修房闥,思購麗人而別居之。
rěn rǎn bàn zài, wèi dé qí rén. ǒu huì yǒu rén zhī zàng, jiàn èr bā nǚ láng, guāng yàn yì mù, tíng dì shén chí. nǚ guài qí kuáng gù, qiū bō xié zhuǎn zhī. xún zhū rén, zhī wèi shào shì. shào pín shì, zhǐ cǐ nǚ, shǎo cōng huì, jiào zhī dú, guò mù néng le. yóu xǐ dú nèi jīng jí bīng jiàn shū. fù ài nì zhī, yǒu yì hūn zhě, zhé lìng zì zé, ér pín fù jiē shǎo suǒ kě, gù shí qī suì yóu wèi zì yě. chái dé qí duān mò, zhī bù kě tú, rán xīn dī huí zhī. yòu yì qí jiā pín, huò kě lì dòng. móu zhī shù ǎo, wú gǎn méi zhě, suì yì huī xīn, wú suǒ fù wàng.
荏苒半載,未得其人。偶會友人之葬,見二八女郎,光艷溢目,停睇神馳。女怪其狂顧,秋波斜轉之。詢諸人,知為邵氏。邵貧士,止此女,少聰慧,教之讀,過目能了。尤喜讀《內經》及冰鑒書。父愛溺之,有議婚者,輒令自擇,而貧富皆少所可,故十七歲猶未字也。柴得其端末,知不可圖,然心低徊之。又翼其家貧,或可利動。謀之數媼,無敢媒者,遂亦灰心,無所復望。
hū yǒu jiǎ ǎo zhě, yǐ huò zhū guò chái, chái gào suǒ yuàn, lù yǐ zhòng jīn, yuē: zhǐ qiú yī tòng chéng yì, qí chéng yǔ fǒu suǒ wù zé yě. wàn yī kě tú, qiān jīn bù xī. ǎo lì qí yǒu, nuò zhī, dēng mén, gù yǔ shào qī xù yǔ. dǔ nǚ, jīng zàn yuē: hǎo gè měi gū gū! jiǎ dào zhāo yáng yuàn, zhào jiā zǐ mèi hé zú shù dé! yòu wèn: xù jiā ā shuí? shào qī dá: shàng wèi. ǎo yán: ruò gè niáng zǐ, hé chóu wú wáng hòu zuò guì kè yě! shào qī tàn yuē: wáng hòu jiā suǒ bù gǎn wàng zhǐ yào gè dú shū zhǒng zi, biàn shì jiā ěr. wǒ jiā xiǎo niè yuān, fān fù lín xuǎn, shí wú yī dāng, bù jiě shì hé yì xiàng? ǎo yuē: fū rén wù xū fán yuàn. píng gè lì rén, bù zhī qián shēn xiū hé fú zé cái néng xiāo shòu dé! zuó yī dà xiào shì, chái jiā láng jūn yún: yú mǒu jiā yíng biān wàng jiàn yán sè, yuàn yǐ qiān jīn wèi pìn. cǐ fēi è chī zuò tiān é xiǎng yé? zǎo bèi lǎo shēn hē chì qù yǐ! shào qī wēi xiào bù dá. ǎo yuē: biàn shì xiù cái jiā nán yǔ jiào jì, ruò zài bié gè, shī chǐ ér dé zhàng, yí ruò kě wèi yǐ. shào qī fù xiào bù yán. ǎo fǔ zhǎng yuē: guǒ ěr, zé wèi lǎo shēn jì yì zuǒ yǐ. rì méng fū rén ài, dēng táng biàn cù xī cì jiāng jiǔ ruò dé qiān jīn, chū chē mǎ, rù lóu gé, lǎo shēn zài dào mén, zé quān zhě hē chì jí zhī yǐ. shào qī chén yín liáng jiǔ, qǐ ér qù yǔ fū yǔ yí shí huàn qí nǚ yòu yí shí sān rén bìng chū. shào qī xiào yuē: bì zǐ qí tè, duō shǎo liáng pǐ xī bù jiù, wén wèi jiàn yìng zé jiù zhī. dàn kǒng wèi rú lín xiào yě! ǎo yuē: tǎng rù mén dé yī xiǎo gē zǐ, dài fū rén biàn rú hé yé! yán yǐ, gào yǐ bié jū zhī móu. shào yì xǐ, huàn nǚ yuē: shì tóng jiǎ lǎo yán zhī. cǐ rǔ zì zhǔ zhāng, wù hòu huǐ, zhì duì fù mǔ. nǚ tiǎn rán yuē: fù mǔ ān xiǎng hòu fèng, zé yǎng yǒu jì yǐ. kuàng zì gù mìng bó, ruò dé jiā ǒu, bì jiǎn shòu shù, shǎo shòu zhé mó, wèi bì fēi fú. qián jiàn chái láng yì fú xiàng, zi sūn bì yǒu xìng zhě. ǎo dà xǐ, bēn gào. chái xǐ chū fēi wàng, jí zhì qiān jīn, bèi yú mǎ, qǔ nǚ yú bié yè, jiā rén wú gǎn yán zhě. nǚ wèi chái yuē: jūn zhī jì, suǒ wèi yàn cháo yú mù, bù móu zhāo xī zhě yě. sāi kǒu fáng shé yǐ jì bù lòu, hé kě dé níng? qǐng bù rú zǎo guī, yóu sù fā ér huò xiǎo. chái lǜ cuī cán, nǚ yuē: tiān xià wú bù kě huà zhī rén. wǒ gǒu wú guò, nù hé yóu qǐ? chái yuē: bù rán. cǐ fēi cháng zhī hàn, bù kě qíng lǐ dòng zhě. nǚ yuē: shēn wèi jiàn bì, cuī shé yì zì fēn ěr. bù rán, mǎi rì wèi huó, hé kě zhǎng yě? chái yǐ wèi shì, zhōng chóu chú ér bù gǎn jué.
忽有賈媼者,以貨珠過柴,柴告所願,賂以重金,曰:「止求一通誠意,其成與否所勿責也。萬一可圖,千金不惜。」媼利其有,諾之,登門,故與邵妻絮語。睹女,驚讚曰:「好個美姑姑!假到昭陽院,趙家姊妹何足數得!」又問:「婿家阿誰?」邵妻答:「尚未。」媼言:「若個娘子,何愁無王候作貴客也!」邵妻嘆曰:「王侯家所不敢望;只要個讀書種子,便是佳耳。我家小孽冤,翻復遴選,十無一當,不解是何意向?」媼曰:「夫人勿須煩怨。憑個麗人,不知前身修何福澤才能消受得!昨一大笑事,柴家郎君云:於某家瑩邊望見顏色,願以千金為聘。此非餓鴟作天鵝想耶?早被老身呵斥去矣!」邵妻微笑不答。媼曰:「便是秀才家難與較計,若在別個,失尺而得丈,宜若可為矣。」邵妻復笑不言。媼撫掌曰:「果爾,則為老身計亦左矣。日蒙夫人愛,登堂便促膝賜漿酒;若得千金,出車馬,入樓閣,老身再到門,則圈者呵叱及之矣。」邵妻沉吟良久,起而去與夫語;移時喚其女;又移時三人並出。邵妻笑曰:「婢子奇特,多少良匹悉不就,聞為賤媵則就之。但恐為儒林笑也!」媼曰:「倘入門得一小哥子,大夫人便如何耶!」言已,告以別居之謀。邵益喜,喚女曰:「試同賈姥言之。此汝自主張,勿後悔,致懟父母。」女腆然曰:「父母安享厚奉,則養有濟矣。況自顧命薄,若得佳偶,必減壽數,少受折磨,未必非福。前見柴郎亦福相,子孫必有興者。」媼大喜,奔告。柴喜出非望,即置千金,備輿馬,娶女於別業,家人無敢言者。女謂柴曰:「君之計,所謂燕巢於幕,不謀朝夕者也。塞口防舌以冀不漏,何可得寧?請不如早歸,猶速發而禍小。」柴慮摧殘,女曰:「天下無不可化之人。我苟無過,怒何由起?」柴曰:「不然。此非常之悍,不可情理動者。」女曰:「身為賤婢,摧折亦自分耳。不然,買日為活,何可長也?」柴以為是,終躊躇而不敢決。
yī rì chái tā wǎng, nǚ qīng yī ér chū, mìng cāng tóu kòng lǎo pìn mǎ, yī yù xié fú cóng zhī, jìng yì dí suǒ, fú dì ér chén. qī shǐ ér nù, jì niàn qí zì shǒu kě yuán, yòu jiàn róng shì jiān bēi, qì yì shāo píng. nǎi mìng bì zǐ chū jǐn yī yī zhī, yuē: bǐ báo xìng rén bō è yú zhòng, shǐ wǒ héng bèi kǒu yǔ. qí shí jiē nán zǐ bù yì, zhū bì wú xíng, yǒu yǐ jī zhī. rǔ shì niàn bèi qī ér lì jiā shì, cǐ qǐ fù shì rén yǐ? nǚ yuē: xì chá qú shì shāo huǐ zhī, dàn bù kěn xià qì ěr. yàn yún: dà zhě bù fú xiǎo. yǐ lǐ lùn: qī zhī yú fū, yóu zi zhī yú fù, shù zhī yú dí yě. fū rén ruò kěn jiǎ yǐ cí sè, zé jī yuàn kě yǐ jǐn juān. qī yún: bǐ zì bù lái, wǒ hé yǔ yān? jí mìng bì ǎo wèi zhī chú shě. xīn suī bù lè, yì zàn ān zhī.
一日柴他往,女青衣而出,命蒼頭控老牝馬,一嫗攜襆從之,竟詣嫡所,伏地而陳。妻始而怒,既念其自首可原,又見容飾兼卑,氣亦稍平。乃命婢子出錦衣衣之,曰:「彼薄倖人播惡於眾,使我橫被口語。其實皆男子不義,諸婢無行,有以激之。汝試念背妻而立家室,此豈復是人矣?」女曰:「細察渠似稍悔之,但不肯下氣耳。諺云:「大者不伏小。』以禮論:妻之於夫,猶子之於父,庶之於嫡也。夫人若肯假以詞色,則積怨可以盡捐。」妻云:「彼自不來,我何與焉?」即命婢媼為之除舍。心雖不樂,亦暫安之。
chái wén nǚ guī, jīng tì bù yǐ, qiè yì yáng rù hǔ qún, láng jí yǐ bù kān yǐ. jí bēn ér zhì, jiàn jiā zhōng jì rán, xīn shǐ wěn tiē. nǚ yíng mén ér quàn, lìng yì dí suǒ, chái yǒu nán sè. nǚ qì xià, chái yì shǎo nà. nǚ wǎng jiàn qī yuē: láng shì guī, zì cán wú yǐ jiàn fū rén, qǐ fū rén wǎng yī shān xiào zhī yě. qī bù kěn xíng, nǚ yuē: qiè yǐ yán: fū zhī yú qī, yóu dí zhī yú shù. mèng guāng jǔ àn, ér rén bù yǐ wèi chǎn, hé zāi? fēn zài zé rán ěr. qī nǎi cóng zhī, jiàn chái yuē: rǔ jiǎo tù sān kū, hé guī wèi? chái fǔ bù duì. nǚ zhǒu zhī, chái shǐ qiáng yán xiào. qī sè shāo jì, jiāng fǎn. nǚ tuī chái cóng zhī, yòu zhǔ páo rén bèi zhuó. zì shì fū qī fù hé. nǚ zǎo qǐ qīng yī wǎng cháo, guàn yǐ shòu shuì, zhí bì lǐ shén gōng. chái rù qí shì, kǔ cí zhī, shí yú xī shǐ kěn yī nà. qī yì xīn xián zhī, rán zì kuì fú rú, jī cán chéng jì. dàn nǚ fèng shì jǐn, wú kě dǎo xiá, huò báo shī ā qiǎn, nǚ wéi shùn shòu.
柴聞女歸,驚惕不已,竊意羊入虎群,狼藉已不堪矣。疾奔而至,見家中寂然,心始穩貼。女迎門而勸,令詣嫡所,柴有難色。女泣下,柴意少納。女往見妻曰:「郎適歸,自慚無以見夫人,乞夫人往一姍笑之也。」妻不肯行,女曰:「妾已言:夫之於妻,猶嫡之於庶。孟光舉案,而人不以為諂,何哉?分在則然耳。」妻乃從之,見柴曰:「汝狡兔三窟,何歸為?」柴俯不對。女肘之,柴始強顏笑。妻色稍霽,將返。女推柴從之,又囑庖人備酌。自是夫妻復和。女早起青衣往朝,盥已授帨,執婢禮甚恭。柴入其室,苦辭之,十餘夕始肯一納。妻亦心賢之,然自愧弗如,積慚成忌。但女奉侍謹,無可蹈瑕,或薄施呵譴,女惟順受。
yī yè fū fù shǎo yǒu fǎn chún, xiǎo zhuāng yóu hán shèng nù. nǚ pěng jìng, jìng duò, pò zhī. qī yì huì, wò fà liè zì. nǚ jù, zhǎng guì āi miǎn. nù bù jiě, biān zhī zhì shù shí. chái bù néng rěn, shèng qì bēn rù, yè nǚ chū, qī náo náo zhú jī zhī. chái nù, duó biān fǎn pū, miàn fū zhàn liè, shǐ tuì. yóu shì fū qī ruò chóu. chái jìn nǚ wú wǎng, nǚ fú tīng, zǎo qǐ, xī xíng cì mù wài. qī chuí chuáng nù mà, chì qù, bù tīng qián. rì yè qiè chǐ, jiāng cì chái chū ér hòu xiè fèn yú nǚ. chái zhī zhī, xiè jué rén shì, dù mén bù tōng diào qìng. qī wú rú hé, wéi rì tà bì ǎo yǐ jì qí hèn, xià rén jiē bù kě kān. zì fū qī jué hǎo, nǚ yì mò gǎn dāng xī, chái yú shì gū mián. qī wén zhī, yì bù shāo ān, yǒu dà bì suǒ jiǎo xiá, ǒu yǔ chái yǔ, qī yí qí sī, bào zhī yóu kǔ. bì zhé yú wú rén chù, jí shǒu yuàn mà. yī xī lún bì zhí sù, nǚ zhǔ chái, jìn wú wǎng, yuē: bì miàn yǒu shā jī, pǒ cè yě. chái rú qí yán, zhāo zhī lái, zhà wèn: hé zuò? bì jīng jù, wú suǒ cuò cí. chái yì yí, jiǎn qí yī dé lì rèn yān. bì wú yán, wéi fú dì qǐ sǐ. chái yù tà zhī, nǚ zhǐ zhī yuē: kǒng fū rén suǒ wén, cǐ bì bì wú shēng lǐ. bǐ zuì gù bù shè, rán bù rú yù zhī, jì quán qí shēng, wǒ yì dé zhí yān. chái rán zhī. huì yǒu mǎi qiè zhě jí huò zhī. qī yǐ qí bù móu gù, zuì chái, yì qiān nù nǚ, gòu mà yì dú. chái fèn, gù nǚ yuē: jiē rǔ zì qǔ. qián cǐ shā què, wū yǒu jīn rì? yán yǐ ér zǒu. qī guài qí yán, biàn jié zuǒ yòu bìng wú zhī zhě, wèn nǚ, nǚ yì bù yán. xīn yì mèn nù, zhuō jù làng mà. chái nǎi fǎn, yǐ shí gào. qī dà jīng, xiàng nǚ wēn yǔ, ér xīn zhuǎn hèn qí yán zhī bù zǎo.
一夜夫婦少有反唇,曉妝猶含盛怒。女捧鏡,鏡墮,破之。妻益恚,握髮裂眥。女懼,長跪哀免。怒不解,鞭之至數十。柴不能忍,盛氣奔入,曳女出,妻呶呶逐擊之。柴怒,奪鞭反撲,面膚綻裂,始退。由是夫妻若仇。柴禁女無往,女弗聽,早起,膝行伺幕外。妻捶床怒罵,叱去,不聽前。日夜切齒,將伺柴出而後泄憤於女。柴知之,謝絕人事,杜門不通弔慶。妻無如何,惟日撻婢媼以寄其恨,下人皆不可堪。自夫妻絕好,女亦莫敢當夕,柴於是孤眠。妻聞之,意不稍安,有大婢索狡黠,偶與柴語,妻疑其私,暴之尤苦。婢輒於無人處,疾首怨罵。一夕輪婢值宿,女囑柴,禁無往,曰:「婢面有殺機,叵測也。」柴如其言,招之來,詐問:「何作?」婢驚懼,無所措詞。柴益疑,檢其衣得利刃焉。婢無言,惟伏地乞死。柴欲撻之,女止之曰:「恐夫人所聞,此婢必無生理。彼罪固不赦,然不如鬻之,既全其生,我亦得直焉。」柴然之。會有買妾者急貨之。妻以其不謀故,罪柴,益遷怒女,詬罵益毒。柴忿,顧女曰:「皆汝自取。前此殺卻,烏有今日?」言已而走。妻怪其言,遍詰左右並無知者,問女,女亦不言。心益悶怒,捉據浪罵。柴乃返,以實告。妻大驚,向女溫語,而心轉恨其言之不早。
chái yǐ wèi xián xì jǐn shì, bù fù zuò fáng. shì yuǎn chū, qī nǎi zhào nǚ ér shù zhī yuē: shā zhǔ zhě zuì bù shè, rǔ zòng zhī hé xīn? nǚ zào cì bù néng yǐ cí zì dá. qī shāo chì tiě lào nǚ miàn yù huǐ qí róng, bì ǎo jiē wèi zhī bù píng. měi hào tòng yī shēng, zé jiā rén jiē kū, yuàn dài shòu sǐ. qī nǎi bù lào, yǐ zhēn cì xié èr shí yú xià, shǐ huī qù zhī. chái guī, jiàn miàn chuàng, dà nù, yù wǎng xún zhī. nǚ zhuō jīn yuē: qiè míng zhī huǒ kēng ér gù dǎo zhī. dāng jià jūn shí, qǐ yǐ jūn jiā wèi tiān táng yé? yì zì gù bó mìng, liáo yǐ xiè zào huà zhī nù ěr. ān xīn rěn shòu, shàng yǒu mǎn shí, ruò zài chù yān, shì kǎn yǐ tián ér fù jué zhī yě. suì yǐ yào sǎn huàn chù, shù rì xún yù. hū lǎn jìng xǐ yuē: jūn jīn rì yí wèi qiè hè, bǐ lào duàn wǒ huì wén yǐ! zhāo xī shì dí. yī rú wǎng rì. jīn qián jiàn zhòng kū, zì zhī shēn tóng dú fū, lüè yǒu kuì huǐ zhī méng, shí shí hū nǚ gòng shì, cí sè píng shàn. yuè yú hū bìng nì, hài yǐn shí. chái hèn qí bù sǐ, lüè bù gù wèn. shù rì fù zhàng rú gǔ, rì yè jìn kùn. nǚ shì cì bù huáng mián shí, jīn yì dé zhī. nǚ yǐ yī lǐ zì chén jīn zì jué chóu xī guò cǎn, yí qí yuàn bào, gù xiè zhī. jīn wèi rén chí jiā yán zhěng, bì pú xī jiù yuē shù zì bìng hòu, jiē sàn dàn wú cāo zuò zhě. chái gōng zì jīng lǐ, qú láo shén kǔ, ér jiā zhōng mǐ yán, bù shí zì jǐn. yóu shì kǎi rán xìng zhōng kuì zhī sī, pìn yī yào zhī. jīn duì rén zhé zì yán wèi qì zhōng, yǐ gù yī mài zhī, wú bù zhǐ wèi qì yù zhě. fán yì shù yī, zú wǎng xiào, yì bīn wēi yǐ. yòu jiāng pēng yào, nǚ jìn yuē: cǐ děng yào bǎi guǒ wú yì, zhǐ zēng jù ěr. jīn bù xìn. nǚ àn cuō bié jì yì zhī. yào xià, shí qǐng sān yí, bìng ruò shī. suì yì xiào nǚ yán wàng, shēn ér hū zhī yuē: nǚ huá tuó, jīn rú hé yě? nǚ jí qún bì jiē xiào. jīn wèn gù, shǐ shí gào zhī. qì yuē: qiè rì shòu zi zhī fù zài ér bù zhī yě! jīn ér hòu, qǐng wéi jiā zhèng, tīng zi ér xíng.
柴以為嫌隙盡釋,不復作防。適遠出,妻乃召女而數之曰:「殺主者罪不赦,汝縱之何心?」女造次不能以詞自達。妻燒赤鐵烙女面欲毀其容,婢媼皆為之不平。每號痛一聲,則家人皆哭,願代受死。妻乃不烙,以針刺脅二十餘下,始揮去之。柴歸,見面創,大怒,欲往尋之。女捉襟曰:「妾明知火坑而固蹈之。當嫁君時,豈以君家為天堂耶?亦自顧薄命,聊以泄造化之怒耳。安心忍受,尚有滿時,若再觸焉,是坎已填而復掘之也。」遂以藥糝患處,數日尋愈。忽攬鏡喜曰:「君今日宜為妾賀,彼烙斷我晦紋矣!」朝夕事嫡。一如往日。金前見眾哭,自知身同獨夫,略有愧悔之萌,時時呼女共事,詞色平善。月余忽病逆,害飲食。柴恨其不死,略不顧問。數日腹脹如鼓,日夜濅困。女侍伺不遑眠食,金益德之。女以醫理自陳;金自覺疇昔過慘,疑其怨報,故謝之。金為人持家嚴整,婢僕悉就約束;自病後,皆散誕無操作者。柴躬自經理,劬勞甚苦,而家中米鹽,不食自盡。由是慨然興中饋之思,聘醫藥之。金對人輒自言為「氣盅」,以故醫脈之,無不指為氣鬱者。凡易數醫,卒罔效,亦濱危矣。又將烹藥,女進曰:「此等藥百裹無益,只增劇耳。」金不信。女暗撮別劑易之。藥下,食頃三遺,病若失。遂益笑女言妄,呻而呼之曰:「女華陀,今如何也?」女及群婢皆笑。金問故,始實告之。泣曰:「妾日受子之覆載而不知也!今而後,請惟家政,聽子而行。」
wú hé bìng quán, chái zhěng shè wèi hè. nǚ pěng hú shì cè, jīn zì qǐ duó hú, yè yǔ lián bì, ài yì cháng qíng. gèng lán nǚ tuō gù lí xí, jīn qiǎn èr bì yè hái zhī, qiáng yǔ lián tà. zì cǐ, shì bì shāng, shí bì jiè, jí zǐ mèi wú qí hé yě. wú hé, nǚ chǎn yī nán. chǎn hòu duō bìng, jīn qīn wèi diào shì, ruò fèng lǎo mǔ.
無何病痊,柴整設為賀。女捧壺侍側,金自起奪壺,曳與連臂,愛異常情。更闌女託故離席,金遣二婢曳還之,強與連榻。自此,事必商,食必借,即姊妹無其和也。無何,女產一男。產後多病,金親為調視,若奉老母。
hòu jīn huàn xīn mèi, tòng qǐ zé miàn mù jiē qīng, dàn yù mì sǐ. nǚ jí qǔ yín zhēn shù méi, bǐ zhì, zé qì xī bīn jǐn, àn xué cì zhī, huà rán tòng zhǐ. shí yú rì fù fā, fù cì guò liù qī rì yòu fā. suī yīng shǒu zòu xiào, bù zhì dà kǔ, rán xīn cháng zhuì zhuì, kǒng qí fù méng. yè mèng zhì yī chù, shì miào yǔ, diàn zhōng guǐ shén jiē dòng. shén wèn: rǔ jīn shì yé? rǔ zuì guò duō duān, shòu shù hé jǐn: niàn rǔ gǎi huǐ, gù jǐn jiàng zāi yǐ shì wēi qiǎn. qián shā liǎng jī, cǐ qí sù bào. zhì shào shì hé zuì, ér cǎn dú rú cǐ? biān dǎ zhī xíng, yǐ yǒu chái shēng dài bào, kě yǐ xiāng zhǔn suǒ qiàn yī lào èr shí sān zhēn, jīn sān cì zhǐ cháng líng shù, biàn wàng bìng gēn chú yé? míng rì yòu dāng zuò yǐ! xǐng ér dà jù, yóu jì wèi yāo mèng zhī wū. shí hòu guǒ bìng, qí tòng bèi kǔ. nǚ zhì cì zhī, suí shǒu ér chài. yí yuē: jì zhǐ cǐ lèi, bìng běn hé yǐ bù bá? qǐng zài zhuó zhī. cǐ fēi làn shāo bù kě, dàn kǒng fū rén bù néng rěn shòu. jīn yì mèng zhōng yǔ, yǐ gù wú nán sè. rán shēn yín rěn shòu zhī jì, mò sī qiàn cǐ shí jiǔ zhēn, bù zhī zuò hé biàn zhèng, bù rú yī zhāo shòu jǐn, shù miǎn hòu kǔ. zhù jǐn, qiú nǚ zài zhēn, nǚ xiào yuē: zhēn qǐ kě yǐ fàn cháng shī yòng yé? jīn yuē: bù bì lùn xué, dàn fán shí jiǔ cì. nǚ xiào bù kě. jīn qǐng yì jiān, qǐ guì tà shàng, nǚ zhōng bù rěn. shí yǐ mèng gào, nǚ nǎi yuē lüè jīng luò cì zhī rú shù. zì cǐ píng fù, guǒ bù fù bìng. mí zì chàn huǐ, lín xià yì wú lì sè. zi míng yuē jùn, xiù huì jué lún. nǚ měi yuē: cǐ zi hàn yuàn xiāng yě. bā suì yǒu shén tóng zhī mù, shí wǔ suì yǐ jìn shì shòu hàn lín. shì shí chái fū fù nián sì shí, rú fū rén sān shí yǒu èr sān ěr. yú mǎ guī níng, xiāng lǐ róng zhī. shào wēng zì yù nǚ hòu, jiā bào fù, ér shì lín xiū yǔ wèi wǔ, zhì shì shǐ yǒu tōng wǎng lái zhě.
後金患心痗,痛起則面目皆青,但欲覓死。女急取銀針數枚,比至,則氣息瀕盡,按穴刺之,畫然痛止。十餘日復發,復刺;過六七日又發。雖應手奏效,不至大苦,然心常惴惴,恐其復萌。夜夢至一處,似廟宇,殿中鬼神皆動。神問:「汝金氏耶?汝罪過多端,壽數合盡:念汝改悔,故僅降災以示微譴。前殺兩姬,此其宿報。至邵氏何罪,而慘毒如此?鞭打之刑,已有柴生代報,可以相准;所欠一烙、二十三針,今三次止償零數,便望病根除耶?明日又當作矣!」醒而大懼,猶冀為妖夢之誣。食後果病,其痛倍苦。女至刺之,隨手而瘥。疑曰:「技止此類,病本何以不拔?請再灼之。此非爛燒不可,但恐夫人不能忍受。」金憶夢中語,以故無難色。然呻吟忍受之際,默思欠此十九針,不知作何變症,不如一朝受盡,庶免後苦。炷盡,求女再針,女笑曰:「針豈可以泛常施用耶?』金曰:「不必論穴,但煩十九刺。」女笑不可。金請益堅,起跪榻上,女終不忍。實以夢告,女乃約略經絡刺之如數。自此平復,果不復病。彌自懺悔,臨下亦無戾色。子名曰俊,秀惠絕倫。女每曰:「此子翰苑相也。」八歲有神童之目,十五歲以進士授翰林。是時柴夫婦年四十,如夫人三十有二三耳。輿馬歸寧,鄉里榮之。邵翁自鬻女後,家暴富,而士林羞與為伍,至是始有通往來者。
yì shǐ shì yuē: nǚ zǐ jiǎo dù, qí tiān xìng rán yě. ér wèi qiè yìng zhě, yòu fù xuàn měi nòng jī yǐ zēng qí nù. wū hū! huò suǒ yóu lái yǐ. ruò yǐ mìng zì ān, yǐ fēn zì shǒu, bǎi zhé ér bù yí qí zhì, cǐ qǐ tǐng rèn suǒ néng jiā hū? nǎi zhì yú zài zhěng qí sǐ, ér shǐ yǒu huǐ wù zhī méng. wū hū! qǐ rén yě zāi! rú shù yǐ cháng, ér bù zēng zhī xī, yì zào wù zhī shù yǐ. gù yǐ rén shù zuò è bào, bù yì diān hū! měi jiàn yú fū fù bào kē zhōng rì, jí zhāo wú zhī zhī wū, rèn qí cì jī zhuó fū ér bù gǎn shēn, xīn cháng guài zhī, zhì cǐ shǐ wù.
異史氏曰:「女子狡妒,其天性然也。而為妾媵者,又復炫美弄機以增其怒。嗚呼!禍所由來矣。若以命自安,以分自守,百折而不移其志,此豈梃刃所能加乎?乃至於再拯其死,而始有悔悟之萌。嗚呼!豈人也哉!如數以償,而不增之息,亦造物之恕矣。顧以仁術作惡報,不亦傎乎!每見愚夫婦抱疴終日,即招無知之巫,任其刺肌灼膚而不敢呻,心嘗怪之,至此始悟。」
mǐn rén yǒu nà qiè zhě, xī rù qī fáng, bù gǎn biàn qù, wěi jiě jù zuò dēng tà zhuàng. qī yuē: qù xiū! wù zuò tài! fū shàng pái huái, qī zhèng sè yuē: wǒ fēi shì tā jiā dù jì zhě, hé bì ěr ěr. fū nǎi qù. qī dú wò, zhǎn zhuǎn bù dé mèi, suì qǐ, wǎng fú mén wài qián tīng zhī. dàn wén qiè shēng yǐn yuē, bù shèn liǎo liǎo, wéi láng bà èr zì lüè kě biàn shí. láng bà, mǐn rén hū fù yě. qī tīng yú kè, tán jué ér bó, shǒu chù fēi zuò shēng. fū jīng qǐ qǐ hù, shī dào rù. hū qiè huǒ zhī, zé qí qī yě. jí fú guàn zhī. mù lüè kāi, jí shēn yuē: shuí jiā láng bà bèi rǔ hū! dù qíng kě shěn.
閩人有納妾者,夕入妻房,不敢便去,偽解屨作登榻狀。妻曰:「去休!勿作態!」夫尚徘徊,妻正色曰:「我非似他家妒忌者,何必爾爾。」夫乃去。妻獨臥,輾轉不得寐,遂起,往伏門外潛聽之。但聞妾聲隱約,不甚了了,惟「郎罷」二字略可辨識。郎罷,閩人呼父也。妻聽逾刻,痰厥而踣,首觸扉作聲。夫驚起啟戶,屍倒入。呼妾火之,則其妻也。急扶灌之。目略開,即呻曰:「誰家郎罷被汝呼!」妒情可哂。