zhāng cōng hú duó guì è fāng xiàn fū xià yán
張璁(胡鐸) 桂萼 方獻夫 夏言
zhāng cōng, zì bǐng yòng, yǒng jiā rén. jǔ yú xiāng, qī shì bù dì. jiāng yè xuǎn, yù shǐ xiāo míng fèng shàn xīng shù, yǔ zhī yuē: cóng cǐ sān zài chéng jìn shì, yòu sān zài dāng zhòu guì. cōng nǎi guī. zhèng dé shí liù nián dēng dì, nián sì shí qī yǐ.
張璁,字秉用,永嘉人。舉於鄉,七試不第。將謁選,御史蕭鳴鳳善星術,語之曰:「從此三載成進士,又三載當驟貴。」璁乃歸。正德十六年登第,年四十七矣。
shì zōng chū jiàn zuò, yì zhuī chóng suǒ shēng fù xìng xiàn wáng. tíng chén chí zhī, yì sān shàng sān què. cōng shí zài bù guān zhèng, yǐ shì nián qī yuè shuò shàng shū yuē: xiào zǐ zhī zhì, mò dà hū zūn qīn. zūn qīn zhī zhì, mò dà hū yǐ tiān xià yǎng. bì xià sì dēng dà bǎo, jí yì zhuī zūn shèng kǎo yǐ zhèng qí hào, fèng yíng shèng mǔ yǐ zhì qí yǎng, chéng dà xiào yě. tíng yì zhí hàn dìng táo sòng pú wáng gù shì, wèi wèi rén hòu zhě wèi zhī zǐ, bù dé gù sī qīn. fū tiān xià qǐ yǒu wú fù mǔ zhī guó zāi? jì yuē: lǐ fēi tiān jiàng, fēi dì chū, rén qíng ér yǐ. hàn āi dì sòng yīng zōng gù dìng táo pú wáng zǐ, rán chéng dì rén zōng jiē yù lì wèi sì, yǎng zhī gōng zhōng, qí wèi rén hòu zhī yì shén míng. gù shī dān sī mǎ guāng zhī lùn xíng yú bǐ yī shí zé kě. jīn wǔ zōng wú sì, dà chén zūn zǔ xùn, yǐ bì xià lún xù dāng lì ér yíng lì zhī. yí zhào zhí yuē xìng xiàn wáng zhǎng zi, wèi cháng zhe wèi rén hòu zhī yì. zé bì xià zhī xìng, shí suǒ yǐ chéng zǔ zōng zhī tǒng, yǔ yù lì wèi sì yǎng zhī gōng zhōng zhě jiào rán bù tóng. yì zhě wèi xiào miào dé zé zài rén, bù kě wú hòu. jiǎ lìng shèng kǎo shàng cún, sì wèi jīn rì, kǒng dì yì wú hòu xiōng zhī yì. qiě yíng yǎng shèng mǔ, yǐ mǔ zhī qīn yě. chēng huáng shū mǔ, zé dāng yǐ jūn chén lǐ jiàn, kǒng zi wú chén mǔ zhī yì. lǐ zhǎng zi bù dé wèi rén hòu, shèng kǎo zhǐ shēng bì xià yī rén, lì tiān xià ér wèi rén hòu, kǒng zi wú zì jué qí fù mǔ zhī yì. gù zài bì xià wèi rù jì zǔ hòu, ér dé bù fèi qí zūn qīn zé kě wèi wèi rén hòu, yǐ zì jué qí qīn zé bù kě. fū tǒng yǔ sì bù tóng, fēi bì fù sǐ zi lì yě. hàn wén chéng huì dì hòu, zé yǐ dì jì xuān dì chéng zhāo dì hòu, zé yǐ xiōng sūn jì. ruò bì duó cǐ fù zǐ zhī qīn, jiàn bǐ fù zǐ zhī hào, rán hòu wèi zhī jì tǒng, zé gǔ yǒu chēng gāo bó zǔ huáng bó kǎo zhě, jiē bù dé wèi zhī tǒng hū? chén qiè wèi jīn rì zhī lǐ, yí bié lì shèng kǎo miào yú jīng shī, shǐ de lóng zūn qīn zhī xiào, qiě shǐ mǔ yǐ zi guì, zūn yǔ fù tóng, zé shèng kǎo bù shī qí wèi fù, shèng mǔ bù shī qí wèi mǔ yǐ. dì fāng è tíng yì, dé cōng shū dà xǐ, yuē: cǐ lùn chū, wú fù zǐ huò quán yǐ. jí xià tíng chén yì. tíng chén dà guài hài, jiāo qǐ jī zhī. lǐ guān máo chéng děng zhí rú chū. huì xiàn wáng fēi zhì tōng zhōu, wén zūn chēng lǐ wèi dìng, zhǐ bù kěn rù. dì wén ér qì, yù bì wèi guī fān. cōng nǎi zhe dà lǐ huò wèn shàng zhī, dì yú shì lián bó lǐ guān shū. tíng chén bù dé yǐ, hé yì zūn xiào zōng yuē huáng kǎo, xìng xiàn wáng yuē běn shēng fù xìng xiàn dì, cōng yì chú nán jīng xíng bù zhǔ shì yǐ qù, zhuī chóng yì qiě qǐn.
世宗初踐阼,議追崇所生父興獻王。廷臣持之,議三上三卻。璁時在部觀政,以是年七月朔上疏曰:「孝子之至,莫大乎尊親。尊親之至,莫大乎以天下養。陛下嗣登大寶,即議追尊聖考以正其號,奉迎聖母以致其養,誠大孝也。廷議執漢定陶、宋濮王故事,謂為人後者為之子,不得顧私親。夫天下豈有無父母之國哉?《記》曰:『禮非天降,非地出,人情而已。』漢哀帝、宋英宗固定陶、濮王子,然成帝、仁宗皆預立為嗣,養之宮中,其為人後之義甚明。故師丹、司馬光之論行於彼一時則可。今武宗無嗣,大臣遵祖訓,以陛下倫序當立而迎立之。遺詔直曰『興獻王長子』,未嘗著為人後之義。則陛下之興,實所以承祖宗之統,與預立為嗣養之宮中者較然不同。議者謂孝廟德澤在人,不可無後。假令聖考尚存,嗣位今日,恐弟亦無後兄之義。且迎養聖母,以母之親也。稱皇叔母,則當以君臣禮見,恐子無臣母之義。《禮》『長子不得為人後』,聖考止生陛下一人,利天下而為人後,恐子無自絕其父母之義。故在陛下謂入繼祖後,而得不廢其尊親則可;謂為人後,以自絕其親則不可。夫統與嗣不同,非必父死子立也。漢文承惠帝後,則以弟繼;宣帝承昭帝後,則以兄孫繼。若必奪此父子之親,建彼父子之號,然後謂之繼統,則古有稱高伯祖、皇伯考者,皆不得謂之統乎?臣竊謂今日之禮,宜別立聖考廟於京師,使得隆尊親之孝,且使母以子貴,尊與父同,則聖考不失其為父,聖母不失其為母矣。」帝方扼廷議,得璁疏大喜,曰:「此論出,吾父子獲全矣。」亟下廷臣議。廷臣大怪駭,交起擊之。禮官毛澄等執如初。會獻王妃至通州,聞尊稱禮未定,止不肯入。帝聞而泣,欲避位歸藩。璁乃著《大禮或問》上之,帝於是連駁禮官疏。廷臣不得已,合議尊孝宗曰「皇考」,興獻王曰「本生父興獻帝」,璁亦除南京刑部主事以去,追崇議且寢。
zhì jiā jìng sān nián zhēng yuè, dì dé guì è shū xīn dòng, fù xià tíng yì. wāng jùn dài máo chéng wèi lǐ bù, zhí rú chéng. cōng nǎi fù shàng shū yuē: bì xià zūn xiōng zhōng dì jí zhī xùn, lún xù dāng lì. lǐ guān bù sī bì xià shí rù jì dà tǒng zhī jūn, ér qiáng bǐ yǔ wèi rén hòu zhī lì, jué xiàn dì tiān xìng zhī ēn, miè wǔ zōng xiāng chuán zhī tǒng, zhì bì xià fù zǐ bó zhí xiōng dì míng shí jù wěn. níng fù tiān zǐ, bù gǎn wǔ quán chén, cǐ hé xīn yě? fú dǔ shèng yù yún: xìng xiàn wáng dú shēng zhèn yī rén, jì bù dé chéng xù, yòu bù dé huī chēng, wǎng jí zhī ēn hé yóu de bào? zhí zhèng kuī cè shàng xīn, yǒu jiàn yú tuī zūn zhī zhòng, gù jīn rì zhēng yī dì zì, míng rì zhēng yī huáng zì. ér bì xià zhī xīn, yì rì yǐ bù dì bù huáng wèi qiàn. jì ér jiā chēng wèi dì, wèi bì xià xīn jì wèi yǐ, gù liú yī huáng zì yǐ chān bì xià jiāng lái wèi jǐn zhī xīn, suì gǎn chēng xiào zōng wèi huáng kǎo, chēng xìng xiàn dì wèi běn shēng fù. fù zǐ zhī míng jì gèng, tuī chóng zhī yì ān zài? nǎi jù zhào gào tiān xià, chéng bì xià bù jué, xiàn yǐ bù xiào. lǐ yuē: jūn zǐ bù duó rén zhī qīn, yì bù kě duó qīn yě. bì xià zūn wèi wàn chéng, fù zǐ zhī qīn, rén kě dé ér duó zhī, yòu kě róng rén zhī duó zhī hū? gù jīn rì zhī lǐ bù zài huáng yǔ bù huáng, wéi zài kǎo yǔ bù kǎo. ruò tú zhēng yī huáng zì, zé zhí zhèng bì gū yǐ shì sāi jīn rì zhī yì, bì xià yì gū yǐ shì mǎn jīn rì zhī xīn, chén kǒng tiān xià zhī lǐ zhě, bì jiāng fēi xiào wú yǐ yě. yǔ guì è dì èr shū tóng shàng. dì yì dà xǐ, lì zhào liǎng rén fù jīng. mìng wèi dá, liǎng rén jí huáng zōng míng huáng wǎn fù hé shū lì zhēng. jí xiàn dì gǎi chēng běn shēng huáng kǎo, gé chén yǐ zūn chēng jì dìng, qǐng tíng zhào mìng, dì bù dé yǐ cóng zhī. èr rén yǐ zài dào, fù chí shū yuē: lǐ guān jù chén děng miàn zhì, gù xiān wèi cǐ shù, qiú suì qí sī. ruò bù jí qù běn shēng zhī chēng, tiān xià hòu shì zhōng yǐ bì xià wèi xiào zōng zhī zǐ, duò lǐ guān qī bì zhōng yǐ. dì yì xīn dòng, qù zhào èr rén.
至嘉靖三年正月,帝得桂萼疏心動,復下廷議。汪俊代毛澄為禮部,執如澄。璁乃復上疏曰:「陛下遵兄終弟及之訓,倫序當立。禮官不思陛下實入繼大統之君,而強比與為人後之例,絕獻帝天性之恩,蔑武宗相傳之統,致陛下父子、伯侄、兄弟名實俱紊。寧負天子,不敢忤權臣,此何心也?伏睹聖諭云:『興獻王獨生朕一人,既不得承緒,又不得徽稱,罔極之恩何由得報?』執政窺測上心,有見於推尊之重,故今日爭一帝字,明日爭一皇字。而陛下之心,亦日以不帝不皇為歉。既而加稱為帝,謂陛下心既慰矣,故留一皇字以覘陛下將來未盡之心,遂敢稱孝宗為皇考,稱興獻帝為本生父。父子之名既更,推崇之義安在?乃遽詔告天下,乘陛下不覺,陷以不孝。《禮》曰:『君子不奪人之親,亦不可奪親也。』陛下尊為萬乘,父子之親,人可得而奪之,又可容人之奪之乎?故今日之禮不在皇與不皇,惟在考與不考。若徒爭一皇字,則執政必姑以是塞今日之議,陛下亦姑以是滿今日之心,臣恐天下知禮者,必將非笑無已也。」與桂萼第二疏同上。帝益大喜,立召兩人赴京。命未達,兩人及黃宗明、黃綰複合疏力爭。及獻帝改稱「本生皇考」,閣臣以尊稱既定,請停召命,帝不得已從之。二人已在道,復馳疏曰:「禮官懼臣等面質,故先為此術,求遂其私。若不亟去本生之稱,天下後世終以陛下為孝宗之子,墮禮官欺蔽中矣。」帝益心動,趣召二人。
wǔ yuè dǐ dōu, fù tiáo shàng qī shì. zhòng xiōng xiōng, yù pū shā zhī. è jù, bù gǎn chū. cōng yuè shù rì shǐ cháo. gěi shì yù shǐ zhāng chōng zhèng běn gōng děng lián zhāng lì gōng, dì yì bù yuè, tè shòu èr rén hàn lín xué shì. èr rén lì cí, qiě qǐng miàn zhé tíng chén zhī fēi. gěi shì yù shǐ lǐ xué céng jí táng děng yán: cōng è qū xué ā shì, shèng shì suǒ bì zhū. yǐ chuán fèng wèi xué shì, lèi shèng dé bù shǎo. yù shǐ duàn xù chén xiāng yòu tè shū lùn, bìng jí xí shū. dì zé xué céng děng duì zhuàng, xià xù xiāng zhào yù. xíng bù shàng shū zhào jiàn yì qǐng zhì cōng è yú lǐ, yǔ rén yuē: dé yú zhǐ, biàn chuí shā zhī. dì zé yǐ péng jiān, yì lìng duì zhuàng. cōng è nǎi fù liè qī wǎng shí sān shì, lì zhé tíng chén. jí tíng chén fú què kū zhēng, jǐn xì zhào yù yǔ zhàng. sǐ zhàng xià zhě shí yú rén, biǎn cuàn xiāng jì. yóu shì cōng děng shì dà zhāng. qí nián jiǔ yuè zú yòng qí yì dìng zūn chēng. dì yì juàn yǐ cōng è, cōng è yì shì chǒng chóu tíng chén, jǔ cháo shì dài fū xián qiè chǐ cǐ shù rén yǐ.
五月抵都,復條上七事。眾洶洶,欲撲殺之。萼懼,不敢出。璁閱數日始朝。給事御史張翀、鄭本公等連章力攻,帝益不悅,特授二人翰林學士。二人力辭,且請面折廷臣之非。給事御史李學曾、吉棠等言:「璁、萼曲學阿世,聖世所必誅。以傳奉為學士,累聖德不少。」御史段續、陳相又特疏論,並及席書。帝責學曾等對狀,下續、相詔獄。刑部尚書趙鑒亦請置璁、萼於理,語人曰:「得俞旨,便捶殺之。」帝責以朋奸,亦令對狀。璁、萼乃複列欺罔十三事,力折廷臣。及廷臣伏闕哭爭,盡系詔獄予杖。死杖下者十餘人,貶竄相繼。由是璁等勢大張。其年九月卒用其議定尊稱。帝益眷倚璁、萼,璁、萼益恃寵仇廷臣,舉朝士大夫咸切齒此數人矣。
sì nián dōng, dà lǐ jí yì chéng, jìn zhān shì jiān hàn lín xué shì. hòu yì shì miào shén dào miào lè wǔ wǔ jí tài hòu yè miào, dì lǜ yǐ cōng yán ér jué. cōng yuán shì jīng wén, wěi qū dāng dì yì, dì yì qì zhī. cōng jí tú bǐng yòng, wèi dà xué shì fèi hóng suǒ yì, suì yǔ è lián zhāng gōng hóng. dì yì zhī qí qíng, liú hóng bù jí fàng. wǔ nián qī yuè, cōng yǐ shěng mù qǐng. jì cí cháo, dì fù yòng wèi bīng bù yòu shì láng, jiān guān rú gù. gěi shì zhōng dù tóng yáng yán zhào tíng ruì jiāo zhāng lì dǐ, bìng hé lì bù shàng shū liào jì yǐn yòng xié rén. dì nù, qiè zé zhī. liǎng jīng gěi shì yù shǐ jiě yī guàn zhāng lù fāng jì dá dài jì xiān děng fù jiāo zhāng lùn bù yǐ, jiē bù tīng. xún jìn cōng zuǒ shì láng, fù yǔ è gōng fèi hóng. míng nián èr yuè xìng wáng bāng qí yù, gòu xiàn yáng tíng hé děng, hóng jí shí bǎo tóng rì bà.
四年冬,《大禮集議》成,進詹事兼翰林學士。後議世廟神道、廟樂、武舞及太后謁廟,帝率倚璁言而決。璁緣飾經文,委曲當帝意,帝益器之。璁急圖柄用,為大學士費宏所抑,遂與萼連章攻宏。帝亦知其情,留宏不即放。五年七月,璁以省墓請。既辭朝,帝復用為兵部右侍郎,兼官如故。給事中杜桐、楊言、趙廷瑞交章力詆,並劾吏部尚書廖紀引用邪人。帝怒,切責之。兩京給事御史解一貫、張錄、方紀達、戴繼先等復交章論不已,皆不聽。尋進璁左侍郎,復與萼攻費宏。明年二月興王邦奇獄,構陷楊廷和等,宏及石珤同日罷。
lì bù láng zhōng péng zé yǐ fú zào bèi chì, cōng yán: xī yì lǐ shí, zé quàn chén jìn dà lǐ huò wèn, zhì zhāo zhòng jì. jīn zhū chén qù zhī, jiāng yǐ cì qù chén děng. zé nǎi dé liú. jū sān rì, fù yán: chén yǔ jǔ cháo kàng sì wǔ nián, jǔ cháo gōng chén zhì bǎi shí shū. jīn xiū dà lǐ quán shū, yuán è hán xīn, qún jiān cè mù. gù yào lüè fāng jìn, chán bàng fán xìng. shǐ quán shū gào chéng, jiāng wū xiàn yì shén. yīn yǐn jí qiú tuì yǐ yào dì, dì yōu zhào wèi liú. lì bù què shàng shū, tuī qián shàng shū qiáo yǔ yáng dàn lǐ bù shàng shū yì quē, tuī shì láng liú lóng wēn rén hé. rén hé yǐ fèng shēn zhēng. cōng yán yǔ dàn nǎi yáng tíng hé dǎng, ér rén hé yì bù yí zì jiàn. dì mìng dà chén xiū zhì zhě, fēi fèng zhào bù dé tuī jǔ, yǔ děng suì fèi.
吏部郎中彭澤以浮躁被斥,璁言:「昔議禮時,澤勸臣進《大禮或問》,致招眾忌。今諸臣去之,將以次去臣等。」澤乃得留。居三日,復言:「臣與舉朝抗四五年,舉朝攻臣至百十疏。今修《大禮全書》,元惡寒心,群奸側目。故要略方進,讒謗繁興。使《全書》告成,將誣陷益甚。」因引疾求退以要帝,帝優詔慰留。吏部闕尚書,推前尚書喬宇、楊旦;禮部尚書亦缺,推侍郎劉龍、溫仁和。仁和以俸深爭。璁言宇、旦乃楊廷和黨,而仁和亦不宜自薦。帝命大臣休致者,非奉詔不得推舉,宇等遂廢。
cōng jī nù tíng chén, rì móu bào fù. huì shān xī xún àn mǎ jīn lù zhì fǎn zéi lǐ fú dá yù, cí lián wǔ dìng hóu guō xūn, fǎ sī yàn rú jīn lù nǐ. cōng chán yú dì, wèi tíng chén yǐ yì lǐ gù xiàn xūn. dì guǒ yí zhū chén péng bǐ, nǎi mìng cōng shǔ dū chá yuàn, guì è shǔ xíng bù, fāng xiàn fū shǔ dà lǐ, fù yàn, jǐn fǎn qí yù, qīng zhū yì jǐ zhě. dà chén yán yí shòu niè xián yǐ xià xián bèi bàng lüè, jīn lù děng zuò zuì yuǎn cuàn. dì yì yǐ wèi néng, jiǎng láo zhī biàn diàn, lài èr pǐn fú, sān dài fēng gào. jīng chá jí yán guān hù jiū, yǐ chù yù shǐ shí sān rén, cōng zhǎng xiàn, fù qǐng kǎo chá chì shí èr rén. yòu zòu xíng xiàn gāng qī tiáo, qián shù xún àn yù shǐ. qí nián dōng, suì bài lǐ bù shàng shū jiān wén yuān gé dà xué shì rù cān jī wù, qù shì hè liù nián ěr.
璁積怒廷臣,日謀報復。會山西巡按馬釒錄治反賊李福達獄,詞連武定侯郭勛,法司讞如釒錄擬。璁讒於帝,謂廷臣以議禮故陷勛。帝果疑諸臣朋比,乃命璁署都察院,桂萼署刑部,方獻夫署大理,覆讞,盡反其獄,傾諸異己者。大臣顏頤壽、聶賢以下咸被搒掠,釒錄等坐罪遠竄。帝益以為能,獎勞之便殿,賚二品服,三代封誥。京察及言官互糾,已黜御史十三人,璁掌憲,復請考察斥十二人。又奏行憲綱七條,鉗束巡按御史。其年冬,遂拜禮部尚書兼文淵閣大學士入參機務,去釋褐六年耳。
yáng yī qīng wèi shǒu fǔ, dí luán yì zài gé, dì shì zhī bù rú cōng. cháng yù cōng: zhèn yǒu mì yù wú xiè, zhèn yǔ qīng tiē xī qīn shū. cōng yīn yǐn rén zōng cì yáng shì qí děng yín zhāng shì, dì cì cōng èr zhāng, wén yuē zhōng liáng zhēn yī, yuē shéng qiān bì wéi, yīn bìng jí yī qīng děng. cōng chū bài xué shì, zhū hàn lín chǐ zhī, bù yǔ bìng liè. cōng shēn hèn. jí shì dú wāng diàn jiǎng hóng fàn bù chēng zhǐ, dì lìng bǔ wài. cōng nǎi qǐng zì jiǎng dú yǐ xià liàng cái wài bǔ, gǎi guān jí bà chù zhě èr shí èr rén, zhū shù jí shì jiē chú bù shǔ jí zhī xiàn, yóu shì hàn yuàn wèi kōng. qī nián zhēng yuè, dì shì cháo, jiàn cōng è bān bīng bù shàng shū lǐ chéng xūn xià, yì qiǎn zhī. yī qīng yīn qǐng jiā sàn guān, nǎi shǒu chì jiā èr rén tài zǐ tài bǎo. cōng cí yǐ wèi jiàn qīng gōng, guān bù dāng shè, nǎi gèng jiā shǎo bǎo jiān tài zǐ tài bǎo. míng lún dà diǎn chéng, fù jìn shǎo fù jiān tài zǐ tài fù lì bù shàng shū jǐn shēn diàn dà xué shì. yī qīng zài xiāng, pō yóu cōng è lì, qīng xīn xià èr rén. ér cōng zhōng yǐ yā yú yī qīng, bù huò jǐn rú yì, suì xiāng jǔ yǔ. zhǐ huī niè néng qiān hé cōng, cōng yù zhì zhī sǐ. yī qīng nǐ zhǐ shāo qīng, cōng yì hèn, chì yī qīng wèi jiān rén bǐ fū. yī qīng zài shū yǐn tuì, qiě cì cōng yǐn qíng. dì shǒu chì wèi liú, yīn jí yán cōng zì fá qí néng, shì chǒng bù ràng, liáng kě tàn xī. cōng jiàn dì hū bào qí duǎn, pō kuì jǔ.
楊一清為首輔,翟鑾亦在閣,帝侍之不如璁。嘗諭璁:「朕有密諭毋泄,朕與卿帖悉親書。」璁因引仁宗賜楊士奇等銀章事,帝賜璁二章,文曰「忠良貞一」,曰「繩愆弼違」,因並及一清等。璁初拜學士,諸翰林恥之,不與並列。璁深恨。及侍讀汪佃講《洪範》不稱旨,帝令補外。璁乃請自講讀以下量才外補,改官及罷黜者二十二人,諸庶吉士皆除部屬及知縣,由是翰苑為空。七年正月,帝視朝,見璁、萼班兵部尚書李承勛下,意嗛之。一清因請加散官,乃手敕加二人太子太保。璁辭以未建青宮,官不當設,乃更加少保兼太子太保。《明倫大典》成,復進少傅兼太子太傅、吏部尚書、謹身殿大學士。一清再相,頗由璁、萼力,傾心下二人。而璁終以壓於一清,不獲盡如意,遂相齟齬。指揮聶能遷劾璁,璁欲置之死。一清擬旨稍輕,璁益恨,斥一清為奸人鄙夫。一清再疏引退,且刺璁隱情。帝手敕慰留,因極言璁自伐其能,恃寵不讓,良可嘆息。璁見帝忽暴其短,頗愧沮。
bā nián qiū, gěi shì zhōng sūn yīng kuí hé yī qīng è bìng jí cōng, qí tóng guān wáng zhǔn fù hé cōng sī cān jiāng chén fán, yí chì. cōng qǐ xiū zhě zài, cí duō yīn dǐ yī qīng, dì nǎi bāo yù cōng. ér gěi shì zhōng lù càn fù hé qí shàn zuò wēi fú, bào fù ēn yuàn. dì dà gǎn wù, lì bà cōng. qǐng zhī, qí dǎng huò tāo lì gōng yī qīng, wēi wèi cōng bái. cōng xíng dǐ tiān jīn, dì mìng xíng rén jī shǒu chì zhào hái. yī qīng suì bà qù, cōng wèi shǒu fǔ.
八年秋,給事中孫應奎劾一清、萼並及璁,其同官王准復劾璁私參將陳璠,宜斥。璁乞休者再,詞多陰詆一清,帝乃褒諭璁。而給事中陸粲復劾其擅作威福,報復恩怨。帝大感悟,立罷璁。頃之,其黨霍韜力攻一清,微為璁白。璁行抵天津,帝命行人齎手敕召還。一清遂罷去,璁為首輔。
dì zì pái tíng yì dìng dà lǐ, suì yǐ zhì zuò lǐ lè zì rèn. ér xià yán shǐ yòng shì, nǎi yì huáng hòu qīn cán, yì gōu lóng qì pèi shè jì, yì fēn jì tiān dì, yì bà tài zōng pèi sì, yì cháo rì xī yuè bié jiàn dōng xī èr jiāo, yì sì gāo méi, yì wén miào shè zhǔ gèng cóng sì zhū rú, yì tiāo dé zǔ zhèng tài zǔ nán xiàng, yì qí gǔ, yì dà dì, yì dì shè dì jì, zòu bì xià cōng yì. gù dì qǔ dú duàn, cōng yán yì bù jǐn rù. qí jiàn bà tài zōng pèi tiān, sān sì wǎng fù, zú fú néng zhǐ yě.
帝自排廷議定「大禮」,遂以製作禮樂自任。而夏言始用事,乃議皇后親蠶,議勾龍、棄配社稷,議分祭天地,議罷太宗配祀,議朝日、夕月別建東、西二郊,議祀高禖,議文廟設主更從祀諸儒,議祧德祖正太祖南向,議祈谷,議大禘,議帝社帝稷,奏必下璁議。顧帝取獨斷,璁言亦不盡入。其諫罷太宗配天,三四往復,卒弗能止也。
shí nián èr yuè, cōng yǐ míng xián yù huì qǐng gèng. nǎi cì míng fú jìng, zì mào gōng, yù shū sì dà zì cì yān. xià yán shì dì juàn, shù yǐ shì jié fú jìng. yùn jìng xián zhī, wèi yǒu yǐ fā. nà péng zé yán gòu xiàn xíng rén sī zhèng xuē kǎn, yīn kǎn yǐ hài yán. tíng jū shì lù, zhǐ chì qí zhì wǎng. yù shǐ tán zuǎn duān tíng shè táng yù xián jiāo zhāng hé zhī. dì yù fǎ sī lìng zhì shì, fú jìng nǎi dà cán qù. wèi jǐ, qiǎn xíng rén jī chì zhào zhī. míng nián sān yuè hái cháo, yán yǐ zhuó lǐ bù shàng shū, yì yòng shì. lǐ shí dí luán zài gé, fāng xiàn fū jì rù, fú jìng yì bù néng zhuān zì rú nǎng shí yǐ. bā yuè, huì xīng jiàn dōng jǐng, dì xīn yí dà chén shàn zhèng, fú jìng yīn qiú bà. dōu gěi shì zhōng wèi liáng bì dǐ fú jìng jiān, fú jìng yán: liáng bì yǐ làn jǔ jīng yíng guān duó fèng, yóu chén nǐ zhǐ, xié sī bào fù. gěi shì zhōng qín áo hé fú jìng qiáng biàn shì jiān, yán guān lùn liè zhé wén zhì qí zuì, nǐ zhǐ bù mì, yǐn yǐ zì guī, míng shì zhōng wài, ruò tiān zǐ quán zài qí zhǎng wò. dì shì áo yán, lìng fú jìng zì chén zhuàng, xǔ zhī zhì shì. lǐ shí qǐng gěi lǐn lì chì shū, bù xǔ. zài qǐng, nǎi dé chí chuán guī. shí èr nián zhēng yuè, dì fù sī zhī, qiǎn hóng lú jī chì zhào. sì yuè hái cháo. liù yuè, huì xīng fù jiàn bì mǎo jiān, qǐ bì wèi, bù xǔ. míng nián jìn shǎo shī jiān tài zǐ tài shī huá gài diàn dà xué shì.
十年二月,璁以名嫌御諱請更。乃賜名孚敬,字茂恭,御書四大字賜焉。夏言恃帝眷,數以事訐孚敬。孕敬銜之,未有以發。納彭澤言構陷行人司正薛侃,因侃以害言。廷鞫事露,旨斥其忮罔。御史譚纘、端廷赦、唐愈賢交章劾之。帝諭法司令致仕,孚敬乃大慚去。未幾,遣行人齎敕召之。明年三月還朝,言已擢禮部尚書,益用事。李時、翟鑾在閣,方獻夫繼入,孚敬亦不能專恣如曩時矣。八月,彗星見東井,帝心疑大臣擅政,孚敬因求罷。都給事中魏良弼詆孚敬奸,孚敬言:「良弼以濫舉京營官奪俸,由臣擬旨,挾私報復。」給事中秦鰲劾孚敬強辨飾奸,言官論列輒文致其罪,擬旨不密,引以自歸,明示中外,若天子權在其掌握。帝是鰲言,令孚敬自陳狀,許之致仕。李時請給廩隸、敕書,不許。再請,乃得馳傳歸。十二年正月,帝復思之,遣鴻臚齎敕召。四月還朝。六月,彗星復見畢昴間,乞避位,不許。明年進少師兼太子太師、華蓋殿大學士。
chū, lù zhōu chén qīng luàn, fú jìng zhǔ yòng bīng, zéi jìng miè. dà tóng zài luàn, yì zhǔ yòng bīng, jiàn liú yuán qīng wèi zǒng dū, shī jiǔ wú gōng. qí hòu luàn dìng, dài wáng qǐng dà chén ān jí. xià yán suì lì dǐ yòng bīng zhī miù, qǐng rú wáng yán, yǔ duō qīn fú jìng. fú jìng nù, chí wáng shū bù xíng. dì yù lìng yǔ yán jiāo hǎo, ér qiǎn huáng wǎn zhī dà tóng, xiāng jī xíng shì. fú jìng yǐ yì bù yòng, chēng jí qǐ xiū, shū sān shàng. yǐ ér zi sǐ, qǐng yì lì. dì bào yuē: qīng wú jí, yí zhèn ěr. fú jìng fù shàng zòu, bù yǐn jiù, qiě lì dǐ tóng yì lǐ zhī è xiàn fū tāo wǎn děng. dì jié zé zhī, nǎi fù qǐ shì shì. dì yú wén huá diàn hòu jiàn jiǔ wǔ zhāi gōng mò shì wèi zhāi jū suǒ, mìng fǔ chén fù shī. fú jìng jí shí gè wèi sì shǒu yǐ shàng. yǐ, shù zhào jiàn biàn diàn, cóng róng yì zhèng.
初,潞州陳卿亂,孚敬主用兵,賊竟滅。大同再亂,亦主用兵,薦劉源清為總督,師久無功。其後亂定,代王請大臣安輯。夏言遂力詆用兵之謬,請如王言,語多侵孚敬。孚敬怒,持王疏不行。帝諭令與言交好,而遣黃綰之大同,相機行事。孚敬以議不用,稱疾乞休,疏三上。已而子死,請益力。帝報曰:「卿無疾,疑朕耳。」孚敬復上奏,不引咎,且歷詆同議禮之萼、獻夫、韜、綰等。帝詰責之,乃復起視事。帝於文華殿後建九五齋、恭默室為齋居所,命輔臣賦詩。孚敬及時各為四首以上。已,數召見便殿,從容議政。
shí sì nián chūn dé jí, dì qiǎn zhōng guān cì zūn láo, ér yǔ shí yán, pō jí qí zhí ǎo, qiě bù xī rén cái yǐ cóng yuàn zhuàng. yòu qiǎn zhōng guān cì yào ěr, shǒu chì yán: gǔ yǒu jiǎn xū liáo dà chén jí zhě, zhèn jīn yǐ jǐ suǒ fú zhě cì qīng. fú jìng xìng de wēn yù, suì lǚ shū qǐ hái gǔ. mìng xíng rén yù yī hù guī, yǒu sī gěi lǐn lì rú zhì. míng nián wǔ yuè, dì fù qiǎn jǐn yī guān jī shǒu chì shì jí, qù qí hái. xíng zhì jīn huá, jí dà zuò, nǎi guī. shí bā nián èr yuè zú. dì zài chéng tiān, wén zhī shāng dào bù yǐ.
十四年春得疾,帝遣中官賜尊牢,而與時言,頗及其執拗,且不惜人才以叢怨狀。又遣中官賜藥餌,手敕言:「古有剪須療大臣疾者,朕今以己所服者賜卿。」孚敬幸得溫諭,遂屢疏乞骸骨。命行人御醫護歸,有司給廩隸如制。明年五月,帝復遣錦衣官齎手敕視疾,趣其還。行至金華,疾大作,乃歸。十八年二月卒。帝在承天,聞之傷悼不已。
fú jìng gāng míng guǒ gǎn, bù bì xián yuàn. jì yù zhǔ, yì shí jìn dǎng yán. dì yù zuò zhāng yán líng fǎn, zú qí jiā. fú jìng zhèng yuē: yán líng, shǒu cái lǔ ěr, hé néng fǎn? shù jié wèn, duì rú chū. jí qiū jǐn dāng lùn, fú jìng shàng shū wèi: zhāo shèng huáng tài hòu chūn qiū gāo, zú wén yán líng sǐ, wàn yī bù shí, yǒu tā gù, hé yǐ wèi jìng huáng dì zài tiān zhī líng? dì huì, zé fú jìng: zì gǔ qiáng chén lìng zhǔ fēi yī, ruò jīn ài sǐ qiú lìng zhǔ yǐ. dāng huǐ bù cóng tíng hé shì jìng huáng dì yé? dì gù wèi zhòng yǔ qī zhǐ fú jìng, ér fú jìng yì bù yǐ. yǐ gù zhōng zhāo shèng huáng tài hòu shì, yán líng dé zhǎng xì. tā ruò qīng xūn qī zhuāng tián, bà tiān xià zhèn shǒu nèi chén, xiān hòu dài jǐn, jiē qí lì yě. chí shēn tè lián, tòng è zāng lì, yī shí bāo jū lù jué. ér xìng hěn bì, bào fù xiāng xún, bù hù shàn lèi. yù lì pò rén chén sī dǎng, ér jǐ xiān wèi dǎng kuí. dà lǐ dà yù, cóng gòu méi shì. gù dì shǐ zhōng juàn lǐ, tíng chén zú mò yǔ èr, cháng chēng shǎo shī luó shān ér bù míng. qí zú yě, lǐ guān qǐng shì. dì qǔ wēi shēn fèng shàng zhī yì, tè shì wén zhōng, zèng tài shī.
孚敬剛明果敢,不避嫌怨。既遇主,亦時進讜言。帝欲坐張延齡反,族其家。孚敬諍曰:「延齡,守財虜耳,何能反?」數詰問,對如初。及秋盡當論,孚敬上疏謂:「昭聖皇太后春秋高,卒聞延齡死,萬一不食,有他故,何以慰敬皇帝在天之靈?」帝恚,責孚敬:「自古強臣令主非一,若今愛死囚令主矣。當悔不從廷和事敬皇帝耶?」帝故為重語悽止孚敬,而孚敬意不已。以故終昭聖皇太后世,延齡得長系。他若清勛戚莊田,罷天下鎮守內臣,先後殆盡,皆其力也。持身特廉,痛惡贓吏,一時苞苴路絕。而性狠愎,報復相尋,不護善類。欲力破人臣私黨,而己先為黨魁。「大禮」大獄,叢詬沒世。顧帝始終眷禮,廷臣卒莫與二,嘗稱少師羅山而不名。其卒也,禮官請諡。帝取危身奉上之義,特諡文忠,贈太師。
shí yǒu hú duó zhě, zì shí zhèn, yú yáo rén. hóng zhì mò jìn shì. zhèng dé zhōng, guān fú jiàn tí xué fù shǐ. jiā jìng chū, qiān hú guǎng cān zhèng, lèi guān nán jīng tài pú qīng. duó yǔ cōng tóng jǔ yú xiāng. dà lǐ yì qǐ, duó yì yì zhǔ kǎo xiàn wáng, yǔ cōng hé. cōng yào zhī tóng shǔ, duó yuē: zhǔ shàng tiān xìng gù bù kě wéi, tiān xià rén qíng yì bù kě fú. kǎo xiàn wáng bù yǐ zé zōng, zōng bù yǐ zé rù miào, rù miào zé dāng yǒu tiāo. yǐ fān fēng xū hào zhī dì, ér duó jūn lín zhì shì zhī zōng, yì gù bù kě yě. rù miào zé yǒu wèi, jiāng wèi yú wǔ zōng shàng hū, wǔ zōng xià hū? shēng wèi zhī chén, sǐ bù dé jī yú jūn. rán lǔ cháng jī xī gōng yǐ, kǒng yì rì bù fá xià fù zhī tú yě. cōng yì suì shàng. xuán bèi zhào. duó fāng fú què fù jīng, cōng yòu yào tóng shū, duó fù shū xiè zhī, qiě yǔ biàn jì tǒng zhī yì. dà lǐ jì dìng, duó yòu yí shū quàn zhào hái yì lǐ zhū rén, yǎng hé píng zhī fú, cōng bù néng cóng. duó yǔ wáng shǒu rén tóng xiāng, bù zōng qí xué yǔ cōng tóng yǐ kǎo xiàn wáng wèi shì, bù yǔ tóng jìn. rán qí biàn jì tǒng, wèi guó tǒng jué ér lì jūn yù lì xián zhī yì, gài dà miù yún.
時有胡鐸者,字時振,餘姚人。弘治末進士。正德中,官福建提學副使。嘉靖初,遷湖廣參政,累官南京太僕卿。鐸與璁同舉於鄉。「大禮」議起,鐸意亦主考獻王,與璁合。璁要之同署,鐸曰:「主上天性固不可違,天下人情亦不可拂。考獻王不已則宗,宗不已則入廟,入廟則當有祧。以藩封虛號之帝,而奪君臨治世之宗,義固不可也。入廟則有位,將位於武宗上乎,武宗下乎?生為之臣,死不得躋於君。然魯嘗躋僖公矣,恐異日不乏夏父之徒也。」璁議遂上。旋被召。鐸方服闋赴京,璁又要同疏,鐸復書謝之,且與辨繼統之義。「大禮」既定,鐸又貽書勸召還議禮諸人,養和平之福,璁不能從。鐸與王守仁同鄉,不宗其學;與璁同以考獻王為是,不與同進。然其辨繼統,謂國統絕而立君寓立賢之意,蓋大謬雲。
guì è, zì zi shí, ān rén rén. zhèng dé liù nián jìn shì. chú dān tú zhī xiàn. xìng gāng shǐ qì, lǚ wǔ shàng guān, diào qīng tián bù fù. yòng jiàn qǐ zhī wǔ kāng, fù wǔ shàng guān xià lì.
桂萼,字子實,安仁人。正德六年進士。除丹徒知縣。性剛使氣,屢忤上官,調青田不赴。用薦起知武康,復忤上官下吏。
jiā jìng chū, yóu chéng ān zhī xiàn qiān nán jīng xíng bù zhǔ shì. shì zōng yù zūn chóng suǒ shēng, tíng chén lì chí, yǐ chēng xìng xiàn wáng wèi dì, fēi wèi xìng guó tài hòu, bān zhào tiān xià èr suì yǐ, è yǔ zhāng cōng tóng guān, nǎi yǐ èr nián shí yī yuè shàng shū yuē: chén wén dì wáng shì fù xiào, gù shì tiān míng shì mǔ xiào, gù shì dì chá. wèi wén fèi fù zǐ zhī lún, ér néng shì tiān dì zhǔ bǎi shén zhě yě. jīn lǐ guān shī kǎo diǎn zhāng, è jué bì xià chún xiào zhī xīn, nà bì xià yú yǔ wèi rén hòu zhī fēi, ér miè wǔ zōng zhī tǒng, duó xiàn dì zhī zōng, qiě shǐ xìng guó tài hòu yā yú cí shòu tài hòu, lǐ mò zhī jǐn, sān gāng dùn fèi, fēi cháng zhī biàn yě. nǎi zì zhāng cōng huò tāo xiàn yì, lùn zhě zhǐ wèi gàn jìn, nì qián rén kǒu, zhì dá lǐ zhě bù gǎn bó yì. qiè niàn bì xià shì xìng guó tài hòu, kǎi xìng xiàn dì fú sì, yǐ sān nián yǐ, fǔ xīn chū tì, bù zhī qí jǐ. yuàn sù fā míng zhào, chēng xiào zōng yuē huáng bó kǎo, xìng xiàn dì huáng kǎo, bié lì miào dà nèi, zhèng xìng guó tài hòu zhī lǐ, dìng chēng shèng mǔ, shù xié shì tiān shì dì zhī dào. zhì cháo chén suǒ zhí bù guò sòng pú yì ěr. àn sòng fàn chún rén gào yīng zōng yuē bì xià zuó shòu rén zōng zhào, qīn xǔ wèi zhī zǐ, zhì yú fēng jué, xī yòng huáng zǐ gù shì, yǔ rù jì zhī zhǔ bù tóng, zé sòng chén zhī lùn, yì zì yǒu bié. jīn bì xià fèng zǔ xùn rù jì dà tǒng, wèi cháng shòu xiào zōng zhào wèi zhī zǐ yě, zé bì xià fēi wèi rén hòu, ér wèi rù jì zhī zhǔ yě míng shén. kǎo xìng xiàn dì, mǔ xìng guó tài hòu, yòu hé yí? chén wén fēi tiān zǐ bù yì lǐ tiān xià yǒu dào, lǐ lè zì tiān zǐ chū. chén jiǔ yù yǐ qǐng, nǎi zhě fù dé xí shū fāng xiàn fū èr shū. fú wàng fèn rán cái duàn, jiāng chén yǔ èr chén shū bìng fù lǐ guān, lìng chén děng miàn zhì. dì dà xǐ, míng nián zhēng yuè shǒu pī yì xíng.
嘉靖初,由成安知縣遷南京刑部主事。世宗欲尊崇所生,廷臣力持,已稱興獻王為帝,妃為興國太后,頒詔天下二歲矣,萼與張璁同官,乃以二年十一月上疏曰:「臣聞帝王事父孝,故事天明;事母孝,故事地察。未聞廢父子之倫,而能事天地主百神者也。今禮官失考典章,遏絕陛下純孝之心,納陛下於與為人後之非,而滅武宗之統,奪獻帝之宗,且使興國太后壓於慈壽太后,禮莫之盡,三綱頓廢,非常之變也。乃自張璁、霍韜獻議,論者指為干進,逆箝人口,致達禮者不敢駁議。切念陛下侍興國太后,慨興獻帝弗祀,已三年矣,拊心出涕,不知其幾。願速發明詔,稱孝宗曰『皇伯考』,興獻帝『皇考』,別立廟大內,正興國太后之禮,定稱聖母,庶協事天事地之道。至朝臣所執不過宋《濮議》耳。按宋范純仁告英宗曰『陛下昨受仁宗詔,親許為之子,至於封爵,悉用皇子故事,與入繼之主不同』,則宋臣之論,亦自有別。今陛下奉祖訓入繼大統,未嘗受孝宗詔為之子也,則陛下非為人後,而為入繼之主也明甚。考興獻帝,母興國太后,又何疑?臣聞非天子不議禮;天下有道,禮樂自天子出。臣久欲以請,乃者復得席書、方獻夫二疏。伏望奮然裁斷,將臣與二臣疏並付禮官,令臣等面質。」帝大喜,明年正月手批議行。
sān yuè, è fù shàng shū yuē: zì gǔ dì wáng xiāng chuán, tǒng wèi zhòng, sì wèi qīng. gù gāo huáng dì fǎ qián wáng, zhe xiōng zhōng dì jí zhī xùn. bì xià chéng zǔ zōng dà tǒng, zhèng zūn gāo huáng dì zhì. zhí zhèng nǎi wú gù rèn jǐ sī, bèi zǔ xùn, qí wèi bù dào, shàng kě yán zāi. chén wén dào lù rén yán, zhí zhèng kuī cì bì xià zhì qíng bù yǐ, zé jiā yī huáng zì ér yǐ. fū bì xià zhī xiào qí qīn, bù zài yú huáng bù huáng, wéi zài yú kǎo bù kǎo. shǐ kǎo xiàn dì zhī xīn kě duó, suī jiā qiān bǎi zì huī chēng, hé yì yú xiào? bì xià suì zhōng qí shēn wèi wú fù rén yǐ. nì lún bèi yì rú cǐ, yóu kě shǐ yǔ sī yì zāi! yǔ cōng shū bìng shàng. dì yì dà xǐ, zhào fù jīng.
三月,萼復上疏曰:「自古帝王相傳,統為重,嗣為輕。故高皇帝法前王,著兄終弟及之訓。陛下承祖宗大統,正遵高皇帝制。執政乃無故任己私,背祖訓,其為不道,尚可言哉。臣聞道路人言,執政窺伺陛下至情不已,則加一皇字而已。夫陛下之孝其親,不在於皇不皇,惟在於考不考。使考獻帝之心可奪,雖加千百字徽稱,何益於孝?陛下遂終其身為無父人矣。逆倫悖義如此,猶可使與斯議哉!」與璁疏並上。帝益大喜,召赴京。
chū, yì lǐ zhū chén wú lì dǐ zhí zhèng zhě, zhì è suì chì wèi bù dào, qiě yù bù shǐ yì. qí yán zì sì wú jì, cháo shì yóu jí zhī. zhào mìng xià, zhòng yì hài è, qún qǐ pái jī, dì bù wèi dòng. è fù xié cōng lùn liè bù yǐ, suì zhào wèi hàn lín xué shì, zú yòng qí yán. è zì shì shòu zhī tè shēn.
初,議禮諸臣無力詆執政者,至萼遂斥為不道,且欲不使議。其言恣肆無忌,朝士尤疾之。召命下,眾益駭愕,群起排擊,帝不為動。萼復偕璁論列不已,遂召為翰林學士,卒用其言。萼自是受知特深。
sì nián chūn, gěi shì zhōng kē wéi xióng yán: bì xià qīn jūn zǐ ér jūn zǐ bù róng, rú lín jùn sūn jiāo péng zé zhī qù shì yě. yuǎn xiǎo rén ér xiǎo rén shàng zài, rú zhāng cōng guì è zhī yòng shì yě. qiě jīn fú què zhū chén duō sǐ xǐ, ér yù shǐ wáng mào guō nán yòu zhé qiǎn, qiè yǐ wèi fá guò zhòng yǐ. è cōng suì qiú qù, yōu zhào wèi liú. xún jìn zhān shì jiān hàn lín xué shì. yì shì miào shén dào jí tài hòu yè miào lǐ, fù pái tíng yì, xī hé dì zhǐ. dì yì yǐ wèi xián, liǎng rén qì yì shèng. ér gé chén yì zhī, bù lìng yǔ zhū hàn lín děng. liǎng rén nǎi lián zhāng gōng fèi hóng bìng shí bǎo, yǐ zhī qù. gěi shì zhōng chén guāng fàn zhòng pì, è yǔ shàng shū zhào jiàn rǎng bì zhēng, wèi nán jīng gěi shì zhōng suǒ hé, bù wèn. cháng chén shí zhèng, qǐng yù juān liù nián tián zū, gèng dēng jí chū sù bì, kuān dēng wén gǔ jìn yuē, fù sāi shàng kāi zhōng zhì, chéng jiān tú zǔ jué yǎng jì yuàn, tīng qióng mín gēng chéng yuán réng dì, tíng wài lì fù bù kǎo mǎn, shēn shèng jìng, guǎng shèng xiào, fán shù shì. duō yì xíng.
四年春,給事中柯維熊言:「陛下親君子而君子不容,如林俊、孫交、彭澤之去是也。遠小人而小人尚在,如張璁、桂萼之用是也。且今伏闕諸臣多死徙,而御史王懋、郭楠又謫譴,竊以為罰過重矣。」萼、璁遂求去,優詔慰留。尋進詹事兼翰林學士。議世廟神道及太后謁廟禮,復排廷議,希合帝指。帝益以為賢,兩人氣益盛。而閣臣抑之,不令與諸翰林等。兩人乃連章攻費宏並石珤,齮之去。給事中陳洸犯重辟,萼與尚書趙鑒攘臂爭,為南京給事中所劾,不問。嘗陳時政,請預蠲六年田租,更登極初宿弊,寬登聞鼓禁約,復塞上開中制,懲奸徒阻絕養濟院,聽窮民耕城垣陾地,停外吏赴部考滿,申聖敬,廣聖孝,凡數事。多議行。
liù nián sān yuè, jìn lǐ bù yòu shì láng, jiān guān rú gù. shí fāng jīng chá, nán jīng yán guān shí yí jí è. è shàng yán: gù fǔ yáng tíng hé guǎng zhí sī dǎng, bì shèng cōng zhě liù nián, jīn cì dì chì zhú, rán yí jiān zài yán lù. xī xiàn zōng chū nián, mìng kē dào shí yí hòu, hù xiāng jiū hé, yán lù suì qīng, qǐng jǔ xíng rú zhì. zhāng xià lì bù, shì láng mèng chūn děng yán: xiàn zōng wú cǐ zhào. è bèi lùn bào fù, wú yǐ yàn zhòng xīn. è yán: zhào chū xiàn zōng wén jí. chūn yù mèi yán guān, yí bìng àn wèn. zhāng xià bù zài yì, chūn děng yán chéng huà zhōng kē dào yǒu chāo zhuó xún fǔ bù chēng zhě, xiàn zōng mìng hù hé, qù zhě qī rén, fēi kǎo chá shí yí bǐ. dì zhōng rán è yán, qù lìng sù jǔ. gěi shì yù shǐ zhēng zhī, bìng duó fèng. chūn děng nǎi yǐ yù shǐ chǔ liáng cái děng sì rén míng shàng. dì dú chù liáng cái, ér tè zhǐ chì gěi shì zhōng zhèng zì bì mèng qí. qiě lìng bù yuàn zài hé, fù chù gěi shì zhōng yú jīng děng sì rén nán jīng gěi shì zhōng gù qín děng shù rén, nǎi yǐ.
六年三月,進禮部右侍郎,兼官如故。時方京察,南京言官拾遺及萼。萼上言:「故輔楊廷和廣植私黨,蔽聖聰者六年,今次第斥逐,然遺奸在言路。昔憲宗初年,命科道拾遺後,互相糾劾,言路遂清,請舉行如制。」章下吏部,侍郎孟春等言:「憲宗無此詔。萼被論報復,無以厭眾心。」萼言:「詔出憲宗文集。春欲媚言官,宜並按問。」章下部再議,春等言成化中科道有超擢巡撫不稱者,憲宗命互劾,去者七人,非考察拾遺比。帝終然萼言,趣令速舉。給事御史爭之,並奪俸。春等乃以御史儲良才等四人名上。帝獨黜良才,而特旨斥給事中鄭自璧、孟奇。且令部院再核,復黜給事中余經等四人、南京給事中顧溱等數人,乃已。
qí nián jiǔ yuè gǎi lì bù zuǒ shì láng. shì yuè bài lǐ bù shàng shū, jiān hàn lín xué shì. gù shì, shàng shū wú jiān xué shì zhě, zì è shǐ. fǔ yú yuè, qiān lì bù shàng shū, cì yín zhāng èr, yuē zhōng chéng jìng shèn, yuē shéng qiān kuāng wéi, lìng mì fēng yán shì yǔ fǔ chén liè. qī nián zhēng yuè, shǒu chì jiā tài zǐ tài bǎo. míng lún dà diǎn chéng, jiā shǎo bǎo jiān tài zǐ tài fù.
其年九月改吏部左侍郎。是月拜禮部尚書,兼翰林學士。故事,尚書無兼學士者,自萼始。甫逾月,遷吏部尚書,賜銀章二,曰「忠誠靜慎」,曰「繩愆匡違」,令密封言事與輔臣埒。七年正月,手敕加太子太保。《明倫大典》成,加少保兼太子太傅。
è jì dé zhì, rì yǐ bào yuàn wèi shì. chén jiǔ chóu lǐ fú dá chén guāng zhī yù, xiān hòu zhū lián péng zé mǎ lù yè yīng cōng děng shén zhòng, huò bèi xiàn zhì zhé shù. tíng chén mò bù wèi qí xiōng wēi. dú shū jiàn jiàn yán yù zuì dèng jì céng jì běn děng, yīn shì biǎn zhé huáng guó yòng liú bǐng jiàn děng, zhū rén dé liàng yí. shì yì shāo yǐ cǐ xián è. rán wáng shǒu rén zhī qǐ yě, è shí jiàn zhī. yǐ, xián qí bù fù jǐ, lì yǐ hé. jí shǒu rén zú, jí yán chǒu dǐ, duó qí shì fēng, zhū xù diǎn jiē bù yǔ. bā nián èr yuè mìng yǐ běn guān jiān wǔ yīng diàn dà xué shì rù cān jī wù. chū, è cōng fù zhào, tíng chén yù fǎng xiān cháo mǎ shùn gù shì, yú zuǒ shùn mén chuí shā zhī, zǒu wǔ dìng hóu guō xūn jiā yǐ miǎn. xūn suì yǔ shēn xiāng jié, yì méng dì juàn diǎn jìn bīng. jiǔ zhī, xūn jiān zhuàng dà lù, cōng huò tāo lì bì xūn. è zhī dì yǐ è zhī, dú shū qí xiōng bào tān jiǎo shù shì, xūn suì huò zuì. yáng yī qīng wèi shǒu fǔ chí zhòng, è cōng hǎo fēn gèng, qiě è qí yā jǐ, suì bù xiāng néng.
萼既得志,日以報怨為事。陳九疇、李福達、陳洸之獄,先後株連彭澤、馬錄、葉應驄等甚眾,或被陷至謫戍。廷臣莫不畏其凶威。獨疏薦建言獄罪鄧繼曾、季本等,因事貶謫黃國用、劉秉鑒等,諸人得量移。世亦稍以此賢萼。然王守仁之起也,萼實薦之。已,銜其不附己,力齮齕。及守仁卒,極言醜詆,奪其世封,諸恤典皆不予。八年二月命以本官兼武英殿大學士入參機務。初,萼、璁赴召,廷臣欲仿先朝馬順故事,於左順門捶殺之,走武定侯郭勛家以免。勛遂與深相結,亦蒙帝眷典禁兵。久之,勛奸狀大露,璁、霍韜力庇勛。萼知帝已惡之,獨疏其凶暴貪狡數事,勛遂獲罪。楊一清為首輔持重,萼、璁好紛更,且惡其壓己,遂不相能。
gěi shì zhōng sūn yīng kuí qǐng jiàn bié sān chén xián fǒu, dǐ è zuì lì. dì yǐ yí è, lìng dí sù qiān, quán jūn chén zhōng shǐ zhī yì. è nǎi dà jù, shū biàn, qiě chēng jí qǐ xiū. dì bào yuē: qīng xíng shì xū miǎn xùn gōng yì, shù bù fù qián rì zhōng. è yì jù. gěi shì zhōng wáng zhǔn yīn hé è jǔ sī rén lǐ mèng hè wèi yù yī. zhào xià lì bù, yán mèng hè yóu kǎo xuǎn, wú sī. dì zhōng yǐ wèi yí, mìng tài yī yuàn gèng kǎo. yán guān zhī dì yì yǐ yí, gěi shì zhōng lù càn jí lùn qí zuì, bìng yán mèng hè yǔ è jiā rén wú cóng zhōu xù bān guì lín jū jiān xíng huì shì. zòu rù, dì dà wù, lì duó è guān, yǐ shàng shū zhì shì. cōng yì bà zhèng. dì fù liè èr rén zuì zhuàng zhào tíng chén, lüè yán: qí zì yòng zì zì, fù jūn fù guó, suǒ wèi shì duān zhāo rán zhòng jiàn, ér è yóu shén. fǎ dāng zhì xíng diǎn, tè kuān dài zhī. suì xià mèng hè děng fǎ sī, jiē shǒu fú. wú hé, huò tāo liǎng shū sòng è, yán yī qīng yǔ fǎ sī gòu chéng è zāng zuì. yī qīng suì qù wèi, xíng bù shàng shū zhōu lún diào nán jīng, láng zhōng yuán wài jiē duó zhí, mìng fǎ sī huì jǐn yī zhèn fǔ guān zài yàn. nǎi yán mèng hè děng jiǎ tuō xíng sī, yǔ è wú yǔ. zhào xuē mèng hè lín jí, cóng zhōu lùn zuì, è fù sàn guān. shì shí cōng yǐ zhào hái. shǐ guǎn rú shì cài qí zhī dì bì fù è, shū sòng è gōng, qǐng zhào zhī. dì nǎi cì chì, lìng fǔ àn guān qù shàng dào. è wèi zhì, guó zi shēng qián cháo děng fù qǐng qù è. dì nù yuē: dà chén jìn tuì, yāo me gǎn yǔ wén yé? bìng qí xià lì. míng nián sì yuè hái cháo, jǐn fù suǒ duó guān, réng cān jī wù.
給事中孫應奎請鑑別三臣賢否,詆萼最力。帝已疑萼,令滌宿愆,全君臣終始之義。萼乃大懼,疏辨,且稱疾乞休。帝報曰:「卿行事須勉徇公議,庶不負前日忠。」萼益懼。給事中王准因劾萼舉私人李夢鶴為御醫。詔下吏部,言夢鶴由考選,無私。帝終以為疑,命太醫院更考。言官知帝意已移,給事中陸粲極論其罪,並言夢鶴與萼家人吳從周、序班桂林居間行賄事。奏入,帝大悟,立奪萼官,以尚書致仕。璁亦罷政。帝複列二人罪狀詔廷臣,略言:「其自用自恣,負君負國,所為事端昭然眾見,而萼尤甚。法當置刑典,特寬貸之。」遂下夢鶴等法司,皆首服。無何,霍韜兩疏訟萼,言一清與法司構成萼贓罪。一清遂去位,刑部尚書周倫調南京,郎中、員外皆奪職,命法司會錦衣鎮撫官再讞。乃言夢鶴等假託行私,與萼無與。詔削夢鶴、林籍,從周論罪,萼復散官。是時璁已召還。史館儒士蔡圻知帝必復萼,疏頌萼功,請召之。帝乃賜敕,令撫按官趣上道。萼未至,國子生錢潮等復請趣萼。帝怒曰:「大臣進退,幺麼敢與聞耶?」並圻下吏。明年四月還朝,盡復所奪官,仍參機務。
è chū ruì yì gōng míng, yǒng rèn shì, bù xù wù yì, zhòu bèi cuī yì, qì wèi zhī shè, bù gǎn fù fàng zì. jū wèi shù yuè, lǚ yǐn jí, dì zhé yōu zhǐ wèi liú. shí nián zhēng yuè dé qǐng guī, zú yú jiā. zèng tài fù, shì wén xiāng.
萼初銳意功名,勇任事,不恤物議,驟被摧抑,氣為之懾,不敢復放恣。居位數月,屢引疾,帝輒優旨慰留。十年正月得請歸,卒於家。贈太傅,諡文襄。
è suǒ lùn zòu, dì wáng xīn xué lùn huáng jí lùn yì fù guà lǐ yuè lìng jí jìn yǔ gòng tú yú dì tú shuō, jiē yǒu bì jūn dé shí zhèng. xìng cāi hěn, hǎo pái yì jǐ, yǐ gù bù wèi wù lùn suǒ róng. shǐ yǔ cōng xiāng de huān shén, bǐ tóng jū zhèng fǔ, suì zhì xiāng shī.
萼所論奏,《帝王心學論》、《皇極論》、《易·復卦》、《禮·月令》及進《禹貢圖》、《輿地圖說》,皆有裨君德時政。性猜狠,好排異己,以故不為物論所容。始與璁相得歡甚,比同居政府,遂至相失。
fāng xiàn fū, zì shū xián, nán hǎi rén. shēng ér gū. ruò guàn jǔ hóng zhì shí bā nián jìn shì, gǎi shù jí shì. qǐ guī yǎng mǔ, suì dīng mǔ yōu. zhèng dé zhōng, shòu lǐ bù zhǔ shì, diào lì bù, jìn yuán wài láng. yǔ zhǔ shì wáng shǒu rén lùn xué, yuè zhī, suì qǐng wèi dì zǐ. xún xiè bìng guī, dú shū xī qiáo shān zhōng zhě shí nián.
方獻夫,字叔賢,南海人。生而孤。弱冠舉弘治十八年進士,改庶吉士。乞歸養母,遂丁母憂。正德中,授禮部主事,調吏部,進員外郎。與主事王守仁論學,悅之,遂請為弟子。尋謝病歸,讀書西樵山中者十年。
jiā jìng gǎi yuán, xià hái cháo, dào wén dà lǐ yì wèi dìng, cǎo shū yuē:
嘉靖改元,夏還朝,道聞「大禮」議未定,草疏曰:
xiān wáng zhì lǐ, běn yuán rén qíng. jūn zǐ lùn shì, dāng jiū míng shí. qiè jiàn jìn rì lǐ guān suǒ yì, yǒu wèi hé hū rén qíng, wèi dāng hū míng shí zhě, yī zé shǒu lǐ jīng zhī yán, yī zé xún sòng rú zhī shuō yě. chén dú yǐ wèi bù rán. àn lǐ jīng sàng fú chuán yuē hé rú ér kě yǐ wèi rén hòu? zhī zǐ kě yě. yòu yuē wèi rén hòu zhě shú hòu? hòu dà zōng yě. dà zōng zhě, zūn zhī tǒng yě. bù kě yǐ jué, gù zú rén yǐ zhī zǐ hòu dà zōng yě. shì zi bù dé hòu dà zōng. wèi shì lǐ zhě, gài wèi yǒu zhī zǐ ér hòu kě yǐ wèi rén hòu, wèi yǒu jué rén zhī hòu yǐ wèi rén hòu zhě yě. jīn xìng xiàn dì zhǐ shēng bì xià yī rén, bié wú zhī shù, nǎi shǐ jué qí hòu ér hòu xiào zōng, qǐ rén qíng zāi! qiě wèi rén hòu zhě, fù cháng lì zhī wèi zi, zi cháng shì zhī wèi fù, gù zú ér fú qí fú. jīn xiào zōng cháng yǒu wǔ zōng yǐ, wèi cháng yǐ bì xià wèi zi. bì xià yú xiào zōng wèi cháng fú sān nián zhī fú, shì shí wèi cháng hòu xiào zōng yě, ér qiáng chēng zhī wèi kǎo, qǐ míng shí zāi! wèi shì yì zhě, wèi jiàn qí hé yú lǐ jīng zhī yán yě.
先王制禮,本緣人情。君子論事,當究名實。竊見近日禮官所議,有未合乎人情,未當乎名實者,一則守《禮經》之言,一則循宋儒之說也。臣獨以為不然。按《禮經·喪服》傳曰「何如而可以為人後?支子可也」。又曰「為人後者孰後?後大宗也」。「大宗者,尊之統也」。「不可以絕,故族人以支子後大宗也。適子不得後大宗」。為是禮者,蓋謂有支子而後可以為人後,未有絕人之後以為人後者也。今興獻帝止生陛下一人,別無支庶,乃使絕其後而後孝宗,豈人情哉!且為人後者,父嘗立之為子,子嘗事之為父,故卒而服其服。今孝宗嘗有武宗矣,未嘗以陛下為子。陛下於孝宗未嘗服三年之服,是實未嘗後孝宗也,而強稱之為考,豈名實哉!為是議者,未見其合於《禮經》之言也。
yòu àn chéng yí pú yì wèi yīng zōng jì yǐ rén zōng wèi fù, bù dāng yǐ pú wáng wèi qīn. cǐ fēi sòng rú zhī shuō bù shàn, shí jīn rì zhī shì bù tóng. gài rén zōng cháng yù yīng zōng yú gōng zhōng, shì shí wèi fù zǐ. xiào zōng wèi cháng yù bì xià yú gōng zhōng, qí bù tóng zhě yī. xiào zōng yǒu wǔ zōng wèi zi yǐ, rén zōng wèi cháng yǒu zi yě, qí bù tóng zhě èr. pú wáng bié yǒu zi kě yǐ bù jué, xìng xiàn dì wú bié zi yě, qí bù tóng zhě sān. qǐ dé yǐ pú wáng zhī shì bǐ jīn rì zhī shì zāi? wèi shì yì zhě, wèi jiàn qí shàn shù sòng rú zhī shuō yě.
又按程頤《濮議》謂「英宗既以仁宗為父,不當以濮王為親」。此非宋儒之說不善,實今日之事不同。蓋仁宗嘗育英宗於宮中,是實為父子。孝宗未嘗育陛下於宮中,其不同者一。孝宗有武宗為子矣,仁宗未嘗有子也,其不同者二。濮王別有子可以不絕,興獻帝無別子也,其不同者三。豈得以濮王之事比今日之事哉?為是議者,未見其善述宋儒之說也。
ruò wèi xiào zōng bù kě wú hòu, gù bì yù bì xià wèi zi, cǐ yóu bù dá yú dà dào zhě yě. tuī xiào zōng zhī xīn, suǒ yǐ bì yù yǒu hòu zhě, zài bù jué zǔ zōng zhī sì, bù shī tiān xià shè jì zhī zhòng ér yǐ, qǐ bì jū jū fù zǐ zhī chēng, ér hòu wèi yǒu hòu zāi. xiào zōng yǒu wǔ zōng, wǔ zōng yǒu bì xià, shì bù jué zǔ zōng zhī sì, bù shī tiān xià shè jì zhī zhòng yǐ, shì shí wèi yǒu hòu yě. qiě wǔ zōng jūn tiān xià shí yǒu liù nián. bù rěn xiào zōng zhī wú hòu, dú rěn wǔ zōng zhī wú hòu hū? cǐ yóu bù tōng zhī shuō yě. fū xìng xiàn dì dāng fù yě, ér bù dé fù. xiào zōng bù dāng fù yě, ér qiáng chēng wèi fù. wǔ zōng dāng jì yě, ér bù dé jì. shì yī jǔ ér sān shī yān, chén wèi jiàn qí kě yě.
若謂孝宗不可無後,故必欲陛下為子,此尤不達於大道者也。推孝宗之心,所以必欲有後者,在不絕祖宗之祀,不失天下社稷之重而已,豈必拘拘父子之稱,而後為有後哉。孝宗有武宗,武宗有陛下,是不絕祖宗之祀,不失天下社稷之重矣,是實為有後也。且武宗君天下十有六年。不忍孝宗之無後,獨忍武宗之無後乎?此尤不通之說也。夫興獻帝當父也,而不得父。孝宗不當父也,而強稱為父。武宗當繼也,而不得繼。是一舉而三失焉,臣未見其可也。
qiě tiān xià wèi cháng yǒu wú fù zhī guó yě. gǔ sǒu shā rén, shùn qiè fù ér táo. jīn shǐ bì xià shě qí fù ér yǒu tiān xià, bì xià hé yǐ wèi xīn zāi! chén zhī bì xià chún xiào zhī xīn, níng bù yǒu tiān xià, jué bù rěn bù fù qí fù yě. shuō zhě yòu wèi xìng xiàn dì bù dāng chēng dì, cǐ yóu bù dá yú dà dào zhě yě. mèng zǐ yuē xiào zǐ zhī zhì, mò dà hū zūn qīn. zhōu gōng zhuī wáng tài wáng wáng jì, zi sī yǐ wèi dá xiào. qǐ yǒu zi wèi tiān zǐ, fù bù dé chēng dì zhě hū? jīn rì zhī shì, chén cháng wèi zhī shuō yuē: bì xià zhī jì èr zōng, dāng jì tǒng ér bù jì sì. xìng xiàn zhī yì qún miào, zài chēng dì ér bù chēng zōng. fū dì wáng zhī tǐ, yǔ shì shù bù tóng. jì tǒng zhě, tiān xià zhī gōng, sān wáng zhī dào yě. jì sì zhě, yī rén zhī sī, hòu shì zhī shì yě. xìng xiàn zhī dé chēng dì zhě, yǐ bì xià wèi tiān zǐ yě. bù dé chēng zōng zhě, yǐ shí wèi cháng zài wèi yě. fú qǐ xuān shì cháo chén, fù chēng xiào zōng yuē huáng bó, xìng xiàn dì yuē huáng kǎo, bié lì miào sì zhī. fū rán hòu hé yú rén qíng, dāng hū míng shí, fēi wéi dé xiān wáng zhì lǐ zhī yì, yì yì suì bì xià chún xiào zhī xīn yǐ.
且天下未嘗有無父之國也。瞽瞍殺人,舜竊負而逃。今使陛下舍其父而有天下,陛下何以為心哉!臣知陛下純孝之心,寧不有天下,決不忍不父其父也。說者又謂興獻帝不當稱帝,此尤不達於大道者也。孟子曰「孝子之至,莫大乎尊親」。周公追王太王王季,子思以為達孝。豈有子為天子,父不得稱帝者乎?今日之事,臣嘗為之說曰:陛下之繼二宗,當繼統而不繼嗣。興獻之異群廟,在稱帝而不稱宗。夫帝王之體,與士庶不同。繼統者,天下之公,三王之道也。繼嗣者,一人之私,後世之事也。興獻之得稱帝者,以陛下為天子也。不得稱宗者,以實未嘗在位也。伏乞宣示朝臣,復稱孝宗曰『皇伯』,興獻帝曰『皇考』,別立廟祀之。夫然後合於人情,當乎名實,非唯得先王制禮之意,抑亦遂陛下純孝之心矣。
shū jù, jiàn tíng chén fāng dǐ pái yì yì, jù bù gǎn shàng, wèi guì è suǒ jiàn, yǔ xí shū shū bìng biǎo shàng zhī. dì dà xǐ, lì xià tíng yì. tíng chén suì mù xiàn fū wèi jiān xié, zhì bù yǔ wǎng hái. xiàn fū nǎi dù mén qǐ jiǎ, jì bù dé qǐng, zé jìn dà lǐ shàng xià èr lùn, qí shuō yì xiáng. shí yǐ zhào zhāng cōng guì è yú nán jīng, zhì jí yòng wèi hàn lín xué shì, ér yòng xiàn fū wèi shì jiǎng xué shì. gōng zhě sì qǐ, xiàn fū yì lì cí. dì zú yòng zhū rén yì dìng dà lǐ, yóu shì hé dì juàn yǔ cōng è liè. sì nián dōng jìn shǎo zhān shì. xiàn fū zhōng bù zì ān, xiè bìng guī.
疏具,見廷臣方抵排異議,懼不敢上,為桂萼所見,與席書疏並表上之。帝大喜,立下廷議。廷臣遂目獻夫為奸邪,至不與往還。獻夫乃杜門乞假,既不得請,則進《大禮》上下二論,其說益詳。時已召張璁、桂萼於南京,至即用為翰林學士,而用獻夫為侍講學士。攻者四起,獻夫亦力辭。帝卒用諸人議定「大禮」,由是荷帝眷與璁、萼埒。四年冬進少詹事。獻夫終不自安,謝病歸。
liù nián zhào xiū míng lún dà diǎn. xiàn fū yǔ huò tāo tóng lǐ, yǐ yì lǐ xiāng qīn shàn, yòu tóng fù zhào, nǎi hé shū yán: zì gǔ lì zhǔ wèi hòu zhī yì zhě, sòng mò shén yú sī mǎ guāng, hàn mò shén yú wáng mǎng. zhǔ pú yì zhě, guāng wèi shǒu, lǚ huì fàn chún rén lǚ dà fáng fù zhī, ér guāng zhī shuō huò rén zuì shén. zhǔ āi dì yì zhě, mǎng wèi shǒu, shī dān zhēn hán liú xīn fù zhī, ér mǎng zhī shuō liú dú zuì shēn. sòng rú zǔ shù wáng mǎng zhī shuō yǐ huò wàn shì, wù hòu xué. chén děng jǐn àn hàn shū wèi zhì sòng shǐ, lüè cǎi wáng mǎng shī dān zhēn hán zhī zòu, yǔ qí shì shǐ mò, jí wèi míng dì zhī zhào, pú yuán zhī yì, lùn zhèng yǐ fù qí hòu. qǐ fù zuǎn xiū guān, cān hù kǎo dìng, bǐ tiān xià chén zǐ zhī wèi hòu zhī yì shí qǐ yú mǎng, sòng rú zhī lùn shí chū yú mǎng, xià xǐ qún yí, shàng zhāng shèng xiào. zhào yǔ xià qí shū yú shǐ guǎn. hái cháo wèi jǐ, mìng shǔ dà lǐ sì shì, yǔ cōng è fù yàn lǐ fú dá yù. è děng yì mǎ lù zhòng pì, xiàn fū lì zhēng dé jiǎn sǐ. qí nián jiǔ yuè bài lǐ bù yòu shì láng, réng jiān xué shì, zhí jīng yán rì jiǎng. xún dài è wèi lì bù zuǒ shì láng, fù dài wèi lǐ bù shàng shū. míng lún dà diǎn chéng, jiā tài zǐ tài bǎo.
六年召修《明倫大典》。獻夫與霍韜同里,以議禮相親善,又同赴召,乃合疏言:「自古力主為後之議者,宋莫甚於司馬光,漢莫甚於王莽。主《濮議》者,光為首,呂誨、范純仁、呂大防附之,而光之說惑人最甚。主哀帝議者,莽為首,師丹、甄邯、劉歆附之,而莽之說流毒最深。宋儒祖述王莽之說以惑萬世,誤後學。臣等謹按《漢書》、《魏志》、《宋史》,略采王莽、師丹、甄邯之奏,與其事始末,及魏明帝之詔,濮園之議,論正以附其後。乞付纂修官,參互考訂,俾天下臣子知為後之議實起於莽,宋儒之論實出於莽,下洗群疑,上彰聖孝。」詔語下其書於史館。還朝未幾,命署大理寺事,與璁、萼覆讞李福達獄。萼等議馬錄重辟,獻夫力爭得減死。其年九月拜禮部右侍郎,仍兼學士,直經筵日講。尋代萼為吏部左侍郎,復代為禮部尚書。《明倫大典》成,加太子太保。
xiàn fū shì cōng è xìng kuān píng, yù shì yì jiān yǒu zhí chí, bù jǐn yǔ fù huì. è fǎn chén guāng yù, qǐng jǐn dǎi wèn guān yè yīng cōng děng, yǐ xiàn fū yán duō miǎn dǎi. sī ēn tián zhōu bǐ suì luàn, xiàn fū qǐng zhuān rèn wáng shǒu rén, ér bà zhèn shǒu zhōng guān zhèng rùn zǒng bīng guān zhū qí, dì nǎi zhào rùn qí hái. sī tián jì píng, shǒu rén yì zhú chéng jiàn yì, è tòng dǐ zhī. xiàn fū lì chén qí gōng zhuàng, zhú chéng dé wú zhǐ. cōng è yǔ yáng yī qīng gòu, xiàn fū yīn zāi yì jìn hé zhōng zhī shuō, qiě qǐng shōu zhào zhé shù xuē jí yú kuān mǎ míng héng bèi, ér bèi qǔ jìn shì zhī shù. dì yōu zhào dá zhī, kuān děng zú bù yòng. xiàn fū yǐ ní sēng dào gū shāng fēng huà, qǐng lè lìng gǎi jià, dì cóng zhī. yòu yīn huò tāo yán, jǐn tài sēng dào wú dié huǐ sì guān sī chuàng zhě. dì yù shā chén hòu sàng, xiàn fū yǐn lǐ gù zhēng. xún fù dài è wèi lì bù shàng shū. è cōng bà zhèng, zhào lì bù hé liǎng rén sī dǎng. xiàn fū yán: lù càn děng suǒ hé bǎi shí rén, wū zhě bù shǎo. xī gōng cōng è zhě, yǐ wèi dǎng ér qù zhī. jīn fù cōng è zhě, yòu yǐ wèi dǎng ér qù zhī. jìn shēn zhī huò hé shí yǐ. nǎi zòu liú huáng wǎn děng èr shí sān rén, ér chù chǔ liáng cái děng shí èr rén. liáng cái zhě, chū wèi yù shǐ, yǐ kǎo chá chù. shàng shū dǐ yáng tíng hé, zhǐ lì bù shì láng mèng chūn děng wèi jiān dǎng, è yīn qǐng fù qí zhí. zhì shì chì qù, shí lùn kuài zhī. ān chāng bó qián wéi qí zú, shù xiōng wéi yuán qǐng sì jué. xiàn fū yán wài qī zhī fēng bù dāng shì jí, lì yǐn hàn táng sòng shì wèi zhèng. dì shàn qí yán, xià tíng yì, wài qī suì yǒng jué shì fēng.
獻夫視璁、萼性寬平,遇事亦間有執持,不盡與附會。萼反陳洸獄,請盡逮問官葉應驄等,以獻夫言多免逮。思恩、田州比歲亂,獻夫請專任王守仁,而罷鎮守中官鄭潤、總兵官朱騏,帝乃召潤、騏還。思、田既平,守仁議築城建邑,萼痛詆之。獻夫歷陳其功狀,築城得毋止。璁、萼與楊一清構,獻夫因災異進和衷之說,且請收召謫戍削籍余寬、馬明衡輩,而倍取進士之數。帝優詔答之,寬等卒不用。獻夫以尼僧、道姑傷風化,請勒令改嫁,帝從之。又因霍韜言,盡汰僧道無牒、毀寺觀私創者。帝欲殺陳後喪,獻夫引禮固爭。尋復代萼為吏部尚書。萼、璁罷政,詔吏部核兩人私黨。獻夫言:「陸粲等所劾百十人,誣者不少。昔攻璁、萼者,以為黨而去之。今附璁、萼者,又以為黨而去之。縉紳之禍何時已。」乃奏留黃綰等二十三人,而黜儲良才等十二人。良才者,初為御史,以考察黜。上疏詆楊廷和,指吏部侍郎孟春等為奸黨,萼因請復其職。至是斥去,時論快之。安昌伯錢維圻卒,庶兄維垣請嗣爵。獻夫言外戚之封不當世及,歷引漢、唐、宋事為證。帝善其言,下廷議,外戚遂永絕世封。
cōng è jì zhào hái, yǔ lín zhǐ huī liú yǒng chāng hé dū du guì yǒng, yǔ qīn è jí bīng bù shàng shū lǐ chéng xūn. yòu hé yù shǐ liào zì xiǎn, zì xiǎn zuò dǎi. yǐ, yòu jié bīng bù láng zhōng lú xiāng děng. xiàn fū qǐng àn zhì yǒng chāng, wú lìng jiān rén yǐ fēi yǔ zhōng shàn lèi. dì bù cóng. xiàn fū suì qiú tuì, dì yì bù yǔn. gěi shì zhōng sūn yīng kuí hé xiàn fū sī qí qīn gù dà lǐ shǎo qīng xǐ guāng tài cháng qīng péng zé. dì bù tīng. dōu gěi shì zhōng xià yán yì hé xiàn fū huài xuǎn fǎ, xǐ zhāng cōng suǒ è zhè jiāng cān zhèng huáng qīng yú shǎn xī, ér yòng cōng suǒ ài dǎng yǐ píng dài, xié huí zhī péng zé yú děng liè qiān tài cháng, jí tā suǒ sī nì, jiē yǒu jī, yí xiàn fū jiāo tōng huì lù. shū rù, dì lìng qīng děng hái gù guān. xiàn fū jí cōng shū biàn, yīn yǐn tuì. dì zhòng wéi èr rén yì, fù lìng qīng děng rú qián nǐ.
璁、萼既召還,羽林指揮劉永昌劾都督桂勇,語侵萼及兵部尚書李承勛。又劾御史廖自顯,自顯坐逮。已,又訐兵部郎中盧襄等。獻夫請按治永昌,毋令奸人以蜚語中善類。帝不從。獻夫遂求退,帝亦不允。給事中孫應奎劾獻夫私其親故大理少卿洗光、太常卿彭澤。帝不聽。都給事中夏言亦劾獻夫壞選法,徙張璁所惡浙江參政黃卿於陝西,而用璁所愛黨以平代,邪回之彭澤逾等躐遷太常,及他所私昵,皆有跡,疑獻夫交通賄賂。疏入,帝令卿等還故官。獻夫及璁疏辨,因引退。帝重違二人意,復令卿等如前擬。
qǐng zhī, gěi shì zhōng xuē jiǎ yán: liú yǒng chāng yǐ wǔ fū hé zhǒng zǎi, zhāng lán yǐ jūn yú hé xūn chén, xià líng shàng tì, bù zhī suǒ zhǐ, yuàn cún lián yuǎn táng gāo zhī yì, bǐ xiǎo rén bù dé sì gōng jié. zhāng xià lì bù. xiàn fū děng qǐng cóng jiǎ yán, chì dū chá yuàn yán jìn lì mín, wú dé yán shòu zhāng luàn zhèng, bìng chì liǎng jīng gěi shì yù shǐ jí tiān xià fǔ àn guān lùn shì, xiān dà tǐ wú zé xiǎo cī. dāng shì shí, dì fāng yù guǎng ěr mù, zhōu zhī bǎi liáo qíng wěi, dé xiàn fū yì bù yì, bào bà. yú shì gěi shì zhōng ráo xiù hé jiǎ ē fù: zì liú yǒng chāng hòu, yán guān wèi wén yì dà chén, dú xià yán sūn yīng kuí zhào hàn yì jí cōng xiàn fū ěr. hàn yǐ méng jié qiǎn, yán yīng kuí suǒ zòu jiē yòng rén xíng zhèng zhī shī, jiǎ nǎi zhǐ wèi máo jǔ xì gù, ér sòng dà chén bù yǐ. tān zòng rú guō xūn, yì bù yù rén yán. bì shǐ dà chén héng xíng, qún chén jiān kǒu. wàn yī yǒu nì rén cè qí jiān, nài hé! zòu rù, dì xīn shàn qí yán. xià lì bù zài yì. jiǎ jù shū zì míng, dì è qí bù qí bù zòu, mìng xuē èr guān chū zhī wài. bù wèi jiǎ yǐ chù fēn, bù fù gèng yì. dì zé lìng zhì duì, tíng xiàn fū fèng yī yuè, láng guān bèi zhī. xiàn fū bù zì dé, liǎng shū yǐn jí. dì jí bào yǔn, rán yóu xū wèi yǐ qí.
頃之,給事中薛甲言:「劉永昌以武夫劾冢宰,張瀾以軍余劾勛臣,下凌上替,不知所止,願存廉遠堂高之義,俾小人不得肆攻訐。」章下吏部。獻夫等請從甲言,敕都察院嚴禁吏民,毋得訁壽張亂政,並飭兩京給事御史及天下撫按官論事,先大體毋責小疵。當是時,帝方欲廣耳目,周知百僚情偽,得獻夫議不懌,報罷。於是給事中饒秀劾甲阿附:「自劉永昌後,言官未聞議大臣,獨夏言、孫應奎、趙漢議及璁、獻夫耳。漢已蒙詰譴,言、應奎所奏皆用人行政之失,甲乃指為毛舉細故,而頌大臣不已。貪縱如郭勛,亦不欲人言。必使大臣橫行,群臣緘口。萬一有逆人廁其間,奈何!」奏入,帝心善其言。下吏部再議。甲具疏自明,帝惡其不俟部奏,命削二官出之外。部謂甲已處分,不復更議。帝責令置對,停獻夫俸一月,郎官倍之。獻夫不自得,兩疏引疾。帝即報允,然猶虛位以俟。
shí nián qiū yǒu zhào zhào hái. xiàn fū shū cí, jǔ liáng cái wāng hóng wáng tíng xiāng zì dài. dì shǒu zhào bāo dá, qiǎn xíng rén cài ài qù zhī. ài jí mén, xiàn fū qián rù xī qiáo, yǐ jí cí. jì ér shǐ mìng zài zhì, yún jiāng bié yòng, nǎi jiù dào. míng nián wǔ yuè zhì jīng, mìng yǐ gù guān jiān wǔ yīng diàn dà xué shì rù gé fǔ zhèng. chū, cì xiàn fū yín zhāng yuē zhōng chéng zhí liàng, lìng yǒu shì mì fēng zòu wén. xiàn fū guī, shàng zhī cháo, zhì shì fù cì rú gù. lì bù shàng shū wáng qióng zú, mìng xiàn fū zhǎng zhī. xiàn fū jiā jū, yǐn tǐ zì zūn, jiān sī yè jiàn, zhé chēng jí bù bào. jiā rén yīn dǎng héng yú jùn zhōng, xiāng rén lǚ jié gào, qiān shì gōng dà rěn tīng zhī. xiàn fū hái cháo, zhǔ dà rěn. huì dà rěn zuò shì luò zhí, yí xiàn fū wèi zhī, suì shàng shū liè qí bù fǎ shù shì, cí lián huò tāo. xiàn fū shū biàn, dì fāng juàn xiàn fū, dà rěn suì bèi dǎi xuē jí. shí yuè huì jiàn dōng jǐng. yù shǐ féng ēn dǐ xiàn fū xiōng jiān sì qiǎo biàn, bō nòng wēi fú, jiāng bù lì yú guó jiā, gù xiàn fū zhǎng lì bù ér huì jiàn. dì nù, xià zhī yù. xiàn fū yì yǐn jí qǐ xiū, yōu zhào bù yǔn.
十年秋有詔召還。獻夫疏辭,舉梁材、汪鋐、王廷相自代。帝手詔褒答,遣行人蔡靉趣之。靉及門,獻夫潛入西樵,以疾辭。既而使命再至,雲將別用,乃就道。明年五月至京,命以故官兼武英殿大學士入閣輔政。初,賜獻夫銀章曰「忠誠直諒」,令有事密封奏聞。獻夫歸,上之朝,至是復賜如故。吏部尚書王瓊卒,命獻夫掌之。獻夫家居,引體自尊,監司謁見,輒稱疾不報。家人姻黨橫於郡中,鄉人屢訐告,僉事龔大稔聽之。獻夫還朝,囑大稔。會大稔坐事落職,疑獻夫為之,遂上疏列其不法數事,詞連霍韜。獻夫疏辨,帝方眷獻夫,大稔遂被逮削籍。十月彗見東井。御史馮恩詆獻夫凶奸肆巧辨,播弄威福,將不利於國家,故獻夫掌吏部而彗見。帝怒,下之獄。獻夫亦引疾乞休,優詔不允。
xiàn fū shì tián tuì míng, lián bèi hé, zhōng nǜ. suī zhí dà zhèng, qì yàn yàn bù zhèn. dú dì yù shā zhāng yán líng, cháng lì zhēng. ér qí shí guì è yǐ qián zú. zhāng cōng zuì chǒng, bà xiāng zhě lǚ yǐ. huò tāo huáng zōng míng yán shì yī bù dāng, zhé xià zhī lì. xiàn fū jiàn dì ēn wēi bù cè, jū zhí èr suì, sān shū yǐn jí. dì yōu zhào xǔ zhī, lìng chéng chuán, yǔ dào lǐ fèi. jiā jū shí nián zú. xiān yǐ jiā zhù guó shǎo bǎo, nǎi zèng tài bǎo, shì wén xiāng.
獻夫飾恬退名,連被劾,中恧。雖執大政,氣厭厭不振。獨帝欲殺張延齡,常力爭。而其時桂萼已前卒。張璁最寵,罷相者屢矣。霍韜、黃宗明言事一不當,輒下之吏。獻夫見帝恩威不測,居職二歲,三疏引疾。帝優詔許之,令乘傳,予道里費。家居十年卒。先已加柱國、少保,乃贈太保,諡文襄。
xiàn fū yuán yì lǐ zhòu guì. yǔ cōng è gòng shì, chí lùn pō píng shù, gù rén bù shèn è zhī.
獻夫緣議禮驟貴。與璁、萼共事,持論頗平恕,故人不甚惡之。
xià yán, zì gōng jǐn, guì xī rén. fù dǐng, lín qīng zhī zhōu. yán jǔ zhèng dé shí èr nián jìn shì, shòu xíng rén, zhuó bīng kē gěi shì zhōng. xìng jǐng mǐn, shàn shǔ wén. jí jū yán lù, jiǎn è zì fù. shì zōng sì wèi, shū yán: zhèng dé yǐ lái, yōng bì yǐ jí. jīn bì xià wéi xīn shù zhèng, qǐng rì shì cháo hòu, yù wén huá diàn yuè zhāng shū, zhào gé chén miàn jué. huò shì guān dà lì hài, zé xià tíng chén jí yì. bù yí móu jí xiè jìn, jìng fā zhōng zhǐ. shèng yì suǒ yǔ duó, yì bì xià nèi gé yì ér hòu xíng, jué yōng bì jiǎo zhà zhī bì. dì jiā nà zhī. fèng zhào xié yù shǐ zhèng běn gōng zhǔ shì wāng wén shèng hé qīn jūn jí jīng wèi rǒng yuán, tài sān qiān èr bǎi rén, fù tiáo jiǔ shì yǐ shàng. niǎn xià wèi sù qīng.
夏言,字公謹,貴溪人。父鼎,臨清知州。言舉正德十二年進士,授行人,擢兵科給事中。性警敏,善屬文。及居言路,謇諤自負。世宗嗣位,疏言:「正德以來,壅蔽已極。今陛下維新庶政,請日視朝後,御文華殿閱章疏,召閣臣面決。或事關大利害,則下廷臣集議。不宜謀及褻近,徑發中旨。聖意所予奪,亦必下內閣議而後行,絕壅蔽矯詐之弊。」帝嘉納之。奉詔偕御史鄭本公、主事汪文盛核親軍及京衛冗員,汰三千二百人,復條九事以上。輦下為肅清。
jiā jìng chū, xié yù shǐ fán jì zǔ děng chū àn zhuāng tián, xī duó hái mín chǎn. hé zhōng guān zhào bīn jiàn chāng hóu zhāng yán líng, shū fán qī shàng. qǐng gǎi hòu gōng fù guō zhuāng tián wèi qīn cán chǎng gōng sāng yuán, yī qiè jìn qī lǐ qiú qǐng jí hé nán shān dōng jiān rén xiàn mín tián wáng fǔ zhě. jiù bèi dǎi yǒng píng zhī fǔ guō jiǔ gāo. zhuāng fèng fū rén dì xíng fú hǎi sù fèng fū rén dì gù fú, chuán zhǐ shòu jǐn yī shì qiān hù, yán lì zhēng bù kě. zhū shū shuài è è, wèi rén chuán sòng. lǚ qiān bīng kē dōu gěi shì zhōng. kān qīng yáng shān píng zéi gōng zuì, lùn fèng xī dāng. fù shǐ niú luán huò zéi zhōng jiāo tōng míng jí, yán qǐng huǐ zhī yǐ ān zhòng xīn. xiào zōng cháo, lìng lì bīng èr bù měi jì jù liǎng jīng dà chén jí zài wài wén wǔ fāng miàn guān lǚ lì jìn yù, zhèng dé hòu jiàn fèi, yǐ yán qǐng fù zhī.
嘉靖初,偕御史樊繼祖等出按莊田,悉奪還民產。劾中官趙霦、建昌侯張延齡,疏凡七上。請改後宮負郭莊田為親蠶廠、公桑園,一切禁戚里求請及河南、山東奸人獻民田王府者。救被逮永平知府郭九皋。莊奉夫人弟邢福海、肅奉夫人弟顧福,傳旨授錦衣世千戶,言力爭不可。諸疏率諤諤,為人傳誦。屢遷兵科都給事中。勘青羊山平賊功罪,論奉悉當。副使牛鸞獲賊中交通名籍,言請毀之以安眾心。孝宗朝,令吏、兵二部每季具兩京大臣及在外文武方面官履歷進御,正德後漸廢,以言請復之。
qī nián, diào lì kē. dāng shì shí, dì ruì yì lǐ wén shì. yǐ tiān dì hé sì fēi lǐ, yù fēn jiàn èr jiāo, bìng rì yuè ér sì. dà xué shì zhāng fú jìng bù gǎn jué, dì bo zhī tài zǔ yì bù jí, yì qiě qǐn. huì yán shàng shū qǐng dì qīn gēng nán jiāo, hòu qīn cán běi jiāo, wèi tiān xià chàng. dì yǐ nán běi jiāo zhī shuō, yǔ fēn jiàn èr jiāo hé, lìng fú jìng yù zhǐ, yán nǎi qǐng fēn sì tiān dì. tíng chén chí bù kě, fú jìng yì nán zhī, zhān shì huò tāo dǐ yóu lì. dì dà nù, xià tāo yù. jiàng xǐ shū jiǎng yán, cì sì pǐn fú fèng, zú cóng qí qǐng. yòu zàn chéng èr jiāo pèi xiǎng yì, yǔ xiáng lǐ zhì. yán zì shì dà méng dì juàn. jiāo tán gōng xìng, jí mìng yán jiān zhī. yán suī jī, yán jiàn qiān dōu yù shǐ lǐ rú guī wèi xún fǔ. lì bù tuī dài rú guī zhě, dì bù yòng, zài tuī jí yán. yù shǐ xióng jué wèi yán chū rú guī wèi jǐ dì, zhì bǐ zhī zhāng sī cǎi. dì qiè zé jué, lìng yán wú biàn. ér yán bù píng, jié jué qiě cí xīn mìng, dì nǎi zhǐ.
七年,調吏科。當是時,帝銳意禮文事。以天地合祀非禮,欲分建二郊,並日月而四。大學士張孚敬不敢決,帝卜之太祖亦不吉,議且寢。會言上疏請帝親耕南郊,後親蠶北郊,為天下倡。帝以南北郊之說,與分建二郊合,令孚敬諭旨,言乃請分祀天地。廷臣持不可,孚敬亦難之,詹事霍韜詆尤力。帝大怒,下韜獄。降璽書獎言,賜四品服俸,卒從其請。又贊成二郊配饗議,語詳《禮志》。言自是大蒙帝眷。郊壇工興,即命言監之。延綏飢,言薦僉都御史李如圭為巡撫。吏部推代如圭者,帝不用,再推及言。御史熊爵謂言出如圭為己地,至比之張糹采。帝切責爵,令言毋辨。而言不平,訐爵且辭新命,帝乃止。
fú jìng yí zhǐ bǎi liáo, wú gǎn yǔ kàng zhě. yán zì yǐ shòu dì zhī, dú bù wèi xià. fú jìng nǎi dà hài yán chǒng, yán yì yuàn fú jìng zhòu yòng péng zé wèi tài cháng qīng bù yòu jǐ, liǎng rén suì yǒu xì. yán kàng shū hé fú jìng jí lì bù shàng shū fāng xiàn fū. fú jìng xiàn fū jiē shū biàn qiú qù. dì gù zhū rén hòu, wèi liǎng jiě zhī. yán jì xiǎn, yǔ fú jìng xiàn fū tāo wèi nán, yì yǐ qiáng zhí hòu zì jié. dì yù jí jiāo lǐ wèi chéng shū, zhuó yán shì dú xué shì, chōng zuǎn xiū guān, zhí jīng yán rì jiǎng, réng jiān lì kē dōu gěi shì zhōng. yán yòu zàn dì gēng dìng wén miào sì diǎn jí dà dì lǐ, dì yì xǐ. shí nián sān yuè suì zhuó shǎo zhān shì, jiān hàn lín xué shì, zhǎng yuàn shì, zhí jiǎng rú gù. yán méi mù shū lǎng, měi xū rán, yīn tǔ hóng chàng, bù cāo xiāng yīn. měi jìn jiǎng, dì bì mù shǔ, yù dà yòng zhī. fú jìng jì mí shén, suì yǔ péng zé gòu xuē kǎn yù, xià yán fǎ sī. yǐ, dì jué fú jìng qū, nǎi bà fú jìng ér shì yán. bā yuè, sì jiāo gōng chéng, jìn yán lǐ bù zuǒ shì láng, réng zhǎng yuàn shì. yú yuè, dài lǐ shí wèi běn bù shàng shū. qù jiàn guān wèi jiā suì bài liù qīng, qián cǐ wèi yǒu yě.
孚敬頤指百僚,無敢與抗者。言自以受帝知,獨不為下。孚敬乃大害言寵,言亦怨孚敬驟用彭澤為太常卿不右己,兩人遂有隙。言抗疏劾孚敬及吏部尚書方獻夫。孚敬、獻夫皆疏辨求去。帝顧諸人厚,為兩解之。言既顯,與孚敬、獻夫、韜為難,益以強直厚自結。帝欲輯郊禮為成書,擢言侍讀學士,充纂修官,直經筵日講,仍兼吏科都給事中。言又贊帝更定文廟祀典及大禘禮,帝益喜。十年三月遂擢少詹事,兼翰林學士,掌院事,直講如故。言眉目疏朗,美須髯,音吐弘暢,不操鄉音。每進講,帝必目屬,欲大用之。孚敬忌彌甚,遂與彭澤構薛侃獄,下言法司。已,帝覺孚敬曲,乃罷孚敬而釋言。八月,四郊工成,進言禮部左侍郎,仍掌院事。逾月,代李時為本部尚書。去諫官未浹歲拜六卿,前此未有也。
shí shì dài fū yóu è fú jìng, shì yán kàng zhī. yán jì yǐ kāi mǐn jié dì zhī, yòu zhé jié xià shì. yù shǐ yù xī lǐ shí jīn qǐng yòu dà lǐ dà yù dé zuì zhū chén. dì dà nù, lìng yán hé. yán wèi xī lǐ jīn wú tā cháng, qǐng dì kuān shù. dì zé yán duì zhuàng, dǎi èr rén zhào yù, yuǎn cuàn zhī, yán yǐn zuì nǎi yǐ. yǐ shì dà dé gōng qīng jiān shēng. dì zhì zuò lǐ lè, duō yán wèi shàng shū shí suǒ yì, gé chén lǐ shí dí luán qǔ chōng wèi. dì měi zuò shī, zhé cì yán, xī chóu hè lè shí yǐ jìn, dì yì xǐ. zòu duì yīng zhì, yǐ dài lì bàn. shù zhào jiàn, zī zhèng shì, shàn kuī dì zhǐ, yǒu suǒ fù huì. cì yín zhāng yī, bǐ mì fēng yán shì, wén yuē xué bó cái yōu. xiān hòu cì xiù mǎng fēi yú qí lín fú yù dài jiān jīn shàng zūn zhēn zhuàn shí wù wú xū yuè. fú jìng xiàn fū fù xiāng jì rù fǔ. zhī dì juàn yán hòu, yì bù gǎn yǔ jiào. yǐ ér jiē xiè shì. yì lǐ zhū rén dú huò tāo zài, chóu yán bù zhì. shí wǔ nián yǐ shùn tiān fǔ yǐn liú shū xiāng shì, tāo yán xiāng gōng jié. tāo zú bù shèng, shì xiáng tāo chuán zhōng. yán yóu shì qì suì jiāo. láng zhōng zhāng yuán xiào lǐ suì yǔ xiǎo wǔ, jí zòu zhé zhī. huáng zǐ shēng, dì cì yán shén wò. chū jiā tài zǐ tài bǎo, jìn shǎo fù jiān tài zǐ tài fù. rùn shí èr yuè suì jiān wǔ yīng diàn dà xué shì rù cān jī wù. hù bì yè líng, hái zhì shā hé, yán páo zhōng huǒ, yán guō xūn lǐ shí zhàng, dì fù yán shū liù yì fén. yán dāng dú yǐn zuì, yǔ xūn děng hé xiè, bèi qiào zé yān. shí lǐ shí wèi shǒu fǔ, zhèng duō zì yán chū. gù dǐng chén rù, shì xiān dá qiě nián zhǎng, pō yù yǒu suǒ kě fǒu. yán yì bù yuè, dǐng chén suì bù gǎn yǔ zhēng. qí dōng, shí zú, yán wèi shǒu fǔ. shí bā nián, yǐ zhī jiàn huáng tiān shàng dì cè biǎo, jiā shǎo shī tè jìn guāng lù dài fū shàng zhù guó. míng shì rén chén wú jiā shang zhù guó zhě, yán suǒ zì nǐ yě.
時士大夫猶惡孚敬,恃言抗之。言既以開敏結帝知,又折節下士。御史喻希禮、石金請宥「大禮」大獄得罪諸臣。帝大怒,令言劾。言謂希禮、金無他腸,請帝寬恕。帝責言對狀,逮二人詔獄,遠竄之,言引罪乃已。以是大得公卿間聲。帝製作禮樂,多言為尚書時所議,閣臣李時、翟鑾取充位。帝每作詩,輒賜言,悉酬和勒石以進,帝益喜。奏對應制,倚待立辦。數召見,諮政事,善窺帝旨,有所傅會。賜銀章一,俾密封言事,文曰「學博才優」。先後賜繡蟒飛魚麒麟服、玉帶、兼金、上尊、珍饌、時物無虛月。孚敬、獻夫復相繼入輔。知帝眷言厚,亦不敢與較。已而皆謝事。議禮諸人獨霍韜在,仇言不置。十五年以順天府尹劉淑相事,韜、言相攻訐。韜卒不勝,事詳《韜傳》中。言由是氣遂驕。郎中張元孝、李遂與小忤,即奏謫之。皇子生,帝賜言甚渥。初加太子太保,進少傅兼太子太傅。閏十二月遂兼武英殿大學士入參機務。扈蹕謁陵,還至沙河,言庖中火,延郭勛、李時帳,帝付言疏六亦焚。言當獨引罪,與勛等合謝,被譙責焉。時李時為首輔,政多自言出。顧鼎臣入,恃先達且年長,頗欲有所可否。言意不悅,鼎臣遂不敢與爭。其冬,時卒,言為首輔。十八年,以祗薦皇天上帝冊表,加少師、特進光祿大夫、上柱國。明世人臣無加上柱國者,言所自擬也。
wǔ dìng hóu guō xūn de xìng, hài yán chǒng. ér lǐ bù shàng shū yán sōng yì xīn dù yán. yán yǔ sōng hù bì chéng tiān, dì yè xiǎn líng bì, sōng zài qǐng biǎo hè, yán qǐ qí hái jīng. dì bào bà, yì dà bù yì. sōng zhī dì zhǐ, gù yǐ qǐng, dì nǎi yuē: lǐ lè zì tiān zǐ chū kě yě. lìng biǎo hè, dì zì shì bù yuè yán. dì xìng dà yù shān, yán jìn jū shǒu chì shāo chí, dì zé ràng. yán jù qǐng zuì. dì dà nù yuē: yán zì bēi guān, yīn fú jìng yì jiāo lǐ jìn, nǎi dài màn bù gōng, jìn mì shū bù yòng cì zhāng, qí xī hái lèi suǒ jiàng shǒu chì. yán yì jù, shū xiè. qǐng miǎn zhuī yín zhāng shǒu chì, wèi zi sūn bǎi shì róng, cí shén āi. dì nù bù jiě, yí yán huǐ sǔn, lìng lǐ bù zhuī qǔ. xuē shǎo shī xūn jiē, yǐ shǎo bǎo shàng shū dà xué shì zhì shì. yán nǎi yǐ shǒu chì sì bǎi yú, bìng yín zhāng shàng zhī. jū shù rì, nù jiě, mìng zhǐ xíng. fù yǐ shǎo fù tài zǐ tài fù rù zhí, yán shū xiè. dì yuè, yù lìng lì chū zhōng, bǐng gōng chí zhèng, miǎn zhòng yuàn. yán xīn zhī suǒ yún zhòng yuàn zhě, guō xūn bèi yě, zài shū xiè. wèi zì chù bù gǎn hòu tā rén, yī zhì gū lì, wèi zhòng suǒ jì. dì fù bù yuè, jié zé zhī. huáng kǒng xiè, nǎi yǐ. wèi jǐ, léi zhèn fèng tiān diàn. zhào yán jí dǐng chén bù shí zhì. dì fù jié ràng, lìng lǐ bù hé zhī. yán děng qǐng zuì, dì fù ràng yán ào màn, bìng zé dǐng chén. yǐ, nǎi hái suǒ zhuī yín zhāng yù shū. shǎn xī zòu jié, fù shǎo shī tài zǐ tài shī, jìn lì bù shàng shū, huá gài diàn. jiāng huái zéi píng, xǐ shū jiǎng lì, cì jīn bì, jiān zhī dà xué shì fèng.
武定侯郭勛得幸,害言寵。而禮部尚書嚴嵩亦心妒言。言與嵩扈蹕承天,帝謁顯陵畢,嵩再請表賀,言乞俟還京。帝報罷,意大不懌。嵩知帝指,固以請,帝乃曰:「禮樂自天子出可也。」令表賀,帝自是不悅言。帝幸大峪山,言進居守敕稍遲,帝責讓。言懼請罪。帝大怒曰:「言自卑官,因孚敬議郊禮進,乃怠慢不恭,進密疏不用賜章,其悉還累所降手敕。」言益懼,疏謝。請免追銀章、手敕,為子孫百世榮,詞甚哀。帝怒不解,疑言毀損,令禮部追取。削少師勛階,以少保尚書大學士致仕。言乃以手敕四百餘,並銀章上之。居數日,怒解,命止行。復以少傅、太子太傅入直,言疏謝。帝悅,諭令勵初忠,秉公持正,免眾怨。言心知所云眾怨者,郭勛輩也,再疏謝。謂自處不敢後他人,一志孤立,為眾所忌。帝復不悅,詰責之。惶恐謝,乃已。未幾,雷震奉天殿。召言及鼎臣不時至。帝復詰讓,令禮部劾之。言等請罪,帝復讓言傲慢,並責鼎臣。已,乃還所追銀章、御書。陝西奏捷,復少師、太子太師,進吏部尚書,華蓋殿。江淮賊平,璽書獎勵,賜金幣,兼支大學士俸。
dǐng chén yǐ mò, dí luán zài rù, xún xún ruò shǔ lì rán, bù gǎn shǎo jǔ yǔ. ér huò tāo rù zhǎng zhān shì fǔ shù xiū yuàn. yǐ guō xūn yǔ yán yǒu xì, jié lìng zhù jǐ, sān rén rì xiāng gòu. jì ér tāo sǐ, yán xūn jiāo è zì ruò. jiǔ miào zāi, yán fāng yǐ jí zài gào, qǐ bà, bù yǔn. zhāo shèng tài hòu bēng, zhào wèn tài zǐ fú zhì, yán bào shū yǒu é zì. dì qiè zé yán, yán xiè zuì qiě qǐ hái jiā zhì jí. dì yì nù, lìng yǐ shǎo bǎo shàng shū dà xué shì zhì shì. yán shǐ wén dì nù jǐ, shàng yù biān shí sì cè, jì yǐ jiě. dì yuē: yán jì yùn zhōng móu, hé jiān zì ài, fù zhèn juàn yǐ, gū bù wèn. chū, yán zhuàn qīng cí jí tā wén, zuì dāng dì yì. yán bà, dú dí luán zài, fēi dì suǒ jí yě. jí jiāng chū dōu, yì xī yuàn zhāi gōng kòu shǒu xiè. dì wén ér lián zhī, tè cì jiǔ zhuàn, bǐ hái sī dì zhì jí, qí hòu mìng. huì guō xūn yǐ yán guān zhòng hé, yì yǐn jí zài gào. jīng shān hóu cuī yuán xīn yǒu chǒng, zhí nèi yuàn, jì xūn. dì cóng róng wèn yuán: yán xūn jiē zhèn gǔ gōng, xiāng dù hé yě? yuán bù duì. dì wèn yán guī hé shí, yuē: qí shèng dàn hòu, shǐ gǎn qǐng. yòu wèn xūn hé jí, yuē: xūn wú jí, yán guī jí chū ěr. dì hàn zhī. yán guān zhī dì juàn yán è xūn, yīn gòng hé xūn. xūn biàn yǔ bèi mán, dì nù, xuē xūn tóng shì wáng tíng xiāng jí. gěi shì zhōng gāo shí zhě, yán suǒ hòu yě, jǐn fā xūn tān zòng bù fǎ shí shù shì. suì xià xūn yù, fù yán shǎo fù tài zǐ tài shī lǐ bù shàng shū wǔ yīng diàn dà xué shì, jí yù rù zhí. yán suī zài gào, gé shì duō qǔ cái. zhì xūn yù, xī qí zhǐ shòu. èr shí yī nián chūn, yī pǐn jiǔ nián mǎn, qiǎn zhōng shǐ cì yín bì bǎo chāo yáng jiǔ nèi zhuàn. jǐn fù qí guān jiē, xǐ shū jiǎng měi, cì yàn lǐ bù. shàng shū shì láng dōu yù shǐ péi shì. dāng shì shí, dì suī yōu lǐ yán, rán ēn juàn bù jí chū yǐ.
鼎臣已歿,翟鑾再入,恂恂若屬吏然,不敢少齟齬。而霍韜入掌詹事府數修怨。以郭勛與言有隙,結令助己,三人日相構。既而韜死,言、勛交惡自若。九廟災,言方以疾在告,乞罷,不允。昭聖太后崩,詔問太子服制,言報疏有訛字。帝切責言,言謝罪且乞還家治疾。帝益怒,令以少保、尚書、大學士致仕。言始聞帝怒己,上御邊十四策,冀以解。帝曰:「言既蘊忠謀,何堅自愛,負朕眷倚,姑不問。」初,言撰青詞及他文,最當帝意。言罷,獨翟鑾在,非帝所急也。及將出都,詣西苑齋宮叩首謝。帝聞而憐之,特賜酒饌,俾還私第治疾,俟後命。會郭勛以言官重劾,亦引疾在告。京山侯崔元新有寵,直內苑,忌勛。帝從容問元:「言、勛皆朕股肱,相妒何也?」元不對。帝問言歸何時,曰:「俟聖誕後,始敢請。」又問勛何疾,曰:「勛無疾,言歸即出耳。」帝頷之。言官知帝眷言惡勛,因共劾勛。勛辨語悖謾,帝怒,削勛同事王廷相籍。給事中高時者,言所厚也,盡發勛貪縱不法十數事。遂下勛獄,復言少傅、太子太師、禮部尚書、武英殿大學士,疾愈入直。言雖在告,閣事多取裁。治勛獄,悉其指授。二十一年春,一品九年滿,遣中使賜銀幣、寶鈔、羊酒、內饌。盡復其官階,璽書獎美,賜宴禮部。尚書、侍郎、都御史陪侍。當是時,帝雖優禮言,然恩眷不及初矣。
cí qìng cí níng liǎng gōng yàn jià, xūn cháng qǐng gǎi qí yī jū tài zǐ. yán bù kě, hé dì yì. zhì shì dì cù wèn tài zǐ dāng hé jū, yán wàng qián yǔ, niàn xìng zuò fèi fán, duì rú xūn zhǐ. dì bù yuè. yòu yí yán guān hé xūn chū yán yì. jí jiàn dà xiǎng diàn, mìng zhòng guān gāo zhōng jiān shì, yán bù jìn chì gǎo. rù zhí xī yuàn zhū chén, dì jiē lìng chéng mǎ, yòu cì xiāng yè shù fà jīn, yòng pí bó wèi lǚ. yán wèi fēi rén chén fǎ fú, bù shòu, yòu dú chéng yāo yú. dì jī shù hàn yù qù yán, ér yán sōng yīn dé jiān zhī. sōng yǔ yán tóng xiāng, chēng xiān dá, shì yán shén jǐn. yán rù gé yuán sōng zì dài, yǐ mén kè chù zhī, sōng xīn hèn shén. yán jì shī dì yì, sōng rì yǐ róu nìng chǒng. yán jù chì, hū sōng yǔ móu. sōng zé yǐ qián zào táo zhòng wén dì, móu yǐ yán dài qí wèi. yán zhī shén yùn, fěng yán guān lǚ hé sōng. dì fāng lián sōng bù tīng yě, liǎng rén suì dà qiè. liù yuè, sōng yàn jiàn, dùn shǒu yǔ qì, sù yán jiàn líng zhuàng. dì shǐ xī chén yán zuì, sōng yīn zhèn bào qí duǎn. dì dà nù, shǒu chì lǐ bù, lì shù yán zuì, qiě yuē: guō xūn yǐ xià yù, yóu qiān luó bǎi zhī. yán guān wèi cháo tíng ěr mù, zhuān tīng yán zhǔ shǐ. zhèn bù zǎo cháo, yán yì bù rù gé. jūn guó zhòng shì, qǔ cái sī jiā. wáng yán yào mì, shì děng xì wán. yán guān bù yī yán, tú qī bàng jūn shàng, zhì shén guǐ nù, yǔ shén shāng hé. yán dà jù, qǐng zuì. jū shí yú rì, xiàn dì huì chén, yóu zhào rù bài, hòu zhí xī yuàn. yán yīn xiè ēn qǐ hái gǔ, yǔ jí āi. shū liú bā rì, huì qī yuè shuò rì shí jì, xià shǒu zhào yuē: rì shí guò fēn, zhèng zuò xià màn shàng zhī jiù, qí luò yán zhí xián zhù. dì yòu zì yǐn sān shī, bù gào tiān xià. yù shǐ qiáo yòu gěi shì zhōng shěn liáng cái děng jiē jù shū lùn yán, qiě qǐng zuì. dì dà nù, biǎn chù shí sān rén. gāo shí yǐ hé xūn gù, dú zhé yuǎn biān. yú shì yán sōng suì dài yán rù gé.
慈慶、慈寧兩宮宴駕,勛嘗請改其一居太子。言不可,合帝意。至是帝猝問太子當何居,言忘前語,念興作費煩,對如勛指。帝不悅。又疑言官劾勛出言意。及建大享殿,命中官高忠監視,言不進敕稿。入直西苑諸臣,帝皆令乘馬,又賜香葉束髮巾,用皮帛為履。言謂非人臣法服,不受,又獨乘腰輿。帝積數憾欲去言,而嚴嵩因得間之。嵩與言同鄉,稱先達,事言甚謹。言入閣援嵩自代,以門客畜之,嵩心恨甚。言既失帝意,嵩日以柔佞寵。言懼斥,呼嵩與謀。嵩則已潛造陶仲文第,謀齮言代其位。言知甚慍,諷言官屢劾嵩。帝方憐嵩不聽也,兩人遂大郄。六月,嵩燕見,頓首雨泣,訴言見凌狀。帝使悉陳言罪,嵩因振暴其短。帝大怒,手敕禮部,歷數言罪,且曰:「郭勛已下獄,猶千羅百織。言官為朝廷耳目,專聽言主使。朕不早朝,言亦不入閣。軍國重事,取裁私家。王言要密,視等戲玩。言官不一言,徒欺謗君上,致神鬼怒,雨甚傷禾。」言大懼,請罪。居十餘日,獻帝諱辰,猶召入拜,候直西苑。言因謝恩乞骸骨,語極哀。疏留八日,會七月朔日食既,下手詔曰:「日食過分,正坐下慢上之咎,其落言職閒住。」帝又自引三失,布告天下。御史喬佑、給事中沈良才等皆具疏論言,且請罪。帝大怒,貶黜十三人。高時以劾勛故,獨謫遠邊。於是嚴嵩遂代言入閣。
yán jiǔ guì yòng shì, jiā fù hòu, fú yòng háo chǐ, duō tōng wèn yí. jiǔ zhī bù zhào, jiān sī fǔ xiàn lì yì shāo màn yì zhī, yì yì bù lè. yù yuán dàn shèng shòu bì shàng biǎo hè, chēng cǎo tǔ chén. dì yì jiàn lián zhī, fù shàng shū dà xué shì. zhì èr shí sì nián, dì wēi jué sōng tān zì, fù sī yán, qiǎn guān jī chì zhào hái, jǐn fù shǎo shī zhū guān jiē, yì jiā sōng shǎo shī, ruò yǔ yán bìng zhě. yán zhì, zhí líng sōng chū qí shàng. fán suǒ pī dá, lüè bù gù sōng, sōng jìn bù gǎn tǔ yī yǔ. suǒ yǐn yòng sī rén, yán chì zhú zhī, yì bù gǎn jiù, xián cì gǔ. hǎi nèi shì dài fū fāng yuàn sōng tān zhì, wèi yán néng yā sōng zhì qí mìng, shēn yǐ wèi kuài. ér yán yǐ fèi qì jiǔ, wù zhāng quán. wén xuǎn láng gāo jiǎn zhī shù, táng lóng xǔ chéng míng cuī tóng wáng yòng bīn huáng zuǒ zhī bà, wáng gǎo wáng wěi sūn jì lǔ zhī yù, jiē yán zhǔ zhī. guì zhōu xún fǔ wáng xué yì shān dōng xún fǔ hé áo wèi yán guān lùn hé, zhé nǐ zhǐ dǎi xùn. lóng gù yǔ sōng shàn, wěi shì qiān shì fān, qí tā suǒ qiǎn zhú bù jǐn dāng, cháo shì zè mù. zuì hòu yù shǐ chén qí xué yǐ yán fǎ shì hé cuī yuán jí jǐn yī dū du lù bǐng, yán nǐ zhǐ lìng chén zhuàng, jiē zào yán qǐng sǐ, bǐng zhǎng guì nǎi dé jiě. èr rén yǔ sōng bǐ ér gòu yán, yán wèi zhī wù yě. dì shù shǐ xiǎo nèi shù yì yán suǒ, yán fù qì àn, nú shì zhī sōng bì yán zuò, qīn nà jīn qián xiù zhōng. yǐ gù rì yù sōng ér duǎn yán. yán jìn qīng cí wǎng wǎng shī dì zhǐ, sōng wén yì jīng zhì qí shì.
言久貴用事,家富厚,服用豪侈,多通問遺。久之不召,監司府縣吏亦稍慢易之,悒悒不樂。遇元旦、聖壽必上表賀,稱「草土臣」。帝亦漸憐之,復尚書、大學士。至二十四年,帝微覺嵩貪恣,復思言,遣官齎敕召還,盡復少師諸官階,亦加嵩少師,若與言並者。言至,直陵嵩出其上。凡所批答,略不顧嵩,嵩噤不敢吐一語。所引用私人,言斥逐之,亦不敢救,銜次骨。海內士大夫方怨嵩貪忮,謂言能壓嵩制其命,深以為快。而言以廢棄久,務張權。文選郎高簡之戍,唐龍、許成名、崔桐、王用賓、黃佐之罷,王杲、王暐、孫繼魯之獄,皆言主之。貴州巡撫王學益、山東巡撫何鰲為言官論劾,輒擬旨逮訊。龍故與嵩善,暐事牽世蕃,其他所譴逐不盡當,朝士仄目。最後御史陳其學以鹽法事劾崔元及錦衣都督陸炳,言擬旨令陳狀,皆造言請死,炳長跪乃得解。二人與嵩比而構言,言未之悟也。帝數使小內豎詣言所,言負氣岸,奴視之;嵩必延坐,親納金錢袖中。以故日譽嵩而短言。言進青詞往往失帝旨,嵩聞益精治其事。
wèi jǐ, hé tào yì qǐ. yán gù kāng kǎi yǐ jīng jì zì xǔ, sī jiàn lì bù shì gōng. yīn shǎn xī zǒng dū céng xiǎn qǐng fù hé tào, zàn jué zhī. sōng yǔ yuán bǐng méi niè qí jiān, jìng yǐ cǐ bài. jiāng dū rén sū gāng zhě, yán jì qī fù yě, yǎ yǔ xiǎn shàn. xiǎn fāng qǐng fù hé tào, gāng jí chēng yú yán. yán yǐ xiǎn kě bàn, mì shū jiàn zhī, wèi qún chén wú rú xiǎn zhōng zhě. dì lìng yán nǐ zhǐ, yōu jiǎng zhī zhě zài. xiǎn xǐ, yì ruì yì chū shī. dì hū jiàng zhǐ jié zé, yǔ shén lì. sōng chuāi zhī dì yì, suì lì yán hé tào bù kě fù, yǔ qīn yán. yán shǐ dà jù, xiè zuì, qiě yán sōng wèi cháng yì yì, jīn nǎi jǐn wěi yú chén. dì zé yán qiáng jūn xié zhòng, sōng fù téng shū gōng yán, yán yì lì biàn. ér dì yǐ rù sōng zèn, nù bù kě jiě. èr shí qī nián zhēng yuè jǐn duó yán guān jiē, yǐ shàng shū zhì shì, yóu wú yì shā zhī yě. huì yǒu fēi yǔ wén jìn zhōng, wèi yán qù shí yuàn bàng. sōng fù dài chóu luán cǎo zòu jié yán nà xiǎn jīn, jiāo guān wèi jiān lì, shì lián sū gāng, suì xià xiǎn gāng zhào yù. sōng yǔ yuán bǐng móu, zuò xiǎn jiāo jié jìn shì lǜ zhǎn, gāng shù biān, qiǎn guān xiào dǎi yán. yán dǐ tōng zhōu, wén xiǎn suǒ zuò, dà jīng duò chē yuē: yī! wú sǐ yǐ. zài shū sòng yuān, yán: luán fāng jiù dǎi, shàng jiàng yù bù liǎng rì, luán hé yǐ zhī shàng yǔ, yòu hé zhī sōng shū ér fù lì ruò cǐ? gài sōng yǔ cuī yuán bèi zhà wèi zhī yǐ qīng chén. sōng jìng yán yōng wéi shì gòng gōng, qiān gōng xià shì shì wáng mǎng, jiān qiǎo nòng quán fù zǐ zhuān zhèng shì sī mǎ yì. zài nèi zhū chén shòu qí láo lóng, zhī yǒu sōng bù zhī yǒu bì xià. zài wài zhū chén shòu qí qián zhì, yì zhī yǒu sōng bù zhī yǒu bì xià. chén shēng sǐ xì sōng zhǎng wò, wéi guī mìng shèng cí, qū cì bǎo quán. dì bù xǐng. yù chéng, xíng bù shàng shū yù mào jiān zuǒ dōu yù shǐ tú qiáo děng dāng yán sǐ, yuán yì guì yì néng tiáo yǐ shàng. dì bù cóng, qiè zé mào jiān děng, duó qí fèng, yóu jí yán qián bù dài xiāng guān shì. qí nián shí yuè jìng qì yán shì. qī sū liú guǎng xī, cóng zi zhǔ shì kè chéng cóng sūn shàng bǎo chéng cháo qìng, xuē jí wèi mín. yán sǐ shí nián liù shí yǒu qī.
未幾,河套議起。言故慷慨以經濟自許,思建立不世功。因陝西總督曾銑請復河套,贊決之。嵩與元、炳媒孽其間,竟以此敗。江都人蘇綱者,言繼妻父也,雅與銑善。銑方請復河套,綱亟稱於言。言倚銑可辦,密疏薦之,謂群臣無如銑忠者。帝令言擬旨,優獎之者再。銑喜,益銳意出師。帝忽降旨詰責,語甚厲。嵩揣知帝意,遂力言河套不可復,語侵言。言始大懼,謝罪,且言「嵩未嘗異議,今乃盡諉於臣」。帝責言「強君脅眾」,嵩復騰疏攻言,言亦力辨。而帝已入嵩譖,怒不可解。二十七年正月盡奪言官階,以尚書致仕,猶無意殺之也。會有蜚語聞禁中,謂言去時怨謗。嵩復代仇鸞草奏訐言納銑金,交關為奸利,事連蘇綱,遂下銑、綱詔獄。嵩與元、炳謀,坐銑交結近侍律斬,綱戍邊,遣官校逮言。言抵通州,聞銑所坐,大驚墮車曰:「噫!吾死矣。」再疏訟冤,言:「鸞方就逮,上降諭不兩日,鸞何以知上語,又何知嵩疏而附麗若此?蓋嵩與崔元輩詐為之以傾臣。嵩靜言庸違似共工,謙恭下士似王莽,奸巧弄權、父子專政似司馬懿。在內諸臣受其牢籠,知有嵩不知有陛下。在外諸臣受其箝制,亦知有嵩不知有陛下。臣生死系嵩掌握,惟歸命聖慈,曲賜保全。」帝不省。獄成,刑部尚書喻茂堅、左都御史屠僑等當言死,援議貴議能條以上。帝不從,切責茂堅等,奪其俸,猶及言前不戴香冠事。其年十月竟棄言市。妻蘇流廣西,從子主事克承、從孫尚寶丞朝慶,削籍為民。言死時年六十有七。
yán háo mài yǒu jùn cái, zòng héng biàn bó, rén mò néng qū. jì shòu tè juàn, chuāi dì yì bù yù chén xià dǎng bǐ, suì rì yǔ zhū yì lǐ guì rén kàng. dì yǐ wèi bù dǎng, yù yì hòu, rán zú wèi yán sōng suǒ jǐ. yán sǐ, sōng huò jí tiān xià, jiǔ nǎi duō xī yán zhě. ér yán suǒ tuī gǔ xú jiē, hòu zú néng qù sōng wèi míng xiāng. lóng qìng chū, qí jiā shàng shū bái yuān zhuàng, zhào fù qí guān, cì jì zàng, shì wén mǐn. yán shǐ wú zi. qiè yǒu shēn, qī jì ér jià zhī, shēng yī zi. yán sǐ, qī nì zhī guī, mào shén lèi yán. qiě dé guān yǐ, hū bìng sǐ. yán jìng wú hòu.
言豪邁有俊才,縱橫辨博,人莫能屈。既受特眷,揣帝意不欲臣下黨比,遂日與諸議禮貴人抗。帝以為不黨,遇益厚,然卒為嚴嵩所擠。言死,嵩禍及天下,久乃多惜言者。而言所推轂徐階,後卒能去嵩為名相。隆慶初,其家上書白冤狀,詔復其官,賜祭葬,諡文愍。言始無子。妾有身,妻忌而嫁之,生一子。言死,妻逆之歸,貌甚類言。且得官矣,忽病死。言竟無後。
zàn yuē: cōng è xiàn fū yì zūn xìng xiàn dì, běn rén zǐ zhì qíng, gù qí shuō yì rù. yuán qí chū yì wèi cháng bù zhǔn qíng lǐ zhī zhōng, nǎi zhì zāo shí dé jūn, dòng yǐn yì lǐ zì gù, wù kuài ēn chóu. yú shì zhī qí jiàn yì zhī xīn, fēi yǒu quán quán zhōng ài zhī shí, yù yǐn qí jūn yú dāng dào yě. yán suǒ zòu dìng diǎn lǐ, yì duō kě cǎi. ér zhì jiāo qì yì, zú wèi sōng suǒ jǐ. jiū guān zhū rén lì shēn běn mò yǔ suǒ yán shì fēi, gù liǎng bù xiāng yǎn yún.
贊曰:璁、萼、獻夫議尊興獻帝,本人子至情,故其說易入。原其初議未嘗不准情禮之中,乃至遭時得君,動引議禮自固,務快恩仇。於是知其建議之心,非有惓惓忠愛之實,欲引其君於當道也。言所奏定典禮,亦多可采。而志驕氣溢,卒為嵩所擠。究觀諸人立身本末與所言是非,固兩不相掩雲。