lǐ xìn, bó tú yě. zhòu wò, hū jiàn xī nián bó yǒu wáng dà, féng jiǔ lái yāo yǔ áo xì, lǐ yì wàng qí wèi guǐ, xīn rán cóng zhī. jì chū, wáng dà wǎng yāo cūn zhōng zhōu zǐ míng, féng nǎi dǎo lǐ xiān xíng, rù cūn dōng miào zhōng. shǎo qǐng zhōu guǒ tóng wáng zhì, féng chū yè zi yuē yǔ liāo líng, lǐ yuē: cāng zú wú bó zī, gū fù shèng yāo, nài hé? zhōu yì yún rán. wáng yún: yàn zi gǔ huáng bā guān rén fàng lì zhài, tóng wǎng dài zhī, yí bì nuò yǔn. yú shì sì rén bìng qù.
李信,博徒也。晝臥,忽見昔年博友王大,馮九來邀與敖戲,李亦忘其為鬼,忻然從之。既出,王大往邀村中周子明,馮乃導李先行,入村東廟中。少頃周果同王至,馮出葉子約與撩零,李曰:「倉卒無博資,辜負盛邀,奈何?」周亦云然。王云:「燕子谷黃八官人放利債,同往貸之,宜必諾允。」於是四人並去。
piāo hū jiān zhì yī dà cūn, cūn zhōng jiǎ dì lián yuán, wáng zhǐ yī mén, yuē: cǐ huáng gōng zǐ jiā. nèi yī zhě pū chū, wáng gào yǐ yì, pū jí rù bái. xuán chū, fèng gōng zǐ mìng qǐng wáng lǐ xiāng huì. rù jiàn gōng zǐ, nián shí bā jiǔ, xiào yǔ ǎi rán. biàn yǐ dà qián yī tí fù lǐ, yuē: zhī jūn què zhí, wú fáng jiǎ dài zhōu zǐ míng wǒ bù néng xìn zhī yě. wáng wěi qū dài wèi qǐng. gōng zǐ yào lǐ shǔ bǎo, lǐ bù kěn. wáng cóng páng sǒng yǒng zhī, lǐ nǎi nuò. yì shòu yī qiān ér chū. biàn yǐ fù zhōu, qiě shù gōng zǐ zhī yì, yǐ jī qí bì cháng.
飄忽間至一大村,村中甲第連垣,王指一門,曰:「此黃公子家。」內一者仆出,王告以意,仆即入白。旋出,奉公子命請王、李相會。入見公子,年十八九,笑語藹然。便以大錢一提付李,曰:「知君愨直,無妨假貸;周子明我不能信之也。」王委曲代為請。公子要李署保,李不肯。王從旁慫恿之,李乃諾。亦授一千而出。便以付周,且述公子之意,以激其必償。
chū gǔ, jiàn yī fù rén lái, zé cūn zhōng zhào shì qī, sù xǐ zhēng shàn mà. féng yuē: cǐ chù wú rén, hàn fù yí xiǎo suì zhī. suì yǔ zhuō fǎn rù gǔ. fù dà hào, féng jū tǔ sāi qí kǒu. zhōu zàn yuē: cǐ děng fù, zhǐ yí zhuó yì yīn zhōng! féng nǎi lǚ kù, yǐ zhǎng shí qiáng nà zhī, fù ruò sǐ. zhòng nǎi sàn qù, fù rù miào, xiāng yǔ dǔ bó.
出谷,見一婦人來,則村中趙氏妻,素喜爭善罵。馮曰:「此處無人,悍婦宜小祟之。」遂與捉返入谷。婦大號,馮掬土塞其口。周贊曰:「此等婦,只宜椓杙陰中!」馮乃捋褲,以長石強納之,婦若死。眾乃散去,復入廟,相與賭博。
zì wǔ zhì yè fēn, lǐ dà shèng, féng zhōu zī jiē kōng. lǐ yīn yǐ hòu zī zēng xī xī fù wáng, shǐ dài cháng huáng gōng zǐ wáng yòu fēn gěi zhōu féng, jú fù hé. jū wú hé wén rén shēng fēn ná, yī rén bēn rù yuē: chéng huáng lǎo yé qīn zhuō bó zhě, jīn zhì yǐ! zhòng shī sè. lǐ shě qián yú yuán ér táo. zhòng gù zī jiē bèi fù. jì chū, guǒ jiàn yī shén rén zuò mǎ shàng, mǎ hòu zhí bó tú èr shí yú rén. tiān wèi míng yǐ zhì yì chéng, mén qǐ ér rù. zhì yá shǔ, chéng huáng nán miàn zuò, huàn rén fàn shàng, zhí jí hū míng. hū yǐ, bìng lìng yǐ lì fǔ zhuó qù jiāng zhǐ, nǎi yǐ mò zhū gè tú liǎng mù, yóu shì sān zhōu qì. yā zhě suǒ huì ér hòu qù qí mò zhū, zhòng jiē lù zhī. dú zhōu bù kěn, cí yǐ náng kōng yā zhě yuē sòng zhì jiā ér hòu chóu zhī, yì bù xǔ. yā zhě zhǐ zhī yuē: rǔ zhēn tiě dòu, chǎo zhī bù néng bào yě! suì gǒng shǒu qù. zhōu chū chéng, yǐ tuò shī xiù, qiě xíng qiě shì. jí hé zì zhào, mò zhū wèi qù, jū shuǐ guàn zhī, jiān bù kě xià, huǐ hèn ér guī.
自午至夜分,李大勝,馮、周資皆空。李因以厚資增息悉付王,使代償黃公子;王又分給周、馮,局複合。居無何聞人聲紛拏,一人奔入曰:「城隍老爺親捉博者,今至矣!」眾失色。李舍錢逾垣而逃。眾顧資皆被縛。既出,果見一神人坐馬上,馬後縶博徒二十餘人。天未明已至邑城,門啟而入。至衙署,城隍南面坐,喚人犯上,執籍呼名。呼已,並令以利斧斫去將指,乃以墨朱各塗兩目,游市三周訖。押者索賄而後去其墨朱,眾皆賂之。獨周不肯,辭以囊空;押者約送至家而後酬之,亦不許。押者指之曰:「汝真鐵豆,炒之不能爆也!」遂拱手去。周出城,以唾濕袖,且行且拭。及河自照,墨朱未去,掬水盥之,堅不可下,悔恨而歸。
xiān shì, zhào shì fù yǐ gù zhì mǔ jiā, rì mù bù guī, fū wǎng yíng zhī, zhì gǔ kǒu, jiàn fù wò dào zhōu. dǔ zhuàng, zhī qí yù guǐ, qù qí ní sāi, fù zhī ér guī. jiàn xǐng néng yán, shǐ zhī yīn zhōng yǒu wù, wǎn zhuǎn chōu bá ér chū. nǎi shù qí zāo. zhào nù, jù fù yì zǎi, sòng lǐ jí zhōu. dié xià, lǐ chū xǐng zhōu shàng chén shuì, zhuàng lèi sǐ. zǎi yǐ qí wū kòng, dá zhào xiè fù, fū qī jiē wú lǐ yǐ zì shēn.
先是,趙氏婦以故至母家,日暮不歸,夫往迎之,至谷口,見婦臥道周。睹狀,知其遇鬼,去其泥塞,負之而歸。漸醒能言,始知陰中有物,宛轉抽拔而出。乃述其遭。趙怒,遽赴邑宰,訟李及周。牒下,李初醒;周尚沉睡,狀類死。宰以其誣控,答趙械婦,夫妻皆無理以自申。
yuè rì zhōu xǐng, mù kuàng hū biàn yī chì yī hēi, dà hū zhǐ tòng. shì zhī jīn gǔ yǐ duàn, wéi pí lián zhī, shù rì xún duò. mù shàng mò zhū, shēn rù jī lǐ. jiàn zhě wú bù yǎn xiào. yī rì jiàn wáng dà lái suǒ fù. zhōu lì shēng dàn yán wú qián, wáng fèn ér qù. jiā rén wèn zhī, shǐ zhī qí gù. gòng yǐ shén guǐ wú qíng, quàn cháng zhī. zhōu kěn kěn bù kě, qiě yuē: jīn rì guān zǎi jiē zuǒ tǎn lài zhài zhě, yīn yáng yīng wú èr lǐ, kuàng dǔ zhài yé! cì rì yǒu èr guǐ lái, wèi huáng gōng zǐ jù chéng zài yì, jū fù zhì shěn lǐ xìn yì jiàn lì lái qǔ zuò jiān zhèng, èr rén yī shí bìng sǐ. zhì cūn wài xiāng jiàn, wáng féng jù zài. lǐ wèi zhōu yuē: jūn shàng dài chì mò yǎn, gǎn jiàn guān yé? zhōu réng yǐ qián yán gào. lǐ zhī qí lìn, nǎi yuē: rǔ jì mèi xīn, wǒ qǐng jiàn huáng bā guān rén, wèi rǔ hái zhī. suì gòng yì gōng zǐ suǒ. lǐ rù ér gào yǐ gù, gōng zǐ bù kě, yuē: fù qiàn zhě shuí, ér qǔ cháng yú zi? chū yǐ gào zhōu, yīn móu chū zī, jiǎ zhōu jìn zhī. zhōu yì fèn, yǔ qīn gōng zǐ.
越日周醒,目眶忽變一赤一黑,大呼指痛。視之筋骨已斷,惟皮連之,數日尋墮。目上墨朱,深入肌理。見者無不掩笑。一日見王大來索負。周厲聲但言無錢,王忿而去。家人問之,始知其故。共以神鬼無情,勸償之。周齦齦不可,且曰:「今日官宰皆左袒賴債者,陰陽應無二理,況賭債耶!」次日有二鬼來,謂黃公子具呈在邑,拘赴質審;李信亦見隸來取作間證,二人一時並死。至村外相見,王、馮俱在。李謂周曰:「君尚帶赤墨眼,敢見官耶?」周仍以前言告。李知其吝,乃曰:「汝既昧心,我請見黃八官人,為汝還之。」遂共詣公子所。李入而告以故,公子不可,曰:「負欠者誰,而取償於子?」出以告周,因謀出資,假周進之。周益忿,語侵公子。
guǐ nǎi jū yǔ jù xíng. wú hé zhì yì, rù jiàn chéng huáng. chéng huáng ā yuē: wú lài zéi! tú yǎn yóu zài, yòu lài zhài yé! zhōu yuē: huáng gōng zǐ chū lì zhài yòu mǒu bó dǔ, suì bèi chéng chuàng. chéng huáng huàn huáng jiā pú shàng, nù yuē: rǔ zhǔ rén kāi chǎng yòu dǔ, shàng tǎo zhài yé? pū yuē: qǔ zī shí, gōng zǐ bù zhī qí dǔ. gōng zǐ jiā yàn zi gǔ, zhuō huò bó tú zài guān yīn miào, xiāng qù shí yú lǐ. gōng zǐ cóng wú shè jú chǎng zhī shì. chéng huáng gù zhōu yuē: qǔ zī hàn bù hái, fǎn bèi niē zào! rén zhī wú liáng, zhì rǔ ér jí! yù chī zhī. zhōu yòu sù qí xī zhòng, chéng huáng yuē: cháng jǐ fēn yǐ? dá yún: shí shàng wèi yǒu suǒ cháng. chéng huáng nù yuē: běn zī shàng qiàn, ér lùn xī yé? dá sān shí, lì yā cháng zhǔ. èr guǐ yā zhì jiā, suǒ huì, bù lìng jí huó, fù zhū cè nèi, lìng shì mèng jiā rén. jiā rén fén chǔ dìng èr shí tí, huǒ jì miè, huà wèi jīn èr liǎng qián èr qiān. zhōu nǎi yǐ jīn chóu zhài, yǐ qián lù yā zhě, suì shì lìng guī.
鬼乃拘與俱行。無何至邑,入見城隍。城隍呵曰:「無賴賊!塗眼猶在,又賴債耶!」周曰:「黃公子出利債誘某博賭,遂被懲創。」城隍喚黃家僕上,怒曰:「汝主人開場誘賭,尚討債耶?」仆曰:「取資時,公子不知其賭。公子家燕子谷,捉獲博徒在觀音廟,相去十餘里。公子從無設局場之事。」城隍顧周曰:「取資悍不還,反被捏造!人之無良,至汝而極!」欲笞之。周又訴其息重,城隍曰:「償幾分矣?」答云:「實尚未有所償。」城隍怒曰:「本資尚欠,而論息耶?」答三十,立押償主。二鬼押至家,索賄,不令即活,縛諸廁內,令示夢家人。家人焚楮錠二十提,火既滅,化為金二兩、錢二千。周乃以金酬債,以錢賂押者,遂釋令歸。
jì sū, tún chuāng fén qǐ, nóng xuè bēng kuì, shù yuè shǐ quán. hòu zhào shì fù bù gǎn fù mà ér zhōu yǐ sì zhǐ dài chì mò yǎn, dǔ rú gù. cǐ yǐ zhī bó tú zhī fēi rén yǐ! yì shǐ shì yuē: shì shì zhī bù píng, jiē yóu wèi guān zhě jiǎo wǎng zhī guò zhèng yě. xī rì fù háo yǐ bèi chēng zhī xī zhé duó liáng jiā zǐ nǚ, rén wú gǎn yán zhě bù rán, hán cì yī tóu, zé guān yǐ sān chǐ fǎ zuǒ tǎn zhī. gù xī zhī mín shè guān, jiē wèi shì jiā yì ěr. dài hòu xián zhě jiàn qí bì, yòu xī jǔ ér dà fǎn zhī. yǒu jǔ rén zhòng zī zuò jù shāng zhě, yī jǐn yàn liáng ròu, jiā zhōng qǐ lóu gé mǎi liáng wò. ér jìng wàng suǒ zì lái. yī qǔ cháng zé nù mù xiāng xiàng. zhì zhū guān, guān zé yuē: wǒ bù wèi rén yì yě. wū hū! shì hé yì lǎn cán hé shàng, wú gōng fū wèi sú rén shì lèi zāi! yú cháng wèi xī zhī guān chǎn, jīn zhī guān miù chǎn zhě gù kě zhū, miù zhě yì kě hèn yě. fàng zī ér báo qí xī, hé cháng zhuān yǒu yì yú fù rén hū?
既蘇,臀瘡墳起,膿血崩潰,數月始痊。後趙氏婦不敢復罵;而周以四指帶赤墨眼,賭如故。此以知博徒之非人矣!異史氏曰:「世事之不平,皆由為官者矯枉之過正也。昔日富豪以倍稱之息折奪良家子女,人無敢言者;不然,函刺一投,則官以三尺法左袒之。故昔之民社官,皆為勢家役耳。迨後賢者鑒其弊,又悉舉而大反之。有舉人重資作巨商者,衣錦厭粱肉,家中起樓閣、買良沃。而竟忘所自來。一取償則怒目相向。質諸官,官則曰:『我不為人役也。』嗚呼!是何異懶殘和尚,無工夫為俗人拭淚哉!余嘗謂昔之官諂,今之官謬;諂者固可誅,謬者亦可恨也。放資而薄其息,何嘗專有益於富人乎?
zhāng shí nián zǎi zī chuān, zuì è bó. qí tú miàn yóu chéng yì rú míng fǎ, xíng bù zhì duò zhǐ, ér dǔ yǐ jué. gài qí wèi guān shén dé gōu jù fǎ. fāng bù shū páng wǔ shí, měi yī rén shàng táng, gōng piān xiá, lǐ jū nián chǐ jiā kǒu shēng yè, wú bù xù xù wèn. wèn yǐ, shǐ quàn miǎn lìng qù, yǒu yī rén wán shuì yī jiǎo dān, zì fēn wú shì, chéng dān yù xià. gōng zhǐ zhī. xì wèn yī guò, yuē: rǔ hé bó yě? qí rén lì biàn shēng píng bù jiě bó. gōng xiào yuē: yāo zhōng shàng yǒu bó jù. sōu zhī guǒ rán. rén yǐ wèi shén, ér bìng bù zhī qí hé shù.
張石年宰淄川,最惡博。其塗面游城亦如冥法,刑不至墮指,而賭以絕。蓋其為官甚得鈎距法。方簿書旁午時,每一人上堂,公偏暇,里居、年齒、家口、生業,無不絮絮問。問已,始勸勉令去,有一人完稅一繳單,自分無事,呈單欲下。公止之。細問一過,曰:「汝何博也?」其人力辯生平不解博。公笑曰:「腰中尚有博具。」搜之果然。人以為神,而並不知其何術。