nán dōu gōng xí
南都公檄
sì yuè wù wǔ shuò, nán jīng bīng bù shàng shū shǐ kě fǎ hù bù shàng shū gāo hóng tú gōng bù shàng shū chéng zhù dū chá yuàn yù shǐ zhāng shèn yán bīng bù shì láng lǚ dà qì hàn lín yuàn zhān shì jiān shì dú xué shì jiāng yuē guǎng tài cháng sì qīng hé yīng ruì yìng tiān fǔ fǔ yǐn liú shì zhēn hóng lú sì qīng zhū zhī chén tài cháng sì sì chéng yáo sī xiào lì kē jǐ shì zhōng lǐ zhān hù kē jǐ shì zhōng luó wàn xiàng hé nán dào yù shǐ guō wéi jīng shān dōng dào yù shǐ chén liáng bì guǎng dōng dào yù shǐ zhōu yuán tài shān xī dào yù shǐ mǐ shòu tú shǎn xī dào yù shǐ jiā shēng yī jí wáng sūn fān sì chuān dào yù shǐ zhū guó chāng shì gào tiān dì, hào zhào tiān xià chén mín qǐ yì qín wáng juān zī jí shì.
四月戊午朔,南京兵部尚书史可法、户部尚书高宏图、工部尚书程注、都察院御史张慎言、兵部侍郎吕大器、翰林院詹事兼侍读学士姜曰广、太常寺卿何应瑞、应天府府尹刘士祯、鸿胪寺卿朱之臣、太常寺寺丞姚思孝、吏科给事中李沾、户科给事中罗万象、河南道御史郭维经、山东道御史陈良弼、广东道御史周元泰、山西道御史米寿图、陕西道御史加升一级王孙蕃、四川道御史朱国昌誓告天地,号召天下臣民起义、勤王、捐赀急事。
wéi chóng zhēn shí qī nián sì yuè sù, nán jīng cān zàn jī wù bīng bù shàng shū shǐ kě fǎ děng jǐn yǐ zōng miào wēi qíng shēng mín zhì jì, bù gào pǔ tiān chén zǐ cháng bèi jīn tiān zǐ shí qī nián zhī hóng xiū tuō gāo huáng dì sān bǎi sì zhī yīn zhì. qí yán yuē: qiè wén zāo shí yǒu dào, lèi duō yǐ wén shì zhī shèng ér chù wǔ gōng gòu huì fēi cháng, zhèng kě yǐ guó ēn zhī hóng ér zhēng chén jié. gù tiān bǎo luàn ér cháng shān suī yáng zhī shì zhe, jìng kāng mí ér zōng zé lǐ gāng zhī qì liè. bǐ jiē tè cóng shàng zuò, xìn kě yù zhī. rán qiě xiá gǔ zhēng zhēng, yǔ zhǎng yuè zhī fēng ér bìng lì yì fēng liè liè, bō ní cháng zhī zòu yǐ zhēng míng. kuàng xiū mìng dǔ yú shàng tiān míng dé guāng yú liáng shǐ, yǒu ruò běn cháo zhě hū! lì sǎo xiōng fēn, èr zǔ zhī kuò qīng hào tóng pán gǔ zhì cóng kuān jiǎn, lèi cháo zhī xī qià xiàng nǐ huá xū. nǎi zhì jīn tǔ tè xìng, hóng mó yì bèi: xiào miào zhī wēn gōng yǎn zài, shì zǔ zhī zǔ wǔ chóng guāng. cháng chōng líng ér sǎo gōng xiǎn zhī fēn, lì qīng gōng fǔ yú zhào duì ér fā gōng huáng zhī tàn, zǒng wèi biān máng. yǐ kòu qǐ ér yòng bīng, shì nüè mín zhě kòu yě, ér bīng fēi děi yǐ yǐ bīng xìng ér pài xiǎng, shì mí xiǎng zhě bīng yě, ér xiǎng fēi zì sī. gù yóu zhào zhǐ qín bān, yǒu" zài lèi wú mín" zhī yǔ měi yù tiān zāi xiū shěng, wú" yī shí zì yì" zhī xīn. shū shàn bù páo, zhēn néng yǐ tiān xià zhī féi ér wàng jǐ zhī shòu juān bū yòu zuì, bù nán yǐ yī rén zhī guò yǐ jiù chén zhī míng. shì yí dà yè zhī hóng chāng, hé yì zhū jiān zhī pián jí! lǐ chéng mò jiě, shì yǒu kě chén. sī wèi cāng shēng ér dé rén, shàng zhī zhāng luó zhě chéng guǎng zé yǐ chì xīn ér bào zhǔ, xià zhī zì shǐ zhě nán yán. jiā jiā yǒu bàn xián zhī táng, shì shì tóng xiǎo ér zhī xì. guǒ néng gōng míng bǐ cáo wǔ huì, jù fáng hǎo guān zhī dé qián jìng wú gān dǎn shì hàn huái yīn, céng niàn yī rén zhī tuī shí! chéng sú dà dū ěr ěr, xián zhě yì bìng yōu yōu. yōng bì shí fán, dān dāng hé zhuàng? tú zhī bù zǎo, bìng yǐ chéng yú yǎng yōng jú shàng kě wèi, shè bì qióng yú miè dǐng. bēi fū! bēi fū! biān chén wèi tiǎn, kòu yàn xuán téng xuè jiàn tiān huáng, fēng chuán líng qǐn. qín chēng tiān fǔ, shuí néng fēng yǐ yī wán jìn yǒu bà tú, wú fù zhuī qí sān jià. nǎi zhě jiè mǎ héng chí fū jī fǔ, yǔ shū bù jué yú diàn tíng nán běi zhī hào mò tōng, hé shān zhī xiǎn jǐn shī. tiān wēi bù cè, jí zhī hàn tiān zǐ zì yǒu shén líng bīng shì wú cháng, qǐ dé xiè tài fù dàn píng gē xiào! liú dū xì sì fāng zhī lǜ, sī mǎ yǒu jiǔ fá zhī jīng yì bù gòng tiān, xíng jiāng zhǐ rì. kè xiāng dà jǔ, shí lài tóng chóu. qǐng wú fēn huàn yóu wú fēn jiā shí, huò shì guì rú wáng xiè huò zuì shèng ruò jīn zhāng, huò zǐ xū zhī yǐ zī qǐ huò wǎn lù zhī yǐ tán xìng nǎi zhì shè cè xiào lián míng jīng wén xué, yì wǎng wǎng míng bān guó shì tuó wèi lǐ xióng. hé wú gè shū zhuàng móu gè tuán yì lǚ, zhàng bù xū yú wǔ kù, qiǔ wú yōng yú huán chú fēi fù dà jūn, lì zhēng yī jué. dàn qún cè zhí chéng huáng yuè, qǐ zéi yùn dé yǒu bái tóu! chǒu lèi lì jiān, pǔ tiān dà pú. cǐ zé wàn dài zhī suǒ zhān yǎng, suī jiǔ miào yì wèi zhī jiàn lín zhě yě. tǎng cè wèi xiá yú jí róng, bì yì qiě xiān yú zhù xiǎng duō huò dǐ xiǎo guó zhī fù, shǎo zé gē zhōng rén zhī jiā. xìng jì wēi jī, hé xián gāo zhī niú zú xī jí fēi cháng wù, yì cáo hóng zhī mǎ shì qiú. gè fù yǒu sī, zhuǎn shū liú tǎo. cǐ zé shì mí cóng biàn, qì yì wèi háo. zhì dēng lǒng jù shāng lián tián fù shì, ruò yǔ jìn shēn bìng jǔ, yì zì fēn yì yōu shū. rán shǐ píng zhǔn fǎ xíng, jí yáng dí zhī xióng qǐ dé jǔ qí qí huò yòu rú shǒu shí lìng zài, jiāng chǔ shì zhī hào wèi kě bǎo qí sù fēng. fán chèn duō suàn zhī yǒu yú, zǒng lài shèng ēn zhī wú wài. yù yǔ qí wèi yì shì, duō fāng yì lài tóng méng. ǒu zhí jiā yuán, wú wàng shàn yòu! pì yǐ tóng zhōu zhī yì, dàn fán zài qiān bā bǎi guó, chóu fēi wáng chén? kuí zhū xù wěi zhī xīn, jué bù zhì èr shí sì chéng, suì wú nán zǐ! wū hū! qīn jiāo nǎi yōng róng zhī shì, táng zhuāng shàng yǒu chóng tāo chū sài běn jiǎo xìng zhī tú, hàn wǔ nǎi féng bo shì. shěn zī hé rì, gǎn yuē wú tú! bù wéi shè jì zhī yōu, jí shì shēn jiā zhī suàn. shǐ zéi zhī qiǎo yú wèi ěr, shí yì yǒu yōu mèng zhī rén dài wǒ zhī jì rù qí fán, mò bù yīng dì yù zhī fá. qí jiāng sòng zǐ, xiāng shuài ér rù píng kāng zhū hù qǐ chuāng, suǒ guò biàn chéng ōu tuō. lái jùn chén zhī xíng jù, zé gōng qīng zhī bèi kǎo zhě tòng cháng zhèng jiān mén zhī huà tú, yǔ lǎo ruò zhī shòu hài zhě kù xiāo. shì jiē nàn mín suǒ shuō, zú lìng tīng zhě hán xīn! fū lián suì bào xiàn, rú xī ān tài yuán wǔ chāng děng chù, jiē xíng shěng yě qí zhōng jīn xué hé zhǐ yī jiā. ruò yī shí zhī niú jiǔ bù fá, suī bā gōng zhī cǎo mù kě qū zhǐ zuò yī qiān, suì chéng xū nì, qǐ bù yuān zāi? yù tú wěn zhe, xū wèn qián chē. chéng qīng yè ér niàn shàng ēn, suī hé céng zhī wàn qián yǒu nán xià yàn gèng yuán gǔ yǐ chóu dé cè, qǐ wáng yǎn zhī sān kū biàn kě cáng shēn? tóng zhōu jí shì yī jiā, pò cháo bì wú wán luǎn kě bù sī zhī sī zhī yòu zhòng sī zhī zāi! fǎ děng zhì bù zú yǐ xiào móu, fèn hé cí yú jí sǐ shí qiè bào shū zhī gù, zhé tōng tuō bō zhī hū. rén lǐ shàng cún, wǒ qiú bì yìng. rú chán qíng ē dǔ jué niàn fēng jiāng, suī yáng zhī yuán jìng tíng, zé jì yún chōu shì yán zhī shǐ jīng zhōu zhī sù dú yōng, zé wēn jiào yǒu huí zhǐ zhī qí. fēng zhāng shàng dá yú běi chén, duó bǐ gǎn jià yú nán shǐ! shì wèi guò jì, yì shǔ chī zhōng jiàn qǐ jūn qīn, yuē zhāo tiān rì. fǎ děng wú rèn zhuó dì hū tiān chuí xīn lì xuè zhī zhì!
维崇祯十七年四月溯,南京参赞机务兵部尚书史可法等谨以宗庙危情、生民至计,布告普天臣子尝被今天子十七年之鸿庥、托高皇帝三百祀之阴骘。其言曰:窃闻遭时有道,类多以文事之盛而绌武功;遘会非常,正可以国恩之洪而征臣节。故天宝乱而常山、睢阳之事着,靖康靡而宗泽、李纲之气烈。彼皆慝从上作,衅可预知。然且侠骨铮铮,与长岳之峰而并厉;义风烈烈,拨霓裳之奏以争鸣。况休命笃于上天、明德光于良史,有若本朝者乎!力扫凶氛,二祖之廓清号同盘古;治从宽简,累朝之熙洽象拟华胥。迺至今土特兴,宏谟益备:孝庙之温恭俨在,世祖之祖武重光。常冲龄而扫恭、显之氛,立清宫府;于召对而发龚、黄之叹,总为编氓。以寇起而用兵,是虐民者寇也,而兵非得已;以兵兴而派饷,是糜饷者兵也,而饷非自私。顾犹诏旨勤颁,有“再累吾民”之语;每遇天灾修省,无“一时自逸”之心。蔬膳布袍,真能以天下之肥而忘己之瘦;蠲逋宥罪,不难以一人之过以就臣之名。是宜大业之宏昌,何意诸艰之骈集!理诚莫解,事有可陈。思为苍生而得人,上之张罗者诚广;责以赤心而报主,下之自矢者难言。家家有半闲之堂,事事同小儿之戏。果能功名比曹武惠,讵妨好官之得钱;竟无肝胆似汉淮阴,曾念一人之推食!成俗大都尔尔,贤者亦并悠悠。壅蔽实繁,担当何状?图之不早,病已成于养痈;局尚可为,涉必穷于灭顶。悲夫!悲夫!边尘未殄,寇焰旋腾;血溅天潢,烽传陵寝。秦称天府,谁能封以一丸;晋有霸图,无复追其三驾。迺者介马横驰夫畿辅,羽书不绝于殿廷;南北之耗莫通,河山之险尽失。天威不测,极知汉天子自有神灵;兵势无常,岂得谢太傅但凭歌啸!留都系四方之率,司马有九伐之经;义不共天,行将指日。克襄大举,实赖同仇。请无分宦游、无分家食,或世贵如王谢、或最胜若金张,或子虚之以赀起、或挽辂之以谈兴;乃至射策孝廉、明经文学,亦往往名斑国士、橐为里雄。合无各抒状谋、各团义旅,仗不需于武库,糗无壅于郇厨;飞附大军,力争一决。但群策直承黄钺,岂贼运得有白头!丑类立歼,普天大脯。此则万代之所瞻仰,虽九庙亦为之鉴临者也。倘策未暇于即戎,必义且先于助饷;多或抵小国之赋,少则割中人之家。幸济危机,何弦高之牛足惜;即非长物,亦曹洪之马是求。各付有司,转输留讨。此则事弥从便,气易为豪。至登垄巨商、联田富室,若与缙绅并举,亦自分谊攸殊。然使平准法行,即杨翟之雄岂得举其奇货;又如手实令在,将处士之号未可保其素封。凡称多筭之有余,总赖圣恩之无外。欲与其为义士,多方亦赖同盟。偶值佳缘,毋忘善诱!譬以同舟之谊,但凡在千八百国,畴非王臣?揆诸恤纬之心,决不至二十四城,遂无男子!呜呼!亲郊乃雍容之事,唐庄尚有崇韬;出塞本徼幸之图,汉武乃逢卜式。矧兹何日,敢曰无徒!不惟社稷之忧,即是身家之筭。始贼之巧于为饵,时亦有优孟之仁;迨我之既入其樊,莫不婴地狱之罚。齐姜、宋子,相率而入平康;珠户、绮窗,所过便成瓯脱。来俊臣之刑具,则公卿之被拷者痛尝;郑监门之画图,与老弱之受害者酷肖。是皆难民所说,足令听者寒心!夫连岁报陷,如西安、太原、武昌等处,皆行省也;其中金穴何止一家。若一时之牛酒不乏,虽八公之草木可驱;只坐一悭,遂成胥溺,岂不冤哉?欲图稳着,须问前车。诚清夜而念上恩,虽何曾之万钱有难下咽;更援古以筹得策,岂王衍之三窟便可藏身?同舟即是一家,破巢必无完卵;可不思之思之又重思之哉!法等智不足以效谋,愤何辞于即死;实切报殳之顾,辄通托钵之呼。人理尚存,我求必应。如缠情阿堵、绝念封疆,睢阳之援竟停,则霁云抽誓言之矢;荆州之粟独拥,则温峤有回指之旗。封章尚达于北辰,夺笔敢驾于南史!是为过计,亦属痴衷;见起君亲,约昭天日。法等无任斫地呼天、捶心沥血之至!
zài jí bīng bù shì láng xú rén lóng zhǔ shì léi yǎn zuò yí xí yuǎn jìn, zhè jiāng tái shào dào fù yún lóng yǔ tái zhōu zhī zhōu guān jì jìn tōng pàn yáng tǐ yuán bìng tuī guān zhāng míng bì zhī xiàn sòng téng xióng zài jí chén hán huī děng yì shì shī, lín chuān céng yì wú qún zhū shēng wáng shèng fēng xú háng děng gè yǒu xí wén.
在籍兵部侍郎徐人龙、主事雷演祚移檄远近,浙江台绍道傅云龙与台州知州关继缙、通判杨体元并推官张明弼、知县宋腾熊、在籍陈函辉等亦誓师,临川曾益、吴群诸生王圣风、徐珩等各有檄文。
lín hǎi chén hán huī tǎo zéi xí
临海陈函辉讨贼檄
wū hū! gù lǎo yǒu wèi jīng zhī biàn, hé shǔ shāng xīn pǔ tiān tóng bù gòng zhī chóu, gē máo zhǐ fā. zhuàng shì bái yì guān, yì shuǐ jīng tōng hóng rì xiāng jūn sù chē mǎ, qián táng nù jī jiāng tāo. wū hū! sān yuè wàng hòu zhī bào, cǐ hòu pán gǔ ér shí rì yuè zhě yě. xī wǒ tài zǔ gāo huáng dì shǒu wǎn sān chén zhī zhóu, yī sǎo xīng shān shēn zhōng èr yào zhī yīng, shuāng qū chéng liàng. lì nián èr bǎi bā jì, hé rén bù mù huáng ēn? chuán shì yī shí wǔ cháo, huán hǎi jǐn xíng tǒng lì. dài wǒ huáng shàng chóng zhēn yù yǔ, shí yǒu qī nián yú zī yǐ. shǐ zhèng zhū dāng, dú lì zhèn tíng zuò gǔ pín nián yù dí, xián chí xiāo gàn wèi yī. jiǔ biān hán shǔ, jǐ jǐng hū gēng hū guǐ zhī jiē wàn xìng tí hào, shí qiè jǐ nì jǐ jī zhī tòng. suī jǔ cháo ròu shí zhī duō bǐ, ér yī rén chén jí zhī wèi qiān jù zhì fù ōu, yǒu hé shī xù! wū hū! jí ěr fēn rán zào nì zhī bèi, chóu wú lěi shì mù yǎng zhī ēn? nǎi zhě yàn bī shén jīng, jiǔ miào bù huò ān qí zhǔ xīng liú gōng qǐn, xiān dì bù dé zhèng qí zhōng. zuì jí hǎi shān, guàn zhī yǐ mǎn cǎn shēn tiān dì, shì qǐ gòng shēng! wū hū! shuí bǐng guó chéng? jù wú fēng shì! mén hù gāo huāng, hé běi zéi zhì zhī bù wèn fān lí pò huài, dà jiàng jūn jìng kǔ wǎng wén! kāi mén nà pàn, jiē guān jūn róng shǐ zhě zhī liú mài zhǔ tóu xiáng, jǐn hóng wén guǎn xué shì zhī bèi. qǐ guī biàn yún yǒu chǐ, tú sǐ jí xì zhōng chén. cǐ zé jié yùn zhēn zāo yáng jiǔ bǎi liù zhī yáo, ér fán mín bìng zhí zhù zhé wéi liè zhī huì yǐ. ān lù shān yǐ fān jiāng dài hàn jiāng, zhàng zhōng zhū zǎo chōu dāo lǐ xī liè zì biàn zhōu bēn cài zhōu, wán nèi zhèn xiān jìn dú. fèng jì zhǎn yú jīng kǒu, pōu shī zhī lù ān táo jǐng yì bì yú zhōu zhōng, bǒ zú zhī xiōng zhōng jǐn! wú qiáng bù zhé, yǒu nì bì zhū. yòu kuàng hàn dé yóu cún, zhōu lì wèi guò. chì méi tóng mǎ, shì kāi xiān wǔ zhī zhōng xīng yí yì páng méng, nán miǎn shào kāng zhī bìng lù. chén zǐ xīn cún bào zhǔ," chūn qiū" yì dà fù chóu. yè lài shè jì zhī líng, jiǔ rén yǐ tuī zhòng ěr chéng fèn hàn zéi zhī bìng, liù jūn bì chū qí shān. wū hū! qiān jīn rén, yì xià tóng pán zhī lèi suí bān wǔ mǎ, yóu sī yù bì zhī hún. shěn jù xū méi, qiū dāo zān fú. shēn jiā fēi wú yǒu, zǒng shǔ jūn ēn qǐn shí qǐ néng ān, wù shēn guó chǐ. wò quán tòu zhǎo, qì tūn yí lù gǔ pí niè chǐ chuān yín, shēng duàn wǔ gēng gǔ jiǎo. gòng sǎ shēn bāo xū zhī lèi, shì fén bǎi lǐ shì zhī zhōu. suǒ xìng zé gāng zhāng yì sòng zhī qí, xié gōng zài wèi yuàn rú xún yǔ xié xìng hàn zhī yuè, mó lì yǐ xū. èr sān zi hé huàn wú jūn, jīn líng xián zūn zhēng shuò qiān bā guó bù qī dà huì, jiāng zuǒ lài yǒu yí wú. mò fēi wáng tǔ mò fēi wáng chén, gè qǐng dí wáng suǒ kài qǐ yuē tóng páo qǐ yuē tóng zé, xián gē" yǔ zi tóng chóu". jù shén zhōu chì xiàn zhī xīn, zhí qióng cháo xué shū xiào zǐ zhōng chén zhī fèn, jiān jué qú kuí! bān mǎ yè hū běi fēng, qí cháng jì yú nán jí. yǐ chì shǒu ér xié shén dǐng, shì zài rén wéi jí bái yī ér xiào qián chóu, jūn bù wǒ fù! yī xǐ chán qiāng huì shí, rì yuè chóng guāng zài kāi dài lì shān hé, cháo tíng bù xiǎo. hǎi nèi gòng fú zhèng qì, shén míng jiàn cǐ xuè chéng! jǐn xí.
呜呼!故老有未经之变,禾黍伤心;普天同不共之仇,戈矛指发。壮士白衣冠,易水精通虹日;相君素车马,钱塘怒击江涛。呜呼!三月望后之报,此后盘古而蚀日月者也。昔我太祖高皇帝手挽三辰之轴,一扫腥膻;身钟二曜之英,双驱诚、谅。历年二百八纪,何人不沐皇恩?传世一十五朝,寰海尽行统历。迨我皇上崇祯御宇,十有七年于兹矣。始政诛珰,独励震霆作鼓;频年御敌,咸持宵旰为衣。九边寒暑,几警呼庚呼癸之嗟;万姓啼号,时切己溺己饥之痛。虽举朝肉食之多鄙,而一人辰极之未迁;遽至覆瓯,有何失序!呜呼!即尔纷然造逆之辈,畴无累世沐养之恩?乃者焰逼神京,九庙不获安其主;腥流宫寝,先帝不得正其终。罪极海山,贯知已满;惨深天地,誓岂共生!呜呼!谁秉国成?讵无封事!门户膏肓,河北贼置之不问;藩篱破坏,大将军竟苦罔闻!开门纳叛,皆观军容使者之流;卖主投降,尽宏文馆学士之辈。乞归便云有耻,徒死即系忠臣。此则劫运真遭阳九、百六之爻,而凡民并值柱折维裂之会矣。安禄山以番将代汉将,帐中猪早抽刀;李希烈自汴州奔蔡州,丸内鸩先进毒。凤既斩于京口,剖尸之僇安逃;景亦毙于舟中,跛足之凶终尽!无强不折,有逆必诛。又况汉德犹存,周历未过。赤眉、铜马,适开先武之中兴;夷羿、逄蒙,难免少康之并僇。臣子心存报主,“春秋”义大复仇。业赖社稷之灵,九人已推重耳;诚愤汉贼之并,六军必出祁山。呜呼!迁□金人,亦下铜盘之泪;随斑舞马,犹嘶玉陛之魂。矧具须眉,丘叨簪绂。身家非吾有,总属君恩;寝食岂能安,务伸国耻。握拳透爪,气吞一路鼓鼙;啮齿穿龂,声断五更鼓角。共洒申包胥之泪,誓焚百里视之舟。所幸泽、纲张翼宋之旗,协恭在位;愿如恂、禹挟兴汉之钺,磨厉以须。二三子何患无君,金陵咸尊正朔;千八国不期大会,江左赖有夷吾。莫非王土、莫非王臣,各请敌王所忾;岂曰同袍、岂曰同泽,咸歌“与子同仇”。聚神州、赤县之心,直穷巢穴;抒孝子、忠臣之愤,歼厥渠魁!斑马叶乎北风,旗常纪于南极。以赤手而挟神鼎,事在人为;即白衣而效前筹,君不我负!一洗欃枪晦蚀,日月重光;再开带砺山河,朝廷不小。海内共扶正气,神明鉴此血诚!谨檄。
chén bì lùn zéi bì miè yǒu bā
陈璧论贼必灭有八
hù bù sī wù chén bì zòu yuē:' chuǎng nì jù qín yuè jìn, pò dōu bī dì wàng fēng é chuán zhě, fēi wèi qí zhì shēn yǒng shěn jiāng zú chāo yuè, bì wèi qí jiǎ rén zhàng yì, bǎi xìng lè guī. yǐ chén suǒ dǔ chuǎng zéi suǒ wéi bìng zéi jiāng zéi bīng zhī qíng xíng jué zhī, zéi zhī bì miè, duàn duàn wú yí yě! zéi zhī lái yě, suǒ guò jùn xiàn, jué wú zhàn gōng wéi yòng jiān xì guǎng bù liú yán, zhé yún dà bīng bǎi wàn zhàn jiàng qiān yuán, shùn zhě qiū háo wú fàn nì zhě tú lù quán chéng. zhì huāng cán yú mín bèi qí shān huò, huò wàng fēng táo cuàn huò fǔ shǒu yíng jiàng zéi wèi zhì jìng, chéng shì yī kōng. jí zéi yā jìng, jiān yín lǔ lüè, dài wú jiào lèi. mín hèn qí zhà, gèng shòu qí kù, xīn qiè tóng chóu: zhī qí bì miè zhě yī yě. nì zéi jìn jīng, háo wú dà zhì. zhǐ zhāng wěi shì, gōu tōng cháng bān chāo méi xūn qī, suǒ yā bǎi guān zhuī yín liǎng, huò qiān jīn huò wàn jīn, zhòu yè jiā dǎ, cǎn kù wàn zhuàng. wén guān yǒu qián zhě, bù wèn cái pǐn zhǐ kàn féi zhǎng, réng jiù shōu yòng. liú dú rú cǐ yòng rén rú cǐ: zhī qí bì miè zhě èr yě. zéi bīng yán mén lǔ lüè, qiǎng cái wù yín fù nǚ, fǎn fù dài jìn réng gè yí jù yī jiā, zé gōng láng cān. dào lù xíng rén, duǎn hè gǒu wán, jí fù kǎo jiā. mǎn chéng bǎi xìng, rú zài tāng huǒ, piàn kè nán cún zhī qí bì miè zhě sān yě. zéi jiāng suǒ hào tóu mù shù rén, gè xiāng xióng zhǎng, mù wú zéi zhǔ. chuǎng nì lǚ yù jiàn wèi, qí xià měi xiāng duì ǒu yǔ yún:" yǐ xiǎng mǎ bài xiǎng mǎ, shuí gān qū xī"? yòu yán:" wǒ bèi hàn xuè shā lái tiān xià, bú shì tā de běn shì". shí jù zú diàn shàng, xuè làng xiào ào, huì xiè bù kān: zhī qí bì miè zhě sì yě. nì zéi suǒ zhuī guān mín cái wù, xià jiāng shí qǔ èr sān yǐ jiě shàng jiàng, shàng jiàng yòu shí qǔ èr sān yǐ jiě chuǎng nì. yòu yǒu cǐ jiāng yā zhuī, bǐ jiāng rǎng duó. lì zhèng xuǎn yòng jiāng fǔ jū qiú, shàng xià zhēng lì, wén wǔ zhēng quán: zhī qí bì miè zhě wǔ yě. zéi bīng lǔ kuò, yāo chán duō zhě qiān yú jīn, shǎo zhě yì bù xià sān bǎi sì bǎi jīn rén rén yǒu fù zú hé qīng zhī xīn wú yǒng wǎng fù zhàn zhī qì. lín dí bì zhì qiè wáng, píng rì jiàn jiāng kuì sàn: zhī qí bì miè zhě liù yě. yān jīng suǒ jī mǐ mài yǒu xiàn, jīn zéi bīng rén mǎ zuó jiàn, zhǐ rì bì jǐn dōng nán jué yùn, xī běi qí huāng. pò chéng bù mǎn èr shí rì, mǐ jià yǐ téng guì sān bèi, áo áo yuàn hèn. bàn nián zhī nèi, yān jīng nèi wài bì zhì jué lì: zhī qí bì miè zhě qī yě. zéi lái dào jīng xī lǔ, yǔ zhī shì mǎ, réng duó qí jīn. xī rén tòng hèn, gōu lián qīng bīng tóng zǒng bīng wú sān guì lián bīng rù tǎo, zéi chū bīng yī wàn, yī zhèn jǐn méi, jǐn cún qī rén zéi yòu luò xù fā bīng, bīng zhòng yuàn tàn. chuǎng nì bù jí cuàn wèi, sì yuè shí èr rì qīn tǒng zéi bīng yìng dí ruò sì fāng yì bīng yǔ qīng bīng shǒu wěi jiā jī, zhī qí bì miè zhě bā yě. gèng yǐ nì zéi suǒ jù zhī shì yán zhī, qí suǒ jù běi zhí shǎn xī shān xī hé nán zhū chù, tǔ dì suī guǎng, huāng wú bù zhì rén mín xiān shǎo, jī kùn nán shēng: cái huì wú suǒ chū shuì fù wú suǒ shōu, cǐ zéi shì zhī bì qióng yú nèi zhě yǐ. qiě nì zéi sān miàn jù lǔ, lǔ zhī nì zéi jié jù shén duō, wú yī rì wàng zéi zhī xīn. zéi ruò nán xià, lǔ bì chū dà zhòng yǐ dǎo qí cháo zéi ruò shǒu biān, wǒ yòu kě chū ruì shī jī qí hòu. zéi ruò fēn tóu yìng dí, zé bīng xiǎng dān kuì, běi zhì nán qiān, yòu zéi shì zhī bì qióng yú wài zhě yǐ. cǐ jiē chén shēn qīn mù jī, duàn duàn shí jìng shí qíng. fū zéi qíng rú cǐ zéi shì rú bǐ, tiǎn miè kě qī huī fù kě yě'.
户部司务陈璧奏曰:‘闯逆据秦越晋,破都逼帝;望风讹传者,非谓其智深勇沈、将卒超越,必谓其假仁仗义,百姓乐归。以臣所睹闯贼所为并贼将贼兵之情形决之,贼之必灭,断断无疑也!贼之来也,所过郡县,绝无战功;惟用奸细广布流言,辄云大兵百万、战将千员,顺者秋毫无犯、逆者屠戮全城。致荒残愚民被其煽惑,或望风逃窜、或俛首迎降;贼未至境,城市一空。及贼压境,奸淫掳掠,殆无噍类。民恨其诈,更受其酷,心切同仇:知其必灭者一也。逆贼进京,毫无大志。止张伪示,钩通长班;抄没勋戚,锁押百官追银两,或千金、或万金,昼夜夹打,惨酷万状。文官有钱者,不问才品、止看肥长,仍旧收用。流毒如此、用人如此:知其必灭者二也。贼兵沿门掳掠,抢财物、淫妇女,反复殆尽;仍各移据一家,责供狼餐。道路行人,短褐苟完,即缚拷夹。满城百姓,如在汤火,片刻难存;知其必灭者三也。贼将所号头目数人,各相雄长,目无贼主。闯逆屡欲僭位,其下每相对偶语云:“以响马拜响马,谁甘屈膝”?又言:“我辈汗血杀来天下,不是他的本事”。时聚族殿上,谑浪笑傲,秽亵不堪:知其必灭者四也。逆贼所追官民财物,下将十取二、三以解上将,上将又十取二、三以解闯逆。又有此将押追,彼将攘夺。吏政选用、将府拘囚,上下争利,文武争权:知其必灭者五也。贼兵掳括,腰缠多者千余金,少者亦不下三百、四百金;人人有富足何卿之心、无勇往赴战之气。临敌必至怯亡,平日渐将溃散:知其必灭者六也。燕京所积米麦有限,今贼兵人马作践,指日必尽;东南绝运,西北奇荒。破城不满二十日,米价已腾贵三倍,嗷嗷怨恨。半年之内,燕京内外必至绝粒:知其必灭者七也。贼来道经西鲁,与之市马,仍夺其金。西人痛恨,钩连清兵同总兵吴三桂连兵入讨,贼出兵一万,一阵尽没,仅存七人;贼又络续发兵,兵众怨叹。闯逆不及篡位,四月十二日亲统贼兵应敌;若四方义兵与清兵首尾夹击,知其必灭者八也。更以逆贼所据之势言之,其所据北直、陕西、山西、河南诸处,土地虽广,荒芜不治;人民鲜少,饥困难生:财贿无所出、税赋无所收,此贼势之必穷于内者矣。且逆贼三面距鲁,鲁知逆贼劫聚甚多,无一日忘贼之心。贼若南下,鲁必出大众以捣其巢;贼若守边,我又可出锐师击其后。贼若分头应敌,则兵饷单匮,北制南牵,又贼势之必穷于外者矣。此皆臣身亲目击,段段实境实情。夫贼情如此、贼势如彼,殄灭可期、恢复可□也’。
lùn liè zéi zhī qíng shì, wú yī yǔ bù què. suī tuō kōng yán, yào jiē shí shì. gù lù ér cún zhī.
论列贼之情势,无一语不确。虽托空言,要皆实事。故录而存之。
zhāng xiàn zhōng zá zhì
张献忠杂志
jiǎ shēn liù yuè chū yī rì, zuǒ liáng yù chén" huī fù duō chéng shū" yuē:' chén yú qù nián bā yuè chū fù wǔ chāng, xuán yǐ jiāng shěng wèi yōu, yuē bǐ fǔ àn bèi liáng, nǐ jí fā bīng wǎng hù ér fǔ àn èr chén yán wén lì jù chén bīng, bù shǐ de qián. zéi yīn rù yuán zhōu, huò zhōng jiāng xī, fēi chén zhī guò yě. chén suí xuǎn fù jiāng wú xué lǐ yú shí yuè shí sān rì huī fù, yīn liáng jué bīng huí dài zéi fù fǎn, chén nǎi qiǎn mǎ jìn zhōng tǒng qí bīng lù zǒu jiāng xī. shí yī yuè èr shí qī rì, zài fù yuán zhōu ér jiāng xī shěng céng wú kē lì cùn cǎo yǐ láo jūn yě. yòu yú běn yuè shí sān rì huī fù píng xiāng, shí èr yuè chū èr rì huī fù wàn zài, chū wǔ rì huī fù hú guǎng lǐ líng, èr shí rì huī fù cháng shā xiāng tán xiāng yīn hú nán yí dài chéng chí, huò gè chéng wěi shǒu děng guān sū mín děng, xiàn zài jiǔ jiāng yíng jiān jìn. qiǎn fù jiāng mǎ shì xiù děng tǒng bù bīng yóu shuǐ qū hú guǎng, yīn yú shí èr yuè èr shí sì rì huī fù lín xiāng, jí yú yuè yǒu huī fù yuè zhōu zhī dà jié. yòu yú shí qī nián zhēng yuè shí liù rì huī fù jiān lì, èr shí èr rì huī fù shí shǒu, èr yuè shí yī rì huī fù gōng ān. xiān shì, chén yòu diào fù jiāng huì dēng xiāng shuài bīng yóu jūn dōng xià huì shī, yú shí qī nián zhēng yuè èr shí sì rì tóng fù jiāng máo xiǎn wén huī fù huì ān, yòu yú èr shí liù rì chéng shèng zhí dǎo suí zhōu. wèi mǎn sān yuè, huī fù fǔ zhōu xiàn yī shí sì chù. lǚ cì jié gōng, jù jīng chén yǔ jiān jūn zhí fāng sī zhǔ shì lǐ yóu lóng xiān hòu chí bào. jìn xí yuán yuè shuǐ lù bīng mǎ hé jìn jiāng zhuī zéi, ér nì xiàn shǐ liàng qiàng cuàn shǔ, jiāng yòu hú nán jǐn wèi níng yǔ. jīn tú chéng xì jìn fù líng qǐn, fāng qiè chén zhī běn yuàn. dū lǚ dà qì zhù bīng jiāng xī shěng chéng, cóng bù chū yī bù, nǎi yǒu huī fù jí ān zhī bào gù bù sī xiàn zéi wèi dào jí ān, hé shì huī fù? fǎn shū" zuǒ bīng wú xīn jiǎo zéi, jiē zú wèi dì fāng zhī huàn" děng yǔ.
甲申六月初一日,左良玉陈“恢复多城疏”曰:‘臣于去年八月初复武昌,旋以江省为忧,约彼抚按备粮,拟即发兵往护;而抚、按二臣严文力拒臣兵,不使得前。贼因入袁州,祸中江西,非臣之过也。臣随选副将吴学礼于十月十三日恢复□□,因粮绝兵回;迨贼复返,臣乃遣马进忠统骑兵陆走江西。十一月二十七日,再复袁州;而江西省曾无颗粒寸草以劳军也。又于本月十三日恢复平乡,十二月初二日恢复万载,初五日恢复湖广澧陵,二十□日恢复长沙、湘潭、湘阴湖南一带城池,获各城伪守等官□苏民等,现在九江营监禁。遣副将马士秀等统步兵由水趋湖广,因于十二月二十四日恢复临湘,即于月有恢复岳州之大捷。又于十七年正月十六日恢复监利,二十二日恢复石首,二月十一日恢复公安。先是,臣又调副将惠登相率兵由均东下会师,于十七年正月二十四日同副将毛显文恢复惠安,又于二十六日乘胜直捣随州。未满三月,恢复府州县一十四处。屡次捷功,俱经臣与监军职方司主事李犹龙先后驰报。近檄袁、岳水陆兵马合进江追贼,而逆献始踉跄窜蜀,江右、湖南尽为宁宇。今图乘隙进复陵寝,方惬臣之本愿。督吕大器驻兵江西省城,从不出一步,乃有恢复吉安之报;顾不思献贼未到吉安,何事恢复?反疏“左兵无心剿贼,皆足为地方之患”等语。
hú àn huáng shù shū yuē:' zhēng yuè chū sān rì, jù yún biāo yòu yíng fù jiāng jiǎ yī xuǎn táng bào: xiàn nì yú shí èr yuè shí wǔ rì zì jīng hé kǒu dā fú qiáo dù hé, shí èr yuè èr shí sì rì rù jīng chéng, jí lǎo quǎn huí quǎn huí hé yíng. xiān shì, jīng wèi chuǎng nì bù zéi rèn mèng èr zéi suǒ jù, lǎo quǎn huí quǎn huí céng yǔ zhī zhēng. zì xiàn nì dù hé, ér rèn mèng yǎo dùn, wèi fēn wéi hé, shì wèi kě zhī'. xiàn quǎn huí zài jīng xiāng, chuǎng nì jù chéng dé chǔ zhōng rù chuān rù yù yào lù, wǒ wǎng zé cùn cùn jiē bǐ lái zé chǔ chù jiē tōng. jīn wǒ qǔ de qián zhě, wéi qīng xú yī xiàn, bó guī shù wǔ ér yǐ.
湖按黄澍疏曰:‘正月初三日,据郧标右营副将贾一选塘报:献逆于十二月十五日自荆河口搭浮桥渡河,十二月二十四日入荆□城,及老{犭回}{犭回}合营。先是,荆为闯逆部贼任、孟二贼所据,老{犭回}{犭回}曾与之争。自献逆渡河,而任、孟杳遁,为分、为合,似未可知’。献、{犭回}在荆、襄,闯逆据承德;楚中入川、入豫要路,我往则寸寸皆□、彼来则处处皆通。今我取得前者,惟青、徐一线,亳、归数武而已。
liù yuè shí sān rì, zhāng xiàn zhōng xiàn fú zhōu, zài xiàn lú zhōu. èr shí èr rì, xiàn zhōng chōng fú tú guān, suì wéi chóng qìng sì rì. chéng zhōng lì bù zhī, nǎi pò xiàn zhōng tú zhī yī chéng lǎo yòu wú jié yí zhě. qǔ zhuàng dīng qù ěr bí liǎng bì, qū zhì gè zhōu xiàn yán' bīng zhì ér bù xià zhě shì cǐ. dàn shā wáng fǔ guān fǔ shēn fēng jí yǐ dài, zé qiū háo wú fàn yǐ'. yóu shì suǒ zhì, guān mín zì luàn, wú bù pò zhú xià zhě. xún fǔ chén shì qí shí jiāo dài wèi zhì, yǔ chóng qìng tuī guān wáng xíng jiǎn jù sǐ. ruì wáng bì nàn zài yú, hé mén yù hài. zǒng bīng zhào guāng yuǎn jiàng zéi shì yīng yóu qǐng xiáng chì jiǎng zhī. bā yuè chū wǔ rì, xiàn zhōng wéi chéng dū. chū jiǔ rì, xiàn zhōng xiàn chéng dū shǔ wáng hé gōng yù hài, fǔ chén lóng wén guāng jì dào fǔ jiē sǐ. sān shí rì, guì fǔ fàn kuàng zòu shǔ chāng jué.
六月十三日,张献忠陷涪州,再陷泸州。二十二日,献忠冲佛图关,遂围重庆四日。城中力不支,乃破;献忠屠之一城老幼无孑遗者。取壮丁去耳鼻、两臂,驱至各州县;言‘兵至而不下者视此。但杀王府官府□绅封籍以待,则秋毫无犯矣’。由是所至,官民自乱,无不破竹下者。巡抚陈士奇时交代未至,与重庆推官王行俭俱死。瑞王避难在渝,阖门遇害。总兵赵光远降贼;士英犹请降敕奖之。八月初五日,献忠围成都。初九日,献忠陷成都;蜀王阖宫遇害,抚臣龙文光暨道、府皆死。三十日,贵抚范矿奏蜀□猖獗。
jiǔ yuè shí sì rì, yù shǐ xú yǎng xīn yán:' chuǎng zéi shǐ mèng cháng gēng zhù jiāng líng chéng, nì xiàn fù yǒu jīng zhōu zhī xí. wàn yī shùn liú ér dōng, xún yáng wú hú dān ruò, shū fǔ shàng shǔ zhù shě, bù jǐ yǐ jīn líng wèi gū zhù yé? zǒng dū sǐ zhě zhǐ xióng wén càn ěr, qí dì yī wèi qī shì, shī lǜ zhī zuì wèi hé'? shí èr yuè shí jiǔ rì, sì chuān qiān shì zhāng yī jiǎ yán:' chuān shì liè zhī shén, dōng zé zhāng zéi zhí chōng kuí mén, yóu zhōng wàn ér shàng, shì rú pò zhú běi zé lǐ zéi jiàn bī láng zhōng, guǎng yuán zhāo huà yǐ nán jiǔ yǐ jiàng zéi, tōng bā yí dài rì wèi yáo huáng tǔ zéi xī lüè. liù yuè èr shí yī rì, zhāng zéi xiàn chóng qìng, ruì wáng yù hài, jiù fǔ chén shì qí kǎo sǐ, jiāng biàn shāng jiān bīng mín zhuó qù yī shǒu zhě wàn jì. bā yuè chū wǔ rì, zhāng zéi wéi shěng chéng. chū jiǔ rì, dà pào bēng chéng, guān bīng jǐn kuì shì mín cǎn sǐ, yōng shī sāi liú. shǔ wáng fǔ àn zǒng zhèn sān, jù wú xià luò. ér lǐ zéi yòu yú qī rì zhāo ān bǎo níng, shì mín tóu shùn chuān běi wú bīng, dǎn qì yǐ wèi yáo huáng zhé jǐn. zì fú yú jì xiàn, gè bīng sǐ shǒu fàng guī, jiàn zhě hán xīn'. èr shí rì, chuān dū wáng yīng xióng shàng yán:' chóng qìng chéng dū èr fǔ, fán chuān mín qiāo gǔ xī suǐ, suǒ gōng dài qī bā shí wàn, xī wèi zéi yǒu'.
九月十四日,御史徐养心言:‘闯贼使孟长庚筑江陵城,逆献复有□荆州之檄。万一顺流而东,浔阳、芜湖单弱,枢辅尚属筑舍,不几以金陵为孤注耶?总督死者止熊文灿耳,其地一味欺饰,失律之罪为何’?十二月十九日,四川佥事张一甲言:‘川事□裂之甚,东则张贼直冲夔门,由忠、万而上,势如破竹;北则李贼渐逼阆中,广元、昭化以南久已降贼,通、巴一带日为摇黄土贼西掠。六月二十一日,张贼陷重庆,瑞王遇害,旧抚陈士奇拷死,将弁伤歼、兵民斫去一手者万计。八月初五日,张贼围省城。初九日,大炮崩城,官兵尽溃;士民惨死,拥尸塞流。蜀王、抚按、总镇三□,俱无下落。而李贼又于七日招安保宁,士民投顺;川北无兵,胆气已为摇黄折尽。自涪、渝继陷,各兵死手放归,见者寒心’。二十日,川督王应熊上言:‘重庆、成都二府,凡川民敲骨吸髓,所供殆七、八十万,悉为贼有’。
lǐ zì chéng zá zhì
李自成杂志
jiǎ shēn qī yuè shí sān rì, lǐ zéi chū guān dào luò yáng, gōng mì xiàn lǐ jì yù xiǎo zhài. shí bā rì, wěi" shùn" xíng pái zhì dōng chāng yún:' fā bīng sān shí wàn, yóu cáo xiàn zhì jīn xiāng jiǎo'. shí jiǔ rì, cān jiāng xià yǒu guāng bào tàn zhì tái ér zhuāng, zhī chuǎng zéi jiàn zài píng yáng zhěng bīng, tài yuán lù ān xiāng shēn fù hù jǐn xǐ xī ān. èr shí rì, lǐ zéi wěi jiāng sòng cháo chén bīng zhì dù shèng jí, jiù bīng bù zhí fāng zhǔ shì guō xiàn kē wēi fú cūn jū, zhào biāo jiāng zhāng chéng chū yǔ zhàn yú táo yuán, zéi bīng kuì, zhuī huò cháo chén zhǎn zhī" yí wén" zuò" gào xiàn kē". bā yuè èr shí bā rì, wú hú zhǔ shì chén dào huī zòu què guān yín bèi zéi rù, jiē lüè jǐn. shí yuè èr shí yī rì, lǐ zéi chū tóng guān, sān yíng xiàng guī dé sān yíng shàng yù zhōu èr yíng jù jiá xiàn. shí èr yuè chū liù rì, chén qián fū bào lǐ zéi xià hé nán.
甲申七月十三日,李贼出关道雒阳,攻密县李际遇小寨。十八日,伪“顺”行牌至东昌云:‘发兵三十万,由曹县至金乡缴’。十九日,参将夏有光报探至台儿庄,知闯贼见在平阳整兵,太原、潞安乡绅富户尽徙西安。二十日,李贼伪将宋朝臣兵至杜胜集,旧兵部职方主事郭献珂微服村居,召标将张成初与战于桃园,贼兵溃,追获朝臣斩之(“遗闻”作“郜献珂”)。八月二十八日,芜湖主事陈道晖奏榷关银被贼入,皆掠尽。十月二十一日,李贼出潼关,三营向归德、三营上裕州、二营踞郏县。十二月初六日,陈潜夫报李贼下河南。
wěi guān
伪官
jiǎ shēn liù yuè chū qī rì, yuán rèn hé nán quàn nóng bīng bù shàng shū dīng qǐ ruì zòu:' dì qǐ guāng fēn shǒu suī yáng, mìng fù jiāng shèng shí lóng shēn jí bái wéi píng yóu jī huáng chéng guó dū sī lǐ dìng guó mǎ guó zhēn děng mì huì guī dé zhī fǔ sāng kāi dì, jǔ rén dīng kuí nán guō kuàng yú zhèng shēn děng jì qín gè xiàn wěi guān, jù yú wǔ yuè shí liù rì yī qí qín ná, huò dé guī dé fǔ wěi dēng hé tóng zhī chén qí shāng qiū wěi zhī xiàn jiǎ shì jùn fù zǐ pū sān rén zhè chéng wěi zhī xiàn guō jīng bāng lù yì wěi zhī xiàn sūn chéng níng líng wěi zhī xiàn xǔ chéng yīn kǎo chéng wěi zhī xiàn fàn qiàn xià yì wěi zhī xiàn shàng guó juàn bìng gè wěi qì yī kē. jīn jiāng suǒ huò gè zéi jiě jīng guō jīng bāng yǐ tiān shǔ bìng sǐ, yú shī pǔ kǒu qí yàn'. shí jǐ níng dū sī lǐ yǔn hé shā wěi guān liú jùn yǐn zōng héng zhāng wèn xíng fù lóng děng jiǔ rén, qiú yuán rèn yǎn xī dào fù shǐ pàn guān wáng shì yīng jiě jīng xiàn fú. yòu kāi fēng fǔ tuī guān chén qián fū zhài yǒng lǐ jiàn zhī liú hóng qǐ děng gè shā wěi guān nán wǎng, qīng zhōu fǔ héng fān lǜ zhū shēng qū shā wěi guān qǐng tú nèi dì. sì chuān xún àn yù shǐ liú zhī bó zòu bào: hé jiāng rén huái qín shā zéi yáng téng fèng zhāng jiàn zhì děng. gǎi qián fū jiāng xī dào yù shǐ, xún àn hé nán qǐ ruì yǐ yuán guān wèi hé nán ān fǔ. cì yù zhī hóng qǐ zǒng bīng guān, chì zhī bó xià bù jì lù.
甲申六月初七日,原任河南劝农兵部尚书丁启睿奏:‘弟启光分守睢阳,命副将盛时隆、申吉、白维屏、游击黄承国、都司李定国、马国贞等密会归德知府桑开第,举人丁魁南、郭爌、余正绅等计擒各县伪官,俱于五月十六日一齐擒拿,获得归德府伪登河同知陈奇、商邱伪知县贾士俊父子仆三人、柘城伪知县郭经邦、鹿邑伪知县孙澄、宁陵伪知县许承荫、考城伪知县范倩、夏邑伪知县尚国隽并各伪契一颗。今将所获各贼解京;郭经邦以天暑病死,舁尸浦口俟验’。时济宁都司李允和杀伪官刘浚、尹宗衡、张问行、傅龙等九人,囚原任兖西道副使叛官王世英解京献俘。又开封府推官陈潜夫、寨勇李建知、刘洪起等各杀伪官南往,青州府衡藩率诸生驱杀伪官请徒内地。四川巡按御史刘之渤奏报:合江、仁怀擒杀贼杨腾凤、张见骘等。改潜夫江西道御史,巡按河南;启睿以原官为河南安抚。赐遇知、洪起总兵官,敕之渤下部纪录。
chū shí rì, mǎ shì yīng shū yuē:' wèi qǐng shēn dà nì zhī zhū, yǐ xiè shén rén zhī fèn shì. jìn shēn zhī tān héng wú chǐ, zhì xiān dì mò nián ér yǐ jí jié dǎng yíng sī zhāo quán nà huì yǐ zhì guó shì bài huài, huò jí zōng shè. chuǎng zéi rù dōu zhī rì, sǐ zhōng zhě liáo liáo. jiàng zéi zhě qiáng bàn shì cóng zhī bān qīng huá zhī xuǎn sù hào zhèng rén jūn zǐ zhī liú, jiē qǐ shǒu zéi tíng. rú kē chén guāng shí hēng lì zǔ nán qiān zhī yì, ér shēn xiān yíng zéi gōng dǐng zī jiàng zéi hòu, měi jiàn rén zé yuē:" wǒ běn yào sǐ, xiǎo qiè bù kěn". qí tā nì chén, bù kě méi jǔ. tái shěng bù jiū dàn sī kòu bù xíng fǎ, jù qiè yí yān. gèng yǒu dà nì zhī yóu zhě, rú shù jí shì zhōu zhōng quàn jìn wèi yǐ, fù shàng shū quàn zéi zǎo dìng jiāng nán yòu chāi rén jì qí zi, chēng zéi wèi xīn zhǔ, shèng kuā qí yīng wǔ rén míng jí ēn yù zhī lóng, yǐ yáo huò dōng nán. qīn yǒu jiàn zhě, wú bù fèn hèn hèn bù lì huǐ qí jiā. zuó chén bìng zhōng, dōng zhèn liú zé qīng lái jiàn, sòng qí quàn jìn biǎo lián yún:" bǐ yáo shùn ér duō wǔ gōng, mài tāng wǔ ér wú cán dé". yòu wén qí guò xiān dì zǐ gōng zhī qián, yáng yáng dé yì, jìng bù xià mǎ. chén wén zhī, bù shèng fà zhǐ. qí bó fù zhōu yīng qiū zhōu wéi chí, jiē wèi zhōng xián mén xià zǒu gǒu běn fàn yòu wèi chuǎng zéi zhī chén: xiāo jìng cuì yú yī mén, nì è zhǒng yú qián shì. chén àn lǜ: móu wēi shè jì, wèi zhī móu fǎn. dà nì bù dào, yí jiā chì zú zhī zhū, yǐ wéi chén mín zhī jiè. jīn qí bāo xiōng zhōu quán shàng cè yì guān zhī liè, qí qīn táng dì zhōu biāo yǎn yú yín qīng zhī shǔ jūn dāng lián zuò, yǐ qīng nì dǎng. fú qǐ huáng shàng dà fèn gàn duàn, chì xià fǎ sī: xiān jiāng běn fàn jiā shǔ bìng zhōu biāo zhōu quán děng yán xíng tí wèn, yī lǜ zhèng fǎ. qí yú cóng zéi gǒu miǎn zhū chén, fēn bié dìng zuì. shù guó fǎ shēn ér rén xīn ào, yú zhèng bù wú xiǎo bǔ yǐ'.
初十日,马士英疏曰:‘为请申大逆之诛,以泄神人之愤事。缙绅之贪横无耻,至先帝末年而已极;结党营私、招权纳贿以致国事败坏,祸及宗社。闯贼入都之日,死忠者寥寥。降贼者强半侍从之班、清华之选;素号正人君子之流,皆稽首贼廷。如科臣光时亨力阻南迁之议,而身先迎贼;龚鼎孳降贼后,每见人则曰:“我本要死,小妾不肯”。其他逆臣,不可枚举。台省不纠弹、司寇不行法,巨窃疑焉。更有大逆之尤者,如庶吉士周钟劝进未已,复上书劝贼早定江南;又差人寄其子,称贼为新主,盛夸其英武仁明及恩遇之隆,以摇惑东南。亲友见者,无不愤恨;恨不立毁其家。昨臣病中,东镇刘泽清来见,诵其劝进表联云:“比尧、舜而多武功,迈汤、武而无惭德”。又闻其过先帝梓宫之前,扬扬得意,竟不下马。臣闻之,不胜发指。其伯父周应秋、周维持,皆魏忠贤门下走狗;本犯又为闯贼之臣:枭獍萃于一门,逆恶种于前世。臣按律:谋危社稷,谓之谋反。大逆不道,宜加赤族之诛,以为臣民之戒。今其胞兄周铨尚厕衣冠之列,其亲堂弟周镳俨余寅清之署;均当连坐,以清逆党。伏乞皇上大奋干断,敕下法司:先将本犯家属并周镳、周铨等严行提问,依律正法。其余从贼苟免诸臣,分别定罪。庶国法伸而人心傲,于□政不无小补矣’。
shí èr rì, tōng zhèng shǐ liú shì zhēn qǐng lìng běi miàn dà xiǎo wén wǔ zhí guān, jù zhe guī yuán jí, jìng tīng cháo tíng chǔ fèn, bù dé fēn rán zòu biàn shàng cóng zhī.
十二日,通政使刘士桢请令北面大小文武职官,俱着归原籍,静听朝廷处分,不得纷然奏辨;上从之。
shí wǔ rì, xù dōng shěng qín shā wěi guān gōng, yǐ lǐ yuán hé wéi shǒu.
十五日,叙东省擒杀伪官功,以李元和为首。
qī yuè chū èr rì, lìng xù shān dōng qín wěi gōng.
七月初二日,令叙山东擒伪功。
chū bā rì, yù běi jīng cóng nì zhū chén xiào liù děng dìng zuì.
初八日,谕北京从逆诸臣效六等定罪。
èr shí wǔ rì, liú kǒng zhāo jiàn qián wèi kūn. yán' wèi kūn céng jīng wú sān guì shōu yòng, zhōng shí kě xìn cháng ān suǒ kè" guó biàn lù", wèi jiān tú jiè tí hài rén, bù zhǐ gōng yí shòu qū. qǐng jí shōu yòng wèi kūn'.
二十五日,刘孔昭荐钱位坤。言‘位坤曾经吴三桂收用,忠实可信;长安所刻“国变录”,为奸徒借题害人,不止龚彝受屈。请亟收用位坤’。
bā yuè chū sān rì, yuán rèn fǔ hé qiān zì běi táo guī.
八月初三日,原任□□抚何谦自北逃归。
chū sì rì, zhū guó chāng yán:' wǎng zhě zéi rù dū chéng, zì gé bù yǐ zhì shù liáo, wú yī bù qīng yī xiǎo mào kòu shǒu zéi tíng zhě hū? zhì zéi zhòng yǐ qù, yòu sī cáng tóu huàn miàn, jià yán bù qū qián zōng mì xiàn, jì rán sǐ huī. zhī liáng zhào yáng hé ruì zhēng děng, wàn kǒu tuò mà. zhì ruò liú dà gǒng děng, chǐ xīn dàng rán dāng yǔ zhōu zhōng bèi bìng xíng zhèng fǎ zhě yě'.
初四日,朱国昌言:‘往者贼入都城,自阁部以至庶僚,无一不青衣小帽叩首贼廷者乎?至贼众已去,又思藏头换面,驾言不屈;潜踪觅线,冀燃死灰。知梁兆旸、何瑞征等,万口唾骂。至若刘大巩等,耻心荡然;当与周钟辈并行正法者也’。
chū bā rì, yù xíng bù:' suǒ nǐ cóng nì zhī chén, rú lǐng bīng xiàn cè, jí zài shù liáo qǐ kě mò jiǎn? dū fǔ zǒng bīng jiàng zéi, qíng zuì jí zhòng, qǐ kě liè èr děng? jīng táng kē dào hàn lín shòu zéi wěi lìng, qǐ kě zhǐ yú jiǎo? fēng jiāng dà lì wén biàn chàng táo, qǐ zhǐ yú liú? xiàn nǚ xiàn bì, qǐ zhǐ yú tú? zhū chén fù ēn rǔ guó zhì cǐ, xū yǒu dìng àn zhāo shì tiān xià'.
初八日,谕刑部:‘所拟从逆之臣,如领兵献策,即在庶僚岂可末减?督抚、总兵降贼,情罪极重,岂可列二等?京堂、科道、翰林受贼伪令,岂可止于绞?封疆大吏闻变倡逃,岂止于流?献女献婢,岂止于徒?诸臣负恩辱国至此,须有定案昭示天下’。
chū jiǔ rì, dǎi gù dà tóng zhī fǔ zhāng lín rán hù shì láng dǎng chóng yǎ jì jiǔ xuē suǒ yùn.
初九日,逮故大同知府张璘然、户侍郎党崇雅、祭酒薛所蕴。
èr shí rì, wěi tài cháng chéng xiàng yù dǎi dào.
二十日,伪太常丞项煜逮到。
èr shí qī rì, yù shǐ wáng sūn fān fāng yǐ zhì zì kuī chén jié, fù zhuàn wěi shū yǐ luàn shì fēi mìng dǎi yǐ zhì.
二十七日,御史王孙蕃、方以智自亏臣节,复撰伪书以乱是非;命逮以智。
jiǔ yuè chū yī rì, xià bù yì wáng xiān tōng xù bāo. xiān tōng, fēi wáng shǒu rén hòu rén, mào xí jiàng zéi quàn jìn, wèi zéi shēng zuì suǒ zhū.
九月初一日,下部议王先通恤褒。先通,非王守仁后人,冒袭;降贼劝进,为贼声罪所诛。
shí liù rì, zhè fǔ rèn tiān chéng hé' zhè shǔ xiāng huàn jīn rǔ lì móu yuán shēn wū wěi mìng, zhāng lín rán fāng yǔn chāng wèi zéi qīn, yī guī yī wèi guī. lǐ gāng xú jiā lín jù shòu wěi zhí, shù jí shì lǔ wáng zì chāo wú ěr xūn wèi xué lián wèi zéi suǒ liú, zhǐ xué lián tòng fèn zì yì zhū rén yóu liàn shēn jiā, chén yì ān róng'.
十六日,浙抚任天成劾‘浙属乡宦金汝砺、缪沅身污伪命,张璘然、方允昌为贼亲,一归一未归。李纲、徐家林俱受伪职,庶吉士鲁□、王自超、吴尔埙、魏学濂为贼所留,止学濂痛愤自缢;诸人犹恋身家,臣谊安容’。
shí bā rì, tián yǎng ná jiě guāng shí hēng zhì.
十八日,田仰拿解光时亨至。
èr shí yī rì, gāo jié wèi pú fú nán guī zhī chén, qǐng cóng mò jiǎn.
二十一日,高杰为匍匐南归之臣,请从末减。
shí yuè chū wǔ rì, jiàng zéi gù shàng shū zhāng jìn yàn zì yán zài hé běi shōu yì yǒng zhū wěi guān dà xué shì wáng duó bǎo zhī. mìng yǐ yuán guān, zǒng dū běi zhí shān xī hé nán jūn wù wén wǔ wěi yòng, gěi kōng míng zhá èr bǎi.
十月初五日,降贼故尚书张缙彦自言在河北收义勇、诛伪官;大学士王铎保之。命以原官,总督北直、山西、河南军务;文武委用,给空名札二百。
shí èr rì, yù shǐ hú shí hēng yán:' jìn lái zhāng zòu wén wǔ shēng shòu, jiē chū xūn chén zhī kǒu zhì cóng nì wěi guān, jiè kǒu jūn qián, méng miàn qiú jìn. wǔ chén bù xiào mìng, wèi wén chén chè qí zhǒu jīn bù yòu wǔ chén chè wén chén zhī zhǒu hū'? yòu yán:' huáng guó qí shī fèng yí bǔ yòng, chén shí hài rán. huáng zé wěi lì bù zhǎng zhū fēng zhě shī zé guǎn yí zhàng shí, yǔ zéi bù kě yòng wáng guó zhī qì, yuàn zì péi shí jīn zào zhě. cǐ hé rén? ér rǔ bān xíng hū'!
十二日,御史胡时亨言:‘近来章奏、文武升授,皆出勋臣之口;至从逆伪官,借口军前,蒙面求进。武臣不效命,谓文臣掣其肘;今不又武臣掣文臣之肘乎’?又言:‘黄国琦、施凤仪补用,臣实骇然。黄则伪吏部掌朱封者;施则管仪仗时,语贼不可用亡国之器,愿自赔十金造者。此何人?而辱班行乎’!
shí wǔ rì, bīng kē wáng zòu lǐ zǔ shù zhū yuán chén tōu shēng fù zhǔ, yǒu kuì zhū xūn xià bù yì.
十五日,兵科王□奏李祖述、朱元臣偷生负主,有愧诸勋;下部议。
shí jiǔ rì, yù bīng bù:' lín huái hóu lǐ zǔ shù fèng mìng shǒu mén, chéng xiàn jūn wáng, tōu shēng nán cuàn gāi bù yán yì'. mìng běi guī shù jí shì shǐ kě chéng dū fǔ sī yù hòu yì. liú zé qīng zhāo jìn shāng chuán wèi shuǐ yíng, jiàn huáng guó qí wèi jiān jūn.
十九日,谕兵部:‘临淮侯李祖述奉命守门,城陷君亡,偷生南窜;该部严议’。命北归庶吉士史可程督辅私寓候议。刘泽清招禁商船为水营,荐黄国琦为监军。
èr shí rì shǐ kě fǎ jiàn běi guī yù dé wèi yǔn wén jiān bīng kē, mìng jiān gāo jié jūn.
二十日史可法荐北归谕德卫允文兼兵科,命监高杰军。
shí yī yuè chū wǔ rì, dīng qǐ ruì dīng kuí chǔ hé zòu: yǒu wěi shì láng jīn zhī jùn bǎo jǔ èr rén wěi fǔ, qiǎn rén chí xí wén zhì, wèi liú liáng zuǒ suǒ huò. èr dīng hé cí dài zuì.
十一月初五日,丁启睿、丁魁楚合奏:有伪侍郎金之俊保举二人伪抚,遣人持檄文至,为刘良佐所获。二丁合辞待罪。
èr shí wǔ rì, yù shǐ shěn chén quán hé zhāng jìn yàn wáng yǒng jí hé qiān qiū zǔ dé huáng xī xiàn lǔ huà lóng mìng jìn yàn yǒng jí wù wèn, hé qiān děng fǎ sī tí jiū.
二十五日,御史沈宸铨劾张缙彦、王永吉、何谦、邱祖德、黄希宪、鲁化龙;命缙彦、永吉勿问,何谦等法司提究。
èr shí qī rì, liú zé qīng jiàn shí mǐn hǎi wài xìng tún. lìng sū jīng zhù miào wān fáng hǎi.
二十七日,刘泽清荐时敏海外兴屯。令苏京驻庙湾防海。
shí èr yuè chū wǔ rì, chūn fāng hán sì wéi zì yán wèi jīng zéi rǔ, qì jiā nán bēn lìng fù guān. sì wéi shí yuàn shī yín yī wàn qiú zéi sī yè, ér zéi jiàng wèi xiū zhuàn zhě.
十二月初五日,春坊韩四维自言未经贼辱,弃家南奔;令复官。四维实愿施银一万求贼司业,而贼降为修撰者。
shí yī rì, guāng shí hēng biàn zuì bù yǔn.
十一日,光时亨辨罪;不允。
èr shí rì, shòu wěi mìng lǐ féng jiǎ zèng tài pú shǎo qīng. èr shí yī rì, liú zé qīng jiàn shòu wěi mìng shí mǐn réng yǐ bīng kē kāi tún dà qú shān. xíng bù shàng shū jiě xué lóng qǐng kuān biǎn jié tōu shēng zhū chén rú hé ruì zhēng zhāng ruò qí yáng guān guāng dǎng chóng yǎ xióng wén jǔ èr shí èr rén, yīng hòu sān nián dìng duó.
二十日,受伪命李逢甲赠太仆少卿。二十一日,刘泽清荐受伪命时敏仍以兵科开屯大瞿山。刑部尚书解学龙请宽贬节偷生诸臣如何瑞征、张若麒、杨观光、党崇雅、熊文举二十二人,应候三年定夺。
èr shí sān rì, jiě xué lóng shàng cóng nì zhū chén liù děng zuì: yī děng yīng zhé, sòng qǐ jiāo děng shí yī rén èr děng yīng zhǎn nǐ zhǎng xì qiū jué, guāng shí hēng děng sì rén sān děng yīng jiǎo nǐ shú, chén míng xià děng qī rén sì děng yīng shù nǐ shú, wáng sūn huì děng shí wǔ rén wǔ děng yīng tú nǐ shú, sòng xué xiǎn shěn wén rán děng shí rén liù děng yīng zhàng nǐ shú, pān tóng chūn děng bā rén yǒu yí lìng nǐ, wēng yuán yì děng èr shí bā rén. bǎo guó gōng zhū guó bì děng hé shū jiū xíng guān liù shī yù shǐ zhāng sūn zhèn yì yán' cóng nì yī àn, míng yù fǎ yí cóng zhòng dà sī kòu cāo cǐ sān chǐ, tuī wěi bàn nián, bā rén chū tuō. běi rén zhū rén nǎi zéi qì zhī ér lái, fēi qì zéi ér lái! jiě xué lóng mài fǎ wǔ wén, qǐ chì gōng jū'! gé xué lóng zhí yǐ gāo zhuō wèi xíng bù shàng shū.
二十三日,解学龙上从逆诸臣六等罪:一等应磔,宋企郊等十一人;二等应斩拟长系秋决,光时亨等四人;三等应绞拟赎,陈名夏等七人;四等应戍拟赎,王孙蕙等十五人;五等应徒拟赎,宋学显、沈文然等十人;六等应杖拟赎,潘同春等八人;有疑另拟,翁元益等二十八人。保国公朱国弼等合疏纠刑官六失;御史张孙振亦言‘从逆一案,明谕法宜从重;大司寇操此三尺,推诿半年,八人出脱。北人诸人乃贼弃之而来,非弃贼而来!解学龙卖法舞文,乞敕公鞫’!革学龙职;以高倬为刑部尚书。
yǐ yǒu zhēng yuè chū shí rì, hán sì wéi táo guī, tuō yán qián shǐ mín fǔ, bù wū zéi chén shàng wèi' qiǎn fēng zài sì yuè zhōng, kě wèi jí shòu shì, hé dé qī shì? gū zhe diào yòng'! gōng kē qián zòu:' kē chǎng dà kāi huì lù, hé ruì zhēng xiàng yù gōng rán shì mǎi'.
乙酉正月初十日,韩四维逃归,托言前使岷府,不污贼尘;上谓‘遣封在四月中,可未及受事,何得欺饰?姑着调用’!工科钱□奏:‘科场大开贿赂,何瑞征、项煜公然市买’。
èr shí sān rì, sū sōng àn zhōu yuán zòu yáng zhī qǐ sòng xué xiǎn yáng rǔ chéng sòng zhī shéng cáo gǔ zhū jī wēng yuán yì jì shòu wěi guān, qǐ róng xìng lòu lìng fǎ sī tí wèn.
二十三日,苏松按周元奏杨枝起、宋学显、杨汝成、宋之绳、曹谷、朱积、翁元益既受伪官,岂容幸漏;令法司提问。
zhū zhōu zhōng děng
诛周钟等
sì yuè chū jiǔ xīn yǒu, shā cóng nì guāng shí hēng zhōu zhōng wǔ sù, yòu shā yuán rèn wǔ dé dào qiān shì léi yǎn zuò lǐ bù zhǔ shì zhōu biāo. biāo yǔ zhōng, cóng xiōng dì yě, fù shí yù, yǔ ruǎn dà chéng yǒu xì. shì yīng cān zhōng cóng nì, wèi biāo dāng zuò zhào mó zhāng míng bì zòu biāo xiǎn è, zhū tǒng jīn lèi zhí biāo tā shì: lùn hé tí wèn. yǎn zuò yǔ dà chéng yǒu yuàn, liú zé qīng shū gōng lǚ dà qì jí yǎn zuò, dà chéng fù zòu yǎn zuò bù zhōng bù xiào lì kē lín yǒu běn jì zhī. yǒu zhǐ:' cóng nì gè fàn jí yǎn zuò èr àn, zhāo fǎ sī sù xíng xùn jié'. guāng shí hēng zhě, yǔ lǐ míng ruì bù tóng shēng qì, zǔ jià nán qiān zhě gù yǔ sì rén tóng sǐ.
四月初九(辛酉),杀从逆光时亨、周钟、武愫,又杀原任武德道佥事雷演祚、礼部主事周镳。镳与钟,从兄弟也,负时誉,与阮大铖有隙。士英参钟从逆,谓镳当坐;照磨张明弼奏镳险恶,朱统{金类}摭镳他事:论劾提问。演祚与大铖有怨,刘泽清疏攻吕大器及演祚,大铖复奏演祚不忠、不孝;吏科林有本继之。有旨:‘从逆各犯及演祚二案,着法司速行讯结’。光时亨者,与李明睿不同声气,阻驾南迁者;故与四人同死。
zhōu zhōng dùn jū jiā xīng xiàng zhòng zhǎn jiā, shí qiǎn wú xī wǔ jǔ zōu hào zhī wǎng dǎi zhōng jiàn zōu, wèi zhī yuē:' rǔ fēi yǒu nián yì hū'? zōu yuē:' rán'. yīn wěi yún:' lǎo nián wēng cǐ qù, yì bù rú bù qù wǎn shēng qī zǐ yǐ xià yù yǐ'. zhōng yǔ qiān jīn, zōu bù shòu. zhōng yuē:' qù zhōng shì sǐ, yì bì bù dé yǐ'! suì xíng. zhì nán jīng, shā yú dà zhōng qiáo. lín xíng, wèi zhòng yuē:' jīn shā wǒ, tiān xià suì tài píng hū'? shí nián sì shí sì, wàn lì rén yín shēng yě.
周钟遁居嘉兴项仲展家,时遣无锡武举邹浩之往逮;钟见邹,谓之曰:‘汝非有年谊乎’?邹曰:‘然’。因伪云:‘老年翁此去,亦不如不去;晚生妻子已下狱矣’。钟与千金,邹不受。钟曰:‘去终是死,亦避不得矣’!遂行。至南京,杀于大中桥。临刑,谓众曰:‘今杀我,天下遂太平乎’?时年四十四,万历壬寅生也。
biān zhèn zhū jiàng
边镇诸将
jiǎ shēn liù yuè shí sān rì jǐ sì, yǐ zǒng bīng wú zhì kuí zhèn shǒu wú sōng. xiān shì, jiāng běi zhū zhèn bīng bù jí, dān dān sī dù. zhì kuí shí wéi yóu jī, suí fǔ chén zhèng xuān zhèn jīng kǒu. zhì kuí xī xīn shǒu yù zhī, zhòu yè mí xiè, jiāng shàng yǐ ān gù yǒu shì zhuó.
甲申六月十三日(己巳),以总兵吴志葵镇守吴淞。先是,江北诸镇兵不戢,眈眈思渡。志葵时为游击,随抚臣郑瑄镇京口。志葵悉心守御之,昼夜靡懈,江上以安;故有是擢。
shí bā rì jiǎ xū, liú zé qīng qǐng zhū lǚ dà qì, zhǐ qí qǐ yòng wáng zhòng zhǎng xuǎn yòu zhǐ qí bǐ léi yǎn zuò, wèi' yǎn zuò wèi wú shēn zǒu gǒu, shā zhōu yán rú yǐ mèi dōng lín'. zé qīng yòu jiàn zhāng jié zōu zhī lín zhāng sūn zhèn liú guāng dòu jí táo fǔ guō jǐng chāng wáng yǒng jí.
十八日(甲戌),刘泽清请诛吕大器,指其起用王重掌选;又指其比雷演祚,谓‘演祚为吴甡走狗,杀周延儒以媚东林’。泽清又荐张捷、邹之麟、张孙振、刘光斗及逃抚郭景昌、王永吉。
shí yī rì dīng chǒu, táng bào shǎn xī quán xiàn. mǎ shì yīng qǐng jí jiǎng zhào guāng yuǎn, gěi yǐ kōng zhá yī bǎi shí guāng yuǎn yǐ jiàng zéi yǐ.
十一日(丁丑),塘报陕西全陷。马士英请亟奖赵光远,给以空札一百;时光远已降贼矣。
shí sān rì jǐ mǎo, jǐ níng huí zi bīng zhū jì zōng shāng shā suǒ shǔ fù jiāng yáng pǔ yī jiā, ér zì wèi zǒng bīng yǔ lǐ yuán hé gòng shì.
十三日(己卯),济宁回子兵朱继宗伤杀所署副将杨朴一家,而自为总兵;与李元和共事。
shí bā rì jiǎ shēn, běi jiāng yú yǒng shòu děng lǐng mǎ bīng qiān rén, zhù zhá zhèn jiāng. zhè jiāng dū sī jiǎ zhī kuí lǐng bù bīng zhì, zhǐ qí dì jí jīng kǒu yíng bīng yǔ gè lù líng zú fēn zhá xī mén wài yǔ jiào chǎng děng chù. lèi jù fán zá, píng rì yǔ shì pù jiāo yì, wèi miǎn zhēng jiào zī zhū, suì gè huái xián fèn. fù yīn mǎ bīng yǐ jiàn zhí jué xiǎo ér guā, xiāng chí bù ràng, bīng shāng ér é dào lù bù píng, zǎn ōu zhī, fù ér zhì zhī jiāng. mǎ bīng rǎng bì, yù de shǒu shì zhě gān xīn yān. wèn zhī, zé zhè bīng jū duō, shēn yǐ wéi hèn hū dǎng gōng dòu, fèn rán chí mǎ lái. lù yù zhè yíng shǒu bèi lǐ dà kāi, ā zhī bù xià dà kāi nù, chōu shǐ shè zhī, zhōng shù rén. mǎ bīng wèi zhè yíng bīng jiāng jiē qī wǒ, qún qǐ gōng shā dà kāi zhōng shǐ, shāng zhòng jí bì. shí zhè bīng yú dào shàng yǒu cuàn yǐn mín jiā zhě, mǎ bīng jiè duān xié suǒ, zì qí yín lüè fén dōng mén wài jū mín shù shí lǐ. mǎ bīng yǒu yún:' sì zhèn yǐ shā qiǎng fēng bó, wú bèi hé dàn bù wéi'! chóu shā bù jiě, jǐ chéng dà luàn. qí fǔ jūn huàn jiǎ chí wǎng yā dàn, dì fāng yǐ ān. ér mǎ bīng xuán wèi shǐ gé bù diào qù yí zhēn ān chā, qí shì dé jiě. shì wén, shàng yǐ yú yǒng shòu děng sì jiāng chí qiān yú bīng jì lǜ bù zhāng, chóu shā hài tīng, yí sù chù qí shǒu xìn zhě lìng fù shǐ kě fǎ jūn qián hé zhì. kě fǎ xià lìng zǒng zhèn guān, chǔ fèn qǐ shì bīng dīng yī èr míng ér yǐ qí hòu bīng jiāng diào jí, xī tīng běn chǔ fǔ chén jié zhì, zhe wèi lìng. mìng zǒng bīng huáng bīn qīng fáng yù jīng kǒu qiū lěi zhèn shǒu shān dōng.
十八日(甲申),北将于永绶等领马兵千人,驻札镇江。浙江都司贾之奎领步兵至,止其地;及京口营兵与各路零卒分札西门外与教场等处。类聚繁杂,平日与市铺交易,未免争较锱铢,遂各怀嫌忿。复因马兵以贱值攫小儿瓜,相持不让,兵伤儿额;道路不平,攒殴之,缚而掷之江。马兵攘臂,欲得首事者甘心焉。问之,则浙兵居多,深以为恨;呼党攻斗,忿然驰马来。路遇浙营守备李大开,呵之不下;大开怒,抽矢射之,中数人。马兵谓浙营兵将皆欺我,群起攻杀;大开中矢,伤重即毙。时浙兵于道上有窜隐民家者,马兵借端挟索,恣其淫掠;焚东门外居民数十里。马兵有云:‘四镇以杀抢封伯,吾辈何惮不为’!仇杀不解,几成大乱。祁抚军擐甲驰往压弹,地方以安。而马兵旋为史阁部调去仪真安插,其事得解。事闻,上以于永绶等四将驰千余兵纪律不彰,仇杀骇听,宜速处其首衅者;令赴史可法军前核治。可法下令总镇官,处分起事兵丁一、二名而已;其后兵将调集,悉听本处抚臣节制,着为令。命总兵黄斌卿防御京口、邱磊镇守山东。
qī yuè chū sān rì wù zǐ, mìng sì zhèn gè lǜ bīng yóu liù hé chí fù dū fǔ diào yòng jiē bù fèng zhào.
七月初三日(戊子),命四镇各率兵由六合驰赴督辅调用;皆不奉诏。
chū wǔ rì gēng yín, qí biāo jiā huáng bīn qīng zǒng bīng zhèn jiāng, mìng jīn shēng huán zhù fáng huái yáng.
初五日(庚寅),祁彪佳、黄斌卿总兵镇江,命金声桓驻防淮、扬。
chū liù rì xīn mǎo, zhāng fèng xiáng shǒu shū yí qiū lěi, yán běi bīng shén pò, yì bù kě wǎng yǐ lǜ yì yǒng xiāng shēn lí dōng chāng ér lái.
初六日(辛卯),张凤翔手书移邱磊,言北兵甚迫,义不可往;已率义勇乡绅离东昌而来。
chū jiǔ rì, jiā lǐ jì yù liú hóng qǐ zǒng bīng, fáng yù hé nán.
初九日,加李际遇、刘洪起总兵,防御河南。
chū shí rì, dìng jīng yíng zhī zhì xī zhào běi jīng. yǐ dù hóng yù yáng yù fān móu wén shòu bǔ sān dà yíng gè zǒng bīng, gè tǒng yī yíng zhì wǔ yíng biàn qǐ guāng dòu guó níng hú wén ruò bǔ sān dà yíng gè zǒng bīng, gè tǒng liù yíng zhì shí yíng zhān shì xūn děng gè bǔ zhèng fù hào shùn. xiān shì, móu wén shòu xié fáng fèng líng, jiàn zéi shì zòng héng, juān zī mù liàn yì yǒng shù qiān, yǐ zī zhàn shǒu zhì shì, yǒu jīng yíng zhī mìng. jí yǔ liú liáng zuǒ yì: yuán bīng yuàn liú fèng zhě bù yuàn liú zhě, gè tīng zì biàn. yú shì bù yuàn liú zhě, jí lìng yuán lǐng bīng guān wáng xiān shēng yuán dà rén děng tǒng shuài, bìng qí jiǎ qì pào jù fù liú zhèn jiāo shén wài, qí yú qiè qī zǐ xiān nán zǒu, qī yǐ suí shòu zàn zhù jiāng pǔ sì qiān yú rén. bīng jiāng bù rěn xiāng lí, shòu zòu' gāi dū shén jī xún luó èr yíng míng suī yī wàn liù qiān, shí bù jí yī bàn tǎng lì cǐ sì qiān rén yú èr yíng, kě zhuàng jīng yíng shǒu yù'. shàng xià qí zhāng yú suǒ sī. zhào gè zhèn jǔ yòng dà shuài liú zé qīng jiàn shuǐ lù dà jiàng mǎ huà bào bǎi yǒng fù, jù tīng shǐ kě fǎ tí yòng. shū rù, shàng jiā qí dé tǐ, gù yǒu shì mìng. yù shǐ chén jìn mù bīng yún nán, xiān xié sān wàn jīn bèi xiǎng.
初十日,定京营之制悉照北京。以杜宏域、杨御蕃、牟文绶补三大营各总兵,各统一营至五营;卞启光、窦国宁、胡文若补三大营各总兵,各统六营至十营;詹世勋等各补正副号顺。先是,牟文绶协防凤陵,见贼势纵横,捐赀募练义勇数千,以资战守;至是,有京营之命。即与刘良佐议:原兵愿留凤者、不愿留者,各听自便。于是不愿留者,即令原领兵官王先声、袁大仁等统率,并骑甲、器炮俱赴刘镇交什外,其余挈妻子先南走,期以随绶暂驻江浦四千余人。兵将不忍相离,绶奏‘该督神机、巡逻二营名虽一万六千,实不及一半;倘隶此四千人于二营,可壮京营守御’。上下其章于所司。诏各镇举用大帅;刘泽清荐水陆大将马化豹、柏永馥,俱听史可法题用。疏入,上嘉其得体,故有是命。御史陈荩募兵云南,先携三万金备饷。
èr shí liù rì, dù wén huàn tí dū xún bǔ yíng.
二十六日,杜文焕提督巡捕营。
bā yuè chū èr rì dīng sì, sū fǔ qí biāo jiā yán:' zhèn chén huáng bīn qīng gōng tí yī lǚ zhì jīng kǒu, zhèng zhí luàn bīng sì jié, cái dé bù zhì zhèng hóng kuí yù yǐ shàng jiāng diào huàn tā chǔ, nà jiè zhī qián liáng rú hé xiāo suàn'?
八月初二日(丁巳),苏抚祁彪佳言:‘镇臣黄斌卿躬提一旅至京口,正值乱兵肆劫,才得布置;郑鸿逵欲以上江调换他处,那借之钱粮如何销算’?
chū qī rì, mìng zuǒ liáng yù kāi fān wǔ chāng zuǒ mèng gēng huì dēng xiāng bìng dū du qiān shì.
初七日,命左良玉开藩武昌;左梦庚、惠登相并都督佥事。
chū jiǔ rì jiǎ zǐ, wáng yīng xióng kāi fān zūn yì.
初九日(甲子),王应熊开藩遵义。
shí wǔ rì, liú liáng yù yí zhèn shòu chūn. mǎ shì yīng jiàn wāng shuò dé xiōng dì zhāo mù shuǐ shī zào chuán.
十五日,刘良玉移镇寿春。马士英荐汪硕德兄弟招募水师造船。
èr shí bā rì, liú zé qīng shàng yán" jìn qǔ zhī jì":' mù shù shí wàn zhī bīng, chǔ shù shí wàn zhī xiǎng, bèi shí yú wàn zhī mǎ pǐ qì xiè, xū zhěng dùn yī èr nián, nǎi kě dù hé. jīn wéi kǒng jiāng yuē guǎng liú zōng zhōu bù dé dǎng shèng wèi yàng yàng, chén bù néng suí fǔ chén jí yú yī dù yě. jīn yǐ rù lín qīng, huì bīng nán xià zéi yǐ dào luò yáng, gōng mì xiàn. rú cǐ guāng jǐng, kòu bù zhì jiāng qīng bù zhì hé bù zhǐ yě'.
二十八日,刘泽清上言“进取之计”:‘募数十万之兵,储数十万之饷,备十余万之马匹、器械,须整顿一、二年,乃可渡河。今惟恐姜曰广、刘宗周不得党胜为怏怏,臣不能随辅臣急于一渡也。今□已入临清,会兵南下;贼已道雒阳,攻密县。如此光景,寇不至江、清不至河不止也’。
èr shí jiǔ rì jiǎ shēn, fēng fú jiàn zǒng bīng zhèng zhī lóng nán ān bó. dū sī tóng zhī chén qiān fèng mìng wǎng mǐn, qǐng qǐ zhào duì, miàn chén jūn zhèng jī yí. bìng qí chén gōng jǐn dí jī xí, wàng ěr wǒ mén hù zhī sī wén wǔ xié hé zhōng wài jiāo yīng, yǐ zàn zhōng xīng zhī yè. qiān zhèn yuè shí, céng yǔ zhèng zhī lóng méng yú yáng chéng, shǐ xīn bào guó jìn yīn kòu huàn, chén zhuī jiǎo sān cè. bù yì wèi qí qiè yú shí wù, kě zuǒ qián chóu qiě yǔ mǐn shuài jiāo shàn, lìng jī chì yù jīn bó wǎng mǐn jiǎng lài zhī lóng, jiān diào qí bīng liù qiān rù fáng, jí yǔ zhèng hóng kuí tǒng lǐng gòng xiōng yī wàn zhī shù. qí qiān chà xuán huái pǔ, yǐ jīng xián láo.
二十九日(甲申),封福建总兵郑芝龙南安伯。都司同知陈谦奉命往闽,请乞召对,面陈军政机宜。并祈臣工尽涤积习,忘尔我门户之私;文武协和、中外交应,以赞中兴之业。谦镇粤时,曾与郑芝龙盟于羊城,矢心报国;近因寇患,陈追剿三策。部议谓其切于时务,可佐前筹;且与闽帅交善,令齎敕谕、金帛往闽奖赉芝龙,兼调其兵六千入防,即与郑鸿逵统领共兄一万之数。俟谦差旋淮浦,以旌贤劳。
gù xī chóu qǐng shì
顾锡畴请谥
jiǎ shēn qī yuè chū bā rì, lǐ bù shàng shū gù xī chóu shū chēng:' wén zhèn mèng zhèng xìng zhí jié, wàng zhòng cháo yě. dāng xī miào chū," qín zhèng jiǎng xué" yī shū, zhí chǐ nì dāng zhī pò yǐ zhì xuē duó, jǐ xiàn wēi huò. fù méng xiān dì cì huán, láo shēn jiǎng wò, tè hé bá zhì zhèng fǔ jìng wèi tóng liè wēn tǐ rén suǒ yì sù qù, wèi zhì dà yòng, jī zhì yǐ mò. fèng xiān dì zèng xù zhī zhǐ, ér měi shì wèi yīng, gōng lùn wǎn xī. luó yù yì zhèng qì gū biāo, zhù shù duō xiān rú suǒ wèi fā zhī zhǐ. wèi nán dà sī chéng, qín chàng jiàn nì dāng zhī cí zhě zhì zhī fǎ fēng yì sù rán. hòu yǐ rì jiǎng bù fù huì wēn tǐ rén jìn chéng jiǎng zhāng, suì zhì gào cháo yě zhòng zhī. yáo xī mèng xué wèn zhì xíng, yuān chún gāng guǒ. shǎo yǐ fēng jié zì lì yī rù shì tú, suì wèi xiǎo rén cè mù, dāng huò xìng liú shuò guǒ. hòu zhí xiān dì jiǎng wò zuì jiǔ, qǐ wò gōng shēn yòu wèi wēn tǐ rén suǒ bù róng, yì yù yǐ sǐ. xiān dì xù zhī, yǐ yǒu zèng yīn, ér shì diǎn wèi jǔ. lǚ wéi qí shēng píng zhōng xiào, juān zhù jí gōng. luò yáng xiàn rì, liè liè yǐ sǐ, quán dà chén bù rǔ zhī jié. yǐ jīng zèng xù, wèi yǔ yì míng zhī diǎn. sì chén lì cháo xùn nàn běn mò, jìn zài shù nián nèi rén rén néng dào zhī zhě yě. nǎi yīng de shì xù ér jiǔ xuán bù bǔ, zé wèi miǎn wèi shèng cháo zhī quē shì yǐ. bìng qǐng xuē tǐ rén làn yāo fēi fèn zhī shì, yǐ zhèng bāo zhū dà yì'. shàng yǐ shì guān jī quàn, cóng zhī.
甲申七月初八日,礼部尚书顾锡畴疏称:‘文震孟正性直节,望重朝野。当熹庙初,“勤政讲学”一疏,直褫逆珰之魄;以致削夺,几陷危祸。复蒙先帝赐环,劳深讲幄,特荷拔置政府;竟为同列温体仁所抑速去,未至大用,齎志以殁。奉先帝赠恤之旨,而美谥未膺,公论惋惜。罗喻义正气孤标,著述多先儒所未发之旨。为南大司成,擒倡建逆珰之祠者置之法;风毅肃然。后以日讲不附会温体仁进呈讲章,遂致告;朝野重之。姚希孟学问志行,渊纯刚果。少以风节自励;一入仕途,遂为小人侧目,珰祸幸留硕果。后直先帝讲幄最久,启沃功深;又为温体仁所不容,抑郁以死。先帝恤之,已有赠荫,而谥典未举。吕维祺生平忠孝,捐助急公。雒阳陷日,烈烈以死,全大臣不辱之节。已经赠恤,未与易名之典。四臣立朝、殉难本末,近在数年内人人能道之者也。乃应得谥恤而久悬不补,则未免为盛朝之缺事矣。并请削体仁滥邀非分之谥,以正褒诛大义’。上以事关激劝,从之。
" yí wén" yún: yǔn gù xī chóu yì, xuē wēn tǐ rén" wén zhōng" shì xún fù zhī. yǔ dà xué shì wén zhèn mèng shì" wén sù" liú yī jǐng shì" wén duān" hè féng shèng shì" wén zhōng" lǐ bù shì láng luó yù yì shì" wén jiè" zhān shì yáo xī mèng shì" wén sù" bīng bù shàng shū lǚ wéi qí shì" zhōng jié" shān xī xún fǔ cài mào dé shì" zhōng xiāng" suí zhōu zhī zhōu wáng shòu yī shì" zhōng mǐn" mào dé shì xún duó zhī.
“遗闻”云:允顾锡畴议,削温体仁“文忠”谥;寻复之。予大学士文震孟谥“文肃”、刘一璟谥“文端”、贺逢圣谥“文忠”、礼部侍郎罗喻义谥“文介”、詹事姚希孟谥“文肃”、兵部尚书吕维祺谥“忠节”、山西巡抚蔡懋德谥“忠襄”、随州知州王寿一谥“忠愍”;懋德谥寻夺之。
" jiǎ yǐ shǐ" zài: xī chóu qǐng shì zài liù yuè chū shí rì, shí yī rì yǔ yī jǐng féng shèng shì jí liù yuè èr shí qī rì, yù lǐ bù' wēn tǐ rén yí dú shēn yuǎn, zhe xuē qù shì, yǐ míng gōng dào'.
“甲乙史”载:锡畴请谥在六月初十日,十一日予一璟、逢圣谥;及六月二十七日,谕礼部‘温体仁贻毒深远,着削去谥,以明公道’。
běi jīng xùn nàn zhū chén shì
北京殉难诸臣谥
jiǔ yuè chū sān rì wù zǐ, cì běi jīng xùn nàn wén chén èr shí yī rén xūn chén èr rén qī chén yī rén jì zàng zèng yīn cí shì yǒu chà: gé chén fàn jǐng wén shì" wén zhēn", hù bù shàng shū ní yuán lù shì" wén zhèng" zuǒ dōu yù shǐ lǐ bāng huá shì" zhōng wén", bīng bù shì láng wáng jiā yàn shì" zhōng duān", xíng bù shì láng mèng zhào xiáng shì" zhōng zhēn", yòu dōu yù shǐ shī bāng yào shì" zhōng jiè", dà lǐ sì qīng líng yì qú shì" zhōng qīng", tài cháng shǎo qīng wú lín zhēng shì" zhōng jié", zuǒ chūn fāng shù zǐ zhōu fèng xiáng shì" wén jié", zuǒ yù dé mǎ shì qí shì" wén zhōng", zuǒ zhōng yǔn liú lǐ shùn shì" wén zhèng", jiǎn tǎo wāng wěi shì" wén liè", tài pú sì chéng shēn jiā yìn shì" jié mǐn", hù kē jǐ shì zhōng wú gān lái shì" zhōng jié", yù shǐ chén liáng mó shì" gōng mǐn", yù shǐ chén chún dé shì" gōng jié", yù shǐ wáng zhāng shì" zhōng liè", lì bù yuán wài xǔ zhí mì" zhōng jié", bīng bù láng zhōng chéng dé shì" zhōng yì", bīng bù zhǔ shì jīn xuàn shì" zhōng jié", guān zhèng jìn shì mèng zhāng míng shì" jié mǐn", huì ān bó zhāng qìng zhēn shì" zhōng wǔ", xiāng chéng bó lǐ guó zhēn shì" zhēn wǔ", fù mǎ dū wèi gǒng yǒng gù shì" zhēn mǐn", lì cí nán jīng, cì míng" jīng zhōng". yòu zèng sǐ jié zhū shēng xǔ yǎn guān hàn lín yuàn wǔ jīng bó shì, cóng sì zhōng chén miào zhōng.
九月初三日(戊子),赐北京殉难文臣二十一人、勋臣二人、戚臣一人祭葬、赠荫、祠谥有差:阁臣范景文谥“文贞”,户部尚书倪元璐谥“文正”、左都御史李邦华谥“忠文”,兵部侍郎王家彦谥“忠端”,刑部侍郎孟兆祥谥“忠贞”,右都御史施邦曜谥“忠介”,大理寺卿凌义渠谥“忠清”,太常少卿吴麟征谥“忠节”,左春坊庶子周凤翔谥“文节”,左谕德马世奇谥“文忠”,左中允刘理顺谥“文正”,检讨汪伟谥“文烈”,太仆寺丞申佳胤谥“节愍”,户科给事中吴甘来谥“忠节”,御史陈良谟谥“恭愍”,御史陈纯德谥“恭节”,御史王章谥“忠烈”,吏部员外许直谧“忠节”,兵部郎中成德谥“忠毅”,兵部主事金铉谥“忠节”,观政进士孟章明谥“节愍”,惠安伯张庆臻谥“忠武”,襄城伯李国桢谥“贞武”,驸马都尉巩永固谥“贞愍”,立祠南京,赐名“旌忠”。又赠死节诸生许琰官翰林院五经博士,从祀忠臣庙中。
" yí wén" yún: zèng liú lǐ shùn qī wàn shì qiè lǐ shì chéng dé mǔ zhāng shì shū rén, jīn xuàn mǔ zhāng shì qiè wáng shì wāng wěi qī gěng shì gōng rén, mǎ shì qí qiè zhū shì jì shì chén liáng mó qiè shí shì rú rén jiàn fāng jīng biǎo.
“遗闻”云:赠刘理顺妻万氏、妾李氏、成德母张氏淑人,金铉母章氏、妾王氏、汪伟妻耿氏恭人,马世奇妾朱氏、季氏、陈良谟妾时氏孺人;建坊旌表。
yǔ xūn qī xīn lè hóu liú wén bǐng shì" zhōng zhuàng" zuǒ dū du liú wén yào shì" zhōng guǒ" tài jiàn wáng chéng ēn wáng zhī xīn shì" zhōng mǐn" lǐ fèng xiáng shì" gōng zhuàng" fèng xiáng yǐ jiàng zéi bèi shā zhě dà tóng xún fǔ wèi jǐng yuàn shì" zhōng yì" xuān fǔ xún fǔ zhū zhī féng shì" zhōng zhuàng" zǒng bīng guān wú xiāng shì" zhōng zhuàng", tè zèng liáo guó gōng zhōu yù jí shì" zhōng wǔ". gōng bù zhǔ shì wáng zhōng yàn jīng lì shī pǔ zhōng shū shè rén sòng tiān xiǎn gè yǔ jì zàng, zèng xíng bù láng zhōng lǐ féng jiǎ tài sì shǎo qīng bù yī tāng qióng zhōng shū shè rén.
予勋戚新乐侯刘文炳谥“忠壮”、左都督刘文耀谥“忠果”、太监王承恩、王之心谥“忠愍”、李凤翔谥“恭壮”(凤翔以降贼被杀者)、大同巡抚卫景瑗谥“忠毅”、宣府巡抚朱之冯谥“忠壮”;总兵官吴襄谥“忠壮”,特赠辽国公;周遇吉谥“忠武”。工部主事王钟彦、经历施溥、中书舍人宋天显各予祭葬,赠刑部郎中李逢甲太寺少卿、布衣汤琼中书舍人。
" jiǎ yǐ shǐ" zài: wáng zhāng wāng wěi shì zài qī yuè chū yī rì, zhāng qìng zhēn lǐ guó zhēn gǒng yǒng gù shì zài jiǔ yuè shí liù rì. yòu shí yuè chū shí rì, cì wáng chéng ēn shì, lì cí yǐ jiàng zéi jiā sǐ wáng zhī xīn xún qī rén fù sì, gè yīn jǐn yī guān.
“甲乙史”载:王章、汪伟谥在七月初一日,张庆臻、李国桢、巩永固谥在九月十六日。又十月初十日,赐王承恩谥,立祠;以降贼夹死王之心荨七人附祀,各荫锦衣官。
kāi guó zhū chén shì
开国诸臣谥
xiān hòu bǔ yǔ kāi guó zhū chén shì: yǐng guó gōng féng guó yòng shì" wǔ yì", jì guó gōng dīng dé xīng shì" wǔ xiāng", dé qìng hóu liào yǒng zhōng shì" wǔ yǒng", dìng yuǎn hóu wáng bì shì" wǔ wēi", cháng xīng hóu gěng bǐng wén shì" wǔ zhuàng", yǒng yì hóu sāng shì jié shì" zhōng liè", hé jiān wáng yú tíng yù shì" wǔ liè", dōng shèng hóu wāng xìng zǔ shì" wǔ mǐn", hóu máo chéng shì" wǔ liè", jì yáng hóu dīng pǔ láng shì" wǔ jiǎn", gāo yáng jùn hóu hán chéng shì" zhōng zhuàng", dōng qiū jùn hóu huā yún shì" zhōng yì", dān yáng xiàn nán sūn yán shì" zhōng mǐn", dāng tú xiàn zi wáng kǎi shì" zhuàng mǐn", gāo yáng jùn hóu xǔ yuàn shì" zhōng jié", jìn yún bó hú shēn shì" xiāng jié", yù shǐ zhōng chéng zhāng yì shì" zhuāng mǐn", jìn fǔ zhǎng shǐ guì yàn liáng shì" jìng yù", zhān shì táng duó shì" jìng ān" jì jiǔ liú sōng shì" gōng jiè" dōng guǎn bó hé zhēn shì" gōng qīng" píng yáo xùn dǎo yè jū shēng shì" zhōng mǐn" gū shú jùn gōng táo ān xué shì zhān jù shì" wén xiàn".
先后补予开国诸臣谥:郢国公冯国用谥“武翼”,济国公丁德兴谥“武襄”,德庆侯廖永忠谥“武勇”,定远侯王弼谥“武威”,长兴侯耿炳文谥“武壮”,永义侯桑世杰谥“忠烈”,河间王俞廷玉谥“武烈”,东胜侯汪兴祖谥“武愍”,□□侯茅成谥“武烈”,济阳侯丁普郎谥“武简”,高阳郡侯韩成谥“忠壮”,东邱郡侯花云谥“忠毅”,丹阳县男孙炎谥“忠愍”,当涂县子王恺谥“壮愍”,高阳郡侯许瑗谥“忠节”,缙云伯胡深谥“襄节”,御史中丞章溢谥“庄敏”,晋府长史桂彦良谥“敬裕”,詹事唐铎谥“敬安”、祭酒刘崧谥“恭介”、东莞伯何真谥“恭清”、平遥训导叶居升谥“忠愍”;姑孰郡公陶安、学士詹俱谥“文献”。
" jiǎ yǐ shǐ" zài: dīng dé xīng féng guó yòng liào yǒng zhōng wáng bì gěng wén bǐng shì zài qī yuè shí wǔ rì, fù yǒu dé féng shèng zhāng yì guì yàn liáng shì zài qī yuè shí jiǔ rì, táng duó liú sōng hé zhēn yè jū shēng shì zài qī yuè èr shí yī rì, sāng shì jié yú tíng yù wāng xìng zǔ máo chéng dīng pǔ láng hán chéng huā yún shì zài bā yuè èr shí èr rì, táo ān zhān tóng sūn yán wáng kǎi xǔ yuàn hú shēn shì zài jiǔ yuè shí bā rì.
“甲乙史”载:丁德兴、冯国用、廖永忠、王弼、耿文炳谥在七月十五日,傅友德、冯胜、章溢、桂彦良谥在七月十九日,唐铎、刘崧、何真、叶居升谥在七月二十一日,桑世杰、俞廷玉、汪兴祖、茅成、丁普郎、韩成、花云谥在八月二十二日,陶安、詹同、孙炎、王恺、许瑗、胡深谥在九月十八日。
jiàn wén cháo sǐ nàn zhū chén shì
建文朝死难诸臣谥
bǔ yǔ jiàn wén cháo sǐ nàn zhū chén shì: wén xué bó shì fāng xiào rú shì" wén zhèng" bīng bù shàng shū qí tài tài cháng sì qīng huáng zǐ chéng xíng bù shì láng zhāng bǐng tài cháng sì shǎo qīng lú yuán zhì jǐ shì zhōng yè fú jù shì" jié mǐn", lǐ bù shàng shū chén dí yù shǐ dài fū jǐng qīng dà lǐ shǎo qīng hú rùn jù shì" zhōng liè" bīng bù shàng shū tiě xuàn shì" zhōng xiāng", xiū zhuàn wáng shū yīng shì" wén zhōng", lǐ bù shì láng huáng guān shì" wén zhēn", hù bù shì láng zhuō jìng yù shǐ dài fū liàn zi níng jù shì" zhōng zhēn", héng fǔ jì shàn zhōu shì xiū àn chá shǐ wáng liáng jù shì" zhēn yì", biān xiū wáng gěn tài cháng shǎo qīng liào shēng jù shì" wén jié" xíng bù shàng shū bì zhāo zuǒ zàn shàn lián shū jù shì" gāng liè", dōu yù shǐ máo dà fāng yù shǐ gāo xiáng jiào shòu chén sī xián yàn fǔ bàn dú yú féng chén jù shì" zhōng mǐn", jǐ shì huáng yuè shì" zhōng xiàn", yù shǐ céng fèng zhào cān jūn duàn shì gāo wēi jù shì" zhōng yì" zuǒ shí yí dài dé yí yù shǐ wèi miǎn jù shì" yì zhí" zhī fǔ yáo shàn zhī xiàn yán bó cháng jù shì" zhōng huì" dà lǐ sì chéng zōu jǐn bīng bù shì láng tán yì jù shì" zhōng mǐn", dōu yù shǐ chén xìng shàn shì" zhōng jié", yàn fǔ zhǎng shǐ gé chéng shì" guǒ mǐn", xíng bù shì láng hú zǐ zhāo shì" jiè mǐn", gǔ fǔ zhǎng shǐ liú jǐng shì" gāng jié", yù shǐ lín yīng shì" yì jié", wèi guó gōng xú huī zǔ shì" zhōng zhēn", yuè juàn hóu yú tōng yuān dōu zhǐ huī qú néng jù shì" xiāng liè" wèi zú chǔ fú shì" zhēn yì", dōu zhǐ huī xiè guì zhuāng dé jù shì" yǒng mǐn", mǎ xuān shì" zhēn zhuāng" zhū jiàn shì" zhuàng liè" jiē yǔn jǐ shì zhōng lǐ qīng qǐng yě.
补予建文朝死难诸臣谥:文学博士方孝孺谥“文正”、兵部尚书齐泰、太常寺卿黄子澄、刑部侍郎张昺、太常寺少卿卢原质、给事中叶福俱谥“节愍”,礼部尚书陈迪、御史大夫景清、大理少卿胡闰俱谥“忠烈”、兵部尚书铁铉谥“忠襄”,修撰王叔英谥“文忠”,礼部侍郎黄观谥“文贞”,户部侍郎卓敬、御史大夫练子宁俱谥“忠贞”,衡府纪善周是修、按察使王良俱谥“贞毅”,编修王艮、太常少卿廖升俱谥“文节”、刑部尚书毕昭、左赞善连枢俱谥“刚烈”,都御史茅大方、御史高翔、教授陈思贤、燕府伴读俞逢辰俱谥“忠愍”,给事黄钺谥“忠献”,御史曾凤诏、参军断事高巍俱谥“忠毅”、左拾遗戴德彝、御史魏冕俱谥“毅直”、知府姚善、知县颜伯瑺俱谥“忠惠”、大理寺丞邹瑾、兵部侍郎谭翌俱谥“忠愍”,都御史陈性善谥“忠节”,燕府长史葛诚谥“果愍”,刑部侍郎胡子昭谥“介愍”,谷府长史刘璟谥“刚节”,御史林英谥“毅节”,魏国公徐辉祖谥“忠贞”,越隽侯俞通渊、都指挥瞿能俱谥“襄烈”、卫卒储福谥“贞义”,都指挥谢贵、庄得俱谥“勇愍”,马宣谥“贞庄”、朱鉴谥“壮烈”;皆允给事中李清请也。
" jiǎ yǐ shǐ" zài yún: shí èr yuè èr shí bā rì, yǔn jiàn wén zhū chén shì: fāng xiào rú děng qī shí yī rén yú tōng hǎi děng shí qī rén qú néng píng yáng bó xiè guì yīng shān bó wáng dé fēn shuǐ bó mǎ yí quán jiāo bó zhū jiàn hán shān bó.
“甲乙史”载云:十二月二十八日,允建文诸臣谥:方孝孺等七十一人、俞通海等十七人;瞿能平阳伯、谢贵英山伯、王得分水伯、马宜全椒伯、朱鉴含山伯。
zhèng dé cháo sǐ jiàn zhū chén shì
正德朝死谏诸臣谥
bǔ yǔ zhèng dé cháo sǐ jiàn zhū chén shì: yù shǐ jiǎng qīn shì" zhōng liè", xíng bù yuán wài lù zhèn shì" zhōng dìng", gōng bù zhǔ shì hé zūn shì" zhōng jié", xíng bù zhǔ shì liú jiào shì" xiào yì", dà lǐ píng shì lín gōng fǔ shì" zhōng kè", xíng rén mèng yáng shì" zhōng jiè", lǐ shào xián shì" zhōng duān", yú tíng zuǎn shì" zhōng mǐn", lǐ hàn chén shì" zhōng yì" zhān shì shì" zhōng jié" liú píng fǔ shì" zhōng zhì", jǐ shì zhōng zhōu xǐ shì" zhōng mǐn" zhǐ huī zhāng yīng shì" zhōng zhuàng".
补予正德朝死谏诸臣谥:御史蒋钦谥“忠烈”,刑部员外陆震谥“忠定”,工部主事何遵谥“忠节”,刑部主事刘较谥“孝毅”,大理评事林公黼谥“忠恪”,行人孟阳谥“忠介”,李绍贤谥“忠端”,俞廷缵谥“忠愍”,李翰臣谥“忠毅”、詹轼谥“忠洁”、刘平甫谥“忠质”,给事中周玺谥“忠愍”、指挥张英谥“忠壮”。
" jiǎ yǐ shǐ" zài: zhū chén shì zài jiǔ yuè èr shí rì nèi gèng yǒu zhān yín yī rén shì" zhōng xiàn".
“甲乙史”载:诸臣谥在九月二十日;内更有詹寅一人谥“忠宪”。
tiān qǐ cháo sǐ jiàn nán zhū chén shì
天启朝死谏难诸臣谥
bǔ yǔ tiān qǐ cháo sǐ dāng nán zhū chén shì: fù dōu yù shǐ zuǒ guāng dòu jǐ shì zhōng zhōu cháo ruì yù shǐ zhōu zōng jiàn yuán huà zhōng lǐ yīng shēng jù shì" zhōng yì", huáng zūn sù shì" zhōng duān", gōng bù zhǔ shì wàn jing shì" zhōng zhēn", fù shǐ gù dà zhāng shì" zhōng mǐn" sū sōng xún fǔ zhōu qǐ yuán shì" zhōng xiāng".
补予天启朝死珰难诸臣谥:副都御史左光斗、给事中周朝瑞、御史周宗建、袁化中、李应升俱谥“忠毅”,黄尊素谥“忠端”,工部主事万燝谥“忠贞”,副使顾大章谥“忠愍”、苏松巡抚周起元谥“忠襄”。
" jiǎ yǐ shǐ" zài: zhū chén shì zài jiǔ yuè èr shí rì, nèi gèng yǒu móu chāng qī yī rén jù cóng bù qǐng yě.
“甲乙史”载:诸臣谥在九月二十日,内更有缪昌期一人;俱从部请也。
xiān hòu bǔ shì
先后补谥
xiān hòu bǔ yǔ yòu dōu yù shǐ shěn zi mù shì" gōng jìng" gōng bù shàng shū shěn jǐng kài shì" bāo mǐn", fù dōu yù shǐ zhāng wěi shì" qīng huì" lǐ bù shàng shū dǒng qí chāng shì" wén mǐn" dà xué shì hé rú chǒng shì" wén duān", sūn chéng zōng shì" wén zhōng", tài cháng shǎo qīng lù shàn jì shì" zhōng jié", dà xué shì kǒng zhēn yùn shì" wén zhōng", jì liáo zǒng dū wú ā héng shì" zhōng yì", jiǎn tǎo hú shǒu héng shì" wén jié". zhēn yùn yǐ guó biàn tòng kū bù shí sǐ, shǒu héng ā héng jiē sǐ nàn zhě. yòu yǔ xiū zhuàn shěn mào xué shì" wén jié". yù dé jiāo hóng shì" wén duān" jì jiǔ chén rén xī shì" wén zhuāng", lǐ bù shì láng zhāng bāng jì shì" wén yì". rén xī chū yǐ wǔ dāng xuē duó, xún dé cì huán. diǎn jiào lún cái, héng jīng zào shì, shēng píng jiū xīn qián gǔ biān tún hé cáo lǜ lì děng shū, zhù shù jǐ qiān juǎn, jiē qiān qiū jīn jìng. zi jì shēng, guān tài pú zhǔ bù mìng zhǔ jì. gù bīng bù shàng shū yú qiān wèi lín ān bó. qiān diàn ān zōng shè, yǒu dà gōng wèi jiān xié gòu huò. lì lǐ bù yǐ xù bù chóu yuān, wèi zhī qǐng xù. fù zuǒ dōu yù shǐ chén yú tíng yuán guān, zèng shǎo bǎo.
先后补予右都御史沈子木谥“恭靖”、工部尚书沈儆炌谥“褒敏”,副都御史张玮谥“清惠”、礼部尚书董其昌谥“文敏”、大学士何如宠谥“文端”,孙承宗谥“文忠”,太常少卿鹿善继谥“忠节”,大学士孔贞运谥“文忠”,蓟辽总督吴阿衡谥“忠毅”,简讨胡守恒谥“文节”。贞运以国变痛哭不食死,守恒、阿衡皆死难者。又予修撰沈懋学谥“文节”。谕德焦竑谥“文端”、祭酒陈仁锡谥“文庄”,礼部侍郎张邦纪谥“文懿”。仁锡初以忤珰削夺,寻得赐环。典较抡才,横经造士,生平究心钱谷、边屯、河漕、律历等书,著述几千卷,皆千秋金镜。子济生,官太仆主簿;命主祭。故兵部尚书于谦为临安伯。谦奠安宗社,有大功;为奸邪构祸。吏、礼部以恤不酬冤,为之请恤。复左都御史陈于庭原官,赠少保。
" jiǎ yǐ shǐ" zài yún: hé rú chǒng shì zài jiǔ yuè shí èr rì, zhāng wěi dǒng qí chāng shì zài jiǔ yuè shí sān rì, shěn zi mù shěn jǐng kài shì zài jiǔ yuè shí liù rì, chén rén xī zhāng bāng jì shì zài shí yuè chū bā rì, shěn mào xué jiāo hóng shì zài shí yī yuè chū sān rì, wú ā héng shì zài shí yī yuè shí èr rì, hú shǒu héng shì zài shí yī yuè èr shí bā rì. shǒu héng, chóng zhēn wù chén jìn shì, wèi hú zhōu tuī guān, rù hàn lín yǔ wú xī shēn hú zhī hóng tōng pǔ. guǐ wèi liú kòu pò chéng, hé mén bèi nàn.
“甲乙史”载云:何如宠谥在九月十二日,张玮、董其昌谥在九月十三日,沈子木、沈儆炌谥在九月十六日,陈仁锡、张邦纪谥在十月初八日,沈懋学、焦竑谥在十一月初三日,吴阿衡谥在十一月十二日,胡守恒谥在十一月二十八日。守恒,崇祯戊辰进士,为湖州推官,入翰林;与无锡绅胡之竑通谱。癸未流寇破城,阖门被难。
qī yuè chū èr rì, yǔ gù zǒng dū lú xiàng shēng shì" zhōng liè". èr shí wǔ rì, yǔ gù xún àn hú guǎng liú xī zuò shì" zhōng yì"." yí wén" yún: yǐ yǒu chūn, yǔ lì bù shì láng gù qǐ yuán shì" wén zhuāng" dū du liú yuán qīng shì" wǔ jié".
七月初二日,予故总督卢象升谥“忠烈”。二十五日,予故巡按湖广刘熙祚谥“忠毅”。“遗闻”云:乙酉春,予吏部侍郎顾起元谥“文庄”、都督刘源清谥“武节”。
yù shǐ zhāng sūn zhèn hé zài gào lǐ bù shàng shū gù xī chóu xiǎn xié, yǒu diàn zhì zōng yǐ qí qǐng xuē tǐ rén shì ér shì wén zhèn mèng yě. mìng xī chóu zhì shì qù, zhèn mèng tǐ rén què yì.
御史张孙振劾在告礼部尚书顾锡畴险邪,有玷秩宗;以其请削体仁谥而谥文震孟也。命锡畴致仕去,震孟、体仁确议。
bǔ: jiǎ shēn jiǔ yuè èr shí yī rì, cì jiàng zéi bèi shā nèi chén lǐ fèng xiáng shì" gōng zhuàng". shì fǎ zhī làn rú cǐ.
补:甲申九月二十一日,赐降贼被杀内臣李凤翔谥“恭壮”。谥法之滥如此。
wú shì cān bó
吴适参驳
shí èr yuè shí sān rì dīng mǎo, hù kē wú shì jiū luàn zhèng jiān sī:' yī wèi chén zhī shēn yǐ gǔn dōng shǎo cān wén jǐng qián táo, gé zhí dǎi wèn niē chēng bù fù, méng bǔ qiān xiàn. yī wèi xià wàn hēng zhōng shū bèi chá, tí bǔ quàn nóng zhī xiàn, jiā fù shǐ xián qì dì nán bēn, suì yíng jī zhào zhī yì, chēng fù shǐ yòu jiè tí yíng hù, shēng jiāng xī bù zhèng: yǐ yì lìng bàn zǎi ér dēng bīng mù. yī wèi guō zhèng zhōng yǐ jǔ rén zuì jiā zé shù, méng xuǎn zhī zhōu, bì bīng bù fù, jiè míng xiū lì rù jīng, fèng zhǐ qū zhú jīn yòu jiè wēi jiāng liè dé qiān xiàn. nèi cǐ ér juān, zé cóng zéi bá yòng zhī huáng guó qí yīng de zhòu jǐn yǐ'.
十二月十三日(丁卯),户科吴适纠乱政监司:‘一为陈之伸以衮东少参闻警潜逃,革职逮问;捏称部覆,朦补佥宪。一为夏万亨中书被察,题补劝农知县,加副使衔;弃地南奔,遂营齎诏之役,称副使;又借题迎护,升江西布政:以邑令半载而登兵牧。一为郭正中以举人罪加责戍,蒙选知州,避兵不赴,借名修历入京,奉旨驱逐;今又借危疆躐得佥宪。内此而捐,则从贼拔用之黄国琦应得昼锦矣’。
" biān zhāng" yún: wú shì chāo cān biàn chéng bó zhào zhī lóng" jiàn yòng rén cái shū" wèi:' chén ěr yì sòng nì yǒu jù, qiě jiàn cuī chéng xiù wèi běn bīng bù kě fù yòng'. zhī lóng zài shū zhēng zhī shì tè shū yán:' zǔ zhì: wéi kē chén zhuān fēng bó zhī quán, wèi wén xūn jué ér cān bó zhèng zhī sī. xūn chén dǎng xié qiú shèng, jiāng bù kē jù kě bù shè bù jǐ bèi míng zhǐ ér miè zǔ zhì hū'? shì shí, zhāng jié bǐng quán, bù wù jiē ruǎn dà chéng yī shǒu wò dìng, ér xuǎn láng yǐ tān dú jì zhī, lì dào páng zá. wéi shì bàn shì yuán zhōng, chāo bó kǎn kǎn, bù dàn quán guì. ruò ān yuǎn hóu liǔ zuò chāng jiàn shòu chéng shì dá dū lǐ jīng yíng shì chāo cān' shì dá fēi kē gòng zhèng tú, xūn chén nǎi tí dū dà hàn, fēi yǒu biāo yíng zhī zé, hé dé qīn shū róng zhí zhǎng yǐ duó quán bù quán shì'? huái qìng zhī fǔ guō yí fèng shū yán guà guān qín wáng, qiě wū xún fǔ fāng zhèn rú tān zhuàng shì bó cān' jùn shǒu wú qín wáng zhī lì, guà guān fēi rù yuán zhī míng. yí fèng bù hóu xiàn xí fēi fèng míng lún, shàn lí zhí shǒu, shì cí wàng dú. chá fǔ chén qīng zhí yǒu sù, yí fèng huì jī zhe wén, bì jù tí cān, xiān xíng fǎn shì zì yīng yán jiū, yǐ dù diāo fēng'. guāng lù shǔ chéng zhāng xīng shū qiú kǎo xuǎn shì bó cān' zhāng xīng yǐ xiàn lìng zào jìn jiàng chù, yòu guà chá diǎn bù wéi wàng duàn qīng huá zhī mèng, yì yǐ shēn jué shì jìn zhī jiē. nǎi wú duān huàn xiǎng, jiǎo xìng shàng shǎng, qī jūn shú shén! ruò yī wèi diǎn pò, zé hé mén dà diǎn, bù jǐ wèi rán huī zhī dì xiàng yuè zhī mén yé'? bǎo dìng hóu xūn wèi liáng shì liè qǐng xí zǔ jué shì cān' guó nàn yǐ lái, suī wáng hóu qī lǐ xián wèi hǔ láng, huá zhòu zhòng chén xī luó fēng rèn ér qí jiān tuō shēn tú cún mái míng hùn sú zhě gù yì bù fá. gāi xūn hé yǐ nì liào qí jiā zhī bì jiān, ér yǐ zǐ sì hū? wàn yī běn zōng pǐ mǎ lái guī, jiāng duó zhū gāi xūn yǐ shòu hū? yì gū réng zhī ér fēng hū? kǒng wú cǐ fǎ jì yě. gāi xūn shì shòu guó ēn, chéng huī fù yǒu zhì, hé nán chàng zhū xūn jiù pò jiā cóng jūn, zì dāng zhí dǎo yàn yún, shàng wèi xiān dì fù chóu cì wèi zhū xūn xuě chǐ. ěr shí fǎng wèn běn zhī yǒu wú cún fǒu, rán hòu qǐng zhū cháo lìng, guāng fù zǔ jué, bù yì xiū hū! xī lǐ chéng shōu fù cháng ān, xià lìng jūn zhōng yuē:" wǔ rì nèi wú de zhé tōng jiā xìn". jīn cháng ān wèi fù, shū fēi zhū chén wèn jiā zhī rì yě'. suì ān bó xūn wèi chén jùn qǐng xí shì cān' zì dū yì biàn qiān, shān hé zǔ jué shì cì wú píng, dān cí mò xìn, yè fèng míng zhǐ yán hé. gāi xūn yī qǐng zài qǐng, ruò bù néng dài zhí shì wǔ děng zhī fēng, zhī tóng tǔ kuài zhī qǐ. yì yǔ cài yōng dū du yī zuì gào shēn wéi kě yǐ qì shí shí jiè ér rǎng qǔ hū? kuàng suì ān xūn wèi jīn huò dùn jī lǘ yán huò cóng róng guī guó, ān kě xuán zuò guǐ lù? shǐ hòu lái ān mǎ yí yì, zhí tú rén ér kě chēng pān rán gū zhōng, liè běn zhī ér tā xù yě'! zhōng shū shè rén zhāng zhōng líng qǐng gěi bù xián shì cān' zhí fāng hé guān jiān jūn hé shì? wàng xíng chén qǐng. ruò guǒ bào guó yǒu xīn, hé guān bù kě zì xiào! ér jiè kǒu zàn huà, zhé qǐng gāo xián zào jìn yóu shén'! tā ruò gé zhí sī wù zhū jì zhī jì chù lì bù niè shèn xíng fù shǐ céng yīng ruì děng liè jī yíng shēng, huò shū hé huò chāo cān, bù shǎo jiǎ jiè. wú nài rén xīn rì jìng qǐ shì rì zá, suī jīng fēng bó, quán bù jìng zhì gāo gé xuán bó xuán yòng, shǐ zhí zhǎng sǎo dì ér xiāo xiǎo yíng tíng yǐ.
“编章”云:吴适抄参忭城伯赵之龙“荐用人才疏”谓:‘陈尔翼颂逆有据,且荐崔呈秀为本兵;不可复用’。之龙再疏争之;适特疏言:‘祖制:惟科臣专封驳之权,未闻勋爵而参驳正之司。勋臣党邪求胜,将部、科俱可不设;不几背明旨而蔑祖制乎’?是时,张捷秉铨,部务皆阮大铖一手握定,而选郎以贪黩济之,吏道庞杂。惟适办事垣中,抄驳侃侃,不惮权贵。若安远侯柳祚昌荐授程士达督理京营;适抄参‘士达非科贡正途,勋臣乃提督大汉,非有标营之责,何得侵枢戎职掌以夺铨部权势’?怀庆知府郭仪凤疏言挂冠勤王,且诬巡抚方震孺贪状;适驳参‘郡守无勤王之例,挂冠非入援之名。仪凤不侯宪檄、非奉明纶,擅离职守,饰词妄渎。察抚臣清执有素,仪凤秽迹着闻,必惧题参,先行反噬;自应严究,以杜刁风’。光禄署丞张星疏求考选;适驳参‘张星以县令躁进降处,又挂察典;不惟望断清华之梦,亦已身绝仕进之阶。乃无端幻想,侥幸上赏,欺君孰甚!若一为点破,则阖门大典,不几为燃灰之地、向跃之门耶’?保定侯勋卫梁世烈请袭祖爵;适参‘国难以来,虽王侯戚里咸喂虎狼,华胄重臣悉罗锋刃;而其间脱身图存、埋名溷俗者固亦不乏。该勋何以逆料其家之必歼,而以子嗣乎?万一本宗匹马来归,将夺诸该勋以授乎?抑姑仍之□而封乎?恐无此法纪也。该勋世受国恩,诚恢复有志,何难倡诸勋旧破家从军,自当直捣燕云,上为先帝复仇、次为诸勋雪耻。尔时访问本支有无存否,然后请诸朝令,光复祖爵,不亦休乎!昔李晟收复长安,下令军中曰:“五日内无得辄通家信”。今长安未复,殊非诸臣问家之日也’。遂安伯勋卫陈浚请袭;适参‘自都邑变迁,山河阻绝;世次无凭,单词莫信,业奉明旨严覈。该勋一请、再请,若不能待;直视五等之封,祗同土块之乞。亦与菜佣都督一醉告身为可以弃时拾芥而攘取乎?况遂安勋卫今或遯迹闾阎、或从容归国,安可悬坐鬼录?使后来鞍马遗裔,执途人而可称;攀髯孤忠,裂本支而他续也’!中书舍人张钟龄请给部衔;适参‘职方何官、监军何事?妄行陈请。若果报国有心,何官不可自效!而藉口赞画,辄请高衔;躁进尤甚’!他若革职司务朱济之、计处、吏部聂慎行、副使曾应瑞等躐跻营升,或疏劾、或抄参,不少假借。无奈人心日竞、启事日杂,虽经封驳,铨部竟置高阁;旋驳、旋用,使职掌扫地而宵小盈廷矣。
wú shì, zì yòu hóng, hào jìng zhāi sū zhī cháng zhōu rén. chóng zhēn bǐng zǐ jǔ rén, dīng chǒu jìn shì. zǔ huì zhī jiā, gēng chén jìn shì yǐ kàng yán guó běn wèi mín, zèng tài pú shǎo qīng. rán zé wú huáng mén dài zhōng jiàn shì chuán hū! yǔ yún:' zhì niǎo lèi bǎi, bù rú yī è'. xìn rán!
吴适,字幼洪,号静斋;苏之长洲人。崇祯丙子举人,丁丑进士。祖讳之佳,庚辰进士;以抗言国本为民,赠太仆少卿。然则吴黄门殆忠谏世传乎!语云:‘鸷鸟累百,不如一鹗’。信然!
gōng yǔ jiù shì yǒu nián yì, dāng háng qǔ shí, lái yè nán chāng. shí xiān jūn zǐ zài shǔ zhōng, jiàn qí nián shén shǎo, měi fēng yí, zhū chún, qí yán míng lǎng ruò jīn shí shēng měi yǔ bù xiào, jí shǎng zhī. jīn dú qí zhū cān, yì tàn xiān jūn zǐ zhī zǎo jiàn yě. fù yì xī shì nèi fù háng jì zhī xiān shēng, xiān shēng zuì xǐ qí zhuān gǎo. shì gōng zhī wén zhāng zhèng shì rén wù jiā fēng, jù yǒu dà shèng yú rén zhě.
公与舅氏有年谊,当行取时,来谒南昌。时先君子在署中,见其年甚少,美丰仪,朱唇,其言明朗若金石声;每语不肖,极赏之。今读其诸参,益叹先君子之藻鉴也。复忆昔侍内父杭济之先生,先生最喜其专稿。是公之文章、政事、人物、家风,俱有大胜于人者。
xióng rǔ lín zòu xiàn chuǎng èr zéi
熊汝霖奏献、闯二贼
lì kē xióng rǔ lín yán:' xiàn zéi yǐ zhì chóng qìng chuǎng zéi zhí zhì chéng dū, pò yú bù shǒu, yì zài shùn liú dōng xià. běi shǐ chén suǒ shì yǐ wéi huǎn bīng zhī yào zhe yě, zuǒ mào dì qǐng bīng qǐng xiǎng, wàng yǎn shàng xuán wáng xiè chì shēn wèi bān mǎ jià wèi gěi wèi xū. cǐ hé shí, ér shàng róng gū dài hū? huáng shàng jì yǐ ruǎn dà chéng wèi zhī bīng, jí dāng zhì zhī yǒu yòng zhī dì ruò dàn yōu yóu sī mǎ, shū fǔ yǐ ráo wèi zhī, hé xū tiǎn cǐ'!
吏科熊汝霖言:‘献贼已至重庆、闯贼直至成都,破渝不守,意在顺流东下。北使臣所恃以为缓兵之要着也,左懋第请兵、请饷,望眼尚悬;王燮敕申未颁、马价未给为吁。此何时,而尚容姑待乎?皇上既以阮大铖为知兵,即当置之有用之地;若但优游司马,枢辅已饶为之,何须忝此’!
qǐ liú tóng shēng děng
起刘同升等
" bǔ yí" yún: yǐ yì yīng chāng wèi dū chá yuàn fù dōu yù shǐ guō wéi jīng wèi qiān dōu yù shǐ. qǐ gé yín liàng tài cháng sì qīng chéng yǒng fú jiàn dào yù shǐ wén ān zhī zhān shì fǔ zhān shì liú tóng shēng hàn lín yuàn shì jiǎng zhào shàng chūn hàn lín yuàn biān xiū. yín liàng ān zhī qīng wàng sù zhe yǒng yǐ jiàn yán hù zuì, zhí shēng zhèn tiān xià tóng shēng shàng chūn zhōng xiào shì chuán: jiē yǐ hé yáng sì chāng duó qíng, yǔ huáng dào zhōu chāng yán qù guó zhě yě. shēng hè shì shòu hù bù dū cāng shàng shū, qǐ wáng zhì dào lì bù shì láng shēn shào fāng dū xiǎng shì láng. zhì dào zuǒ xiàn, yǐ jiān shì nèi chén yuè zǔ cān guān, tíng zhēng, gé zhí shào fāng jū guān qīng shèn, yīn wēn tǐ rén yù qīng wén zhèn mèng xǔ yù qīng wén zhì qiǎn shù. zhì shì xuě zhī.
“补遗”云:以易应昌为都察院副都御史、郭维经为佥都御史。起葛寅亮太常寺卿、成勇福建道御史、文安之詹事府詹事、刘同升翰林院侍讲、赵上春翰林院编修。寅亮、安之清望素着;勇以谏言护罪,直声振天下;同升、上春忠孝世传:皆以劾杨嗣昌夺情,与黄道周昌言去国者也。升贺世寿户部督仓尚书,起王志道吏部侍郎、申绍芳督饷侍郎。志道佐宪,以监视内臣越俎参官,廷诤,革职;绍芳居官清慎,因温体仁欲倾文震孟、许誉卿文致遣戍。至是雪之。
kǎo xuǎn kē dào
考选科道
kǎo xuǎn yóu yǒu lún zhū tǒng quán zhào jìn měi shěn chén quán shěn yīng dàn wú chūn zhī wú zhù wú shì lín chōng xiāo liú tiān dòu zuǒ guāng míng jiǎng míng yù tāng lái hè lǐ rì chí hú shí hēng wèi kē dào bù shǔ guān, qǐ bǔ zhāng cǎi lǐ bù yí zhì sī zhǔ shì xióng rǔ lín hù kē jǐ shì zhōng zhāng zhèng chén lì kē jǐ shì zhōng" bǔ yí".
考选游有伦、朱统铨、赵进美、沈宸荃、沈应旦、吴春枝、吴铸、吴适、林冲霄、刘天斗、左光明、蒋明玉、汤来贺、李日池、胡时亨为科道部属官,起补张采礼部仪制司主事、熊汝霖户科给事中、章正宸吏科给事中(“补遗”)。
gāo hóng tú qǐ guī
高宏图乞归
shí yuè chū liù rì gēng shēn, dà xué shì gāo hóng tú sì shū qǐ guī, yǔn zhī. xiān shì, zhāng zhèng chén zhēng zhōng zhǐ shēng zhāng yǒu yù, zhū tǒng jīn lèi jiū jiāng yuē guǎng. jí zhēng qǐ yòng ruǎn dà chéng, zhū piào nǐ jù bù chēng zhǐ, fā gǎi piào, zài nǐ zài gǎi hóng tú lì zhēng, bù tīng. zhì shì, jù shū qǐng qǐ, suì yǔ qǐng gào qù. chū, hóng tú jiā shén fù shān dōng zāo luàn hòu, xiān xiè wú cún. wéi yī yòu zǐ zì suí, yù qiáo jū cháng shú, bù guǒ. jì qī wú mén sēng sì, yòu zǐ fù dú cūn guǎn yǐ qiān zhī kuài jī.
十月初六日(庚申),大学士高宏图四疏乞归,允之。先是,章正宸争中旨升张有誉,朱统{金类}纠姜曰广。及争起用阮大铖,诸票拟俱不称旨,发改票,再拟再改;宏图力争,不听。至是,具疏请乞,遂予请告去。初,宏图家甚富;山东遭乱后,纤屑无存。惟一幼子自随,欲侨居常熟,不果。寄栖吴门僧寺,幼子附读村馆;已迁之会稽。
jiū chà
阄差
shí yī yuè chū sān rì dīng hài, yù shǐ wáng huà chéng àn guǎng dōng, hú shí zhōng shì nán jīng tún tián. tái guī: tiě bǎn xù chà. shí yǒu guǎng mǐn jiāng tún sì chà, shí zhōng shǒu yīng chà. huà chéng míng cì dì liù, shàng wèi yīng chà qiǎo bài shì yīng wèi mén shēng, chuàn móu zǒng xiàn lǐ zhān zhǎng dào zhāng sūn zhèn shū chuàng jiū chà, shàng xià qí shǒu. shí yǒu jiù hé nán dào qiáo kě pìn mèng yǔ shí zhōng kōng yuàn yì qí yún:' sài wēng shī mǎ, wèi bì fēi fú'. hòu dé yīn chà guī lǐ yǎng qīn, mò fēi shù yě.
十一月初三日(丁亥),御史王化澄按广东,胡时忠视南京屯田。台规:铁板序差。时有广、闽、江、屯四差,时忠首应差。化澄名次第六,尚未应差;巧拜士英为门生,串谋总宪李沾、掌道张孙振疏创阄差,上下其手。时有旧河南道乔可聘梦与时忠空院奕碁云:‘塞翁失马,未必非福’。后得因差归里养亲,莫非数也。
shí zhōng, yǔ jiù shì yě. chū míng shí hēng, chǐ yǔ guāng nì tóng míng, suì shū gǎi jīn míng. wèi yù shǐ shí, lǚ yán shí zhèng dé shī, jīng shī hào yuē" chōng fēng". shí tài jìng liǎng yì tū zhāng shā, zhēng shā bù yǐ chū xún, lì pái fēn jiè nǎi dìng. mín gē sī zhī, bù jǐn yí ài jiāng yòu yě. hòu dāng àn mǐn, bù guǒ yǐn jū yǎng mǔ, kāng xī gēng xū chūn zú.
时忠,予舅氏也。初名时亨,耻与光逆同名,遂疏改今名。为御史时,屡言时政得失,京师号曰“冲锋”。时泰、靖两邑突张沙,争杀不已;出巡,立牌分界乃定。民歌思之,不仅遗爱江右也。后当按闽,不果;隐居养母,康熙庚戌春卒。
xǔ dōu yú dǎng fù luàn
许都余党复乱
jiǎ shēn bā yuè shí jiǔ rì, zhè fǔ zuǒ guāng xiān bào shì zéi gōu lián táo bīng, yì wū dōng yáng xǔ dōu yú dǎng fù luàn. èr shí rì, pī zhè fǔ huáng míng jùn zòu:' zuǒ guāng xiān yòu shā xǔ dōu, bù xíng shàn zhèng, yǐ zhì shān dòng zhe míng jùn jí xiàng jī jiǎo fǔ'. èr shí sān rì, yù bīng kē:' xǔ dōu chū jiàng zhōng shā jī biàn yí yāng shì qíng, zhe zài cháo zhè chén zhí zòu'. èr shí liù rì, bīng kē chén zi lóng yán:' dōng yáng zài luàn, quán yīn xiàn guān zhū qiú jī biàn'. jiǔ yuè chū sān rì, lì bù zòu:' yáo sūn jǔ tān kù, jī biàn dōng yáng'. mìng dǎi xùn zhī. èr shí wǔ rì, shàng yù:' yáo sūn jǔ tān héng jī biàn xǔ dōu, shàng gǎn sōu mài zéi chǎn, rì shì zhū qiú, jī chéng dà huò, zuì bù róng zhū. zuǒ guāng xiān lì bì tān lìng, dú liú dōng yuè: zhe gé zhí ná wèn'.
甲申八月十九日,浙抚左光先报士贼勾连逃兵,义乌、东阳许都余党复乱。二十日,批浙抚黄鸣俊奏:‘左光先诱杀许都,不行善政,以致煽动;着鸣俊即相机剿抚’。二十三日,谕兵科:‘许都初降、终杀、激变遗殃事情,着在朝浙臣直奏’。二十六日,兵科陈子龙言:‘东阳再乱,全因县官诛求激变’。九月初三日,吏部奏:‘姚孙矩贪酷,激变东阳’。命逮讯之。二十五日,上谕:‘姚孙矩贪横激变许都,尚敢搜卖贼产,日事诛求,激成大祸,罪不容诛。左光先力庇贪令,毒流东越:着革职拿问’。
" biān nián" yún: bà zhè jiāng xún fǔ huáng míng jùn, jiàng xún àn rèn tiān chéng yǐ xǔ dōu yú dǎng fù pàn chǔ fèn wèi dìng yě. xiān shì, xǔ dōu biàn qǐ dōng yáng, liǎng zhè xiōng xiōng qián rèn xún àn zuǒ guāng xiān shòu jì shào xīng tuī guān chén zi lóng yòu qín zhǎn zhī. guāng xiān wèi guāng dòu dì, gù yǔ ruǎn dà chéng yǒu chóu xì yòu shǒu hé dà chéng mǎ shì yīng, gù jiè yòu xiáng jī biàn bìng yì guāng xiān zhī zuì ér xiàn zhī, cháo yòu wú gǎn zhí yán zhě. sū sōng xún fǔ qí biāo jiā dú yán' xǔ dōu zhī biàn tū fā, dōng yáng yì wū pǔ jiāng jiē wú jiān chéng, guāng xiān shì jùn chū jìng, wén biàn chuán fǎn, yī qiè diào bīng cuò xiǎng, jiē qí jié jū bù yī yuè ér yuán xiōng shòu shǒu, liǎng fù ān. nǎi jīn fèng zhǐ tuī qiú! fū nòng bīng jiē gān, zhì yú pò chéng jù yì qí zuì qǐ bù dàng sǐ? dāng rì bīng wēi suǒ pò, zéi yǐ qióng cù ér hòu qǐ mìng, yǔ zhèn qín wú yì, fēi yòu xiáng yě. shè zhū chú bù lì, yǎng hǔ yí huàn, hòu lái guó nàn fāng zhāng, yòu bù zhī zuò hé jǔ dòng yǐ! qǐ kě fǎn yǐ jī biàn zuì zhī hū'? yú shì dà chéng děng bìng qiè chǐ biāo jiā. ér yù shǐ zhāng sūn zhèn lùn hé biāo jiā tān jiān, qiě suǒ dìng cè yǒu yì yì cí lián wú shēn zhèng sān jùn liú zōng zhōu děng. biāo jiā yīn bà qù. shǐ zài: sūn zhèn zhuī hé biāo jiā zài shí yuè sān rì, ér biāo jiā zhī bà zé shí yī yuè shí sān rì yě.
“编年”云:罢浙江巡抚黄鸣俊,降巡按任天成;以许都余党复叛处分未定也。先是,许都变起东阳,两浙汹汹;前任巡按左光先授计绍兴推官陈子龙诱擒斩之。光先为光斗弟,故与阮大铖有仇隙;又首劾大铖、马士英,故借诱降激变并议光先之罪而陷之,朝右无敢直言者。苏松巡抚祁彪佳独言‘许都之变突发,东阳、义乌、浦江皆无坚城,光先事竣出境,闻变遄返,一切调兵措饷,皆其拮据;不一月而元凶授首,两□复安。乃今奉旨推求!夫弄兵揭竿,至于破城据邑;其罪岂不当死?当日兵威所迫,贼已穷蹙而后乞命,与阵擒无异,非诱降也。设诛锄不力,养虎遗患,后来国难方张,又不知作何举动矣!岂可反以激变罪之乎’?于是大铖等并切齿彪佳。而御史张孙振论劾彪佳贪奸,且所定策有异议;词连吴甡、郑三俊、刘宗周等。彪佳因罢去。史载:孙振追劾彪佳在十月三日,而彪佳之罢则十一月十三日也。
shén yǐ! shǐ zhī nán xìn yě. yóu qián shuō guān zhī, zé guāng xiān yǐn sūn jǔ jī biàn zhī zuì, bù wéi wú guò yóu hòu shuō guān zhī, zé guāng xiān shòu jì zi lóng yòu qín zhī shì, bù wéi wú gōng. fū yǐ wú yuè lián rǎng, fù gōng dāng qí shí, yóu yán rén rén shū rú cǐ kuàng jīn gǔ yì shí sì fāng yì dì, ér yù píng yì yǐ duàn zhì zhī, qí wèi wū kě shèng dào yě.
甚矣!史之难信也。由前说观之,则光先隐孙矩激变之罪,不为无过;由后说观之,则光先授计子龙诱擒之事,不为无功。夫以吴、越联壤,复躬当其时,犹言人人殊如此;况今古异时、四方异地,而欲凭臆以断志之,其为诬可胜道也。
mǎ shì yīng qǐng nà yín
马士英请纳银
bā yuè shí bā rì guǐ mǎo, mǎ shì yīng qǐng miǎn gè fǔ zhōu xiàn tóng shēng yìng shì, shàng hù nà yín liù liǎng zhōng hù sì liǎng xià hù sān liǎng, jìng sòng xué yuàn shōu kǎo. shí lì yáng zhī xiàn lǐ sī mó bù lìng tóng shēng nà yín, dài jiàng wǔ jí lǐ jiàng, yǐ yǒu zhēng yuè èr shí yī rì shì. yòu zhào xíng nà gòng lì: lǐn shēng nà yín sān bǎi liǎng zēng liù bǎi liǎng fù qī bǎi liǎng. zhì míng nián zhēng yuè shí yī rì, lǐn shēng jiā nà tōng pàn. yòu lì kāi nà zhù gōng lì: wǔ yīng diàn zhōng shū nà yín jiǔ bǎi liǎng wén huá zhōng shū yī qiān wǔ bǎi liǎng nèi gé zhōng shū èr qiān liǎng dài zhào sān qiān liǎng bá gòng yī qiān liǎng tuī zhī xián èr qiān liǎng jiān jì zhí fāng, wàn qiān bù děng: jiē yǐ zhù jūn xìng yě. shí wéi zhī yǔ yuē:' zhōng shū suí dì yǒu, dū du mǎn jiē zǒu jiān jì duō rú yáng, zhí fāng jiàn rú gǒu. yīn qǐ qiān nián chén, bá gòng yī chéng shǒu sǎo jǐn jiāng nán qián, tián sāi mǎ jiā kǒu'. zhì yǐ yǒu èr yuè, shū nà fù rén shòu hàn lín dài zhào děng guān gù gèng yún' hàn lín mǎn jiē zǒu' yě.
八月十八日(癸卯),马士英请免各府州县童生应试,上户纳银六两、中户四两、下户三两,竟送学院收考。时溧阳知县李思谟不令童生纳银,待降五级(李降,乙酉正月二十一日事)。又诏行纳贡例:廪生纳银三百两、增六百两、附七百两。至明年正月十一日,□廪生加纳通判。又立开纳助工例:武英殿中书纳银九百两、文华中书一千五百两、内阁中书二千两、待诏三千两、拔贡一千两、推知衔二千两;监纪、职方,万千不等:皆以助军兴也。时为之语曰:‘中书随地有,都督满街走;监纪多如羊,职方贱如狗。荫起千年尘,拔贡一呈首;扫尽江南钱,填塞马家口’。至乙酉二月,输纳富人授翰林、待诏等官;故更云‘翰林满街走’也。
shì shí, shì yīng mài guān yù jué, xiāng yì hōng chuán. yǔ zài shū zhāi, jīn rì wén mǒu xié zī fù jīng zuò guān yǐ, míng rì yòu wén mǒu yù chǎn mǎi guān yǐ. yī shí mài cài ér, mò bù yāo chán zǒu bái xià huò yún bǎ zǒng xián yǐ huò yóu jī xián yǐ, qiě jiāng fù mǒu dì yǐ. wū hū! cǐ hé shí yě, ér xiǎo rén yóu ěr mèng mèng yù bù wáng dé hū!
是时,士英卖官鬻爵,乡邑哄传。予在书斋,今日闻某挟赀赴京做官矣,明日又闻某鬻产买官矣。一时卖菜儿,莫不腰缠走白下;或云把总衔矣、或游击衔矣,且将赴某地矣。呜乎!此何时也,而小人犹尔梦梦;欲不亡得乎!
wǔ líng zhù lüè
五陵注略
shí èr yuè èr shí èr rì bǐng zǐ, jìn shū fāng bù xǔ xíng" wǔ líng zhù lüè". yáng shì cōng yuē:'" wǔ líng zhù lüè" zhě, xǔ shēng zhòng xī zhī suǒ zhuàn yě, chí lùn pō yì. rú yè fú qīng zhī shì" zhōng" shì miù fāng dé qīng zhī shì" zhèng" shì guān?, cháo lùn wěi zhī. zhì shū liú bó wēn dù jiāng xūn jiù xí fēng chū xiāng, rén rén tuī dài, qián rén yǐ yǒu yán zhī kǒng zhāo yī jiàn, dà nù. shì wēn xiāng jì ní yuán, kǒng qí rù gé kǒng zhāo suì yǐ ní gù qī shì, yǔ xǔ zuò shū, yì zhòng zài xǔ, yù kāi dà yù. shàng bù yǔn, qīn piào zhǐ fàng guī. xǔ zhī shū suì bō xíng'.
十二月二十二日(丙子),禁书坊不许行“五陵注略”。杨士聪曰:‘“五陵注略”者,许生重熙之所撰也,持论颇异。如叶福清之谥“忠”似谬、方德清之谥“正”似观?,朝论韪之。至书刘伯温□渡江、勋旧袭封出乡,人人推戴,前人已有言之;孔昭一见,大怒。适温相忌倪元□,恐其入阁;孔昭遂以倪锢妻事,与许□□作疏,意重在许,欲开大狱。上不允,亲票旨放归。许之书遂播行’。
xīn diàn tuī ēn
新殿推恩
yǐ yǒu zhēng yuè shí jiǔ rì, diàn yǔ dǐng xīn tuī ēn: fǔ chén mǎ shì yīng wáng duó wáng yīng xióng shǐ kě fǎ shàng shū hé yīng ruì shì láng gāo zhuō liú shì zhēn kē dào lǐ wéi yuè yóu yǒu lún zhōu yuán tài zhǔ shì zhū rì róng qín zǔ xiāng gè cì jīn bì nèi guān hán zàn zhōu lú jiǔ dé liú wén zhōng qū shàng zhōng zhāng zhí zhōng tián chéng wáng zhào jī gāo qǐ qián sūn xiàng xián chē tiān xiáng qiáo shàng gǔ guó zhēn hé zhì kǒng zhào xīng bāng lǐ càn sū yǎng xìng sūn zhēn zhū jìn cháo yín bì wài, gè yīn zi jǐn yī zhǐ huī lǐ guó fǔ jǐn yī qiān hù.
乙酉正月十九日,殿宇鼎新推恩:辅臣马士英、王铎、王应熊、史可法、尚书何应瑞、侍郎高倬、刘士祯、科道李维樾、游有伦、周元泰、主事朱日爃、秦祖襄各赐金币;内官韩赞周、庐九德、刘文忠、屈尚忠、张执中、田成、王肇基、高起潜、孙象贤、车天祥、乔尚、谷国珍、何志孔、赵兴邦、李灿、苏养性、孙珍、诸进朝银币外,各荫子锦衣指挥;李国辅锦衣千户。
sān yuè èr shí èr rì yǐ sì, diàn gōng luò chéng jiā ēn: shǐ kě fǎ mǎ shì yīng wáng duó gāo hóng tú jiāng yuē guǎng guǎn shào níng zhū zhī chén gāo zhuō liú shì zhēn hé yīng ruì chén méng cáo xūn gé yín liàng gè jiā guān, wéi gù xī chóu bù xǔ xù. èr shí sān rì, xù nèi chén diàn gōng gōng: jiā hán zàn zhōu lú jiǔ dé děng sān shí wǔ rén shǎng lài yǒu chà.
三月二十二日(乙巳),殿工落成加恩:史可法、马士英、王铎、高宏图、姜曰广、管绍宁、朱之臣、高倬、刘士桢、何应瑞、陈盟、曹勋、葛寅亮各加官,惟顾锡畴不许叙。二十三日,叙内臣殿工功:加韩赞周、卢九德等三十五人赏赉有差。
cháo zhèng zhuó luàn hūn yín
朝政浊乱昏淫
shí shàng shēn jū jìn zhōng, wéi yú yòu nǚ yǐn huǒ jiǔ líng guān yǎn xì wéi lè. xiū xīng níng gōng jiàn cí xǐ diàn, dà gōng fán fèi, yàn shǎng jiē bù yǐ jié, guó yòng kuì fá. diàn liàn hú, fàng yáng chuán guā yí, chè yán lú zhōu shēng kè, shèn zhì gū jiǔ zhī jiā měi jīn dìng shuì qián yī wén lì zhī suǒ zài, sōu kuò dài jìn. gài mǎ shì yīng dāng guó, yǔ liú kǒng zhāo bǐ, zhuó luàn guó shì nèi zé hán lú zhāng tián, wài zé zhāng lǐ yáng ruǎn, yí chàng qún hé. jiān yǒu dōng píng xīng píng yáo zhì nèi zhàng, xīn chéng fǔ níng qīn náo lì shì. biān jǐng rì bī ér zhǔ bù zhī, xiǎo rén qì shí shè lì, shí zhě yǐ zhī bù kān dàn xī yǐ.
时上深居禁中,惟渔幼女、饮火酒、伶官演戏为乐。修兴宁宫、建慈禧殿,大工繁费,宴赏皆不以节,国用匮乏。佃练湖,放洋船瓜、仪,掣盐芦州升课,甚至沽酒之家每筋定税钱一文;利之所在,搜括殆尽。盖马士英当国,与刘孔昭比,浊乱国是;内则韩、卢、张、田,外则张、李、杨、阮,一唱群和。兼有东平、兴平遥制内帐,忻城、抚宁侵挠吏事。边警日逼而主不知,小人弃时射利,识者已知不堪旦夕矣。
hán zàn zhōu lú jiǔ dé zhāng zhí zhōng tián chéng zhāng jié lǐ zhān yáng wéi yuán ruǎn dà chéng liú zé qīng gāo jié zhào zhī lóng zhū guó bì.
韩赞周、卢九德、张执中、田成、张捷、李沾、杨维垣、阮大铖、刘泽清、高杰、赵之龙、朱国弼。
yī yuè èr shí jiǔ rì, shàng bù yù, jǐ dài. fǔ chén rù hòu, qún yān qiè qiè, yǒu suǒ zhǐ huà liáng jiǔ nǎi tuì. shí shàng chóng yǐn hǎo nèi, quán zài qún yān, tián chéng wéi zuì dà chén jiē yīn zhī gù chǒng, zhì yǐ huì chéng. shí yǔ yún:' jīn dāo mò shì gē, zhǎng gōng zǎo shàng xián qiú tián fāng dé lù, mǎi mǎ jí?.
□一月二十九日,上不豫,几殆。辅臣入候,群阉窃窃,有所指画;良久乃退。时上崇饮好内,权在群阉,田成为最;大臣皆因之固宠,致以贿成。时语云:‘金刀莫试割,长弓早上弦;求田方得录,买马即□□(?)。
shí yǒu zì jīng zhōng lái yún:' yān rén zhāng zhí zhōng nián jǐn shí jiǔ, shàng zuì bì zhī shén zì. zhū chén yù jiàn bù dé, jí ǒu jiàn, yì shén jiāo jù. wéi mǎ shì yīng dēng mén nǎi jiàn, huò liú yī qīng chá shì yīng yǐ jué róng shén'.
时有自京中来云:‘阉人张执中年仅十九,上最嬖之;甚恣。诸臣欲见不得,即偶见,亦甚骄倨。惟马士英登门乃见,或留一清茶;士英已觉荣甚’。
chú xī, shàng zài xīng níng gōng, sè hū bù yí. hán zàn zhōu yán:' xīn gōng yí huān'. shàng yuē:' lí yuán shū shǎo jiā zhě'! zàn zhōu qì yuē:' chén yǐ bì xià lìng jié huò sī huáng kǎo huò niàn xiān dì nǎi zuò cǐ xiǎng yé'!
除夕,上在兴宁宫,色忽不怡。韩赞周言:‘新宫宜欢’。上曰:‘梨园殊少佳者’!赞周泣曰:‘臣以陛下令节或思皇考、或念先帝;乃作此想耶’!
zàn zhōu qì duì, yǒu jí àn wèi zhēng zhī fēng. hóng guāng cǐ xiāng, kù sì dōng hūn hòu zhǔ yī bèi." jiǎ yǐ shǐ" zài: cǐ wèi èr shí sì wù yín shì. yǔ àn lìng jié, shì chú xī wéi zhēn gù cóng zhī.
赞周泣对,有汲黯、魏征之风。宏光此相,酷似东昏、后主一辈。“甲乙史”载:此为二十四(戊寅)事。予按令节,似除夕为真;故从之。
zhēng yuè shí èr rì bǐng shēn, chuán zhǐ tiān cái kù, zhào nèi shù wǔ shí sān rén jìn gōng yǎn xì yǐn jiǔ. shàng zuì hòu, yín sǐ tóng nǚ èr rén nǎi jiù yuàn chú jì, mǎ ruǎn xuǎn jìn zhě. tái chū běi ān mén, fù bǎo ér zàng zhī. sì hòu lǚ yǒu cǐ shì. yóu shì qǔ zhōng shào nǚ jǐ jǐn, jiǔ yì bù fù tái chū ér mǎ ruǎn sōu mì liù yuàn, yì wú yí yǐ. èr shí sì rì jiǎ chén, fù zhào nèi shù jìn gōng yǎn xì.
正月十二日(丙申),传旨天财库,召内竖五十三人进宫演戏、饮酒。上醉后,淫死童女二人;乃旧院雏妓,马、阮选进者。抬出北安门,付鸨儿葬之。嗣后屡有此事。由是曲中少女几尽,久亦不复抬出;而马、阮搜觅六院,亦无遗矣。二十四日(甲辰),复召内竖进宫演戏。
gù shì: gōng zhōng yǒu dà biàn, mén yè bàn míng zhōng. yī xī, dà nèi zhōng míng, wài tíng wén zhī dà hài, wèi yǒu fēi cháng. xū yú, nèi shù qǐ mén ér chū, sù guǐ miàn tóu zi shù shí yù yǎn xì ěr. kě xiào rú cǐ, ān dé bù wáng. shí biǎo dì hú hóng yí zài tún tián shǔ zhōng, qīn suǒ wén jiàn zhě.
故事:宫中有大变,门夜半鸣钟。一夕,大内钟鸣,外廷闻之大骇,谓有非常。须臾,内竖启门而出,素鬼面头子数十欲演戏耳。可笑如此,安得不亡。时表弟胡鸿仪在屯田署中,亲所闻见者。
sū zhōu yǒu yī zhě zhèng sān shān, rì yǐ chūn fāng jìn shàng, duō bǐ xiè shàng chǒng zhī.
苏州有医者郑三山,日以春方进上,多鄙亵;上宠之。