xuān zōng
◎宣宗
xuān zōng xiàn tiān chóng dào yīng míng shén shèng qīn wén zhāo wǔ kuān rén chún xiào zhāng huáng dì, huì zhān jī, rén zōng zhǎng zi yě. mǔ chéng xiào zhāo huáng hòu. shēng zhī qián xī, chéng zǔ mèng tài zǔ shòu yǐ dà guī yuē: chuán zhī zǐ sūn, yǒng shì qí chāng. jì mí yuè, chéng zǔ jiàn zhī yuē: ér yīng qì yì miàn, fú wú mèng yǐ. bǐ zhǎng, shì shū, zhì shí jié chū.
宣宗憲天崇道英明神聖欽文昭武寬仁純孝章皇帝,諱瞻基,仁宗長子也。母誠孝昭皇后。生之前夕,成祖夢太祖授以大圭曰:「傳之子孫,永世其昌。」既彌月,成祖見之曰:「兒英氣溢面,符吾夢矣。」比長,嗜書,智識傑出。
yǒng lè qī nián, cóng xìng běi jīng, lìng guān nóng jù jí tián jiā yī shí, zuò wù běn xùn shòu zhī. bā nián, chéng zǔ zhēng shā mò, mìng liú shǒu běi jīng. jiǔ nián shí yī yuè, lì wèi huáng tài sūn, shǐ guān. zì shì, xún xìng zhēng tǎo jiē cóng. cháng mìng xué shì hú guǎng děng jí jūn zhōng wèi tài sūn jiǎng lùn jīng shǐ. měi yǔ rén zōng yuē: cǐ tā rì tài píng tiān zǐ yě. rén zōng jí wèi, lì wèi huáng tài zǐ.
永樂七年,從幸北京,令觀農具及田家衣食,作《務本訓》授之。八年,成祖征沙漠,命留守北京。九年十一月,立為皇太孫,始冠。自是,巡幸征討皆從。嘗命學士胡廣等即軍中為太孫講論經史。每語仁宗曰:「此他日太平天子也。」仁宗即位,立為皇太子。
xià sì yuè, yǐ nán jīng dì lǚ zhèn, mìng wǎng jū shǒu. wǔ yuè gēng chén, rén zōng bù yù, xǐ shū zhào hái. liù yuè xīn chǒu, hái zhì liáng xiāng, shòu yí zhào, rù gōng fā sàng. gēng xū, jí huáng dì wèi. dà shè tiān xià, yǐ míng nián wèi xuān dé yuán nián. xīn hài, yù biān jiāng yán shǒu bèi. jiǎ yín, qù zhōng guān zài wài cǎi bàn zhě hái, bà suǒ shì wù.
夏四月,以南京地屢震,命往居守。五月庚辰,仁宗不豫,璽書召還。六月辛丑,還至良鄉,受遺詔,入宮發喪。庚戌,即皇帝位。大赦天下,以明年為宣德元年。辛亥,諭邊將嚴守備。甲寅,趣中官在外採辦者還,罷所市物。
qiū qī yuè yǐ hài, zūn huáng hòu wèi huáng tài hòu, lì fēi hú shì wèi huáng hòu. xīn mǎo, zhèn yuǎn hóu gù xìng zǔ tǎo dà téng xiá mán, píng zhī. yǐ wèi, yù fǎ sī shèn xíng yù. rùn yuè wù shēn, ān shùn bó xuē guì qīng píng bó wú chéng dū dū mǎ yīng dōu zhǐ huī liáng chéng shuài shī xún biān. yǐ chǒu, yáng pǔ rù zhí wén yuān gé. bā yuè wù chén, dōu zhǐ huī lǐ yīng tǎo ān dìng qū xiān pàn fān, dà bài zhī, ān dìng wáng sāng ér jiā shī jiā yì què xiè zuì. rén shēn, zhào nèi wài qún chén jǔ lián jié gōng zhèng kān mù mín zhě. guǐ wèi, dà lǐ qīng hú gài cān zhèng yè chūn xún fǔ nán jī zhè jiāng. shè xún fǔ zì cǐ shǐ. jiǔ yuè rén yín, zàng zhāo huáng dì yú xiàn líng.
秋七月乙亥,尊皇后為皇太后,立妃胡氏為皇后。辛卯,鎮遠侯顧興祖討大藤峽蠻,平之。乙未,諭法司慎刑獄。閏月戊申,安順伯薛貴、清平伯吳成、都督馬英、都指揮梁成帥師巡邊。乙丑,楊溥入直文淵閣。八月戊辰,都指揮李英討安定曲先叛番,大敗之,安定王桑兒加失夾詣闕謝罪。壬申,詔內外群臣舉廉潔公正堪牧民者。癸未,大理卿胡概、參政葉春巡撫南畿、浙江。設巡撫自此始。九月壬寅,葬昭皇帝於獻陵。
dōng shí yuè wù yín, nán jīng dì zhèn, wù zǐ, chì gōng hóu bó wǔ fǔ liù bù dà xué shì gěi shì zhōng shěn fù zhòng qiú. shí yī yuè wù xū, gù xìng zǔ tǎo píng sī ēn mán. xīn yǒu, gōng lù wèi zhèn shuò dà jiāng jūn xún biān. shí èr yuè jiǎ shēn, gù xìng zǔ tǎo píng yí shān mán.
冬十月戊寅,南京地震,戊子,敕公、侯、伯、五府、六部、大學士、給事中審覆重囚。十一月戊戌,顧興祖討平思恩蠻。辛酉,恭祿為鎮朔大將軍巡邊。十二月甲申,顧興祖討平宜山蠻。
shì nián, hā mì huí huí mǎn lá sā dīng zhàn chéng liú qiú zhōng shān zhǎo wā wū sī cáng wǎ là bó ní rù gòng.
是年,哈密回回、滿剌撒丁、占城、琉球中山、爪哇、烏斯藏、瓦剌、浡泥入貢。
xuān dé yuán nián chūn zhēng yuè guǐ mǎo, xiǎng tài miào. dīng wèi, dà sì tiān dì yú nán jiāo. guǐ chǒu, shè sǐ zuì yǐ xià yùn liáng xuān fǔ zì shú. jǐ wèi, qiǎn shì láng huáng zōng zài shí wǔ rén qīng lǐ tiān xià jūn wǔ. hòu qiǎn shǐ, zhe wèi lìng. èr yuè wù chén, jì shè jì. dīng chǒu, gēng jí tián. bǐng xū, yè zhǎng líng xiàn líng. dīng hài, hái gōng. sān yuè jǐ hài, róng chāng bó chén zhì dū du fāng zhèng tǎo lí lì, bài jī yú chá lóng zhōu, yì ān zhī fǔ qín péng sǐ zhī. guǐ chǒu, xíng zài lǐ bù shì láng zhāng yīng jiān huá gài diàn dà xué shì, zhí wén yuān gé.
宣德元年春正月癸卯,享太廟。丁未,大祀天地於南郊。癸丑,赦死罪以下運糧宣府自贖。己未,遣侍郎黃宗載十五人清理天下軍伍。後遣使,著為令。二月戊辰,祭社稷。丁丑,耕耤田。丙戌,謁長陵、獻陵。丁亥,還宮。三月己亥,榮昌伯陳智、都督方政討黎利,敗績於茶籠州,乂安知府琴彭死之。癸丑,行在禮部侍郎張瑛兼華蓋殿大學士,直文淵閣。
xià sì yuè yǐ chǒu, chéng shān hóu wáng tōng wèi zhēng yí jiāng jūn chōng zǒng bīng guān, tǎo lí lì, shàng shū chén qià cān zàn jūn wù, chén zhì fāng zhèng duó guān cóng lì gōng. wǔ yuè jiǎ wǔ shuò, lù qiú. bǐng shēn, zhào shè jiāo zhǐ, xǔ lí lì zì xīn. bǐng wǔ, chì jùn xiàn yì yí hái. gēng shēn, zhào xuē lù hái.
夏四月乙丑,成山侯王通為征夷將軍充總兵官,討黎利,尚書陳洽參贊軍務,陳智、方政奪官從立功。五月甲午朔,錄囚。丙申,詔赦交阯,許黎利自新。丙午,敕郡縣瘞遺骸。庚申,召薛祿還。
qiū qī yuè guǐ sì, jīng shī dì zhèn, yǐ wèi, miǎn shān dōng xià shuì. jǐ hài, yù liù kē, fán zhōng guān chuán zhǐ, bì fù zòu shǐ xíng. rén zǐ, bà hú guǎng cǎi mù. bā yuè rén xū, hàn wáng gāo xù fǎn. bǐng yín, yòu wǔ chén shū sǐ yǐ xià zuì, fù qí guān. jǐ sì, qīn zhēng gāo xù, mìng zhèng wáng zhān jùn xiāng wáng zhān shàn jū shǒu, yáng wǔ hòu xuē lù qīng píng bó wú chéng jiāng qián fēng, dà lài wǔ jūn jiāng shì. xīn wèi, fā jīng shī. xīn sì, zhì lè ān, dì liǎng qiǎn shū yù jiàng, yòu yǐ chì xì shǐ shè chéng zhōng yù huò fú. rén wǔ, gāo xù chū jiàng. guǐ wèi, gǎi lè ān yuē wǔ dìng zhōu. yǐ yǒu, bān shī. jiǔ yuè bǐng shēn. zhì zì wǔ dìng zhōu, gù gāo xù yú xī nèi. wù xū, fǎ sī jū gāo xù tóng móu zhě, cí lián jìn wáng zhào wáng, zhào wù wèn.
秋七月癸巳,京師地震,乙未,免山東夏稅。己亥,諭六科,凡中官傳旨,必覆奏始行。壬子,罷湖廣采木。八月壬戌,漢王高煦反。丙寅,宥武臣殊死以下罪,復其官。己巳,親征高煦,命鄭王瞻埈、襄王瞻墡居守,陽武侯薛祿、清平伯吳成將前鋒,大賚五軍將士。辛未,發京師。辛巳,至樂安,帝兩遣書諭降,又以敕系矢射城中諭禍福。壬午,高煦出降。癸未,改樂安曰武定州。乙酉,班師。九月丙申。」至自武定州,錮高煦於西內。戊戌,法司鞫高煦同謀者,詞連晉王、趙王,詔勿問。
dōng shí yuè wù yín, shì lǐ shí miǎn, fù wèi shì dú. shí yī yuè yǐ wèi, chéng shān hóu wáng tōng jī lí lì yú yīng píng, bài jī, shàng shū chén qià sǐ zhī. shí èr yuè xīn yǒu, miǎn liù shī suǒ guò qiū liáng. xīn wèi, lù qiú, yòu miǎn sān qiān yú rén. yǐ yǒu, zhēng nán jiāng jūn zǒng bīng guān qián guó gōng mù chéng shuài xìng ān bó xú hēng xīn níng bó tán zhōng, zhēng lǔ fù jiāng jūn ān yuǎn hóu liǔ shēng shuài bǎo dìng bó liáng míng dū du cuī jù, yóu yún nán guǎng xī fēn dào tǎo lí lì, bīng bù shàng shū lǐ qìng cān zàn jūn wù.
冬十月戊寅,釋李時勉,復為侍讀。十一月乙未,成山侯王通擊黎利於應平,敗績,尚書陳洽死之。十二月辛酉,免六師所過秋糧。辛未,錄囚,宥免三千餘人。乙酉,征南將軍總兵官黔國公沐晟帥興安伯徐亨、新寧伯譚忠,征虜副將軍安遠侯柳升帥保定伯梁銘都督崔聚,由雲南、廣西分道討黎利,兵部尚書李慶參贊軍務。
shì nián, zhǎo wā xiān luó liú qiú sū mén dá lá mǎn lá jiā bái gé dá sā mǎ ér hǎn tǔ lǔ fān hā mì wū sī cáng rù gòng.
是年,爪哇、暹羅、琉球、蘇門答剌、滿剌加、白葛達、撒馬兒罕、土魯番、哈密、烏斯藏入貢。
èr nián chūn zhēng yuè gēng zǐ, dà sì tiān dì yú nán jiāo. dīng wèi, yǒu sī zòu suì wèn qiú shù. dì wèi bǎi xìng qīng fàn fǎ, yóu yú jiào huà wèi xíng, mìng shēn jiào huà. èr yuè guǐ hài, xíng zài hù bù shì láng chén shān wèi běn bù shàng shū jiān jǐn shēn diàn dà xué shì, zhí wén yuān gé. yǐ chǒu, lí lì gōng jiāo zhǐ chéng, wáng tōng jī bài zhī. sān yuè xīn mǎo, cì mǎ yú děng jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà.
二年春正月庚子,大祀天地於南郊。丁未,有司奏歲問囚數。帝謂百姓輕犯法,由於教化未行,命申教化。二月癸亥,行在戶部侍郎陳山為本部尚書兼謹身殿大學士,直文淵閣。乙丑,黎利攻交阯城,王通擊敗之。三月辛卯,賜馬愉等進士及第、出身有差。
xià sì yuè gēng shēn, lí lì xiàn chāng jiāng, dōu zhǐ huī lǐ rèn, zhǐ huī gù fú liú shùn, zhī fǔ liú zi fǔ, zhōng guān féng zhì sǐ zhī. jiǎ zǐ, jìn wáng jì huáng yǒu zuì, fèi wèi shù rén. jǐ sì, wáng tōng xǔ lí lì hé. wǔ yuè guǐ sì, xuē lù dū xiǎng kāi píng. jǐ hài, rén zōng shén zhǔ fù tài miào. bǐng wǔ, lù qiú. liù yuè wù yín, lù qiú.
夏四月庚申,黎利陷昌江,都指揮李任,指揮顧福、劉順,知府劉子輔,中官馮智死之。甲子,晉王濟熿有罪,廢為庶人。己巳,王通許黎利和。五月癸巳,薛祿督餉開平。己亥,仁宗神主祔太廟。丙午,錄囚。六月戊寅,錄囚。
qiū qī yuè jǐ hài, lí lì xiàn ài liú guān, zhèn yuǎn hóu gù xìng zǔ yōng bīng bù jiù, dǎi zhì zhī. gēng zǐ, lù qiú. xīn chǒu, mìng dū du tóng zhī chén huái chōng zǒng bīng guān, shuài shī tǎo sōng pān mán. dīng wèi, xuē lù bài dí yú kāi píng. bā yuè jiǎ zǐ, huáng huái zhì shì. miǎn liǎng jīng shān xī hé nán zhōu xiàn bèi zāi shuì liáng. jiǔ yuè rén chén, lù qiú. yǐ wèi, liǔ shēng shī cì dào mǎ pō, yù fú zhàn sǐ. shì rì, bǎo dìng bó liáng míng bìng zú. bǐng shēn, shàng shū lǐ qìng bìng zú. shī dà kuì, cān jiāng cuī jù, láng zhōng shǐ ān, zhǔ shì chén yōng lǐ zōng fǎng sǐ zhī.
秋七月己亥,黎利陷隘留關,鎮遠侯顧興祖擁兵不救,逮治之。庚子,錄囚。辛丑,命都督同知陳懷充總兵官,帥師討松潘蠻。丁未,薛祿敗敵於開平。八月甲子,黃淮致仕。免兩京、山西、河南州縣被災稅糧。九月壬辰,錄囚。乙未,柳升師次倒馬坡,遇伏戰死。是日,保定伯梁銘病卒。丙申,尚書李慶病卒。師大潰,參將崔聚,郎中史安,主事陳鏞、李宗昉死之。
dōng shí yuè wù yín, wáng tōng qì jiāo zhǐ, yǔ lí lì méng. shí yī yuè yǐ yǒu, shè lí lì, qiǎn shì láng lǐ qí luó rǔ jìng lì chén gǎo wèi ān nán guó wáng, xī rú wén wǔ lì shì hái. jǐ hài, yǐ huáng zhǎng zi shēng dà shè tiān xià, miǎn míng nián shuì liáng sān zhī yī. shí èr yuè dīng chǒu, zhèn shǎn xī jī. bìng gěi juàn bù shí wǔ wàn pǐ.
冬十月戊寅,王通棄交阯,與黎利盟。十一月乙酉,赦黎利,遣侍郎李琦、羅汝敬立陳暠為安南國王,悉如文武吏士還。己亥,以皇長子生大赦天下,免明年稅糧三之一。十二月丁丑,振陝西飢。並給絹布十五萬疋。
shì nián, zhǎo wā zhàn chéng xiān luó liú qiú wǎ là hā mì yì lì bǎ lǐ sā mǎ ér hǎn rù gòng.
是年,爪哇、占城、暹羅、琉球、瓦剌、哈密、亦力把里、撒馬兒罕入貢。
sān nián chūn zhēng yuè jiǎ wǔ, dà sì tiān dì yú nán jiāo. bǐng shēn, chén huái píng sōng pān mán. èr yuè wù wǔ, lì huáng zhǎng zi qí zhèn wèi huáng tài zǐ. shì yuè, zuò dì xùn chéng. sān yuè guǐ wèi, fèi huáng hòu hú shì, lì guì fēi sūn shì wèi huáng hòu. rén chén, lù qiú.
三年春正月甲午,大祀天地於南郊。丙申,陳懷平松潘蠻。二月戊午,立皇長子祁鎮為皇太子。是月,作《帝訓》成。三月癸未,廢皇后胡氏,立貴妃孫氏為皇后。壬辰,錄囚。
xià sì yuè guǐ hài, chì fán guān mín jiàn yán zhāng shū, shàng shū dōu yù shǐ gěi shì zhōng huì yì yǐ wén, wù huì. rùn yuè rén yín, lù qiú. miǎn shān xī hàn zāi shuì liáng. jiǎ chén, mìng yǒu sī zhèn xù. gēng xū, lùn qì jiāo zhǐ zuì, wáng tōng děng jí bù zhèng shǐ yì qiān zhōng guān shān shòu mǎ qí xià yù lùn sǐ, jí qí jiā, zhèn yuǎn hóu gù xìng zǔ bìng xià yù. wǔ yuè rén zǐ, lǐ qí luó rǔ jìng hái. lí lì biǎo chén gǎo zú, zi sūn bìng jué, qǐ shǒu guó qí mìng. xīn yǒu, lù qiú. jǐ sì, fù qiǎn luó rǔ jìng děng yù lí lì lì chén shì hòu. xīn wèi, zèng jiāo zhǐ sǐ shì zhū chén. rén shēn, miǎn běi jīng bèi zāi xià shuì. liù yuè bǐng xū, miǎn shǎn xī bèi zāi xià shuì. dīng wèi, dōu yù shǐ liú guān xún shì hé dào.
夏四月癸亥,敕凡官民建言章疏,尚書、都御史、給事中會議以聞,勿諱。閏月壬寅,錄囚。免山西旱災稅糧。甲辰,命有司振恤。庚戌,論棄交阯罪,王通等及布政使弋謙、中官山壽、馬騏下獄論死,籍其家,鎮遠侯顧興祖並下獄。五月壬子,李琦、羅汝敬還。黎利表陳暠卒,子孫並絕,乞守國俟命。辛酉,錄囚。己巳,復遣羅汝敬等諭黎利立陳氏後。辛未,贈交阯死事諸臣。壬申,免北京被災夏稅。六月丙戌,免陝西被災夏稅。丁未,都御史劉觀巡視河道。
qiū qī yuè wù chén, lù qiú. bā yuè xīn mǎo, bà běi jīng xíng bù jí xíng hòu jūn dū du fǔ. dīng wèi, dì zì jiāng xún biān. jiǔ yuè xīn hài, cì yòu mén yì. wù liáng hā kòu huì zhōu, dì shuài jīng zú sān qiān rén wǎng jī zhī. jǐ mǎo, chū xǐ fēng kǒu, jī kòu yú kuān hé. dì qīn shè qí qián fēng, yì sān rén, liǎng yì jūn bìng fā, dà pò zhī. kòu wàng jiàn huáng lóng qí, xià mǎ luó bài qǐng jiàng, jiē shēng fù zhī, zhǎn qú qiú. jiǎ zǐ, bān shī. guǐ yǒu, zhì zì xǐ fēng kǒu.
秋七月戊辰,錄囚。八月辛卯,罷北京行部及行後軍都督府。丁未,帝自將巡邊。九月辛亥,次右門驛。兀良哈寇會州,帝帥精卒三千人往擊之。己卯,出喜峰口,擊寇於寬河。帝親射其前鋒,殪三人,兩翼軍並發,大破之。寇望見黃龍旂,下馬羅拜請降,皆生縛之,斬渠酋。甲子,班師。癸酉,至自喜峰口。
dōng shí yī yuè guǐ yǒu, jǐn yī zhǐ huī zhōng fǎ bǎo qǐng cǎi zhū dōng guǎn, dì yuē: shì yù rǎo mín yǐ qiú lì yě, xià zhī yù. shí èr yuè gēng zǐ, guǎng xī zǒng bīng guān shān yún tǎo qín xīn chéng mán.
冬十一月癸酉,錦衣指揮鍾法保請採珠東莞,帝曰:「是欲擾民以求利也」,下之獄。十二月庚子,廣西總兵官山雲討擒忻城蠻。
shì nián, zhàn chéng xiān luó zhǎo wā liú qiú wǎ là hā mì ān nán qǔ xiān tǔ lǔ fān yì lì bǎ lǐ sā mǎ ér hǎn rù gòng.
是年,占城、暹羅、爪哇、琉球、瓦剌、哈密、安南、曲先、土魯番、亦力把里、撒馬兒罕入貢。
sì nián chūn zhēng yuè, liǎng jīng dì zhèn. jǐ wèi, dà sì tiān dì yú nán jiāo. èr yuè jǐ chǒu, nán jīng xiàn zōu yú èr, lǐ bù qǐng biǎo hè, bù xǔ. sān yuè jiǎ xū, qiǎn lǐ qí zài yù lí lì fǎng lì chén shì hòu.
四年春正月,兩京地震。己未,大祀天地於南郊。二月己丑,南京獻騶虞二,禮部請表賀,不許。三月甲戌,遣李琦再諭黎利訪立陳氏後。
xià sì yuè xīn sì, shān yún tǎo píng liǔ xún mán. wù zǐ, gōng bù shàng shū huáng fú píng jiāng bó chén xuān jīng lüè cáo yùn. wǔ yuè rén zǐ, lù qiú. liù yuè jiǎ wǔ, bà wén lì fàn zāng shú zuì lì. jǐ hài, kòu fàn kāi píng, zhèn fǔ zhāng xìn děng zhàn sǐ. gēng zǐ, xuē lù dū xiǎng kāi píng.
夏四月辛巳,山雲討平柳、潯蠻。戊子,工部尚書黃福、平江伯陳瑄經略漕運。五月壬子,錄囚。六月甲午,罷文吏犯贓贖罪例。己亥,寇犯開平,鎮撫張信等戰死。庚子,薛祿督餉開平。
qiū qī yuè jǐ wèi, xìng wén yuān gé. bā yuè jǐ mǎo, qǐ fù yáng pǔ. jiǔ yuè guǐ hài, shì gù xìng zǔ yú yù.
秋七月己未,幸文淵閣。八月己卯,起復楊溥。九月癸亥,釋顧興祖於獄。
dōng shí yuè gēng chén, xìng wén yuān gé. guǐ wèi, yǐ tiān hán yù fǎ sī lù qiú. bǐng xū, zhì yī lán cāo cì tíng chén, yù yǐ jiàn xián wèi guó zhī dào. gēng yín, zhāng yīng chén shān bà. jiǎ wǔ, yuè wǔ yú jìn jiāo. yǐ wèi, liè yú yù kǒu. wù xū, hái gōng. shí yī yuè guǐ mǎo, xuē lù jí gōng shùn hóu wú kè zhōng shuài shī xún xuān fǔ. shí èr yuè yǐ hài, jīng shī dì zhèn. rén chén, bà zhōng guān sōng huā jiāng zào chuán.
冬十月庚辰,幸文淵閣。癸未,以天寒諭法司錄囚。丙戌,制《猗蘭操》賜廷臣,諭以薦賢為國之道。庚寅,張瑛、陳山罷。甲午,閱武於近郊。乙未,獵於峪口。戊戌,還宮。十一月癸卯,薛祿及恭順侯吳克忠帥師巡宣府。十二月乙亥,京師地震。壬辰,罷中官松花江造船。
shì nián, zhǎo wā zhàn chéng liú qiú bǎng gé cì hā mì tǔ lǔ fān yì lì bǎ lǐ sā mǎ ér hǎn rù gòng.
是年,爪哇、占城、琉球、榜葛刺、哈密、土魯番、亦力把里、撒馬兒罕入貢。
wǔ nián chūn zhēng yuè guǐ chǒu, dà sì tiān dì yú nán jiāo. wù chén, shàng shū xià yuán jí zú. èr yuè rén chén, bà gōng bù cǎi mù. guǐ sì, bān kuān xù zhī lìng, shěng zāi shāng, kuān mǎ zhèng, miǎn bū qiàn xīn chú, zhāo liú mín cì fù yī nián, bà cǎi mǎi, jiǎn guān tián jiù kē shí zhī sān, xù gōng jiàng, jìn sī cāng guān bāo nà, jiè fǎ sī shèn xíng yù. yǐ wèi, fèng huáng tài hòu yè líng. sān yuè wù shēn, dào jiàn gēng zhě, xià mǎ wèn nóng shì, qǔ lěi sān tuī, gù shì chén yuē: zhèn sān tuī sì bù shèng láo, kuàng wú mín zhōng suì qín dòng hū. mìng cì suǒ guò nóng mín chāo, jǐ yǒu, hái gōng. xīn hài, lǐ qí hái, lí lì chēng chén shì wú hòu, shàng biǎo qǐng fēng. bǐng chén, miǎn shān xī qù suì bèi zāi tián zū. dīng sì, cì lín zhèn děng jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà.
五年春正月癸丑,大祀天地於南郊。戊辰,尚書夏原吉卒。二月壬辰,罷工部采木。癸巳,頒寬恤之令,省災傷,寬馬政,免逋欠薪芻,招流民賜復一年,罷採買,減官田舊科十之三,恤工匠,禁司倉官包納,戒法司慎刑獄。乙未,奉皇太后謁陵。三月戊申,道見耕者,下馬問農事,取耒三推,顧侍臣曰:「朕三推巳不勝勞,況吾民終歲勤動乎。」命賜所過農民鈔,己酉,還宮。辛亥,李琦還,黎利稱陳氏無後,上表請封。丙辰,免山西去歲被災田租。丁巳,賜林震等進士及第、出身有差。
xià sì yuè wù yín, xuē lù shuài shī zhú chì chéng diāo è yún zhōu dú shí tuán shān chéng bǎo. wǔ yuè guǐ mǎo, zhuī duó zāng lì gào chì, zhe wèi lìng. bǐng chén, xiū yù bèi cāng, chū guān qián shōu dí bèi huāng. guǐ hài, zhuó láng zhōng kuàng zhōng yù shǐ hé wén yuān jiǔ rén wèi zhī fǔ, cì chì qiǎn zhī. liù yuè jǐ mǎo, qiǎn guān bǔ jìn jī huáng, yù hù bù yuē: wǎng nián bǔ huáng zhī shǐ hài mín bù jiǎn yú huáng, yí zhī cǐ bì. yīn zuò bǔ huáng shī shì zhī.
夏四月戊寅,薛祿帥師築赤城、鵰鶚、雲州、獨石、團山城堡。五月癸卯,追奪贓吏誥敕,著為令。丙辰,修預備倉,出官錢收糴備荒。癸亥,擢郎中況鍾、御史何文淵九人為知府,賜敕遣之。六月己卯,遣官捕近畿蝗,諭戶部曰:「往年捕蝗之使害民不減於蝗,宜知此弊。」因作《捕蝗詩》示之。
qiū qī yuè guǐ hài, zhēn bié shǒu lìng. bā yuè jǐ sì shuò, rì shí, yīn yǔ bù jiàn, lǐ guān qǐng biǎo hè, bù xǔ. jiǔ yuè bǐng wǔ, zhuó yù shǐ yú qiān zhǎng shǐ zhōu chén liù rén wèi shì láng, xún fǔ liǎng jīng shān dōng shān xī hé nán jiāng xī zhè jiāng hú guǎng. yǐ mǎo, xún jìn jiāo. jǐ wèi, hái gōng.
秋七月癸亥,甄別守令。八月己巳朔,日食,陰雨不見,禮官請表賀,不許。九月丙午,擢御史于謙、長史周忱六人為侍郎,巡撫兩京、山東、山西、河南、江西、浙江、湖廣。乙卯,巡近郊。己未,還宮。
dōng shí yuè yǐ hài, ā lǔ tái fàn liáo dōng, liáo hǎi wèi zhǐ huī tóng zhī huáng fǔ bīn lì zhàn sǐ. bǐng zǐ, xún jìn jiāo. jǐ mǎo, liè yú bèn dào. bǐng xū, zhì xǐ mǎ lín, biàn yuè chéng bǎo bīng bèi. rén chén, hái gōng. shí èr yuè guǐ sì, qū xiān pàn fān píng. rùn yuè jǐ wèi, chì nèi wài zhū sī, jiǔ yān yù qiú zhě zuì zhī.
冬十月乙亥,阿魯台犯遼東,遼海衛指揮同知皇甫斌力戰死。丙子,巡近郊。己卯,獵於坌道。丙戌,至洗馬林,遍閱城堡兵備。壬辰,還宮。十二月癸巳,曲先叛番平。閏月己未,敕內外諸司,久淹獄囚者罪之。
shì nián, zhàn chéng liú qiú zhǎo wā wǎ là hā mì hǎn dōng tǔ lǔ fān sā mǎ ér hǎn yì lì bǎ lǐ rù gòng.
是年,占城、琉球、爪哇、瓦剌、哈密、罕東、土魯番、撒馬兒罕、亦力把里入貢。
liù nián chūn zhēng yuè dīng chǒu, dà sì tiān dì yú nán jiāo. gēng chén, dà yǔ léi diàn. èr yuè dīng yǒu, shì láng luó rǔ jìng dū shǎn xī tún tián. jǐ hài, jùn jīn lóng kǒu, yǐn hé dá xú zhōu yǐ biàn cáo. sān yuè yǐ hài, mìng lì bù kǎo chá wài guān zì bù zhèng àn chá èr sī shǐ, zhe wèi lìng.
六年春正月丁丑,大祀天地於南郊。庚辰,大雨雷電。二月丁酉,侍郎羅汝敬督陝西屯田。己亥,浚金龍口,引河達徐州以便漕。三月乙亥,命吏部考察外官自布政、按察二司始,著為令。
xià sì yuè jǐ yǒu, shì láng chái chē jīng lǐ shān xī tún tián. liù yuè jǐ hài, qiǎn shǐ zhào lí lì quán shǔ ān nán guó shì.
夏四月己酉,侍郎柴車經理山西屯田。六月己亥,遣使詔黎利權署安南國事。
qiū qī yuè jǐ sì, lù qiú. rén wǔ, xǔ duǒ yán sān wèi shì yì. dōng shí yuè jiǎ chén, chén huái píng sōng pān mán. shí yī yuè bǐng zǐ, shǐ mìng guān jūn duì yùn mín liáng. yǐ yǒu, fēn qiǎn yù shǐ wǎng dǎi tān bào zhōng guān yuán qí děng. shí èr yuè yǐ wèi, yuán qí děng shí yī rén qì shì, bǎng qí zuì shì tiān xià. dīng wèi, jīn yòu zī zú. gēng xū, qiǎn yù shǐ xún shì níng xià gān zhōu tún tián shuǐ lì.
秋七月己巳,錄囚。壬午,許朵顏三衛市易。冬十月甲辰,陳懷平松潘蠻。十一月丙子,始命官軍兌運民糧。乙酉,分遣御史往逮貪暴中官袁琦等。十二月乙未,袁琦等十一人棄市,榜其罪示天下。丁未,金幼孜卒。庚戌,遣御史巡視寧夏甘州屯田水利。
shì nián, zhàn chéng liú qiú wǎ là hā mì sū mén dá lá yì lì bǎ lǐ rù gòng.
是年,占城、琉球、瓦剌、哈密、蘇門答剌、亦力把里入貢。
qī nián chūn zhēng yuè xīn yǒu shuò, rì yǒu shí zhī, miǎn cháo hè. guǐ yǒu, dà sì tiān dì yú nán jiāo. èr yuè jiǎ wǔ, yǐ chūn hé yù fǎ sī lù qiú. sān yuè gēng shēn, xià zhào xíng kuān xù zhī zhèng. xīn yǒu, yù lǐ bù yuē: zhèn yǐ guān tián fù zhòng, shí jiǎn qí sān. nǎi wén yì shí juān zū zhào xià, hù bù jiē bù xíng, shèn zhě jiè yuē yǒu sī, bù dé yǐ zhào shū wèi cí. shì fèi gé zhào lìng, shǐ zé bù xià jiū yě. zì jīn lìng zài bì xíng, wú yǒu suǒ è.
七年春正月辛酉朔,日有食之,免朝賀。癸酉,大祀天地於南郊。二月甲午,以春和諭法司錄囚。三月庚申,下詔行寬恤之政。辛酉,諭禮部曰:「朕以官田賦重,十減其三。乃聞異時蠲租詔下,戶部皆不行,甚者戒約有司,不得以詔書為辭。是廢格詔令,使澤不下究也。自今令在必行,毋有所遏。」
xià sì yuè xīn chǒu, miǎn shān xī bū fù. rén yín, mù shāng zhōng yán shū sù rù biān. liù yuè guǐ mǎo, lù qiú. guǐ chǒu, bà zhōng guān rù fān shì mǎ. shì yuè, zuò guān zhēn chéng, fán sān shí wǔ piān, shì bǎi guān.
夏四月辛丑,免山西逋賦。壬寅,募商中鹽輸粟入邊。六月癸卯,錄囚。癸丑,罷中官入番市馬。是月,作《官箴》成,凡三十五篇,示百官。
qiū bā yuè yǐ wèi, chì jīng guān sān pǐn yǐ shàng jǔ cái xíng wén xué zhī shì, lì bù dū chá yuàn chù fāng miàn yǒu sī bù zhí zhě. jiǔ yuè gēng wǔ, zhū jiāng xún biān. shì qiū, miǎn liǎng jī jí jiā xìng. hú zhōu shuǐ zāi shuì liáng.
秋八月乙未,敕京官三品以上舉才行文學之士,吏部、都察院黜方面有司不職者。九月庚午,諸將巡邊。是秋,免兩畿及嘉興。湖州水災稅糧。
dōng shí yī yuè xīn yǒu, zhào dū cáo píng jiāng bó chén xuān shì láng zhào xīn děng suì zhōng zhì jīng yì liáng fù lì bì.
冬十一月辛酉,召督漕平江伯陳瑄、侍郎趙新等歲終至京議糧賦利弊。
shì nián, zhàn chéng liú qiú hā mì hā liè wǎ là yì lì bǎ lǐ rù gòng.
是年,占城、琉球、哈密、哈烈、瓦剌、亦力把里入貢。
bā nián chūn zhēng yuè dīng mǎo, dà sì tiān dì yú nán jiāo. èr yuè rén zǐ, lù qiú, yòu miǎn wǔ qiān yú rén. sān yuè bǐng chén, cì cáo nài děng jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà. gēng chén, yù nèi wài yōu xù jūn shì, wéi zhě fēng xiàn guān chá zòu zuì zhī. shì chūn, yǐ liǎng jīng hé nán shān dōng shān xī jiǔ hàn, qiǎn shǐ zhèn xù.
八年春正月丁卯,大祀天地於南郊。二月壬子,錄囚,宥免五千餘人。三月丙辰,賜曹鼐等進士及第、出身有差。庚辰,諭內外優恤軍士,違者風憲官察奏罪之。是春,以兩京、河南、山東、山西久旱,遣使振恤。
xià sì yuè wù xū, zhào juān jīng shěng bèi zāi bū hé zá kè, miǎn jīn nián xià shuì, cì fù yī nián. lǐ yuān yù. jiǎn shū sǐ yǐ xià, shè jūn jiàng zài táo zhě zuì. yǒu sī gè jǔ xián liáng fāng zhèng yī rén. xún àn yù shǐ àn chá shǐ jiū tān kù lì jí shǐ chén shēng shì zhě. wǔ yuè dīng sì, zǒng bīng guān dū du xiāo shòu tǎo píng guì zhōu wū luó mán. dīng mǎo, shān yún tǎo píng yí shān mán. liù yuè yǐ yǒu, dǎo yǔ bù yīng, zuò mǐn hàn shī shì qún chén. xīn chǒu, zhào zhōng wài shū jué zuì qiú. shì xià, fù zhèn liǎng jīng hé nán shān dōng shān xī hú guǎng jī, miǎn shuì liáng.
夏四月戊戌,詔蠲京省被災逋和、雜課,免今年夏稅,賜復一年。理冤獄。減殊死以下,赦軍匠在逃者罪。有司各舉賢良方正一人。巡按御史、按察使糾貪酷吏及使臣生事者。五月丁巳,總兵官都督蕭授討平貴州烏羅蠻。丁卯,山雲討平宜山蠻。六月乙酉,禱雨不應,作《閔旱詩》示群臣。辛丑,詔中外疏決罪囚。是夏,復振兩京、河南、山東、山西、湖廣飢,免稅糧。
qiū qī yuè rén shēn, miǎn jiāng xī shuǐ zāi shuì liáng. bā yuè guǐ sì, tài jīng shī rǒng guān. rùn yuè xīn hài, xī yù gòng qí lín. wù wǔ, jǐng xīng jiàn. lǐ guān qǐng biǎo hè, jiē bù xǔ. jiǔ yuè yǐ yǒu, qiǎn guān lù tiān xià zhòng qiú. jǐ hài, ā lǔ tái bù zǎn bo kòu liáng zhōu, zǒng bīng guān liú guǎng jī zhǎn zhī.
秋七月壬申,免江西水災稅糧。八月癸巳,汰京師冗官。閏月辛亥,西域貢麒麟。戊午,景星見。禮官請表賀,皆不許。九月乙酉,遣官錄天下重囚。己亥,阿魯台部昝卜寇涼州,總兵官劉廣擊斬之。
dōng shí èr yuè yǐ hài, yù fǎ sī yòu jīng guān guò fàn.
冬十二月乙亥,諭法司宥京官過犯。
shì nián, xiān luó zhàn chéng liú qiú ān nán mǎn lá jiā tiān fāng sū mén dá lá gǔ lǐ kē zhī a dān xī lán shān zuǒ fǎ ér gān bā lǐ jiā yì lēi hū lǔ mó sī hā mì wǎ là sā mǎ ér hǎn yì lì bǎ lǐ rù gòng.
是年,暹羅、占城、琉球、安南、滿剌加、天方、蘇門答剌、古里、柯枝、阿丹、錫蘭山、佐法兒、甘巴里、加異勒、忽魯謨斯、哈密、瓦剌、撒馬兒罕、亦力把里入貢。
jiǔ nián chūn zhēng yuè xīn mǎo, dà sì tiān dì yú nán jiāo. èr yuè gēng xū, zhèn fèng yáng huái ān yáng zhōu xú zhōu jī. yǐ mǎo, shēn liǎng jīng shān dōng shān xī hé nán kuān xù zhī lìng. sān yuè wù yín, shān yún tǎo zhèng sī ēn pàn mán.
九年春正月辛卯,大祀天地於南郊。二月庚戌,振鳳陽、淮安、揚州、徐州飢。乙卯,申兩京、山東、山西、河南寬恤之令。三月戊寅,山雲討症思恩叛蠻。
xià sì yuè jǐ wèi, lí lì sǐ, zi lín lái gào sàng, mìng lín quán shǔ ān nán guó shì. wù chén, lù qiú. wǔ yuè rén wǔ, yì bào hái.
夏四月己未,黎利死,子麟來告喪,命麟權署安南國事。戊辰,錄囚。五月壬午,瘞暴骸。
qiū qī yuè jiǎ shēn, qiǎn gěi shì zhōng yù shǐ jǐn yī wèi guān dū bǔ liǎng jī shān dōng shān xī hé nán huáng. bā yuè gēng xū, zhèn hú guǎng jī. jiǎ zǐ, chì liǎng jīng hú guǎng jiāng xī hé nán xún fǔ xún àn yù shǐ sān sī guān xíng shì zāi shāng, juān qiū liáng shí zhī sì. yǐ chǒu, bà gōng bù cǎi bàn. jǐ sì, wǎ là tuō huān gōng shā ā lǔ tái, lái gào jié. jiǔ yuè guǐ wèi, zì jiāng xún biān. yǐ yǒu, dù jū yōng guān. bǐng xū, liè yú bèn dào. yǐ wèi, ā lǔ tái zi ā bo zhǐ ǎn lái guī. dīng yǒu, zhì xǐ mǎ lín, yuè chéng bǎo bīng bèi. jǐ hài, dà liè.
秋七月甲申,遣給事中、御史、錦衣衛官督捕兩畿、山東、山西、河南蝗。八月庚戌,振湖廣飢。甲子,敕兩京、湖廣、江西、河南巡撫、巡按御史、三司官行視災傷,蠲秋糧十之四。乙丑,罷工部採辦。己巳,瓦剌脫歡攻殺阿魯台,來告捷。九月癸未,自將巡邊。乙酉,度居庸關。丙戌,獵於坌道。乙未,阿魯台子阿卜只俺來歸。丁酉,至洗馬林,閱城堡兵備。己亥,大獵。
dōng shí yuè bǐng wǔ, hái gōng. bǐng chén, dū du fāng zhèng tǎo píng sōng pān pàn mán. jiǎ zǐ, bà shǎn xī shì mǎ. dīng mǎo, liǎng jī zhè jiāng hú guǎng jiāng xī jī, yǐ yīng yùn nán jīng jí lín qīng cāng sù zhèn jì. shí yī yuè wù xū, tíng xíng. gēng zǐ, miǎn sì chuān bèi zāi shuì liáng. shí èr yuè jiǎ zǐ, dì bù yù, wèi wáng zhān shān shè xiǎng tài miào.
冬十月丙午,還宮。丙辰,都督方政討平松潘叛蠻。甲子,罷陝西市馬。丁卯,兩畿、浙江、湖廣、江西飢,以應運南京及臨清倉粟振濟。十一月戊戌,停刑。庚子,免四川被災稅糧。十二月甲子,帝不豫,衛王瞻埏攝享太廟。
shì nián, xiān luó zhàn chéng liú qiú sū mén dá lá hā mì wǎ là rù gòng.
是年,暹羅、占城、琉球、蘇門答剌、哈密、瓦剌入貢。
shí nián chūn zhēng yuè guǐ yǒu shuò, bù shì cháo, mìng qún chén yè huáng tài zǐ yú wén huá diàn. jiǎ xū, dà jiàn. bà mǎi yíng zào zhū shǐ. yǐ hài, bēng yú gān qīng gōng, nián sān shí yǒu bā. yí zhào guó jiā zhòng wù bái huáng tài hòu. dīng yǒu, shàng zūn shì, miào hào xuān zōng, zàng jǐng líng.
十年春正月癸酉朔,不視朝,命群臣謁皇太子於文華殿。甲戌,大漸。罷買、營造諸使。乙亥,崩於乾清宮,年三十有八。遺詔國家重務白皇太后。丁酉,上尊諡,廟號宣宗,葬景陵。
zàn yuē: rén zōng wèi tài zǐ, shī ài yú chéng yì. qí wēi ér fù ān, tài sūn gài yǒu lì yān. jí wèi yǐ hòu, lì chēng qí zhí, zhèng dé qí píng, gāng jì xiū míng, cāng yǔ chōng xiàn, lǘ yán lè yè. suì bù néng zāi. gài míng xìng zhì shì lì nián liù shí, mín qì jiàn shū, zhēng rán yǒu zhì píng zhī xiàng yǐ. ruò nǎi qiáng fān cù qǐ, xuán jí xuē píng, sǎo dàng biān chén, jiǎo kòu zhèn shè, dì zhī yīng zī ruì lüè, shù jǐ kè shéng zǔ wǔ zhě yú.
贊曰:仁宗為太子,失愛於成誼。其危而復安,太孫蓋有力焉。即位以後,吏稱其職,政得其平,綱紀修明,倉庾充羨,閭閻樂業。歲不能災。蓋明興至是歷年六十,民氣漸舒,蒸然有治平之象矣。若乃強藩猝起,旋即削平,掃蕩邊塵,狡寇震懾,帝之英姿睿略,庶幾克繩祖武者歟。