xī yí yǐ hān wèi zhǔ, hān zhī shùn nì, xī yí suǒ shì wèi xiàng bèi. wáng huà zhēn chū yì hǔ hān wài zhù, yǒng fāng nèi yīng, jiǎo xìng làng zhàn, shǒu bèi bù shè, bù jué duò jì. yòu sūn dé gōng xī jū hè shì xián huī xià, shì xián dōng jiàng, chí shū dé gōng yuē nèi yīng, gù duì zhèn shí dé gōng hū fēn bīng èr yì tuì hòu. ràng liú qú dāng xiān, chū mǎ cái yī jiāo fēng, dé gōng lǜ zhòng xiān bēn, liú bīng jiàn hòu shuài bēn, yì xiāng bēn kuì, ér qú bèi dí jiāng hā dōu cì sǐ. cǐ shí dà bīng shàng bù xìn dé gōng děng tóu xiáng zhī xīn shì shí, àn bīng bù jìn. xióng tíng bì yǐn bīng wǔ qiān zhì, jiàn guǎng níng yǐ kuì, suì lǜ zhòng rù shān hǎi guān. yǐ huà zhēn yán, shī zài róu ér yú, xìn jiān dié, qīng xìn liáo rén. yǐ tíng bì yán, shī zài gāng ér bì, bù wèi yù bèi. rán huà zhēn pǐ mǎ jiù dǎi, bǎi xìng zhē dào ér kū, nà hǎn sān shēng. tíng bì huí jīng tīng kān, dān qí yè xíng, bǎi xìng ruò wǎng wén zhī, jué wú yī sòng zé kuān yán zhī fēn, gāng róu zhī bié yě. yù shǐ xiè wén jǐn shū yuē: tíng bì zé zài suī zhòng, shì quán shí qīng, bù xìng yǔ běn bīng xiāng wǔ, xì shǒu fù zú, zhǎn bù wú yóu, suī yù tú gù shǒu ér bù kě dé. huà yè yì qì jì ruì, yíng huò fù duō, yòu bù xìng yǒu běn bīng wèi zhǔ, yán tīng jì cóng, suǒ qǐng rú yì, suī yù bù yán zhàn ér bù kě dé. shì èr chén zhī xiàn yú pì zhě, shí běn bīng zhāng hè míng zhì zhī. qiě yùn chóu jué shèng, zhí zài zhōng shū, ér shì gòu suì xiāo líng, màn wú dìng huà, míng fēn zuǒ yòu zhī tǎn, jī chéng shuǐ huǒ zhī xíng, yǐ zhì duàn sòng hé xī, zhèn hàn shān hǎi. běn bīng qí hé cí yǐ jiě yú zhòng? àn xióng tíng bì hào zhī gāng, chǔ rén, wú yì zōu dí guāng dū xué sān chǔ bá zhī. gài yóu wǔ rù wén zhě yě. wèi jǐ dēng jìn shì, dū xué jiāng nán, suì shì shí yòng fēng pí èr tiáo, jiāng zhū shēng zì ěr jí jiān fēng zhī, shǐ bù dé zuǒ yòu gù. liè děng bèi chī, yǒu bèi chī ér rù xué zhě. qí dài wén shì yán kù ruò cǐ, zé yù jūn kě zhī yǐ. rán tíng bì běn dǎn qì guò rén zhě, yí bù wèi zhàn ér fǎn zhǔ shǒu. shì zhī bǐ zhī jǐ, néng gāng néng róu yī děng rén, zhēn kě jiāng yǐ. rán shǒu dìng hòu zhàn, jīn rì shàng jiē, míng rì shàng shū, yǔ shū fǔ zhēng zhí chéng chóu, wèi miǎn chǐ yá guò lì. tái shěng zhū chén fù duō yǒu xì, cuī chéng xiù yòu zuì hèn zhī, tíng bì jì yǔ cháo chén duō yuàn, wú gōng zhū, yǒu gōng yì zhū, zhǐ zhēng xiān hòu ěr. wéi yǒu jiě yìn nán guī, kě miǎn lì yì, liàn zhàn dòu suì jí yú nán, yǒu yǐ yě. xiè wén jǐn shū yún: jīng fǔ zhī zuì, cháo tíng zì yǒu chù fēn, jué bù yì wèi qīng zhòng, nǎi xìng zāi lè huò zhě, yù jí shì yǐ bào qí sù hàn, huò qǐng sù dǎi jīng lüè, huò qǐng sù zhǎn jīng lüè, ér fǔ chén shēn rèn fēng jiāng, ruò mò rán shì wài kě bù wèn zhě. jìn qiě yù gān xīn yán bì, ér yǐ huà zhēn réng yí jì zhèn. shì fēi zhì cǐ, diān dào yǐ jí, qí hé yǐ fú jīng fǔ? yòu hé yǐ fú tiān xià hòu shì zhī rén? zhuó cǐ shū wèi píng xīn zhī lùn. jí shàng mìng xíng bù shàng shū wáng jì zuǒ dōu yù shǐ zōu yuán biāo dà lǐ sì qīng zhōu yīng qiū huì shěn, xióng yán bì yī guì jiù qǐ, yán cóng tián jiān qǐ, yuán yì zhù zā shān hǎi, bìng wú zhù zā guǎng níng zì yàng, yī gōng tóu yī zhāo jiē. zōu dōu xiàn yún: shī dì sàng chéng, gōng zuì yī tǐ, nán cí qí zé. gōng jìn xíng bù, shì fēi zì míng. tíng gōng xiāng zhēng duō shí. wáng jì yuē: gōng bù kěn jìn yù, zàn dào tiān xiān ān zhù yī rì. qǐng zhǐ dìng duó. tíng bì suì zì qǐng zhào yù. zōu wáng yún: qǐng guò wáng xún fǔ lái. huà zhēn guì xià dà kū. yán jīng lüè xiān bù tīng wǒ guò hé dà zhàn, hé dōng kuān dà kě zhàn, hé xī zhǎi xiǎo nán zhàn, jí guǎng níng wēi zài dàn xī, jīng lüè lǐng bīng lái jiù, hòu jìng táo huí. cǐ zuì guī yú tíng bì, bù yú huà zhēn yě. zōu wáng yún: gōng bì xū yǐn zuì, hái yǒu zài cháo liè bān zhī rì. huà zhēn tóu shàng yī jiē, yì yī gōng ér sàn. xióng tíng bì shěn dān nèi yǒu yún bǐ zhī yáng hào, gèng duō yī táo, bǐ zhī yuán yīng tài, fǎn qiàn yī sǐ. yí yòng zhòng diǎn yǐ jǐng jiāng lái. tiān qǐ wǔ nián bā yuè jué tíng bì, chuán shǒu jiǔ biān.
西夷以憨為主,憨之順逆,西夷所視為向背。王化貞初意虎憨外助,永芳內應,僥倖浪戰,守備不設,不覺墮計。又孫得功昔居賀世賢麾下,世賢東降,馳書得功約內應,故對陣時得功忽分兵二翼退後。讓劉渠當先,出馬才一交鋒,得功率眾先奔,劉兵見後帥奔,亦相奔潰,而渠被敵將哈都刺死。此時大兵尚不信得功等投降之心是實,按兵不進。熊廷弼引兵五千至,見廣寧已潰,遂率眾入山海關。以化貞言,失在柔而愚,信間諜,輕信遼人。以廷弼言,失在剛而愎,不為預備。然化真匹馬就逮,百姓遮道而哭,吶喊三聲。廷弼回京聽勘,單騎夜行,百姓若罔聞知,絕無一送;則寬嚴之分,剛柔之別也。御史謝文錦疏曰:廷弼責在雖重,事權實輕,不幸與本兵相忤,系手縛足,展布無由,雖欲圖固守而不可得。化頁意氣既銳,熒惑復多,又不幸有本兵為主,言聽計從,所請如意,雖欲不言戰而不可得。是二臣之陷於辟者,實本兵張鶴鳴致之。且運籌決勝,職在中樞,而視詬誶囂凌,漫無定畫,明分左右之袒,激成水火之形,以致斷送河西,震撼山海。本兵其何辭以解於眾?按熊廷弼號芝岡,楚人,吾邑鄒迪光督學三楚拔之。蓋由武、入文者也。未幾登進士,督學江南,歲試時用封皮二條,將諸生自耳及肩封之,使不得左右顧。劣等被笞,有被笞而入學者。其待文士嚴酷若此,則御軍可知矣。然廷弼本膽氣過人者,宜不畏戰而反主守。是知彼知己,能剛能柔一等人,真可將矣。然守定後戰,今日上揭,明日上疏,與樞撫爭執成仇,未免齒牙過利。台省諸臣復多有隙,崔呈秀又最恨之,廷弼既與朝臣多怨,無功誅,有功亦誅,止爭先後耳。惟有解印南歸,可免吏議,戀棧豆遂及於難,有以也。謝文錦疏云:經撫之罪,朝廷自有處分,決不意為輕重,乃幸災樂禍者,欲藉是以報其宿憾,或請速逮經略,或請速斬經略,而撫臣身任封疆,若漠然事外可不問者。近且欲甘心延弼,而以化貞仍移薊鎮。是非至此,顛倒已極,其何以服經撫?又何以服天下後世之人?濁此疏為平心之論。及上命刑部尚書王紀、左都御史鄒元標、大理寺卿周應秋會審,熊延弼一跪就起,言從田間起,原議住紮山海,並無住紮廣寧字樣,一躬投一招揭。鄒都憲云:失地喪城,功罪一體,難辭其責。公進刑部,是非自明。廷躬相爭多時。王紀曰:公不肯進獄,暫到天仙庵住一日。請旨定奪。廷弼遂自請詔獄。鄒王云:請過王巡撫來。化貞跪下大哭。言經略先不聽我過河大戰,河東寬大可戰,河西窄小難戰,及廣寧危在旦夕,經略領兵來救,後竟逃回。此罪歸於廷弼,不於化貞也。鄒、王云:公必須引罪,還有在朝列班之日。化貞投上一揭,亦一躬而散。熊廷弼審單內有雲比之楊鎬,更多一逃,比之袁應泰,反欠一死。宜用重典以警將來。天啟五年八月決廷弼,傳首九邊。
chū, tíng bì zài lǘ yáng wén guǎng níng bèi wéi, shēn yōu zhī, fāng yè yǐn, hū sī dí bīng yì chì, dà hū yuē kě hèn, hū píng hòu yì yún kě hèn. tíng bì jīng shì shén me rén zuò shēng. píng hòu yì yún shì shén me rén zuò shēng. tíng bì mìng zuǒ yòu kuài qù hòu miàn kàn lái. píng hòu yì yún kuài qù hòu miàn kàn lái. zuǒ yòu rù shì, jì wú yī rén. tíng bì yuē: hào gǔ guài, nán dào yǒu zhè yàng shì. píng hòu yì yún: hào gǔ guài, nán dào yǒu zhè yàng shì. tíng bì yuē: dài wǒ zì qù kàn lái. píng hòu yì yún, dài wǒ zì qù kàn lái. tíng bì qiě zǒu qiě shuō, tīng zhì píng fēng, shǐ zhī tóng pén. tíng bì yuē: zhè yòu lái zuò guài le. tóng pén yì yún: zhè yòu lái zuò guài le. tíng bì yuē: kuài bǎ shuǐ lái qīng diào le. tóng pén yì yún: kuài bǎ shuǐ lái qīng diào le. shuǐ jì qù, tóng pén suì bù néng yán. tíng bì xīn yí shén, bù néng mèi, hū bào guǎng níng nèi kuì, wáng huà zhēn bēn zhì yún.
初,廷弼在閭陽聞廣寧被圍,深憂之,方夜飲,忽思敵兵益熾,大呼曰可恨,忽屏後亦云可恨。廷弼驚是什麼人做聲。屏後亦云是什麼人做聲。廷弼命左右快去後面看來。屏後亦云快去後面看來。左右入視,寂無一人。廷弼曰:好古怪,難道有這樣事。屏後亦云:好古怪,難道有這樣事。廷弼曰:待我自去看來。屏後亦云,待我自去看來。廷弼且走且說,聽至屏風,始知銅盆。廷弼曰:這又來作怪了。銅盆亦云:這又來作怪了。廷弼曰:快把水來傾掉了。銅盆亦云:快把水來傾掉了。水既去,銅盆遂不能言。廷弼心疑甚,不能寐,忽報廣寧內潰,王化貞奔至雲。
liáo shì yī bài yú hóng qí cuī zhàn, ér lǐ wéi hàn dǎi zài bài yú mǎ shàng cuī zhàn, ér yáng hào dǎi sān bài yú chū chéng làng zhàn ér yuán yīng tài sǐ cuī jǐng róng bà. guǎng níng shì, tíng bì yǐ kòng è shān hǎi ér zuì qí xī bēn, rán wáng huà zhēn yī bài, shí wèi shǒu zuì. tíng bì dàn bù néng shōu sàn zú gù shǒu níng qián ěr. wéi shā huà zhēn ér shù tíng bì. shǐ chēng píng yǔn. zhì yú chuán shǒu jiǔ biān, guò yǐ.
遼事一敗於紅旗催戰,而李維翰逮;再敗於馬上催戰,而楊鎬逮;三敗於出城浪戰而袁應泰死、崔景榮罷。廣寧事,廷弼以控扼山海而罪其西奔,然王化貞一敗,實為首罪。廷弼但不能收散卒固守寧前耳。惟殺化貞而戍廷弼。始稱平允。至於傳首九邊,過矣。