fán rén bǐng mìng yǒu èr pǐn, yī yuē suǒ dāng chù zhí zhī mìng, èr yuē qiáng ruò shòu yāo zhī mìng. suǒ dāng chù zhí, wèi bīng shāo yā nì yě. qiáng shòu ruò yāo, wèi bǐng qì wò báo yě. bīng shāo yā nì, zāo yǐ suǒ bǐng wéi mìng, wèi bì yǒu shěn qī yě. ruò fú qiáng ruò yāo shòu yǐ bǎi wéi shù, bù zhì bǎi zhě, qì zì bù zú yě. fū bǐng qì wò zé qí tǐ qiáng, tǐ qiáng zé qí mìng zhǎng qì báo zé qí tǐ ruò, tǐ ruò zé mìng duǎn. mìng duǎn zé duō bìng, shòu duǎn. shǐ shēng ér sǐ, wèi chǎn ér shāng, bǐng zhī bó ruò yě. wò qiáng zhī rén, bù zú qí shòu, ruò fú wú suǒ zāo yù, xū jū kùn liè, duǎn qì ér sǐ, cǐ bǐng zhī báo, yòng zhī jié yě. cǐ yǔ shǐ shēng ér sǐ, wèi chǎn ér shāng, yī mìng yě, jiē yóu bǐng qì bù zú, bù zì zhì yú bǎi yě.
凡人禀命有二品,一曰所当触值之命,二曰强弱寿夭之命。所当触值,谓兵烧压溺也。强寿弱夭,谓禀气渥薄也。兵烧压溺,遭以所禀为命,未必有审期也。若夫强弱夭寿以百为数,不至百者,气自不足也。夫禀气渥则其体强,体强则其命长;气薄则其体弱,体弱则命短。命短则多病,寿短。始生而死,未产而伤,禀之薄弱也。渥强之人,不卒其寿,若夫无所遭遇,虚居困劣,短气而死,此禀之薄,用之竭也。此与始生而死,未产而伤,一命也,皆由禀气不足,不自致於百也。
rén zhī bǐng qì, huò chōng shí ér jiān qiáng, huò xū liè ér ruǎn ruò. chōng shí jiān qiáng, qí nián shòu xū liè ruǎn ruò, shī qì qí shēn. tiān dì shēng wù, wù yǒu bù suí fù mǔ shēng zǐ, zi yǒu bù jiù. wù yǒu wéi shí, kū sǐ ér duò rén yǒu wéi ér, yāo mìng ér shāng. shǐ shí bù kū, yì zhì mǎn suì shǐ ér bù shāng, yì zhì bǎi nián. rán wèi shí ér ér sǐ kū zhě, bǐng qì báo, zé suī xíng tǐ wán, qí xū liè qì shǎo, bù néng chōng yě. ér shēng, hào tí zhī shēng hóng lǎng gāo chàng zhě shòu, sī hē shī xià zhě yāo. hé zé? bǐng shòu yāo zhī mìng, yǐ qì duō shǎo wéi zhǔ xìng yě. fù rén shū zì zhě zi huó, shù rǔ zhě zi sǐ. hé zé? shū ér qì wò, zi jiān qiáng shù ér qì báo, zi ruǎn ruò yě. huái zi ér qián yǐ chǎn zǐ sǐ, zé wèi suǒ huái bù huó. míng zhī yuē huái, qí yì yǐ wéi yǐ chǎn zhī zǐ sǐ, gù gǎn shāng zhī zǐ shī qí xìng yǐ. suǒ chǎn zǐ sǐ suǒ huái zi xiōng zhě, zì rǔ jí shù, qì báo bù néng chéng yě suī chéng rén xíng tǐ, zé yì gǎn shāng, dú xiān jí bìng, bìng dú bù zhì.
人之禀气,或充实而坚强,或虚劣而软弱。充实坚强,其年寿;虚劣软弱,失弃其身。天地生物,物有不遂;父母生子,子有不就。物有为实,枯死而堕;人有为兒,夭命而伤。使实不枯,亦至满岁;使兒不伤,亦至百年。然为实、兒而死枯者,禀气薄,则虽形体完,其虚劣气少,不能充也。兒生,号啼之声鸿朗高暢者寿,嘶喝湿下者夭。何则?禀寿夭之命,以气多少为主性也。妇人疏字者子活,数乳者子死。何则?疏而气渥,子坚强;数而气薄,子软弱也。怀子而前已产子死,则谓所怀不活。名之曰怀,其意以为已产之子死,故感伤之子失其性矣。所产子死、所怀子凶者,字乳亟数,气薄不能成也;虽成人形体,则易感伤,独先疾病,病独不治。
bǎi suì zhī mìng, shì qí zhèng yě. bù néng mǎn bǎi zhě, suī fēi zhèng, yóu wéi mìng yě. pì yóu rén xíng yī zhàng, zhèng xíng yě, míng nán zǐ wèi zhàng fū, zūn gōng yù wèi zhàng rén. bù mǎn zhàng zhě, shī qí zhèng yě, suī shī qí zhèng, yóu nǎi wèi xíng yě. fū xíng bù kě yǐ bù mǎn zhàng zhī gù wèi zhī fēi xíng, yóu mìng bù kě yǐ bù mǎn bǎi zhī gù wèi zhī fēi mìng yě. fēi tiān yǒu cháng duǎn zhī mìng, ér rén gè yǒu bǐng shòu yě. yóu cǐ yán zhī, rén shòu qì mìng yú tiān, zú yǔ bù zú, tóng yě. yǔ yuē:" tú wáng bù chéng, qí bì kě yǐ bà." bà zhě, wáng zhī bì yě. bà běn dāng zhì yú wáng, yóu shòu dāng zhì yú bǎi yě. bù néng chéng wáng, tuì ér wèi bà bù néng zhì bǎi, xiāo ér wèi yāo. wáng bà tóng yī yè, yōu liè yì míng shòu yāo huò yī qì, cháng duǎn shū shù. hé yǐ zhī bù mǎn bǎi wèi yāo zhě bǎi suì zhī mìng yě? yǐ qí xíng tǐ xiǎo dà cháng duǎn tóng yī děng yě. bǎi suì zhī shēn, wǔ shí zhī tǐ, wú yǐ yì yě shēn tǐ bù yì, xuè qì bù shū niǎo shòu yú rén yì xíng, gù qí nián shòu yú rén shū shù.
百岁之命,是其正也。不能满百者,虽非正,犹为命也。譬犹人形一丈,正形也,名男子为丈夫,尊公妪为丈人。不满丈者,失其正也,虽失其正,犹乃为形也。夫形不可以不满丈之故谓之非形,犹命不可以不满百之故谓之非命也。非天有长短之命,而人各有禀受也。由此言之,人受气命於天,卒与不卒,同也。语曰:“图王不成,其弊可以霸。”霸者,王之弊也。霸本当至於王,犹寿当至於百也。不能成王,退而为霸;不能至百,消而为夭。王霸同一业,优劣异名;寿夭或一气,长短殊数。何以知不满百为夭者百岁之命也?以其形体小大长短同一等也。百岁之身,五十之体,无以异也;身体不异,血气不殊;鸟兽与人异形,故其年寿与人殊数。
hé yǐ míng rén nián yǐ bǎi wèi shòu yě? shì jiān yǒu yǐ. rú zhě shuō yuē: tài píng zhī shí, rén mín dòng zhǎng, bǎi suì zuǒ yòu, qì hé zhī suǒ shēng yě. yáo diǎn yuē:" zhèn zài wèi qī shí zài." qiú chán dé shùn, shùn zhēng sān shí suì zài wèi. yáo tuì ér lǎo, bā suì ér zhōng, zhì cú luò, jiǔ shí bā suì. wèi zài wèi zhī shí, bì yǐ chéng rén, jīn jì shù bǎi yǒu yú yǐ. yòu yuē:" shùn shēng sān shí, zhēng yòng sān shí, zài wèi wǔ shí zài, zhì fāng nǎi sǐ." shì bǎi suì yǐ. wén wáng wèi wǔ wáng yuē:" wǒ bǎi, ěr jiǔ shí. wú yǔ ěr sān yān." wén wáng jiǔ shí qī ér hōng, wǔ wáng jiǔ shí sān ér bēng. zhōu gōng, wǔ wáng zhī dì yě, xiōng dì xiāng chà, bù guò shí nián. wǔ wáng bēng, zhōu gōng jū shè qī nián, fù zhèng tuì lǎo, chū rù bǎi suì yǐ. shào gōng, zhōu gōng zhī xiōng yě, zhì kāng wáng zhī shí, shàng wèi tài bǎo, chū rù bǎi yǒu yú suì yǐ. shèng rén bǐng hé qì, gù nián mìng dé zhèng shù. qì hé wèi zhì píng, gù tài píng zhī shì duō cháng shòu rén. bǎi suì zhī shòu, gài rén nián zhī zhèng shù yě, yóu wù zhì qiū ér sǐ, wù mìng zhī zhèng qī yě. wù xiān qiū hòu qiū, zé yì rú rén sǐ huò zēng bǎi suì, huò jiǎn bǎi yě xiān qiū hòu qiū wéi qī, zēng bǎi jiǎn bǎi wéi shù. wù huò chū dì ér sǐ, yóu rén shǐ shēng ér yāo yě wù huò yú qiū bù sǐ, yì rú rén nián duō dù bǎi zhì yú sān bǎi yě. chuán chēng: lǎo zi èr bǎi yú suì, shào gōng bǎi bā shí. gāo zōng xiǎng guó bǎi nián, zhōu mù wáng xiǎng guó bǎi nián, bìng wèi xiǎng guó zhī shí, jiē chū bǎi sān shí sì shí suì yǐ.
何以明人年以百为寿也?世间有矣。儒者说曰:太平之时,人民侗长,百岁左右,气和之所生也。《尧典》曰:“朕在位七十载。”求禅得舜,舜征三十岁在位。尧退而老,八岁而终,至殂落,九十八岁。未在位之时,必已成人,今计数百有余矣。又曰:“舜生三十,征用三十,在位五十载,陟方乃死。”适百岁矣。文王谓武王曰:“我百,尔九十。吾与尔三焉。”文王九十七而薨,武王九十三而崩。周公,武王之弟也,兄弟相差,不过十年。武王崩,周公居摄七年,复政退老,出入百岁矣。邵公,周公之兄也,至康王之时,尚为太保,出入百有余岁矣。圣人禀和气,故年命得正数。气和为治平,故太平之世多长寿人。百岁之寿,盖人年之正数也,犹物至秋而死,物命之正期也。物先秋後秋,则亦如人死或增百岁,或减百也;先秋後秋为期,增百减百为数。物或出地而死,犹人始生而夭也;物或逾秋不死,亦如人年多度百至於三百也。传称:老子二百余岁,邵公百八十。高宗享国百年,周穆王享国百年,并未享国之时,皆出百三十四十岁矣。