lǐ bā jiā lǐ èr
◎礼八(嘉礼二)
cè huáng hòu yí cè fēi pín yí fù cè huáng tài zǐ jí huáng tài zǐ fēi yí cè qīn wáng jí wáng fēi yí cè gōng zhǔ yí fù huáng dì jiā yuán fú yí cè huáng tài zǐ huáng zǐ guān lǐ pǐn guān guān lǐ shù rén guān lǐ
册皇后仪(册妃嫔仪附) 册皇太子及皇太子妃仪册亲王及王妃仪(册公主仪附) 皇帝 加元服仪 册皇太子皇子冠礼品官冠礼 庶人冠礼
cè huáng hòu yí
册皇后仪
gǔ zhě lì hòu wú cè mìng lǐ. zhì hàn líng dì lì sòng měi rén wéi huáng hòu, shǐ yù diàn, mìng tài wèi chí jié, fèng xǐ shòu, dú cè. huáng hòu běi miàn chēng chén qiè, guì shòu. qí hòu yán wèi dìng zhì, ér yí wén dài gè bù tóng. míng yí zhù dà dǐ cān táng sòng zhī zhì ér yòng zhī, tài zǔ chū, dìng zhì.
古者立后无册命礼。至汉灵帝立宋美人为皇后,始御殿,命太尉持节,奉玺绶,读册。皇后北面称臣妾,跪受。其后沿为定制,而仪文代各不同。明仪注大抵参唐、宋之制而用之,太祖初,定制。
fán cè huáng hòu, qián qī sān rì zhāi jiè, qiǎn guān jì gào tiān dì zōng miào. qián yī rì, shì yí sī shè cè bǎo àn yú fèng tiān diàn yù zuò qián, shè fèng jié guān wèi yú cè àn zhī dōng, zhǎng jié zhě wèi yú qí zuǒ, shāo tuì, shè chéng zhì guān wèi yú qí nán, jù xī xiàng. shè zhèng fù shǐ shòu zhì wèi yú héng jiē yú nán, běi xiàng. shè chéng zhì xuān zhì guān wèi yú qí běi, shè fèng jié fèng cè fèng bǎo guān wèi yú qí dōng běi, jù xī xiàng. shè zhèng fù shǐ shòu cè bǎo rù wèi yú shòu zhì wèi zhī běi, běi xiàng. diǎn yí èr rén wèi dān bì shàng nán, zàn lǐ èr rén wèi zhèng fù shǐ běi, zhī bān èr rén wèi zàn lǐ zhī nán, jù dōng xī xiāng xiàng. bǎi guān jí shì cóng wèi, rú cháo yí.
凡册皇后,前期三日斋戒,遣官祭告天地、宗庙。前一日,侍仪司设册宝案于奉天殿御座前,设奉节官位于册案之东,掌节者位于其左,稍退,设承制官位于其南,俱西向。设正副使受制位于横街于南,北向。设承制宣制官位于其北,设奉节奉册奉宝官位于其东北,俱西向。设正副使受册宝褥位于受制位之北,北向。典仪二人位丹陛上南,赞礼二人位正副使北,知班二人位赞礼之南,俱东西相向。百官及侍从位,如朝仪。
shì rì zǎo, liè lǔ bù, chén jiǎ shì, shè lè rú yí. nèi guān shè huáng hòu shòu cè wèi jí cè jié bǎo àn yú gōng zhōng, shè xiāng àn yú diàn shàng, shè quán zhì cè bǎo àn yú xiāng àn qián, shè nǚ lè yú dān bì. zhì míng, zhèng fù shǐ jí bǎi guān rù. gǔ sān yán, huáng dì gǔn miǎn yù fèng tiān diàn. lǐ bù guān fèng cè bǎo, gè zhì yú àn. zhū zhí shì guān gè rén jiù diàn shàng wèi lì. lè zuò, sì bài, xìng, lè zhǐ. chéng zhì guān zòu fā huáng hòu cè bǎo, chéng zhì qì, yóu zhōng mén chū, jiàng zì zhōng bì, zhì xuān zhì wèi, yuē" yǒu zhì". zhèng fù shǐ guì, chéng zhì guān xuān zhì yuē:" cè fēi mǒu shì wèi huáng hòu, mìng qīng děng chí jié zhǎn lǐ." xuān bì, yóu diàn xī mén rù. zhèng fù shǐ fǔ fú, xìng. zhí shì zhě jǔ cè bǎo àn, yóu zhōng mén chū, jiàng zì zhōng bì. fèng jié guān lǜ zhǎng jié zhě qián dǎo, zhì zhèng fù shǐ rù wèi, yǐ àn zhì yú běi. zhǎng jié zhě tuō jié yī, yǐ jié shòu fèng jié guān. fèng jié guān yǐ shòu zhèng shǐ, zhèng shǐ yǐ shòu zhǎng jié zhě, zhǎng jié zhě guì shòu, xìng, lì yú zhèng shǐ zhī zuǒ. fèng jié guān tuì. yǐn lǐ yǐn zhèng shǐ yì shòu cè wèi, fèng cè guān yǐ cè shòu zhèng shǐ, zhèng shǐ guì shòu, zhì yú àn. tuì, fù wèi. fù shǐ shòu bǎo yì rú zhī. lè zuò, zhèng fù shǐ sì bài. xìng, lè zhǐ. zhèng shǐ suí cè, fù shǐ suí bǎo, zhǎng jié zhě qián dǎo, jǔ àn zhě cì zhī, lè zuò. chū fèng tiān mén, lè zhǐ. shì yí zòu lǐ bì, jià xìng, bǎi guān chū. zhǎng jié zhě jiā jié yī, fèng cè bǎo guān jiē jìn hù, qǔ cè bǎo zhì lóng tíng nèi, yí zhàng dà lè qián dǎo, zhì zhōng gōng mén wài, lè zuò. huáng hòu jù jiǔ lóng sì fèng guān, fú yī yī, chū gé, zhì diàn shàng, nán xiàng lì. lè zhǐ, zhèng fù shǐ fèng cè bǎo quán zhì yú mén wài suǒ shè àn shàng. yǐn lǐ yǐn zhèng fù shǐ jí nèi shǐ jiān lìng jù jiù wèi. zhèng shǐ yì nèi shǐ jiān lìng qián, chēng cè lǐ shǐ chén mǒu, fù shǐ chén mǒu, fèng zhì shòu huáng hòu cè bǎo. nèi shǐ jiān lìng rù gào huáng hòu, chū, fù wèi. yǐn lǐ yǐn nèi wài mìng fù rù jiù wèi. zhèng shǐ fèng cè shòu nèi shǐ jiān lìng, nèi shǐ jiān lìng guì shòu, yǐ shòu nèi guān. fù shǐ shòu bǎo yì rú zhī. gè fù wèi. nèi shǐ jiān lìng lǜ fèng cè fèng bǎo nèi guān rù, gè zhì yú àn. shàng yí yǐn huáng hòu jiàng bì, yì tíng zhōng wèi lì. nèi guān fèng cè bǎo lì yú huáng hòu zhī dōng xī. nèi shǐ jiān lìng chēng" yǒu zhì", shàng yí zòu bài. huáng hòu bài, lè zuò. sì bài, xìng, lè zhǐ. xuān zhì qì, fèng cè nèi guān yǐ cè shòu dú cè nèi guān dú qì, yǐ shòu nèi shǐ jiān lìng. nèi shǐ jiān lìng guì yǐ shòu huáng hòu, huáng hòu guì shòu, yǐ shòu sī yán. fèng bǎo rú qián yí. shòu qì, yǐ shòu sī bǎo. shàng yí zòu bài, huáng hòu bài rú qián. nèi shǐ jiān lìng chū, yì zhèng fù shǐ qián, chēng" huáng hòu shòu cè lǐ bì". shǐ zhě tuì yì fèng tiān diàn héng jiē nán, běi miàn xī shàng lì, jǐ shì zhōng lì yú zhèng fù shǐ dōng běi, xī xiàng. zhèng fù shǐ zài bài fù mìng yuē:" fèng zhì cè mìng huáng hòu lǐ bì." yòu zài bài, jǐ shì zhōng zòu wén, nǎi tuì. huáng hòu jì shòu cè bǎo, shēng zuò. yǐn lǐ yǐn nèi mìng fù bān shǒu yī rén, yì diàn zhōng hè wèi guì, zhì cí yuē:" zī yù huáng hòu diàn xià yīng shòu cè bǎo, zhèng wèi zhōng gōng, qiè děng bù shèng huān qìng, jǐn fèng hè." zàn bài, lè zuò. zài bài, xìng, lè zhǐ. tuì, fù wèi. yòu yǐn wài mìng fù bān shǒu yī rén, rù jiù diàn shàng hè wèi, rú nèi mìng fù yí. lǐ bì jù chū. huáng hòu jiàng zuò, lè zuò. hái gé, lè zhǐ.
是日早,列卤簿,陈甲士,设乐如仪。内官设皇后受册位及册节宝案于宫中,设香案于殿上,设权置册宝案于香案前,设女乐于丹陛。质明,正副使及百官入。鼓三严,皇帝衮冕御奉天殿。礼部官奉册宝,各置于案。诸执事官各人就殿上位立。乐作,四拜,兴,乐止。承制官奏发皇后册宝,承制讫,由中门出,降自中陛,至宣制位,曰“有制”。正副使跪,承制官宣制曰:“册妃某氏为皇后,命卿等持节展礼。”宣毕,由殿西门入。正副使俯伏,兴。执事者举册宝案,由中门出,降自中陛。奉节官率掌节者前导,至正副使褥位,以案置于北。掌节者脱节衣,以节授奉节官。奉节官以授正使,正使以授掌节者,掌节者跪受,兴,立于正使之左。奉节官退。引礼引正使诣受册位,奉册官以册授正使,正使跪受,置于案。退,复位。副使受宝亦如之。乐作,正副使四拜。兴,乐止。正使随册,副使随宝,掌节者前导,举案者次之,乐作。出奉天门,乐止。侍仪奏礼毕,驾兴,百官出。掌节者加节衣,奉册宝官皆搢笏,取册宝置龙亭内,仪仗大乐前导,至中宫门外,乐作。皇后具九龙四凤冠,服祎衣,出閤,至殿上,南向立。乐止,正副使奉册宝权置于门外所设案上。引礼引正副使及内使监令俱就位。正使诣内使监令前,称册礼使臣某,副使臣某,奉制授皇后册宝。内使监令入告皇后,出,复位。引礼引内外命妇入就位。正使奉册授内使监令,内使监令跪受,以授内官。副使授宝亦如之。各复位。内使监令率奉册奉宝内官入,各置于案。尚仪引皇后降陛,诣庭中位立。内官奉册宝立于皇后之东西。内使监令称“有制”,尚仪奏拜。皇后拜,乐作。四拜,兴,乐止。宣制讫,奉册内官以册授读册内官读讫,以授内使监令。内使监令跪以授皇后,皇后跪受,以授司言。奉宝如前仪。受讫,以授司宝。尚仪奏拜,皇后拜如前。内使监令出,诣正副使前,称“皇后受册礼毕”。使者退诣奉天殿横街南,北面西上立,给事中立于正副使东北,西向。正副使再拜复命曰:“奉制册命皇后礼毕。”又再拜,给事中奏闻,乃退。皇后既受册宝,升座。引礼引内命妇班首一人,诣殿中贺位跪,致词曰:“兹遇皇后殿下膺受册宝,正位中宫,妾等不胜欢庆,谨奉贺。”赞拜,乐作。再拜,兴,乐止。退,复位。又引外命妇班首一人,入就殿上贺位,如内命妇仪。礼毕俱出。皇后降座,乐作。还閤,乐止。
cì rì, bǎi guān shàng biǎo jiān chēng hè. huáng dì yù diàn shòu hè, rú cháng yí. suì bo rì, xíng yè miào lǐ, xiān qiǎn guān yòng shēng láo xíng shì, gào yǐ huáng hòu jiāng zhī jiàn zhī yì. qián qī, huáng hòu zhāi sān rì, nèi wài mìng fù jí zhí shì nèi guān zhāi yī rì. shè huáng hòu bài wèi yú miào mén wài jí miào zhōng, shè nèi mìng fù péi sì wèi yú miào tíng nán, wài mìng fù péi sì wèi yú nèi mìng fù zhī nán. sī zàn wèi huáng hòu bài wèi zhī dōng xī, sī bīn wèi nèi mìng fù zhī běi, sī xiāng wèi xiāng àn yòu. chén guàn xǐ yú jiē dōng, sī guàn xǐ guān wèi qí suǒ. zhì rì, nèi wài mìng fù gè dí yī jí zhōng gōng nèi mén wài. huáng hòu jù jiǔ lóng sì fèng guān, fú yī yī. chū nèi gōng mén, shēng yú, zhì wài mén wài jiàng yú, shēng zhòng dí chē. gǔ chuī shè ér bù zuò. shàng yí chén yí wèi, cì wài mìng fù, cì nèi mìng fù, jiē chéng chē qián dǎo. nèi shǐ jiān hù cóng, sù wèi chén bīng zhàng qián hòu dǎo cóng. huáng hòu zhì miào mén, sī bīn yǐn mìng fù xiān rù. huáng hòu jiàng chē, sī zàn dǎo zì zuǒ mén rù, jiù wèi, běi xiàng lì. mìng fù gè jiù wèi, běi xiàng lì. sī zàn zòu bài, sī bīn zàn bài, huáng hòu jí mìng fù jiē zài bài, xìng. sī zàn qǐng yì guàn xǐ wèi, guàn shǒu shuì jué shǒu, yóu dōng bì shēng, zhì shén wèi qián. sī zàn zòu shàng xiāng zhě sān, sī xiāng pěng xiāng yú yòu, huáng hòu sān shàng qì, dǎo fù wèi, zàn bài rú qián. sī zàn zòu lǐ bì, huáng hòu chū zì miào zhī zuǒ mén, mìng fù yǐ cì chū. huáng hòu shēng chē, mìng fù qián dǎo, rú lái yí. guò miào, gǔ chuī zhèn zuò, huáng hòu rù gōng. shì rì, huáng dì yàn qún chén yú jǐn shēn diàn, huáng hòu yàn nèi wài mìng fù yú zhōng gōng. jiē rú zhēng dàn yàn huì yí.
次日,百官上表笺称贺。皇帝御殿受贺,如常仪。遂卜日,行谒庙礼,先遣官用牲牢行事,告以皇后将祗见之意。前期,皇后斋三日,内外命妇及执事内官斋一日。设皇后拜位于庙门外及庙中,设内命妇陪祀位于庙庭南,外命妇陪祀位于内命妇之南。司赞位皇后拜位之东西,司宾位内命妇之北,司香位香案右。陈盥洗于阶东,司盥洗官位其所。至日,内外命妇各翟衣集中宫内门外。皇后具九龙四凤冠,服祎衣。出内宫门,升舆,至外门外降舆,升重翟车。鼓吹设而不作。尚仪陈仪卫,次外命妇,次内命妇,皆乘车前导。内使监扈从,宿卫陈兵仗前后导从。皇后至庙门,司宾引命妇先入。皇后降车,司赞导自左门入,就位,北向立。命妇各就位,北向立。司赞奏拜,司宾赞拜,皇后及命妇皆再拜,兴。司赞请诣盥洗位,盥手帨抉手,由东陛升,至神位前。司赞奏上香者三,司香捧香于右,皇后三上讫,导复位,赞拜如前。司赞奏礼毕,皇后出自庙之左门,命妇以次出。皇后升车,命妇前导,如来仪。过庙,鼓吹振作,皇后入宫。是日,皇帝宴群臣于谨身殿,皇后宴内外命妇于中宫。皆如正旦宴会仪。
jí chéng zǔ jí wèi, cè huáng hòu xú shì, qí zhì xiǎo yì. huáng dì pí biàn fú yù huá gài diàn, hàn lín yuàn guān yǐ zhào shū yòng bǎo qì, rán hòu yù fèng tiān diàn, chuán zhì huáng hòu shòu cè. lǐ bì, hàn lín guān yǐ zhào shū shòu lǐ bù guān, lǐ bù guān fèng zhào shū yú chéng tiān mén kāi dú. huáng dì hái gōng, lǜ huáng hòu jù fú yì fèng xiān diàn yè gào bì. huáng hòu jù fú yú nèi diàn, qí huáng dì shēng zuò. zàn yǐn nǚ guān dǎo yì bài wèi, xíng xiè ēn lǐ, lè zuò. bā bài, xìng, lè zhǐ. lǐ bì. cì rì, huáng dì huáng hòu shòu hè yàn huì, rú qián yí. tiān shùn bā nián, zēng dìng qīn wáng yú huáng dì qián qìng hè, cì yì huáng tài hòu qìng hè, cì yì huáng hòu qián bā bài yí. jiā jìng shí sān nián, cè huáng hòu fāng shì, lǐ chén jù yí zhù, yǒu yè gào nèi diàn yí, wú yè gào tài miào shì miào zhī lǐ, dì mìng yì zēng. yú shì lǐ chén yǐ yí shàng. xiān qī zhāi sān rì, suǒ sī chén shè rú shí xiá yí. zhì rì, huáng dì yù lù, huáng hòu fēi yù dí chē, tóng yì tài miào. mìng guān fèng qī miào zhǔ shēng shén zuò qì. huáng dì fèng gāo huáng dì zhǔ, huáng hòu fèng gāo huáng hòu zhǔ, chū shēng shén zuò. yíng shén shàng xiāng diàn bó guàn xiàn, lè zuò zhǐ, jiē rú yí. cì yì shì miào xíng lǐ, tóng shàng yí. lóng qìng yuán nián zēng dìng, bān zhào cì rì, mìng fù xíng jiàn huáng hòu lǐ.
及成祖即位,册皇后徐氏,其制小异。皇帝皮弁服御华盖殿,翰林院官以诏书用宝讫,然后御奉天殿,传制皇后受册。礼毕,翰林官以诏书授礼部官,礼部官奉诏书于承天门开读。皇帝还宫,率皇后具服诣奉先殿谒告毕。皇后具服于内殿,俟皇帝升座。赞引女官导诣拜位,行谢恩礼,乐作。八拜,兴,乐止。礼毕。次日,皇帝皇后受贺宴会,如前仪。天顺八年,增定亲王于皇帝前庆贺,次诣皇太后庆贺,次诣皇后前八拜仪。嘉靖十三年,册皇后方氏,礼臣具仪注,有谒告内殿仪,无谒告太庙世庙之礼,帝命议增。于是礼臣以仪上。先期斋三日,所司陈设如时祫仪。至日,皇帝御辂,皇后妃御翟车,同诣太庙。命官奉七庙主升神座讫。皇帝奉高皇帝主,皇后奉高皇后主,出升神座。迎神、上香、奠帛、祼献,乐作止,皆如仪。次诣世庙行礼,同上仪。隆庆元年增定,颁诏次日,命妇行见皇后礼。
cè fēi zhī yí. zì hóng wǔ sān nián cè sūn shì wèi guì fēi, dìng huáng dì bù yù diàn, chéng zhì guān xuān zhì yuē:" fēi mǒu shì, tè fēng mǒu fēi, mìng qīng děng chí jié xíng lǐ." dàn shòu cè, wú bǎo, yú bìng rú zhōng gōng yí. yǒng lè qī nián, dìng cè fēi lǐ. huáng dì pí biàn fú yù huá gài diàn, chuán zhì. zhì xuān zōng lì sūn guì fēi, shǐ shòu bǎo, xiàn zōng fēng wàn guì fēi, shǐ chēng huáng, fēi hóng wǔ zhī jiù yǐ. jiā jìng shí nián, dì cè jiǔ pín, lǐ guān shàng yí zhù. xiān rì, suǒ sī chén shè yí zhàng rú shuò wàng yí. zhì qī, huáng dì jù gǔn miǎn, gào tài miào shì miào qì, yì pí biàn fú, yù huá gài diàn. bǎi guān gōng fú rù xíng lǐ. zhèng fù shǐ cháo fú chéng zhì, jǔ jié cè zhì jiǔ pín gōng. jiǔ pín yíng yú gōng mén wài, suí zhì bài wèi. nǚ guān xuān cè, jiǔ pín shòu cè, xiān hòu bā bài. sòng jié chū gōng mén fù mìng. jiǔ pín suí jù fú hòu, huáng hòu lǜ yì fèng xiān diàn yè gào, jí yì huáng dì huáng hòu qián xiè ēn, jù rú cè fēi lǐ. wéi guī yòng cì yù, gǔ wén yín cè shǎo shā yú huáng fēi wǔ fēn zhī yī. èr shí nián, cè dé fēi zhāng shì, yǐ fēi jiāng jiù shì, ér dì fāng jìng shè, bù chuán zhì, bù yè gào nèi diàn, yú bìng rú jiù.
册妃之仪。自洪武三年册孙氏为贵妃,定皇帝不御殿,承制官宣制曰:“妃某氏,特封某妃,命卿等持节行礼。”但授册,无宝,馀并如中宫仪。永乐七年,定册妃礼。皇帝皮弁服御华盖殿,传制。至宣宗立孙贵妃,始授宝,宪宗封万贵妃,始称皇,非洪武之旧矣。嘉靖十年,帝册九嫔,礼官上仪注。先日,所司陈设仪仗如朔望仪。至期,皇帝具衮冕,告太庙、世庙讫,易皮弁服,御华盖殿。百官公服入行礼。正、副使朝服承制,举节册至九嫔宫。九嫔迎于宫门外,随至拜位。女官宣册,九嫔受册,先后八拜。送节出宫门复命。九嫔随具服候,皇后率诣奉先殿谒告,及诣皇帝、皇后前谢恩,俱如册妃礼。惟圭用次玉,谷文、银册少杀于皇妃五分之一。二十年,册德妃张氏,以妃将就室,而帝方静摄,不传制,不谒告内殿,馀并如旧。
cè huáng tài zǐ jí huáng tài zǐ fēi yí
册皇太子及皇太子妃仪
zì hàn dài shǐ chēng huáng tài zǐ, míng dì shǐ yǒu lín xuān cè bài zhī yí. táng zé nián zhǎng zhě lín xuān cè shòu, yòu zhě qiǎn shǐ nèi cè. sòng wéi yòng lín xuān. yuán wéi yòng nèi cè, bù yǐ cháng yòu.
自汉代始称皇太子,明帝始有临轩、册拜之仪。唐则年长者临轩册授,幼者遣使内册。宋惟用临轩。元惟用内册,不以长幼。
míng xìng, dìng zhì, cè huáng tài zǐ, suǒ sī chén shè rú cè hòu yí. shè huáng tài zǐ bài wèi yú dān bì shàng. zhōng yán, huáng dì gǔn miǎn yù jǐn shēn diàn, huáng tài zǐ miǎn fú qí yú fèng tiān mén. wài bàn, huáng dì shēng fèng tiān diàn, yǐn lǐ dǎo huáng tài zǐ rù fèng tiān dōng mén. lè zuò, yóu dōng jiē shēng zhì dān bì wèi, lè zhǐ. bǎi guān gè jiù dan chi wèi. lè zuò, huáng tài zǐ zài bài, xìng, lè zhǐ. chéng zhì guān yóu diàn zhōng mén chū, lì yú mén wài, yuē:" yǒu zhì". huáng tài zǐ guì. xuān zhì yuē:" cè zhǎng zǐ mǒu wèi huáng tài zǐ." huáng tài zǐ fǔ fú, xìng, lè zuò. zài bài. lè zhǐ. yǐn lǐ dǎo huáng tài zǐ yóu diàn dōng mén rù, lè zuò. nèi zàn dǎo zhì yù zuò qián, lè zhǐ. nèi zàn zàn guì, zàn xuān cè. xuān bì, zàn jìn guī, zàn shòu cè. huáng tài zǐ jìn guī, guì shòu cè, yǐ shòu nèi shì. fù zàn shòu bǎo, rú shòu cè yí. zàn chū guī, huáng tài zǐ chū guī, fǔ fú, xìng, yóu diàn dōng mén chū. zhí shì guān jǔ jié cè bǎo suí chū. huáng tài zǐ fù wèi, lè zuò. sì bài xìng, lè zhǐ. yóu dōng jiē jiàng, lè zuò. zhì fèng tiān mén, lè zhǐ. yí zhàng gǔ yuè yíng cè bǎo zhì wén huá diàn, chí jié guān chí jié fù mìng, lǐ bù guān fèng zhào shū fù wǔ mén kāi dú, bǎi guān yíng zhào zhì zhōng shū shěng, bān xíng. shì yí zòu lǐ bì, jià xìng, hái gōng. huáng tài zǐ yì nèi diàn, hòu huáng hòu shēng zuò, xíng cháo xiè lǐ, sì bài, gōng xiè yuē:" xiǎo zi mǒu, zī shòu cè mìng, jǐn yì mǔ hòu diàn xià gōng xiè." fù sì bài, lǐ bì. qīn wáng shì zǐ jùn wáng qí yú wén huá diàn bì shàng. huáng tài zǐ shēng zuò, qīn wáng yǐ xià yóu dōng bì shēng, jiù bài wèi sì bài. zhǎng wáng gōng hè yuē:" xiǎo dì mǒu, zī yù zhǎng xiōng huáng tài zǐ róng yīng cè bǎo, bù shèng xīn biàn zhī zhì, jǐn lǜ zhū dì yì diàn xià chēng hè." hè bì, jiē sì bài. huáng tài zǐ xìng, yǐ cì chū. zhū wáng yì zhōng gōng sì bài, zhǎng wáng zhì cí hè bì, jiē sì bài chū. shì rì, huáng tài zǐ yì wǔ yīng diàn jiàn zhū shū, háng jiā rén lǐ, sì bài, zhū shū xī xiàng zuò shòu. jiàn zhū xiōng, háng jiā rén lǐ, èr bài, zhū xiōng xī xiàng lì shòu. cì rì, bǎi guān jìn biǎo jiān qìng hè, nèi wài mìng fù qìng hè zhōng gōng, rú cháng yí. nǎi zé rì, tài zǐ yè tài miào.
明兴,定制,册皇太子,所司陈设如册后仪。设皇太子拜位于丹陛上。中严,皇帝衮冕御谨身殿,皇太子冕服俟于奉天门。外办,皇帝升奉天殿,引礼导皇太子入奉天东门。乐作,由东阶升至丹陛位,乐止。百官各就丹墀位。乐作,皇太子再拜,兴,乐止。承制官由殿中门出,立于门外,曰:“有制”。皇太子跪。宣制曰:“册长子某为皇太子。”皇太子俯伏,兴,乐作。再拜。乐止。引礼导皇太子由殿东门入,乐作。内赞导至御座前,乐止。内赞赞跪,赞宣册。宣毕,赞搢圭,赞授册。皇太子搢圭,跪受册,以授内侍。复赞授宝,如授册仪。赞出圭,皇太子出圭,俯伏,兴,由殿东门出。执事官举节册宝随出。皇太子复位,乐作。四拜兴,乐止。由东阶降,乐作。至奉天门,乐止。仪仗、鼓乐迎册宝至文华殿,持节官持节复命,礼部官奉诏书赴午门开读,百官迎诏至中书省,颁行。侍仪奏礼毕,驾兴,还宫。皇太子诣内殿,候皇后升座,行朝谢礼,四拜,恭谢曰:“小子某,兹受册命,谨诣母后殿下恭谢。”复四拜,礼毕。亲王、世子、郡王俟于文华殿陛上。皇太子升座,亲王以下由东陛升,就拜位四拜。长王恭贺曰:“小弟某,兹遇长兄皇太子荣膺册宝,不胜欣忭之至,谨率诸弟诣殿下称贺。”贺毕,皆四拜。皇太子兴,以次出。诸王诣中宫四拜,长王致词贺毕,皆四拜出。是日,皇太子诣武英殿见诸叔,行家人礼,四拜,诸叔西向坐受。见诸兄,行家人礼,二拜,诸兄西向立受。次日,百官进表笺庆贺,内外命妇庆贺中宫,如常仪。乃择日,太子谒太庙。
hóng wǔ èr shí bā nián, huáng tài zǐ qīn wáng jù shòu jīn cè, bù yòng bǎo. yǒng lè èr nián dìng, xiān sān rì zhāi jiè, qiǎn guān jì gào tiān dì zōng miào, shòu cè bǎo bì, xiān yì tài miào yè gào, hòu zhì fèng tiān diàn xiè ēn, nǎi rù xiè zhōng gōng. èr shí èr nián shí yuè, cè dōng gōng, yǐ zǐ gōng zài bìn, lè shè ér bù zuò. fèng xiān diàn xíng lǐ bì, réng yì jǐ yán yè gào. xuān dé èr nián shí yī yuè, huáng zǐ shēng, qún chén biǎo qǐng lì tài zǐ, sān nián èr yuè xíng lǐ, yǐ tài zǐ shàng yòu, nǎi mìng zhèng fù shǐ shòu cè bǎo yú wén huá mén. chéng huà shí yī nián yǐ cè lì huáng tài zǐ lǐ chéng, wén wǔ guān fēn wǔ děng, cì cǎi duàn yǒu chà. jiā jìng shí bā nián èr, yuè cè dōng gōng, dì yì nán jiāo gào shàng dì, yì tài miào gào huáng zǔ, zì běi jiāo jí liè shèng zōng miào yǐ xià jiē qiǎn guān. shí tài zǐ fāng èr suì, bǎo mǔ fèng zhī, yíng cè bǎo yú wén huá diàn mén, yì huáng dì qián xiè ēn, huáng hòu guì fēi dài tài zǐ bā bài. yì huáng hòu qián, guì fēi dài bā bài. yì guì fēi qián, bǎo mǔ dài sì bài. yú rú cháng yí.
洪武二十八年,皇太子、亲王俱授金册,不用宝。永乐二年定,先三日斋戒,遣官祭告天地、宗庙,受册宝毕,先诣太庙谒告,后至奉天殿谢恩,乃入谢中宫。二十二年十月,册东宫,以梓宫在殡,乐设而不作。奉先殿行礼毕,仍诣几筵谒告。宣德二年十一月,皇子生,群臣表请立太子,三年二月行礼,以太子尚幼,乃命正、副使授册宝于文华门。成化十一年以册立皇太子礼成,文武官分五等,赐彩缎有差。嘉靖十八年二,月册东宫,帝诣南郊告上帝,诣太庙告皇祖,自北郊及列圣宗庙以下皆遣官。时太子方二岁,保姆奉之,迎册宝于文华殿门,诣皇帝前谢恩,皇后、贵妃代太子八拜。诣皇后前,贵妃代八拜。诣贵妃前,保姆代四拜。馀如常仪。
qí huáng tài zǐ fēi shòu cè, yǔ huáng tài zǐ tóng rì chuán zhì. jié cè jiāng zhì nèi diàn, fēi jiàng zì dōng jiē, yíng zhì yú àn. zàn jiù bài wèi, zàn guì, fēi guì. zàn xuān cè, nǚ guān guì qǔ cè, lì xuān bì. zàn shòu cè, zàn jìn guī. nǚ guān yǐ cè shòu fēi, fēi jìn guī, shòu cè qì, yǐ shòu nǚ guān. nǚ guān guì shòu, pěng lì. zàn chū guī, xìng, sì bài. lǐ bì, nèi guān chí jié chū, fēi sòng zhì diàn wài, zhèng fù shǐ chí jié fù mìng. shì rì, fēi jù lǐ fú yì fèng xiān diàn xíng yè gào lǐ. suí yì gōng mén, qí huáng dì huáng hòu shēng zuò, rù xiè ēn, xíng bā bài lǐ. yòu yì gè gōng huáng fēi qián, xíng sì bài lǐ. hái gōng, yì huáng tài zǐ qián, yì sì bài. lǐ bì, shēng zuò, wáng fēi gōng zhǔ jùn zhǔ jí wài mìng fù, yú dan chi bài hè rú yí.
其皇太子妃受册,与皇太子同日传制。节册将至内殿,妃降自东阶,迎置于案。赞就拜位,赞跪,妃跪。赞宣册,女官跪取册,立宣毕。赞授册,赞搢圭。女官以册授妃,妃搢圭,受册讫,以授女官。女官跪受,捧立。赞出圭,兴,四拜。礼毕,内官持节出,妃送至殿外,正副使持节复命。是日,妃具礼服诣奉先殿行谒告礼。随诣宫门,俟皇帝、皇后升座,入谢恩,行八拜礼。又诣各宫皇妃前,行四拜礼。还宫,诣皇太子前,亦四拜。礼毕,升座,王妃、公主、郡主及外命妇,于丹墀拜贺如仪。
cè qīn wáng jí wáng fēi yí
册亲王及王妃仪
hàn cè qīn wáng yú miào. táng lín xuān cè mìng, lǐ jí xiáng bèi. sòng yǒu cè mìng zhī wén, jiē shàng biǎo cí miǎn, wéi yíng guān gào hái dì. yuán yì jiàng zhì mìng zhī, bù xíng cè lǐ.
汉册亲王于庙。唐临轩册命,礼极详备。宋有册命之文,皆上表辞免,惟迎官诰还第。元亦降制命之,不行册礼。
míng hóng wǔ sān nián dìng zhì, cè mìng qīn wáng, xiān qī gào zōng miào, suǒ sī chén shè rú cè dōng gōng yí. zhì rì, huáng dì yù fèng tiān diàn, huáng tài zǐ qīn wáng yóu fèng tiān dōng mén rù. lè zuò, shēng zì dōng bì. huáng tài zǐ yóu diàn dōng mén rù, nèi zàn dǎo zhì yù qián, shì lì wèi. qīn wáng rù zhì dān bì bài wèi, lè zhǐ. zàn bài, lè zuò. zài bài, xìng, lè zhǐ. chéng zhì guān chéng zhì rú yí, zhū wáng jiē guì, xuān zhì yuē:" fēng huáng zǐ mǒu wèi mǒu wáng, mǒu wèi mǒu wáng." xuān bì, zhū wáng fǔ fú, xìng. zàn bài, lè zuò. zài bài, xìng, lè zhǐ. yǐn lǐ dǎo wáng yóu diàn dōng wài rù, lè zuò. nèi zàn yǐn zhì yù zuò qián bài wèi, lè zhǐ. wáng guì. zàn shòu cè, pěng cè guān yǐ cè shòu dú cè guān, dú qì, yǐ shòu chéng xiàng. chéng xiàng shòu wáng, wáng jìn guī shòu, yǐ shòu nèi shǐ. shòu bǎo rú shàng yí. qì, wáng chū guī, fǔ fú, xìng. yǐn lǐ dǎo wáng chū, fù wèi. yǐ cì yǐn zhū wáng rù diàn, shòu cè bǎo rú yí. nèi shǐ yǐ cè bǎo zhì cǎi tíng qì, zàn bài, lè zuò. zhū wáng jiē sì bài, xìng, lè zhǐ. nèi shǐ jǔ tíng qián xíng, qīn wáng yóu dōng jiē jiàng, lè zuò. chū fèng tiān dōng mén, lè zhǐ. lǐ bù shàng shū qǐng zhào shū yòng bǎo, fù wǔ mén kāi dú. lǐ bì, huáng dì hái gōng, huáng tài zǐ chū. wáng nián yòu, zé qiǎn guān jī cè bǎo shòu zhī. chéng xiàng chéng zhì zhì wáng suǒ, dōng běi lì, xī nán xiàng, xuān zhì. zuì yòu zhě xíng bǎo bào zhī lǐ. shì rì, qīn wáng cháo xiè huáng hòu tài zǐ, yǔ dōng gōng shòu cè cháo xiè tóng. qīn wáng gè zì xíng hè, yòu zhě yì zhǎng zhě, xíng sì bài lǐ. bǎi guān yì qīn wáng hè, yì xíng sì bài lǐ. chéng xiàng zhì diàn shàng guì, wén wǔ guān yú tíng zhōng. chéng xiàng zhì cí yuē:" mǒu guān mǒu děng, zī yù qīn wáng diàn xià róng yīng cè bǎo, fēng jiàn lǐ chéng, wú rèn xīn biàn zhī zhì." hè bì, chéng xiàng jí bǎi guān fù sì bài. cì rì, huáng tài zǐ miǎn fú yú fèng tiān diàn cháo hè huáng dì, tài zǐ zhì cí yuē:" zhǎng zǐ mǒu, zī yù zhū dì mǒu děng shòu fēng jiàn guó, jǐn yì fù huáng bì xià chēng hè." hè zhōng gōng, zhì cí yuē:" jǐn yì mǔ hòu diàn xià chēng hè." bǎi guān jìn biǎo jiān hè huáng dì jí zhōng gōng dōng gōng, rú dōng gōng shòu cè yí. nèi wài mìng fù hè zhōng gōng, zhì cí yuē:" qiè mǒu shì děng, zī yù qīn wáng shòu fēng jiàn guó, gōng yì huáng hòu diàn xià chēng hè." shì rì, bǎi guān jí mìng fù gè cì yàn. zé rì, zhū wáng yè tài miào. shí qín jìn yàn chǔ wú wǔ wáng jiē zhǎng, ér qí tán zhào lǔ sì wáng fāng yòu, gù jiān jù qí zhì. jìng jiāng wáng zé yǐ qīn wáng fēng, gù shì qín jìn yí.
明洪武三年定制,册命亲王,先期告宗庙,所司陈设如册东宫仪。至日,皇帝御奉天殿,皇太子、亲王由奉天东门入。乐作,升自东陛。皇太子由殿东门入,内赞导至御前,侍立位。亲王入至丹陛拜位,乐止。赞拜,乐作。再拜,兴,乐止。承制官承制如仪,诸王皆跪,宣制曰:“封皇子某为某王,某为某王。”宣毕,诸王俯伏,兴。赞拜,乐作。再拜,兴,乐止。引礼导王由殿东外入,乐作。内赞引至御座前拜位,乐止。王跪。赞授册,捧册官以册授读册官,读讫,以授丞相。丞相授王,王搢圭受,以授内使。授宝如上仪。讫,王出圭,俯伏,兴。引礼导王出,复位。以次引诸王入殿,授册宝如仪。内使以册宝置彩亭讫,赞拜,乐作。诸王皆四拜,兴,乐止。内使举亭前行,亲王由东阶降,乐作。出奉天东门,乐止。礼部尚书请诏书用宝,赴午门开读。礼毕,皇帝还宫,皇太子出。王年幼,则遣官赍册宝授之。丞相承制至王所,东北立,西南向,宣制。最幼者行保抱之礼。是日,亲王朝谢皇后、太子,与东宫受册朝谢同。亲王各自行贺,幼者诣长者,行四拜礼。百官诣亲王贺,亦行四拜礼。丞相至殿上跪,文武官于庭中。丞相致词曰:“某官某等,兹遇亲王殿下荣膺册宝,封建礼成,无任欣忭之至。”贺毕,丞相及百官复四拜。次日,皇太子冕服于奉天殿朝贺皇帝,太子致词曰:“长子某,兹遇诸弟某等受封建国,谨诣父皇陛下称贺。”贺中宫,致词曰:“谨诣母后殿下称贺。”百官进表笺贺皇帝及中宫、东宫,如东宫受册仪。内外命妇贺中宫,致词曰:“妾某氏等,兹遇亲王受封建国,恭诣皇后殿下称贺。”是日,百官及命妇各赐宴。择日,诸王谒太庙。时秦、晋、燕、楚、吴五王皆长,而齐、潭、赵、鲁四王方幼,故兼具其制。靖江王则以亲王封,故视秦、晋仪。
èr shí bā nián dìng zhì, qīn wáng dí zhǎng zǐ, nián shí suì, shòu jīn cè bǎo, lì wèi wáng shì zǐ. cì dí jí shù zǐ jiē fēng jùn wáng. fán wáng shì zǐ bì yǐ dí zhǎng, wáng nián sān shí, zhèng fēi wèi yǒu dí zǐ, qí zi zhǐ wèi jùn wáng. dài wáng yǔ zhèng fēi nián wǔ shí wú dí zǐ, shǐ lì shù zhǎng zǐ wèi wáng shì zǐ, xí fēng. cháo tíng qiǎn rén xíng cè mìng zhī lǐ. chéng huà mò, fēng xìng qí yì héng yōng wǔ wáng, dì qīn gào fèng xiān diàn, qiǎn shǐ jiù gè wáng fǔ cè zhī, bà lín xuān lǐ. ér zhū wáng dāng xí fēng zhě, jù yú suì zhōng qiǎn guān cè fēng. jiā jìng zhōng, gǎi yú mèng chūn, zhe wèi lìng. cè wáng fēi yǔ cè tài zǐ fēi yí tóng.
二十八年定制,亲王嫡长子,年十岁,授金册宝,立为王世子。次嫡及庶子皆封郡王。凡王世子必以嫡长,王年三十,正妃未有嫡子,其子止为郡王。待王与正妃年五十无嫡子,始立庶长子为王世子,袭封。朝廷遣人行册命之礼。成化末,封兴、岐、益、衡、雍五王,帝亲告奉先殿,遣使就各王府册之,罢临轩礼。而诸王当袭封者,俱于岁终遣官册封。嘉靖中,改于孟春,著为令。册王妃与册太子妃仪同。
cè gōng zhǔ yí. hóng wǔ jiǔ nián qī yuè, mìng shǐ cè gōng zhǔ. shè cè àn yú qīng gān gōng yù zuò zhī dōng nán, cè yòng yín zì dù jīn. huáng dì huáng hòu shēng yù zuò, qiǎn shǐ pěng cè chuán zhì rú yí. shǐ zhě zhì huá gài diàn, gōng zhǔ bài shòu, qí yí lüè yǔ cè tài zǐ fēi tóng. fán huáng gū yuē dà cháng gōng zhǔ, huáng zǐ mèi yuē cháng gōng zhǔ, huáng nǚ yuē gōng zhǔ, qīn wáng nǚ yuē jùn zhǔ, jùn wáng nǚ yuē xiàn zhǔ, sūn nǚ yuē jùn jūn, zēng sūn nǚ yuē xiàn jūn, xuán sūn nǚ yuē xiāng jūn. jùn zhǔ yǐ xià, shòu gào fēng, bù cè mìng.
册公主仪。洪武九年七月,命使册公主。设册案于清乾宫御座之东南,册用银字镀金。皇帝、皇后升御座,遣使捧册传制如仪。使者至华盖殿,公主拜受,其仪略与册太子妃同。凡皇姑曰大长公主,皇姊妹曰长公主,皇女曰公主,亲王女曰郡主,郡王女曰县主,孙女曰郡君,曾孙女曰县君,玄孙女曰乡君。郡主以下,受诰封,不册命。
huáng dì jiā yuán fú yí
皇帝加元服仪
gǔ zhě guān bì yú miào, tiān zǐ sì jiā. wèi yǐ hòu shǐ guān yú zhèng diàn, yòu yǐ tiān zǐ zhì zūn, lǐ wéi yī jiā, lì dài yīn zhī.
古者冠必于庙,天子四加。魏以后始冠于正殿,又以天子至尊,礼惟一加,历代因之。
míng hóng wǔ sān nián dìng zhì. xiān qī, tài shǐ yuàn bo rì, gōng bù zhì miǎn fú, hàn lín yuàn zhuàn zhù wén, lǐ bù jù yí zhù. zhōng shū shěng chéng zhì, mìng mǒu guān shè tài shī, mǒu guān shè tài wèi. jì bo rì, qiǎn guān gào tiān dì zōng miào. qián yī rì, nèi shǐ jiān lìng chén yù guān xí yú fèng tiān diàn zhèng zhōng, qí nán shè miǎn fú àn jí xiāng àn bǎo àn. shì yí sī shè tài shī tài wèi qǐ jū wèi yú wén lóu nán, xī xiàng, shè bài wèi yú dan chi nèi dào, shè shì lì wèi yú diàn shàng yù xí xī, shè guàn xǐ wèi yú dān bì xī. qí bǎi guān jí zhū zhí shì wèi cì rú dà cháo yí. shì rì zhì míng, gǔ sān yán, bǎi guān rù. huáng dì fú kōng dǐng zé shuāng tóng jì shuāng yù dǎo jiàng shā páo, yù yú yǐ chū. shì wèi jǐng bì zòu rú yí. huáng dì shēng zuò. míng biān bào shí qì, tōng bān zàn gè gòng shì. tài shī tài wèi xiān rù, jiù bài wèi, bǎi guān jiē rù. zàn bài, lè zuò. sì bài, xìng, lè zhǐ. yǐn lǐ dǎo tài shī xiān yì guàn xǐ wèi, jìn hù guàn shuì qì, chū hù, yóu xī bì shēng. nèi zàn jiē yǐn zhì yù xí xī, dōng xiàng lì. yǐn lǐ fù dǎo tài wèi guàn jìn qì, rù lì yú tài shī nán. shì yí zòu qǐng jiā yuán fú. tài wèi yì huáng dì qián, shǎo yòu, guì jìn hù. tuō kōng dǐng zé yǐ shòu nèi shǐ, zhì yú xiāng. jìn zhì shè lí bì, chū hù, xìng, tuì lì yú xī. tài shī qián, běi xiàng lì. nèi shǐ jiān lìng qǔ miǎn lì yú zuǒ, tài shī zhù yuē:" lìng yuè jí rì, shǐ jiā yuán fú, shòu kǎo wéi qí, yǐ jiè jǐng fú." nèi shǐ jiān lìng pěng miǎn, guì shòu tài shī. tài shī jìn hù, guì shòu miǎn. jiā guàn jiā zān yīng qì, chū hù, xìng, tuì lì yú xī. yù yòng jiān lìng zòu qǐng huáng dì zhe gǔn fú, huáng dì xìng, zhe gǔn fú. shì yí zòu qǐng jiù yù zuò, nèi zàn zàn jìn lǐ, lè zuò. tài shī yì yù qián běi miàn lì, guāng lù qīng fèng jiǔ jìn shòu tài shī, tài shī jìn hù shòu jiǔ, zhù yuē:" gān lǐ wéi hòu, jiā jiàn lìng fāng. chéng tiān zhī xiū, shòu kǎo bù wàng." zhù qì, guì shòu nèi shǐ. nèi shǐ guì shòu jiǔ, pěng jìn. huáng dì shòu, jì shǎo xǔ, cuì jiǔ qì, yǐ xū zhǎn shòu nèi shǐ, lè zhǐ. nèi shǐ shòu zhǎn jiàng, shòu tài shī. tài shī shòu zhǎn xìng, yǐ shòu guāng lù qīng, guāng lù qīng shòu zhǎn tuì. tài shī chū hù, tuì, fù wèi. nèi zàn dǎo tài shī tài wèi chū diàn xī mén, lè zuò, jiàng zì xī jiē. yǐn lǐ dǎo zhì dan chi bài wèi, lè zhǐ. zàn bài, lè zuò. tài shī tài wèi jí wén wǔ guān jiē sì bài, xìng, lè zhǐ. sān wǔ dǎo, shān hū, fǔ fú, xìng, lè zuò. fù sì bài, lè zhǐ. lǐ bì, huáng dì xìng, míng biān, lè zuò. rù gōng, lè zhǐ. bǎi guān chū. huáng dì gǎi fú tōng tiān guān jiàng shā páo, bài yè tài hòu, rú zhēng dàn yí. zé rì yè tài miào, yǔ shí jì tóng. míng rì, bǎi guān gōng fú chēng hè, cì yàn jǐn shēn diàn.
明洪武三年定制。先期,太史院卜日,工部制冕服,翰林院撰祝文,礼部具仪注。中书省承制,命某官摄太师,某官摄太尉。既卜日,遣官告天地、宗庙。前一日,内使监令陈御冠席于奉天殿正中,其南设冕服案及香案宝案。侍仪司设太师、太尉起居位于文楼南,西向,设拜位于丹墀内道,设侍立位于殿上御席西,设盥洗位于丹陛西。其百官及诸执事位次如大朝仪。是日质明,鼓三严,百官入。皇帝服空顶帻、双童髻、双玉导、绛纱袍,御舆以出。侍卫警跸奏如仪。皇帝升座。鸣鞭报时讫,通班赞各供事。太师太尉先入,就拜位,百官皆入。赞拜,乐作。四拜,兴,乐止。引礼导太师先诣盥洗位,搢笏盥帨讫,出笏,由西陛升。内赞接引至御席西,东向立。引礼复导太尉盥搢讫,入立于太师南。侍仪奏请加元服。太尉诣皇帝前,少右,跪搢笏。脱空顶帻以授内使,置于箱。进栉设纚毕,出笏,兴,退立于西。太师前,北向立。内使监令取冕立于左,太师祝曰:“令月吉日,始加元服,寿考维祺,以介景福。”内使监令捧冕,跪授太师。太师搢笏,跪受冕。加冠、加簪缨讫,出笏,兴,退立于西。御用监令奏请皇帝著衮服,皇帝兴,著衮服。侍仪奏请就御座,内赞赞进醴,乐作。太师诣御前北面立,光禄卿奉酒进授太师,太师搢笏受酒,祝曰:“甘醴惟厚,嘉荐令芳。承天之休,寿考不忘。”祝讫,跪授内使。内使跪受酒,捧进。皇帝受,祭少许,啐酒讫,以虚盏授内使,乐止。内使受盏降,授太师。太师受盏兴,以授光禄卿,光禄卿受盏退。太师出笏,退,复位。内赞导太师太尉出殿西门,乐作,降自西阶。引礼导至丹墀拜位,乐止。赞拜,乐作。太师太尉及文武官皆四拜,兴,乐止。三舞蹈,山呼,俯伏,兴,乐作。复四拜,乐止。礼毕,皇帝兴,鸣鞭,乐作。入宫,乐止。百官出。皇帝改服通天冠、绛纱袍,拜谒太后,如正旦仪。择日谒太庙,与时祭同。明日,百官公服称贺,赐宴谨身殿。
wàn lì sān nián zhēng yuè, dì zé rì cháng fà, mìng lǐ bù jù yí. dà xué shì zhāng jū zhèng děng yán:" lǐ zhòng guān hūn, huáng shàng qián zài dōng gōng yǐ xíng guān lǐ, sān jiā chēng zūn, zhí jué ér yìn. jù lǐ jì chéng, kě lüè qí xì. bù bì mìng bù chén nǐ yì. dì xiān qī zhì fèng xiān diàn hóng xiào diàn shén xiāo diàn yǐ cháng fà gào. lǐ bì, yì liǎng gōng huáng tài hòu, xíng wǔ bài sān kòu tóu lǐ, suí yù qián qīng gōng shòu hè." dì shì zhī, suì zhe wèi lìng.
万历三年正月,帝择日长发,命礼部具仪。大学士张居正等言:“礼重冠婚,皇上前在东宫已行冠礼,三加称尊,执爵而酳。巨礼既成,可略其细。不必命部臣拟议。第先期至奉先殿、弘孝殿、神霄殿以长发告。礼毕,诣两宫皇太后,行五拜三叩头礼,随御乾清宫受贺。”帝是之,遂著为令。
huáng tài zǐ huáng zǐ guān lǐ
皇太子皇子冠礼
lǐ yuē:" guān yú zuò, yǐ zhe dài yě. jiào yú kè wèi, sān jiā mí zūn, jiā yǒu chéng yě. yǐ guān ér zì zhī, chéng rén zhī dào yě."" suī tiān zǐ zhī yuán zǐ, yóu shì yě." qí lǐ lì dài yòng zhī. míng huáng tài zǐ jiā yuán fú, cān yòng zhōu wén wáng chéng wáng guān lǐ zhī nián, jìn zé shí èr, yuǎn zé shí wǔ. jiā jìng èr shí sì nián, mù zōng zài dōng gōng, fāng shí suì, yù xíng guān lǐ. dà xué shì yán sōng shàng shū fèi cǎi chū jiē nán zhī, hòu suì ā zhǐ yǐ wéi kě xíng, ér qǐng shāo jiǎn fán yí, zhǐ qǔ chéng lǐ. dì yǐ guān dāng jù lǐ, zhì èr shí bā nián shǐ xíng zhī.
《礼》曰:“冠于阼,以著代也。醮于客位,三加弥尊,加有成也。已冠而字之,成人之道也。”“虽天子之元子,犹士也。”其礼历代用之。明皇太子加元服,参用周文王、成王冠礼之年,近则十二,远则十五。嘉靖二十四年,穆宗在东宫,方十岁,欲行冠礼。大学士严嵩、尚书费寀初皆难之,后遂阿旨以为可行,而请稍简烦仪,止取成礼。帝以冠当具礼,至二十八年始行之。
qí yí hóng wǔ yuán nián dìng. qián qī, tài shǐ jiān bo rì, gōng bù zhì gǔn miǎn zhū fú, hàn lín yuàn zhuàn zhù wén. zhōng shū shěng chéng zhì. mìng mǒu guān wèi bīn, mǒu guān zàn. jì bo rì, qiǎn guān gào tiān dì zōng miào. qián yī rì, chén yù zuò xiāng àn yú fèng tiān diàn, shè huáng tài zǐ cì yú diàn dōng fáng, bīn zàn cì yú wǔ mén wài. zhì míng, zhí shì guān shè léi xǐ yú dōng jiē, shè huáng tài zǐ guān xí yú diàn shàng dōng nán, xī xiàng, shè lǐ xí yú xī jiē shàng, nán xiàng, zhāng wéi wò yú dōng xù nèi, shè rù xí yú wéi zhōng, yòu zhāng wéi yú xù wài. yù yòng jiān chén fú yú wéi nèi dōng, lǐng běi shàng, gǔn fú jiǔ zhāng yuǎn yóu guān jiàng shā páo zhé shàng jīn zī lí xī zān zài fú nán, zhì yòu zài nán. sī zūn shí lǐ yú cè zūn, jiā sháo mì, shè yú lǐ xí zhī nán. shè diàn yú zūn dōng, zhì èr jué. jìn zhuàn zhě shí zhuàn, shè yú zūn běi. zhū zhí shì zhě gè lì qí suǒ. gǔ sān yán, wén wǔ guān rù. huáng dì fú tōng tiān guān jiàng shā páo, shēng zuò rú cháng yí. bīn zàn jiù wèi, lè zuò. sì bài xìng, lè zhǐ. shì yí sī guì chéng zhì, jiàng zhì dōng jiē, yì bīn qián, chēng yǒu chì. bīn zàn jí zài wèi guān jiē guì. xuān zhì yuē:" huáng tài zǐ guān, mìng qīng děng xíng lǐ." jiē fǔ fú, xìng, sì bài. wén wǔ shì cóng bān jù jiù diàn nèi wèi, bīn zàn zhí shì guān yì dōng jiē xià wèi. dōng gōng guān jí tài cháng bó shì yì diàn qián dōng fáng, dǎo huáng tài zǐ rù jiù guān xí, èr nèi shì jiā shì, dōng gōng guān hòu cóng, lè zuò. jí xí xī nán xiàng, lè zhǐ. bīn zàn yǐ cì yì léi xǐ, lè zuò. jìn hù, guàn shuì, chū hù, lè zhǐ. shēng zì xī jiē, zhí shì zhě fèng zhé shàng jīn jìn, bīn jiàng yī děng shòu zhī. yòu zhí xiàng, zuǒ zhí qián, jìn tài zǐ xí qián, běi miàn zhù bì, guì guān, lè zuò. bīn xìng, xí nán běi miàn lì. zàn guān zhě jìn xí qián, běi miàn guì, zhèng guān, xìng, lì yú bīn hòu. nèi shì guì jìn fú, huáng tài zǐ xìng, fú qì, lè zhǐ. bīn yī huáng tài zǐ fù zuò. bīn zàn jiàng, yì léi xǐ qì, zàn jìn qián guì, tuō zhé shàng jīn, zhì yú xiāng, xìng, yǐ shòu nèi shì. zhí shì zhě fèng yuǎn yóu guān jìn, bīn jiàng èr děng shòu zhī, lè zuò, jìn guān rú qián yí. zàn jìn qián, běi miàn guì, zān jié hóng, nèi shì guì jìn fú, lè zhǐ. bīn yī huáng tài zǐ fù zuò. yòu yì léi xǐ, zàn tuō guān, zhí shì zhě fèng gǔn miǎn jìn, bīn jiàng sān děng shòu zhī, lè zuò. jìn guān jié hóng, nèi shì guì jìn fú, rú qián yí, lè zhǐ. tài cháng bó shì dǎo huáng tài zǐ jiàng zì dōng jiē, lè zuò. yóu xī jiē shēng, jí lǐ xí, nán xiàng zuò, lè zhǐ. bīn yì léi xǐ guàn shuì qì, zàn guān zhě qǔ jué guàn jué shuì jué, yì sī zūn suǒ zhuó lǐ, shòu bīn. bīn shòu jué, guì jìn yú huáng tài zǐ. zhù bì, huáng tài zǐ jìn guī, guì shòu jué, lè zuò. yǐn qì, diàn jué, zhí guī. jìn zhuàn zhě fèng zhuàn yú qián, huáng tài zǐ jìn guī, shí qì, zhí guī, xìng, lè zhǐ. chè jué yǔ zhuàn. bó shì dǎo huáng tài zǐ jiàng zì xī jiē, zhì diàn dōng fáng, yì cháo fú, yì dan chi bài wèi, běi xiàng. dōng gōng guān shǔ gè fù bài wèi. bīn zàn yì huáng tài zǐ wèi shāo dōng, xī xiàng. bīn shǎo jìn zì zhī cí yuē:" fèng chì zì mǒu." huáng tài zǐ zài bài, guì tīng xuān chì. fù zài bài, xìng. jìn yù qián guì zòu yuē:" chén bù mǐn, gǎn bù zhī chéng." zòu bì, fù wèi. shì lì guān bìng jiàng diàn fù wèi, sì bài lǐ bì, huáng dì xìng. nèi jǐ shì dǎo huáng tài zǐ rù nèi diàn, jiàn huáng hòu, rú zhēng dàn yí. míng rì yè miào, rú shí xiǎng lǐ. yòu míng rì, bǎi guān cháo fú yì fèng tiān diàn chēng hè, tuì yì gōng fú, yì dōng gōng chēng hè, xī yàn.
其仪洪武元年定。前期,太史监卜日,工部置衮冕诸服,翰林院撰祝文。中书省承制。命某官为宾,某官赞。既卜日,遣官告天地宗庙。前一日,陈御座香案于奉天殿,设皇太子次于殿东房,宾赞次于午门外。质明,执事官设罍洗于东阶,设皇太子冠席于殿上东南,西向,设醴席于西阶上,南向,张帷幄于东序内,设褥席于帷中,又张帷于序外。御用监陈服于帷内东,领北上,衮服九章、远游冠、绛纱袍、折上巾、缁纚犀簪在服南,栉又在南。司尊实醴于侧尊,加勺幂,设于醴席之南。设坫于尊东,置二爵。进馔者实馔,设于尊北。诸执事者各立其所。鼓三严,文武官入。皇帝服通天冠、绛纱袍,升座如常仪。宾赞就位,乐作。四拜兴,乐止。侍仪司跪承制,降至东阶,诣宾前,称有敕。宾赞及在位官皆跪。宣制曰:“皇太子冠,命卿等行礼。”皆俯伏,兴,四拜。文武侍从班俱就殿内位,宾赞执事官诣东阶下位。东宫官及太常博士诣殿前东房,导皇太子入就冠席,二内侍夹侍,东宫官后从,乐作。即席西南向,乐止。宾赞以次诣罍洗,乐作。搢笏,盥帨,出笏,乐止。升自西阶,执事者奉折上巾进,宾降一等受之。右执项,左执前,进太子席前,北面祝毕,跪冠,乐作。宾兴,席南北面立。赞冠者进席前,北面跪,正冠,兴,立于宾后。内侍跪进服,皇太子兴,服讫,乐止。宾揖皇太子复坐。宾赞降,诣罍洗讫,赞进前跪,脱折上巾,置于箱,兴,以授内侍。执事者奉远游冠进,宾降二等受之,乐作,进冠如前仪。赞进前,北面跪,簪结纮,内侍跪进服,乐止。宾揖皇太子复坐。又诣罍洗,赞脱冠,执事者奉衮冕进,宾降三等受之,乐作。进冠结纮,内侍跪进服,如前仪,乐止。太常博士导皇太子降自东阶,乐作。由西阶升,即醴席,南向坐,乐止。宾诣罍洗盥帨讫,赞冠者取爵、盥爵、帨爵,诣司尊所酌醴,授宾。宾受爵,跪进于皇太子。祝毕,皇太子搢圭,跪受爵,乐作。饮讫,奠爵,执圭。进馔者奉馔于前,皇太子搢圭,食讫,执圭,兴,乐止。彻爵与馔。博士导皇太子降自西阶,至殿东房,易朝服,诣丹墀拜位,北向。东宫官属各复拜位。宾赞诣皇太子位稍东,西向。宾少进字之辞曰:“奉敕字某。”皇太子再拜,跪听宣敕。复再拜,兴。进御前跪奏曰:“臣不敏,敢不祗承。”奏毕,复位。侍立官并降殿复位,四拜礼毕,皇帝兴。内给事导皇太子入内殿,见皇后,如正旦仪。明日谒庙,如时享礼。又明日,百官朝服诣奉天殿称贺,退易公服,诣东宫称贺,锡宴。
chéng huà shí sì nián, xù dìng huáng tài zǐ guān lǐ. xiān rì, shè mù cì yú wén huá diàn dōng xù, shè jié àn xiāng àn guān xí lǐ xí guàn xǐ sī zūn suǒ děng, jù rú yí. nèi shì zhāng wéi wò, chén páo fú pí biàn fú gǔn fú guī dài xì yì shàn guān pí biàn jiǔ liú miǎn. zhì míng, huáng dì yù fèng tiān diàn chuán zhì, qiǎn guān chí jié. huáng tài zǐ yíng yú wén huá diàn mén wài, pěng rù, zhì yú àn, tuì. lǐ bù guān dǎo huáng tài zǐ yì xiāng àn qián, lè zuò. sì bài, lè zhǐ. xíng chū jiā guàn lǐ. nèi shì fèng yì shàn guān, bīn zhù yuē:" jí yuè lìng chén, nǎi jiā yuán fú. mào jìng shì chéng, yǒng jiè jǐng fú." lè zuò. bīn guì jìn guān, xìng, lè zhǐ. lǐ bù guān qǐ yì fú, huáng tài zǐ rù wò, yì páo fú chū, qǐ fù zuò. xíng zài jiā guàn lǐ. nèi shì fèng pí biàn, bīn zhù yuē:" guān lǐ shēn jǔ, yǐ chéng lìng dé. jìng shèn wēi yí, wéi mín zhī shì." guān bì, rù wò, yì pí biàn fú xì chū, qǐ fù zuò. xíng sān jiā guàn lǐ. nèi shì fèng miǎn liú, bīn zhù yuē:" zhāng fú xián jiā, chì jìng yǒu qián. yǒng gù huáng tú, yú qiān wàn nián." guān bì, rù wò, yì gǔn fú chū, qǐ fù zuò. xíng jiào lǐ, huáng tài zǐ yì lǐ xí, lè zuò. jí zuò, lè zhǐ. guāng lù sì guān jǔ lǐ àn, lè zuò. zàn zhuó lǐ shòu bīn, bīn zhí jué yì xí qián, lè zhǐ. bīn zhù yuē:" zhǐ jiǔ kǒng xīn, jiā jiàn zài fāng. shòu tiān zhī fú, wàn shì qí chāng." bīn guì jìn jué, huáng tài zǐ jìn guī, shòu jué, zhì yú àn. jiào fāng sī zuò yuè, zòu xǐ qiān chūn zhī qū. cì qǐ jìn jiǔ, huáng tài zǐ jǔ jué yǐn qì, diàn jué yú àn, lè zhǐ. guāng lù sì guān jìn zhuàn, lè zuò. zhì àn, lè zhǐ. zhuàn qì, chū guī, chè àn, bīn zàn fù wèi. míng zàn zàn shòu chì jiè. huáng tài zǐ jiàng jiē, lè zuò. zhì bài wèi, lè zhǐ. xuān chì jiè guān yì huáng tài zǐ qián shāo dōng, xī xiàng lì, yuē" yǒu zhì". huáng tài zǐ guì, xuān chì jiè yuē:" xiào shì jūn qīn, yǒu yú xiōng dì. qīn xián ài mín, jū yóu rén yì. wú dài wú jiāo, mào lóng wàn shì." lè zuò. sì bài xìng, lè zhǐ. chí jié guān pěng jié chū, lè zuò. huáng tài zǐ sòng jié zhì diàn mén wài, hái dōng xù. nèi shì dǎo hái gōng, lè zhǐ. bīn zàn děng guān chí jié fù mìng, yú rú jiù yí. shì rì, huáng tài zǐ yì huáng tài hòu huáng dì huáng hòu qián xiè, jù xíng wǔ bài sān kòu tóu lǐ, yòng lè. míng rì, huáng dì jí huáng tài zǐ shòu qún chén hè, rú yí.
成化十四年,续定皇太子冠礼。先日,设幕次于文华殿东序,设节案、香案、冠席、醴席、盥洗、司尊所等,具如仪。内侍张帷幄,陈袍服、皮弁服、衮服、圭带、舄、翼善冠、皮弁、九旒冕。质明,皇帝御奉天殿传制,遣官持节。皇太子迎于文华殿门外,捧入,置于案,退。礼部官导皇太子诣香案前,乐作。四拜,乐止。行初加冠礼。内侍奉翼善冠,宾祝曰:“吉月令辰,乃加元服。懋敬是承,永介景福。”乐作。宾跪进冠,兴,乐止。礼部官启易服,皇太子入幄,易袍服出,启复坐。行再加冠礼。内侍奉皮弁,宾祝曰:“冠礼申举,以成令德。敬慎威仪,惟民之式。”冠毕,入幄,易皮弁服舄出,启复坐。行三加冠礼。内侍奉冕旒,宾祝曰:“章服咸加,饬敬有虔。永固皇图,于千万年。”冠毕,入幄,易衮服出,启复坐。行醮礼,皇太子诣醴席,乐作。即坐,乐止。光禄寺官举醴案,乐作。赞酌醴授宾,宾执爵诣席前,乐止。宾祝曰:“旨酒孔馨,加荐再芳。受天之福,万世其昌。”宾跪进爵,皇太子搢圭,受爵,置于案。教坊司作乐,奏《喜千春之曲》。次启进酒,皇太子举爵饮讫,奠爵于案,乐止。光禄寺官进馔,乐作。至案,乐止。馔讫,出圭,彻案,宾赞复位。鸣赞赞受敕戒。皇太子降阶,乐作。至拜位,乐止。宣敕戒官诣皇太子前稍东,西向立,曰“有制”。皇太子跪,宣敕戒曰:“孝事君亲,友于兄弟。亲贤爱民,居由仁义。毋怠毋骄,茂隆万世。”乐作。四拜兴,乐止。持节官捧节出,乐作。皇太子送节至殿门外,还东序。内侍导还宫,乐止。宾赞等官持节复命,余如旧仪。是日,皇太子诣皇太后、皇帝、皇后前谢,俱行五拜三叩头礼,用乐。明日,皇帝及皇太子受群臣贺,如仪。
huáng zǐ guān lǐ. chū jiā, jìn wǎng jīn, zhù cí yuē:" zī wéi jí rì, guàn yǐ chéng rén. kè dūn xiào yǒu, fú lù lái pián." zài jiā, jìn yì shàn guān, zhù cí yuē:" guān lǐ sī jǔ, bīn yóu chéng dé. jìng shèn wēi yí, wéi mín zhī zé." sān jiā, jìn gǔn miǎn, zhù cí yuē:" guān zhì sān jiā, mìng fú yòng zhāng. jìng shén shì shàng, yǒng gù fān bāng." zhuó lǐ zhù yuē:" zhǐ jiǔ jiā jiàn, zài fēn zài fāng. shòu zī jǐng fú, bǎi shì qí chāng." chì jiè cí yuē:" xiào yú jūn qīn, yǒu yú xiōng dì. qīn xián ài mín, lǜ yóu lǐ yì. wú yì wú jiāo, yǒng bǎo fù guì." qí chén shè zhí shì jí chuán zhì yè xiè, bìng rú huáng tài zǐ yí. chū, huáng zǐ guān zhī míng rì, bǎi guān chēng hè bì, yì wáng fǔ xíng lǐ. chéng huà èr shí sān nián, huáng zǐ guān zhī cì rì, gè yì fèng tiān mén dōng wǔ xù zuò, bǎi guān cháng fú sì bài.
皇子冠礼。初加,进网巾,祝词曰:“兹惟吉日,冠以成人。克敦孝友,福禄来骈。”再加,进翼善冠,祝词曰:“冠礼斯举,宾由成德。敬慎威仪,维民之则。”三加,进衮冕,祝词曰:“冠至三加,命服用章。敬神事上,永固藩邦。”酌醴祝曰:“旨酒嘉荐,载芬载芳。受兹景福,百世其昌。”敕戒词曰:“孝于君亲,友于兄弟。亲贤爱民,率由礼义。毋溢毋骄,永保富贵。”其陈设执事及传制谒谢,并如皇太子仪。初,皇子冠之明日,百官称贺毕,诣王府行礼。成化二十三年,皇子冠之次日,各诣奉天门东庑序坐,百官常服四拜。
wàn lì èr shí jiǔ nián, lǐ bù shàng shū féng qí yán:" jiù zhì huáng tài zǐ guān, shè guān xí lǐ xí yú wén huá diàn nèi. jīn wén huá diàn wèi huáng shàng lín yù qiǎn guān zhī dì, zé huáng tài zǐ guān lǐ xí, yīng yí yú diàn zhī dōng xù. yòu qīn wáng guān, jiù shè xí yú huáng jí mén zhī dōng wǔ. jīn huáng tài zǐ yí xí yú diàn dōng xù, zé qīn wáng yīng yí xí yú diàn xī xù." cóng zhī.
万历二十九年,礼部尚书冯琦言:“旧制皇太子冠,设冠席、醴席于文华殿内。今文华殿为皇上临御遣官之地,则皇太子冠醴席,应移于殿之东序。又亲王冠,旧设席于皇极门之东庑。今皇太子移席于殿东序,则亲王应移席于殿西序。”从之。
yǒng lè jiǔ nián shí yī yuè, mìng huáng tài zǐ dí zhǎng zǐ wèi huáng tài sūn, guān yú huá gài diàn, qí yí yǔ huáng tài zǐ tóng.
永乐九年十一月,命皇太子嫡长子为皇太孙,冠于华盖殿,其仪与皇太子同。
pǐn guān guān lǐ
品官冠礼
gǔ zhě nán zǐ èr shí ér guān, dài fū wǔ shí ér hòu jué, gù wú dài fū guān lǐ. táng zhì, sān jiā, yī pǐn zhī zǐ yǐ gǔn miǎn, dǎi jiǔ pǐn zhī zǐ yǐ jué biàn, jiē fǎng shì lǐ ér zēng yì zhī.
古者男子二十而冠,大夫五十而后爵,故无大夫冠礼。唐制,三加,一品之子以衮冕,逮九品之子以爵弁,皆仿士礼而增益之。
míng hóng wǔ yuán nián dìng zhì, shǐ jiā zī bù guān, zài jiā jìn xián guān, sān jiā jué biàn. qí yí, qián qī zé rì, zhǔ zhě gào yú jiā miào, nǎi shì bīn. qián èr rì, jiè bīn jí zàn guān zhě. míng rì, shè cì yú dà mén wài zhī yòu, nán xiàng. zhì rì, sù xìng, shè xǐ yú zuò jiē dōng nán, dōng xī dāng dōng liù, liù pǐn yǐ xià dāng dōng róng, nán běi yǐ táng shēn. léi shuǐ zài xǐ dōng, jiā sháo mì. fěi zài xǐ xī nán. sì shí jīn yī yú fěi, jiā mì. shè xí yú dōng fáng xī yǒu xià, chén fú yú xí dōng, lǐng běi shàng. guǎn yán sì, jiā zǎo xí sì, zài nán. cè zūn wǔ lǐ zài fú běi, jiā sháo mì, shè diàn zài zūn běi. sì pǐn yǐ xià, shè fěi wú diàn, zhuàn chén yú diàn běi. shè xiān yú dōng fáng, jìn běi. léi zài xǐ xī, fěi zài xǐ dōng běi, sì shí yǐ jīn. zhì míng, bīn zàn zhì mén wài, zhǎng cì zhě yǐn zhī cì. bīn zàn gōng fú, zhū xíng shì zhě gè fú qí fú, jiù wèi. guān gè yī sì, rén zhí zhī, shì yú xī jiē zhī xī, dōng miàn běi shàng. shè zhǔ xí yú zuò jiē shàng, xī miàn shè bīn xí yú xī jiē, dōng miàn guān zhě xí yú zhǔ zhě dōng běi, xī miàn. zhǔ zhě gōng fú lì yú zuò jiē xià, dāng dōng xù, xī miàn. zhū qīn gōng fú lì yú léi xǐ dōng nán, xī miàn běi shàng. zūn zhě zài bié shì. bīn zhě gōng fú lì yú mén nèi dào dōng, běi miàn. guān zhě shuāng tóng jì kōng dǐng zé shuāng yù dǎo cǎi zhě jǐn shēn wū pí lǚ, liù pǐn yǐ xià, dǎo bù yǐ yù, lì yú fáng zhōng, nán miàn. zhǔ zhě zàn guān zhě gōng fú lì yú fáng nèi hù dōng, xī miàn. bīn jí zàn guān zhě chū cì, lì yú mén xī, dōng miàn běi shàng. bīn zhě jìn shòu mìng, chū lì mén dōng, xī miàn, yuē:" gǎn qǐng shì." bīn yuē:" mǒu zi yǒu jiā lǐ, mìng mǒu zhí shì." bīn zhě rù gào, zhǔ zhě yíng bīn yú dà mén wài zhī dōng, xī miàn, zài bài, bīn dá bài. zhǔ zhě yī zàn guān zhě, zàn guān zhě bào yī. yòu yī bīn, bīn bào yī. zhǔ zhě rù, bīn zàn cì rù, jí nèi mén zhì jiē. zhǔ zhě qǐng shēng, bīn sān cí, nǎi shēng. zhǔ zhě zì zuò jiē, lì yú xí dōng, xī xiàng bīn zì xī jiē, lì yú xí xī, dōng xiàng. bīn zàn guān zhě jí tíng, guàn yú xǐ, shēng zì xī jiē, rù yú dōng fáng, lì yú zhǔ zàn guān zhě zhī nán, xī miàn. zhǔ zàn guān zhě dǎo guān zhě lì yú fáng wài zhī xī, nán miàn. bīn zàn guān zhě qǔ lí zhì zān, guì diàn yú yán nán duān, tuì lì yú xí běi, shǎo dōng, xī miàn. bīn yī guān zhě, guān zhě jìn shēng xí, xī xiàng zuò. bīn zàn guān zhě jìn yán qián, dōng xī guì, tuō shuāng tóng jì, zhì bì, shè lí, xìng, fù wèi lì. bīn jiàng zhì léi, xǐ guàn qì, yì xī jiē. zhǔ zhě lì yú xí hòu xī miàn, bīn lì yú xī jiē shàng, dōng miàn. zhí zī bù guān zhě shēng, bīn jiàng yī děng shòu zhī, yòu zhí xiàng, zuǒ zhí qián, jìn guān zhě yán qián, dōng xiàng lì. zhù yòng shì lǐ zhù cí, zhù bì, guì guān. xìng, fù wèi. bīn zàn guān zhě jìn yán qián, dōng miàn guì, jié yīng, xìng, fù wèi. guān zhě xìng, bīn yī zhī shì fáng, bīn zhǔ jiē zuò. guān zhě yī qīng yī sù shang chū hù xī, nán miàn lì, bīn zhǔ jù xìng. bīn yī guān zhě, guān zhě jìn shēng xí, xī xiàng zuò. bīn zàn guān zhě guì, tuō zī bù guān, zhì bì, shè lí. bīn jìn jìn xián guān, lì zhù, rú chū jiā lǐ. zhù bì, guì guān, xìng, fù wèi. bīn zàn guān zhě guì, tuō jìn xián guān, zhì bì, shè lí. bīn jìn jué biàn, lì zhù, rú zài jiā lǐ. bīn zàn guān zhě, shè zān jié yīng rú qián. guān zhě shì fáng, zhe jué biàn zhī fú chū. zhǔ zàn guān zhě chè lí zhì jí yán, rù yú fáng. yòu shè yán yú shì hù xī, nán xiàng. guān zhě chū fáng hù xī, nán miàn lì. zhǔ zàn xǐ zhì yú fáng, zhuó lǐ chū, nán miàn lì. bīn yī guān zhě jiù yán xī, nán miàn lì. bīn shòu lǐ, jìn guān zhě yán qián, běi miàn lì. zhù bì, guān zhě bài shòu zhì, bīn fù xī jiē shàng dá bài. zhí zhuàn zhě jìn zhuàn yú yán, guān zhě zuǒ zhí zhì, yòu qǔ pú, jì yú biān dòu jiān. zàn zhě qǔ zǐ yī yǐ shòu guān zhě, diàn zhì yú jiàn xī yǐ jì. guān zhě zuò qǔ zhì, jì lǐ, diàn zhì, zài bài, bīn dá bài. guān zhě zhí zhì xìng, bīn zhǔ jù zuò. guān zhě shēng yán, guì diàn zhì yú jiàn dōng. xìng, jìn, běi miàn guì qǔ pú, jiàng zì xī jiē. rù jiàn mǔ, jìn diàn pú yú xí qián. tuì, zài bài chū. mǔ bù zài, zé shǐ rén shòu pú yú xī jiē xià.
明洪武元年定制,始加缁布冠,再加进贤冠,三加爵弁。其仪,前期择日,主者告于家庙,乃筮宾。前二日,戒宾及赞冠者。明日,设次于大门外之右,南向。至日,夙兴,设洗于阼阶东南,东西当东霤,六品以下当东荣,南北以堂深。罍水在洗东,加勺幂。篚在洗西南。肆实巾一于篚,加幂。设席于东房西牖下,陈服于席东,领北上。莞筵四,加藻席四,在南。侧尊甒醴在服北,加勺幂,设坫在尊北。四品以下,设篚无坫,馔陈于坫北。设先于东房,近北。罍在洗西,篚在洗东北,肆实以巾。质明,宾赞至门外,掌次者引之次。宾赞公服,诸行事者各服其服,就位。冠各一笥,人执之,侍于西阶之西,东面北上。设主席于阼阶上,西面;设宾席于西阶,东面;冠者席于主者东北,西面。主者公服立于阼阶下,当东序,西面。诸亲公服立于罍洗东南,西面北上。尊者在别室。傧者公服立于门内道东,北面。冠者双童髻、空顶帻、双玉导、彩褶、锦绅、乌皮履,六品以下,导不以玉,立于房中,南面。主者、赞冠者公服立于房内户东,西面。宾及赞冠者出次,立于门西,东面北上。傧者进受命,出立门东,西面,曰:“敢请事。”宾曰:“某子有嘉礼,命某执事。”傧者入告,主者迎宾于大门外之东,西面,再拜,宾答拜。主者揖赞冠者,赞冠者报揖。又揖宾,宾报揖。主者入,宾赞次入,及内门至阶。主者请升,宾三辞,乃升。主者自阼阶,立于席东,西向;宾自西阶,立于席西,东向。宾赞冠者及庭,盥于洗,升自西阶,入于东房,立于主赞冠者之南,西面。主赞冠者导冠者立于房外之西,南面。宾赞冠者取纚栉簪,跪奠于筵南端,退立于席北,少东,西面。宾揖冠者,冠者进升席,西向坐。宾赞冠者进筵前,东西跪,脱双童髻,栉毕,设纚,兴,复位立。宾降至罍,洗盥讫,诣西阶。主者立于席后西面,宾立于西阶上,东面。执缁布冠者升,宾降一等受之,右执项,左执前,进冠者筵前,东向立。祝用士礼祝词,祝毕,跪冠。兴,复位。宾赞冠者进筵前,东面跪,结缨,兴,复位。冠者兴,宾揖之适房,宾主皆坐。冠者衣青衣素裳出户西,南面立,宾主俱兴。宾揖冠者,冠者进升席,西向坐。宾赞冠者跪,脱缁布冠,栉毕,设纚。宾进进贤冠,立祝,如初加礼。祝毕,跪冠,兴,复位。宾赞冠者跪,脱进贤冠,栉毕,设纚。宾进爵弁,立祝,如再加礼。宾赞冠者,设簪结缨如前。冠者适房,著爵弁之服出。主赞冠者彻纚栉及筵,入于房。又设筵于室户西,南向。冠者出房户西,南面立。主赞洗觯于房,酌醴出,南面立。宾揖冠者就筵西,南面立。宾受醴,进冠者筵前,北面立。祝毕,冠者拜受觯,宾复西阶上答拜。执馔者进馔于筵,冠者左执觯,右取脯,祭于笾豆间。赞者取胏一以授冠者,奠觯于荐西以祭。冠者坐取觯,祭醴,奠觯,再拜,宾答拜。冠者执觯兴,宾主俱坐。冠者升筵,跪奠觯于荐东。兴,进,北面跪取脯,降自西阶。入见母,进奠脯于席前。退,再拜出。母不在,则使人受脯于西阶下。
chū, guān zhě rù jiàn mǔ, bīn zhǔ jù xìng. bīn jiàng, dāng xī xù dōng miàn lì, zhǔ zhě jiàng, dāng dōng xù xī miàn lì. guān zhě chū, lì yú xī jiē dōng, nán miàn. bīn shǎo jìn zì zhī, cí tóng shì lǐ. guān zhě zài bài, guì yuē:" mǒu bù mǐn, sù yè zhī chéng." bīn chū, zhǔ zhě sòng yú nèi mén wài, xī xiàng, qǐng lǐ cóng zhě. bīn jiù cì, zhǔ zhě rù.
初,冠者入见母,宾主俱兴。宾降,当西序东面立,主者降,当东序西面立。冠者出,立于西阶东,南面。宾少进字之,辞同士礼。冠者再拜,跪曰:“某不敏,夙夜祗承。”宾出,主者送于内门外,西向,请礼从者。宾就次,主者入。
chū, bīn chū, guān zhě dōng miàn jiàn zhū qīn, zhū qīn bài zhī, guān zhě dá bài. guān zhě xī xiàng bài bīn zàn, bīn zàn yì dá bài. jiàn zhū zūn yú bié shì, yì rú zhī. bīn zhǔ jì shì fú, rù lǐ xí, yī xiàn qì, bīn yǔ zhòng bīn chū cì, lì yú mén dōng, xī miàn. zhǔ zhě chū yī bīn, bīn bào yī. zhǔ zhě xiān rù, bīn jí zhòng bīn cóng zhī. zhì jiē, bīn lì yú xī jiē shàng, zhǔ zhě lì yú dōng jiē shàng, zhòng bīn lì yú xī jiē xià. zhǔ zhě shòu bì fěi yú bīn zàn, fù wèi, hái zuò jiē shàng, běi miàn bài sòng. bīn zàn jiàng zì xī jiē, zhǔ zhě sòng bīn yú dà mén wài, xī miàn, zài bài ér rù. gū zǐ zé zhū fù zhū xiōng jiè bīn. guān zhī rì, zhǔ zhě jì ér yíng bīn, guān yú zuò jiē xià, qí yí yì rú zhī. míng rì jiàn miào, guān zhě cháo fú rù nán mén zhōng tíng dào xī, běi miàn zài bài chū.
初,宾出,冠者东面见诸亲,诸亲拜之,冠者答拜。冠者西向拜宾赞,宾赞亦答拜。见诸尊于别室,亦如之。宾主既释服,入醴席,一献讫,宾与众宾出次,立于门东,西面。主者出揖宾,宾报揖。主者先入,宾及众宾从之。至阶,宾立于西阶上,主者立于东阶上,众宾立于西阶下。主者授币篚于宾赞,复位,还阼阶上,北面拜送。宾赞降自西阶,主者送宾于大门外,西面,再拜而入。孤子则诸父诸兄戒宾。冠之日,主者紒而迎宾,冠于阼阶下,其仪亦如之。明日见庙,冠者朝服入南门中庭道西,北面再拜出。
shù rén guān lǐ
庶人冠礼
gǔ guān lǐ zhī cún zhě wéi shì lǐ, hòu shì jiē tuī ér yòng zhī. míng hóng wǔ yuán nián zhào dìng guān lǐ, xià jí shù rén, xiān xī bèi jù. rán zì pǐn guān ér jiàng, xiān yǒu néng xíng zhī zhě, zài zhī lǐ guān, bèi gù shì ér yǐ.
古冠礼之存者惟士礼,后世皆推而用之。明洪武元年诏定冠礼,下及庶人,纤悉备具。然自品官而降,鲜有能行之者,载之礼官,备故事而已。
fán nán zǐ nián shí wǔ zhì èr shí, jiē kě guān. jiāng guān, shì rì, shì bīn, jiè bīn, jù rú pǐn guān yí. shì rì, sù xìng, zhāng wò wèi fáng yú tīng shì dōng, jiē shèng fú. shè guàn yú zuò jiē xià dōng nán, chén fú yú fáng zhōng xī yǒu xià. xí èr zài nán, jiǔ zài fú běi cì. fú tóu jīn mào, gè shèng yǐ pán, sān rén pěng zhī, lì yú táng xià xī jiē zhī xī, nán xiàng dōng shàng. zhǔ rén lì yú zuò jiē xià, zhū qīn lì yú guàn dōng, bīn zhě lì yú mén wài yǐ qí bīn. guān zhě shuāng jì páo, lēi bó sù lǚ dài yú fáng. bīn zhì, zhǔ rén chū yíng, yī ér rù. zuò dìng, guān zhě chū yú fáng, zhí shì zhě qǐng xíng shì. bīn zhī zàn zhě qǔ zhì zǒng bì qiāo tóu, zhì yú xí nán duān. bīn yī guān zhě, jí xí xī xiàng zuò. zàn zhě wèi zhī zhì, hé jì shī zǒng, jiā qiāo tóu. bīn jiàng, zhǔ yì jiàng, lì yú zuò jiē xià. bīn guàn, zhǔ rén yī ràng, shēng zì xī jiē, fù wèi. zhí shì zhě jìn jīn, bīn jiàng yī děng shòu zhī, yì guān zhě xí qián, dōng xiàng. zhù cí tóng pǐn guān. zhù qì, guì zhe jīn. xìng, fù wèi. guān zhě xìng, bīn yī zhī rù fáng, yì fú, shēn yī dà dài, chū jiù guān xí. bīn guàn rú chū. zhí shì zhě jìn mào, bīn jiàng èr děng shòu zhī. jìn zhù, guì, guān qì, xìng, fù wèi. yī guān zhě rù fáng, yì fú, lán shān yào dài, chū jiù guān xí. bīn guàn rú chū. zhí shì zhě jìn fú tóu, bīn jiàng sān děng shòu zhī. jìn zhù, guì, guān qì, xìng, fù wèi. yī guān zhě rù fáng, yì gōng fú chū. zhí shì zhě chè guān xí, shè lǐ xí yú xī jiē, nán xiàng. zàn zhě zhuó lǐ chū fáng, lì yú guān zhě zhī nán. bīn yī guān zhě jí xí, xī xiàng lì. bīn shòu lǐ, yì xí qián běi miàn zhù. guān zhě bài shòu, bīn dá bài. zhí shì zhě jìn zhuàn, guān zhě jí xí zuò, yǐn shí qì, zài bài. bīn dá bài. guān zhě lí xí, lì yú xī jiē zhī dōng, nán xiàng. bīn zì zhī, rú pǐn guān cí. guān zhě bài, bīn dá bài. guān zhě bài fù mǔ, fù mǔ wèi zhī qǐ. bài zhū fù zhī zūn zhě, suì chū jiàn xiāng xiān shēng jí fù zhī zhí yǒu. xiān shēng zhí yǒu jiē dá bài. bīn tuì, zhǔ rén qǐng lǐ bīn, gù qǐng, nǎi rù, shè jiǔ zhuàn. bīn tuì, zhǔ rén chóu bīn zàn, yòu yǐ bì. lǐ bì, zhǔ rén yǐ guān zhě jiàn yú cí táng, zài bài chū.
凡男子年十五至二十,皆可冠。将冠,筮日,筮宾,戒宾,俱如品官仪。是日,夙兴,张幄为房于厅事东,皆盛服。设盥于阼阶下东南,陈服于房中西牖下。席二在南,酒在服北次。幞头巾帽,各盛以盘,三人捧之,立于堂下西阶之西,南向东上。主人立于阼阶下,诸亲立于盥东,傧者立于门外以俟宾。冠者双紒袍,勒帛素履待于房。宾至,主人出迎,揖而入。坐定,冠者出于房,执事者请行事。宾之赞者取栉总篦幧头,置于席南端。宾揖冠者,即席西向坐。赞者为之栉,合紒施总,加幧头。宾降,主亦降,立于阼阶下。宾盥,主人揖让,升自西阶,复位。执事者进巾,宾降一等受之,诣冠者席前,东向。祝词同品官。祝讫,跪著巾。兴,复位。冠者兴,宾揖之入房,易服,深衣大带,出就冠席。宾盥如初。执事者进帽,宾降二等受之。进祝,跪,冠讫,兴,复位。揖冠者入房,易服,襕衫要带,出就冠席。宾盥如初。执事者进幞头,宾降三等受之。进祝,跪,冠讫,兴,复位。揖冠者入房,易公服出。执事者彻冠席,设醴席于西阶,南向。赞者酌醴出房,立于冠者之南。宾揖冠者即席,西向立。宾受醴,诣席前北面祝。冠者拜受,宾答拜。执事者进馔,冠者即席坐,饮食讫,再拜。宾答拜。冠者离席,立于西阶之东,南向。宾字之,如品官词。冠者拜,宾答拜。冠者拜父母,父母为之起。拜诸父之尊者,遂出见乡先生及父之执友。先生执友皆答拜。宾退,主人请礼宾,固请,乃入,设酒馔。宾退,主人酬宾赞,侑以币。礼毕,主人以冠者见于祠堂,再拜出。