xī zōng
◎熹宗
xī zōng dá tiān chǎn dào dūn xiào dǔ yǒu zhāng wén xiāng wǔ jìng mù zhuāng qín zhé huáng dì, huì yóu xiào, guāng zōng zhǎng zǐ yě. mǔ xuǎn shì wáng shì. wàn lì sān shí sān nián shí yī yuè, shén zōng yǐ yuán sūn shēng, zhào gào tiān xià.
熹宗达天阐道敦孝笃友章文襄武靖穆庄勤悊皇帝,讳由校,光宗长子也。母选侍王氏。万历三十三年十一月,神宗以元孙生,诏告天下。
sì shí bā nián, shén zōng yí zhào huáng zhǎng sūn jí shí cè lì, wèi jí xíng. jiǔ yuè yǐ hài, guāng zōng bēng, yí zhào huáng zhǎng zǐ sì huáng dì wèi. qún chén kū lín bì, qǐng jiàn huáng zhǎng zǐ yú qǐn mén, fèng zhì wén huá diàn xíng lǐ, hái jū cí qìng gōng. bǐng zǐ, bān yí zhào. shí xuǎn shì lǐ shì jū qián qīng gōng, lì bù shàng shū zhōu jiā mó děng jí yù shǐ zuǒ guāng dòu shū qǐng xuǎn shì yí gōng, yù shǐ wáng ān shùn shū lùn lǐ kě zhuó jìn yào zhī wù," hóng wán"" yí gōng" èr àn zì shì qǐ. jǐ mǎo, xuǎn shì yí rén shòu diàn. gēng chén, jí huáng dì wèi. zhào shè tiān xià, yǐ míng nián wèi tiān qǐ yuán nián. jǐ chǒu, yǐ shì nián bā yuè yǐ hòu chēng tài chāng yuán nián. xīn mǎo, dǎi liáo dōng zǒng bīng guān lǐ rú bǎi. jiǎ wǔ, yīn tài jiàn wèi jìn zhōng xiōng jǐn yī wèi qiān hù. fēng rǔ bǎo kè shì wèi fèng shèng fū rén, guān qí zi. dōng shí yuè bǐng wǔ, zàng xiǎn huáng dì xiào duān xiǎn huáng hòu yú dìng líng. wù shēn, liáo dōng xún fǔ dōu yù shǐ yuán yīng tài wèi bīng bù shì láng, jīng lüè liáo dōng, dài xióng tíng bì. xīn yǒu, yù jīng yán. rén xū, lǐ bù shàng shū sūn rú yóu jiān dōng gé dà xué shì, yù jī wù. dīng mǎo, huì luán gōng zāi. shí yī yuè bǐng zǐ, zhuī shì huáng bǐ xiào yuán zhēn huáng hòu, shēng mǔ xiào hé huáng tài hòu. shí èr yuè xīn yǒu, fāng cóng zhé zhì shì.
四十八年,神宗遗诏皇长孙及时册立,未及行。九月乙亥,光宗崩,遗诏皇长子嗣皇帝位。群臣哭临毕,请见皇长子于寝门,奉至文华殿行礼,还居慈庆宫。丙子,颁遗诏。时选侍李氏居乾清宫,吏部尚书周嘉谟等及御史左光斗疏请选侍移宫,御史王安舜疏论李可灼进药之误,“红丸”、“移宫”二案自是起。己卯,选侍移仁寿殿。庚辰,即皇帝位。诏赦天下,以明年为天启元年。己丑,以是年八月以后称泰昌元年。辛卯,逮辽东总兵官李如柏。甲午,荫太监魏进忠兄锦衣卫千户。封乳保客氏为奉圣夫人,官其子。冬十月丙午,葬显皇帝、孝端显皇后于定陵。戊申,辽东巡抚都御史袁应泰为兵部侍郎,经略辽东,代熊廷弼。辛酉,御经筵。壬戌,礼部尚书孙如游兼东阁大学士,预机务。丁卯,哕鸾宫灾。十一月丙子,追谥皇妣孝元贞皇后,生母孝和皇太后。十二月辛酉,方从哲致仕。
tiān qǐ yuán nián chūn zhēng yuè gēng chén, xiǎng tài miào. rén chén, zhuī shì wǔ wén dìng děng qī shí sān rén. rén yín, yù shǐ wáng xīn yī qǐng bà kè shì xiāng huǒ tǔ tián, wèi jìn zhōng líng gōng xù lù, bù bào. èr yuè jiǎ chén, yán guān qǐng fù dāng cháo kǒu zòu jí zhào duì zhī diǎn, cóng zhī. jǐ wèi, yù jīng yán. rùn yuè yǐ yǒu, yǐ fēng mái yù qún chén xiū shěng. dīng hài, sūn rú yóu zhì shì. bǐng shēn, chú qí tài huáng zǐ chéng qī shǔ shù jí. wù xū, zhāo hé diàn zāi. sān yuè yǐ mǎo, dà qīng bīng qǔ shěn yáng, zǒng bīng guān yóu shì gōng hè shì xián zhàn sǐ. zǒng bīng guān chén cè tóng zhòng kuí qī jīn zhāng míng shì shuài zhū jiàng yuán liáo, zhàn yú hún hé, jiē bài méi. rén xū, dà qīng bīng qǔ liáo yáng, jīng lüè yuán yīng tài děng sǐ zhī. xún àn yù shǐ zhāng quán bèi zhí, bù qū sǐ. bǐng yín, yù bīng bù:" guó jiā wén wǔ bìng yòng, qǐng chéng píng rì jiǔ, shì wǔ biàn bù chì nú lì, zhì lìng háo jié jiě tǐ. jīn biān jiāng duō gù, dà fēng měng shì shēn zhěn zhèn huái, qí lìng yǒu sī yú shān lín cǎo zé jiān shèn xuǎn jiāng cái." dīng mǎo, jīng shī jiè yán. xià sì yuè rén shēn shuò, rì yǒu shí zhī. jiǎ xū, jìn chāo fā jūn jī. bǐng zǐ, liáo dōng xún fǔ qiān dōu yù shǐ xuē guó yòng wèi bīng bù shì láng, jīng lüè liáo dōng. cān yì wáng huà zhēn wèi yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ guǎng níng. wù yín, mù bīng yú tōng zhōu tiān jīn xuān fǔ dà tóng. jiǎ wǔ, mù bīng yú shǎn xī hé nán shān xī zhè jiāng. wù xū, cè huáng hòu zhāng shì. wǔ yuè dīng wèi, guì zhōu hóng miáo píng. jiǎ yín, jìn é yán. xīn yǒu, shǎn xī dōu zhǐ huī chén yú zhí yǐ gù yuán bīng rù yuán, kuì yú lín míng. wèi jǐ, níng xià yuán liáo bīng kuì yú sān hé. liù yuè guǐ yǒu, hé zōng yàn rù gé. bǐng zǐ, zhū guó zuò rù gé. xióng tíng bì wèi bīng bù shàng shū jiān yòu fù dōu yù shǐ, jīng lüè liáo dōng. xīn sì, bīng bù shàng shū wáng xiàng gān zǒng dū jì liáo jūn wù. qiū qī yuè yǐ sì, shěn liú rù gé. bā yuè bǐng zǐ, zhuó cān jiāng máo wén lóng wèi fù zǒng bīng, zhù shī zhèn jiāng chéng. wù zǐ, háng zhōu dà huǒ, zhào tíng qiáng zào. guǐ sì, tíng xíng. jiǔ yuè rén yín, zàng zhēn huáng dì yú qìng líng. yǐ mǎo, yǒng níng xuān fǔ shǐ shē chóng míng fǎn, shā xún fǔ xú kě qiú, jù chóng qìng, fēn bīng xiàn hé jiāng nà xī lú zhōu. dīng mǎo, xiàn xīng wén, zhī xiàn zhāng zhèn dé sǐ zhī. dōng shí yuè wù chén, yù shǐ zhōu zōng jiàn qǐng chū kè shì yú wài, bù tīng. jǐ shì zhōng ní sī huī zhū qīn xiāng děng xiāng jì yán, jiē zhé wài rèn. bǐng zǐ, shǐ jì xié rù gé. yǐ yǒu, shē chóng míng wéi chéng dū, bù zhèng shǐ zhū xiè yuán gù shǒu. xún zhuó xiè yuán qiān dōu yù shǐ, xún fǔ sì chuān. shí zhù xuān fǔ shǐ nǚ tǔ guān qín liáng yù qǐ bīng tǎo zéi. rén chén, yè xiàng gāo rù gé. shí èr yuè dīng chǒu, xún fǔ hé nán dōu yù shǐ zhāng wǒ xù wèi bīng bù shì láng, tí dū chuān guì jūn wù. shǎn xī xún fǔ yí zhù hàn zhōng, yún yáng xún fǔ yí zhù yí líng. hú guǎng guān jūn yóu wū xiá qū zhōng fú tǎo zéi. gēng chén, yuán liáo zhè bīng huā yú yù tián. xīn mǎo, yǐ xióng tíng bì wáng huà zhēn lǚ yì zhàn shǒu bù hé, qiǎn shǐ xuān yù. shì nián, ān nán tǔ lǔ fān wū sī cáng rù gòng.
天启元年春正月庚辰,享太庙。壬辰,追谥伍文定等七十三人。壬寅,御史王心一请罢客氏香火土田,魏进忠陵工叙录,不报。二月甲辰,言官请复当朝口奏及召对之典,从之。己未,御经筵。闰月乙酉,以风霾谕群臣修省。丁亥,孙如游致仕。丙申,除齐泰、黄子澄戚属戍籍。戊戌,昭和殿灾。三月乙卯,大清兵取沈阳,总兵官尤世功、贺世贤战死。总兵官陈策、童仲揆、戚金、张名世帅诸将援辽,战于浑河,皆败没。壬戌,大清兵取辽阳,经略袁应泰等死之。巡按御史张铨被执,不屈死。丙寅,谕兵部:“国家文武并用,顷承平日久,视武弁不啻奴隶,致令豪杰解体。今边疆多故,大风猛士深轸朕怀,其令有司于山林草泽间慎选将材。”丁卯,京师戒严。夏四月壬申朔,日有食之。甲戌,禁抄发军机。丙子,辽东巡抚佥都御史薛国用为兵部侍郎,经略辽东。参议王化贞为右佥都御史,巡抚广宁。戊寅,募兵于通州、天津、宣府、大同。甲午,募兵于陕西、河南、山西、浙江。戊戌,册皇后张氏。五月丁未,贵州红苗平。甲寅,禁讹言。辛酉,陕西都指挥陈愚直以固原兵入援,溃于临洺。未几,宁夏援辽兵溃于三河。六月癸酉,何宗彦入阁。丙子,朱国祚入阁。熊廷弼为兵部尚书兼右副都御史,经略辽东。辛巳,兵部尚书王象乾总督蓟、辽军务。秋七月乙巳,沈飗入阁。八月丙子,擢参将毛文龙为副总兵,驻师镇江城。戊子,杭州大火,诏停强造。癸巳,停刑。九月壬寅,葬贞皇帝于庆陵。乙卯,永宁宣抚使奢崇明反,杀巡抚徐可求,据重庆,分兵陷合江、纳溪、泸州。丁卯,陷兴文,知县张振德死之。冬十月戊辰,御史周宗建请出客氏于外,不听。给事中倪思辉、朱钦相等相继言,皆谪外任。丙子,史继偕入阁。乙酉,奢崇明围成都,布政使朱燮元固守。寻擢燮元佥都御史,巡抚四川。石砫宣抚使女土官秦良玉起兵讨贼。壬辰,叶向高入阁。十二月丁丑,巡抚河南都御史张我续为兵部侍郎,提督川、贵军务。陕西巡抚移驻汉中,郧阳巡抚移驻夷陵。湖广官军由巫峡趋忠、涪讨贼。庚辰,援辽浙兵哗于玉田。辛卯,以熊廷弼、王化贞屡议战守不合,遣使宣谕。是年,安南、土鲁番、乌斯藏入贡。
èr nián chūn zhēng yuè dīng wèi, yán suí zǒng bīng guān dù wén huàn sì chuān zǒng bīng guān yáng yù mào tǎo yǒng níng zéi. dīng sì, dà qīng bīng qǔ xī píng bǎo, fù jiāng luó yī guì sǐ zhī. zhèn wǔ yíng zǒng bīng guān liú qú qí bǐng zhōng nì zhàn yú píng yáng qiáo, bài méi. wáng huà zhēn zǒu lǘ yáng, yǔ xióng tíng bì děng jù rù guān. cān zhèng gāo bāng zuǒ liú sōng shān, sǐ zhī. rén xū, zhèn shān dōng liú xǐ liáo mín. guǐ hài, bīng bù shàng shū zhāng hè míng shì shī liáo dōng. yǐ chǒu, jīng shī jiè yán. hé tào bù fàn yán suí. yǒng níng zéi jiāng luó gān xiàng yuē jiàng, yǔ guān jūn gòng jī zéi, chéng dū wéi jiě. èr yuè guǐ yǒu, shuǐ xī tǔ tóng zhī ān bāng yàn fǎn, xiàn bì jié ān shùn píng bà zhān yì lóng lǐ, suì wéi guì yáng, xún fǔ dōu yù shǐ lǐ yùn xún àn yù shǐ shǐ yǒng ān gù shǒu. wù yín, miǎn tiān xià dài zhēng qián liáng èr nián jí běi jī jiā pài. lǐ bù yòu shì láng sūn chéng zōng wèi bīng bù shàng shū jiān dōng gé dà xué shì, yù jī wù. jǐ chǒu, sūn chéng zōng jiān lǐ bīng bù shì. sān yuè dīng yǒu shuò, liú yī jing zhì shì. jiǎ chén, yáng wǔ hòu xuē lián guǎn lǐ mù bīng. bīng bù shì láng wáng zài jìn wèi shàng shū jiān yòu fù dōu yù shǐ, jīng lüè liáo jì tiān jīn dēng lái jūn wù. jiǎ yín, cì wén zhèn mèng děng jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà. dīng sì, chì hú guǎng yún nán guǎng xī guān jūn yuán guì zhōu. shì chūn, jǔ nèi cāo. xià sì yuè jiǎ shēn, jīng shī hàn. wǔ yuè wù xū, fù zhāng jū zhèng yuán guān. jǐ hài, lù fāng xiào rú yí sì, xún yǔ jì zàng jí shì. bǐng wǔ, shān dōng bái lián zéi xú hóng rú fǎn, xiàn yùn chéng. guǐ hài, qín liáng yù dù wén huàn pò zéi yú fú tú guān, guān jūn hé wéi chóng qìng, fù zhī. liù yuè wù chén, xú hóng rú xiàn zōu xiàn téng xiàn, téng xiàn zhī xiàn jī wén yìn sǐ zhī. jiā máo wén lóng wèi zǒng bīng guān. guì zhōu zǒng bīng guān zhāng yàn fāng wèi píng mán zǒng bīng guān, cóng xún fǔ dōu yù shǐ wáng sān shàn tǎo shuǐ xī zéi. jǐ sì, qián zǒng bīng guān yáng zhào jī yóu jī chén jiǔ dé shuài bīng tǎo shān dōng zéi. qiū qī yuè jiǎ chén, sōng pān fù shǐ lǐ zhōng chén yuē zǒng bīng guān yáng yù mào móu fù yǒng níng, bù kè, jiē sǐ zhī. zéi gōng dà bà, yóu jī gōng wàn lù zhàn sǐ, suì xiàn zūn yì. guǐ chǒu, shěn liú zhì shì. yǐ mǎo, shén zōng shén zhǔ fù tài miào. gēng shēn, yuán qián bīng kuì yú xīn tiān. guǐ hài, wǔ yì zéi yú hóng zhì zuò luàn, xún fú zhū. bā yuè gēng chén, sūn chéng zōng yǐ yuán guān dū lǐ shān hǎi guān jí jì liáo tiān jīn dēng lái jūn wù. jiǔ yuè jiǎ wǔ shuò, guāng zōng shén zhǔ fù tài miào. rén yín, yù shǐ féng yīng qǐng shè zhōu xiàn bīng, àn mǔ gōng xiǎng, cóng zhī. yǐ mǎo, fēng huáng dì yóu jiǎn wèi xìn wáng. tíng xíng. dōng shí yuè xīn wèi, shuǐ xī zéi fàn yún nán, guān jūn jī bài zhī. xīn sì, guān jūn fù zōu xiàn, qín xú hóng rú děng, shān dōng zéi píng. rén wǔ, zǒng bīng guān lǔ qīn dài dù wén huàn wèi zǒng lǐ, yuán guì zhōu. shí yī yuè guǐ chǒu, zhū xiè yuán zǒng dū sì chuān jūn wù. shí èr yuè jǐ sì, wáng sān shàn fù zǒng bīng liú chāo bài zéi yú lóng lǐ, guì yáng wéi jiě. shì nián, xiān luó rù gòng.
二年春正月丁未,延绥总兵官杜文焕、四川总兵官杨愈懋讨永宁贼。丁巳,大清兵取西平堡,副将罗一贵死之。镇武营总兵官刘渠、祁秉忠逆战于平阳桥,败没。王化贞走闾阳,与熊廷弼等俱入关。参政高邦佐留松山,死之。壬戌,振山东流徙辽民。癸亥,兵部尚书张鹤鸣视师辽东。乙丑,京师戒严。河套部犯延绥。永宁贼将罗乾象约降,与官军共击贼,成都围解。二月癸酉,水西土同知安邦彦反,陷毕节、安顺、平坝、沾益、龙里,遂围贵阳,巡抚都御史李枟、巡按御史史永安固守。戊寅,免天下带征钱粮二年及北畿加派。礼部右侍郎孙承宗为兵部尚书兼东阁大学士,预机务。己丑,孙承宗兼理兵部事。三月丁酉朔,刘一燝致仕。甲辰,阳武侯薛濂管理募兵。兵部侍郎王在晋为尚书兼右副都御史,经略辽、蓟、天津、登、莱军务。甲寅,赐文震孟等进士及第、出身有差。丁巳,敕湖广、云南、广西官军援贵州。是春,举内操。夏四月甲申,京师旱。五月戊戌,复张居正原官。己亥,录方孝孺遗嗣,寻予祭葬及谥。丙午,山东白莲贼徐鸿儒反,陷郓城。癸亥,秦良玉、杜文焕破贼于佛图关,官军合围重庆,复之。六月戊辰,徐鸿儒陷邹县、滕县,滕县知县姬文胤死之。加毛文龙为总兵官。贵州总兵官张彦芳为平蛮总兵官,从巡抚都御史王三善讨水西贼。己巳,前总兵官杨肇基、游击陈九德帅兵讨山东贼。秋七月甲辰,松潘副使李忠臣约总兵官杨愈懋谋复永宁,不克,皆死之。贼攻大坝,游击龚万禄战死,遂陷遵义。癸丑,沈飗致仕。乙卯,神宗神主祔太庙。庚申,援黔兵溃于新添。癸亥,武邑贼于弘志作乱,寻伏诛。八月庚辰,孙承宗以原官督理山海关及蓟、辽、天津、登、莱军务。九月甲午朔,光宗神主祔太庙。壬寅,御史冯英请设州县兵,按亩供饷,从之。乙卯,封皇弟由检为信王。停刑。冬十月辛未,水西贼犯云南,官军击败之。辛巳,官军复邹县,擒徐鸿儒等,山东贼平。壬午,总兵官鲁钦代杜文焕为总理,援贵州。十一月癸丑,朱燮元总督四川军务。十二月己巳,王三善、副总兵刘超败贼于龙里,贵阳围解。是年,暹罗入贡。
sān nián chūn zhēng yuè jǐ yǒu, lǐ bù shì láng zhū guó zhēn, shàng shū gù bǐng qiān, shì láng zhū yán xǐ wèi guǎng wēi, jù lǐ bù shàng shū dōng gé dà xué shì, yù jī wù. yǐ mǎo, hóng yí jù péng hú. guì zhōu guān jūn sān lù jìn tǎo shuǐ xī, fù zǒng bīng liú chāo bài jī yú lù guǎng hé. èr yuè yǐ yǒu, zèng xù zōu xiàn sǐ nàn bó shì mèng chéng guāng jí mǔ kǒng shì, zi hóng lüè. shì yuè, tíng nán jīng jìn xiān. sān yuè guǐ mǎo, cháo xiǎn fèi qí zhǔ lǐ huī. shì chūn, zhèn shān dōng bèi bīng zhōu xiàn. xià sì yuè gēng shēn shuò, jīng shī dì zhèn. jǐ sì, zhū guó zuò zhì shì. wǔ yuè xīn chǒu, sì chuān guān jūn bài zéi yú yǒng níng, shē chóng míng zǒu hóng yá. qiū qī yuè xīn mǎo, nán jīng dà nèi zāi. rén chén, shē chóng míng zǒu lóng chǎng, yǔ ān bāng yàn hé. dīng yǒu, ān nán kòu guǎng xī, xún fǔ dōu yù shǐ hé shì jìn yù què zhī. jǐ hài, shǐ jì xié zhì shì. jiǔ yuè guǐ sì, jǐ shì zhōng chén liáng xùn shū chén fáng wēi sì shì, xià zhèn fǔ sī yù. dōng shí yuè yǐ hài, jīng shī dì zhèn. dīng chǒu, tíng xíng. rùn yuè rén yín, yǐ huáng zǐ shēng, zhào shè tiān xià. shì yuè, wáng sān shàn jiǎo shuǐ xī, lǚ pò zéi, zhì dà fāng. shí yī yuè dīng sì shuò, sì tiān yú nán jiāo. shí èr yuè guǐ sì, fēng lǐ zōng wèi cháo xiǎn guó wáng. wù xū, jīng shī dì zhèn. gēng xū, wèi zhōng xián zǒng dū dōng chǎng. shì nián, xiān luó liú qiú rù gòng.
三年春正月己酉,礼部侍郎朱国祯,尚书顾秉谦,侍郎朱延禧、魏广微,俱礼部尚书东阁大学士,预机务。乙卯,红夷据澎湖。贵州官军三路进讨水西,副总兵刘超败绩于陆广河。二月乙酉,赠恤邹县死难博士孟承光及母孔氏,子弘略。是月,停南京进鲜。三月癸卯,朝鲜废其主李珲。是春,振山东被兵州县。夏四月庚申朔,京师地震。己巳,朱国祚致仕。五月辛丑,四川官军败贼于永宁,奢崇明走红崖。秋七月辛卯,南京大内灾。壬辰,奢崇明走龙场,与安邦彦合。丁酉,安南寇广西,巡抚都御史何士晋御却之。己亥,史继偕致仕。九月癸巳,给事中陈良训疏陈防微四事,下镇抚司狱。冬十月乙亥,京师地震。丁丑,停刑。闰月壬寅,以皇子生,诏赦天下。是月,王三善剿水西,屡破贼,至大方。十一月丁巳朔,祀天于南郊。十二月癸巳,封李倧为朝鲜国王。戊戌,京师地震。庚戌,魏忠贤总督东厂。是年,暹罗、琉球入贡。
sì nián chūn zhēng yuè bǐng chén shuò, cháng xīng mín wú yě qiáo shā zhī xiàn shí yǒu héng zhǔ bù xú kě xíng, xún fú zhū. yǐ chǒu, wáng sān shàn zì dà fāng xuán shī yù fú, bèi zhí sǐ zhī, zhū guān jiāng jiē sǐ. gēng wǔ, hé zōng yàn zú. èr yuè dīng yǒu, jì zhōu yǒng píng shān hǎi guān dì zhèn, huài chéng guō lú shè. jiǎ yín, jīng shī dì zhèn, gōng diàn dòng yáo yǒu shēng. dì bù yù. sān yuè dīng sì, jí yù. gēng shēn, háng zhōu bīng biàn. shì yuè, jīng shī lǚ dì zhèn. xià wǔ yuè jiǎ yín shuò, fú níng bīng biàn, yǒu sī fǔ dìng zhī. liù yuè guǐ wèi, zuǒ fù dōu yù shǐ yáng lián hé wèi zhōng xián èr shí sì dà zuì, nán běi zhū chén lùn zhōng xián zhě xiāng jì, jiē bù nà. bǐng shēn, dà yǔ báo. zhàng shā gōng bù láng zhōng wàn jing, dǎi zhàng yù shǐ lín rǔ zhù. qiū qī yuè xīn yǒu, yè xiàng gāo zhì shì. guǐ hài, hé jué xú zhōu. zhèn shān dōng jī. dōng shí yuè, xuē lì bù shì láng chén yú tíng fù dōu yù shǐ yáng lián qiān dōu yù shǐ zuǒ guāng dòu jí. shí yī yuè jǐ sì, hán kuàng zhì shì. shì yuè, guì zhōu guān bīng bài zéi yú pǔ dìng, jìn zhì zhī jīn, pò zhī. shí èr yuè xīn sì, dǎi nèi gé zhōng shū wāng wén yán xià zhèn fǔ sī yù. bǐng shēn, zhū guó zhēn zhì shì. guǐ mǎo, nán jīng dì zhèn rú léi. shì yuè, liǎng dāng mín biàn, shā zhī xiàn niú de yòng.
四年春正月丙辰朔,长兴民吴野樵杀知县石有恒、主簿徐可行,寻伏诛。乙丑,王三善自大方旋师遇伏,被执死之,诸官将皆死。庚午,何宗彦卒。二月丁酉,蓟州、永平、山海关地震,坏城郭庐舍。甲寅,京师地震,宫殿动摇有声。帝不豫。三月丁巳,疾愈。庚申,杭州兵变。是月,京师屡地震。夏五月甲寅朔,福宁兵变,有司抚定之。六月癸未,左副都御史杨涟劾魏忠贤二十四大罪,南北诸臣论忠贤者相继,皆不纳。丙申,大雨雹。杖杀工部郎中万燝,逮杖御史林汝翥。秋七月辛酉,叶向高致仕。癸亥,河决徐州。振山东饥。冬十月,削吏部侍郎陈于廷、副都御史杨涟、佥都御史左光斗籍。十一月己巳,韩爌致仕。是月,贵州官兵败贼于普定,进至织金,破之。十二月辛巳,逮内阁中书汪文言下镇抚司狱。丙申,朱国祯致仕。癸卯,南京地震如雷。是月,两当民变,杀知县牛得用。
wǔ nián chūn zhēng yuè guǐ hài, dà qīng bīng qǔ lǚ shùn. wù yín, yǐ qìng líng gōng chéng, yǔ wèi zhōng xián děng yīn lài. shì yuè, zǒng lǐ lǔ qīn liú chāo děng zì zhī jīn xuán shī, wèi zéi suǒ xí, zhū yíng bīng kuì. sān yuè jiǎ yín. shì diàn yú xiān shī kǒng zǐ. bǐng yín, cì yú huáng děng jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà. jiǎ xū, zhū xiè yuán zǒng dū yún guì chuān hú guǎng xī jūn wù, tǎo ān bāng yàn. dīng chǒu, yàn wāng wén yán yù, dǎi yáng lián zuǒ guāng dòu yuán huà zhōng wèi dà zhōng zhōu cháo ruì gù dà zhāng, xuē shàng shū zhào nán xīng děng jí. wèi jǐ, lián děng dǎi zhì, xià zhèn fǔ sī yù, xiāng jì sǐ yù zhōng. xià sì yuè jǐ hài, xuē dà xué shì liú yī jing jí. wǔ yuè guǐ hài, jǐ shì zhōng yáng suǒ xiū qǐng yǐ" tǐng jī"" hóng wán"" yí gōng" sān àn biān cì chéng shū, cóng zhī. yǐ chǒu, sì dì yú běi jiāo. gēng wǔ, xíng zōng shì xiàn lù fǎ. liù yuè bǐng xū, zhū yán xǐ zhì shì. qiū qī yuè rén xū, huǐ shǒu shàn shū yuàn. rén shēn, hán kuàng xuē jí. jiǎ xū, zhuī lùn wàn lì xīn hài dīng sì guǐ hài sān jīng chá, shàng shū lǐ sān cái gù xiàn chéng děng xuē jí. bā yuè rén wǔ, huǐ tiān xià dōng lín jiǎng xué shū yuàn. xuē shàng shū sūn shèn xíng děng jí. wù zǐ, lǐ bù shàng shū zhōu rú pán jiān dōng gé dà xué shì, shì láng dīng shào shì huáng lì jí wéi lǐ bù shàng shū, shǎo zhān shì féng quán wèi lǐ bù yòu shì láng, bìng jiān dōng gé dà xué shì, yù jī wù. jǐ hài, wèi guǎng wēi bà. rén yín, xióng tíng bì qì shì, chuán shǒu jiǔ biān. jiǔ yuè rén zǐ, liáo dōng fù zǒng bīng lǔ zhī jiǎ bài méi yú liǔ hé. dōng shí yuè jǐ mǎo, bīng bù shàng shū gāo dì jīng lüè liáo jì dēng lái tiān jīn jūn wù. bǐng xū, tíng xíng. gēng yín, sūn chéng zōng zhì shì. bǐng shēn, dǎi zhōng shū shè rén wú huái xián xià zhèn fǔ sī yù, zhàng shā zhī. gēng zǐ, yǐ huáng zǐ shēng, zhào shè tiān xià. shí yī yuè rén zǐ, zhōu rú pán zhì shì. shí èr yuè yǐ yǒu, bǎng dōng lín dǎng rén xìng míng, bān shì tiān xià. wù zǐ, shù qián shàng shū zhào nán xīng. shì nián, liú qiú wū sī cáng rù gòng.
五年春正月癸亥,大清兵取旅顺。戊寅,以庆陵工成,予魏忠贤等荫赉。是月,总理鲁钦、刘超等自织金旋师,为贼所袭,诸营兵溃。三月甲寅。释奠于先师孔子。丙寅,赐余煌等进士及第、出身有差。甲戌,朱燮元总督云、贵、川、湖、广西军务,讨安邦彦。丁丑,谳汪文言狱,逮杨涟、左光斗、袁化中、魏大中、周朝瑞、顾大章,削尚书赵南星等籍。未几,涟等逮至,下镇抚司狱,相继死狱中。夏四月己亥,削大学士刘一燝籍。五月癸亥,给事中杨所修请以“梃击”、“红丸”、“移宫”三案编次成书,从之。乙丑,祀地于北郊。庚午,行宗室限录法。六月丙戌,朱延禧致仕。秋七月壬戌,毁首善书院。壬申,韩爌削籍。甲戌,追论万历辛亥、丁巳、癸亥三京察,尚书李三才、顾宪成等削籍。八月壬午,毁天下东林讲学书院。削尚书孙慎行等籍。戊子,礼部尚书周如磐兼东阁大学士,侍郎丁绍轼、黄立极为礼部尚书,少詹事冯铨为礼部右侍郎,并兼东阁大学士,预机务。己亥,魏广微罢。壬寅,熊廷弼弃市,传首九边。九月壬子,辽东副总兵鲁之甲败没于柳河。冬十月己卯,兵部尚书高第经略辽、蓟、登、莱、天津军务。丙戌,停刑。庚寅,孙承宗致仕。丙申,逮中书舍人吴怀贤下镇抚司狱,杖杀之。庚子,以皇子生,诏赦天下。十一月壬子,周如磐致仕。十二月乙酉,榜东林党人姓名,颁示天下。戊子,戍前尚书赵南星。是年,琉球、乌斯藏入贡。
liù nián chūn zhēng yuè wù wǔ, xiū sān cháo yào diǎn. dīng mǎo, dà qīng bīng wéi níng yuǎn, zǒng bīng guān mǎn guì níng qián dào cān zhèng yuán chóng huàn gù shǒu. jǐ sì, wéi jiě. èr yuè yǐ hài, yuán chóng huàn wèi qiān dōu yù shǐ, zhuān lǐ jūn wù, réng zhù níng yuǎn. wù xū, yǐ sū háng zhī zào tài jiàn lǐ shí zòu, dǎi qián yìng tiān xún fǔ zhōu qǐ yuán, lì bù zhǔ shì zhōu shùn chāng, zuǒ dōu yù shǐ gāo pān lóng, yù dé móu chāng qī, yù shǐ lǐ yīng shēng zhōu zōng jiàn huáng zūn sù. pān lóng fù shuǐ sǐ, qǐ yuán děng xià zhèn fǔ sī yù, xiāng jì sǐ yù zhōng. jǐ hài. jì rì yú dōng jiāo. sān yuè dīng wèi, shè gè biān zhèn jiān jūn nèi chén. tài jiàn liú yīng kūn zhèn shǒu shān hǎi guān, dà xué shì dīng shào shì bīng bù shàng shū wáng yǒng guāng děng lǚ jiàn bù tīng. lùn níng yuǎn jiě wéi gōng, fēng wèi zhōng xián cóng zǐ liáng qīng sù níng bó. gēng xū, ān bāng yàn fàn guì zhōu, guān jūn bài jī, zǒng lǐ lǔ qīn sǐ zhī. rén zǐ, yuán chóng huàn xún fǔ liáo dōng shān hǎi. xià sì yuè dīng chǒu, mìng nán jīng shǒu bèi nèi chén sōu kuò yìng tiān gè fǔ zhù kù yín, chōng diàn gōng bīng xiǎng. wù xū, dīng shào shì zú. wǔ yuè wù shēn, wáng gōng chǎng zāi, sǐ zhě shén zhòng. jǐ yǒu, yǐ hàn zāi chì qún chén xiū shěng. guǐ hài, cháo tiān gōng zāi. liù yuè bǐng zǐ, jīng shī dì zhèn, líng qiū dì zhèn jīng yuè. rén wǔ, hé jué guǎng wǔ. xīn mǎo, sān cháo yào diǎn chéng, kān bù zhōng wài. rùn yuè xīn chǒu, xún fǔ zhè jiāng qiān dōu yù shǐ pān rǔ zhēn qǐng jiàn wèi zhōng xián shēng cí, xǔ zhī. sì shì jiàn cí jǐ biàn tiān xià. rén yín, féng quán bà. rén zǐ, zhū xiè yuán yǐ yōu qù, piān yuán xún fǔ dōu yù shǐ mǐn mèng dé dài zhī. shì xià, jīng shī dà shuǐ, jiāng běi shān dōng hàn huáng. qiū qī yuè xīn wèi shuò, rì dāng shí, yīn yún bú jiàn. xīn sì, xià qián yáng zhōu zhī fǔ liú duó zhào yù, shā zhī. bǐng xū, lǐ bù shì láng shī fèng lái zhāng ruì tú, zhān shì lǐ guó mù pǔ, jù lǐ bù shàng shū dōng gé dà xué shì, yù jī wù. bā yuè, shǎn xī liú zéi qǐ, yóu bǎo níng fàn guǎng yuán. jiǔ yuè gēng yín, gù bǐng qiān zhì shì. rén chén, huáng jí diàn chéng, tíng xíng. jǐ hài, wèi liáng qīng jìn fēng sù níng hóu. shì yuè, cān jiāng yáng míng huī jī chì zhāo yù shuǐ xī zéi, bèi shā. shì qiū, jiāng běi dà shuǐ, hé nán huáng. dōng shí yuè wù shēn, jìn wèi zhōng xián jué shàng gōng, wèi liáng qīng níng guó gōng, yǔ gào quàn, jiā cì zhuāng tián yī qiān qǐng. jǐ yǒu, yǐ huáng jí diàn chéng zhào tiān xià, guān jiàng zá liú shēng shòu zhě jiǔ bǎi liù shí wǔ rén. guǐ chǒu, gǎi xiū guāng zōng shí lù. shí yī yuè gēng yín, yǔ wèi liáng qīng tiě quàn. shí èr yuè wù shēn, nán jīng dì zhèn. jiǎ zǐ, xún zhōu zéi shā shǒu bèi cài rén lóng. shì nián, ān nán wū sī cáng liú qiú rù gòng.
六年春正月戊午,修《三朝要典》。丁卯,大清兵围宁远,总兵官满桂、宁前道参政袁崇焕固守。己巳,围解。二月乙亥,袁崇焕为佥都御史,专理军务,仍驻宁远。戊戌,以苏杭织造太监李实奏,逮前应天巡抚周起元,吏部主事周顺昌,左都御史高攀龙,谕德缪昌期,御史李应升、周宗建、黄尊素。攀龙赴水死,起元等下镇抚司狱,相继死狱中。己亥。祭日于东郊。三月丁未,设各边镇监军内臣。太监刘应坤镇守山海关,大学士丁绍轼、兵部尚书王永光等屡谏不听。论宁远解围功,封魏忠贤从子良卿肃宁伯。庚戌,安邦彦犯贵州,官军败绩,总理鲁钦死之。壬子,袁崇焕巡抚辽东、山海。夏四月丁丑,命南京守备内臣搜括应天各府贮库银,充殿工、兵饷。戊戌,丁绍轼卒。五月戊申,王恭厂灾,死者甚众。己酉,以旱灾敕群臣修省。癸亥,朝天宫灾。六月丙子,京师地震,灵丘地震经月。壬午,河决广武。辛卯,《三朝要典》成,刊布中外。闰月辛丑,巡抚浙江佥都御史潘汝桢请建魏忠贤生祠,许之。嗣是建祠几遍天下。壬寅,冯铨罢。壬子,朱燮元以忧去,偏沅巡抚都御史闵梦得代之。是夏,京师大水,江北、山东旱蝗。秋七月辛未朔,日当食,阴云不见。辛巳,下前扬州知府刘铎诏狱,杀之。丙戌,礼部侍郎施凤来、张瑞图,詹事李国〈木普〉,俱礼部尚书东阁大学士,预机务。八月,陕西流贼起,由保宁犯广元。九月庚寅,顾秉谦致仕。壬辰,皇极殿成,停刑。己亥,魏良卿进封肃宁侯。是月,参将杨明辉赍敕招谕水西贼,被杀。是秋,江北大水,河南蝗。冬十月戊申,进魏忠贤爵上公,魏良卿宁国公,予诰券,加赐庄田一千顷。己酉,以皇极殿成诏天下,官匠杂流升授者九百六十五人。癸丑,改修《光宗实录》。十一月庚寅,予魏良卿铁券。十二月戊申,南京地震。甲子,浔州贼杀守备蔡人龙。是年,安南、乌斯藏、琉球入贡。
qī nián chūn zhēng yuè xīn wèi, zhèn fèng yáng jī. yǐ hài, tài jiàn tú wén fǔ zǒng dū tài cāng yín kù jié shèn kù, cuī wén shēng lǐ míng dào tí dū cáo yùn hé dào, hé jīng shī tōng zhōu zhū cāng. xīn mǎo, miǎn què tóng guān xián yáng shāng shuì. èr yuè rén xū, xiū lóng dé diàn. sān yuè guǐ yǒu, fēng chéng hóu lǐ chéng zuò qǐng kāi cǎi zhū chí tóng kuàng, bù xǔ. wù zǐ, chéng chéng mín biàn, shā zhī xiàn zhāng dòu yào. shì chūn, dà qīng bīng zhēng cháo xiǎn. xià sì yuè dīng yǒu, xià qián shì láng wáng zhī cǎi zhèn fǔ sī yù, sǐ yù zhōng. wǔ yuè jǐ sì, jiàn shēng lù wàn líng qǐng jiàn wèi zhōng xián shēng cí yú tài xué páng, sì lǐ rú kǒng zǐ, xǔ zhī. bǐng zǐ, dà qīng bīng wéi jǐn zhōu. guǐ sì, gōng níng yuǎn. liù yuè gēng zǐ, jǐn zhōu wéi jiě. qiū qī yuè yǐ chǒu shuò, dì bù yù. bǐng yín, bà yuán chóng huàn. jǐ mǎo, fēng wèi zhōng xián sūn péng yì wèi ān píng bó. rén wǔ, shù sūn shèn xíng. dīng hài, hǎi zéi kòu guǎng dōng. shì yuè, zhè jiāng dà shuǐ. bā yuè bǐng shēn, jiā wèi liáng qīng tài shī, wèi péng yì shǎo shī. wù xū, zhōng jí jiàn jí èr diàn chéng. yǐ sì, zhào jiàn gé bù kē dào zhū chén yú qián qīng gōng, yù yǐ wèi zhōng xián wáng tǐ gān zhōng zhēn kě jì dà shì. fēng zhōng xián zhí liáng dòng wèi dōng ān hóu. jiǎ yín, dà jiàn. yǐ mǎo, bēng yú qián qīng gōng, nián èr shí sān. yí zhào yǐ huáng dì wǔ dì xìn wáng yóu jiǎn sì huáng dì wèi. dōng shí yuè gēng zǐ, shàng zūn shì, miào hào xī zōng, zàng dé líng.
七年春正月辛未,振凤阳饥。乙亥,太监涂文辅总督太仓银库、节慎库,崔文升、李明道提督漕运河道,核京师、通州诸仓。辛卯,免榷潼关、咸阳商税。二月壬戌,修隆德殿。三月癸酉,丰城侯李承祚请开采珠池、铜矿,不许。戊子,澄城民变,杀知县张斗耀。是春,大清兵征朝鲜。夏四月丁酉,下前侍郎王之寀镇抚司狱,死狱中。五月己巳,监生陆万龄请建魏忠贤生祠于太学旁,祀礼如孔子,许之。丙子,大清兵围锦州。癸巳,攻宁远。六月庚子,锦州围解。秋七月乙丑朔,帝不豫。丙寅,罢袁崇焕。己卯,封魏忠贤孙鹏翼为安平伯。壬午,戍孙慎行。丁亥,海贼寇广东。是月,浙江大水。八月丙申,加魏良卿太师,魏鹏翼少师。戊戌,中极、建极二殿成。乙巳,召见阁部、科道诸臣于乾清宫,谕以魏忠贤、王体乾忠贞可计大事。封忠贤侄良栋为东安侯。甲寅,大渐。乙卯,崩于乾清宫,年二十三。遗诏以皇第五弟信王由检嗣皇帝位。冬十月庚子,上尊谥,庙号熹宗,葬德陵。
zàn yuē: míng zì shì zōng ér hòu, gāng jì rì yǐ líng yí, shén zōng mò nián, fèi huài jí yǐ. suī yǒu gāng míng yīng wǔ zhī jūn, yǐ nán fù zhèn. ér zhòng yǐ dì zhī yōng nuò, fù sì qiè bǐng, làn shǎng yín xíng, zhōng liáng cǎn huò, yì zhào lí xīn, suī yù bù wáng, hé kě dé zāi.
赞曰:明自世宗而后,纲纪日以陵夷,神宗末年,废坏极矣。虽有刚明英武之君,已难复振。而重以帝之庸懦,妇寺窃柄,滥赏淫刑,忠良惨祸,亿兆离心,虽欲不亡,何可得哉。