zhuāng liè dì èr
◎庄烈帝二
shí yī nián chūn zhēng yuè dīng chǒu, hóng chéng chóu bài zéi yú zǐ tóng, zéi hái zǒu shǎn xī. dīng hài, cái nán jīng rǒng guān. èr yuè jiǎ chén, gǎi hé nán xún àn yù shǐ zhāng rèn xué wèi zǒng bīng guān. sān yuè wù yín, hè féng shèng zhì shì. shì yuè, lǐ zì chéng zì táo zhōu chū fān dì, zǒng bīng guān cáo biàn jiāo zhuī pò zhī, fù rù sāi, zǒu xī hé lǐ xiàn. xià sì yuè xīn chǒu, zhāng xiàn zhōng wěi jiàng yú gǔ chéng, xióng wén càn shòu zhī. wù shēn, zhāng zhì fā zhì shì. jǐ yǒu, yíng huò nì xíng, yù tíng chén xiū shěng. wǔ yuè guǐ hài shuò, cè shì kǎo xuǎn guān yú zhōng zuǒ mén. liù yuè guǐ sì, ān mín chǎng zāi, huài chéng yuán, shāng wàn yú rén. rén yín, kǒng zhēn yùn zhì shì. yǐ mǎo, bīng bù shàng shū yáng sì chāng hù bù shàng shū chéng guó xiáng lǐ bù shì láng fāng féng nián gōng bù shì láng cài guó yòng jù lǐ bù shàng shū, dà lǐ shǎo qīng fàn fù cuì wèi lǐ bù shì láng, bìng jiān dōng gé dà xué shì, yù jī wù. sì chāng réng zhǎng bīng bù. shì yuè, liǎng jī shān dōng hé nán dà hàn huáng. qiū qī yuè yǐ chǒu, shǎo zhān shì huáng dào zhōu yǐ lùn yáng sì chāng duó qíng, zhé àn chá sī zhào mó. bā yuè wù xū, yǐ zāi yì lǚ jiàn, zhāi jū yǒng shòu gōng, yù tíng chén xiū shěng. guǐ chǒu, fù guān zhì shì. wù wǔ, tíng xíng. liú zéi luó rǔ cái děng zì shǎn zhōu fàn xiāng yáng. jiǔ yuè, shǎn xī shān xī hàn jī. xīn sì, dà qīng bīng rù qiáng zi lǐng, zǒng dū jì liáo bīng bù shì láng wú ā héng sǐ zhī. guǐ wèi, jīng shī jiè yán. dōng shí yuè guǐ sì, lú xiàng shēng rù yuán, zhào duì yú wǔ yīng diàn. jiǎ wǔ, kuò mǎ. lú xiàng shēng gāo qǐ qián fēn dū yuán jūn. shì yuè, hóng chéng chóu cáo biàn jiāo dà pò zéi yú tóng guān nán yuán, lǐ zì chéng yǐ shù qí dùn. shí yī yuè wù chén, dà qīng bīng kè gāo yáng, zhì shì dà xué shì sūn chéng zōng sǐ zhī. wù zǐ, bà lú xiàng shēng, dài zuì lì gōng. liú yǔ liàng zì qǐng shì shī, xǔ zhī. shì yuè, luó rǔ cái jiàng. shí èr yuè gēng zǐ, fāng féng nián bà. lú xiàng shēng bīng bài yú jù lù, sǐ zhī. wù shēn, sūn chuán tíng wèi bīng bù shì láng dū yuán jūn. zhēng hóng chéng chóu rù wèi. shì nián, tǔ lǔ fān liú qiú rù gòng.
十一年春正月丁丑,洪承畴败贼于梓潼,贼还走陕西。丁亥,裁南京冗官。二月甲辰,改河南巡按御史张任学为总兵官。三月戊寅,贺逢圣致仕。是月,李自成自洮州出番地,总兵官曹变蛟追破之,复入塞,走西和、礼县。夏四月辛丑,张献忠伪降于谷城,熊文灿受之。戊申,张至发致仕。己酉,荧惑逆行,谕廷臣修省。五月癸亥朔,策试考选官于中左门。六月癸巳,安民厂灾,坏城垣,伤万余人。壬寅,孔贞运致仕。乙卯,兵部尚书杨嗣昌、户部尚书程国祥、礼部侍郎方逢年、工部侍郎蔡国用俱礼部尚书,大理少卿范复粹为礼部侍郎,并兼东阁大学士,预机务。嗣昌仍掌兵部。是月,两畿、山东、河南大旱蝗。秋七月乙丑,少詹事黄道周以论杨嗣昌夺情,谪按察司照磨。八月戊戌,以灾异屡见,斋居永寿宫,谕廷臣修省。癸丑,傅冠致仕。戊午,停刑。流贼罗汝才等自陕州犯襄阳。九月,陕西、山西旱饥。辛巳,大清兵入墙子岭,总督蓟辽兵部侍郎吴阿衡死之。癸未,京师戒严。冬十月癸巳,卢象升入援,召对于武英殿。甲午,括马。卢象升、高起潜分督援军。是月,洪承畴、曹变蛟大破贼于潼关南原,李自成以数骑遁。十一月戊辰,大清兵克高阳,致仕大学士孙承宗死之。戊子,罢卢象升,戴罪立功。刘宇亮自请视师,许之。是月,罗汝才降。十二月庚子,方逢年罢。卢象升兵败于巨鹿,死之。戊申,孙传庭为兵部侍郎督援军。征洪承畴入卫。是年,土鲁番、琉球入贡。
shí èr nián chūn zhēng yuè jǐ wèi shuò, yǐ shí shì duō jiān, què tíng chén hè. gēng shēn, dà qīng bīng rù jǐ nán, dé wáng yóu shū bèi zhí, bù zhèng shǐ zhāng bǐng wén děng sǐ zhī. wù chén, liú yǔ liàng sūn chuán tíng huì shī shí bā wàn yú jìn zhōu, bù gǎn jìn. dīng chǒu, gǎi hóng chéng chóu zǒng dū jì liáo, sūn chuán tíng zǒng dū bǎo dìng shān dōng hé běi. èr yuè yǐ wèi, liú yǔ liàng bà. dà qīng bīng běi guī. sān yuè bǐng yín, chū qīng shān kǒu. fán shēn rù èr qiān lǐ, yuè wǔ yuè, xià jī nèi shān dōng qī shí yú chéng. bǐng zǐ, jiā shang xiào chún huáng tài hòu shì, zhào tiān xià. xià sì yuè wù shēn, chéng guó xiáng zhì shì. shì yuè, zuǒ liáng yù jī jiàng zéi shǒu lǐ wàn qìng. wǔ yuè jiǎ zǐ, lǐ bù shì láng yáo míng gōng zhāng sì zhī, bīng bù shì láng wèi zhào chéng, jù lǐ bù shàng shū jiān dōng gé dà xué shì, yù jī wù. yǐ chǒu, zhāng xiàn zhōng pàn yú gǔ chéng, luó rǔ cái děng qǐ yīng zhī, xiàn fáng xiàn. yǐ hài, xuē sūn chuán tíng jí, xún dǎi xià yù. liù yuè, jī nèi shān dōng hé nán shān xī hàn huáng. jǐ yǒu, chōu liàn gè zhèn jīng bīng, fù jiā zhēng liàn xiǎng. qiū qī yuè rén shēn, zuǒ liáng yù tǎo zhāng xiàn zhōng, bài jī yú luó hóu shān, zǒng bīng guān luó dài bèi zhí sǐ zhī. xióng wén càn xuē jí, xún dǎi xià yù. bā yuè guǐ sì, zhào zhū fēng jiāng shī shì xún fǔ dōu yù shǐ yán jì zǔ, zǒng bīng guān ní chǒng zǔ kuān, nèi chén dèng xī zhào sūn mào lín děng sān shí sān rén, jù qì shì. jǐ hài, miǎn táng xiàn děng sì shí zhōu xiàn qù nián tián zū zhī bàn. rén zǐ, dà xué shì yáng sì chāng dū shī tǎo zéi, zǒng dū yǐ xià bìng tīng jié zhì. dōng shí yuè jiǎ shēn shuò, yáng sì chāng shì shī xiāng yáng. jiǎ wǔ, zuǒ liáng yù wèi píng zéi jiāng jūn. bǐng shēn, qīn dìng bǎo mín sì shì quán shū chéng, bān bù tiān xià. shí yī yuè xīn sì, sì tiān yú nán jiāo. shí èr yuè, luó rǔ cái fàn sì chuān. bǐng wǔ, xià bīng bù shàng shū fù zōng lóng yú yù. shì nián, liú qiú rù gòng.
十二年春正月己未朔,以时事多艰,却廷臣贺。庚申,大清兵入济南,德王由枢被执,布政使张秉文等死之。戊辰,刘宇亮、孙传庭会师十八万于晋州,不敢进。丁丑,改洪承畴总督蓟、辽,孙传庭总督保定、山东、河北。二月乙未,刘宇亮罢。大清兵北归。三月丙寅,出青山口。凡深入二千里,阅五月,下畿内、山东七十余城。丙子,加上孝纯皇太后谥,诏天下。夏四月戊申,程国祥致仕。是月,左良玉击降贼首李万庆。五月甲子,礼部侍郎姚明恭、张四知,兵部侍郎魏照乘,俱礼部尚书兼东阁大学士,预机务。乙丑,张献忠叛于谷城,罗汝才等起应之,陷房县。乙亥,削孙传庭籍,寻逮下狱。六月,畿内、山东、河南、山西旱蝗。己酉,抽练各镇精兵,复加征练饷。秋七月壬申,左良玉讨张献忠,败绩于罗猴山,总兵官罗岱被执死之。熊文灿削籍,寻逮下狱。八月癸巳,诏诛封疆失事巡抚都御史颜继祖,总兵官倪宠、祖宽,内臣邓希诏、孙茂霖等三十三人,俱弃市。己亥,免唐县等四十州县去年田租之半。壬子,大学士杨嗣昌督师讨贼,总督以下并听节制。冬十月甲申朔,杨嗣昌誓师襄阳。甲午,左良玉为平贼将军。丙申,《钦定保民四事全书》成,颁布天下。十一月辛巳,祀天于南郊。十二月,罗汝才犯四川。丙午,下兵部尚书傅宗龙于狱。是年,琉球入贡。
shí sān nián chūn rùn zhēng yuè yǐ yǒu, zhèn zhēn dìng jī. wù zǐ, zhèn jīng shī jī mín. guǐ mǎo, zhèn shān dōng jī. èr yuè rén zǐ shuò, sì rì yú dōng jiāo. wù wǔ, zǒng dū shǎn xī sān biān shì láng zhèng chóng jiǎn dà pò zhāng xiàn zhōng yú tài píng xiàn zhī mǎ nǎo shān, xiàn zhōng zǒu guī zhōu. wù yín, yǐ jiǔ hàn qiú zhí yán. sān yuè jiǎ shēn, dǎo yǔ. bǐng xū, dà fēng mái, zhào qīng xíng yù. wù zǐ, bà gè zhèn nèi chén. bǐng shēn, cì wèi zǎo dé děng jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà. wù xū, zhèn jī nèi jī. dīng wèi, miǎn hé běi sān fǔ bū fù. xià sì yuè wù wǔ, dǎi jiāng xī xún fǔ qiān dōu yù shǐ jiě xué lóng jí suǒ jǔ huáng dào zhōu. jǐ mǎo, lì bù shàng shū xiè shēng wèi lǐ bù shàng shū, lǐ bù shì láng chén yǎn yǐ yuán guān bìng jiān dōng gé dà xué shì, yù jī wù. wǔ yuè, luó rǔ cái fàn kuí zhōu, shí zhù nǚ guān qín liáng yù lián zhàn què zhī. jiǎ shēn, sì dì yú běi jiāo. gēng xū, yáo míng gōng zhì shì. liù yuè xīn hài shuò, zǒng bīng guān hè rén lóng děng fēn dào zhú zéi, bài zhī, luó rǔ cái zǒu dà níng. gēng wǔ, cài guó yòng zú. xīn wèi, xuē guó guān bà. qiū qī yuè gēng chén shuò, jī nèi bǔ huáng. jǐ chǒu, fā tǎng zhèn bèi huáng zhōu xiàn. xīn mǎo, zuǒ liáng yù jí jīng yíng zǒng bīng guān sūn yīng yuán děng dà pò luó rǔ cái yú xīng shān. rǔ cái zǒu wū shān, yǔ zhāng xiàn zhōng hé. bā yuè jiǎ xū, zhèn jiāng běi jī. jiǔ yuè, shǎn xī guān jūn wéi lǐ zì chéng yú bā xī yú fù shān zhōng, zì chéng zǒu miǎn. guǐ sì, zhāng xiàn zhōng xiàn dà chāng, zǒng bīng guān zhāng lìng zhàn sǐ. xún xiàn jiàn zhōu mián zhōu. dōng shí yuè guǐ chǒu, xióng wén càn qì shì. shí yī yuè, yáng sì chāng jìn jūn chóng qìng. dīng hài, sì tiān yú nán jiāo. wù zǐ, nán jīng dì zhèn. shí èr yuè dīng wèi shuò, yán jūn jī chāo chuán zhī jìn. xīn hài, zhāng xiàn zhōng xiàn lú zhōu. yǐ mǎo, dǎi xuē guó guān. shì yuè, lǐ zì chéng zì hú guǎng zǒu hé nán, jī mín fù zhī, lián xiàn yí yáng yǒng níng, shā wàn ān wáng cǎi è, xiàn yǎn shī, shì dà chì. shì nián, liǎng jī shān dōng hé nán shān shǎn hàn huáng, rén xiāng shí.
十三年春闰正月乙酉,振真定饥。戊子,振京师饥民。癸卯,振山东饥。二月壬子朔,祀日于东郊。戊午,总督陕西三边侍郎郑崇俭大破张献忠于太平县之玛瑙山,献忠走归州。戊寅,以久旱求直言。三月甲申,祷雨。丙戌,大风霾,诏清刑狱。戊子,罢各镇内臣。丙申,赐魏藻德等进士及第、出身有差。戊戌,振畿内饥。丁未,免河北三府逋赋。夏四月戊午,逮江西巡抚佥都御史解学龙及所举黄道周。己卯,吏部尚书谢升为礼部尚书,礼部侍郎陈演以原官并兼东阁大学士,预机务。五月,罗汝才犯夔州,石砫女官秦良玉连战却之。甲申,祀地于北郊。庚戌,姚明恭致仕。六月辛亥朔,总兵官贺人龙等分道逐贼,败之,罗汝才走大宁。庚午,蔡国用卒。辛未,薛国观罢。秋七月庚辰朔,畿内捕蝗。己丑,发帑振被蝗州县。辛卯,左良玉及京营总兵官孙应元等大破罗汝才于兴山。汝才走巫山,与张献忠合。八月甲戌,振江北饥。九月,陕西官军围李自成于巴西鱼腹山中,自成走免。癸巳,张献忠陷大昌,总兵官张令战死。寻陷剑州、绵州。冬十月癸丑,熊文灿弃市。十一月,杨嗣昌进军重庆。丁亥,祀天于南郊。戊子,南京地震。十二月丁未朔,严军机抄传之禁。辛亥,张献忠陷泸州。乙卯,逮薛国观。是月,李自成自湖广走河南,饥民附之,连陷宜阳、永宁,杀万安王采崿,陷偃师,势大炽。是年,两畿、山东、河南、山、陕旱蝗,人相食。
shí sì nián chūn zhēng yuè xīn sì, qí gǔ yú nán jiāo. jǐ chǒu, zǒng bīng guān měng rú hǔ zhuī zhāng xiàn zhōng jí yú kāi xiàn zhī huáng líng chéng, bài jī, cān jiāng liú shì jié děng zhàn sǐ, zéi suì dōng xià. bǐng shēn, lǐ zì chéng xiàn hé nán, fú wáng cháng xún yù hài, qián bīng bù shàng shū lǚ wéi qí děng sǐ zhī. èr yuè jǐ yǒu, zhào yǐ shí shì duō jiān, zāi yì dié jiàn, tòng zì kè zé, tíng jīn suì xíng xíng, zhū fàn jù jiǎn děng lùn. gēng xū, zhāng xiàn zhōng xiàn xiāng yáng, xiāng wáng yì míng guì yáng wáng cháng fǎ bìng yù hài, fù shǐ zhāng kè jiǎn děng sǐ zhī. wù wǔ, lǐ zì chéng gōng kāi fēng, zhōu wáng gōng xiāo xún àn yù shǐ gāo míng héng jù què zhī. yǐ chǒu, zhāng xiàn zhōng xiàn guāng zhōu. jǐ sì, zhào gé chén jiǔ qīng kē dào yú qián qīng gōng zuǒ shì. mìng fù mǎ dū wèi rǎn xìng ràng děng jī tǎng jīn zhèn xù hé nán bèi nàn zōng shì. sān yuè bǐng zǐ shuò, yáng sì chāng zì sì chuān hái, zhì jīng zhōu zú. yǐ yǒu, dǎo yǔ. bǐng shēn, hóng chéng chóu huì bā zhèn bīng yú níng yuǎn. dīng yǒu, dǎi zhèng chóng jiǎn xià yù, xún qì shì. xià sì yuè rén zǐ, dà qīng bīng gōng jǐn zhōu, zǔ dà shòu jù shǒu. jǐ wèi, zǒng dū sān biān shì láng dīng qǐ ruì wèi bīng bù shàng shū, dū shī tǎo zéi. wǔ yuè gēng chén, fàn fù cuì zhì shì. shì fù zōng lóng yú yù, mìng wèi bīng bù shì láng, zǒng dū shǎn xī sān biān jūn wù, tǎo lǐ zì chéng. wù zǐ, sì dì yú běi jiāo. liù yuè, liǎng jī shān dōng hé nán zhè jiāng hú guǎng hàn huáng, shān dōng kòu qǐ. qiū qī yuè jǐ mǎo, lǐ zì chéng gōng dèng zhōu, yáng wén yuè zǒng bīng guān hǔ dà wēi jī bài zhī. rén yín, hóng chéng chóu yuán jǐn zhōu, zhù shī sōng shān. shì yuè, lín qīng yùn hé hé. jīng shī dà yì. bā yuè yǐ sì, yuán bīng zhàn yú sōng shān, yáng hé zǒng bīng guān yáng guó zhù bài méi. xīn hài, cì xuē guó guān sǐ. xīn yǒu, chóng jiàn tài xué chéng, shì diàn yú xiān shī kǒng zǐ. jiǎ zǐ, zǒng bīng guān wú sān guì wáng pǔ zì sōng shān dùn, zhū jūn yè kuì. shì yuè, zuǒ liáng yù dà bài zhāng xiàn zhōng yú xìn yáng. jiǔ yuè dīng chǒu, fù zōng lóng shuài shī cì xīn cài, yǔ zǒng dū bǎo dìng shì láng yáng wén yuè jūn huì. jǐ mǎo, yù zéi, hè rén lóng shī kuì, zōng lóng bèi wéi, wén yuè zǒu chén zhōu. jiǎ shēn, zhōu yán rú hè féng shèng fù rù gé. xīn mǎo, fēng huáng zǐ cí jiǒng wèi dìng wáng. rén chén, fù zōng lóng kuì wéi chū, qū xiàng chéng, bèi zhí sǐ zhī. zéi tú xiàng chéng jí shāng shuǐ fú gōu. wù xū, lǐ zì chéng luó rǔ cái xiàn yè xiàn, shǒu jiāng liú guó néng sǐ zhī. shì yuè, guān jūn pò zhāng xiàn zhōng yú yīng shān zhī wàng yún zhài. dōng shí yuè guǐ mǎo shuò, rì yǒu shí zhī. shí yī yuè bǐng zǐ, lǐ zì chéng xiàn nán yáng, táng wáng yù mò yù hài, zǒng bīng guān měng rú hǔ děng sǐ zhī. shí èr yuè, lǐ zì chéng lián xiàn wěi chuān xǔ zhōu cháng gě yān líng. jiǎ zǐ, shù jiě xué lóng huáng dào zhōu. lǐ zì chéng luó rǔ cái hé gōng kāi fēng, zhōu wáng gōng xiāo xún fǔ dōu yù shǐ gāo míng héng jù shǒu.
十四年春正月辛巳,祈谷于南郊。己丑,总兵官猛如虎追张献忠及于开县之黄陵城,败绩,参将刘士杰等战死,贼遂东下。丙申,李自成陷河南,福王常洵遇害,前兵部尚书吕维祺等死之。二月己酉,诏以时事多艰,灾异叠见,痛自刻责,停今岁行刑,诸犯俱减等论。庚戌,张献忠陷襄阳,襄王翊铭、贵阳王常法并遇害,副使张克俭等死之。戊午,李自成攻开封,周王恭枵、巡按御史高名衡拒却之。乙丑,张献忠陷光州。己巳,召阁臣、九卿、科道于乾清宫左室。命驸马都尉冉兴让等赍帑金振恤河南被难宗室。三月丙子朔,杨嗣昌自四川还,至荆州卒。乙酉,祷雨。丙申,洪承畴会八镇兵于宁远。丁酉,逮郑崇俭下狱,寻弃市。夏四月壬子,大清兵攻锦州,祖大寿拒守。己未,总督三边侍郎丁启睿为兵部尚书,督师讨贼。五月庚辰,范复粹致仕。释傅宗龙于狱,命为兵部侍郎,总督陕西三边军务,讨李自成。戊子,祀地于北郊。六月,两畿、山东、河南、浙江、湖广旱蝗,山东寇起。秋七月己卯,李自成攻邓州,杨文岳、总兵官虎大威击败之。壬寅,洪承畴援锦州,驻师松山。是月,临清运河涸。京师大疫。八月乙巳,援兵战于松山,阳和总兵官杨国柱败没。辛亥,赐薛国观死。辛酉,重建太学成,释奠于先师孔子。甲子,总兵官吴三桂、王朴自松山遁,诸军夜溃。是月,左良玉大败张献忠于信阳。九月丁丑,傅宗龙帅师次新蔡,与总督保定侍郎杨文岳军会。己卯,遇贼,贺人龙师溃,宗龙被围,文岳走陈州。甲申,周延儒、贺逢圣复入阁。辛卯,封皇子慈炯为定王。壬辰,傅宗龙溃围出,趋项城,被执死之。贼屠项城及商水、扶沟。戊戌,李自成、罗汝才陷叶县,守将刘国能死之。是月,官军破张献忠于英山之望云寨。冬十月癸卯朔,日有食之。十一月丙子,李自成陷南阳,唐王聿镆遇害,总兵官猛如虎等死之。十二月,李自成连陷洧川、许州、长葛、鄢陵。甲子,戍解学龙、黄道周。李自成、罗汝才合攻开封,周王恭枵、巡抚都御史高名衡拒守。
shí wǔ nián chūn zhēng yuè guǐ wèi, sūn chuán tíng wèi bīng bù shì láng, dū jīng jūn jiù kāi fēng. yǐ yǒu, yáng wén yuè yuán kāi fēng, zéi jiě qù, nán xiàn xī huá. wù zǐ, miǎn tiān xià shí èr nián yǐ qián bū fù. shì yuè, shān dōng zéi xiàn zhāng qiū dōng píng, jié cáo sōu. tài jiàn wáng yù mín liú yuán bīn shuài jìn bīng huì yǎn dōng guān jūn tǎo píng zhī. èr yuè wù shēn, zhèn shān dōng jiù fǔ luàn mín. guǐ chǒu, zǒng dū shǎn xī dōu yù shǐ wāng qiáo nián cì xiāng chéng, yù zéi, hè rén lóng děng bēn rù guān, qiáo nián bèi wéi. dīng sì, chéng xiàn, bèi zhí sǐ zhī. wù wǔ, dà qīng bīng kè sōng shān, hóng chéng chóu jiàng, xún fǔ dōu yù shǐ qiū mín yǎng, zǒng bīng guān cáo biàn jiāo wáng tíng chén, fù zǒng bīng jiāng zhù ráo xūn děng sǐ zhī. shì yuè, sūn chuán tíng zǒng dū sān biān jūn wù. sān yuè, lǐ zì chéng xiàn chén zhōu. dīng chǒu, wèi zhào chéng zhì shì. jǐ mǎo, zǔ dà shòu yǐ jǐn zhōu jiàng yú dà qīng. xīn mǎo, lǐ zì chéng xiàn suī zhōu tài kāng níng líng kǎo chéng. rén chén, fēng huáng zǐ cí zhào wèi yǒng wáng. bǐng shēn, lǐ zì chéng xiàn guī dé. shì chūn, jiāng běi zéi xiàn hán shān hé zhōu, nán jīng jiè yán. xià sì yuè guǐ hài, lǐ zì chéng fù wéi kāi fēng. yǐ chǒu, xuē xiè shēng jí. wǔ yuè jǐ sì, sūn chuán tíng rù guān, zhū hè rén lóng. jiǎ xū, zhāng xiàn zhōng xiàn lú zhōu. dīng hài, wáng pǔ qì shì. liù yuè wù shēn, hè féng shèng zhì shì. guǐ chǒu, zhāng sì zhī zhì shì. jiǎ yín, zhào tiān xià tíng xíng sān nián. jǐ wèi, zhān shì jiǎng dé jǐng huáng jǐng fǎng, róng zhèng shì láng wú shēn, jù lǐ bù shàng shū jiān dōng gé dà xué shì, yù jī wù. gēng shēn, zhào sūn chuán tíng chū guān. bīng bù shì láng hóu xún dū zuǒ liáng yù jūn yuán kāi fēng. rén xū, yǐ huì tuī gé chén xià lì bù shàng shū lǐ rì xuān liù rén yú yù, zhé shù yǒu chà. jiǎ zǐ, sì dì yú běi jiāo. shì yuè, zhù tán qīn jì sǐ shì wén wǔ dà chén. shān xī zǒng bīng guān xǔ dìng guó yuán kāi fēng, kuì yú qìn shuǐ, níng wǔ bīng kuì yú tán huái. qiū qī yuè jǐ sì, zuǒ liáng yù hǔ dà wēi yáng dé zhèng fāng guó ān sì zhèn bīng kuì yú zhū xiān zhèn. bā yuè gēng xū, ān qìng bīng biàn, shā dōu zhǐ huī xú liáng xiàn, guān jūn tǎo dìng zhī. yǐ chǒu, shì huáng dào zhōu yú shù suǒ, fù qí guān. dīng mǎo, bīng bù shàng shū chén xīn jiǎ xià yù, xún qì shì. jiǔ yuè rén wǔ, zéi jué hé guàn kāi fēng. guǐ wèi, chéng pǐ, shì mín nì sǐ zhě shù shí wàn rén. jǐ chǒu, sūn chuán tíng shuài shī fù hé nán. xīn mǎo, fèng yáng zǒng bīng guān huáng dé gōng liú liáng zuǒ dà bài zhāng xiàn zhōng yú qián shān. dōng shí yuè xīn yǒu, sūn chuán tíng bài jī yú jiá xiàn, zǒu rù guān. shí yī yuè dīng mǎo, yuán biàn zǒng bīng guān liú chāo jù yǒng chéng fǎn. gēng wǔ, fā tǎng zhèn kāi fēng bèi nàn zōng shì bīng mín. rén shēn, dà qīng bīng fēn dào rù sāi, jīng shī jiè yán. mìng xūn chén fēn shǒu jiǔ mén, tài jiàn wáng chéng ēn dū chá chéng shǒu. zhào jǔ kān dū shī dà jiàng zhě. wù yín, zhēng zhū zhèn rù yuán. gēng chén, dà qīng bīng kè jì zhōu. dīng hài, jì zhèn zǒng dū zhào guāng biàn tí diào yuán bīng. wù zǐ, zhāng xiàn zhōng xiàn wú wéi. jǐ chǒu, liáo dōng dū shī shì láng fàn zhì wán rù yuán. rùn yuè guǐ mǎo, xià zhào zuì jǐ, qiú zhí yán. rén yín, dà qīng bīng nán xià, jī nán jùn yì duō bù shǒu. dīng sì, qǐ fèi jiāng. shì yuè, lǐ zì chéng xiàn rǔ níng, qián zǒng dū shì láng yáng wén yuè qiān shì wáng shì cóng bù qū sǐ. shí èr yuè, dà qīng bīng qū cáo pú, shān dōng zhōu xiàn xiāng jì xià, lǔ wáng yǐ pài zì shā. jǐ sì, lǐ zì chéng xiàn xiāng yáng, jù zhī. zuǒ liáng yù bēn chéng tiān, xún zǒu wǔ chāng. zéi fēn bīng xià dé ān yí líng jīng mén, suì xiàn jīng zhōu. guǐ sì, fén xiàn líng.
十五年春正月癸未,孙传庭为兵部侍郎,督京军救开封。乙酉,杨文岳援开封,贼解去,南陷西华。戊子,免天下十二年以前逋赋。是月,山东贼陷张秋、东平,劫漕艘。太监王裕民、刘元斌帅禁兵会兖东官军讨平之。二月戊申,振山东就抚乱民。癸丑,总督陕西都御史汪乔年次襄城,遇贼,贺人龙等奔入关,乔年被围。丁巳,城陷,被执死之。戊午,大清兵克松山,洪承畴降,巡抚都御史丘民仰,总兵官曹变蛟、王廷臣,副总兵江翥、饶勋等死之。是月,孙传庭总督三边军务。三月,李自成陷陈州。丁丑,魏照乘致仕。己卯,祖大寿以锦州降于大清。辛卯,李自成陷睢州、太康、宁陵、考城。壬辰,封皇子慈召为永王。丙申,李自成陷归德。是春,江北贼陷含山、和州,南京戒严。夏四月癸亥,李自成复围开封。乙丑,削谢升籍。五月己巳,孙传庭入关,诛贺人龙。甲戌,张献忠陷庐州。丁亥,王朴弃市。六月戊申,贺逢圣致仕。癸丑,张四知致仕。甲寅,诏天下停刑三年。己未,詹事蒋德璟、黄景昉,戎政侍郎吴甡,俱礼部尚书兼东阁大学士,预机务。庚申,诏孙传庭出关。兵部侍郎侯恂督左良玉军援开封。壬戌,以会推阁臣下吏部尚书李日宣六人于狱,谪戍有差。甲子,祀地于北郊。是月,筑坛亲祭死事文武大臣。山西总兵官许定国援开封,溃于沁水,宁武兵溃于覃怀。秋七月己巳,左良玉、虎大威、杨德政、方国安四镇兵溃于朱仙镇。八月庚戌,安庆兵变,杀都指挥徐良宪,官军讨定之。乙丑,释黄道周于戍所,复其官。丁卯,兵部尚书陈新甲下狱,寻弃市。九月壬午,贼决河灌开封。癸未,城圮,士民溺死者数十万人。己丑,孙传庭帅师赴河南。辛卯,凤阳总兵官黄得功、刘良佐大败张献忠于潜山。冬十月辛酉,孙传庭败绩于郏县,走入关。十一月丁卯,援汴总兵官刘超据永城反。庚午,发帑振开封被难宗室兵民。壬申,大清兵分道入塞,京师戒严。命勋臣分守九门,太监王承恩督察城守。诏举堪督师大将者。戊寅,征诸镇入援。庚辰,大清兵克蓟州。丁亥,蓟镇总督赵光抃提调援兵。戊子,张献忠陷无为。己丑,辽东督师侍郎范志完入援。闰月癸卯,下诏罪己,求直言。壬寅,大清兵南下,畿南郡邑多不守。丁巳,起废将。是月,李自成陷汝宁,前总督侍郎杨文岳、佥事王世琮不屈死。十二月,大清兵趋曹、濮,山东州县相继下,鲁王以派自杀。己巳,李自成陷襄阳,据之。左良玉奔承天,寻走武昌。贼分兵下德安、彝陵、荆门,遂陷荆州。癸巳,焚献陵。
shí liù nián chūn zhēng yuè dīng yǒu, lǐ zì chéng xiàn chéng tiān, xún fǔ dōu yù shǐ sòng yī hè liú shǒu shěn shòu chóng děng sǐ zhī. gēng shēn, zhāng xiàn zhōng xiàn qí zhōu. èr yuè yǐ chǒu shuò, rì yǒu shí zhī. jǐ sì, fàn zhì wán zhào guāng biàn huì shī yú píng yuán. sān yuè gēng zǐ, lǐ zì chéng shā luó rǔ cái, bìng qí zhòng. rén yín, mìng dà xué shì wú shēn dū shī tǎo zéi. dīng wèi, zéi xiàn wǔ gāng, shā mín wáng qǐ biàn. zhāng xiàn zhōng xiàn huáng zhōu. xià sì yuè dīng mǎo, zhōu yán rú zì qǐng dū shī, xǔ zhī. xīn mǎo, dà qīng bīng běi guī, zhàn yú luó shān, zǒng bīng guān zhāng dēng kē hé yīng jiàn bài méi, bā zhèn bīng jiē kuì. shì yuè, liú chāo píng. wǔ yuè guǐ sì shuò, zhāng xiàn zhōng xiàn hàn yáng. rén yín, zhōu yán rú hái jīng shī. bǐng wǔ, xiū zhuàn wèi zǎo dé wèi shǎo zhān shì jiān dōng gé dà xué shì, yù jī wù. wù shēn, wú shēn bà. dīng sì, zhōu yán rú bà. rén xū, zhāng xiàn zhōng xiàn wǔ chāng, shěn chǔ wáng huá kuí yú jiāng, zài jí dà xué shì hè féng shèng děng sǐ zhī. liù yuè guǐ hài, zhào miǎn zhí shěng cán pò zhōu xiàn sān xiǎng jí yī qiè cháng fù èr nián. jǐ mǎo, dǎi fàn zhì wán xià yù. bǐng xū, léi zhèn fèng xiān diàn shòu wěn, chì xiū shěng. qiū qī yuè dīng yǒu, qīn jū fàn zhì wán yú zhōng zuǒ mén. yǐ mǎo, qīn jū qián wén xuǎn láng zhōng wú chāng shí yú zhōng zuǒ mén, zhēng zhōu yán rú tīng kān. jǐ wèi, jiè tíng chén sī yè gé chén. jīng shī zì èr yuè zhì yú shì yuè dà yì, zhào shì qīng fàn, fā tǎng liáo zhì, yì wǔ chéng bào hái. bā yuè rén xū shuò, zuǒ liáng yù fù wǔ chāng hàn yáng. bǐng yín, zhāng xiàn zhōng xiàn yuè zhōu. bǐng xū, xiàn cháng shā. gēng yín, xiàn héng zhōu. jiǔ yuè bǐng shēn, zhāng xiàn zhōng xiàn bǎo qìng. jǐ hài, huáng jǐng fǎng zhì shì. xīn chǒu, sūn chuán tíng fù bǎo fēng, jìn cì jiá xiàn, lǐ zì chéng yíng zhàn, jī bài zhī. gēng xū, zhāng xiàn zhōng xiàn yǒng zhōu, xún àn yù shǐ liú xī zuò sǐ zhī. xīn hài, cì yáng tíng jiàn děng jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà. rén zǐ, sūn chuán tíng bīng yǐ fá shí yǐn tuì, zéi zhuī jí zhī, hái zhàn dà bài, chuán tíng yǐ yú zhòng tuì bǎo tóng guān. shì yuè, fèng yáng dì lǚ zhèn. dōng shí yuè xīn yǒu shuò, xiǎng tài miào. bǐng yín, lǐ zì chéng xiàn tóng guān, dū shī shàng shū sūn chuán tíng sǐ zhī. zéi lián xiàn huá zhōu wèi nán lín tóng. mìng yǒu sī yǐ shú huán chōng xiǎng. wù chén, lǐ zì chéng tú shāng zhōu. gēng wǔ, zhāng xiàn zhōng xiàn cháng dé. rén shēn, lǐ zì chéng xiàn xī ān, qín wáng cún shū jiàng, xún fǔ dōu yù shǐ féng shī kǒng àn chá shǐ huáng jiōng děng sǐ zhī. dīng chǒu, zhāng xiàn zhōng xiàn jí ān. shí yī yuè jiǎ wǔ, lǐ zì chéng xiàn yán ān, xún tú fèng xiáng. rén yín, sì tiān yú nán jiāo. xīn hài, lì bù shì láng lǐ jiàn tài fù dōu yù shǐ fāng yuè gòng bìng jiān dōng gé dà xué shì, yù jī wù. guǐ chǒu, fàn zhì wán zhào guāng biàn qì shì, shù wú shēn yú jīn chǐ. dīng sì, lǐ zì chéng xiàn yú lín, bīng bèi fù shǐ dōu rèn zài jí zǒng bīng guān yóu shì wēi děng sǐ zhī. níng xià qìng yáng xiāng jì xiàn, hán wáng dǎn jí bèi zhí. shí èr yuè rén xū, zhāng xiàn zhōng xiàn jiàn chāng. yǐ chǒu, zhōu yán rú yǒu zuì cì sǐ. dīng mǎo, zhāng xiàn zhōng xiàn fǔ zhōu. xīn sì, zéi dù hé, xiàn píng yáng, shān xī zhōu xiàn xiāng jì kuì jiàng. jiǎ shēn, zéi xiàn gān zhōu, xún fǔ dōu yù shǐ lín rì ruì zǒng bīng guān mǎ kuàng děng sǐ zhī. bǐng xū, zuǒ liáng yù fù cháng shā. shì nián, xiān luó, liú qiú hā mì rù gòng. shí qī nián chūn zhēng yuè gēng yín shuò, dà fēng mái, fèng yáng dì zhèn. gēng zǐ, lǐ jiàn tài zì qǐng cuò xiǎng zhì bīng tǎo zéi, xǔ zhī. yǐ mǎo, xìng zhèng yáng mén lóu, jiàn lǐ jiàn tài chū shī. nán jīng dì zhèn. bǐng chén, gōng bù shàng shū fàn jǐng wén lǐ bù shì láng qiū yú bìng jiān dōng gé dà xué shì, yù jī wù. shì yuè, zhāng xiàn zhōng rù sì chuān. èr yuè xīn yǒu, lǐ zì chéng xiàn fén zhōu, bié zéi xiàn huái qìng. bǐng yín, xiàn tài yuán, zhí jìn wáng qiú guì, xún fǔ dōu yù shǐ cài mào dé děng sǐ zhī. rén shēn, xià zhào zuì jǐ. guǐ yǒu, lù ān xiàn. yǐ hài, yì jīng shī chéng shǒu. lǐ zì chéng gōng dài zhōu, zǒng bīng guān zhōu yù jí lì zhàn, shí jǐn, tuì shǒu níng wǔ guān. dīng chǒu, zéi bié jiāng xiàn gù guān, fàn jī nán. jǐ mǎo, qiǎn nèi chén gāo qǐ qián dù xūn děng shí rén jiān shì zhū biān jí jìn jī yào hài. rén wǔ, zhēn dìng zhī fǔ qiū mào huá shā zǒng dū shì láng xú biāo, xí suǒ shǔ jiàng zéi. jiǎ shēn, zéi zhì zhāng dé, zhào wáng cháng shui yú jiàng. dīng hài, zhào tiān xià qín wáng. mìng tíng chén shàng zhàn shǒu shì yí. zuǒ dōu yù shǐ lǐ bāng huá yòu shù zǐ lǐ míng ruì qǐng nán qiān jí tài zǐ fǔ jūn jiāng nán, jiē bù xǔ. wù zǐ, chén yǎn zhì shì. lǐ zì chéng xiàn níng wǔ, zhōu yù jí lì zhàn sǐ zhī. sān yuè gēng yín, zéi zhì dà tóng, zǒng bīng guān jiāng guī jiàng zéi, dài wáng chuán qí yù hài, xún fǔ dōu yù shǐ wèi jǐng yuàn bèi zhí, zì yì sǐ. xīn mǎo, lǐ jiàn tài shū qǐng nán qiān. rén chén, zhào tíng chén yú píng tái, shì jiàn tài shū, yuē:" guó jūn sǐ shè jì, zhèn jiāng yān wǎng?" lǐ bāng huá děng fù qǐng tài zǐ fǔ jūn nán jīng, bù tīng. jiǎng dé jǐng zhì shì. guǐ sì, fēng zǒng bīng guān wú sān guì zuǒ liáng yù táng tōng huáng dé gōng jù wèi bó. jiǎ wǔ, zhēng zhū zhèn bīng rù yuán. yǐ wèi, zǒng bīng guān táng tōng rù wèi, mìng xié nèi chén dù zhī zhì shǒu jū yōng guān. wù xū, tài jiàn wáng chéng ēn tí dū chéng shǒu. jǐ hài, lǐ zì chéng zhì xuān fǔ, jiān shì tài jiàn dù xūn jiàng, xún fǔ dōu yù shǐ zhū zhī féng děng sǐ zhī. guǐ mǎo, táng tōng dù zhī zhì jiàng yú zì chéng, zéi suì rù guān. jiǎ chén, xiàn chāng píng. yǐ sì, zéi fàn jīng shī, jīng yíng bīng kuì. bǐng wǔ, rì bū, wài chéng xiàn. shì xī, huáng hòu zhōu shì bēng. dīng wèi, mèi shuǎng, nèi chéng xiàn. dì bēng yú wàn suì shān, wáng chéng ēn cóng sǐ. yù shū yī jīn yuē:" zhèn liáng dé miǎo gōng, shàng gàn tiān jiù, rán jiē zhū chén wù zhèn. zhèn sǐ wú miàn mù jiàn zǔ zōng, zì qù guān miǎn, yǐ fā fù miàn. rèn zéi fēn liè, wú shāng bǎi xìng yī rén." zì dà xué shì fàn jǐng wén ér xià sǐ zhě shù shí rén. bǐng chén, zéi qiān dì hòu zǐ gōng yú chāng píng. chāng píng rén qǐ tián guì fēi mù yǐ zàng. míng wáng. shì nián xià sì yuè, wǒ dà qīng bīng pò zéi yú shān hǎi guān, wǔ yuè, rù jīng shī, yǐ dì tǐ gǎi zàng, lìng chén mín wèi fú sāng sān rì, shì yuē zhuāng liè mǐn huáng dì, líng yuē sī líng.
十六年春正月丁酉,李自成陷承天,巡抚都御史宋一鹤、留守沈寿崇等死之。庚申,张献忠陷蕲州。二月乙丑朔,日有食之。己巳,范志完、赵光抃会师于平原。三月庚子,李自成杀罗汝才,并其众。壬寅,命大学士吴甡督师讨贼。丁未,贼陷武冈,杀岷王企昪。张献忠陷黄州。夏四月丁卯,周延儒自请督师,许之。辛卯,大清兵北归,战于螺山,总兵官张登科、和应荐败没,八镇兵皆溃。是月,刘超平。五月癸巳朔,张献忠陷汉阳。壬寅,周延儒还京师。丙午,修撰魏藻德为少詹事兼东阁大学士,预机务。戊申,吴甡罢。丁巳,周延儒罢。壬戌,张献忠陷武昌,沈楚王华奎于江,在籍大学士贺逢圣等死之。六月癸亥,诏免直省残破州县三饷及一切常赋二年。己卯,逮范志完下狱。丙戌,雷震奉先殿兽吻,敕修省。秋七月丁酉,亲鞫范志完于中左门。乙卯,亲鞫前文选郎中吴昌时于中左门,征周延儒听勘。己未,戒廷臣私谒阁臣。京师自二月至于是月大疫,诏释轻犯,发帑疗治,瘗五城暴骸。八月壬戌朔,左良玉复武昌、汉阳。丙寅,张献忠陷岳州。丙戌,陷长沙。庚寅,陷衡州。九月丙申,张献忠陷宝庆。己亥,黄景昉致仕。辛丑,孙传庭复宝丰,进次郏县,李自成迎战,击败之。庚戌,张献忠陷永州,巡按御史刘熙祚死之。辛亥,赐杨廷鉴等进士及第、出身有差。壬子,孙传庭兵以乏食引退,贼追及之,还战大败,传庭以余众退保潼关。是月,凤阳地屡震。冬十月辛酉朔,享太庙。丙寅,李自成陷潼关,督师尚书孙传庭死之。贼连陷华州、渭南、临潼。命有司以赎鍰充饷。戊辰,李自成屠商州。庚午,张献忠陷常德。壬申,李自成陷西安,秦王存枢降,巡抚都御史冯师孔、按察使黄絅等死之。丁丑,张献忠陷吉安。十一月甲午,李自成陷延安,寻屠凤翔。壬寅,祀天于南郊。辛亥,吏部侍郎李建泰、副都御史方岳贡并兼东阁大学士,预机务。癸丑,范志完、赵光抃弃市,戍吴甡于金齿。丁巳,李自成陷榆林,兵备副使都任、在籍总兵官尤世威等死之。宁夏、庆阳相继陷,韩王亶塉被执。十二月壬戌,张献忠陷建昌。乙丑,周延儒有罪赐死。丁卯,张献忠陷抚州。辛巳,贼渡河,陷平阳,山西州县相继溃降。甲申,贼陷甘州,巡抚都御史林日瑞、总兵官马爌等死之。丙戌,左良玉复长沙。是年,暹罗,琉球、哈密入贡。十七年春正月庚寅朔,大风霾,凤阳地震。庚子,李建泰自请措饷治兵讨贼,许之。乙卯,幸正阳门楼,饯李建泰出师。南京地震。丙辰,工部尚书范景文、礼部侍郎丘瑜并兼东阁大学士,预机务。是月,张献忠入四川。二月辛酉,李自成陷汾州,别贼陷怀庆。丙寅,陷太原,执晋王求桂,巡抚都御史蔡懋德等死之。壬申,下诏罪己。癸酉,潞安陷。乙亥,议京师城守。李自成攻代州,总兵官周遇吉力战,食尽,退守宁武关。丁丑,贼别将陷固关,犯畿南。己卯,遣内臣高起潜、杜勋等十人监视诸边及近畿要害。壬午,真定知府丘茂华杀总督侍郎徐标,檄所属降贼。甲申,贼至彰德,赵王常氵臾降。丁亥,诏天下勤王。命廷臣上战守事宜。左都御史李邦华、右庶子李明睿请南迁及太子抚军江南,皆不许。戊子,陈演致仕。李自成陷宁武,周遇吉力战死之。三月庚寅,贼至大同,总兵官姜瑰降贼,代王传齐遇害,巡抚都御史卫景瑗被执,自缢死。辛卯,李建泰疏请南迁。壬辰,召廷臣于平台,示建泰疏,曰:“国君死社稷,朕将焉往?”李邦华等复请太子抚军南京,不听。蒋德璟致仕。癸巳,封总兵官吴三桂、左良玉、唐通、黄得功俱为伯。甲午,征诸镇兵入援。乙未,总兵官唐通入卫,命偕内臣杜之秩守居庸关。戊戌,太监王承恩提督城守。己亥,李自成至宣府,监视太监杜勋降,巡抚都御史朱之冯等死之。癸卯,唐通、杜之秩降于自成,贼遂入关。甲辰,陷昌平。乙巳,贼犯京师,京营兵溃。丙午,日晡,外城陷。是夕,皇后周氏崩。丁未,昧爽,内城陷。帝崩于万岁山,王承恩从死。御书衣襟曰:“朕凉德藐躬,上干天咎,然皆诸臣误朕。朕死无面目见祖宗,自去冠冕,以发覆面。任贼分裂,无伤百姓一人。”自大学士范景文而下死者数十人。丙辰,贼迁帝、后梓宫于昌平。昌平人启田贵妃墓以葬。明亡。是年夏四月,我大清兵破贼于山海关,五月,入京师,以帝体改葬,令臣民为服丧三日,谥曰庄烈愍皇帝,陵曰思陵。
zàn yuē: dì chéng shén xī zhī hòu, kǎi rán yǒu wéi. jí wèi zhī chū, shěn jī dú duàn, yì chú jiān nì, tiān xià xiǎng wàng zhì píng. xī hū dà shì yǐ qīng, jī xí nán wǎn. zài tíng zé mén hù jiū fēn. jiāng yì zé jiāng jiāo zú duò. bīng huāng sì gào, liú kòu màn yán. suì zhì kuì làn ér mò kě jiù, kě wèi bù xìng yě yǐ. rán zài wèi shí yǒu qī nián, bù ěr shēng sè, yōu quàn tì lì, dān xīn zhì lǐ. lín cháo hào tàn, kǎi rán sī dé fēi cháng zhī cái, ér yòng fěi qí rén, yì yǐ fèn shì. nǎi fù xìn rèn huàn guān, bù liè yào dì, jǔ cuò shī dàng, zhì zhì guāi fāng. zuò qì yùn yí, shēn lí huò biàn, qǐ fēi qì shù shǐ rán zāi. dài zhì dà mìng yǒu guī, yāo fēn jǐn sǎo, ér dì dé jiā shì jiàn líng, diǎn lǐ yōu hòu. shì zé shèng cháo shèng dé, dù yuè qiān gǔ, yì kě yǐ zhī dì zhī méng nàn ér bù rǔ qí shēn, wèi wáng guó zhī yì liè yǐ.
赞曰:帝承神、熹之后,慨然有为。即位之初,沈机独断,刈除奸逆,天下想望治平。惜乎大势已倾,积习难挽。在廷则门户纠纷。疆埸则将骄卒惰。兵荒四告,流寇蔓延。遂至溃烂而莫可救,可谓不幸也已。然在位十有七年,不迩声色,忧劝惕励,殚心治理。临朝浩叹,慨然思得非常之材,而用匪其人,益以偾事。乃复信任宦官,布列要地,举措失当,制置乖方。祚讫运移,身罹祸变,岂非气数使然哉。迨至大命有归,妖氛尽扫,而帝得加谥建陵,典礼优厚。是则圣朝盛德,度越千古,亦可以知帝之蒙难而不辱其身,为亡国之义烈矣。