fán rén bǐng mìng yǒu èr pǐn, yī yuē suǒ dāng chù zhí zhī mìng, èr yuē qiáng ruò shòu yāo zhī mìng. suǒ dāng chù zhí, wèi bīng shāo yā nì yě. qiáng shòu ruò yāo, wèi bǐng qì wò báo yě. bīng shāo yā nì, zāo yǐ suǒ bǐng wèi mìng, wèi bì yǒu shěn qī yě. ruò fú qiáng ruò yāo shòu yǐ bǎi wèi shù, bù zhì bǎi zhě, qì zì bù zú yě. fū bǐng qì wò zé qí tǐ qiáng, tǐ qiáng zé qí mìng zhǎng qì báo zé qí tǐ ruò, tǐ ruò zé mìng duǎn. mìng duǎn zé duō bìng, shòu duǎn. shǐ shēng ér sǐ, wèi chǎn ér shāng, bǐng zhī bó ruò yě. wò qiáng zhī rén, bù zú qí shòu, ruò fú wú suǒ zāo yù, xū jū kùn liè, duǎn qì ér sǐ, cǐ bǐng zhī báo, yòng zhī jié yě. cǐ yǔ shǐ shēng ér sǐ, wèi chǎn ér shāng, yī mìng yě, jiē yóu bǐng qì bù zú, bù zì zhì yú bǎi yě.
凡人稟命有二品,一曰所當觸值之命,二曰強弱壽夭之命。所當觸值,謂兵燒壓溺也。強壽弱夭,謂稟氣渥薄也。兵燒壓溺,遭以所稟為命,未必有審期也。若夫強弱夭壽以百為數,不至百者,氣自不足也。夫稟氣渥則其體強,體強則其命長;氣薄則其體弱,體弱則命短。命短則多病,壽短。始生而死,未產而傷,稟之薄弱也。渥強之人,不卒其壽,若夫無所遭遇,虛居困劣,短氣而死,此稟之薄,用之竭也。此與始生而死,未產而傷,一命也,皆由稟氣不足,不自致於百也。
rén zhī bǐng qì, huò chōng shí ér jiān qiáng, huò xū liè ér ruǎn ruò. chōng shí jiān qiáng, qí nián shòu xū liè ruǎn ruò, shī qì qí shēn. tiān dì shēng wù, wù yǒu bù suí fù mǔ shēng zǐ, zi yǒu bù jiù. wù yǒu wèi shí, kū sǐ ér duò rén yǒu wèi ér, yāo mìng ér shāng. shǐ shí bù kū, yì zhì mǎn suì shǐ ér bù shāng, yì zhì bǎi nián. rán wèi shí ér ér sǐ kū zhě, bǐng qì báo, zé suī xíng tǐ wán, qí xū liè qì shǎo, bù néng chōng yě. ér shēng, hào tí zhī shēng hóng lǎng gāo chàng zhě shòu, sī hē shī xià zhě yāo. hé zé? bǐng shòu yāo zhī mìng, yǐ qì duō shǎo wèi zhǔ xìng yě. fù rén shū zì zhě zi huó, shù rǔ zhě zi sǐ. hé zé? shū ér qì wò, zi jiān qiáng shù ér qì báo, zi ruǎn ruò yě. huái zi ér qián yǐ chǎn zi sǐ, zé wèi suǒ huái bù huó. míng zhī yuē huái, qí yì yǐ wèi yǐ chǎn zhī zǐ sǐ, gù gǎn shāng zhī zǐ shī qí xìng yǐ. suǒ chǎn zi sǐ suǒ huái zi xiōng zhě, zì rǔ jí shù, qì báo bù néng chéng yě suī chéng rén xíng tǐ, zé yì gǎn shāng, dú xiān jí bìng, bìng dú bù zhì.
人之稟氣,或充實而堅強,或虛劣而軟弱。充實堅強,其年壽;虛劣軟弱,失棄其身。天地生物,物有不遂;父母生子,子有不就。物有為實,枯死而墮;人有為兒,夭命而傷。使實不枯,亦至滿歲;使兒不傷,亦至百年。然為實、兒而死枯者,稟氣薄,則雖形體完,其虛劣氣少,不能充也。兒生,號啼之聲鴻朗高暢者壽,嘶喝濕下者夭。何則?稟壽夭之命,以氣多少為主性也。婦人疏字者子活,數乳者子死。何則?疏而氣渥,子堅強;數而氣薄,子軟弱也。懷子而前已產子死,則謂所懷不活。名之曰懷,其意以為已產之子死,故感傷之子失其性矣。所產子死、所懷子凶者,字乳亟數,氣薄不能成也;雖成人形體,則易感傷,獨先疾病,病獨不治。
bǎi suì zhī mìng, shì qí zhèng yě. bù néng mǎn bǎi zhě, suī fēi zhèng, yóu wèi mìng yě. pì yóu rén xíng yī zhàng, zhèng xíng yě, míng nán zǐ wèi zhàng fū, zūn gōng yù wèi zhàng rén. bù mǎn zhàng zhě, shī qí zhèng yě, suī shī qí zhèng, yóu nǎi wèi xíng yě. fū xíng bù kě yǐ bù mǎn zhàng zhī gù wèi zhī fēi xíng, yóu mìng bù kě yǐ bù mǎn bǎi zhī gù wèi zhī fēi mìng yě. fēi tiān yǒu zhǎng duǎn zhī mìng, ér rén gè yǒu bǐng shòu yě. yóu cǐ yán zhī, rén shòu qì mìng yú tiān, zú yǔ bù zú, tóng yě. yǔ yuē: tú wáng bù chéng, qí bì kě yǐ bà. bà zhě, wáng zhī bì yě. bà běn dāng zhì yú wáng, yóu shòu dāng zhì yú bǎi yě. bù néng chéng wáng, tuì ér wèi bà bù néng zhì bǎi, xiāo ér wèi yāo. wáng bà tóng yī yè, yōu liè yì míng shòu yāo huò yī qì, zhǎng duǎn shū shù. hé yǐ zhī bù mǎn bǎi wèi yāo zhě bǎi suì zhī mìng yě? yǐ qí xíng tǐ xiǎo dà zhǎng duǎn tóng yī děng yě. bǎi suì zhī shēn, wǔ shí zhī tǐ, wú yǐ yì yě shēn tǐ bù yì, xuè qì bù shū niǎo shòu yǔ rén yì xíng, gù qí nián shòu yǔ rén shū shù.
百歲之命,是其正也。不能滿百者,雖非正,猶為命也。譬猶人形一丈,正形也,名男子為丈夫,尊公嫗為丈人。不滿丈者,失其正也,雖失其正,猶乃為形也。夫形不可以不滿丈之故謂之非形,猶命不可以不滿百之故謂之非命也。非天有長短之命,而人各有稟受也。由此言之,人受氣命於天,卒與不卒,同也。語曰:「圖王不成,其弊可以霸。」霸者,王之弊也。霸本當至於王,猶壽當至於百也。不能成王,退而為霸;不能至百,消而為夭。王霸同一業,優劣異名;壽夭或一氣,長短殊數。何以知不滿百為夭者百歲之命也?以其形體小大長短同一等也。百歲之身,五十之體,無以異也;身體不異,血氣不殊;鳥獸與人異形,故其年壽與人殊數。
hé yǐ míng rén nián yǐ bǎi wèi shòu yě? shì jiān yǒu yǐ. rú zhě shuō yuē: tài píng zhī shí, rén mín dòng zhǎng, bǎi suì zuǒ yòu, qì hé zhī suǒ shēng yě. yáo diǎn yuē: zhèn zài wèi qī shí zài. qiú chán dé shùn, shùn zhēng sān shí suì zài wèi. yáo tuì ér lǎo, bā suì ér zhōng, zhì cú luò, jiǔ shí bā suì. wèi zài wèi zhī shí, bì yǐ chéng rén, jīn jì shù bǎi yǒu yú yǐ. yòu yuē: shùn shēng sān shí, zhēng yòng sān shí, zài wèi wǔ shí zài, zhì fāng nǎi sǐ. shì bǎi suì yǐ. wén wáng wèi wǔ wáng yuē: wǒ bǎi, ěr jiǔ shí. wú yǔ ěr sān yān. wén wáng jiǔ shí qī ér hōng, wǔ wáng jiǔ shí sān ér bēng. zhōu gōng, wǔ wáng zhī dì yě, xiōng dì xiāng chà, bù guò shí nián. wǔ wáng bēng, zhōu gōng jū shè qī nián, fù zhèng tuì lǎo, chū rù bǎi suì yǐ. shào gōng, zhōu gōng zhī xiōng yě, zhì kāng wáng zhī shí, shàng wèi tài bǎo, chū rù bǎi yǒu yú suì yǐ. shèng rén bǐng hé qì, gù nián mìng dé zhèng shù. qì hé wèi zhì píng, gù tài píng zhī shì duō zhǎng shòu rén. bǎi suì zhī shòu, gài rén nián zhī zhèng shù yě, yóu wù zhì qiū ér sǐ, wù mìng zhī zhèng qī yě. wù xiān qiū hòu qiū, zé yì rú rén sǐ huò zēng bǎi suì, huò jiǎn bǎi yě xiān qiū hòu qiū wèi qī, zēng bǎi jiǎn bǎi wèi shù. wù huò chū dì ér sǐ, yóu rén shǐ shēng ér yāo yě wù huò yú qiū bù sǐ, yì rú rén nián duō dù bǎi zhì yú sān bǎi yě. chuán chēng: lǎo zi èr bǎi yú suì, shào gōng bǎi bā shí. gāo zōng xiǎng guó bǎi nián, zhōu mù wáng xiǎng guó bǎi nián, bìng wèi xiǎng guó zhī shí, jiē chū bǎi sān shí sì shí suì yǐ.
何以明人年以百為壽也?世間有矣。儒者說曰:太平之時,人民侗長,百歲左右,氣和之所生也。《堯典》曰:「朕在位七十載。」求禪得舜,舜征三十歲在位。堯退而老,八歲而終,至殂落,九十八歲。未在位之時,必已成人,今計數百有餘矣。又曰:「舜生三十,徵用三十,在位五十載,陟方乃死。」適百歲矣。文王謂武王曰:「我百,爾九十。吾與爾三焉。」文王九十七而薨,武王九十三而崩。周公,武王之弟也,兄弟相差,不過十年。武王崩,周公居攝七年,復政退老,出入百歲矣。邵公,周公之兄也,至康王之時,尚為太保,出入百有餘歲矣。聖人稟和氣,故年命得正數。氣和為治平,故太平之世多長壽人。百歲之壽,蓋人年之正數也,猶物至秋而死,物命之正期也。物先秋後秋,則亦如人死或增百歲,或減百也;先秋後秋為期,增百減百為數。物或出地而死,猶人始生而夭也;物或逾秋不死,亦如人年多度百至於三百也。傳稱:老子二百餘歲,邵公百八十。高宗享國百年,周穆王享國百年,並未享國之時,皆出百三十四十歲矣。