wáng shǒu rén jì yuán hēng
王守仁(冀元亨)
wáng shǒu rén, zì bó ān, yú yáo rén. fù huá, zì dé huī, chéng huà shí qī nián jìn shì dì yī. shòu xiū zhuàn. hóng zhì zhōng, lèi guān xué shì shǎo zhān shì. huá yǒu qì dù, zài jiǎng wò zuì jiǔ, xiào zōng shén juàn zhī. lǐ guǎng guì xìng, huá jiǎng dà xué yǎn yì, zhì táng lǐ fǔ guó yǔ zhāng hòu biǎo lǐ yòng shì, zhǐ chén shén qiè. dì mìng zhòng guān cì shí láo yān. zhèng dé chū, jìn lǐ bù zuǒ shì láng. yǐ shǒu rén wǔ liú jǐn, chū wèi nán jīng lì bù shàng shū, zuò shì bà. xuán yǐ huì diǎn xiǎo wù, jiàng yòu shì láng. jǐn bài, nǎi fù gù, wú hé zú. huá xìng xiào, mǔ cén nián yú bǎi suì zú. huá yǐ nián qī shí yú, yóu qǐn shān shū shí, shì lùn duō zhī.
王守仁,字伯安,余姚人。父华,字德辉,成化十七年进士第一。授修撰。弘治中,累官学士、少詹事。华有器度,在讲幄最久,孝宗甚眷之。李广贵幸,华讲《大学衍义》,至唐李辅国与张后表里用事,指陈甚切。帝命中官赐食劳焉。正德初,进礼部左侍郎。以守仁忤刘瑾,出为南京吏部尚书,坐事罢。旋以《会典》小误,降右侍郎。瑾败,乃复故,无何卒。华性孝,母岑年逾百岁卒。华已年七十余,犹寝苫蔬食,士论多之。
shǒu rén shēn shí sì yuè ér shēng. zǔ mǔ mèng shén rén zì yún zhōng sòng ér xià, yīn míng yún. wǔ suì bù néng yán, yì rén fǔ zhī, gēng míng shǒu rén, nǎi yán. nián shí wǔ, fǎng kè jū yōng shān hǎi guān. shí lán chū sài, zòng guān shān chuān xíng shèng. ruò guàn jǔ xiāng shì, xué dà jìn. gù yì hǎo yán bīng, qiě shàn shè. dēng hóng zhì shí èr nián jìn shì. shǐ zhì qián wēi níng bó wáng yuè zàng, hái ér cháo yì fāng jí xī běi biān, shǒu rén tiáo bā shì shàng zhī. xún shòu xíng bù zhǔ shì. jué qiú jiāng běi, yǐn jí guī. qǐ bǔ bīng bù zhǔ shì. zhèng dé yuán nián dōng, liú jǐn dǎi nán jīng jǐ shì zhōng yù shǐ dài xǐ děng èr shí yú rén. shǒu rén kàng zhāng jiù, jǐn nù, tíng zhàng sì shí, zhé guì zhōu lóng chǎng yì chéng. lóng chǎng wàn shān cóng báo, miáo liáo zá jū. shǒu rén yīn sú huà dǎo, yí rén xǐ, xiāng shuài fá mù wèi wū, yǐ qī shǒu rén. jǐn zhū, liàng yí lú líng zhī xiàn. rù jìn, qiān nán jīng xíng bù zhǔ shì, lì bù shàng shū yáng yī qīng gǎi zhī yàn fēng. lǚ qiān kǎo gōng láng zhōng, zhuó nán jīng tài pú shǎo qīng, jiù qiān hóng lú qīng.
守仁娠十四月而生。祖母梦神人自云中送儿下,因名云。五岁不能言,异人拊之,更名守仁,乃言。年十五,访客居庸、山海关。时阑出塞,纵观山川形胜。弱冠举乡试,学大进。顾益好言兵,且善射。登弘治十二年进士。使治前威宁伯王越葬,还而朝议方急西北边,守仁条八事上之。寻授刑部主事。决囚江北,引疾归。起补兵部主事。正德元年冬,刘瑾逮南京给事中御史戴铣等二十余人。守仁抗章救,瑾怒,廷杖四十,谪贵州龙场驿丞。龙场万山丛薄,苗、僚杂居。守仁因俗化导,夷人喜,相率伐木为屋,以栖守仁。瑾诛,量移庐陵知县。入觐,迁南京刑部主事,吏部尚书杨一清改之验封。屡迁考功郎中,擢南京太仆少卿,就迁鸿胪卿。
bīng bù shàng shū wáng qióng sù qí shǒu rén cái. shí yī nián bā yuè zhuó yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ nán gàn. dàng shì shí, nán zhōng dào zéi fēng qǐ. xiè zhì shān jù héng shuǐ zuǒ xī tǒng gāng, chí zhòng róng jù liàn tóu, jiē chēng wáng, yǔ dà yǔ chén yuē néng lè chāng gāo kuài mǎ chēn zhōu gōng fú quán děng gōng piāo fǔ xiàn. ér fú jiàn dà mào shān zéi zhān shī fù děng yòu qǐ. qián xún fǔ wén sēn tuō jí bì qù. zhì shān hé lè chāng zéi lüè dà yǔ, gōng nán kāng gàn zhōu, gàn xiàn zhǔ bù wú pín zhàn sǐ. shǒu rén zhì, zhī zuǒ yòu duō zéi ěr mù, nǎi hū lǎo xiá lì jí zhī. lì zhàn lì bù gǎn yǐn, yīn shì qí zuì, lìng tián zéi, zéi dòng jìng wú wù zhī. yú shì xí fú jiàn guǎng dōng huì bīng, xiān tǎo dà mào shān zéi. míng nián zhēng yuè, dū fù shǐ yáng zhāng děng pò zéi zhǎng fù cūn, bī zhī xiàng hú shān, zhǐ huī tán huán xiàn chéng jì yōng zhàn sǐ. shǒu rén qīn lǜ ruì zú tún shàng háng. yáng tuì shī, chū bù yì dǎo zhī, lián pò sì shí yú zhài, fú zhǎn qī qiān yǒu qí, zhǐ huī wáng kǎi děng qín shī fù. shū yán quán qīng, wú yǐ lìng jiàng shì, qǐng gěi qí pái, tí dū jūn wù, dé pián yí cóng shì. shàng shū wáng qióng zòu cóng qí qǐng. nǎi gèng bīng zhì: èr shí wǔ rén wéi wǔ, wǔ yǒu xiǎo jiǎ èr wǔ wèi duì, duì yǒu zǒng jiǎ sì duì wèi shào, shào yǒu zhǎng, xié shào èr zuǒ zhī èr shào wèi yíng, yíng yǒu guān, cān móu èr zuǒ zhī sān yíng wèi zhèn, zhèn yǒu piān jiàng èr zhèn wèi jūn, jūn yǒu fù jiāng. jiē lín shì wěi, bù mìng yú cháo fù jiāng yǐ xià, dé dì xiāng fá zhì.
兵部尚书王琼素奇守仁才。十一年八月擢右佥都御史,巡抚南、赣。当是时,南中盗贼蜂起。谢志山据横水、左溪、桶冈,池仲容据浰头,皆称王,与大庾陈曰能、乐昌高快马、郴州龚福全等攻剽府县。而福建大帽山贼詹师富等又起。前巡抚文森托疾避去。志山合乐昌贼掠大庾,攻南康、赣州,赣县主簿吴玭战死。守仁至,知左右多贼耳目,乃呼老黠隶诘之。隶战栗不敢隐,因贳其罪,令填贼,贼动静无勿知。于是檄福建、广东会兵,先讨大帽山贼。明年正月,督副使杨璋等破贼长富村,逼之象湖山,指挥覃桓、县丞纪镛战死。守仁亲率锐卒屯上杭。佯退师,出不意捣之,连破四十余寨,俘斩七千有奇,指挥王铠等擒师富。疏言权轻,无以令将士,请给旗牌,提督军务,得便宜从事。尚书王琼奏从其请。乃更兵制:二十五人为伍,伍有小甲;二伍为队,队有总甲;四队为哨,哨有长,协哨二佐之;二哨为营,营有官,参谋二佐之;三营为阵,阵有偏将;二阵为军,军有副将。皆临事委,不命于朝;副将以下,得递相罚治。
qí nián qī yuè jìn bīng dà yǔ. zhì shān chéng jiàn jí gōng nán ān, zhī fǔ jì xiào jī bài zhī. fù shǐ yáng zhāng děng yì shēng zhí yuē néng yǐ guī. suì yì tǎo héng shuǐ zuǒ xī. shí yuè, dōu zhǐ huī xǔ qīng gàn zhōu zhī fǔ xíng xún níng dū zhī xiàn wáng tiān yǔ gè yī jūn huì héng shuǐ, xiào jí shǒu bèi jiá wén tīng zhōu zhī fǔ táng chún xiàn chéng shū fù gè yī jūn huì zuǒ xī, jí ān zhī fǔ wǔ wén dìng chéng xiāng zhī xiàn zhāng jiǎn è qí bēn yì. shǒu rén zì zhù nán kāng, qù héng shuǐ sān shí lǐ, xiān qiǎn sì bǎi rén fú zéi cháo zuǒ yòu, jìn jūn bī zhī. zéi fāng yíng zhàn, liǎng shān jǔ zhì. zéi dà jīng, wèi guān jūn yǐ jǐn lí qí cháo, suì kuì. chéng shèng kè héng shuǐ, zhì shān jí qí dǎng xiāo guì mó děng jiē zǒu tǒng gāng. zuǒ xī yì pò. shǒu rén yǐ tǒng gāng xiǎn gù, yí yíng jìn dì, yù yǐ huò fú. zéi shǒu lán tíng fèng děng fāng zhèn kǒng, jiàn shǐ zhì dà xǐ, qī zhòng dōng shuò jiàng, ér xún wén dìng yǐ mào yǔ duó xiǎn rù. zéi zǔ shuǐ zhèn, xún zhí qián bó zhàn, wén dìng yǔ jiǎn zì yòu chū, zéi cāng cù bài zǒu, yù chún bīng yòu bài. zhū jūn pò tǒng gāng, zhì shān guì mó tíng fèng miàn fù jiàng. fán pò cháo bā shí yǒu sì, fú zhǎn liù qiān yǒu qí. shí hú guǎng xún fǔ qín jīn yì pò fú quán. qí dǎng qiān rén tū zhì, zhū jiàng qín zhǎn zhī. nǎi shè chóng yì xiàn yú héng shuǐ, kòng zhū yáo.
其年七月进兵大庾。志山乘间急攻南安,知府季斅击败之。副使杨璋等亦生絷曰能以归。遂议讨横水、左溪。十月,都指挥许清、赣州知府邢珣、宁都知县王天与各一军会横水,斅及守备郏文、汀州知府唐淳、县丞舒富各一军会左溪,吉安知府伍文定、程乡知县张戩遏其奔轶。守仁自驻南康,去横水三十里,先遣四百人伏贼巢左右,进军逼之。贼方迎战,两山举帜。贼大惊,谓官军已尽犁其巢,遂溃。乘胜克横水,志山及其党萧贵模等皆走桶冈。左溪亦破。守仁以桶冈险固,移营近地,谕以祸福。贼首蓝廷凤等方震恐,见使至大喜,期仲冬朔降,而珣、文定已冒雨夺险入。贼阻水阵,珣直前搏战,文定与戩自右出,贼仓卒败走,遇淳兵又败。诸军破桶冈,志山、贵模、廷凤面缚降。凡破巢八十有四,俘斩六千有奇。时湖广巡抚秦金亦破福全。其党千人突至,诸将擒斩之。乃设崇义县于横水,控诸瑶。
hái zhì gàn zhōu, yì tǎo liàn tóu zéi. chū, shǒu rén zhī píng shī fù yě, lóng chuān zéi lú kē zhèng zhì gāo chén yīng xián qǐng xiáng. jí zhēng héng shuǐ, liàn tóu zéi jiāng huáng jīn cháo yì yǐ wǔ bǎi rén jiàng, dú zhòng róng wèi xià. héng shuǐ pò, zhòng róng shǐ qiǎn dì zhòng ān lái guī, ér yán wèi zhàn shǒu bèi. guǐ yán:" kē zhì gāo, chóu yě, jiāng xí wǒ, gù wèi bèi." shǒu rén yáng zhàng xì kē děng, ér yīn shǐ kē dì jí bīng dài, suì xià lìng sǎn bīng. suì shǒu dà zhāng dēng lè, zhòng róng xìn qiě yí. shǒu rén cì yǐ jié wù, yòu rù xiè. zhòng róng lǜ jiǔ shí sān rén yíng jiào chǎng, ér zì yǐ shù rén rù yè. shǒu rén ā zhī yuē:" ruò jiē wú mín, tún yú wài, yí wǒ hū?" xī yǐn rù xiáng fú gōng, hòu yǐn shí zhī. zéi dà xǐ guò wàng, yì zì ān. shǒu rén liú zhòng róng guān dēng lè. zhēng yuè sān rì dà xiǎng, fú jiǎ shì yú mén, zhū zéi rù, yǐ cì xī qín lù zhī. zì jiāng dǐ zéi cháo, lián pò shàng zhōng xià sān liàn, zhǎn guó èr qiān yǒu qí. yú zéi bēn jiǔ lián shān. shān héng gèn shù bǎi lǐ, dǒu jué bù kě gōng. nǎi jiǎn zhuàng shì qī bǎi rén yī zéi yī, bēn yá xià, zéi zhāo zhī shàng. guān jūn jìn gōng, nèi wài hé jī, qín zhǎn wú yí. nǎi yú xià liàn lì hé píng xiàn, zhì shù ér guī. zì shì jìng nèi dà dìng.
还至赣州,议讨浰头贼。初,守仁之平师富也,龙川贼卢珂、郑志高、陈英咸请降。及征横水,浰头贼将黄金巢亦以五百人降,独仲容未下。横水破,仲容始遣弟仲安来归,而严为战守备。诡言:“珂、志高,仇也,将袭我,故为备。”守仁佯杖系珂等,而阴使珂弟集兵待,遂下令散兵。岁首大张灯乐,仲容信且疑。守仁赐以节物,诱入谢。仲容率九十三人营教场,而自以数人入谒。守仁呵之曰:“若皆吾民,屯于外,疑我乎?”悉引入祥符宫,厚饮食之。贼大喜过望,益自安。守仁留仲容观灯乐。正月三日大享,伏甲士于门,诸贼入,以次悉擒戮之。自将抵贼巢,连破上、中、下三浰,斩馘二千有奇。余贼奔九连山。山横亘数百里,陡绝不可攻。乃简壮士七百人衣贼衣,奔崖下,贼招之上。官军进攻,内外合击,擒斩无遗。乃于下浰立和平县,置戍而归。自是境内大定。
chū, cháo yì zéi shì qiáng, fā guǎng dōng hú guǎng bīng hé jiǎo. shǒu rén shàng shū zhǐ zhī, bù jí. tǒng gāng jì miè, hú guǎng bīng shǐ zhì. jí píng liàn tóu, guǎng dōng shàng wèi chéng xí. shǒu rén suǒ jiāng jiē wén lì jí piān bì xiǎo xiào, píng shù shí nián jù kòu, yuǎn jìn jīng wèi shén. jìn yòu fù dōu yù shǐ, yǔ shì xí jǐn yī wèi bǎi hù, zài jìn fù qiān hù.
初,朝议贼势强,发广东、湖广兵合剿。守仁上疏止之,不及。桶冈既灭,湖广兵始至。及平浰头,广东尚未承檄。守仁所将皆文吏及偏裨小校,平数十年巨寇,远近惊为神。进右副都御史,予世袭锦衣卫百户,再进副千户。
shí sì nián liù yuè, mìng kān fú jiàn pàn jūn. xíng zhì fēng chéng ér níng wáng chén háo fǎn, zhī xiàn gù bì yǐ gào. shǒu rén jí qū jí ān, yǔ wǔ wén dìng zhēng diào bīng shí, zhì qì xiè zhōu jí, chuán xí bào chén háo zuì, bǐ shǒu lìng gè lǜ lì shì qín wáng. dōu yù shǐ wáng mào zhōng, biān xiū zōu shǒu yì, fù shǐ luó xún luó qīn dé, láng zhōng céng zhí, yù shǐ zhāng áo shān zhōu lǔ, píng shì luó qiáo, tóng zhī guō xiáng péng, jìn shì guō chí píng, jiàng zhé yì chéng wáng sī lǐ zhōng, xián fù shǒu rén jūn. yù shǐ xiè yuán wǔ xī rú zì guǎng dōng hái, shǒu rén liú zhī jì gōng. yīn jí zhòng yì yuē:" zéi ruò chū cháng jiāng shùn liú dōng xià, zé nán dōu bù kě bǎo. wú yù yǐ jì náo zhī, shǎo chí xún rì wú huàn yǐ." nǎi duō qiǎn jiàn dié, xí fǔ xiàn yán:" dū du xǔ tài xì yǒng jiāng biān bīng, dū du liú huī guì yǒng jiāng jīng bīng, gè sì wàn, shuǐ lù bìng jìn. nán gàn wáng shǒu rén hú guǎng qín jīn liǎng guǎng yáng dàn gè lǜ suǒ bù hé shí liù wàn, zhí dǎo nán chāng, suǒ zhì yǒu sī quē gōng zhě, yǐ jūn fǎ lùn." yòu wèi là shū yí wěi xiāng lǐ shì shí liú yǎng zhèng, xù qí guī guó zhī chéng, lìng cóng yú zǎo fā bīng dōng xià, ér zòng dié xiè zhī. chén háo guǒ yí. yǔ shì shí yǎng zhèng móu, zé jiē quàn zhī jí qū nán jīng jí dà wèi, chén háo yì dà yí. shí yú rì xiòng zhī zhōng wài bīng bù zhì, nǎi wù shǒu rén dài zhī. qī yuè rén chén shuò, liú yí chūn wáng gǒng yán jū shǒu, ér jié qí zhòng liù wàn rén, xí xià jiǔ jiāng nán kāng, chū dà jiāng, báo ān qìng. shǒu rén wén nán chāng bīng shǎo zé dà xǐ, qū zhāng shù zhèn. zhī fǔ lín jiāng dài dé rú yuán zhōu xú liǎn gàn zhōu xíng xún, dōu zhǐ huī yú ēn, tōng pàn ruì zhōu hú yáo yuán tóng qí fǔ zhōu zōu hǔ ān jí tán chǔ, tuī guān wáng wěi xú wén yīng, zhī xiàn xīn gàn lǐ měi tài hé lǐ jí wàn ān wáng miǎn níng dū wáng tiān yǔ, gè yǐ bīng lái huì, hé bā wàn rén, hào sān shí wàn. huò qǐng jiù ān qìng, shǒu rén yuē:" bù rán. jīn jiǔ jiāng nán kāng yǐ wèi zéi shǒu, wǒ yuè nán chāng yǔ xiāng chí jiāng shàng, èr jùn bīng jué wǒ hòu, shì fù bèi shòu dí yě. bù rú zhí dǎo nán chāng. zéi jīng ruì xī chū, shǒu bèi xū. wǒ jūn xīn jí qì ruì, gōng bì pò. zéi wén nán chāng pò, bì jiě wéi zì jiù. nì jī zhī hú zhōng, miè bù shèng yǐ." zhòng yuē" shàn". jǐ yǒu cì fēng chéng, yǐ wén dìng wèi qián fēng, xuǎn qiǎn fèng xīn zhī xiàn liú shǒu xù xí qí fú bīng. gēng xū yè bàn, wén dìng bīng dǐ guǎng rùn mén, shǒu bīng hài sàn. xīn hài lí míng, zhū jūn tī gēng dēng, fù gǒng yán děng, gōng rén duō fén sǐ. jūn shì pō shā lüě, shǒu rén lù fàn lìng zhě shí yú rén, yòu xié cóng, ān shì mín, wèi yù zōng shì, rén xīn nǎi yuè.
十四年六月,命勘福建叛军。行至丰城而宁王宸濠反,知县顾佖以告。守仁急趋吉安,与伍文定征调兵食,治器械舟楫,传檄暴宸濠罪,俾守令各率吏士勤王。都御史王懋中,编修邹守益,副使罗循、罗钦德,郎中曾直,御史张鳌山、周鲁,评事罗侨,同知郭祥鹏,进士郭持平,降谪驿丞王思、李中,咸赴守仁军。御史谢源、伍希儒自广东还,守仁留之纪功。因集众议曰:“贼若出长江顺流东下,则南都不可保。吾欲以计挠之,少迟旬日无患矣。”乃多遣间谍,檄府县言:“都督许泰、郤永将边兵,都督刘晖、桂勇将京兵,各四万,水陆并进。南赣王守仁、湖广秦金、两广杨旦各率所部合十六万,直捣南昌,所至有司缺供者,以军法论。”又为蜡书遗伪相李士实、刘养正,叙其归国之诚,令从臾早发兵东下,而纵谍泄之。宸濠果疑。与士实、养正谋,则皆劝之疾趋南京即大位,宸濠益大疑。十余日诇知中外兵不至,乃悟守仁绐之。七月壬辰朔,留宜春王拱嵒居守,而劫其众六万人,袭下九江、南康,出大江,薄安庆。守仁闻南昌兵少则大喜,趋樟树镇。知府临江戴德孺、袁州徐琏、赣州邢珣,都指挥余恩,通判瑞州胡尧元、童琦、抚州邹琥、安吉谈储,推官王暐、徐文英,知县新淦李美、泰和李楫、万安王冕、宁都王天与,各以兵来会,合八万人,号三十万。或请救安庆,守仁曰:“不然。今九江、南康已为贼守,我越南昌与相持江上,二郡兵绝我后,是腹背受敌也。不如直捣南昌。贼精锐悉出,守备虚。我军新集气锐,攻必破。贼闻南昌破,必解围自救。逆击之湖中,蔑不胜矣。”众曰“善”。己酉次丰城,以文定为前锋,选遣奉新知县刘守绪袭其伏兵。庚戌夜半,文定兵抵广润门,守兵骇散。辛亥黎明,诸军梯縆登,缚拱嵒等,宫人多焚死。军士颇杀掠,守仁戮犯令者十余人,宥胁从,安士民,慰谕宗室,人心乃悦。
jū èr rì, qiǎn wén dìng xún liǎn dé rú gè jiāng jīng bīng fēn dào jìn, ér shǐ yáo yuán děng shè fú. chén háo guǒ zì ān qìng hái bīng. yǐ mǎo yù yú huáng jiā dù. wén dìng dàng qí qián fēng, zéi qū lì. xún rào chū zéi bèi guàn qí zhōng, wén dìng ēn chéng zhī, liǎn dé rú zhāng liǎng yì fēn zéi shì, yáo yuán děng fú fā, zéi dà kuì, tuì bǎo bā zì nǎo. chén háo jù, jǐn fā nán kāng jiǔ jiāng bīng. shǒu rén qiǎn zhī fǔ fǔ zhōu chén huái ráo zhōu lín chéng qǔ jiǔ jiāng, jiàn chāng céng yú guǎng xìn zhōu cháo zuǒ qǔ nán kāng. bǐng chén fù zhàn, guān jūn què, shǒu rén zhǎn xiān què zhě. zhū jūn shū sǐ zhàn, zéi fù dà bài. tuì bǎo qiáo shě, lián zhōu wèi fāng zhèn, jǐn chū jīn bǎo kào shì. míng rì, chén háo fāng chén cháo qí qún chén, guān jūn yǎn zhì. yǐ xiǎo zhōu zài xīn, chéng fēng zòng huǒ, fén qí fù zhōu, fēi lóu shì yǐ xià jiē tóu shuǐ sǐ. chén háo zhōu jiāo qiǎn, cāng cù yì zhōu dùn, wáng miǎn suǒ bù bīng zhuī zhí zhī. shì shí yǎng zhèng jí jiàng zéi àn chá shǐ yáng zhāng děng jiē jiù qín. nán kāng jiǔ jiāng yì xià. fán sān shí wǔ rì ér zéi píng. jīng shī wén biàn, zhū dà chén zhèn jù. wáng qióng dà yán yuē:" wáng bó ān jū nán chāng shàng yóu, bì qín zéi." zhì shì, guǒ zòu jié.
居二日,遣文定、珣、琏、德孺各将精兵分道进,而使尧元等设伏。宸濠果自安庆还兵。乙卯遇于黄家渡。文定当其前锋,贼趋利。珣绕出贼背贯其中,文定、恩乘之,琏、德孺张两翼分贼势,尧元等伏发,贼大溃,退保八字脑。宸濠惧,尽发南康、九江兵。守仁遣知府抚州陈槐、饶州林城取九江,建昌曾玙、广信周朝佐取南康。丙辰复战,官军却,守仁斩先却者。诸军殊死战,贼复大败。退保樵舍,联舟为方阵,尽出金宝犒士。明日,宸濠方晨朝其群臣,官军奄至。以小舟载薪,乘风纵火,焚其副舟,妃娄氏以下皆投水死。宸濠舟胶浅,仓卒易舟遁,王冕所部兵追执之。士实、养正及降贼按察使杨璋等皆就擒。南康、九江亦下。凡三十五日而贼平。京师闻变,诸大臣震惧。王琼大言曰:“王伯安居南昌上游,必擒贼。”至是,果奏捷。
dì shí yǐ qīn zhēng, zì chēng" wēi wǔ dà jiàng jūn", lǜ jīng biān xiāo zú shù wàn nán xià. mìng ān biān bó xǔ tài wèi fù jiāng jūn, xié tí dū jūn wù tài jiàn zhāng zhōng píng zéi jiāng jūn zuǒ dū du liú huī jiāng jīng jūn shù qiān, sù jiāng ér shàng, dǐ nán chāng. zhū bì xìng gù yǔ chén háo tōng, shǒu rén chū shàng chén háo fǎn shū, yīn yán:" jì yú zhě fēi tè yī níng wáng, qǐng chù jiān yú yǐ huí tiān xià háo jié xīn." zhū bì xìng jiē hèn. chén háo jì píng, zé xiāng yǔ mào gōng. qiě jù shǒu rén jiàn tiān zǐ fā qí zuì, jìng wèi fēi yǔ, wèi shǒu rén xiān yǔ tōng móu, lǜ shì bù chéng, nǎi qǐ bīng. yòu yù lìng zòng chén háo hú zhōng, dài dì zì qín. shǒu rén chéng zhōng tài wèi zhì, xiān fú chén háo, fā nán chāng. zhōng tài yǐ wēi wǔ dà jiàng jūn xí yāo zhī guǎng xìn. shǒu rén bù yǔ, jiān dào qū yù shān, shàng shū qǐng xiàn fú, zhǐ dì nán zhēng. dì bù xǔ. zhì qián táng yù tài jiàn zhāng yǒng. yǒng tí dū zàn huà jī mì jūn wù, zài zhōng tài bèi shàng, ér gù yǔ yáng yī qīng shàn, chú liú jǐn, tiān xià chēng zhī. shǒu rén yè jiàn yǒng, sòng qí xián, yīn jí yán jiāng xī kùn bì, bù kān liù shī rǎo. yǒng shēn rán zhī, yuē:" yǒng cǐ lái, wèi tiáo hù shèng gōng, fēi yāo gōng yě. gōng dà xūn, yǒng zhī zhī, dàn shì bù kě zhí qíng ěr." shǒu rén nǎi yǐ chén háo fù yǒng, ér shēn zhì jīng kǒu, yù cháo xíng zài. wén xún fǔ jiāng xī mìng, nǎi hái nán chāng. zhōng tài yǐ xiān zhì, hèn shī chén háo. gù zòng jīng jūn fàn shǒu rén, huò hū míng màn mà. shǒu rén bù wéi dòng, fǔ zhī yù hòu. bìng yǔ yào, sǐ yǔ guān, zāo sàng yú dào, bì tíng chē wèi wèn liáng jiǔ shǐ qù. jīng jūn wèi" wáng dōu táng ài wǒ", wú fù fàn zhě. zhōng tài yán:" níng fǔ fù hòu jiǎ tiān xià, jīn suǒ xù ān zài?" shǒu rén yuē:" chén háo yì shí jǐn yǐ shū jīng shī yào rén, yuē nèi yìng, jí kě àn yě." zhōng tài gù cháng nà chén háo huì zhě, qì shè bù gǎn fù yán. yǐ, qīng shǒu rén wén shì, qiáng zhī shè. xú qǐ, sān fā sān zhōng. jīng jūn jiē huān hū, zhōng tài yì jǔ. huì dōng zhì, shǒu rén mìng jū mín xiàng jì, yǐ, shàng zhǒng kū. shí xīn sāng luàn, bēi hào zhèn yě. jīng jūn lí jiā jiǔ, wén zhī wú bù qì xià sī guī zhě. zhōng tài bù dé yǐ bān shī. bǐ jiàn dì, yǔ jì gōng jǐ shì zhōng zhù xù yù shǐ zhāng lún chán huǐ bǎi duān, dú yǒng shí shí zuǒ yòu zhī. zhōng yáng yán dì qián yuē:" shǒu rén bì fǎn, shì zhào zhī, bì bù zhì." zhōng tài lǚ jiǎo zhǐ zhào shǒu rén. shǒu rén dé yǒng mì xìn, bù fù. jí shì zhī chū dì yì, lì chí zhì. zhōng tài jì jǔ, bù lìng jiàn dì. shǒu rén nǎi rù jiǔ huà shān, rì yàn zuò sēng sì. dì chān zhī zhī, yuē:" wáng shǒu rén xué dào rén, wén zhào jí zhì, hé wèi fǎn?" nǎi qiǎn hái zhèn, lìng gèng shàng jié yīn. shǒu rén nǎi yì qián zòu, yán" fèng wēi wǔ dà jiàng jūn fāng lüè tǎo píng pàn luàn", ér jǐn rù zhū bì xìng míng, jiāng bīn děng nǎi wú yán.
帝时已亲征,自称“威武大将军”,率京边骁卒数万南下。命安边伯许泰为副将军,偕提督军务太监张忠、平贼将军左都督刘晖将京军数千,溯江而上,抵南昌。诸嬖幸故与宸濠通,守仁初上宸濠反书,因言:“觊觎者非特一宁王,请黜奸谀以回天下豪杰心。”诸嬖幸皆恨。宸濠既平,则相与媢功。且惧守仁见天子发其罪,竞为蜚语,谓守仁先与通谋,虑事不成,乃起兵。又欲令纵宸濠湖中,待帝自擒。守仁乘忠、泰未至,先俘宸濠,发南昌。忠、泰以威武大将军檄邀之广信。守仁不与,间道趋玉山,上书请献俘,止帝南征。帝不许。至钱唐遇太监张永。永提督赞画机密军务,在忠、泰辈上,而故与杨一清善,除刘瑾,天下称之。守仁夜见永,颂其贤,因极言江西困敝,不堪六师扰。永深然之,曰:“永此来,为调护圣躬,非邀功也。公大勋,永知之,但事不可直情耳。”守仁乃以宸濠付永,而身至京口,欲朝行在。闻巡抚江西命,乃还南昌。忠、泰已先至,恨失宸濠。故纵京军犯守仁,或呼名嫚骂。守仁不为动,抚之愈厚。病予药,死予棺,遭丧于道,必停车慰问良久始去。京军谓“王都堂爱我”,无复犯者。忠、泰言:“宁府富厚甲天下,今所蓄安在?”守仁曰:“宸濠异时尽以输京师要人,约内应,籍可按也。”忠、泰故尝纳宸濠贿者,气慑不敢复言。已,轻守仁文士,强之射。徐起,三发三中。京军皆欢呼,忠、泰益沮。会冬至,守仁命居民巷祭,已,上冢哭。时新丧乱,悲号震野。京军离家久,闻之无不泣下思归者。忠、泰不得已班师。比见帝,与纪功给事中祝续、御史章纶谗毁百端,独永时时左右之。忠扬言帝前曰:“守仁必反,试召之,必不至。”忠、泰屡矫旨召守仁。守仁得永密信,不赴。及是知出帝意,立驰至。忠、泰计沮,不令见帝。守仁乃入九华山,日晏坐僧寺。帝觇知之,曰:“王守仁学道人,闻召即至,何谓反?”乃遣还镇,令更上捷音。守仁乃易前奏,言“奉威武大将军方略讨平叛乱”,而尽入诸嬖幸名,江彬等乃无言。
dàng shì shí, chán xié gòu shān, huò biàn pǒ cè, wēi shǒu rén, dōng nán shì jǐ dài. shì zōng shēn zhì zhī. fǔ jí wèi, qù zhào rù cháo shòu fēng. ér dà xué shì yáng tíng hé yǔ wáng qióng bù xiāng néng. shǒu rén qián hòu píng zéi, lǜ guī gōng qióng, tíng hé bù xǐ, dà chén yì duō jì qí gōng. huì yǒu yán guó āi wèi bì, bù yí jǔ yàn xíng shǎng zhě, yīn bài shǒu rén nán jīng bīng bù shàng shū. shǒu rén bù fù, qǐng guī xǐng. yǐ, lùn gōng fēng tè jìn guāng lù dài fu zhù guó xīn jiàn bó, shì xí, suì lù yī qiān dàn. rán bù yǔ tiě quàn, suì lù yì bù gěi. zhū tóng shì yǒu gōng zhě, wéi jí ān shǒu wǔ wén dìng zhì dà guān, dāng shàng shǎng. qí tā jiē míng shì qiān, ér yīn chù zhī, fèi chì wú cún zhě. shǒu rén fèn shén. shí yǐ dīng fù yōu, lǚ shū cí jué, qǐ lù zhū chén gōng, xián bào qǐn. miǎn sàng, yì bù zhào. jiǔ zhī, suǒ shàn xí shū jí mén rén fāng xiàn fū huáng wǎn yǐ yì lǐ de xìng, yán yú zhāng cōng guì è, jiāng zhào yòng, ér fèi hóng gù xián shǒu rén, fù jǔ zhī. lǚ tuī bīng bù shàng shū, sān biān zǒng dū, tí dū tuán yíng, jiē fú guǒ yòng.
当是时,谗邪构煽,祸变叵测,微守仁,东南事几殆。世宗深知之。甫即位,趣召入朝受封。而大学士杨廷和与王琼不相能。守仁前后平贼,率归功琼,廷和不喜,大臣亦多忌其功。会有言国哀未毕,不宜举宴行赏者,因拜守仁南京兵部尚书。守仁不赴,请归省。已,论功封特进光禄大夫、柱国、新建伯,世袭,岁禄一千石。然不予铁券,岁禄亦不给。诸同事有功者,惟吉安守伍文定至大官,当上赏。其他皆名示迁,而阴绌之,废斥无存者。守仁愤甚。时已丁父忧,屡疏辞爵,乞录诸臣功,咸报寝。免丧,亦不召。久之,所善席书及门人方献夫、黄绾以议礼得幸,言于张璁、桂萼,将召用,而费宏故衔守仁,复沮之。屡推兵部尚书,三边总督,提督团营,皆弗果用。
jiā jìng liù nián, sī ēn tián zhōu tǔ qiú lú sū wáng shòu fǎn. zǒng dū yáo mò bù néng dìng, nǎi zhào shǒu rén yǐ yuán guān jiān zuǒ dōu yù shǐ, zǒng dū liǎng guǎng jiān xún fǔ. wǎn yīn shàng shū sòng shǒu rén gōng, qǐng cì tiě quàn suì lù, bìng xù tǎo zéi zhū chén, dì xián bào kě. shǒu rén zài dào, shū chén yòng bīng zhī fēi, qiě yán:" sī ēn wèi shè liú guān, tǔ qiú suì chū bīng sān qiān, tīng guān zhēng diào. jì shè liú guān, wǒ fǎn suì qiǎn bīng shù qiān fáng shù. shì liú guān zhī shè, wú yì kě zhī. qiě tián zhōu lín jiāo zhǐ, shēn shān jué gǔ, xī yáo tóng pán jù, bì réng shè tǔ guān, sī kě jí qí bīng lì wèi píng bì. ruò gǎi tǔ wèi liú, zé biān bǐ zhī huàn, wǒ zì dāng zhī, hòu bì yǒu huǐ." zhāng xià bīng bù, shàng shū wáng shí zhōng tiáo qí bù hé zhě wǔ, dì lìng shǒu rén gèng yì. shí èr yuè, shǒu rén dǐ xún zhōu, huì xún àn yù shǐ shí jīn dìng jì zhāo fǔ. xī sàn qiǎn zhū jūn, liú yǒng shùn bǎo jìng tǔ bīng shù qiān, jiě jiǎ xiū xī. sū shòu chū qiú fǔ bù dé, wén shǒu rén zhì yì jù, zhì shì zé dà xǐ. shǒu rén fù nán níng, èr rén qiǎn shǐ qǐ xiáng, shǒu rén lìng yì jūn mén. èr rén qiè yì yuē:" wáng gōng sù duō zhà, kǒng dài wǒ." chén bīng rù jiàn. shǒu rén shù èr rén zuì, zhàng ér shì zhī. qīn rù yíng, fǔ qí zhòng qī wàn. zòu wén yú cháo, chén yòng bīng shí hài, zhāo fǔ shí shàn. yīn qǐng fù shè liú guān, liàng gē tián zhōu dì, bié lì yī zhōu, yǐ cén měng cì zǐ bāng xiāng wèi lì mù, shǔ zhōu shì, qí yǒu gōng zhuó zhī zhōu. ér yú tián zhōu zhì shí jiǔ xún jiǎn sī, yǐ sū shòu děng rèn zhī, bìng shòu yuē shù yú liú guān zhī fǔ. dì jiē cóng zhī. duàn téng xiá yáo zéi, shàng lián bā zhài, xià tōng xiān tái huā xiāng zhū dòng mán, pán gèn sān bǎi yú lǐ, jùn yì lí hài zhě shù shí nián. shǒu rén yù tǎo zhī, gù liú nán níng. bà hú guǎng bīng, shì bù zài yòng. cì zéi bù bèi, jìn pò niú cháng liù sì děng shí yú zhài, xiá zéi xī píng. suì xún héng shí jiāng ér xià, gōng kè xiān tái huā xiāng bái zhú gǔ táo luó fèng zhū zéi. lìng bù zhèng shǐ lín fù lǜ sū shòu bīng zhí dǐ bā zhài, pò shí mén, fù jiāng shěn xī yí yāo zhǎn yì zéi, jǐn píng bā zhài.
嘉靖六年,思恩、田州土酋卢苏、王受反。总督姚镆不能定,乃诏守仁以原官兼左都御史,总督两广兼巡抚。绾因上书讼守仁功,请赐铁券、岁禄,并叙讨贼诸臣,帝咸报可。守仁在道,疏陈用兵之非,且言:“思恩未设流官,土酋岁出兵三千,听官征调。既设流官,我反岁遣兵数千防戍。是流官之设,无益可知。且田州邻交阯,深山绝谷,悉瑶、僮盘据,必仍设土官,斯可藉其兵力为屏蔽。若改土为流,则边鄙之患,我自当之,后必有悔。”章下兵部,尚书王时中条其不合者五,帝令守仁更议。十二月,守仁抵浔州,会巡按御史石金定计招抚。悉散遣诸军,留永顺、保靖土兵数千,解甲休息。苏、受初求抚不得,闻守仁至益惧,至是则大喜。守仁赴南宁,二人遣使乞降,守仁令诣军门。二人窃议曰:“王公素多诈,恐绐我。”陈兵入见。守仁数二人罪,杖而释之。亲入营,抚其众七万。奏闻于朝,陈用兵十害,招抚十善。因请复设流官,量割田州地,别立一州,以岑猛次子邦相为吏目,署州事,俟有功擢知州。而于田州置十九巡检司,以苏、受等任之,并受约束于流官知府。帝皆从之。断藤峡瑶贼,上连八寨,下通仙台、花相诸洞蛮,盘亘三百余里,郡邑罹害者数十年。守仁欲讨之,故留南宁。罢湖广兵,示不再用。伺贼不备,进破牛肠、六寺等十余寨,峡贼悉平。遂循横石江而下,攻克仙台、花相、白竹、古陶、罗凤诸贼。令布政使林富率苏、受兵直抵八寨,破石门,副将沈希仪邀斩轶贼,尽平八寨。
shǐ, dì yǐ sū shòu zhī fǔ, qiǎn xíng rén fèng xǐ shū jiǎng yù. jí zòu duàn téng xiá jié, zé yǐ shǒu zhào wèn gé chén yáng yī qīng děng, wèi shǒu rén zì kuā dà, qiě jí qí shēng píng xué shù. yī qīng děng bù zhī suǒ duì. shǒu rén zhī qǐ yóu cōng è jiàn, è gù bù shàn shǒu rén, yǐ cōng qiáng zhī. hòu è zhǎng lì bù, cōng rù nèi gé, jī bù xiāng xià. è bào guì xǐ gōng míng, fēng shǒu rén qǔ jiāo zhǐ, shǒu rén cí bù yīng. yī qīng yǎ zhī shǒu rén, ér huáng wǎn cháng shàng shū yù lìng shǒu rén rù fǔ, huǐ yī qīng, yī qīng yì bù néng wú yí hàn. è suì xiǎn dǐ shǒu rén zhēng fǔ jiāo shī, shǎng gé bù xíng. xiàn fū jí huò tāo bù píng, shàng shū zhēng zhī, yán:" zhū yáo wéi huàn jī nián, chū cháng yòng bīng shù shí wàn, jǐn dé yī tián zhōu, xuán fù zhào kòu. shǒu rén piàn yán chí yù, sī tián qǐ shǒu. zhì bā zhài duàn téng xiá zéi, zǔ shēn yán jué gāng, guó chū yǐ lái wèi yǒu qīng yì jiǎo zhě, jīn yī jǔ dàng píng, ruò lā kū xiǔ. yì zhě nǎi yán shǒu rén shòu mìng zhēng sī tián, bù shòu mìng zhēng bā zhài. fū dài fū chū jiāng, yǒu kě yǐ ān guó jiā, lì shè jì, zhuān zhī kě yě, kuàng shǒu rén gù chéng zhào dé pián yí cóng shì zhě hū? shǒu rén tǎo píng pàn fān, jì zhě wū yǐ chū tóng zéi móu, yòu wū qí niǎn zài jīn bó. dāng shí dà chén yáng tíng hé qiáo yǔ shì chéng qí shì, zhì jīn wèi bái. fū zhōng rú shǒu rén, yǒu gōng rú shǒu rén, yī qū yú jiāng xī, zài qū yú liǎng guǎng. chén kǒng láo chén huī xīn, jiàng shì jiě tǐ, hòu cǐ jiāng yǔ yǒu shì, shuí fù wèi bì xià rèn zhī!" dì bào wén ér yǐ.
始,帝以苏、受之抚,遣行人奉玺书奖谕。及奏断藤峡捷,则以手诏问阁臣杨一清等,谓守仁自夸大,且及其生平学术。一清等不知所对。守仁之起由璁、萼荐,萼故不善守仁,以璁强之。后萼长吏部,璁入内阁,积不相下。萼暴贵喜功名,风守仁取交阯,守仁辞不应。一清雅知守仁,而黄绾尝上疏欲令守仁入辅,毁一清,一清亦不能无移憾。萼遂显诋守仁征抚交失,赏格不行。献夫及霍韬不平,上疏争之,言:“诸瑶为患积年,初尝用兵数十万,仅得一田州,旋复召寇。守仁片言驰谕,思、田稽首。至八寨、断藤峡贼,阻深岩绝冈,国初以来未有轻议剿者,今一举荡平,若拉枯朽。议者乃言守仁受命征思、田,不受命征八寨。夫大夫出疆,有可以安国家,利社稷,专之可也,况守仁固承诏得便宜从事者乎?守仁讨平叛藩,忌者诬以初同贼谋,又诬其辇载金帛。当时大臣杨廷和、乔宇饰成其事,至今未白。夫忠如守仁,有功如守仁,一屈于江西,再屈于两广。臣恐劳臣灰心,将士解体,后此疆圉有事,谁复为陛下任之!”帝报闻而已。
shǒu rén yǐ bìng shén, shū qǐ hái gǔ, jǔ yún yáng xún fǔ lín fù zì dài, bù qí mìng jìng guī. xíng zhì nán ān zú, nián wǔ shí qī. sàng guò jiāng xī, jūn mín wú bù gǎo sù kū sòng zhě.
守仁已病甚,疏乞骸骨,举郧阳巡抚林富自代,不俟命竟归。行至南安卒,年五十七。丧过江西,军民无不缟素哭送者。
shǒu rén tiān zī yì mǐn. nián shí qī yè shàng ráo lóu liàng, yǔ lùn zhū zǐ gé wù dà zhǐ. huán jiā, rì duān zuò, jiǎng dú wǔ jīng, bù gǒu yán xiào. yóu jiǔ huá guī, zhù shì yáng míng dòng zhōng. fàn làn èr shì xué, shù nián wú suǒ de. zhé lóng chǎng, qióng huāng wú shū, rì yì jiù wén. hū wù gé wù zhì zhī, dāng zì qiú zhū xīn, bù dàng qiú zhū shì wù, kuì rán yuē:" dào zài shì yǐ." suì dǔ xìn bù yí. qí wèi jiào, zhuān yǐ zhì liáng zhī wéi zhǔ. wèi sòng zhōu chéng èr zi hòu, wéi xiàng shān lù shì jiǎn yì zhí jié, yǒu yǐ jiē mèng shì zhī chuán. ér zhū zǐ jí zhù huò wèn zhī lèi, nǎi zhōng nián wèi dìng zhī shuō. xué zhě xī rán cóng zhī, shì suì yǒu" yáng míng xué" yún.
守仁天姿异敏。年十七谒上饶娄谅,与论朱子格物大指。还家,日端坐,讲读《五经》,不苟言笑。游九华归,筑室阳明洞中。泛滥二氏学,数年无所得。谪龙场,穷荒无书,日绎旧闻。忽悟格物致知,当自求诸心,不当求诸事物,喟然曰:“道在是矣。”遂笃信不疑。其为教,专以致良知为主。谓宋周、程二子后,惟象山陆氏简易直捷,有以接孟氏之传。而朱子《集注》、《或问》之类,乃中年未定之说。学者翕然从之,世遂有“阳明学”云。
shǒu rén jì zú, guì è zòu qí shàn lí zhí shǒu. dì dà nù, xià tíng chén yì. è děng yán:" shǒu rén shì bù shī gǔ, yán bù chēng shī. yù lì yì yǐ wéi gāo, zé fēi zhū xī gé wù zhì zhī zhī lùn zhī zhòng lùn zhī bù yǔ, zé wèi zhū xī wǎn nián dìng lùn zhī shū. hào zhào mén tú, hù xiāng chàng hé. cái měi zhě lè qí rèn yì, yōng bǐ zhě jiè qí xū shēng. chuán xí zhuǎn é, bèi miù mí shén. dàn tǎo bǔ fàn zéi, qín huò pàn fān, gōng yǒu zú lù, yí miǎn zhuī duó bó jué yǐ zhāng dà xìn, jìn xié shuō yǐ zhèng rén xīn." dì nǎi xià zhào tíng shì xí, xù diǎn jù bù xíng.
守仁既卒,桂萼奏其擅离职守。帝大怒,下廷臣议。萼等言:“守仁事不师古,言不称师。欲立异以为高,则非朱熹格物致知之论;知众论之不予,则为朱熹晚年定论之书。号召门徒,互相倡和。才美者乐其任意,庸鄙者借其虚声。传习转讹,背谬弥甚。但讨捕軬贼,擒获叛藩,功有足录,宜免追夺伯爵以章大信,禁邪说以正人心。”帝乃下诏停世袭,恤典俱不行。
lóng qìng chū, tíng chén duō sòng qí gōng. zhào zèng xīn jiàn hóu, shì wén chéng. èr nián yǔ shì xí bó jué. jì yòu yǒu qǐng yǐ shǒu rén yǔ xuē xuān chén xiàn zhāng tóng cóng sì wén miào zhě. dì dú yǔn lǐ chén yì, yǐ xuān pèi. jí wàn lì shí èr nián, yù shǐ zhān shì jiǎng shēn qián qǐng. dà xué shì shēn shí xíng děng yán:" shǒu rén yán zhì zhī chū dà xué, liáng zhī chū mèng zǐ. chén xiàn zhāng zhǔ jìng, yán sòng rú zhōu dūn yí chéng hào. qiě xiào yǒu chū chù rú xiàn zhāng, qì jié wén zhāng gōng yè rú shǒu rén, bù kě wèi chán, chéng yí chóng sì." qiě yán hú jū rén chún xīn dǔ xíng, zhòng lùn suǒ guī, yì yí bìng sì. dì jiē cóng zhī. zhōng míng zhī shì, cóng sì zhě zhǐ shǒu rén děng sì rén.
隆庆初,廷臣多颂其功。诏赠新建侯,谥文成。二年予世袭伯爵。既又有请以守仁与薛瑄、陈献章同从祀文庙者。帝独允礼臣议,以瑄配。及万历十二年,御史詹事讲申前请。大学士申时行等言:“守仁言致知出《大学》,良知出《孟子》。陈献章主静,沿宋儒周敦颐、程颢。且孝友出处如献章,气节文章功业如守仁,不可谓禅,诚宜崇祀。”且言胡居仁纯心笃行,众论所归,亦宜并祀。帝皆从之。终明之世,从祀者止守仁等四人。
shǐ shǒu rén wú zi, yù dì zǐ zhèng xiàn wèi hòu. wǎn nián, shēng zǐ zhèng yì, èr suì ér gū. jì zhǎng, xí jǐn yī fù qiān hù. lóng qìng chū, xí xīn jiàn bó. wàn lì wǔ nián zú. zi chéng xūn sì, dū cáo yùn èr shí nián. zi xiān jìn, wú zi, jiāng yǐ dì xiān dá zǐ yè hóng jì. xiān dá qī yuē:" bó wú zi, jué zì zhuàn wú fū. yóu fù jí zi, jué ān wǎng?" xiān jìn nù, yīn yù zú zi yè xún wèi hòu. jí chéng xūn zú, xiān jìn wèi xí sǐ. yè xún zì yǐ fēi dí sì, zhōng dāng guī jué xiān dá, qiě yú qí zhēng, nǎi bàng xiān dá wèi qǐ yǎng, ér bié tuī chéng xūn dì zǐ xiān tōng dāng sì, lǚ zhēng yú cháo, shù shí nián bù jué. chóng zhēn shí, xiān dá zǐ yè hóng fù yǔ xiān tōng shū biàn. ér yè xún xiōng yè hào shí wéi zǒng dū, suǒ sī jù wǔ yè hào, jìng yǐ xiān tōng sì. yè hóng fèn, chí shū rù jìn mén sù. zì wěn bù shū, zhí xià yù, xún shì. xiān tōng xí bó sì nián, liú zéi xiàn jīng shī, bèi shā.
始守仁无子,育弟子正宪为后。晚年,生子正亿,二岁而孤。既长,袭锦衣副千户。隆庆初,袭新建伯。万历五年卒。子承勋嗣,督漕运二十年。子先进,无子,将以弟先达子业弘继。先达妻曰:“伯无子,爵自传吾夫。由父及子,爵安往?”先进怒,因育族子业洵为后。及承勋卒,先进未袭死。业洵自以非嫡嗣,终当归爵先达,且虞其争,乃谤先达为乞养,而别推承勋弟子先通当嗣,屡争于朝,数十年不决。崇祯时,先达子业弘复与先通疏辨。而业洵兄业浩时为总督,所司惧忤业浩,竟以先通嗣。业弘愤,持疏入禁门诉。自刎不殊,执下狱,寻释。先通袭伯四年,流贼陷京师,被杀。
shǒu rén dì zǐ yíng tiān xià, qí yǒu chuán zhě bù fù zài. wéi jì yuán hēng cháng yǔ shǒu rén gòng huàn nàn.
守仁弟子盈天下,其有传者不复载。惟冀元亨尝与守仁共患难。
jì yuán hēng, zì wéi gān, wǔ líng rén. dǔ xìn shǒu rén xué. jǔ zhèng dé shí yī nián xiāng shì. cóng shǒu rén yú gàn, shǒu rén shǔ yǐ jiào zǐ. chén háo huái bù guǐ, ér wài wù míng gāo, yí shū shǒu rén wèn xué, shǒu rén shǐ yuán hēng wǎng. chén háo yǔ tiāo zhī, yáng bù yù, dú yǔ zhī lùn xué, chén háo mù wèi chī. tā rì jiǎng xī míng, fǎn fù jūn chén yì shén xī. chén háo yì fú, hòu zèng qiǎn zhī, yuán hēng fǎn qí zèng yú guān. yǐ, chén háo bài, zhāng zhōng xǔ tài wū shǒu rén yǔ tōng. jí chén háo, yán wú yǒu. zhōng děng jí bù yǐ, yuē:" dú cháng qiǎn jì yuán hēng lùn xué." zhōng děng dà xǐ, bàng yuán hēng, jiā yǐ páo luò, zhōng bù chéng, xiè xì jīng shī zhào yù.
冀元亨,字惟乾,武陵人。笃信守仁学。举正德十一年乡试。从守仁于赣,守仁属以教子。宸濠怀不轨,而外务名高,贻书守仁问学,守仁使元亨往。宸濠语挑之,佯不喻,独与之论学,宸濠目为痴。他日讲《西铭》,反覆君臣义甚悉。宸濠亦服,厚赠遣之,元亨反其赠于官。已,宸濠败,张忠、许泰诬守仁与通。诘宸濠,言无有。忠等诘不已,曰:“独尝遣冀元亨论学。”忠等大喜,搒元亨,加以炮烙,终不承,械系京师诏狱。
shì zōng sì wèi, yán zhě jiāo bái qí yuān, chū yù wǔ rì zú. yuán hēng zài yù, shàn dài zhū qiú ruò xiōng dì, qiú jiē gǎn qì. qí bèi dǎi yě, suǒ sī xì qí qī lǐ, lǐ wú bù sè, yuē:" wú fū zūn shī lè shàn, qǐ tā lǜ zāi!" yù zhōng yǔ èr nǚ zhì má xǐ bù chuò. shì qiě bái, shǒu zhě yù chū zhī. yuē:" wèi jiàn wú fū, chū ān wǎng?" àn chá zhū liáo fù wén qí xián, zhào zhī, cí bù fù. yǐ jiù jiàn, zé qiú fú jiàn, shǒu bù shì má xǐ. wèn qí fū xué, yuē:" wú fū zhī xué, bù chū guī mén rèn xí jiān." wén zhě sǒng rán.
世宗嗣位,言者交白其冤,出狱五日卒。元亨在狱,善待诸囚若兄弟,囚皆感泣。其被逮也,所司系其妻李,李无怖色,曰:“吾夫尊师乐善,岂他虑哉!”狱中与二女治麻枲不辍。事且白,守者欲出之。曰:“未见吾夫,出安往?”按察诸僚妇闻其贤,召之,辞不赴。已就见,则囚服见,手不释麻枲。问其夫学,曰:“吾夫之学,不出闺门衽席间。”闻者悚然。
zàn yuē: wáng shǒu rén shǐ yǐ zhí jié zhe. bǐ rèn jiāng shì, tí ruò zú, cóng zhū shū shēng sǎo jī nián bū kòu, píng dìng niè fān. zhōng míng zhī shì, wén chén yòng bīng zhì shèng, wèi yǒu rú shǒu rén zhě yě. dāng wēi yí zhī jì, shén míng yù dìng, zhì lǜ wú yí, suī yóu tiān zī gāo, qí yì yǒu de yú zhōng zhě yú. jīn qí chuàng huò, biāo yì rú xiān, zú wéi xué zhě jī. shǒu rén cháng wèi hú shì níng shǎo jiǎng xué, shì níng yuē:" mǒu hèn gōng duō jiǎng xué ěr." guì è zhī yì suī chū yú mào jì zhī sī, yì liú bì shí rán, gù bù néng yǐ gōng duō wèi huì yǐ.
赞曰:王守仁始以直节著。比任疆事,提弱卒,从诸书生扫积年逋寇,平定孽藩。终明之世,文臣用兵制胜,未有如守仁者也。当危疑之际,神明愈定,智虑无遗,虽由天资高,其亦有得于中者欤。矜其创获,标异儒先,卒为学者讥。守仁尝谓胡世宁少讲学,世宁曰:“某恨公多讲学耳。”桂萼之议虽出于媢忌之私,抑流弊实然,固不能以功多为讳矣。