fán rén cāo xíng, yǒu xián yǒu yú, jí zāo huò fú, yǒu xìng yǒu bù xìng jǔ shì yǒu shì yǒu fēi, jí chù shǎng fá, yǒu ǒu yǒu bù ǒu. bìng shí zāo bīng, yǐn zhě bù zhōng. tóng rì bèi shuāng, bì zhě bù shāng. zhōng shāng wèi bì è, yǐn bì wèi bì shàn. yǐn bì xìng, zhōng shāng bù xìng. jù yù nà zhōng, huò shǎng huò fá bìng yù yǒu yì, huò xìn huò yí. shǎng ér xìn zhě wèi bì zhēn, fá ér yí zhě wèi bì wěi. shǎng xìn zhě ǒu, fá yí bù ǒu yě.
凡人操行,有賢有愚,及遭禍福,有幸有不幸;舉事有是有非,及觸賞罰,有偶有不偶。並時遭兵,隱者不中。同日被霜,蔽者不傷。中傷未必惡,隱蔽未必善。隱蔽幸,中傷不幸。俱欲納忠,或賞或罰;並欲有益,或信或疑。賞而信者未必真,罰而疑者未必偽。賞信者偶,罰疑不偶也。
kǒng zǐ mén tú qī shí yǒu yú, yán huí zǎo yāo. kǒng zǐ yuē: bù xìng duǎn mìng sǐ yǐ! duǎn mìng chēng bù xìng, zé zhī zhǎng mìng zhě xìng yě, duǎn mìng zhě bù xìng yě. fú shèng xián zhī dào, jiǎng rén yì zhī yè, yí méng fú yòu. bó niú yǒu jí, yì fù yán huí zhī lèi, jù bù xìng yě. lóu yǐ xíng yú dì, rén jǔ zú ér shè zhī. zú suǒ lǚ, lóu yǐ rěn zé sǐ zú suǒ bù dǎo, quán huó bù shāng. huǒ fán yě cǎo, chē lì suǒ zhì, huǒ suǒ bù fán, sú huò xǐ zhī, míng yuē xìng cǎo. fū zú suǒ bù dǎo, huǒ suǒ bù jí, wèi bì shàn yě, jǔ huǒ xíng yǒu shì rán yě. yóu shì yǐ lùn, yōng jū zhī fā, yì yī shí yě. qì jié è jī, jù wèi yōng kuì wèi jū chuàng, liú xiě chū nóng, qǐ yōng jū suǒ fā, shēn zhī shàn xué zāi? yíng wèi zhī xíng, yù bù tōng yě. zhī zhū jié wǎng, fēi chóng guò zhī, huò tuō huò huò liè zhě zhāng luó, bǎi shòu qún rǎo, huò dé huò shī. yú zhě zēng jiāng hé zhī yú, huò cún huò wáng. huò jiān dào dà pì ér bù zhī, huò fá shú xiǎo zuì ér fā jué: zāi qì jiā rén, yì cǐ lèi yě. bù xìng zāo chù ér sǐ, xìng zhě miǎn tuō ér shēng, bù xìng zhě, bù jiǎo xìng yě. kǒng zǐ yuē: rén zhī shēng yě zhí, wǎng zhī shēng yě xìng. zé fū shùn dào ér chù zhě, wèi bù xìng yǐ. lì yán qiáng zhī xià, wèi huài suǒ yā dǎo qí àn zhī shàng, wèi bēng suǒ zhuì, qīng yù wú duān, gù wèi bù xìng. lǔ chéng mén jiǔ xiǔ yù dùn, kǒng zǐ guò zhī, qū ér jí xíng. zuǒ yòu yuē: jiǔ yǐ. kǒng zǐ yuē: è qí jiǔ yě. kǒng zǐ jiè shèn yǐ shèn, rú guò zāo huài, kě wèi bù xìng yě. gù kǒng zǐ yuē: jūn zǐ yǒu bù xìng ér wú yǒu xìng, xiǎo rén yǒu xìng ér wú bù xìng. yòu yuē: jūn zǐ chù yì yǐ qí mìng, xiǎo rén xíng xiǎn yǐ jiǎo xìng.
孔子門徒七十有餘,顏回蚤夭。孔子曰:「不幸短命死矣!」短命稱不幸,則知長命者幸也,短命者不幸也。服聖賢之道,講仁義之業,宜蒙福佑。伯牛有疾,亦復顏回之類,俱不幸也。螻蟻行於地,人舉足而涉之。足所履,螻蟻荏笮死;足所不蹈,全活不傷。火燔野草,車轢所致,火所不燔,俗或喜之,名曰幸草。夫足所不蹈,火所不及,未必善也,舉火行有適然也。由是以論,癰疽之發,亦一實也。氣結閼積,聚為癰;潰為疽創,流血出膿,豈癰疽所發,身之善穴哉?營衛之行,遇不通也。蜘蛛結網,蜚蟲過之,或脫或獲;獵者張羅,百獸群擾,或得或失。漁者罾江河之魚,或存或亡。或奸盜大辟而不知,或罰贖小罪而發覺:災氣加人,亦此類也。不幸遭觸而死,幸者免脫而生,不幸者,不僥倖也。孔子曰:「人之生也直,罔之生也幸。」則夫順道而觸者,為不幸矣。立岩牆之下,為壞所壓;蹈圻岸之上,為崩所墜,輕遇無端,故為不幸。魯城門久朽欲頓,孔子過之,趨而疾行。左右曰:「久矣。」孔子曰:「惡其久也。」孔子戒慎已甚,如過遭壞,可謂不幸也。故孔子曰:「君子有不幸而無有幸,小人有幸而無不幸。」又曰:「君子處易以俟命,小人行險以徼幸。」
nìng xìng zhī tú, hóng rú jí rú zhī bèi, wú dé báo cái, yǐ sè chēng mèi, bù yí ài ér shòu chǒng, bù dāng qīn ér dé fù, fēi dào lǐ zhī yí. gù tài shǐ gōng wèi zhī zuò chuán, xié rén fǎn dào ér shòu ēn chǒng, yǔ cǐ tóng kē, gù hé qí míng wèi zhī nìng xìng. wú dé shòu ēn, wú guò yù huò, tóng yī shí yě. jù bǐng yuán qì, huò dú wèi rén, huò wèi qín shòu. bìng wèi rén, huò guì huò jiàn, huò pín huò fù. fù huò lèi jīn, pín huò qǐ shí guì zhì fēng hóu, jiàn zhì nú pú. fēi tiān bǐng shī yǒu zuǒ yòu yě, rén wù shòu xìng yǒu hòu bó yě. jù háng dào dé, huò fú bù jūn bìng wèi rén yì, lì hài bù tóng. jìn wén xiū wén dé, xú yǎn xíng rén yì, wén gōng yǐ shǎng cì, yǎn wáng yǐ pò miè. lǔ rén wèi fù bào chóu, ān xíng bù zǒu, zhuī zhě shě zhī niú quē wèi dào suǒ duó, hé yì bù kǒng, dào hái shā zhī. wén dé yǔ rén yì tóng, bù zǒu yǔ bù kǒng děng, rán wén gōng lǔ rén dé fú, yǎn wáng niú quē dé huò zhě, wén gōng lǔ rén xìng, ér yǎn wáng niú quē bù xìng yě. hán zhāo hóu zuì wò ér hán, diǎn guān jiā zhī yǐ yī, jué ér wèn zhī, zhī diǎn guān ài jǐ yě, yǐ yuè zhí zhī gù, jiā zhī yǐ zuì. wèi zhī cān chéng zhě, jiàn yù zhě zhī guò, cóng hòu hū chē, yǒu jiù wēi zhī yì, bù bèi qí zuì. fū cān chéng zhī hū chē, diǎn guān zhī jiā yī, tóng yī yì yě. jiā yī kǒng zhǔ zhī hán, hū chē kǒng jūn zhī wēi, rén huì zhī qíng, jù fā yú xīn. rán ér yú hán yǒu zuì, yú wèi wèi zhōng, cān chéng ǒu, diǎn guān bù ǒu yě.
佞幸之徒,閎孺、籍孺之輩,無德薄才,以色稱媚,不宜愛而受寵,不當親而得附,非道理之宜。故太史公為之作傳,邪人反道而受恩寵,與此同科,故合其名謂之《佞幸》。無德受恩,無過遇禍,同一實也。俱稟元氣,或獨為人,或為禽獸。並為人,或貴或賤,或貧或富。富或累金,貧或乞食;貴至封侯,賤至奴僕。非天稟施有左右也,人物受性有厚薄也。俱行道德,禍福不鈞;並為仁義,利害不同。晉文修文德,徐偃行仁義,文公以賞賜,偃王以破滅。魯人為父報仇,安行不走,追者舍之;牛缺為盜所奪,和意不恐,盜還殺之。文德與仁義同,不走與不恐等,然文公、魯人得福,偃王、牛缺得禍者,文公、魯人幸,而偃王、牛缺不幸也。韓昭侯醉臥而寒,典冠加之以衣,覺而問之,知典冠愛己也,以越職之故,加之以罪。衛之驂乘者,見御者之過,從後呼車,有救危之義,不被其罪。夫驂乘之呼車,典冠之加衣,同一意也。加衣恐主之寒,呼車恐君之危,仁惠之情,俱發於心。然而於韓有罪,於衛為忠,驂乘偶,典冠不偶也。
fēi wéi rén xíng, wù yì yǒu zhī. zhǎng shù rèn zhī zhú, dà lián bào zhī mù, gōng jì zhī rén, cái ér yòng zhī, huò chéng qì ér jiàn jǔ chí, huò yí cái ér zāo fèi qì. fēi gōng jì zhī rén yǒu ài zēng yě, dāo fǔ rú yǒu ǒu rán yě. zhēng gǔ wèi fàn, niàng fàn wèi jiǔ. jiǔ zhī chéng yě, gān kǔ yì wèi fàn zhī shú yě, gāng róu shū hé. fēi páo chú jiǔ rén yǒu yì yì yě, shǒu zhǐ zhī diào yǒu ǒu shì yě. diào fàn yě shū kuāng ér jū, gān jiǔ yě yì qì ér chù, chóng duò yī qì, jiǔ qì bù yǐn shǔ shè yī kuāng, fàn juān bù shí. fū bǎi cǎo zhī lèi, jiē yǒu bǔ yì, zāo yī rén cǎi duō, chéng wèi liáng yào huò yí kū zé, wèi huǒ suǒ shuò. děng zhī jīn yě, huò wèi jiàn jǐ, huò wèi fēng gǔ. tóng zhī mù yě, huò liáng yú gōng, huò zhù yú qiáo. jù zhī huǒ yě, huò shuò zhī zhú, huò fán kū cǎo. jūn zhī tǔ yě, huò jī diàn táng, huò tú xuān hù. jiē zhī shuǐ yě, huò gài dǐng fǔ, huò zǎo fǔ chòu. wù shàn è tóng, zāo wèi rén yòng, qí bù xìng ǒu, yóu kě shāng tòng, kuàng hán jīng qì zhī tú hū!
非唯人行,物亦有之。長數仞之竹,大連抱之木,工技之人,裁而用之,或成器而見舉持,或遺材而遭廢棄。非工技之人有愛憎也,刀斧如有偶然也。蒸谷為飯,釀飯為酒。酒之成也,甘苦異味;飯之熟也,剛柔殊和。非庖廚酒人有意異也,手指之調有偶適也。調飯也殊筐而居,甘酒也異器而處,蟲墮一器,酒棄不飲;鼠涉一筐,飯捐不食。夫百草之類,皆有補益,遭醫人采掇,成為良藥;或遺枯澤,為火所爍。等之金也,或為劍戟,或為鋒鈷。同之木也,或梁於宮,或柱於橋。俱之火也,或爍脂燭,或燔枯草。均之土也,或基殿堂,或塗軒戶。皆之水也,或溉鼎釜,或澡腐臭。物善惡同,遭為人用,其不幸偶,猶可傷痛,況含精氣之徒乎!
yú shùn shèng rén yě, zài shì yí méng quán ān zhī fú. fù wán mǔ, dì xiàng áo kuáng, wú guò jiàn zēng, bù è ér yín dé zuì, bù xìng shèn yǐ! kǒng zǐ, shùn zhī cì yě. shēng wú chǐ tǔ, zhōu liú yīng pìn, xuē jī jué liáng. jù yǐ shèng cái, bìng bù xìng ǒu. shùn shàng zāo yáo shòu chán, kǒng zǐ yǐ sǐ yú què lǐ. yǐ shèng rén zhī cái, yóu bù xìng ǒu, yōng rén zhī zhōng, bèi bù xìng ǒu, huò bì zhòng duō yǐ!
虞舜聖人也,在世宜蒙全安之福。父頑母,弟象敖狂,無過見憎,不惡而嚚得罪,不幸甚矣!孔子,舜之次也。生無尺土,周流應聘,削跡絕糧。俱以聖才,並不幸偶。舜尚遭堯受禪,孔子已死於闕里。以聖人之才,猶不幸偶,庸人之中,被不幸偶,禍必眾多矣!