fán rén cāo xíng, yǒu xián yǒu yú, jí zāo huò fú, yǒu xìng yǒu bù xìng jǔ shì yǒu shì yǒu fēi, jí chù shǎng fá, yǒu ǒu yǒu bù ǒu. bìng shí zāo bīng, yǐn zhě bù zhōng. tóng rì bèi shuāng, bì zhě bù shāng. zhòng shāng wèi bì è, yǐn bì wèi bì shàn. yǐn bì xìng, zhòng shāng bù xìng. jù yù nà zhōng, huò shǎng huò fá bìng yù yǒu yì, huò xìn huò yí. shǎng ér xìn zhě wèi bì zhēn, fá ér yí zhě wèi bì wěi. shǎng xìn zhě ǒu, fá yí bù ǒu yě.
凡人操行,有贤有愚,及遭祸福,有幸有不幸;举事有是有非,及触赏罚,有偶有不偶。并时遭兵,隐者不中。同日被霜,蔽者不伤。中伤未必恶,隐蔽未必善。隐蔽幸,中伤不幸。俱欲纳忠,或赏或罚;并欲有益,或信或疑。赏而信者未必真,罚而疑者未必伪。赏信者偶,罚疑不偶也。
kǒng zǐ mén tú qī shí yǒu yú, yán huí zǎo yāo. kǒng zǐ yuē:" bù xìng duǎn mìng sǐ yǐ!" duǎn mìng chēng bù xìng, zé zhī cháng mìng zhě xìng yě, duǎn mìng zhě bù xìng yě. fú shèng xián zhī dào, jiǎng rén yì zhī yè, yí méng fú yòu. bó niú yǒu jí, yì fù yán huí zhī lèi, jù bù xìng yě. lóu yǐ xíng yú dì, rén jǔ zú ér shè zhī. zú suǒ lǚ, lóu yǐ rěn zé sǐ zú suǒ bù dǎo, quán huó bù shāng. huǒ fán yě cǎo, chē lì suǒ zhì, huǒ suǒ bù fán, sú huò xǐ zhī, míng yuē xìng cǎo. fū zú suǒ bù dǎo, huǒ suǒ bù jí, wèi bì shàn yě, jǔ huǒ xíng yǒu shì rán yě. yóu shì yǐ lùn, yōng jū zhī fā, yì yī shí yě. qì jié è jī, jù wèi yōng kuì wèi jū chuàng, liú xiě chū nóng, qǐ yōng jū suǒ fā, shēn zhī shàn xué zāi? yíng wèi zhī xíng, yù bù tōng yě. zhī zhū jié wǎng, fēi chóng guò zhī, huò tuō huò huò liè zhě zhāng luó, bǎi shòu qún rǎo, huò dé huò shī. yú zhě zēng jiāng hé zhī yú, huò cún huò wáng. huò jiān dào dà pì ér bù zhī, huò fá shú xiǎo zuì ér fā jué: zāi qì jiā rén, yì cǐ lèi yě. bù xìng zāo chù ér sǐ, xìng zhě miǎn tuō ér shēng, bù xìng zhě, bù jiǎo xìng yě. kǒng zǐ yuē:" rén zhī shēng yě zhí, wǎng zhī shēng yě xìng." zé fū shùn dào ér chù zhě, wèi bù xìng yǐ. lì yán qiáng zhī xià, wèi huài suǒ yā dǎo qí àn zhī shàng, wèi bēng suǒ zhuì, qīng yù wú duān, gù wèi bù xìng. lǔ chéng mén jiǔ xiǔ yù dùn, kǒng zǐ guò zhī, qū ér jí xíng. zuǒ yòu yuē:" jiǔ yǐ." kǒng zǐ yuē:" è qí jiǔ yě." kǒng zǐ jiè shèn yǐ shèn, rú guò zāo huài, kě wèi bù xìng yě. gù kǒng zǐ yuē:" jūn zǐ yǒu bù xìng ér wú yǒu xìng, xiǎo rén yǒu xìng ér wú bù xìng." yòu yuē:" jūn zǐ chù yì yǐ qí mìng, xiǎo rén xíng xiǎn yǐ jiǎo xìng."
孔子门徒七十有余,颜回蚤夭。孔子曰:“不幸短命死矣!”短命称不幸,则知长命者幸也,短命者不幸也。服圣贤之道,讲仁义之业,宜蒙福佑。伯牛有疾,亦复颜回之类,俱不幸也。蝼蚁行於地,人举足而涉之。足所履,蝼蚁荏笮死;足所不蹈,全活不伤。火燔野草,车轹所致,火所不燔,俗或喜之,名曰幸草。夫足所不蹈,火所不及,未必善也,举火行有适然也。由是以论,痈疽之发,亦一实也。气结阏积,聚为痈;溃为疽创,流血出脓,岂痈疽所发,身之善穴哉?营卫之行,遇不通也。蜘蛛结网,蜚虫过之,或脱或获;猎者张罗,百兽群扰,或得或失。渔者罾江河之鱼,或存或亡。或奸盗大辟而不知,或罚赎小罪而发觉:灾气加人,亦此类也。不幸遭触而死,幸者免脱而生,不幸者,不侥幸也。孔子曰:“人之生也直,罔之生也幸。”则夫顺道而触者,为不幸矣。立岩墙之下,为坏所压;蹈圻岸之上,为崩所坠,轻遇无端,故为不幸。鲁城门久朽欲顿,孔子过之,趋而疾行。左右曰:“久矣。”孔子曰:“恶其久也。”孔子戒慎已甚,如过遭坏,可谓不幸也。故孔子曰:“君子有不幸而无有幸,小人有幸而无不幸。”又曰:“君子处易以俟命,小人行险以徼幸。”
nìng xìng zhī tú, hóng rú jí rú zhī bèi, wú dé báo cái, yǐ sè chēng mèi, bù yí ài ér shòu chǒng, bù dàng qīn ér dé fù, fēi dào lǐ zhī yí. gù tài shǐ gōng wèi zhī zuò chuán, xié rén fǎn dào ér shòu ēn chǒng, yǔ cǐ tóng kē, gù hé qí míng wèi zhī nìng xìng. wú dé shòu ēn, wú guò yù huò, tóng yī shí yě. jù bǐng yuán qì, huò dú wéi rén, huò wèi qín shòu. bìng wéi rén, huò guì huò jiàn, huò pín huò fù. fù huò lèi jīn, pín huò qǐ shí guì zhì fēng hóu, jiàn zhì nú pú. fēi tiān bǐng shī yǒu zuǒ yòu yě, rén wù shòu xìng yǒu hòu bó yě. jù háng dào dé, huò fú bù jūn bìng wèi rén yì, lì hài bù tóng. jìn wén xiū wén dé, xú yǎn xíng rén yì, wén gōng yǐ shǎng cì, yǎn wáng yǐ pò miè. lǔ rén wéi fù bào chóu, ān xíng bù zǒu, zhuī zhě shě zhī niú quē wèi dào suǒ duó, hé yì bù kǒng, dào hái shā zhī. wén dé yǔ rén yì tóng, bù zǒu yǔ bù kǒng děng, rán wén gōng lǔ rén dé fú, yǎn wáng niú quē dé huò zhě, wén gōng lǔ rén xìng, ér yǎn wáng niú quē bù xìng yě. hán zhāo hóu zuì wò ér hán, diǎn guān jiā zhī yǐ yī, jué ér wèn zhī, zhī diǎn guān ài jǐ yě, yǐ yuè zhí zhī gù, jiā zhī yǐ zuì. wèi zhī cān chéng zhě, jiàn yù zhě zhī guò, cóng hòu hū chē, yǒu jiù wēi zhī yì, bù bèi qí zuì. fū cān chéng zhī hū chē, diǎn guān zhī jiā yī, tóng yī yì yě. jiā yī kǒng zhǔ zhī hán, hū chē kǒng jūn zhī wēi, rén huì zhī qíng, jù fā yú xīn. rán ér yú hán yǒu zuì, yú wèi wèi zhōng, cān chéng ǒu, diǎn guān bù ǒu yě.
佞幸之徒,闳孺、籍孺之辈,无德薄才,以色称媚,不宜爱而受宠,不当亲而得附,非道理之宜。故太史公为之作传,邪人反道而受恩宠,与此同科,故合其名谓之《佞幸》。无德受恩,无过遇祸,同一实也。俱禀元气,或独为人,或为禽兽。并为人,或贵或贱,或贫或富。富或累金,贫或乞食;贵至封侯,贱至奴仆。非天禀施有左右也,人物受性有厚薄也。俱行道德,祸福不钧;并为仁义,利害不同。晋文修文德,徐偃行仁义,文公以赏赐,偃王以破灭。鲁人为父报仇,安行不走,追者舍之;牛缺为盗所夺,和意不恐,盗还杀之。文德与仁义同,不走与不恐等,然文公、鲁人得福,偃王、牛缺得祸者,文公、鲁人幸,而偃王、牛缺不幸也。韩昭侯醉卧而寒,典冠加之以衣,觉而问之,知典冠爱己也,以越职之故,加之以罪。卫之骖乘者,见御者之过,从後呼车,有救危之义,不被其罪。夫骖乘之呼车,典冠之加衣,同一意也。加衣恐主之寒,呼车恐君之危,仁惠之情,俱发於心。然而於韩有罪,於卫为忠,骖乘偶,典冠不偶也。
fēi wéi rén xíng, wù yì yǒu zhī. zhǎng shù rèn zhī zhú, dà lián bào zhī mù, gōng jì zhī rén, cái ér yòng zhī, huò chéng qì ér jiàn jǔ chí, huò yí cái ér zāo fèi qì. fēi gōng jì zhī rén yǒu ài zēng yě, dāo fǔ rú yǒu ǒu rán yě. zhēng gǔ wèi fàn, niàng fàn wèi jiǔ. jiǔ zhī chéng yě, gān kǔ yì wèi fàn zhī shú yě, gāng róu shū hé. fēi páo chú jiǔ rén yǒu yì yì yě, shǒu zhǐ zhī diào yǒu ǒu shì yě. diào fàn yě shū kuāng ér jū, gān jiǔ yě yì qì ér chù, chóng duò yī qì, jiǔ qì bù yǐn shǔ shè yī kuāng, fàn juān bù shí. fū bǎi cǎo zhī lèi, jiē yǒu bǔ yì, zāo yī rén cǎi duō, chéng wéi liáng yào huò yí kū zé, wèi huǒ suǒ shuò. děng zhī jīn yě, huò wèi jiàn jǐ, huò wèi fēng gǔ. tóng zhī mù yě, huò liáng yú gōng, huò zhù yú qiáo. jù zhī huǒ yě, huò shuò zhī zhú, huò fán kū cǎo. jūn zhī tǔ yě, huò jī diàn táng, huò tú xuān hù. jiē zhī shuǐ yě, huò gài dǐng fǔ, huò zǎo fǔ chòu. wù shàn è tóng, zāo wéi rén yòng, qí bù xìng ǒu, yóu kě shāng tòng, kuàng hán jīng qì zhī tú hū!
非唯人行,物亦有之。长数仞之竹,大连抱之木,工技之人,裁而用之,或成器而见举持,或遗材而遭废弃。非工技之人有爱憎也,刀斧如有偶然也。蒸谷为饭,酿饭为酒。酒之成也,甘苦异味;饭之熟也,刚柔殊和。非庖厨酒人有意异也,手指之调有偶适也。调饭也殊筐而居,甘酒也异器而处,虫堕一器,酒弃不饮;鼠涉一筐,饭捐不食。夫百草之类,皆有补益,遭医人采掇,成为良药;或遗枯泽,为火所烁。等之金也,或为剑戟,或为锋钴。同之木也,或梁於宫,或柱於桥。俱之火也,或烁脂烛,或燔枯草。均之土也,或基殿堂,或涂轩户。皆之水也,或溉鼎釜,或澡腐臭。物善恶同,遭为人用,其不幸偶,犹可伤痛,况含精气之徒乎!
yú shùn shèng rén yě, zài shì yí méng quán ān zhī fú. fù wán mǔ, dì xiàng áo kuáng, wú guò jiàn zēng, bù è ér yín dé zuì, bù xìng shèn yǐ! kǒng zǐ, shùn zhī cì yě. shēng wú chǐ tǔ, zhōu liú yìng pìn, xuē jī jué liáng. jù yǐ shèng cái, bìng bù xìng ǒu. shùn shàng zāo yáo shòu shàn, kǒng zǐ yǐ sǐ yú quē lǐ. yǐ shèng rén zhī cái, yóu bù xìng ǒu, yōng rén zhī zhōng, bèi bù xìng ǒu, huò bì zhòng duō yǐ!
虞舜圣人也,在世宜蒙全安之福。父顽母,弟象敖狂,无过见憎,不恶而嚚得罪,不幸甚矣!孔子,舜之次也。生无尺土,周流应聘,削迹绝粮。俱以圣才,并不幸偶。舜尚遭尧受禅,孔子已死於阙里。以圣人之才,犹不幸偶,庸人之中,被不幸偶,祸必众多矣!