rén bǐng yuán qì yú tiān, gè shòu shòu yāo zhī mìng, yǐ lì zhǎng duǎn zhī xíng, yóu táo zhě yòng tǔ wèi guǐ lián, yě zhě yòng tóng wèi bàn yú yǐ. qì xíng yǐ chéng, bù kě xiǎo dà rén tǐ yǐ dìng, bù kě jiǎn zēng. yòng qì wèi xìng, xìng chéng mìng dìng. tǐ qì yǔ xíng hái xiāng bào, shēng sǐ yǔ qī jié xiāng xū. xíng bù kě biàn huà, mìng bù kě jiǎn jiā. yǐ táo yě yán zhī, rén mìng duǎn zhǎng, kě dé lùn yě.
人稟元氣於天,各受壽夭之命,以立長短之形,猶陶者用土為簋廉,冶者用銅為柈杅矣。器形已成,不可小大;人體已定,不可減增。用氣為性,性成命定。體氣與形骸相抱,生死與期節相須。形不可變化,命不可減加。以陶冶言之,人命短長,可得論也。
huò nán yuē: táo zhě yòng zhí wèi guǐ lián, guǐ lián yī chéng, suì zhì huǐ bài, bù kě fù biàn. ruò fú yě zhě yòng tóng wèi bàn, yú suī yǐ chéng qì, yóu kě fù shuò. bàn kě dé wèi zūn, zūn bù kě wèi guǐ. rén bǐng qì yú tiān, suī gè shòu shòu yāo zhī mìng, lì yǐ xíng tǐ, rú dé shàn dào shén yào, xíng kě biàn huà, mìng kě jiā zēng.
或難曰:「陶者用埴為簋廉,簋廉壹成,遂至毀敗,不可復變。若夫冶者用銅為柈,杅雖已成器,猶可復爍。柈可得為尊,尊不可為簋。人稟氣於天,雖各受壽夭之命,立以形體,如得善道神藥,形可變化,命可加增。
yuē: yě zhě biàn gèng chéng qì, xū xiān yǐ huǒ fán shuò, nǎi kě dà xiǎo duǎn zhǎng. rén jì yán nián, yù bǐ yú tóng qì, yí yǒu ruò lú tàn zhī huà nǎi yì xíng xíng yì shòu yì kě zēng. rén hé yóu biàn yì qí xíng, biàn rú huǒ shuò tóng qì hū? lǐ yuē: shuǐ lǎo jiàng, bù xiàn yú biē. hé zé? yǔ shuǐ bào xià, chóng shé biàn huà, huà wèi yú biē. lí běn zhēn zàn biàn zhī chóng, chén zǐ jǐn shèn, gù bù gǎn xiàn. rén yuàn shēn zhī biàn, jì ruò chóng shé zhī huà hū? fū chóng shé wèi huà zhě, bù ruò bù huà zhě. chóng shé wèi huà, rén bù shí yě huà wèi yú biē, rén zé shí zhī. shí zé shòu mìng nǎi duǎn, fēi suǒ jì yě. suì yuè tuī yí, qì biàn wù lèi, xiā má wèi chún, què wèi shèn há. rén yuàn shēn zhī biàn, jì ruò chún yǔ shèn há yú biē zhī lèi yě? rén shè bǔ shèn há, dé zhě shí zhī. suī shēn zhī bù huà, shòu mìng bù dé zhǎng, fēi suǒ jì yě. lǔ gōng niú āi qǐn jí, qī rì biàn ér chéng hǔ. gǔn jí yǔ shān, huà wèi huáng néng. yuàn shēn biàn zhě, jì niú āi zhī wèi hǔ, gǔn zhī wèi néng hū? zé fū hǔ néng zhī shòu, bù néng guò rén. tiān dì zhī xìng, rén zuì wèi guì. biàn rén zhī xíng, gèng wèi qín shòu, fēi suǒ jì yě. fán kě jì zhě, yǐ lǎo wēng biàn wèi yīng ér, qí cì bái fà fù hēi, chǐ luò fù shēng, shēn qì dīng qiáng, chāo chéng bù shuāi, nǎi kě guì yě. tú biàn qí xíng, shòu mìng bù yán, qí hé yì zāi?
曰:冶者變更成器,須先以火燔爍,乃可大小短長。人冀延年,欲比於銅器,宜有若爐炭之化乃易形形易壽亦可增。人何由變易其形,便如火爍銅器乎?《禮》曰:「水潦降,不獻魚鱉。」何則?雨水暴下,蟲蛇變化,化為魚鱉。離本真暫變之蟲,臣子謹慎,故不敢獻。人願身之變,冀若蟲蛇之化乎?夫蟲蛇未化者,不若不化者。蟲蛇未化,人不食也;化為魚鱉,人則食之。食則壽命乃短,非所冀也。歲月推移,氣變物類,蝦蟆為鶉,雀為蜃蛤。人願身之變,冀若鶉與蜃蛤魚鱉之類也?人設捕蜃蛤,得者食之。雖身之不化,壽命不得長,非所冀也。魯公牛哀寢疾,七日變而成虎。鯀殛羽山,化為黃能。願身變者,冀牛哀之為虎,鯀之為能乎?則夫虎、能之壽,不能過人。天地之性,人最為貴。變人之形,更為禽獸,非所冀也。凡可冀者,以老翁變為嬰兒,其次白髮復黑,齒落復生,身氣丁強,超乘不衰,乃可貴也。徒變其形,壽命不延,其何益哉?
qiě wù zhī biàn, suí qì, ruò yīng zhèng zhì, yǒu suǒ xiàng wèi, fēi tiān suǒ yù shòu zhǎng zhī gù, biàn yì qí xíng yě, yòu fēi děi shén cǎo zhēn yào shí zhī ér biàn huà yě. rén héng fú yào gù shòu, néng zēng jiā běn xìng, yì qí shēn nián yě. zāo shí biàn huà, fēi tiān zhī zhèng qì rén suǒ shòu zhī zhēn xìng yě. tiān dì bù biàn, rì yuè bù yì, xīng chén bù méi, zhèng yě. rén shòu zhèng qì, gù tǐ bù biàn. shí huò nán huà wèi nǚ, nǚ huà wèi nán, yóu gāo àn wèi gǔ, shēn gǔ wèi líng yě. yīng zhèng wèi biàn, wèi zhèng biàn, fēi cháng xìng yě. hàn xìng, lǎo fù shòu zhāng liáng shū, yǐ huà wèi shí. shì yǐ shí zhī jīng, wèi hàn xìng zhī ruì yě. yóu hé jīng wèi rén chí bì yǔ qín shǐ zhě, qín wáng zhī zhēng yě. cán shí sāng lǎo, jī ér wèi jiǎn, jiǎn yòu huà ér wèi é é yǒu liǎng yì, biàn qù cán xíng. qí cáo huà wèi fù yù, fù yù zhuǎn ér wèi chán chán shēng liǎng yì, bù lèi qí cáo. fán zhū mìng rú fēi zhī lèi, duō biàn qí xíng, yì qí tǐ. zhì rén dú bù biàn zhě, bǐng dé zhèng yě. shēng wèi yīng ér, zhǎng wèi zhàng fū, lǎo wèi fù wēng. cóng shēng zhì sǐ, wèi cháng biàn gèng zhě, tiān xìng rán yě. tiān xìng bù biàn zhě, bù kě lìng fù biàn biàn zhě, bù kě bù biàn. ruò fú biàn zhě zhī shòu, bù ruò bù biàn zhě. rén yù biàn qí xíng, zhé zēng yì qí nián, kě yě rú tú biàn qí xíng ér nián bù zēng, zé chán zhī lèi yě, hé wèi rén yuàn zhī?
且物之變,隨氣,若應政治,有所象為,非天所欲壽長之故,變易其形也,又非得神草珍藥食之而變化也。人恆服藥固壽,能增加本性,益其身年也。遭時變化,非天之正氣、人所受之真性也。天地不變,日月不易,星辰不沒,正也。人受正氣,故體不變。時或男化為女,女化為男,由高岸為谷,深谷為陵也。應政為變,為政變,非常性也。漢興,老父授張良書,已化為石。是以石之精,為漢興之瑞也。猶河精為人持璧與秦使者,秦亡之徵也。蠶食桑老,績而為繭,繭又化而為蛾;蛾有兩翼,變去蠶形。蠐螬化為復育,復育轉而為蟬;蟬生兩翼,不類蠐螬。凡諸命蠕蜚之類,多變其形,易其體。至人獨不變者,稟得正也。生為嬰兒,長為丈夫,老為父翁。從生至死,未嘗變更者,天性然也。天性不變者,不可令復變;變者,不可不變。若夫變者之壽,不若不變者。人慾變其形,輒增益其年,可也;如徒變其形而年不增,則蟬之類也,何謂人願之?
lóng zhī wèi chóng, yī cún yī wáng, yī duǎn yī zhǎng. lóng zhī wèi xìng yě, biàn huà sī xū, zhé fù fēi cháng. yóu cǐ yán zhī, rén, wù yě, shòu bù biàn zhī xíng, xíng bù kě biàn gèng, nián bù kě zēng jiǎn. chuán chēng gāo zōng yǒu sāng gǔ zhī yì. huǐ guò fǎn zhèng, xiǎng fú bǎi nián, shì xū yě. chuán yán sòng jǐng gōng chū sān shàn yán, yíng huò què sān shè, yán nián èr shí yī zài, shì yòu xū yě. yòu yán qín móu gōng yǒu míng dé, shàng dì cì zhī shí jiǔ nián, shì yòu xū yě. chēng chì sōng wáng qiáo hǎo dào wèi xiān, dù shì bù sǐ, shì yòu xū yě. jiǎ lìng rén shēng lì xíng wèi zhī jiǎ, zhōng lǎo zhì sǐ, cháng shǒu jiǎ xíng. rú hǎo dào wèi xiān, wèi yǒu shǐ jiǎ biàn wèi yǐ zhě yě. fū xíng bù kě biàn gèng, nián bù kě jiǎn zēng. hé zé? xíng qì xìng, tiān yě. xíng wèi chūn, qì wèi xià. rén yǐ qì wèi shòu, xíng suí qì ér dòng. qì xìng bù jūn, zé yú tǐ bù tóng. niú shòu bàn mǎ, mǎ shòu bàn rén, rán zé niú mǎ zhī xíng yǔ rén yì yǐ. bǐng niú mǎ zhī xíng, dāng zì dé niú mǎ zhī shòu niú mǎ zhī bù biàn wèi rén, zé nián shòu yì duǎn yú rén. shì chēng gāo zōng zhī tú, bù yán qí shēn xíng biàn yì. ér tú yán qí zēng yán nián shòu, gù yǒu xìn yǐ.
龍之為蟲,一存一亡,一短一長。龍之為性也,變化斯須,輒復非常。由此言之,人,物也,受不變之形,形不可變更,年不可增減。傳稱高宗有桑谷之異。悔過反政,享福百年,是虛也。傳言宋景公出三善言,熒惑卻三舍,延年二十一載,是又虛也。又言秦繆公有明德,上帝賜之十九年,是又虛也。稱赤松、王喬好道為仙,度世不死,是又虛也。假令人生立形謂之甲,終老至死,常守甲形。如好道為仙,未有使甲變為乙者也。夫形不可變更,年不可減增。何則?形、氣、性,天也。形為春,氣為夏。人以氣為壽,形隨氣而動。氣性不均,則於體不同。牛壽半馬,馬壽半人,然則牛馬之形與人異矣。稟牛馬之形,當自得牛馬之壽;牛馬之不變為人,則年壽亦短於人。世稱高宗之徒,不言其身形變異。而徒言其增延年壽,故有信矣。
xíng zhī xuè qì yě, yóu náng zhī zhù sù mǐ yě. yī shí náng zhī gāo dà, yì shì yī shí. rú sǔn yì sù mǐ, náng yì zēng jiǎn. rén yǐ qì wèi shòu, qì yóu sù mǐ, xíng yóu náng yě. zēng jiǎn qí shòu, yì dāng zēng jiǎn qí shēn, xíng ān dé rú gù? rú yǐ rén xíng yǔ náng yì, qì yǔ sù mǐ shū, gèng yǐ bāo guā yù zhī. bāo guā zhī zhī, yóu rén zhī xuè yě qí jī, yóu ròu yě. shì lìng rén sǔn yì bāo guā zhī zhī, lìng qí xíng rú gù, nài wèi zhī hū? rén bù nài sǔn yì bāo guā zhī zhī, tiān ān nài zēng jiǎn rén zhī nián? rén nián bù kě zēng jiǎn, gāo zōng zhī tú, shuí yì zhī zhě? ér yún zēng jiā. rú yán gāo zōng zhī tú, xíng tǐ biàn yì, qí nián yì zēng, nǎi kě xìn yě. jīn yán nián zēng, bù yán qí tǐ biàn, wèi kě xìn yě. hé zé? rén bǐng qì yú tiān, qì chéng ér xíng lì, zé mìng xiāng xū yǐ zhì zhōng sǐ. xíng bù kě biàn huà, nián yì bù kě zēng jiā. yǐ hé yàn zhī? rén shēng néng xíng, sǐ zé jiāng pū, sǐ zé qì jiǎn xíng xiāo ér huài. bǐng shēng rén xíng, bù kě dé biàn, qí nián ān kě zēng? rén shēng zhì lǎo, shēn biàn zhě, fā yǔ fū yě. rén shǎo zé fā hēi, lǎo zé fā bái, bái jiǔ zé huáng. fā zhī biàn, xíng fēi biàn yě. rén shǎo zé fū bái, lǎo zé fū hēi, hēi jiǔ zé àn, ruò yǒu gòu yǐ. fā huáng ér fū wèi gòu, gù lǐ yuē: huáng gǒu wú jiāng. fà fū biàn yì, gù rén lǎo shòu chí sǐ, gǔ ròu bù kě biàn gèng, shòu jí zé sǐ yǐ. wǔ xíng zhī wù, kě biàn gǎi zhě, wéi tǔ yě. shān yǐ wèi mǎ, biàn yǐ wèi rén, shì wèi wèi rù táo zào gèng huǒ zhě yě. rú shǐ chéng qì, rù zào gèng huǒ, láo jiān bù kě fù biàn. jīn rén yǐ wèi tiān dì suǒ táo yě yǐ, xíng yǐ chéng dìng, hé kě fù gèng yě?
形之血氣也,猶囊之貯粟米也。一石囊之高大,亦適一石。如損益粟米,囊亦增減。人以氣為壽,氣猶粟米,形猶囊也。增減其壽,亦當增減其身,形安得如故?如以人形與囊異,氣與粟米殊,更以苞瓜喻之。苞瓜之汁,猶人之血也;其肌,猶肉也。試令人損益苞瓜之汁,令其形如故,耐為之乎?人不耐損益苞瓜之汁,天安耐增減人之年?人年不可增減,高宗之徒,誰益之者?而雲增加。如言高宗之徒,形體變易,其年亦增,乃可信也。今言年增,不言其體變,未可信也。何則?人稟氣於天,氣成而形立,則命相須以至終死。形不可變化,年亦不可增加。以何驗之?人生能行,死則僵仆,死則氣減形消而壞。稟生人形,不可得變,其年安可增?人生至老,身變者,發與膚也。人少則發黑,老則發白,白久則黃。發之變,形非變也。人少則膚白,老則膚黑,黑久則黯,若有垢矣。發黃而膚為垢,故《禮》曰:「黃耇無疆。」髮膚變異,故人老壽遲死,骨肉不可變更,壽極則死矣。五行之物,可變改者,唯土也。埏以為馬,變以為人,是謂未入陶灶更火者也。如使成器,入灶更火,牢堅不可復變。今人以為天地所陶冶矣,形已成定,何可復更也?
tú xiān rén zhī xíng, tǐ shēng máo, bì biàn wèi yì, xíng yú yún zé nián zēng yǐ, qiān suì bù sǐ. cǐ xū tú yě. shì yǒu xū yǔ, yì yǒu xū tú. jiǎ shǐ zhī rán, chán é zhī lèi, fēi zhēn zhèng rén yě. hǎi wài sān shí wǔ guó, yǒu máo mín yǔ mín, yǔ zé yì yǐ. máo yǔ zhī mín tǔ xíng suǒ chū, fēi yán wèi dào shēn shēng máo yǔ yě. yǔ yì jiàn xī wáng mǔ, bù yán yǒu máo yǔ. bù sǐ zhī mín, yì zài wài guó, bù yán yǒu máo yǔ. máo yǔ zhī mín, bù yán zhī sǐ bù sǐ zhī mín, bù yán máo yǔ. máo yǔ wèi kě yǐ xiào bù sǐ, xiān rén zhī yǒu yì, ān zú yǐ yàn zhǎng shòu hū?
圖仙人之形,體生毛,臂變為翼,行於雲則年增矣,千歲不死。此虛圖也。世有虛語,亦有虛圖。假使之然,蟬蛾之類,非真正人也。海外三十五國,有毛民羽民,羽則翼矣。毛羽之民土形所出,非言為道身生毛羽也。禹、益見西王母,不言有毛羽。不死之民,亦在外國,不言有毛羽。毛羽之民,不言之死;不死之民,不言毛羽。毛羽未可以效不死,仙人之有翼,安足以驗長壽乎?