strong zǒu jīng jí tóu sù cūn xué shè lùn shī fù dé zuì lǎo sú rú strong
走荊棘投宿村學社 論詩賦得罪老俗儒
cí yuē:
詞曰:
pīn mìng qiú xiān bù dàn láo, zǒu huāng jiāo tī shān shè shuǐ dù wēi qiáo, lù piān yáo.
拼命求仙不憚勞,走荒郊;梯山涉水渡危橋,路偏遙。
tóu sù fǔ rú wèi huó jì, guò jīn xiāo yīn tán shī fù qǐ bō tāo, shǐ kāi jiāo.
投宿腐儒為活計,過今宵;因談詩賦起波濤,始開交。
yòu diào hè shèng cháo.
——右調《賀聖朝》。
qiě shuō yú bīng xiàng bái xiàn zǒu qù, liǎng zhī jiǎo zài shí fèng zhōng luàn tà jiàn zǒu jiàn jìn, guǒ rán shì jí xiǎo de lù, jīng jí gèng duō, wān wān qū qū, shèn shì nán xíng. shùn zhe lù, shàng xià le liǎng gè xiǎo lǐng, jiǎo yòu tà qǐ pào lái, bù bù téng tòng. zài kàn rì guāng yǐ là xià qù, dà shì zháo máng, yòu bù gǎn tíng xiē. tiān sè jiàn cì fā hēi, yǐng yǐng chuò chuò kàn jiàn shān jiǎo xià shì yǒu rén jiā, yòu yǐn yǐn wén dà fèi zhī shēng. āi zhe jiǎo tòng xíng lái, qǐ xiān hái kàn de jiàn nà huán huí niǎo dào, dào hòu lái liǎng mù rú qī, zhǐ de kē kē bàn bàn, zài dà xiǎo shí zhōng luàn cuàn, huò bā huò zǒu, miǎn qiáng xià le shān pō, biàn shì yī tiáo dà jiàn. fàng yǎn kàn qù, jué dé shēn zài gōu zhōng, yì biàn biàn bù chū dōng xī nán běi. cè ěr xì tīng, wéi wén fēng sòng sōng tāo, quán yàn wēi shí ér yǐ, nà lǐ yǒu quǎn fèi zhī shēng.
且說於冰向白線走去,兩隻腳在石縫中亂踏;漸走漸近,果然是極小的路,荊棘更多,彎彎曲曲,甚是難行。順着路,上下了兩個小嶺,腳又踏起泡來,步步疼痛。再看日光已落下去,大是着忙,又不敢停歇。天色漸次發黑,影影綽綽看見山腳下似有人家,又隱隱聞大吠之聲。挨着腳痛行來,起先還看得見那環回鳥道,到後來兩目如漆,只得磕磕絆絆,在大小石中亂竄,或扒或走,勉強下了山坡,便是一條大澗。放眼看去,覺得身在溝中,亦變辨不出東西南北。側耳細聽,惟聞風送松濤,泉咽危石而已,那裡有犬吠之聲。
yú bīng dào: jīn sǐ yǐ! zài yǒu hǔ lái, zhǐ suǒ rèn tā jǔ jué. méi nài hé, mō le yī kuài píng zhèng xiē shí tóu zuò xià, yī biān yǎng xī shēn zi, yī biān dǎ suàn zhe zài zhè shí shàng guò yè. zuò le piàn kè, yòu tīng dé yǒu quǎn fèi zhī shēng bǐ qián jìn le xǔ duō. yú bīng xǐ dào: wǒ yuán zài lǐng shàng wàng jiàn shān jiǎo xià yǒu rén jiā, bù xiǎng guǒ rán, dàn bù zhī zài zhè gōu dōng gōu xī?
於冰道:「今死矣!再有虎來,只索任他咀嚼。」沒奈何,摸了一塊平正些石頭坐下,一邊養息身子,一邊打算着在這石上過夜。坐了片刻,又聽得有犬吠之聲比前近了許多。於冰喜道:「我原在嶺上望見山腳下有人家,不想果然,但不知在這溝東溝西?」
shǎo kè, yòu tīng dé dà fèi qǐ lái, xì tīng què xiàng zài gōu dōng. yú bīng dào: mò guǎn tā, jiù suí zhè quǎn shēng xún qù!
少刻,又聽得大吠起來,細聽卻象在溝東。於冰道:「莫管他,就隨這犬聲尋去!」
yú shì tīng jǐ bù, zǒu jǐ bù, jìng zǒu le shān zhuāng qián. jiàn jiā jiā mén hù guān bì, jiào le jǐ jiā, zǒng bù kāi mén yán mén wèn qù, wú yī yīng zhě. zǒu dào jǐn tóu chù, hū tīng dé lù běi yǒu yī wú zhī shēng, shì dú yè shū. yú bīng kòu mén hǎn jiào, lǐ biān zǒu chū gè jiào xué xiān shēng lái, kàn jiàn yú bīng jīng yà dào: hūn yè kòu rén zhī mén hù, qiú shuǐ huǒ yú, yì jiāng wèi chuān yú zhī dào yě yú?
於是聽幾步,走幾步,竟走了山莊前。見家家門戶關閉,叫了幾家,總不開門;沿門問去,無一應者。走到盡頭處,忽聽得路北有咿唔之聲,是讀夜書。於冰叩門喊叫,裡邊走出個教學先生來,看見於冰驚訝道:「昏夜叩人之門戶,求水火歟,抑將為穿窬之盜也歟?」
yú bīng dào: xì jīng dū wǎn píng xiàn xiù cái, yīn fǎng qīn mí lù, tóu bèn guì zhuāng, jiè sù yī xiāo, míng zǎo jí qù.
於冰道:「系京都宛平縣秀才,因訪親迷路,投奔貴莊,借宿一宵,明早即去。」
xiān shēng dào: shī yǒu zhī: fá mù niǎo míng, qiú yǒu shēng yě. rǔ xì xiù cái, nǎi wú tóng lèi, yǔ bù rǔ liú, zé shēn shān qióng gǔ zhī zhōng, bì bǎo chái hǔ zhī fù yǐ, qǐ xiān wáng bù rěn zhī xīn yě zāi!
先生道:「《詩》有之:伐木鳥鳴,求友聲也。汝系秀才,乃吾同類,予不汝留,則深山窮谷之中,必飽豺虎之腹矣,豈先王不忍之心也哉!」
shuō bà, jiāng shǒu yī jǔ, ràng yú bīng rù qù. xiān shēng guān le mén, yú bīng zǒu dào lǐ miàn, liǎng rén xíng lǐ yī ràng zuò xià. shì yǒu yī xiǎo xué shēng dào fáng qǔ shū, xiān shēng dào: lái, yǔ yǔ ěr yán: wǒ yǒu jiā bīn, nǎi hóng gōng pàn shuǐ zhī chǔ jīng yě, sù pēng xiāng chá zhǔ míng, yòng zuǒ qīng tán.
說罷,將手一舉,讓於冰入去。先生關了門,於冰走到裡面,兩人行禮揖讓坐下。適有一小學生到房取書,先生道:「來,予與爾言:我有嘉賓,乃黌宮泮水之楚荊也,速烹香茶煮茗,用佐清談。」
yòu wèn yú bīng dào: nián tái hé míng hé xìng?
又問於冰道:「年台何名何姓?」
yú bīng dào: xìng lěng, míng yú bīng.
於冰道:「姓冷,名於冰。」
xiān shēng dào: lěng biàn shì lěng rè zhī lěng, bīng kě shì dāo bīng zhī bīng fǒu?
先生道:「冷便是冷熱之冷,兵可是刀兵之兵否?」
yú bīng dào: shì shuǐ zì jiā yī diǎn.
於冰道:「是水字加一點。」
xiān shēng dào: yī! wǒ guò yǐ! cǐ lěng shuǐ zhī lěng, fēi dāo bīng zhī bīng yě!
先生道:「噫!我過矣!此冷水之冷,非刀兵之兵也!」
yú bīng yì wèn dào: xiān shēng zūn xìng dà huì?
於冰亦問道:「先生尊姓大諱?」
xiān shēng dào: xìng zōu, míng jì sū, zì yòu xián. zōu, nǎi zōu rén mèng zǐ zhī zōu, jì xù zhī jì, dōng pō zhī sū yòu xián zhě, yán bù guò yòu shì yī xián rén ěr! yòu xiàng yú bīng dào: nián tái shān lù bá shè, fù è yě bì yǐ, yǔ yǒu mó mó yān, jūn dàn fǒu?
先生道:「姓鄒,名繼蘇,字又賢。鄒,乃鄒人孟子之鄒,繼緒之繼,東坡之蘇;又賢者,言不過又是一賢人耳!」又向於冰道:「年台山路跋涉,腹餓也必矣,予有饃饃焉,君啖否?」
yú bīng bù jiě mó mó èr zì, xiǎng zhe bì shì shí wù, máng yīng dào: jí hǎo!
於冰不解「饃饃」二字,想着必是食物,忙應道:「極好!」
xiān shēng xiàng kàng hòu qǔ chū yī bái bù bāo, nèi yǒu wǔ gè mó mó, bǎi liè zài zhuō shàng. yī gè yǔ dà xiā má xiāng sì. xiān shēng zhǐ zhe shuō dào: cǐ gǔ mó mó yě. gǔ dé tiān dì zhōng hé zhī qì ér shēng, qí yè lí lí, qí shí léi léi: qì qí yè ér cún qí shí, mó qí pí ér suì qí gǔ shǒu yǐ tuán zhī, lóng yǐ zhēng zhī, shuǐ huǒ jiāo jì ér mó dào chéng yān. fū xīng chún xióng zhǎng, suī liè bā zhēn, ér shuò zāng yōng cháng, tú duō fáng yù cǐ mó zhuàng jīng bǔ suǐ, bù zhì bù tíng, zhēn yǒu guò huà cún shén zhī miào.
先生向炕後取出一白布包,內有五個饃饃,擺列在桌上。一個與大蝦蟆相似。先生指着說道:「此谷饃饃也。谷得天地中和之氣而生,其葉離離,其實纍纍:棄其葉而存其實,磨其皮而碎其骨;手以團之,籠以蒸之,水火交濟而饃道成焉。夫腥唇熊掌,雖列八珍,而爍髒壅腸,徒多房欲;此饃壯精補髓,不滯不停,真有過化存神之妙。」
yú bīng dào: xiǎo shēng hán shì, jīn dé shí cǐ jiā pǐn, tāo guāng bù jǐn.
於冰道:「小生寒士,今得食此佳品,叨光不盡。」
yú bīng chī le yī gè, jiù bù chī. xiān shēng dào: nián tái yǐn shí hé lián yé? yǔ měi shí bì bā, ér yóu yǐ wèi wèi zú.
於冰吃了一個,就不吃。先生道:「年台飲食何廉耶?予每食必八,而猶以為未足。」
yú bīng dào: hòu chéng guò ài, bǎo dé zhī zhì!
於冰道:「厚承過愛,飽德之至!」
hū jiàn zhuō shàng fàng zhe yī zhāng zì fú, shàng miàn xiě zhe tí mù shì yīn bù shī qí qīn yì kě zōng yě, yǐ xiě le jǐ xíng zài shàng miàn. yú bīng dào: cǐ bì xiān shēng jiā zuò le?
忽見桌上放着一張字符,上面寫着題目是「因不失其親亦可宗也」,已寫了幾行在上面。於冰道:「此必先生佳作了?」
xiān shēng dào: jīn rì shì wén qī, chū cǐ tí kǎo yǔ mén dì zǐ, gù xiān zuò yī piān zhe yī děng kàn, yǐ zuò jīn shì. jīn zhǐ zuò qǐ pò chéng tí qǐ jiǎng le, yú wén shàng xū gòu sī.
先生道:「今日是文期,出此題考予門弟子,故先作一篇着伊等看,以作矜式。今止作起破承題;起講了,余文尚須構思。」
yú bīng qǔ guò lái yī kàn, shàng xiě dào:
於冰取過來一看,上寫道:
guān shèng rén jiào rén, yǐ yīn ér qīn. yǔ zōng gè bù shī qí kě yǐ. fū zōng qīn zhī zú, zhǎng yě fū zǐ jiào rén, yīn zhī shàng níng, yǒu shī qí kě zhě zāi! cháng sī: qīn mò qīn yú fù zǐ, zōng mò zōng yú zǔ zōng suī rán, yì shì qí suǒ yīn hé rú ěr!
觀聖人教人,以因而親。與宗各不失其可矣。夫宗親之族,長也;夫子教人,因之尚寧,有失其可者哉!嘗思:親莫親於父子,宗莫宗於祖宗;雖然,亦視其所因何如耳!
yú bīng kàn le chéng pò, yǐ rěn bú zhù yào xiào jīn kàn le xiǎo jiǎng, bù yóu de dà xiào qǐ lái. xiān shēng biàn sè dào: zi yǐ yǔ wén wèi bù zú guān hū? yì bié yǒu yì lùn ér kāi wú máo sāi hū? bù rán hé shěn yě!
於冰看了承破,已忍不住要笑;今看了小講,不由得大笑起來。先生變色道:「子以予文為不足觀乎?抑別有議論而開吾茅塞乎?不然何哂也!」
yú bīng dào: chéng pò jué jiā, ér qǐ jiǎng qiě gèng qí miào xiǎo shēng péng mén xià shì, cóng wèi jiàn cǐ qí wén, gù bù jīn yuè jí, lè jí, suǒ yǐ dà xiào.
於冰道:「承破絕佳,而起講且更奇妙;小生蓬門下士,從未見此奇文,故不禁悅極,樂極,所以大笑。」
xiān shēng huí chēn zuò xǐ dào: yú chéng shí wén zhī rén yě! shǐ kě yǔ yán wén ér yǐ yǐ. yí hū yuè zài xīn, lè zhǔ fā, sàn zài wài. yòu wèn yú bīng dào: nián tái néng shī fǒu?
先生回嗔作喜道:「於誠識文之人也!始可與言文而已矣。宜乎悅在心,樂主發,散在外。」又問於冰道:「年台能詩否?」
yú bīng dào: yòng shí yì hú luàn zuò guò.
於冰道:「用時亦胡亂作過。」
xiān shēng cóng yī dà niú pí xiá nèi, qǔ chū sì shǒu shī lái, fù yǔ yú bīng dào: cǐ yǔ sān liǎng rì qián zhī xīn zuò yě.
先生從一大牛皮匣內,取出四首詩來,付與於冰道:「此予三兩日前之新作也。」
yú bīng jiē lái yī kàn, zhǐ jiàn tóu yī shǒu shì fēng shī, shàng xiě dào:
於冰接來一看,只見頭一首是「風」詩,上寫道:
xī nán chén qǐ wū wáng yī, lài yě cóng tiān yì dà qí lí zuì yā ya jīng quǎn fèi, wǎ fēng māo tiào xià jī tí.
西南塵起污王衣,籟也從天亦大奇;籬醉鴨呀驚犬吠,瓦瘋貓跳嚇雞啼。
qī xián yí nuǎn qīn jiā bèi, zi xiào chōng hán dài zhǔ mí gòng zhù fēng yí jí lǜ lìng, míng cháo zhǐ mǎ jié qín sī.
妻賢移暖親加被,子孝沖寒代煮糜;共祝封姨急律令,明朝紙馬竭芹私。
yú bīng dào: pěng dú zhū yù, yù yì shēn yuǎn, xiǎo shēng yī jù yě jiě bù chū, qí xiān shēng jiào shì.
於冰道:「捧讀珠玉,寓意深遠,小生一句也解不出,祈先生教示。」
xiān shēng dào: zǐ zhēn què yí hǎo wèn zhī shì yě! jū, wú yǔ rǔ: xī wáng dǎo wèi jìn yǔ liàng shǒu wò qiáng bīng jū guó zhī shàng liú, wáng dǎo jì zhī, měi yǒu xī nán fēng qǐ, biàn yǐ shàn yǎn miàn yuē: yuán guī chén wū rén, gù yuē xī nán chén qǐ wū wáng yī. èr jù lài yě cóng tiān yì dà qí, shì chū zài yì jīng. fēng cóng tiān ér wèi lài dà qí zhī shuō, wèi qí yǒu shēng wú xíng, chuān lián rù hù, kě dà kě xiǎo yě. shī yǒu bǐ xìng fù, zhè shì jiè jīng shǐ, xiān jiāng fēng zì xìng qǐ, xià lián biàn huì fēng zhī jǐng, zhuàng fēng zhī wēi. yán fēng chuī lí dào, yǔ yī zuì rén wú yì lí bàng yǒu yā, wèi lí suǒ yā, zé yā ya yě bì yǐ. quǎn, sī hù zhě yě, jīng zhī ér ān yǒu bù jí fèi zhě zāi! fēng chuī wǎ luò, yòu yǔ yī fēng xiāng sì yán xià yǒu māo, wèi wǎ suǒ dǎ, zé māo tiào yě bì yǐ. jī, sī chén zhě yě, xià zhī ér ān yǒu bù fēi tí zhě zāi! suǒ wèi lí zuì yā ya jīng quǎn fèi, wǎ fēng māo tiào xià jī tí, zhí cǐ miào yì ěr! zhōng lián yán fēng shì měng liè, zhì lìng yǔ zhái juàn bù ān, yǐ gù qī shě nuǎn jiù lěng, ér jiā bèi lián qí fū zǐ gū shēn mào hán, ér zhǔ mí dài qí mǔ. dāng cǐ fēng shì jí pò zhī shí, fū qī fù zǐ yóu gè jǐn qí dào, rú cǐ suǒ wèi shī lǐ rén jiā yě! wèi zhī wèi xián wèi xiào, shuí yuē bù yí! jié wěi èr jù, yán fēng yí zhě, yì fēng shén zhī yī míng yě jí lǜ lìng zhě, yòng tài shàng zhě jūn zhòu yǔ chì qí sù qù yě! zhǐ mǎ jiē jìng shén zhī wù jié qín sī zhě, bù guò hái qí zhù dǎo zhī yuàn, shì xìn yú shén ér yǐ. zi yǐ wèi hé rú?
先生道:「子真闕疑好問之士也!居,吾語汝:昔王導為晉庾亮手握強兵居國之上流,王導忌之,每有西南風起,便以扇掩面曰:『元規塵污人』,故曰『西南塵起污王衣』。二句『籟也從天亦大奇』,是出在《易經》。風從天而為籟大奇之說,為其有聲無形,穿簾入戶,可大可小也。《詩》有比、興、賦,這是借經史,先將風字興起,下聯便繪風之景,壯風之威。言風吹籬倒,與一醉人無異;籬傍有鴨,為籬所壓,則鴨呀也必矣。犬,司戶者也,驚之而安有不急吠者哉!風吹瓦落,又與一瘋相似;檐下有貓,為瓦所打,則貓跳也必矣。雞,司晨者也,嚇之而安有不飛啼者哉!所謂籬醉、鴨呀、驚犬吠,瓦瘋、貓跳、嚇雞啼,直此妙意耳!中聯言風勢猛烈,致令予宅眷不安,以故妻舍暖就冷,而加被憐其夫;子孤身冒寒,而煮糜代其母。當此風勢急迫之時,夫妻父子猶各盡其道,如此所謂詩禮人家也!謂之為賢、為孝,誰曰不宜!結尾二句,言封姨者,亦風神之一名也;急律令者,用太上者君咒語敕其速去也!紙馬皆敬神之物;竭芹私者,不過還其祝禱之願,示信於神而已。子以為何如?
yú bīng dà xiào dào: yuán lái yǒu rú cǐ wěi qū, zhēn gè dào shī zhōng huà jìng. pèi fú! pèi fú!
於冰大笑道:「原來有如此委曲,真箇到詩中化境。佩服!佩服!」
yòu kàn dì èr shǒu shì huā, shī shàng xiě dào:
又看第二首是「花」,詩上寫道:
hóng yú liè huǒ bái yú shuāng, dāo jiǎn cái chéng zhī yè fāng fēng guà zhū sī kū xiǎo lù, dié xián què kǒu pāi yōu xiāng.
紅於烈火白於霜,刀剪裁成枝葉芳;蜂掛蛛絲哭曉露,蝶銜雀口拍幽香。
xí chāi qiào yǐ ér shū fèi, gē guàn wén yān sǎo bàng shāng wú shì kāi yuán jī jié gǔ, wú jiā yī yuàn shèng hé yáng.
媳釵俏矣兒書廢,哥罐聞焉嫂棒傷;無事開元擊羯鼓,吾家一院勝河陽。
yú bīng kàn le dào: qǐ gōu jié jù yóu kě jiě shí, yuàn wén cì lián zhōng lián zhī miào lùn!
於冰看了道:「起勾結句猶可解識,願聞次聯中聯之妙論!」
xiān shēng dào: fēng guà zhū sī kū xiǎo lù, dié xián què kǒu pāi yōu xiāng, yán fēng yǔ dié jiē xī huā yīng, cǎi huā xiāng zhī wù yě. fēng yīn xī lù ér wù tóu luó wǎng, bì wǎn zhuǎn yīng wú, rú rén tòng kū zhě yān, gài zì bēi qí yǒng bù néng xī xiǎo lù yě dié yīn cǎi ér bèi xián què kǒu, qí chì bì shàng xià kāi hé, rú rén pāi shǒu zhě yān, gài zì hèn qí zhōng bù néng xiù yōu xiāng yě. zhè yàng shī jù, jiē cóng zhì zhōng hé dé lái, zi néng xì xīn tǐ tiē, jiāng lái yì kě yǐ gé wù yǐ. zhōng lián xí chāi qiào yǐ ér shū fèi, gē guàn wén yān sǎo bàng shāng, xì wú jiā xiàn zài diǎn gù, fēi tuō zhū kōng yán zhě kě bǐ. yǔ yuàn zhōng yǒu huā ér, xí cǎi qǔ ér wèi chāi, chā yú jì biān, qiào kě zhī yǐ yǔ zi shǎo zhuàng rén yě, ài ér zhì yú fèi shū ér bù dú yǔ jiā wú huā píng, yǔ xiōng zhù huā yú guàn ér wén xiāng yān. yǔ sǎo suǒ è mián huā wò liǔ zhī rén, yù dòng fáng wēi dù jiàn zhī yì, suí yǐ mù bàng shāng zhī, cǐ jiē jiè jǐng yán qíng zhī shí lù yě. kāi yuán xì míng huáng zhī nián hào, hé yáng nǎi pān yuè zhī qià yì jié wěi èr jù, zǒng shì jí chēng yǔ jiā cǎo mù zhī shèng, bù yòng xué míng huáng jī gǔ cuī huā, ér yǐ shèng hé yáng yī xiàn yún ěr.
先生道:「『蜂掛蛛絲哭曉露,蝶銜雀口拍幽香』,言蜂與蝶皆吸花英,採花香之物也。蜂因吸露而誤投羅網,必宛轉嚶唔,如人痛哭者焉,蓋自悲其永不能吸曉露也;蝶因采而被銜雀口,其翅必上下開合,如人拍手者焉,蓋自恨其終不能嗅幽香也。這樣詩句,皆從致中和得來,子能細心體貼,將來亦可以格物矣。中聯『媳釵俏矣兒書廢,哥罐聞焉嫂棒傷』,系吾家現在典故,非托諸空言者可比。予院中有花兒,媳採取而為釵,插於髻邊,俏可知矣;予子少壯人也,愛而至於廢書而不讀;予家無花瓶,予兄貯花於罐而聞香焉。予嫂索惡眠花臥柳之人,預動防微杜漸之意,隨以木棒傷之,此皆借景言情之實錄也。開元系明皇之年號,河陽乃潘岳之洽邑;結尾二句,總是極稱予家草木之盛,不用學明皇擊鼓催花,而已勝河陽一縣云爾。」
yú bīng xiào dào: bàng shāng èr zì, hái wèi fēn xī qīng chǔ, bù zhī bàng de shì lìng xiōng, bàng de shì wǎ guàn?
於冰笑道:「棒傷二字,還未分析清楚,不知棒的是令兄,棒的是瓦罐?」
xiān shēng dào: shàn zāi wèn! gài bàng guàn ěr. ruò bàng jiā xiōng, shì pō fù yǐ, shàng yǒu xíng yú yín yǒng zhě zāi?
先生道:「善哉問!蓋棒罐耳。若棒家兄,是潑婦矣,尚有形於吟詠者哉?」
yòu kàn dì sān shǒu shì xuě, shī dào:
又看第三首是「雪」,詩道:
tiān wō miàn fěn sàn wú lú, gǔ ròu huān tóng qìng yě jū èr bā jiǔ shāo jīn wèi jǐn, sì sān jī zhǔ kuài wú yú.
天撾麵粉散吾廬,骨肉歡同慶野居;二八酒燒斤未盡,四三雞煮塊無餘。
lóu féi xiè pàng yún qíng hòu, liǔ xī méi yín fēng lì xū liù chū fēi fēi bá yù sǐ, jiē fú ér gǔ lè guān suī.
樓肥榭胖雲情厚,柳錫梅銀風力虛;六出霏霏魃欲死,接桴而鼓樂關睢。
yú bīng dào: cǐ shǒu yuè fā jiǎng bù lái, hái qiú xiān shēng quán jiǎng.
於冰道:「此首越發講不來,還求先生全講。」
xiān shēng xǐ jí, xiào dào: shǒu jù yán xuě fēn fēn rú miàn rú fěn, ruò tiān wō yǐ sǎ zhī zhě jì cǐ jiā jǐng, zé fū qī fù zǐ kě jí shí yàn lè, qìng hè yě jū yǐ. èr bā zhě, shì shí liù wén qián yě sì sān zhě, sì shí sān wén qián yě. yán yòng shí liù wén qián, mǎi shāo jiǔ yī jīn sì shí sān wén qián, mǎi jī yī zhī jīn wèi jǐn, kuài wú yú, yán yǔ jiā jiē jiǔ liàng píng cháng, ròu liàng yǒu yú ěr. zhōng lián yán yún shì guò hòu, xuě jí dà yǐ, zhì lìng lóu kě féi, xiè kě jí pàng yǐ. bá zhě, hàn guài yě xuě shèng, hàn bá yù sǐ, bù néng sì nüè yú chūn xià jiān yǐ. fú zhě, jūn zhōng jī gǔ zhī wù guān suī, jiàn máo shī shǒu zhāng xìng xià wén jūn zǐ hǎo qiú yě. yǔ jiā suī wú qín sè, què yǒu gǔ yī miàn, yòu jiān fū qī jìng hǎo zhī dé, yuán fú ér gǔ, yì kě dài qín sè ér lè guān suī yǐ.
先生喜極,笑道:「首句言雪紛紛如面如粉,若天撾以撒之者;際此佳景,則夫妻父子可及時晏樂,慶賀野居矣。二八者,是十六文錢也;四三者,四十三文錢也。言用十六文錢,買燒酒一斤;四十三文錢,買雞一隻;斤未盡,塊無餘,言予家皆酒量平常,肉量有餘耳。中聯言云勢過厚,雪極大矣,致令樓可肥,榭可即胖矣。魃者,旱怪也;雪盛,旱魃欲死,不能肆虐於春夏間矣。桴者,軍中擊鼓之物;《關睢》,見《毛詩》首章;興下文『君子好逑』也。予家雖無琴瑟,卻有鼓一面,又兼夫妻靜好之德,援桴而鼓,亦可代琴瑟而樂《關睢》矣。」
dì sì shǒu shì yuè, shī shàng xiě dào:
第四首是「月」,詩上寫道:
yuè rú hé qí yuè wèi guò, shuí jiāng jīng bǐng guà yín hé? qīng yīn yǐn yǐn yí shān yuè, sù pò tiáo tiáo jiàn guǐ mó.
月如何其月未過,誰將晶餅掛銀河?清陰隱隱移山嶽,素魄迢迢鑒鬼魔。
yě qù jiǔ féng zuì sòng yǒu, jiā huí pái nì chī jīn gē. juàn zāi shuǐ yǐn shéng chuáng wò, shì wèn cháng é nài wǒ hé?
野去酒逢醉宋友,家回牌匿笞金哥。倦哉水飲繩床臥,試問常娥奈我何?
yú bīng kàn wán, xiào dào: xiān shēng shī cái gāo miào, bù dàn cháng é, jí xiǎo shēng yì wú kě nài hé yǐ! wéi zhōng lián jiǔ zuì sòng yǒu pái chī jīn gē èr jù, zì yì wèi xiáng.
於冰看完,笑道:「先生詩才高妙,不但常娥,即小生亦無可奈何矣!惟中聯『酒醉宋友』、『牌笞金哥』二句,字意未詳。」
xiān shēng dào: cǐ yī lián suī liǎng shì, ér shí ruò yī shì: yán yuè míng rú zhòu, zuì yí yě yóu, yú sòng xìng yǒu rén xiāng féng, yuè xià yǐn, yǔ zhì zuì ér zhǐ yǔ cǐ shí jiǔ zuì xìng lán, kě yǐ guī yǐ. jīn gē zhě, yǔ jiā diǎn shēn tóng zǐ yě hé tóng wài biān fěi lèi dòu pái, jiàn yǔ guī jiā, ér nì qí pái yān, yǔ dǎ zhī yǐ míng jiā fǎ, gài shēn jiè jiā bù qí, zé guó bù zhì guó bù zhì, zé tiān xià yì bù néng píng. suǒ guān qǐ qiǎn xiān yé? bō zhū shī zhāng, yì chù mù jīng xīn zhī yì ěr.
先生道:「此一聯雖兩事,而實若一事:言月明如晝,最宜野遊,於宋姓友人相逢,月下飲,予至醉而止;予此時酒醉興闌,可以歸矣。金哥者,予家典身童子也;合同外邊匪類鬥牌,見予歸家,而匿其牌焉,予打之以明家法,蓋深戒家不齊,則國不治;國不治,則天下亦不能平。所關豈淺鮮耶?播諸詩章,亦觸目驚心之意耳。」
yú bīng dào: hé guān zhū zuò, xīn yuè shēn yí, xìn hū cáo zi jiàn zhī cái zhǐ bā dǒu, ér xiān shēng zhī cái yǐ yī shí yǐ!
於冰道:「合觀諸作,心悅神怡,信乎曹子建之才止八斗,而先生之才已一石矣!」
xiān shēng lè jí, yòu yào qǔ tā zhù zuò jiào yú bīng kàn. yú bīng dào: xiǎo shēng lián rì bēn bō, bèi jí xīn kǔ, jīn chéng shèng qíng liú sù, xīn shàng shèn shì gǎn jī, cǐ kè yǐ èr gǔ shí hòu, dà jiā xiē xī le bà, míng zǎo yě hǎo shàng lù.
先生樂極,又要取他著作叫於冰看。於冰道:「小生連日奔波,備極辛苦,今承盛情留宿,心上甚是感激,此刻已二鼓時候,大家歇息了罷,明早也好上路。」
xiān shēng dào: yǔ hái yǒu gǔ shī gǔ fù gǔ wén, bìng cí gē yǐn jì, zhèng yù yǔ nián tái chàng xī tōng xiāo, wén jūn yán, dùn lìng yī piàn shèng xīn, bīng xiāo wǎ jiě.
先生道:「予還有古詩、古賦、古文,並詞歌引記,正欲與年台暢悉通宵,聞君言,頓令一片勝心,冰消瓦解。」
yú bīng dào: xiān shēng miào wén, gāo jué qiān gǔ, xiǎo shēng hèn bù néng yè yǐ jì rì, fèng dú guān zhǐ yǐ. rì hòu ruò yǒu xiāng huì de rì zi, zài lǐng jiào bà! bù zhī jīn wǎn jiù yǔ xiān shēng tóng tà, huò lìng yǒu fáng wū?
於冰道:「先生妙文,高絕千古,小生恨不能夜以繼日,奉讀觀止矣。日後若有相會的日子,再領教罷!不知今晚就與先生同榻,或另有房屋?」
xiān shēng nù dào: fù guì zhě jiāo rén hū, pín jiàn zhě jiāo rén hū? jīn wén xīn fāng nóng, ér jù rén yù shuì, qǐ fēi quǎn zhī xìng yì niú zhī xìng, niú zhī xìng yì rén zhī xìng hū?
先生怒道:「富貴者驕人乎,貧賤者驕人乎?今文心方濃,而拒人慾睡,豈非犬之性異牛之性,牛之性異人之性乎?」
yú bīng dà xiào dào: xiǎo shēng shí kùn pí zhī zhì, róng qí míng zǎo qǐng jiào hé rú?
於冰大笑道:「小生實困疲之至,容俟明早請教何如?」
xiān shēng dào: zǎi yǔ zhòu qǐn, shàng jiàn zé yú shèng mén zi nián wèi jí sì shí, ér hūn qíng rú cǐ, zé hòu shēng kě wèi zhě ān zài?
先生道:「宰予晝寢,尚見責於聖門;子年未及四十,而昏情如此,則後生可畏者安在?」
yú bīng jiàn tā shén sè jù lì, xiào dào: xiān shēng xī nù! fēi lěng mǒu bù ài xiān shēng jiā zuò, nài xué wèn qiǎn báo, lǐng lüè bù lái fán xiān shēng zhú jù jiǎng shuō, chéng kǒng guò láo.
於冰見他神色俱厲,笑道:「先生息怒!非冷某不愛先生佳作,奈學問淺薄,領略不來;煩先生逐句講說,誠恐過勞。」
xiān shēng tīng jiàn yào kàn tā wén, yòu pà láo tā jiǎng jiě, qiě yán yǔ shèn shì wēn hé: zì jǐ xiǎng le xiǎng, shì cuò guài le rén le, lì jí huí zhuǎn nù miàn, xiào shuō dào: shì cái mào dú nián tái, shén wù jiè yì. xué bù yàn, jiào bù juàn, yǔ yǔ kǒng zǐ xiān hòu yǒu tóng xīn yě, yán bà, yòu xiàng pí xiá zhōng qǔ chū sì dà běn, měi běn yǒu bā cùn lái kuān, liù cùn yú hòu.
先生聽見要看他文,又怕勞他講解,且言語甚是溫和:自己想了想,是錯怪了人了,立即迴轉怒面,笑說道:「適才冒瀆年台,甚勿介意。學不厭,教不倦,予與孔子先後有同心也,」言罷,又向皮匣中取出四大本,每本有八寸來寬,六寸余厚。
yú bīng àn xiào dào: zhè sì běn bù xià shù shí wàn yán, bù zhī hú shuō de dōu shì xiē shén me?
於冰暗笑道:「這四本不下數十萬言,不知胡說的都是些什麼?」
yú bīng jiē guò lái, xiān kāi kàn jiàn tóu yī běn shì fù, èr běn shì wǔ qī yán shī, sān běn shì zá zhe sì liù cí gē gǔ wén zhī lèi, sì běn tōng shì gǔ fēng, zhǎng piān duǎn zuò bù děng. měng kàn zhe yī tí, bù jīn dà xǐ dào: cǐ kāi pì yǐ lái wèi yǒu zhī qí tí yě.
於冰接過來,掀開看見頭一本是賦,二本是五七言詩,三本是雜著、四六詞歌、古文之類,四本通是古風,長篇短作不等。猛看着一題,不禁大喜道:「此開闢以來未有之奇題也。」
yuán shì yī shǒu gǔ fēng, shàng xiě dào: chòu pì xíng.
原是一首「古風」,上寫道:《臭屁行》。
pì yě pì yě hé yóu míng? wèi qí yǒu wèi ér wú xíng. chòu rén chòu jǐ xiōng wú jí, chù zhī bí duān nán wèi qíng. wǒ cháng jìng zhōng sù pì yuán, běn yú yī qì jì dān tián qīng zhě shàng shēng zhuó zhě jiàng, jī nù ér chū shǐ míng yān. jūn bù jiàn fù rén zhī pì guǐ rú shǔ, xiǎo dà yóu zhī jiē bàn tǔ zhǐ yuán lián chǐ shèng yú jīn, yǐ gù qí yīn duō jiào kǔ. yòu bù jiàn zhuàng shì zhī pì měng ruò niú, jīng xián tuō tù shì nán liú shān bēng xiá dào fèn huā liú, shí rén xiāng duì jiǔ rén chóu. xū jiē chòu pì shuí zuò yǒng, huò yán zuò kè yí sān xǐng. guǒ néng gǎi guò bù hào táo, yě shì wén zhāng jiào ěr cáo, guǎn jiào tiān zǐ zhòng yīng háo! ruò bì xuān xiè wú dǐ zhǐ, cǐ yì wàng rén yě yǐ yǐ. bù chì ruò zì qí kǒu chū, yǔ wéi yǎn bí ér bì ěr. wū hū! bù máo zhī dì xīng qiě shān, hé shì shí rén ài shào nián? qǐng jūn jǔ jué qí dù zhuàn, xū zhī bù zhí bàn wén qián!
屁也屁也何由名?為其有味而無形。臭人臭己凶無極,觸之鼻端難為情。我嘗靜中溯屁源,本於一氣寄丹田;清者上升濁者降,積怒而出始鳴焉。君不見婦人之屁鬼如鼠,小大由之皆半吐;只緣廉恥勝於金,以故其音多叫苦。又不見壯士之屁猛若牛,驚弦脫兔勢難留;山崩峽倒糞花流,十人相對九人愁。吁嗟臭屁誰作俑,禍延坐客宜三省。果能改過不號啕,也是文章教爾曹,管叫天子重英豪!若必宣洩無底止,此亦妄人也已矣。不啻若自其口出,予惟掩鼻而避耳。嗚呼!不毛之地腥且膻,何事時人愛少年?請君咀嚼其肚饌,須知不值半文錢!
yú bīng yī biān kàn, yī biān xiào, hún shēn luàn zhàn. kàn wán pāi shǒu dà xiào dào: xiān shēng fēng huā xuě yuè sì shī, zǒng yào ràng cǐ wèi dì yī, zhēn shì pì zhī zhì jīng ér wú yǐ fù jiā zhě qiě jiāng dù zhuàn èr zì gǎi wèi dù zhuàn, qiǎo wèi guān hé, yǒu xiǎng rù fēi fēi zhī miào. jìng fú! jìng fú!
於冰一邊看,一邊笑,渾身亂戰。看完拍手大笑道:「先生風花雪月四詩,總要讓此為第一,真是屁之至精而無以復加者;且將『杜撰』二字改為『肚饌』,巧為關合,有想入非非之妙。敬服!敬服!」
xiān shēng jiàn yú bīng jí kǒu de zàn yáng, xǐ huān dé wō ěr tuō sāi, zhǐ zhe chòu pì shī dào: cǐ děng tí zuì nán zhe bǐ, bú shì lǎo zhuō kuā kǒu, rú nián tái děng shào nián, zhǐ pà hái mèng xiǎng bú dào, zǒng néng wán piān, yì bù néng rú cǐ lǎo zhuō.
先生見於冰極口的讚揚,喜歡得撾耳托腮,指着臭屁詩道:「此等題最難着筆,不是老拙誇口,如年台等少年,只怕還夢想不到,總能完篇,亦不能如此老卓。」
yú bīng dà xiào dào: xìn rú xiān shēng yán, shí yī zì yě zuò bù chū!
於冰大笑道:「信如先生言,實一字也做不出!」
xiān shēng de yì zhī zhì, bǎ liǎng zhī jìn shì yǎn xiào dé zhǐ liú xià yī xiàn zhī dī, xiān zhe hú zǐ dào: nián tái jiàn yǔ pì shī, biàn mù dàng shēn yí rú cǐ, ruò dú yǔ pì fù, yòu dāng hé rú?
先生得意之至,把兩隻近視眼笑得止留下一線之滴,掀着鬍子道:「年台見予屁詩,便目盪神怡如此,若讀予屁賦,又當何如?」
yú bīng jīng xiào dào: zěn me yī shī yóu bù zú yǐ jǐn qí gū, hái yǒu yī pì fù? yuè yào lǐng jiào le.
於冰驚笑道:「怎麼一詩猶不足以盡其辜,還有一屁賦?越要領教了。」
xiān shēng xiào xī xī de jiāng tóu yī běn ná qǐ, yòng sū rén dú shū qiāng kǒu yín shēn dào: nián tái shí kě zào zhī rén yě, yǔ bù néng yùn dú ér cáng zhū zhū.
先生笑嘻嘻的將頭一本拿起,用蘇人讀書腔口吟呻道:「年台實可造之人也,予不能韞櫝而藏諸(珠)。」
yuán lái jìn shì yǎn kàn shī wén zuì fèi lì, zhè xiān shēng jiāng yī běn fù xiān lái xiān qù, jǐ hū bǎ bí kǒng mó pò, fāng xún dé chū lái, fù yǔ yú bīng. yú bīng jiē lái, xiào kàn shàng xiě dào:
原來近視眼看詩文最費力,這先生將一本賦掀來掀去,幾乎把鼻孔磨破,方尋得出來,付與於冰。於冰接來,笑看上寫道:
jīn fū liú è qiān gǔ, shū wú míng zhě, yì chuí cǐ chòu qū ér yǐ yǐ! shì zhī fú jiàn, tīng zhī zé wén, duō hū shǎo xī, yǒu tǔ wú tūn zuò běn yuán yú zàng fǔ, réng zuò suì yú yōu mén. qí wèi qì yě, yǐng bù jí xíng, chén bù xiá qǐ, tuō rán ér chū, qīng rán ér zhǐ zhuàng yī shì zhī yāo fēn, xiè wǔ gǔ zhī bài wèi wèi, chén tán shī qí bīn fēn, lán shè jiǎn qí fù yù. qí wèi shēng yě, fēi jīn fēi shí, fēi sī fēi zhú huò liè bó ér zhèn xiǎng, huò lián zhū ér dié chū, huò yǎ yǎ ér xì yǔ, huò duō duō ér jí hū huò wèi xī, huò wèi yí, wèi ní nán, wèi chì zhà, wèi qín tí shòu hǒu, bǎi guài zhī qí yīn. zài shī zhī zhě, xìng zhì qiǎo zhī yǒu yú ér shòu zhī zhě, xiào lián chǐ zhī bù zú. qí wèi wù yě, rú shòu zhī jìng, rú niǎo zhī chī, rú shǔ jì zhī láng yǒu, rú cǎo mù zhī jīng jí, nǐ yǐ zuì ér zuì wú kě nǐ, shī yǐ xíng ér xíng wú kě shī. qí wèi hài yě, jīng xīn zhèn ěr, wū shāng yí xià dǐng zhī guāng xiù xū jǐn fú, yǎn qí càn làn zhū gōng bèi què, huì qí lín láng fán nán nǚ lǎo yòu zhōng sī dú, mò bù bēn zǒu pì yì, ǒu tǔ láng jí suǒ wèi chòu rén chòu yǐ, ér wú yī bù liǎng bài jù shāng zhě yě. wū hū! tiān dì wèi lú xī, zào huà wèi gōng yīn yáng wèi tàn xī, wàn wù wèi tóng. nǎi rú zhī rén xī, yì xiào qí táo róng yǐ xīn wèi shuǐ huǒ xī, yǐ gān wèi chái xīn: yǐ pí tǔ wèi zhuǎn yùn xī, yǐ gǔ dào wèi liú tōng. niàng cǐ jí bù kān xī, shǐ wú yǎn bí ér zhōng mò cè qí shǐ zhōng. yǐ yǐ hū! jiāo kū shù xún, kě fù zhī yǐ yī liàn, xióng guān bǎi rèn, kě fēng zhī yǐ yī wán wéi cǐ kǒng qiào, shí wú wù zhī kě tián. suī yǒu lóng yáng háo shì shēn rù bù máo, rán zhǐ néng sāi qí piàn kè zhī chuī xū, ér bù néng dù qí zhōng rì zhī wū yàn. yí qí huài fēng sú, qīng lǐ yì, luàn xiān wáng zhī yǎ lè, shī jūn zǐ zhī wēi yí, wǔ qí suǒ bù dāng wǔ zhī rén, ér fàng yú suǒ bù zhí fàng zhī shí, yòu shuí néng jìn qí sǒng jiān duō tún, dào xuán ér nì shī zāi? yǔ xiǎo zi jì sū, xué zōng yán mèng, dé bìng zhū chéng, jiē sī wén yú wèi zhuì, xìng dà dào zhī jiāng xíng: jì xīn yān hū shèng xián, zì jiàn yì ér bì gōng yuán mìng dì zǐ, bìng gào jiā xiōng, xuē zhú wèi tǐng, jié mù wèi dīng, tǐng qí jì wǎng, dīng qí jiāng yīn wù bì zhēng xūn ér fǎn pèi, wù jīng páo xiào ér xiū bīng. zì gǔ jiē yǒu sǐ, shì yǔ cǐ chòu pì bù gòng dài rì yuè ér tóng shēng!
今夫流惡千古,書無名者,亦椎此臭屈而已矣!視之弗見,聽之則聞,多呼少吸,有吐無吞;作本源於臟腑,仍作祟於幽門。其為氣也,影不及形,塵不暇起,脫然而出,清然而止;壯一室之妖氛,泄五穀之敗餵(味),沉檀失其繽紛,蘭麝減其馥郁。其為聲也,非金非石,非絲非竹;或裂帛而振響,或連珠而疊出,或啞啞而細語,或咄咄而疾呼;或為唏,或為咦,為呢喃,為叱咤,為禽啼獸吼,百怪之奇音。在施之者,幸智巧之有餘;而受之者,笑廉恥之不足。其為物也,如獸之獍,如鳥之鴟,如黍稷之稂莠,如草木之 荊棘,擬以罪而罪無可擬,施以刑而刑無可施。其為害也,驚心振耳,污商彝夏鼎之光;繡繻錦服,掩其燦爛;珠宮貝闕,晦其琳琅;凡男女老幼中斯毒,莫不奔走辟易,嘔吐狼藉;所謂臭人臭已,而無一不兩敗俱傷者也。嗚呼!天地為爐兮,造化為工;陰陽為炭兮,萬物為銅。乃如之人兮,亦效其陶熔;以心為水火兮,以肝為柴薪:以脾土為轉運兮,以谷道為流通。釀此極不堪兮,使吾掩鼻而終莫測其始終。已矣乎!蛟窟數尋,可覆之以一練,雄關百仞,可封之以一丸;惟此孔竅,實無物之可填。雖有龍陽豪士深入不毛,然止能塞其片刻之吹噓,而不能杜其終日之嗚咽。宜其壞風俗,輕禮義,亂先王之雅樂,失君子之威儀,侮其所不當侮之人,而放於所不直放之時,又誰能禁其聳肩掇臀,倒懸而逆施哉?予小子繼蘇,學宗顏孟,德並朱程,接斯文於未墜,幸大道之將行:既心焉乎聖賢,自見異而必攻;援命弟子,並告家兄,削竹為挺,截木為釘,挺其既往,釘其將蔭;勿避蒸熏而返旆,勿驚咆哮而休兵。自古皆有死,誓與此臭屁不共戴日月而同生!
yú bīng kàn bì, yòu dà xiào dào: xiān shēng zhī wén, kě wèi chàng suǒ yù yán, tōng piān jīng yì, céng chū qí miào, mò kě míng yán zhě yǐ. néng zuò cǐ tí zhě, xué wèn yào suàn diǎn bó de le! zhǐ shì yǐ jiē xù dào tǒng zhī rén, ér jìng pīn mìng yǔ yī chòu pì zuò duì, shí jué tài qīng shēng xiē kuàng tiān dì jiān wù zhī kě yín yǒng zhě zuì duō, hé bì zhù yì chòu pì èr zì? yī shī bù zú, yòu jì zhī yǐ fù, zhè shì hé shuō?
於冰看畢,又大笑道:「先生之文,可謂暢所欲言,通篇精義,層出其妙,莫可名言者矣。能做此題者,學問要算典博的了!只是以接續道統之人,而竟拼命與一臭屁作對,實覺太輕生些;況天地間物之可吟詠者最多,何必注意『臭屁』二字?一詩不足,又繼之以賦,這是何說?」
xiān shēng fǔ yīng zhǎng bei dào: jì sū yě xìng, kē yǒu guò rén bì zhī zhī. yǔ běn yì shí yù biāo qí lì yì, zuò gǔ jīn lái suǒ bù gǎn zuò zhī tí jīn chéng guī jiàn, dāng zì shū shēn.
先生撫膺長唄道:「繼蘇也幸,苛有過人必知之。予本意實欲標奇立異,做古今來所不敢做之題;今承規諫,當自書紳。」
yú bīng yòu suí shǒu xiān kàn, nèi yǒu shí suì lín nǚ zhěng shòu fù bā guà fù hàn zhōu cāng jiāng jūn fù. yòu xiān guò èr shí yú piān kàn, yǒu dà suàn fù niǎn mó fù sī guā lǎ bā huā hé fù. zài wǎng hòu kàn, jiàn rén wù shān shuǐ kūn chóng cǎo mù wú bù yǒu fù, zhēn bù zhī fèi le duō shào nián gōng fū. yòu jiàn yī wèi kǎo xiù cái fù, zhèng yào dú shí, xiān shēng dào: rǔ céng jiàn guò lí sāo fǒu?
於冰又隨手掀看,內有《十歲鄰女整壽賦》、《八卦賦》、《漢周倉將軍賦》。又掀過二十餘篇看,有《大蒜賦》、《碾磨賦》、《絲瓜喇叭花合賦》。再往後看,見人物、山水、昆蟲、草木無不有賦,真不知費了多少年功夫。又見一《畏考秀才賦》,正要讀時,先生道:「汝曾見過《離騷》否?」
yú bīng dào: xiàng céng dú guò.
於冰道:「向曾讀過。」
xiān shēng dào: lí sāo biàn huàn guī yì, jīng yǎ jué lún, nài shì rén zhǐ dú bǔ jū yú fù děng piān, jiāng jiǔ zhāng jiǔ gē xǔ duō miào wén, zhì zhī bù gù. yǔ qián chòu pì fù, xì zuò shí zuò cǐ piān xì zuò gǔ zuò. gài jìn jīn fù tǐ, fù lì yǒu yú, ér gǔ qì bù zú. rǔ shì dú zhī, zé zhū pán yú mù, kě lì biàn yǐ.
先生道:「《離騷》變幻瑰異,精雅絕倫,奈世人止讀《卜居》、〈漁父》等篇,將《九章》、《九歌》許多妙文,置之不顧。予前臭屁賦,系做時作;此篇系做古作。蓋近今賦體,富麗有餘,而骨氣不足。汝試讀之,則珠盤魚目,可立辨矣。」
yú bīng xiào le yī xiào, qù kàn, shàng xiě dào: wèi kǎo xiù cái fù.
於冰笑了一笑,去看,上寫道:《畏考秀才賦》。
hèn tiān dào zhī pò è hào, hé dú è hū xiù cái? fǔ kōng dòng ér mǐ qìng xī, yōng báo xù ér wú chái. zāo shǔ bèi zhī huì wū xī, àn wū yàn ér shuí yǔ? yè gěng gěng ér bù mèi xī, hún yíng yíng ér zhì shǔ. nài jīng qī zhī rú xūn xī, yóu lā chě hū yún yǔ. lì zhě yǔ bù jí xī, shuō zhě ruò bù wén. rì áo áo ér dài bǔ xī, chuán wén zōng zhī lì zhǐ. xīn lù lú ér shàng xià xī, yù hū tiān ér xū dì. shén shū hū ér bù fǎn xī, xíng kū gǎo ér shì hóu. nèi wéi shěng hū bā gǔ xī, kuì yī zì zhī bù liú. zhù shàng cāng yǐ huó yǔ xī, zhān yǎo míng ér mò de. wén qīng sī zhī kě yì xī, yuàn chéng fēng hū yí zé. fù niàn zi shǎo ér chí chú xī, qiě gǒu yǐ yán miǎn qù. tǎng shì tí zhī tōng tào xī, yǔ quán cóng yīng ér yú xì. hèn mèng shì zhī dié dié xī, féng yǎng qì zhī yī zhāng. xīn yáo yáo ér xuán jīng xī, lí rén qún ér dùn yáng. xuán chú míng ér guī lǐ xī, qīn péng gù yǔ ér qiè xiào. hé yǔ mìng zhī bù chén xī, shì rén jiāo zhé ér jiào hào. hán qīng lèi ér chū yǔ hù xī, chàng chàng hū qí hé zhī. dǔ liú shuǐ zhī huǎng huǎng xī, xiàn péng xián zhī suǒ jū. luàn yuē: yǔ bù cè xī mìng bù shòu, yǔ hé wèi jù xī nǎi guī huí ér shé gù. piāo rán yī wǎng xī hái wú jì, líng qí yǒu zhī xī wèi lì guǐ.
恨天道之迫厄號,何獨惡乎秀才?釜空洞而米罄兮,擁薄絮而無柴。遭鼠輩之穢污兮,暗嗚咽而誰語?夜耿耿而不寐兮,魂營營而至曙。奈荊妻之如醺兮,猶拉扯乎雲雨。力者予不及兮,說者若不聞。日嗷嗷而待哺兮,傳文宗之戾止。心轆轤而上下兮,欲呼天而吁地。神倏忽而不返兮,形枯槁而似猴。內惟省乎八股兮,愧一字之不留。祝上蒼以活予兮,沾杳冥而莫得。聞青絲之可縊兮,願承風乎遺則。復念子少而踟躇兮,且苟以延勉去。倘試題之通套兮,予權從英而娛戲。恨孟氏之喋喋兮,逢養氣之一章。心遙遙而懸旌兮,離人群而遁揚。旋除名而歸里兮,親朋顧予而竊笑。何予命之不辰兮,室人交謫而叫號。含清淚而出予戶兮,悵悵乎其何之。睹流水之恍恍兮,羨彭咸之所居。亂曰:予不測兮命不壽,予何畏懼兮乃龜回而蛇顧。飄然一往兮還吾寄,靈其有知兮為厲鬼。
yú bīng kàn wán dào: èr fù bǐ sì shī zì jù hái míng xiǎn xiē. xiān shēng jì ài gǔ zuò, lí sāo zuì nán qǔ fǎ kě jiāng fù yuàn bìng zhāo míng wén xuǎn děng shū, zé qiǎn jìn zhě shú dú zhī, hái shì kè hú bù chéng lèi wù zhī yì.
於冰看完道:「二賦比四詩字句還明顯些。先生既愛古作,《離騷》最難取法;可將《賦苑》並《昭明文選》等書,擇淺近者熟讀之,還是刻鵠不成類騖之意。」
xiān shēng biàn sè dào: shì hé yán yú? zi yǐ yǔ fù wèi bù jí lí sāo yé?
先生變色道:「是何言歟?子以予賦為不及《離騷》耶?」
yú bīng dào: xiān shēng fù nèi jiā jù duō, kě xǔ yǒu gǔ fù zhī pí máo ruò bì yǔ lí sāo jiào gōng zhuō, zé nèn duō yǐ!
於冰道:「先生賦內佳句多,可許有古賦之皮毛;若必與《離騷》較工拙,則嫩多矣!」
xiān shēng tīng bà, yòng shǒu jiāng zhuō zi yī pāi, dà hǒu dào: rǔ xì hé děng zhī rén, nǎi gǎn huǐ yù gǔ jīn, miǎo shì dà rú! wú fù qiě nèn, ér lǎo zhě shǔ shuí? jīn yǐ tiān jīng yì suǐ qīng xīn jiàn pí zhī gǔ mó mó bǎo zi zhī fù, ér dǎn gǎn chū cǐ kuáng wàng wú liáng zhī yǔ, qīng biǎn míng xián, cǐ chǐ yǔ dōng bài yú qí, nán rǔ yú chǔ, hé rú?
先生聽罷,用手將桌子一拍,大吼道:「汝系何等之人,乃敢毀譽古今,藐視大儒!吾賦且嫩,而老者屬誰?今以添精益髓、清心健脾之谷饃饃飽子之腹,而膽敢出此狂妄無良之語,輕貶名賢,此恥與東敗於齊,南辱於楚,何如?」
zhè xiān shēng yuè shuō yuè nù, jiāng zì jǐ de mào zi wō lái, xiàng kàng shàng yòng lì yī shuāi, dà shēng yāo he dào: rǔ jiāng yǐ yǔ gǔ mó mó wèi dào zhí zhī suǒ wèi yé? yì jiāng yǐ yǔ guǎn wèi qīng lóu lǚ guǎn rèn rén chū rù yé?
這先生越說越怒,將自己的帽子撾來,向炕上用力一摔,大聲吆喝道:「汝將以予谷饃饃為盜跖之所為耶?抑將以予館為青樓旅館任人出入耶?」
yú bīng dào: jiù shì shuō yī nèn zì, hé zhì rú cǐ?
於冰道:「就是說一『嫩』字,何至如此?」
xiān shēng yuè fā nù dào: zǐ zhēn bù dài jiào ér zhū zhī rén yě! wú fáng zhōng shī dì shòu shòu, shào wén zhī zhī tǒng, jì jīng yī zhī chuán, qǐ kě yǐ róng lí jīng pàn dào zhī rén zāi!
先生越發怒道:「子真不待教而誅之人也!吾房中師弟授受,紹聞知之統,繼精一之傳,豈可以容離經畔道之人哉!」
jí huàn xué shēng chū lái, zhǐ zhe yú bīng shuō dào: cǐ xiù cái zhōng zhī yì duān, ěr qí míng gǔ ér gōng zhī! dàn niàn zài tiān sè yǐ wǎn, gū yǔ tóng jū zhōng guó, sù lǐng tā dào xī xiǎo fáng qù!
急喚學生出來,指着於冰說道:「此秀才中之異端,爾其鳴鼓而攻之!但念在天色已晚,姑與同居中國,速領他到西小房去!」
yú bīng jiàn xiān shēng nù bù kě jiě, zì yǐ yě lè dé ěr jìng, xiàng xiān shēng jǔ shǒu dào: míng rì zǎo xíng, kǒng bù néng xiè bié.
於冰見先生怒不可解,自已也樂得耳淨,向先生舉手道:「明日早行,恐不能謝別。」
xiān shēng bǎi shǒu dào: bǐ è gǎn dāng wǒ zāi!
先生擺手道:「彼惡敢當我哉!」
yú bīng gēn le xué shēng dào xī xiǎo fáng nèi, jiàn lǐ miàn qī hēi, yòu zhe shí yīn lěng, chū mén rén yì shuō bù dé, jiù zài lěng kàng shàng hé yī shuì qù. zhǐ dào rì guāng chū shí cái qǐ lái, zhàn zài yuàn zhōng, zhe yī gè xué shēng rù fáng shuō gào cí de huà. děng le yī huì, měng tīng dé xiān shēng fáng nèi, dīng dīng dāng dāng, qiāo dǎ qǐ lái, yě bù zhī tā qiāo dǎ de shì shèn me dōng xī. tīng dé xiān shēng zuò gē dào:
於冰跟了學生到西小房內,見裡面漆黑,又着實陰冷,出門人亦說不得,就在冷炕上和衣睡去。只到日光出時才起來,站在院中,着一個學生入房說告辭的話。等了一會,猛聽得先生房內,叮叮噹噹,敲打起來,也不知他敲打的是甚麼東西。聽得先生作歌道:
jiē bǐ jiǎo tóng, bù shí wǒ wén wéi zi zhī gù, shǐ wǒ sǔn qí míng.
嗟彼狡童,不識我文;維子之故,使我損其名。
jiē bǐ jiǎo tóng, bù shí wǒ shī wéi zi zhī gù, shǐ wǒ yǒu suǒ sī.
嗟彼狡童,不識我詩;維子之故,使我有所思。
jiē bǐ jiǎo tóng, bù shí wǒ fù wéi zi zhī gù, shǐ wǒ qì pò dù.
嗟彼狡童,不識我賦;維子之故,使我氣破肚。
yú bīng tīng bà, rěn bú zhù xiào. shǎo kè, nà xué shēng chū lái, shuō dào: wǒ xiān shēng bù jiàn, nǐ qǐng bà!
於冰聽罷,忍不住笑。少刻,那學生出來,說道:「我先生不見,你請罷!」
yú bīng xiào de zǒu zài jiē shàng. hū yī xué shēng gǎn lái dào: nǐ kě zhī wǒ xiān shēng zuò yòng me? xī rú bēi yù jiàn kǒng zǐ, kǒng zǐ bù jiàn, qǔ sè ér gē, shǐ zhī wén zhī. xiān shēng suī wú sè, què yǒu wǎ guàn, jīn rì gǔ wǎ guàn ér gē, yì kǒng zǐ bù jiàn rú bēi zhī yì yě. wǒ xiān shēng pà nǐ wù bù jí cǐ, jiào wǒ gǎn lái shuō yǔ nǐ zhī dào.
於冰笑的走在街上。忽一學生趕來道:「你可知我先生作用麼?昔孺悲欲見孔子,孔子不見,取瑟而歌,使之聞之。先生雖無瑟,卻有瓦罐,今日鼓瓦罐而歌,亦孔子不見孺悲之意也。我先生怕你悟不及此,叫我趕來說與你知道。」
yú bīng dà xiào dào: wǒ jīn shēng zài bù gǎn jiàn nǐ xiān shēng le! shuō bà, yòu fù dà xiào.
於冰大笑道:「我今生再不敢見你先生了!」說罷,又復大笑。
zhèng shì:
正是:
xiōng zhì dà chóng xiōng jí yǐ, xiē zhēn fēng cì fēi lún bǐ
凶至大蟲凶極矣,蠍針蜂刺非倫比;
fǔ rú shī fù yě xiāng tóng, bì zhě kě shēng dú zhě sǐ.
腐儒詩賦也相同,避者可生讀者死。