xuān zōng
◎宣宗
xuān zōng xiàn tiān chóng dào yīng míng shén shèng qīn wén zhāo wǔ kuān rén chún xiào zhāng huáng dì, huì zhān jī, rén zōng zhǎng zǐ yě. mǔ chéng xiào zhāo huáng hòu. shēng zhī qián xī, chéng zǔ mèng tài zǔ shòu yǐ dà guī yuē:" chuán zhī zǐ sūn, yǒng shì qí chāng." jì mí yuè, chéng zǔ jiàn zhī yuē:" ér yīng qì yì miàn, fú wú mèng yǐ." bǐ zhǎng, shì shū, zhì shí jié chū.
宣宗宪天崇道英明神圣钦文昭武宽仁纯孝章皇帝,讳瞻基,仁宗长子也。母诚孝昭皇后。生之前夕,成祖梦太祖授以大圭曰:“传之子孙,永世其昌。”既弥月,成祖见之曰:“儿英气溢面,符吾梦矣。”比长,嗜书,智识杰出。
yǒng lè qī nián, cóng xìng běi jīng, lìng guān nóng jù jí tián jiā yī shí, zuò wù běn xùn shòu zhī. bā nián, chéng zǔ zhēng shā mò, mìng liú shǒu běi jīng. jiǔ nián shí yī yuè, lì wèi huáng tài sūn, shǐ guān. zì shì, xún xìng zhēng tǎo jiē cóng. cháng mìng xué shì hú guǎng děng jí jūn zhōng wèi tài sūn jiǎng lùn jīng shǐ. měi yǔ rén zōng yuē:" cǐ tā rì tài píng tiān zǐ yě." rén zōng jí wèi, lì wèi huáng tài zǐ.
永乐七年,从幸北京,令观农具及田家衣食,作《务本训》授之。八年,成祖征沙漠,命留守北京。九年十一月,立为皇太孙,始冠。自是,巡幸征讨皆从。尝命学士胡广等即军中为太孙讲论经史。每语仁宗曰:“此他日太平天子也。”仁宗即位,立为皇太子。
xià sì yuè, yǐ nán jīng dì lǚ zhèn, mìng wǎng jū shǒu. wǔ yuè gēng chén, rén zōng bù yù, xǐ shū zhào hái. liù yuè xīn chǒu, hái zhì liáng xiāng, shòu yí zhào, rù gōng fā sāng. gēng xū, jí huáng dì wèi. dà shè tiān xià, yǐ míng nián wèi xuān dé yuán nián. xīn hài, yù biān jiāng yán shǒu bèi. jiǎ yín, qù zhōng guān zài wài cǎi bàn zhě hái, bà suǒ shì wù.
夏四月,以南京地屡震,命往居守。五月庚辰,仁宗不豫,玺书召还。六月辛丑,还至良乡,受遗诏,入宫发丧。庚戌,即皇帝位。大赦天下,以明年为宣德元年。辛亥,谕边将严守备。甲寅,趣中官在外采办者还,罢所市物。
qiū qī yuè yǐ hài, zūn huáng hòu wèi huáng tài hòu, lì fēi hú shì wèi huáng hòu. xīn mǎo, zhèn yuǎn hóu gù xìng zǔ tǎo dà téng xiá mán, píng zhī. yǐ wèi, yù fǎ sī shèn xíng yù. rùn yuè wù shēn, ān shùn bó xuē guì qīng píng bó wú chéng dū dū mǎ yīng dōu zhǐ huī liáng chéng shuài shī xún biān. yǐ chǒu, yáng pǔ rù zhí wén yuān gé. bā yuè wù chén, dōu zhǐ huī lǐ yīng tǎo ān dìng qū xiān pàn fān, dà bài zhī, ān dìng wáng sāng ér jiā shī jiā yì quē xiè zuì. rén shēn, zhào nèi wài qún chén jǔ lián jié gōng zhèng kān mù mín zhě. guǐ wèi, dà lǐ qīng hú gài cān zhèng yè chūn xún fǔ nán jī zhè jiāng. shè xún fǔ zì cǐ shǐ. jiǔ yuè rén yín, zàng zhāo huáng dì yú xiàn líng.
秋七月乙亥,尊皇后为皇太后,立妃胡氏为皇后。辛卯,镇远侯顾兴祖讨大藤峡蛮,平之。乙未,谕法司慎刑狱。闰月戊申,安顺伯薛贵、清平伯吴成、都督马英、都指挥梁成帅师巡边。乙丑,杨溥入直文渊阁。八月戊辰,都指挥李英讨安定曲先叛番,大败之,安定王桑儿加失夹诣阙谢罪。壬申,诏内外群臣举廉洁公正堪牧民者。癸未,大理卿胡概、参政叶春巡抚南畿、浙江。设巡抚自此始。九月壬寅,葬昭皇帝于献陵。
dōng shí yuè wù yín, nán jīng dì zhèn, wù zǐ, chì gōng hóu bó wǔ fǔ liù bù dà xué shì jǐ shì zhōng shěn fù zhòng qiú. shí yī yuè wù xū, gù xìng zǔ tǎo píng sī ēn mán. xīn yǒu, gōng lù wèi zhèn shuò dà jiàng jūn xún biān. shí èr yuè jiǎ shēn, gù xìng zǔ tǎo píng yí shān mán.
冬十月戊寅,南京地震,戊子,敕公、侯、伯、五府、六部、大学士、给事中审覆重囚。十一月戊戌,顾兴祖讨平思恩蛮。辛酉,恭禄为镇朔大将军巡边。十二月甲申,顾兴祖讨平宜山蛮。
shì nián, hā mì huí huí mǎn lá sā dīng zhàn chéng liú qiú zhōng shān zhǎo wā wū sī cáng wǎ là bó ní rù gòng.
是年,哈密回回、满剌撒丁、占城、琉球中山、爪哇、乌斯藏、瓦剌、浡泥入贡。
xuān dé yuán nián chūn zhēng yuè guǐ mǎo, xiǎng tài miào. dīng wèi, dà sì tiān dì yú nán jiāo. guǐ chǒu, shè sǐ zuì yǐ xià yùn liáng xuān fǔ zì shú. jǐ wèi, qiǎn shì láng huáng zōng zài shí wǔ rén qīng lǐ tiān xià jūn wǔ. hòu qiǎn shǐ, zhe wèi lìng. èr yuè wù chén, jì shè jì. dīng chǒu, gēng jí tián. bǐng xū, yè cháng líng xiàn líng. dīng hài, hái gōng. sān yuè jǐ hài, róng chāng bó chén zhì dū du fāng zhèng tǎo lí lì, bài jī yú chá lóng zhōu, yì ān zhī fǔ qín péng sǐ zhī. guǐ chǒu, xíng zài lǐ bù shì láng zhāng yīng jiān huá gài diàn dà xué shì, zhí wén yuān gé.
宣德元年春正月癸卯,享太庙。丁未,大祀天地于南郊。癸丑,赦死罪以下运粮宣府自赎。己未,遣侍郎黄宗载十五人清理天下军伍。后遣使,著为令。二月戊辰,祭社稷。丁丑,耕耤田。丙戌,谒长陵、献陵。丁亥,还宫。三月己亥,荣昌伯陈智、都督方政讨黎利,败绩于茶笼州,乂安知府琴彭死之。癸丑,行在礼部侍郎张瑛兼华盖殿大学士,直文渊阁。
xià sì yuè yǐ chǒu, chéng shān hóu wáng tōng wèi zhēng yí jiāng jūn chōng zǒng bīng guān, tǎo lí lì, shàng shū chén qià cān zàn jūn wù, chén zhì fāng zhèng duó guān cóng lì gōng. wǔ yuè jiǎ wǔ shuò, lù qiú. bǐng shēn, zhào shè jiāo zhǐ, xǔ lí lì zì xīn. bǐng wǔ, chì jùn xiàn yì yí hái. gēng shēn, zhào xuē lù hái.
夏四月乙丑,成山侯王通为征夷将军充总兵官,讨黎利,尚书陈洽参赞军务,陈智、方政夺官从立功。五月甲午朔,录囚。丙申,诏赦交阯,许黎利自新。丙午,敕郡县瘗遗骸。庚申,召薛禄还。
qiū qī yuè guǐ sì, jīng shī dì zhèn, yǐ wèi, miǎn shān dōng xià shuì. jǐ hài, yù liù kē, fán zhōng guān chuán zhǐ, bì fù zòu shǐ xíng. rén zǐ, bà hú guǎng cǎi mù. bā yuè rén xū, hàn wáng gāo xù fǎn. bǐng yín, yòu wǔ chén shū sǐ yǐ xià zuì, fù qí guān. jǐ sì, qīn zhēng gāo xù, mìng zhèng wáng zhān jùn xiāng wáng zhān shàn jū shǒu, yáng wǔ hòu xuē lù qīng píng bó wú chéng jiāng qián fēng, dà lài wǔ jūn jiàng shì. xīn wèi, fā jīng shī. xīn sì, zhì lè ān, dì liǎng qiǎn shū yù jiàng, yòu yǐ chì xì shǐ shè chéng zhōng yù huò fú. rén wǔ, gāo xù chū jiàng. guǐ wèi, gǎi lè ān yuē wǔ dìng zhōu. yǐ yǒu, bān shī. jiǔ yuè bǐng shēn." zhì zì wǔ dìng zhōu, gù gāo xù yú xī nèi. wù xū, fǎ sī jū gāo xù tóng móu zhě, cí lián jìn wáng zhào wáng, zhào wù wèn.
秋七月癸巳,京师地震,乙未,免山东夏税。己亥,谕六科,凡中官传旨,必覆奏始行。壬子,罢湖广采木。八月壬戌,汉王高煦反。丙寅,宥武臣殊死以下罪,复其官。己巳,亲征高煦,命郑王瞻埈、襄王瞻墡居守,阳武侯薛禄、清平伯吴成将前锋,大赉五军将士。辛未,发京师。辛巳,至乐安,帝两遣书谕降,又以敕系矢射城中谕祸福。壬午,高煦出降。癸未,改乐安曰武定州。乙酉,班师。九月丙申。”至自武定州,锢高煦于西内。戊戌,法司鞫高煦同谋者,词连晋王、赵王,诏勿问。
dōng shí yuè wù yín, shì lǐ shí miǎn, fù wèi shì dú. shí yī yuè yǐ wèi, chéng shān hóu wáng tōng jī lí lì yú yīng píng, bài jī, shàng shū chén qià sǐ zhī. shí èr yuè xīn yǒu, miǎn liù shī suǒ guò qiū liáng. xīn wèi, lù qiú, yòu miǎn sān qiān yú rén. yǐ yǒu, zhēng nán jiāng jūn zǒng bīng guān qián guó gōng mù chéng shuài xīng ān bó xú hēng xīn níng bó tán zhōng, zhēng lǔ fù jiāng jūn ān yuǎn hóu liǔ shēng shuài bǎo dìng bó liáng míng dū du cuī jù, yóu yún nán guǎng xī fēn dào tǎo lí lì, bīng bù shàng shū lǐ qìng cān zàn jūn wù.
冬十月戊寅,释李时勉,复为侍读。十一月乙未,成山侯王通击黎利于应平,败绩,尚书陈洽死之。十二月辛酉,免六师所过秋粮。辛未,录囚,宥免三千余人。乙酉,征南将军总兵官黔国公沐晟帅兴安伯徐亨、新宁伯谭忠,征虏副将军安远侯柳升帅保定伯梁铭都督崔聚,由云南、广西分道讨黎利,兵部尚书李庆参赞军务。
shì nián, zhǎo wā xiān luó liú qiú sū mén dá lá mǎn là jiā bái gé dá sā mǎ ér hǎn tǔ lǔ fān hā mì wū sī cáng rù gòng.
是年,爪哇、暹罗、琉球、苏门答剌、满剌加、白葛达、撒马儿罕、土鲁番、哈密、乌斯藏入贡。
èr nián chūn zhēng yuè gēng zǐ, dà sì tiān dì yú nán jiāo. dīng wèi, yǒu sī zòu suì wèn qiú shù. dì wèi bǎi xìng qīng fàn fǎ, yóu yú jiào huà wèi xíng, mìng shēn jiào huà. èr yuè guǐ hài, xíng zài hù bù shì láng chén shān wèi běn bù shàng shū jiān jǐn shēn diàn dà xué shì, zhí wén yuān gé. yǐ chǒu, lí lì gōng jiāo zhǐ chéng, wáng tōng jī bài zhī. sān yuè xīn mǎo, cì mǎ yú děng jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà.
二年春正月庚子,大祀天地于南郊。丁未,有司奏岁问囚数。帝谓百姓轻犯法,由于教化未行,命申教化。二月癸亥,行在户部侍郎陈山为本部尚书兼谨身殿大学士,直文渊阁。乙丑,黎利攻交阯城,王通击败之。三月辛卯,赐马愉等进士及第、出身有差。
xià sì yuè gēng shēn, lí lì xiàn chāng jiāng, dōu zhǐ huī lǐ rèn, zhǐ huī gù fú liú shùn, zhī fǔ liú zi fǔ, zhōng guān féng zhì sǐ zhī. jiǎ zǐ, jìn wáng jì huáng yǒu zuì, fèi wèi shù rén. jǐ sì, wáng tōng xǔ lí lì hé. wǔ yuè guǐ sì, xuē lù dū xiǎng kāi píng. jǐ hài, rén zōng shén zhǔ fù tài miào. bǐng wǔ, lù qiú. liù yuè wù yín, lù qiú.
夏四月庚申,黎利陷昌江,都指挥李任,指挥顾福、刘顺,知府刘子辅,中官冯智死之。甲子,晋王济熿有罪,废为庶人。己巳,王通许黎利和。五月癸巳,薛禄督饷开平。己亥,仁宗神主祔太庙。丙午,录囚。六月戊寅,录囚。
qiū qī yuè jǐ hài, lí lì xiàn ài liú guān, zhèn yuǎn hóu gù xìng zǔ yōng bīng bù jiù, dǎi zhì zhī. gēng zǐ, lù qiú. xīn chǒu, mìng dū du tóng zhī chén huái chōng zǒng bīng guān, shuài shī tǎo sōng pān mán. dīng wèi, xuē lù bài dí yú kāi píng. bā yuè jiǎ zǐ, huáng huái zhì shì. miǎn liǎng jīng shān xī hé nán zhōu xiàn bèi zāi shuì liáng. jiǔ yuè rén chén, lù qiú. yǐ wèi, liǔ shēng shī cì dào mǎ pō, yù fú zhàn sǐ. shì rì, bǎo dìng bó liáng míng bìng zú. bǐng shēn, shàng shū lǐ qìng bìng zú. shī dà kuì, cān jiāng cuī jù, láng zhōng shǐ ān, zhǔ shì chén yōng lǐ zōng fǎng sǐ zhī.
秋七月己亥,黎利陷隘留关,镇远侯顾兴祖拥兵不救,逮治之。庚子,录囚。辛丑,命都督同知陈怀充总兵官,帅师讨松潘蛮。丁未,薛禄败敌于开平。八月甲子,黄淮致仕。免两京、山西、河南州县被灾税粮。九月壬辰,录囚。乙未,柳升师次倒马坡,遇伏战死。是日,保定伯梁铭病卒。丙申,尚书李庆病卒。师大溃,参将崔聚,郎中史安,主事陈镛、李宗昉死之。
dōng shí yuè wù yín, wáng tōng qì jiāo zhǐ, yǔ lí lì méng. shí yī yuè yǐ yǒu, shè lí lì, qiǎn shì láng lǐ qí luó rǔ jìng lì chén gǎo wèi ān nán guó wáng, xī rú wén wǔ lì shì hái. jǐ hài, yǐ huáng zhǎng zǐ shēng dà shè tiān xià, miǎn míng nián shuì liáng sān zhī yī. shí èr yuè dīng chǒu, zhèn shǎn xī jī. bìng gěi juàn bù shí wǔ wàn pǐ.
冬十月戊寅,王通弃交阯,与黎利盟。十一月乙酉,赦黎利,遣侍郎李琦、罗汝敬立陈暠为安南国王,悉如文武吏士还。己亥,以皇长子生大赦天下,免明年税粮三之一。十二月丁丑,振陕西饥。并给绢布十五万疋。
shì nián, zhǎo wā zhàn chéng xiān luó liú qiú wǎ là hā mì yì lì bǎ lǐ sā mǎ ér hǎn rù gòng.
是年,爪哇、占城、暹罗、琉球、瓦剌、哈密、亦力把里、撒马儿罕入贡。
sān nián chūn zhēng yuè jiǎ wǔ, dà sì tiān dì yú nán jiāo. bǐng shēn, chén huái píng sōng pān mán. èr yuè wù wǔ, lì huáng zhǎng zǐ qí zhèn wèi huáng tài zǐ. shì yuè, zuò dì xùn chéng. sān yuè guǐ wèi, fèi huáng hòu hú shì, lì guì fēi sūn shì wèi huáng hòu. rén chén, lù qiú.
三年春正月甲午,大祀天地于南郊。丙申,陈怀平松潘蛮。二月戊午,立皇长子祁镇为皇太子。是月,作《帝训》成。三月癸未,废皇后胡氏,立贵妃孙氏为皇后。壬辰,录囚。
xià sì yuè guǐ hài, chì fán guān mín jiàn yán zhāng shū, shàng shū dōu yù shǐ jǐ shì zhōng huì yì yǐ wén, wù huì. rùn yuè rén yín, lù qiú. miǎn shān xī hàn zāi shuì liáng. jiǎ chén, mìng yǒu sī zhèn xù. gēng xū, lùn qì jiāo zhǐ zuì, wáng tōng děng jí bù zhèng shǐ yì qiān zhōng guān shān shòu mǎ qí xià yù lùn sǐ, jí qí jiā, zhèn yuǎn hóu gù xìng zǔ bìng xià yù. wǔ yuè rén zǐ, lǐ qí luó rǔ jìng hái. lí lì biǎo chén gǎo zú, zǐ sūn bìng jué, qǐ shǒu guó qí mìng. xīn yǒu, lù qiú. jǐ sì, fù qiǎn luó rǔ jìng děng yù lí lì lì chén shì hòu. xīn wèi, zèng jiāo zhǐ sǐ shì zhū chén. rén shēn, miǎn běi jīng bèi zāi xià shuì. liù yuè bǐng xū, miǎn shǎn xī bèi zāi xià shuì. dīng wèi, dōu yù shǐ liú guān xún shì hé dào.
夏四月癸亥,敕凡官民建言章疏,尚书、都御史、给事中会议以闻,勿讳。闰月壬寅,录囚。免山西旱灾税粮。甲辰,命有司振恤。庚戌,论弃交阯罪,王通等及布政使弋谦、中官山寿、马骐下狱论死,籍其家,镇远侯顾兴祖并下狱。五月壬子,李琦、罗汝敬还。黎利表陈暠卒,子孙并绝,乞守国俟命。辛酉,录囚。己巳,复遣罗汝敬等谕黎利立陈氏后。辛未,赠交阯死事诸臣。壬申,免北京被灾夏税。六月丙戌,免陕西被灾夏税。丁未,都御史刘观巡视河道。
qiū qī yuè wù chén, lù qiú. bā yuè xīn mǎo, bà běi jīng xíng bù jí xíng hòu jūn dū du fǔ. dīng wèi, dì zì jiāng xún biān. jiǔ yuè xīn hài, cì yòu mén yì. wù liáng hā kòu huì zhōu, dì shuài jīng zú sān qiān rén wǎng jī zhī. jǐ mǎo, chū xǐ fēng kǒu, jī kòu yú kuān hé. dì qīn shè qí qián fēng, yì sān rén, liǎng yì jūn bìng fā, dà pò zhī. kòu wàng jiàn huáng lóng qí, xià mǎ luó bài qǐng xiáng, jiē shēng fù zhī, zhǎn qú qiú. jiǎ zǐ, bān shī. guǐ yǒu, zhì zì xǐ fēng kǒu.
秋七月戊辰,录囚。八月辛卯,罢北京行部及行后军都督府。丁未,帝自将巡边。九月辛亥,次右门驿。兀良哈寇会州,帝帅精卒三千人往击之。己卯,出喜峰口,击寇于宽河。帝亲射其前锋,殪三人,两翼军并发,大破之。寇望见黄龙旂,下马罗拜请降,皆生缚之,斩渠酋。甲子,班师。癸酉,至自喜峰口。
dōng shí yī yuè guǐ yǒu, jǐn yī zhǐ huī zhōng fǎ bǎo qǐng cǎi zhū dōng guǎn, dì yuē:" shì yù rǎo mín yǐ qiú lì yě", xià zhī yù. shí èr yuè gēng zǐ, guǎng xī zǒng bīng guān shān yún tǎo qín xīn chéng mán.
冬十一月癸酉,锦衣指挥钟法保请采珠东莞,帝曰:“是欲扰民以求利也”,下之狱。十二月庚子,广西总兵官山云讨擒忻城蛮。
shì nián, zhàn chéng xiān luó zhǎo wā liú qiú wǎ là hā mì ān nán qǔ xiān tǔ lǔ fān yì lì bǎ lǐ sā mǎ ér hǎn rù gòng.
是年,占城、暹罗、爪哇、琉球、瓦剌、哈密、安南、曲先、土鲁番、亦力把里、撒马儿罕入贡。
sì nián chūn zhēng yuè, liǎng jīng dì zhèn. jǐ wèi, dà sì tiān dì yú nán jiāo. èr yuè jǐ chǒu, nán jīng xiàn zōu yú èr, lǐ bù qǐng biǎo hè, bù xǔ. sān yuè jiǎ xū, qiǎn lǐ qí zài yù lí lì fǎng lì chén shì hòu.
四年春正月,两京地震。己未,大祀天地于南郊。二月己丑,南京献驺虞二,礼部请表贺,不许。三月甲戌,遣李琦再谕黎利访立陈氏后。
xià sì yuè xīn sì, shān yún tǎo píng liǔ xún mán. wù zǐ, gōng bù shàng shū huáng fú píng jiāng bó chén xuān jīng lüè cáo yùn. wǔ yuè rén zǐ, lù qiú. liù yuè jiǎ wǔ, bà wén lì fàn zāng shú zuì lì. jǐ hài, kòu fàn kāi píng, zhèn fǔ zhāng xìn děng zhàn sǐ. gēng zǐ, xuē lù dū xiǎng kāi píng.
夏四月辛巳,山云讨平柳、浔蛮。戊子,工部尚书黄福、平江伯陈瑄经略漕运。五月壬子,录囚。六月甲午,罢文吏犯赃赎罪例。己亥,寇犯开平,镇抚张信等战死。庚子,薛禄督饷开平。
qiū qī yuè jǐ wèi, xìng wén yuān gé. bā yuè jǐ mǎo, qǐ fù yáng pǔ. jiǔ yuè guǐ hài, shì gù xìng zǔ yú yù.
秋七月己未,幸文渊阁。八月己卯,起复杨溥。九月癸亥,释顾兴祖于狱。
dōng shí yuè gēng chén, xìng wén yuān gé. guǐ wèi, yǐ tiān hán yù fǎ sī lù qiú. bǐng xū, zhì yī lán cāo cì tíng chén, yù yǐ jiàn xián wèi guó zhī dào. gēng yín, zhāng yīng chén shān bà. jiǎ wǔ, yuè wǔ yú jìn jiāo. yǐ wèi, liè yú yù kǒu. wù xū, hái gōng. shí yī yuè guǐ mǎo, xuē lù jí gōng shùn hóu wú kè zhōng shuài shī xún xuān fǔ. shí èr yuè yǐ hài, jīng shī dì zhèn. rén chén, bà zhōng guān sōng huā jiāng zào chuán.
冬十月庚辰,幸文渊阁。癸未,以天寒谕法司录囚。丙戌,制《猗兰操》赐廷臣,谕以荐贤为国之道。庚寅,张瑛、陈山罢。甲午,阅武于近郊。乙未,猎于峪口。戊戌,还宫。十一月癸卯,薛禄及恭顺侯吴克忠帅师巡宣府。十二月乙亥,京师地震。壬辰,罢中官松花江造船。
shì nián, zhǎo wā zhàn chéng liú qiú bǎng gé cì hā mì tǔ lǔ fān yì lì bǎ lǐ sā mǎ ér hǎn rù gòng.
是年,爪哇、占城、琉球、榜葛刺、哈密、土鲁番、亦力把里、撒马儿罕入贡。
wǔ nián chūn zhēng yuè guǐ chǒu, dà sì tiān dì yú nán jiāo. wù chén, shàng shū xià yuán jí zú. èr yuè rén chén, bà gōng bù cǎi mù. guǐ sì, bān kuān xù zhī lìng, shěng zāi shāng, kuān mǎ zhèng, miǎn bū qiàn xīn chú, zhāo liú mín cì fù yī nián, bà cǎi mǎi, jiǎn guān tián jiù kē shí zhī sān, xù gōng jiàng, jìn sī cāng guān bāo nà, jiè fǎ sī shèn xíng yù. yǐ wèi, fèng huáng tài hòu yè líng. sān yuè wù shēn, dào jiàn gēng zhě, xià mǎ wèn nóng shì, qǔ lěi sān tuī, gù shì chén yuē:" zhèn sān tuī sì bù shèng láo, kuàng wú mín zhōng suì qín dòng hū." mìng cì suǒ guò nóng mín chāo, jǐ yǒu, hái gōng. xīn hài, lǐ qí hái, lí lì chēng chén shì wú hòu, shàng biǎo qǐng fēng. bǐng chén, miǎn shān xī qù suì bèi zāi tián zū. dīng sì, cì lín zhèn děng jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà.
五年春正月癸丑,大祀天地于南郊。戊辰,尚书夏原吉卒。二月壬辰,罢工部采木。癸巳,颁宽恤之令,省灾伤,宽马政,免逋欠薪刍,招流民赐复一年,罢采买,减官田旧科十之三,恤工匠,禁司仓官包纳,戒法司慎刑狱。乙未,奉皇太后谒陵。三月戊申,道见耕者,下马问农事,取耒三推,顾侍臣曰:“朕三推巳不胜劳,况吾民终岁勤动乎。”命赐所过农民钞,己酉,还宫。辛亥,李琦还,黎利称陈氏无后,上表请封。丙辰,免山西去岁被灾田租。丁巳,赐林震等进士及第、出身有差。
xià sì yuè wù yín, xuē lù shuài shī zhù chì chéng diāo è yún zhōu dú shí tuán shān chéng bǎo. wǔ yuè guǐ mǎo, zhuī duó zāng lì gào chì, zhe wèi lìng. bǐng chén, xiū yù bèi cāng, chū guān qián shōu dí bèi huāng. guǐ hài, zhuó láng zhōng kuàng zhōng yù shǐ hé wén yuān jiǔ rén wéi zhī fǔ, cì chì qiǎn zhī. liù yuè jǐ mǎo, qiǎn guān bǔ jìn jī huáng, yù hù bù yuē:" wǎng nián bǔ huáng zhī shǐ hài mín bù jiǎn yú huáng, yí zhī cǐ bì." yīn zuò bǔ huáng shī shì zhī.
夏四月戊寅,薛禄帅师筑赤城、雕鹗、云州、独石、团山城堡。五月癸卯,追夺赃吏诰敕,著为令。丙辰,修预备仓,出官钱收籴备荒。癸亥,擢郎中况钟、御史何文渊九人为知府,赐敕遣之。六月己卯,遣官捕近畿蝗,谕户部曰:“往年捕蝗之使害民不减于蝗,宜知此弊。”因作《捕蝗诗》示之。
qiū qī yuè guǐ hài, zhēn bié shǒu lìng. bā yuè jǐ sì shuò, rì shí, yīn yǔ bú jiàn, lǐ guān qǐng biǎo hè, bù xǔ. jiǔ yuè bǐng wǔ, zhuó yù shǐ yú qiān zhǎng shǐ zhōu chén liù rén wéi shì láng, xún fǔ liǎng jīng shān dōng shān xī hé nán jiāng xī zhè jiāng hú guǎng. yǐ mǎo, xún jìn jiāo. jǐ wèi, hái gōng.
秋七月癸亥,甄别守令。八月己巳朔,日食,阴雨不见,礼官请表贺,不许。九月丙午,擢御史于谦、长史周忱六人为侍郎,巡抚两京、山东、山西、河南、江西、浙江、湖广。乙卯,巡近郊。己未,还宫。
dōng shí yuè yǐ hài, ā lǔ tái fàn liáo dōng, liáo hǎi wèi zhǐ huī tóng zhī huáng fǔ bīn lì zhàn sǐ. bǐng zǐ, xún jìn jiāo. jǐ mǎo, liè yú bèn dào. bǐng xū, zhì xiǎn mǎ lín, biàn yuè chéng bǎo bīng bèi. rén chén, hái gōng. shí èr yuè guǐ sì, qū xiān pàn fān píng. rùn yuè jǐ wèi, chì nèi wài zhū sī, jiǔ yān yù qiú zhě zuì zhī.
冬十月乙亥,阿鲁台犯辽东,辽海卫指挥同知皇甫斌力战死。丙子,巡近郊。己卯,猎于坌道。丙戌,至洗马林,遍阅城堡兵备。壬辰,还宫。十二月癸巳,曲先叛番平。闰月己未,敕内外诸司,久淹狱囚者罪之。
shì nián, zhàn chéng liú qiú zhǎo wā wǎ là hā mì hǎn dōng tǔ lǔ fān sā mǎ ér hǎn yì lì bǎ lǐ rù gòng.
是年,占城、琉球、爪哇、瓦剌、哈密、罕东、土鲁番、撒马儿罕、亦力把里入贡。
liù nián chūn zhēng yuè dīng chǒu, dà sì tiān dì yú nán jiāo. gēng chén, dà yǔ léi diàn. èr yuè dīng yǒu, shì láng luó rǔ jìng dū shǎn xī tún tián. jǐ hài, jùn jīn lóng kǒu, yǐn hé dá xú zhōu yǐ biàn cáo. sān yuè yǐ hài, mìng lì bù kǎo chá wài guān zì bù zhèng àn chá èr sī shǐ, zhe wèi lìng.
六年春正月丁丑,大祀天地于南郊。庚辰,大雨雷电。二月丁酉,侍郎罗汝敬督陕西屯田。己亥,浚金龙口,引河达徐州以便漕。三月乙亥,命吏部考察外官自布政、按察二司始,著为令。
xià sì yuè jǐ yǒu, shì láng chái chē jīng lǐ shān xī tún tián. liù yuè jǐ hài, qiǎn shǐ zhào lí lì quán shǔ ān nán guó shì.
夏四月己酉,侍郎柴车经理山西屯田。六月己亥,遣使诏黎利权署安南国事。
qiū qī yuè jǐ sì, lù qiú. rén wǔ, xǔ duǒ yán sān wèi shì yì. dōng shí yuè jiǎ chén, chén huái píng sōng pān mán. shí yī yuè bǐng zǐ, shǐ mìng guān jūn duì yùn mín liáng. yǐ yǒu, fēn qiǎn yù shǐ wǎng dǎi tān bào zhōng guān yuán qí děng. shí èr yuè yǐ wèi, yuán qí děng shí yī rén qì shì, bǎng qí zuì shì tiān xià. dīng wèi, jīn yòu zī zú. gēng xū, qiǎn yù shǐ xún shì níng xià gān zhōu tún tián shuǐ lì.
秋七月己巳,录囚。壬午,许朵颜三卫市易。冬十月甲辰,陈怀平松潘蛮。十一月丙子,始命官军兑运民粮。乙酉,分遣御史往逮贪暴中官袁琦等。十二月乙未,袁琦等十一人弃市,榜其罪示天下。丁未,金幼孜卒。庚戌,遣御史巡视宁夏甘州屯田水利。
shì nián, zhàn chéng liú qiú wǎ là hā mì sū mén dá lá yì lì bǎ lǐ rù gòng.
是年,占城、琉球、瓦剌、哈密、苏门答剌、亦力把里入贡。
qī nián chūn zhēng yuè xīn yǒu shuò, rì yǒu shí zhī, miǎn cháo hè. guǐ yǒu, dà sì tiān dì yú nán jiāo. èr yuè jiǎ wǔ, yǐ chūn hé yù fǎ sī lù qiú. sān yuè gēng shēn, xià zhào xíng kuān xù zhī zhèng. xīn yǒu, yù lǐ bù yuē:" zhèn yǐ guān tián fù zhòng, shí jiǎn qí sān. nǎi wén yì shí juān zū zhào xià, hù bù jiē bù xíng, shèn zhě jiè yuē yǒu sī, bù dé yǐ zhào shū wèi cí. shì fèi gé zhào lìng, shǐ zé bù xià jiū yě. zì jīn lìng zài bì xíng, wú yǒu suǒ è."
七年春正月辛酉朔,日有食之,免朝贺。癸酉,大祀天地于南郊。二月甲午,以春和谕法司录囚。三月庚申,下诏行宽恤之政。辛酉,谕礼部曰:“朕以官田赋重,十减其三。乃闻异时蠲租诏下,户部皆不行,甚者戒约有司,不得以诏书为辞。是废格诏令,使泽不下究也。自今令在必行,毋有所遏。”
xià sì yuè xīn chǒu, miǎn shān xī bū fù. rén yín, mù shāng zhōng yán shū sù rù biān. liù yuè guǐ mǎo, lù qiú. guǐ chǒu, bà zhōng guān rù fān shì mǎ. shì yuè, zuò guān zhēn chéng, fán sān shí wǔ piān, shì bǎi guān.
夏四月辛丑,免山西逋赋。壬寅,募商中盐输粟入边。六月癸卯,录囚。癸丑,罢中官入番市马。是月,作《官箴》成,凡三十五篇,示百官。
qiū bā yuè yǐ wèi, chì jīng guān sān pǐn yǐ shàng jǔ cái xíng wén xué zhī shì, lì bù dū chá yuàn chù fāng miàn yǒu sī bù zhí zhě. jiǔ yuè gēng wǔ, zhū jiàng xún biān. shì qiū, miǎn liǎng jī jí jiā xīng. hú zhōu shuǐ zāi shuì liáng.
秋八月乙未,敕京官三品以上举才行文学之士,吏部、都察院黜方面有司不职者。九月庚午,诸将巡边。是秋,免两畿及嘉兴。湖州水灾税粮。
dōng shí yī yuè xīn yǒu, zhào dū cáo píng jiāng bó chén xuān shì láng zhào xīn děng suì zhōng zhì jīng yì liáng fù lì bì.
冬十一月辛酉,召督漕平江伯陈瑄、侍郎赵新等岁终至京议粮赋利弊。
shì nián, zhàn chéng liú qiú hā mì hā liè wǎ là yì lì bǎ lǐ rù gòng.
是年,占城、琉球、哈密、哈烈、瓦剌、亦力把里入贡。
bā nián chūn zhēng yuè dīng mǎo, dà sì tiān dì yú nán jiāo. èr yuè rén zǐ, lù qiú, yòu miǎn wǔ qiān yú rén. sān yuè bǐng chén, cì cáo nài děng jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà. gēng chén, yù nèi wài yōu xù jūn shì, wéi zhě fēng xiàn guān chá zòu zuì zhī. shì chūn, yǐ liǎng jīng hé nán shān dōng shān xī jiǔ hàn, qiǎn shǐ zhèn xù.
八年春正月丁卯,大祀天地于南郊。二月壬子,录囚,宥免五千余人。三月丙辰,赐曹鼐等进士及第、出身有差。庚辰,谕内外优恤军士,违者风宪官察奏罪之。是春,以两京、河南、山东、山西久旱,遣使振恤。
xià sì yuè wù xū, zhào juān jīng shěng bèi zāi bū hé zá kè, miǎn jīn nián xià shuì, cì fù yī nián. lǐ yuān yù. jiǎn shū sǐ yǐ xià, shè jūn jiàng zài táo zhě zuì. yǒu sī gè jǔ xián liáng fāng zhèng yī rén. xún àn yù shǐ àn chá shǐ jiū tān kù lì jí shǐ chén shēng shì zhě. wǔ yuè dīng sì, zǒng bīng guān dū du xiāo shòu tǎo píng guì zhōu wū luó mán. dīng mǎo, shān yún tǎo píng yí shān mán. liù yuè yǐ yǒu, dǎo yǔ bù yīng, zuò mǐn hàn shī shì qún chén. xīn chǒu, zhào zhōng wài shū jué zuì qiú. shì xià, fù zhèn liǎng jīng hé nán shān dōng shān xī hú guǎng jī, miǎn shuì liáng.
夏四月戊戌,诏蠲京省被灾逋和、杂课,免今年夏税,赐复一年。理冤狱。减殊死以下,赦军匠在逃者罪。有司各举贤良方正一人。巡按御史、按察使纠贪酷吏及使臣生事者。五月丁巳,总兵官都督萧授讨平贵州乌罗蛮。丁卯,山云讨平宜山蛮。六月乙酉,祷雨不应,作《闵旱诗》示群臣。辛丑,诏中外疏决罪囚。是夏,复振两京、河南、山东、山西、湖广饥,免税粮。
qiū qī yuè rén shēn, miǎn jiāng xī shuǐ zāi shuì liáng. bā yuè guǐ sì, tài jīng shī rǒng guān. rùn yuè xīn hài, xī yù gòng qí lín. wù wǔ, jǐng xīng jiàn. lǐ guān qǐng biǎo hè, jiē bù xǔ. jiǔ yuè yǐ yǒu, qiǎn guān lù tiān xià zhòng qiú. jǐ hài, ā lǔ tái bù zǎn bo kòu liáng zhōu, zǒng bīng guān liú guǎng jī zhǎn zhī.
秋七月壬申,免江西水灾税粮。八月癸巳,汰京师冗官。闰月辛亥,西域贡麒麟。戊午,景星见。礼官请表贺,皆不许。九月乙酉,遣官录天下重囚。己亥,阿鲁台部昝卜寇凉州,总兵官刘广击斩之。
dōng shí èr yuè yǐ hài, yù fǎ sī yòu jīng guān guò fàn.
冬十二月乙亥,谕法司宥京官过犯。
shì nián, xiān luó zhàn chéng liú qiú ān nán mǎn là jiā tiān fāng sū mén dá lá gǔ lǐ kē zhī a dān xī lán shān zuǒ fǎ ér gān bā lǐ jiā yì lēi hū lǔ mó sī hā mì wǎ là sā mǎ ér hǎn yì lì bǎ lǐ rù gòng.
是年,暹罗、占城、琉球、安南、满剌加、天方、苏门答剌、古里、柯枝、阿丹、锡兰山、佐法儿、甘巴里、加异勒、忽鲁谟斯、哈密、瓦剌、撒马儿罕、亦力把里入贡。
jiǔ nián chūn zhēng yuè xīn mǎo, dà sì tiān dì yú nán jiāo. èr yuè gēng xū, zhèn fèng yáng huái ān yáng zhōu xú zhōu jī. yǐ mǎo, shēn liǎng jīng shān dōng shān xī hé nán kuān xù zhī lìng. sān yuè wù yín, shān yún tǎo zhèng sī ēn pàn mán.
九年春正月辛卯,大祀天地于南郊。二月庚戌,振凤阳、淮安、扬州、徐州饥。乙卯,申两京、山东、山西、河南宽恤之令。三月戊寅,山云讨症思恩叛蛮。
xià sì yuè jǐ wèi, lí lì sǐ, zi lín lái gào sàng, mìng lín quán shǔ ān nán guó shì. wù chén, lù qiú. wǔ yuè rén wǔ, yì bào hái.
夏四月己未,黎利死,子麟来告丧,命麟权署安南国事。戊辰,录囚。五月壬午,瘗暴骸。
qiū qī yuè jiǎ shēn, qiǎn jǐ shì zhōng yù shǐ jǐn yī wèi guān dū bǔ liǎng jī shān dōng shān xī hé nán huáng. bā yuè gēng xū, zhèn hú guǎng jī. jiǎ zǐ, chì liǎng jīng hú guǎng jiāng xī hé nán xún fǔ xún àn yù shǐ sān sī guān xíng shì zāi shāng, juān qiū liáng shí zhī sì. yǐ chǒu, bà gōng bù cǎi bàn. jǐ sì, wǎ là tuō huān gōng shā ā lǔ tái, lái gào jié. jiǔ yuè guǐ wèi, zì jiāng xún biān. yǐ yǒu, dù jū yōng guān. bǐng xū, liè yú bèn dào. yǐ wèi, ā lǔ tái zi ā bo zhǐ ǎn lái guī. dīng yǒu, zhì xiǎn mǎ lín, yuè chéng bǎo bīng bèi. jǐ hài, dà liè.
秋七月甲申,遣给事中、御史、锦衣卫官督捕两畿、山东、山西、河南蝗。八月庚戌,振湖广饥。甲子,敕两京、湖广、江西、河南巡抚、巡按御史、三司官行视灾伤,蠲秋粮十之四。乙丑,罢工部采办。己巳,瓦剌脱欢攻杀阿鲁台,来告捷。九月癸未,自将巡边。乙酉,度居庸关。丙戌,猎于坌道。乙未,阿鲁台子阿卜只俺来归。丁酉,至洗马林,阅城堡兵备。己亥,大猎。
dōng shí yuè bǐng wǔ, hái gōng. bǐng chén, dū du fāng zhèng tǎo píng sōng pān pàn mán. jiǎ zǐ, bà shǎn xī shì mǎ. dīng mǎo, liǎng jī zhè jiāng hú guǎng jiāng xī jī, yǐ yìng yùn nán jīng jí lín qīng cāng sù zhèn jì. shí yī yuè wù xū, tíng xíng. gēng zǐ, miǎn sì chuān bèi zāi shuì liáng. shí èr yuè jiǎ zǐ, dì bù yù, wèi wáng zhān shān shè xiǎng tài miào.
冬十月丙午,还宫。丙辰,都督方政讨平松潘叛蛮。甲子,罢陕西市马。丁卯,两畿、浙江、湖广、江西饥,以应运南京及临清仓粟振济。十一月戊戌,停刑。庚子,免四川被灾税粮。十二月甲子,帝不豫,卫王瞻埏摄享太庙。
shì nián, xiān luó zhàn chéng liú qiú sū mén dá lá hā mì wǎ là rù gòng.
是年,暹罗、占城、琉球、苏门答剌、哈密、瓦剌入贡。
shí nián chūn zhēng yuè guǐ yǒu shuò, bù shì cháo, mìng qún chén yè huáng tài zǐ yú wén huá diàn. jiǎ xū, dà jiàn. bà mǎi yíng zào zhū shǐ. yǐ hài, bēng yú qián qīng gōng, nián sān shí yǒu bā. yí zhào guó jiā zhòng wù bái huáng tài hòu. dīng yǒu, shàng zūn shì, miào hào xuān zōng, zàng jǐng líng.
十年春正月癸酉朔,不视朝,命群臣谒皇太子于文华殿。甲戌,大渐。罢买、营造诸使。乙亥,崩于乾清宫,年三十有八。遗诏国家重务白皇太后。丁酉,上尊谥,庙号宣宗,葬景陵。
zàn yuē: rén zōng wèi tài zǐ, shī ài yú chéng yì. qí wēi ér fù ān, tài sūn gài yǒu lì yān. jí wèi yǐ hòu, lì chēng qí zhí, zhèng dé qí píng, gāng jì xiū míng, cāng yǔ chōng xiàn, lǘ yán lè yè. suì bù néng zāi. gài míng xìng zhì shì lì nián liù shí, mín qì jiàn shū, zhēng rán yǒu zhì píng zhī xiàng yǐ. ruò nǎi qiáng fān cù qǐ, xuán jí xuē píng, sǎo dàng biān chén, jiǎo kòu zhèn shè, dì zhī yīng zī ruì lüè, shù jī kè shéng zǔ wǔ zhě yú.
赞曰:仁宗为太子,失爱于成谊。其危而复安,太孙盖有力焉。即位以后,吏称其职,政得其平,纲纪修明,仓庾充羡,闾阎乐业。岁不能灾。盖明兴至是历年六十,民气渐舒,蒸然有治平之象矣。若乃强藩猝起,旋即削平,扫荡边尘,狡寇震慑,帝之英姿睿略,庶几克绳祖武者欤。