rén bǐng yuán qì yú tiān, gè shòu shòu yāo zhī mìng, yǐ lì cháng duǎn zhī xíng, yóu táo zhě yòng tǔ wèi guǐ lián, yě zhě yòng tóng wèi bàn yú yǐ. qì xíng yǐ chéng, bù kě xiǎo dà rén tǐ yǐ dìng, bù kě jiǎn zēng. yòng qì wéi xìng, xìng chéng mìng dìng. tǐ qì yǔ xíng hái xiāng bào, shēng sǐ yǔ qī jié xiāng xū. xíng bù kě biàn huà, mìng bù kě jiǎn jiā. yǐ táo yě yán zhī, rén mìng duǎn cháng, kě dé lùn yě.
人禀元气於天,各受寿夭之命,以立长短之形,犹陶者用土为簋廉,冶者用铜为柈杅矣。器形已成,不可小大;人体已定,不可减增。用气为性,性成命定。体气与形骸相抱,生死与期节相须。形不可变化,命不可减加。以陶冶言之,人命短长,可得论也。
huò nán yuē:" táo zhě yòng zhí wèi guǐ lián, guǐ lián yī chéng, suì zhì huǐ bài, bù kě fù biàn. ruò fú yě zhě yòng tóng wèi bàn, yú suī yǐ chéng qì, yóu kě fù shuò. bàn kě dé wèi zūn, zūn bù kě wèi guǐ. rén bǐng qì yú tiān, suī gè shòu shòu yāo zhī mìng, lì yǐ xíng tǐ, rú dé shàn dào shén yào, xíng kě biàn huà, mìng kě jiā zēng.
或难曰:“陶者用埴为簋廉,簋廉壹成,遂至毁败,不可复变。若夫冶者用铜为柈,杅虽已成器,犹可复烁。柈可得为尊,尊不可为簋。人禀气於天,虽各受寿夭之命,立以形体,如得善道神药,形可变化,命可加增。
yuē: yě zhě biàn gēng chéng qì, xū xiān yǐ huǒ fán shuò, nǎi kě dà xiǎo duǎn cháng. rén jì yán nián, yù bǐ yú tóng qì, yí yǒu ruò lú tàn zhī huà nǎi yì xíng xíng yì shòu yì kě zēng. rén hé yóu biàn yì qí xíng, biàn rú huǒ shuò tóng qì hū? lǐ yuē:" shuǐ lǎo jiàng, bù xiàn yú biē." hé zé? yǔ shuǐ bào xià, chóng shé biàn huà, huà wéi yú biē. lí běn zhēn zàn biàn zhī chóng, chén zǐ jǐn shèn, gù bù gǎn xiàn. rén yuàn shēn zhī biàn, jì ruò chóng shé zhī huà hū? fū chóng shé wèi huà zhě, bù ruò bù huà zhě. chóng shé wèi huà, rén bù shí yě huà wéi yú biē, rén zé shí zhī. shí zé shòu mìng nǎi duǎn, fēi suǒ jì yě. suì yuè tuī yí, qì biàn wù lèi, há ma wèi chún, què wèi shèn há. rén yuàn shēn zhī biàn, jì ruò chún yǔ shèn há yú biē zhī lèi yě? rén shè bǔ shèn há, dé zhě shí zhī. suī shēn zhī bù huà, shòu mìng bù dé zhǎng, fēi suǒ jì yě. lǔ gōng niú āi qǐn jí, qī rì biàn ér chéng hǔ. gǔn jí yǔ shān, huà wéi huáng néng. yuàn shēn biàn zhě, jì niú āi zhī wèi hǔ, gǔn zhī wèi néng hū? zé fū hǔ néng zhī shòu, bù néng guò rén. tiān dì zhī xìng, rén zuì wéi guì. biàn rén zhī xíng, gèng wéi qín shòu, fēi suǒ jì yě. fán kě jì zhě, yǐ lǎo wēng biàn wéi yīng ér, qí cì bái fà fù hēi, chǐ luò fù shēng, shēn qì dīng qiáng, chāo chéng bù shuāi, nǎi kě guì yě. tú biàn qí xíng, shòu mìng bù yán, qí hé yì zāi?
曰:冶者变更成器,须先以火燔烁,乃可大小短长。人冀延年,欲比於铜器,宜有若炉炭之化乃易形形易寿亦可增。人何由变易其形,便如火烁铜器乎?《礼》曰:“水潦降,不献鱼鳖。”何则?雨水暴下,虫蛇变化,化为鱼鳖。离本真暂变之虫,臣子谨慎,故不敢献。人愿身之变,冀若虫蛇之化乎?夫虫蛇未化者,不若不化者。虫蛇未化,人不食也;化为鱼鳖,人则食之。食则寿命乃短,非所冀也。岁月推移,气变物类,虾蟆为鹑,雀为蜃蛤。人愿身之变,冀若鹑与蜃蛤鱼鳖之类也?人设捕蜃蛤,得者食之。虽身之不化,寿命不得长,非所冀也。鲁公牛哀寝疾,七日变而成虎。鲧殛羽山,化为黄能。愿身变者,冀牛哀之为虎,鲧之为能乎?则夫虎、能之寿,不能过人。天地之性,人最为贵。变人之形,更为禽兽,非所冀也。凡可冀者,以老翁变为婴兒,其次白发复黑,齿落复生,身气丁强,超乘不衰,乃可贵也。徒变其形,寿命不延,其何益哉?
qiě wù zhī biàn, suí qì, ruò yīng zhèng zhì, yǒu suǒ xiàng wèi, fēi tiān suǒ yù shòu zhǎng zhī gù, biàn yì qí xíng yě, yòu fēi děi shén cǎo zhēn yào shí zhī ér biàn huà yě. rén héng fú yào gù shòu, néng zēng jiā běn xìng, yì qí shēn nián yě. zāo shí biàn huà, fēi tiān zhī zhèng qì rén suǒ shòu zhī zhēn xìng yě. tiān dì bù biàn, rì yuè bù yì, xīng chén bù méi, zhèng yě. rén shòu zhèng qì, gù tǐ bù biàn. shí huò nán huà wéi nǚ, nǚ huà wéi nán, yóu gāo àn wèi gǔ, shēn gǔ wéi líng yě. yīng zhèng wèi biàn, wéi zhèng biàn, fēi cháng xìng yě. hàn xìng, lǎo fù shòu zhāng liáng shū, yǐ huà wéi shí. shì yǐ shí zhī jīng, wèi hàn xìng zhī ruì yě. yóu hé jīng wéi rén chí bì yǔ qín shǐ zhě, qín wáng zhī zhēng yě. cán shí sāng lǎo, jī ér wèi jiǎn, jiǎn yòu huà ér wèi é é yǒu liǎng yì, biàn qù cán xíng. qí cáo huà wéi fù yù, fù yù zhuǎn ér wèi chán chán shēng liǎng yì, bù lèi qí cáo. fán zhū mìng rú fēi zhī lèi, duō biàn qí xíng, yì qí tǐ. zhì rén dú bù biàn zhě, bǐng dé zhèng yě. shēng wèi yīng ér, zhǎng wèi zhàng fū, lǎo wèi fù wēng. cóng shēng zhì sǐ, wèi cháng biàn gēng zhě, tiān xìng rán yě. tiān xìng bù biàn zhě, bù kě lìng fù biàn biàn zhě, bù kě bù biàn. ruò fú biàn zhě zhī shòu, bù ruò bù biàn zhě. rén yù biàn qí xíng, zhé zēng yì qí nián, kě yě rú tú biàn qí xíng ér nián bù zēng, zé chán zhī lèi yě, hé wèi rén yuàn zhī?
且物之变,随气,若应政治,有所象为,非天所欲寿长之故,变易其形也,又非得神草珍药食之而变化也。人恆服药固寿,能增加本性,益其身年也。遭时变化,非天之正气、人所受之真性也。天地不变,日月不易,星辰不没,正也。人受正气,故体不变。时或男化为女,女化为男,由高岸为谷,深谷为陵也。应政为变,为政变,非常性也。汉兴,老父授张良书,已化为石。是以石之精,为汉兴之瑞也。犹河精为人持璧与秦使者,秦亡之征也。蚕食桑老,绩而为茧,茧又化而为蛾;蛾有两翼,变去蚕形。蛴螬化为复育,复育转而为蝉;蝉生两翼,不类蛴螬。凡诸命蠕蜚之类,多变其形,易其体。至人独不变者,禀得正也。生为婴兒,长为丈夫,老为父翁。从生至死,未尝变更者,天性然也。天性不变者,不可令复变;变者,不可不变。若夫变者之寿,不若不变者。人欲变其形,辄增益其年,可也;如徒变其形而年不增,则蝉之类也,何谓人愿之?
lóng zhī wèi chóng, yī cún yī wáng, yī duǎn yī cháng. lóng zhī wéi xìng yě, biàn huà sī xū, zhé fù fēi cháng. yóu cǐ yán zhī, rén, wù yě, shòu bù biàn zhī xíng, xíng bù kě biàn gēng, nián bù kě zēng jiǎn. chuán chēng gāo zōng yǒu sāng gǔ zhī yì. huǐ guò fǎn zhèng, xiǎng fú bǎi nián, shì xū yě. chuán yán sòng jǐng gōng chū sān shàn yán, yíng huò què sān shè, yán nián èr shí yī zài, shì yòu xū yě. yòu yán qín móu gōng yǒu míng dé, shàng dì cì zhī shí jiǔ nián, shì yòu xū yě. chēng chì sōng wáng qiáo hǎo dào wèi xiān, dù shì bù sǐ, shì yòu xū yě. jiǎ lìng rén shēng lì xíng wèi zhī jiǎ, zhōng lǎo zhì sǐ, cháng shǒu jiǎ xíng. rú hǎo dào wèi xiān, wèi yǒu shǐ jiǎ biàn wéi yǐ zhě yě. fū xíng bù kě biàn gēng, nián bù kě jiǎn zēng. hé zé? xíng qì xìng, tiān yě. xíng wèi chūn, qì wèi xià. rén yǐ qì wèi shòu, xíng suí qì ér dòng. qì xìng bù jūn, zé yú tǐ bù tóng. niú shòu bàn mǎ, mǎ shòu bàn rén, rán zé niú mǎ zhī xíng yú rén yì yǐ. bǐng niú mǎ zhī xíng, dāng zì dé niú mǎ zhī shòu niú mǎ zhī bù biàn wéi rén, zé nián shòu yì duǎn yú rén. shì chēng gāo zōng zhī tú, bù yán qí shēn xíng biàn yì. ér tú yán qí zēng yán nián shòu, gù yǒu xìn yǐ.
龙之为虫,一存一亡,一短一长。龙之为性也,变化斯须,辄复非常。由此言之,人,物也,受不变之形,形不可变更,年不可增减。传称高宗有桑谷之异。悔过反政,享福百年,是虚也。传言宋景公出三善言,荧惑却三舍,延年二十一载,是又虚也。又言秦缪公有明德,上帝赐之十九年,是又虚也。称赤松、王乔好道为仙,度世不死,是又虚也。假令人生立形谓之甲,终老至死,常守甲形。如好道为仙,未有使甲变为乙者也。夫形不可变更,年不可减增。何则?形、气、性,天也。形为春,气为夏。人以气为寿,形随气而动。气性不均,则於体不同。牛寿半马,马寿半人,然则牛马之形与人异矣。禀牛马之形,当自得牛马之寿;牛马之不变为人,则年寿亦短於人。世称高宗之徒,不言其身形变异。而徒言其增延年寿,故有信矣。
xíng zhī xuè qì yě, yóu náng zhī zhù sù mǐ yě. yī shí náng zhī gāo dà, yì shì yī shí. rú sǔn yì sù mǐ, náng yì zēng jiǎn. rén yǐ qì wèi shòu, qì yóu sù mǐ, xíng yóu náng yě. zēng jiǎn qí shòu, yì dāng zēng jiǎn qí shēn, xíng ān dé rú gù? rú yǐ rén xíng yǔ náng yì, qì yǔ sù mǐ shū, gèng yǐ bāo guā yù zhī. bāo guā zhī zhī, yóu rén zhī xuè yě qí jī, yóu ròu yě. shì lìng rén sǔn yì bāo guā zhī zhī, lìng qí xíng rú gù, nài wèi zhī hū? rén bù nài sǔn yì bāo guā zhī zhī, tiān ān nài zēng jiǎn rén zhī nián? rén nián bù kě zēng jiǎn, gāo zōng zhī tú, shuí yì zhī zhě? ér yún zēng jiā. rú yán gāo zōng zhī tú, xíng tǐ biàn yì, qí nián yì zēng, nǎi kě xìn yě. jīn yán nián zēng, bù yán qí tǐ biàn, wèi kě xìn yě. hé zé? rén bǐng qì yú tiān, qì chéng ér xíng lì, zé mìng xiāng xū yǐ zhì zhōng sǐ. xíng bù kě biàn huà, nián yì bù kě zēng jiā. yǐ hé yàn zhī? rén shēng néng xíng, sǐ zé jiāng pū, sǐ zé qì jiǎn xíng xiāo ér huài. bǐng shēng rén xíng, bù kě dé biàn, qí nián ān kě zēng? rén shēng zhì lǎo, shēn biàn zhě, fā yǔ fū yě. rén shǎo zé fā hēi, lǎo zé fā bái, bái jiǔ zé huáng. fā zhī biàn, xíng fēi biàn yě. rén shǎo zé fū bái, lǎo zé fū hēi, hēi jiǔ zé àn, ruò yǒu gòu yǐ. fā huáng ér fū wèi gòu, gù lǐ yuē:" huáng gǒu wú jiāng." fā fū biàn yì, gù rén lǎo shòu chí sǐ, gǔ ròu bù kě biàn gēng, shòu jí zé sǐ yǐ. wǔ xíng zhī wù, kě biàn gǎi zhě, wéi tǔ yě. shān yǐ wéi mǎ, biàn yǐ wéi rén, shì wèi wèi rù táo zào gèng huǒ zhě yě. rú shǐ chéng qì, rù zào gèng huǒ, láo jiān bù kě fù biàn. jīn rén yǐ wéi tiān dì suǒ táo yě yǐ, xíng yǐ chéng dìng, hé kě fù gèng yě?
形之血气也,犹囊之贮粟米也。一石囊之高大,亦适一石。如损益粟米,囊亦增减。人以气为寿,气犹粟米,形犹囊也。增减其寿,亦当增减其身,形安得如故?如以人形与囊异,气与粟米殊,更以苞瓜喻之。苞瓜之汁,犹人之血也;其肌,犹肉也。试令人损益苞瓜之汁,令其形如故,耐为之乎?人不耐损益苞瓜之汁,天安耐增减人之年?人年不可增减,高宗之徒,谁益之者?而云增加。如言高宗之徒,形体变易,其年亦增,乃可信也。今言年增,不言其体变,未可信也。何则?人禀气於天,气成而形立,则命相须以至终死。形不可变化,年亦不可增加。以何验之?人生能行,死则僵仆,死则气减形消而坏。禀生人形,不可得变,其年安可增?人生至老,身变者,发与肤也。人少则发黑,老则发白,白久则黄。发之变,形非变也。人少则肤白,老则肤黑,黑久则黯,若有垢矣。发黄而肤为垢,故《礼》曰:“黄耇无疆。”发肤变异,故人老寿迟死,骨肉不可变更,寿极则死矣。五行之物,可变改者,唯土也。埏以为马,变以为人,是谓未入陶灶更火者也。如使成器,入灶更火,牢坚不可复变。今人以为天地所陶冶矣,形已成定,何可复更也?
tú xiān rén zhī xíng, tǐ shēng máo, bì biàn wéi yì, xíng yú yún zé nián zēng yǐ, qiān suì bù sǐ. cǐ xū tú yě. shì yǒu xū yǔ, yì yǒu xū tú. jiǎ shǐ zhī rán, chán é zhī lèi, fēi zhēn zhèng rén yě. hǎi wài sān shí wǔ guó, yǒu máo mín yǔ mín, yǔ zé yì yǐ. máo yǔ zhī mín tǔ xíng suǒ chū, fēi yán wèi dào shēn shēng máo yǔ yě. yǔ yì jiàn xī wáng mǔ, bù yán yǒu máo yǔ. bù sǐ zhī mín, yì zài wài guó, bù yán yǒu máo yǔ. máo yǔ zhī mín, bù yán zhī sǐ bù sǐ zhī mín, bù yán máo yǔ. máo yǔ wèi kě yǐ xiào bù sǐ, xiān rén zhī yǒu yì, ān zú yǐ yàn cháng shòu hū?
图仙人之形,体生毛,臂变为翼,行於云则年增矣,千岁不死。此虚图也。世有虚语,亦有虚图。假使之然,蝉蛾之类,非真正人也。海外三十五国,有毛民羽民,羽则翼矣。毛羽之民土形所出,非言为道身生毛羽也。禹、益见西王母,不言有毛羽。不死之民,亦在外国,不言有毛羽。毛羽之民,不言之死;不死之民,不言毛羽。毛羽未可以效不死,仙人之有翼,安足以验长寿乎?