shí huò wǔ
◎食貨五
qián chāo kēng yě fù tiě yě tóng chǎng shāng shuì shì bó mǎ shì
○錢鈔 坑冶(附鐵冶銅場) 商稅 市舶 馬市
qián bì zhī xìng, zì jiǔ fǔ huán fǎ, lì dài zūn yòng. chāo shǐ yú táng zhī fēi qián, sòng zhī jiāo huì, jīn zhī jiāo chāo. yuán shì shǐ zhōng yòng chāo, qián jǐ fèi yǐ.
錢幣之興,自九府圜法,歷代遵用。鈔始於唐之飛錢,宋之交會,金之交鈔。元世始終用鈔,錢幾廢矣。
tài zǔ chū zhì bǎo yuán jú yú yīng tiān, zhù dà zhōng tōng bǎo qián, yǔ lì dài qián jiān xíng. yǐ sì bǎi wén wèi yī guàn, sì shí wén wèi yī liǎng, sì wén wèi yī qián. jí píng chén yǒu liàng, mìng jiāng xī xíng shěng zhì huò quán jú, bān dà zhōng tōng bǎo qián, dà xiǎo wǔ děng qián shì. jí wèi, bān hóng wǔ tōng bǎo qián, qí zhì fán wǔ děng: yuē dāng shí dāng wǔ dāng sān dāng èr dāng yī. dāng shí qián zhòng yī liǎng, yú dì jiàng zhì zhòng yī qián zhǐ. gè xíng shěng jiē shè bǎo quán jú, yǔ bǎo yuán jú bìng zhù, ér yán sī zhù zhī jìn. hóng wǔ sì nián gǎi zhù dà zhōng hóng wǔ tōng bǎo dà qián wèi xiǎo qián. chū, bǎo yuán jú qián zhù jīng zì yú bèi, hòu duō bù zhù, mín jiān wú jīng zì zhě bù xíng, gù gǎi zhù xiǎo qián yǐ biàn zhī. xún lìng sī zhù qián zuò fèi tóng sòng guān, cháng yǐ qián. shì shí yǒu sī zé mín chū tóng, mín huǐ qì mǐn shū guān, pō yǐ wèi kǔ. ér shāng jiǎ yán yuán zhī jiù xí yòng chāo, duō bù biàn yòng qián.
太祖初置寶源局於應天,鑄「大中通寶」錢,與歷代錢兼行。以四百文為一貫,四十文為一兩,四文為一錢。及平陳友諒,命江西行省置貨泉局,頒大中通寶錢,大小五等錢式。即位,頒「洪武通寶」錢,其制凡五等:曰「當十」、「當五」、「當三」、「當二」、「當一」。「當十」錢重一兩,餘遞降至重一錢止。各行省皆設寶泉局,與寶源局並鑄,而嚴私鑄之禁。洪武四年改鑄大中、洪武通寶大錢為小錢。初,寶源局錢鑄「京」字於背,後多不鑄,民間無「京」字者不行,故改鑄小錢以便之。尋令私鑄錢作廢銅送官,償以錢。是時有司責民出銅,民毀器皿輸官,頗以為苦。而商賈沿元之舊習用鈔,多不便用錢。
qī nián, dì nǎi shè bǎo chāo tí jǔ sī. míng nián shǐ zhào zhōng shū shěng zào dà míng bǎo chāo, mìng mín jiān tōng xíng. yǐ sāng ráng wèi liào, qí zhì fāng, gāo yī chǐ, guǎng liù cùn, zhì qīng sè, wài wèi lóng wén huā lán. héng tí qí é yuē dà míng tōng xíng bǎo chāo. qí nèi shàng liǎng páng, fù wèi zhuàn wén bā zì, yuē dà míng bǎo chāo, tiān xià tōng xíng. zhōng tú qián guàn, shí chuàn wèi yī guàn. qí xià yún zhōng shū shěng zòu zhǔn yìn zào dà míng bǎo chāo yǔ tóng qián tōng xíng shǐ yòng, wěi zào zhě zhǎn, gào bǔ zhě shǎng yín èr shí wǔ liǎng, réng gěi fàn rén cái chǎn. ruò wǔ bǎi wén zé huà qián wén wèi wǔ chuàn, yú rú qí zhì ér dì jiǎn zhī. qí děng fán liù: yuē yī guàn, yuē wǔ bǎi wén sì bǎi wén sān bǎi wén èr bǎi wén yī bǎi wén. měi chāo yī guàn, zhǔn qián qiān wén, yín yī liǎng sì guàn zhǔn huáng jīn yī liǎng. jìn mín jiān bù dé yǐ jīn yín wù huò jiāo yì, wéi zhě zuì zhī yǐ jīn yín yì chāo zhě tīng. suì bà bǎo yuán bǎo quán jú. yuè èr nián, fù shè bǎo quán jú, zhù xiǎo qián yǔ chāo jiān xíng, bǎi wén yǐ xià zhǐ yòng qián. shāng shuì jiān shōu qián chāo, qián sān chāo qī. shí sān nián, yǐ chāo yòng jiǔ hūn làn, lì dào chāo fǎ, lìng suǒ zài zhì xíng yòng kù, xǔ jūn mín shāng jiǎ yǐ hūn chāo nà kù yì xīn chāo, liàng shōu gōng mò zhí. huì zhōng shū shěng fèi, nǎi yǐ zào chāo shǔ hù bù, zhù qián shǔ gōng bù, ér gǎi bǎo chāo wén zhōng shū shěng wèi hù bù, yǔ jiù chāo jiān xíng. shí liù nián, zhì hù bù bǎo chāo guǎng yuán kù guǎng huì kù rù zé guǎng yuán zhǎng zhī, chū zé guǎng huì zhǎng zhī. zài wài wèi suǒ jūn shì, yuè yán jiē gěi chāo, gè yán chǎng gěi gōng běn chāo. shí bā nián, tiān xià yǒu sī guān lù mǐ jiē gěi chāo, èr guàn wǔ bǎi wén zhǔn mǐ yī shí.
七年,帝乃設寶鈔提舉司。明年始詔中書省造大明寶鈔,命民間通行。以桑穰為料,其制方,高一尺,廣六寸,質青色,外為龍文花欄。橫題其額曰「大明通行寶鈔」。其內上兩旁,復為篆文八字,曰「大明寶鈔,天下通行」。中圖錢貫,十串為一貫。其下雲「中書省奏准印造大明寶鈔與銅錢通行使用,偽造者斬,告捕者賞銀二十五兩,仍給犯人財產。」若五百文則畫錢文為五串,餘如其制而遞減之。其等凡六:曰一貫,曰五百文、四百文、三百文、二百文、一百文。每鈔一貫,准錢千文,銀一兩;四貫准黃金一兩。禁民間不得以金銀物貨交易,違者罪之;以金銀易鈔者聽。遂罷寶源、寶泉局。越二年,復設寶泉局,鑄小錢與鈔兼行,百文以下止用錢。商稅兼收錢鈔,錢三鈔七。十三年,以鈔用久昏爛,立倒鈔法,令所在置行用庫,許軍民商賈以昏鈔納庫易新鈔,量收工墨直。會中書省廢,乃以造鈔屬戶部,鑄錢屬工部,而改寶鈔文「中書省」為「戶部」,與舊鈔兼行。十六年,置戶部寶鈔廣源庫、廣惠庫;入則廣源掌之,出則廣惠掌之。在外衛所軍士,月鹽皆給鈔,各鹽場給工本鈔。十八年,天下有司官祿米皆給鈔,二貫五百文准米一石。
èr shí èr nián zhào gēng dìng qián shì: shēng tóng yī jīn, zhù xiǎo qián bǎi liù shí, zhé èr qián bàn zhī, dāng sān zhì dāng shí, zhǔn shì wèi chà. gèng zào xiǎo chāo, zì shí wén zhì wǔ shí wén. èr shí sì nián yù què shuì guān lì, fán chāo yǒu zì guàn kě biàn zhě, bù wèn làn sǔn, jí shōu shòu jiě jīng, yì lēi yǔ wěi chōng zhě zuì zhī. èr shí wǔ nián shè bǎo chāo xíng yòng kù yú dōng shì, fán sān kù, gè gěi chāo sān wàn dìng wèi chāo běn, dào shōu jiù chāo sòng nèi fǔ. lìng dà míng bǎo chāo yǔ lì dài qián jiān xíng, chāo yī guàn zhǔn qián qiān wén, tí jǔ sī yú sān yuè nèi yìn zào, shí yuè nèi zhǐ, suǒ zào chāo sòng nèi fǔ chōng shǎng lài. míng nián bà xíng yòng kù, yòu bà bǎo quán jú. shí liǎng zhè jiāng xī mǐn guǎng mín zhòng qián qīng chāo, yǒu yǐ qián bǎi liù shí wén zhé chāo yī guàn zhě, yóu shì wù jià xiáng guì, ér chāo fǎ yì huài bù xíng. sān shí nián nǎi gèng shēn jiāo yì yòng jīn yín zhī jìn.
二十二年詔更定錢式:生銅一斤,鑄小錢百六十,折二錢半之,「當三」至「當十」,準是為差。更造小鈔,自十文至五十文。二十四年諭榷稅官吏,凡鈔有字貫可辯者,不問爛損,即收受解京,抑勒與偽充者罪之。二十五年設寶鈔行用庫於東市,凡三庫,各給鈔三萬錠為鈔本,倒收舊鈔送內府。令大明寶鈔與歷代錢兼行,鈔一貫准錢千文,提舉司於三月內印造,十月內止,所造鈔送內府充賞賚。明年罷行用庫,又罷寶泉局。時兩浙、江西、閩、廣民重錢輕鈔,有以錢百六十文折鈔一貫者,由是物價翔貴,而鈔法益壞不行。三十年乃更申交易用金銀之禁。
chéng zǔ chū, fàn zhě yǐ jiān è lùn, wéi zhì zào shǒu shì qì mǐn, bù zài jìn lì. yǒng lè èr nián zhào fàn zhě miǎn sǐ, xǐ jiā shù xìng zhōu. shǎn xī dū sī qiān shì zhāng yù, zuò dǐ yì guān chāo lùn shù. jiāng xià mín fù sǐ, yǐ yín yíng zàng jù, dāng shù biān. dì yǐ qí pò yú zhì zàng, fēi wán fǎ, tè jīn yòu zhī. dōu yù shǐ chén yīng yán: bǐ suì chāo fǎ bù tōng, jiē yuán cháo tíng chū chāo tài duō, shōu liǎn wú fǎ, yǐ zhì wù zhòng chāo qīng. mò ruò zàn xíng hù kǒu shí yán fǎ. tiān xià rén mín bù xià qiān wàn hù, guān jūn bù xià èr bǎi wàn jiā, chéng lìng jì kǒu nà chāo shí yán, kě shōu wǔ qiān yú wàn dìng. dì lìng hù bù huì qún chén yì. dà kǒu yuè shí yán yī jīn, nà chāo yī guàn, xiǎo kǒu bàn zhī. cóng qí yì. shè běi jīng bǎo chāo tí jǔ sī, shuì liáng kè chéng zāng fá jù zhé shōu chāo, qí zhí shì hóng wǔ chū jiǎn shí zhī jiǔ. hòu yòu lìng yán guān nà jiù chāo zhī yán, fā nán jīng chōu fēn chǎng jī xīn lóng jiāng tí jǔ sī zhú mù yù zhī jūn mín, shōu qí chāo. yīng tiān suì bàn lú chái, zhēng chāo shí zhī bā. dì chū jí wèi, hù bù shàng shū xià yuán jí qǐng gèng chāo bǎn zhuàn wén wèi yǒng lè. dì mìng réng qí jiù. zì hòu zhōng míng shì jiē yòng hóng wǔ nián hào yún.
成祖初,犯者以奸惡論,惟置造首飾器皿,不在禁例。永樂二年詔犯者免死,徙家戍興州。陝西都司僉事張豫,坐抵易官鈔論戍。江夏民父死,以銀營葬具,當戍邊。帝以其迫於治葬,非玩法,特矜宥之。都御史陳瑛言:「比歲鈔法不通,皆緣朝廷出鈔太多,收斂無法,以致物重鈔輕。莫若暫行戶口食鹽法。天下人民不下千萬戶,官軍不下二百萬家,誠令計口納鈔食鹽,可收五千餘萬錠。」帝令戶部會群臣議。大口月食鹽一斤,納鈔一貫,小口半之。從其議。設北京寶鈔提舉司,稅糧課程贓罰俱折收鈔,其直視洪武初減十之九。後又令鹽官納舊鈔支鹽,發南京抽分場積薪、龍江提舉司竹木鬻之軍民,收其鈔。應天歲辦蘆柴,徵鈔十之八。帝初即位,戶部尚書夏原吉請更鈔板篆文為「永樂」。帝命仍其舊。自後終明世皆用洪武年號雲。
rén zōng jiān guó, lìng fàn chī zhàng zhě shū chāo. jí jí wèi, yǐ chāo bù xíng xún yuán jí. yuán jí yán: chāo duō zé qīng, shǎo zé zhòng. mín jiān chāo bù xíng, yuán sàn duō liǎn shǎo, yí wèi fǎ liǎn zhī. qǐng shì sì mén tān zhū shuì, dù liàng qīng zhòng, jiā qí kè chéng. chāo rù guān, guān qǔ hūn ruǎn zhě xī huǐ zhī. zì jīn guān chāo yí shǎo chū, mín jiān dé chāo nán, zé zì rán zhòng yǐ. nǎi xià lìng yuē: suǒ zēng mén tān kè chéng, chāo fǎ tōng, jí fù jiù, jīn yín bù bó jiāo yì zhě, yì zàn jìn zhǐ. rán shì shí, mín zú qīng chāo. zhì xuān dé chū, mǐ yī shí yòng chāo wǔ shí guàn, nǎi chí bù bó mǐ mài jiāo yì zhī jìn. fán yǐ jīn yín jiāo yì jí nì huò zēng zhí zhě fá chāo, fǔ xiàn wèi suǒ cāng liáng jī zhì shí nián yǐ shàng zhě, yán liáng xī shōu chāo, qiū liáng yì zhé chāo sān fēn, mén tān kè chāo zēng wǔ bèi, tā fáng diàn shě yuè nà chāo wǔ bǎi guàn, guǒ yuán luó chē bìng lìng nà chāo. hù bù yán mín jiān jiāo yì, wéi yòng jīn yín, chāo zhì bù xíng. nǎi yì yán qí jìn, jiāo yì yòng yín yī qián zhě, fá chāo qiān guàn, zāng lì shòu yín yī liǎng zhě, zhuī chāo wàn guàn, gèng zhuī miǎn zuì chāo rú zhī.
仁宗監國,令犯笞杖者輸鈔。及即位,以鈔不行詢原吉。原吉言:「鈔多則輕,少則重。民間鈔不行,緣散多斂少,宜為法斂之。請市肆門攤諸稅,度量輕重,加其課程。鈔入官,官取昏軟者悉毀之。自今官鈔宜少出,民間得鈔難,則自然重矣。」乃下令曰:「所增門攤課程,鈔法通,即復舊,金銀布帛交易者,亦暫禁止。」然是時,民卒輕鈔。至宣德初,米一石用鈔五十貫,乃馳布帛米麥交易之禁。凡以金銀交易及匿貨增直者罰鈔,府縣衛所倉糧積至十年以上者,鹽糧悉收鈔,秋糧亦折鈔三分,門攤課鈔增五倍,塌房、店舍月納鈔五百貫,果園、驘車並令納鈔。戶部言民間交易,惟用金銀,鈔滯不行。乃益嚴其禁,交易用銀一錢者,罰鈔千貫,贓吏受銀一兩者,追鈔萬貫,更追免罪鈔如之。
yīng zōng jí wèi, shōu fù yǒu mǐ mài zhé yín zhī lìng, suì jiǎn zhū nà chāo zhě, ér yǐ mǐ yín qián dāng chāo, chí yòng yín zhī jìn. cháo yě lǜ jiē yòng yín, qí xiǎo zhě nǎi yòng qián, wéi zhé guān fèng yòng chāo, chāo yōng bù xíng. shí sān nián fù shēn jìn lìng, zǔ chāo zhě zhuī yī wàn guàn, quán jiā shù biān. tiān shùn zhōng, shǐ chí qí jìn. xiàn zōng lìng nèi wài kè chéng qián chāo jiān shōu, guān fèng jūn xiǎng yì jiān zhī qián chāo. shì shí chāo yī guàn bù néng zhí qián yī wén, ér jì chāo zhēng zhī mín, zé měi guàn zhēng yín èr fēn wǔ lí, mín yǐ dà kùn.
英宗即位,收賦有米麥折銀之令,遂減諸納鈔者,而以米銀錢當鈔,馳用銀之禁。朝野率皆用銀,其小者乃用錢,惟折官俸用鈔,鈔壅不行。十三年復申禁令,阻鈔者追一萬貫,全家戍邊。天順中,始馳其禁。憲宗令內外課程錢鈔兼收,官俸軍餉亦兼支錢鈔。是時鈔一貫不能直錢一文,而計鈔徵之民,則每貫徵銀二分五厘,民以大困。
hóng zhì yuán nián, jīng chéng shuì kè sī, shùn tiān shān dōng hé nán hù kǒu shí yán, jù shōu chāo, gè chāo guān jù qián chāo jiān shōu. qí hòu nǎi jiē gǎi zhé yòng yín. ér hóng wǔ yǒng lè xuān dé qián jī bù yòng, zhào fā zhī, lìng yǔ lì dài qián jiān yòng. hù bù qǐng gǔ zhù, nǎi fù kāi jú zhù qián. fán nà shú shōu shuì, lì dài qián zhì qián gè shōu qí bàn wú zhì qián jí shōu jiù qián, èr yǐ dāng yī. zhì qián zhě, guó cháo qián yě. jiù zhì, gōng bù suǒ zhù qián rù tài cāng sī yào èr kù zhū guān shuì qián yì rù sī yào kù. gòng zhù qián shù qiān bǎi wàn, zhōng guān zhǎng zhī, jīng wèi jūn qiū liáng qǔ gěi yān, měi qī bǎi dāng yín yī liǎng. wǔ zōng zhī chū, bù chén qǐng chá hé qīn shí yòu yǐ qián dāng fèng liáng zhě, jǐn jí yín shù sān zhī yī, qǐng yú chéng yùn kù gěi yín. shí zhōng guān fāng yòng shì, jiē bù tīng. yǐ ér sī yào kù tài jiān páng mù lì yán: zì hóng zhì jiān què guān zhé yín rù chéng yùn kù, qián chāo quē fá, zhī fàng bù gěi, qǐng zūn chéng huà jiù zhì, qián chāo jiān shōu. cóng zhī. zhèng dé sān nián, yǐ tài cāng jī qián gěi guān fèng, shí fēn wèi lǜ, qián yī yín jiǔ. yòu cóng tài jiān zhāng yǒng yán, fā tiān cái kù jí hù bù bù zhèng sī kù qián, guān gěi zhēng shōu, měi qī shí wén zhēng yín yī qián, qiě shēn sī zhù zhī jìn. jiā jìng sì nián, lìng xuān kè fēn sī shōu shuì, chāo yī guàn zhé yín sān lí, qián qī wén zhé yín yī fēn. shì shí chāo jiǔ bù xíng, qián yì dà yōng, yì zhuān yòng yín yǐ.
弘治元年,京城稅課司,順天、山東、河南戶口食鹽,俱收鈔,各鈔關俱錢鈔兼收。其後乃皆改折用銀。而洪武、永樂、宣德錢積不用,詔發之,令與歷代錢兼用。戶部請鼓鑄,乃復開局鑄錢。凡納贖收稅,歷代錢、制錢各收其半;無制錢即收舊錢,二以當一。制錢者,國朝錢也。舊制,工部所鑄錢入太倉、司鑰二庫;諸關稅錢亦入司鑰庫。共貯錢數千百萬,中官掌之,京衛軍秋糧取給焉,每七百當銀一兩。武宗之初,部臣請察核侵蝕;又以錢當俸糧者,僅及銀數三之一,請於承運庫給銀。時中官方用事,皆不聽。已而司鑰庫太監龐〈木栗〉言:「自弘治間榷關折銀入承運庫,錢鈔缺乏,支放不給,請遵成化舊制,錢鈔兼收。」從之。正德三年,以太倉積錢給官俸,十分為率,錢一銀九。又從太監張永言,發天財庫及戶部布政司庫錢,關給徵收,每七十文徵銀一錢,且申私鑄之禁。嘉靖四年,令宣課分司收稅,鈔一貫折銀三厘,錢七文折銀一分。是時鈔久不行,錢亦大壅,益專用銀矣。
míng chū zhù hóng wǔ qián. chéng zǔ jiǔ nián zhù yǒng lè qián. xuān dé jiǔ nián zhù xuān dé qián. hóng zhì shí liù nián yǐ hòu, zhù hóng zhì qián. zhì shì zōng jiā jìng liù nián, dà zhù jiā jìng qián. měi wén zhòng yī qián sān fēn, qiě bǔ zhù lèi cháo wèi zhù zhě. sān shí èr nián zhù hóng wǔ zhì zhèng dé jiǔ hào qián, měi hào bǎi wàn dìng, jiā jìng qián qiān wàn dìng, yī dìng wǔ qiān wén. ér shuì kè chōu fēn zhū chǎng, zhuān shōu jiā jìng qián. mín huàn qián shǎo, nǎi fā nèi kù xīn jiù qián bā qiān yī bǎi wàn wén zhé gěi fèng liáng. yòu lìng tōng xíng lì dài qián, yǒu xiāo xīn jiù qián jí yǐ tóng zào xiàng zhì qì zhě, zuì bǐ dào zhù. xiān shì, mín jiān xíng làn è qián, lǜ yǐ sān sì shí qián dāng yín yī fēn. hòu yì zá qiān xī, báo liè wú xíng zhì, zhì yǐ liù qī shí wén dāng yín yī fēn. jiǎn chǔ jiā qí zhōng, bù kě biàn. yòng gěi shì zhōng lǐ yòng jìng yán, yǐ zhì qián yǔ qián dài zá qián xiāng jiān xíng, shàng pǐn zhě jù qī wén dāng yín yī fēn, yú shì qián gāo xià wèi sān děng, xià zhě èr shí yī wén dāng yín yī fēn sī zào làn è qián xī jìn bù xíng, fàn zhě zhì zhī fǎ. xiǎo qián xíng jiǔ, zhòu gé zhī, mín pō bù biàn. yòu chū nèi kù qián gěi wén wǔ guān fèng, bù lùn xīn jiù měi è, xī yǐ qī wén zhé suàn. zhū yǐ fèng qián shì yì zhě, yì xī yǐ qī wén yì lēi yǔ mín, mín yì sāo rán.
明初鑄洪武錢。成祖九年鑄永樂錢。宣德九年鑄宣德錢。弘治十六年以後,鑄弘治錢。至世宗嘉靖六年,大鑄嘉靖錢。每文重一錢三分,且補鑄累朝未鑄者。三十二年鑄洪武至正德九號錢,每號百萬錠,嘉靖錢千萬錠,一錠五千文。而稅課抽分諸廠,專收嘉靖錢。民患錢少,乃發內庫新舊錢八千一百萬文折給俸糧。又令通行歷代錢,有銷新舊錢及以銅造像制器者,罪比盜鑄。先是,民間行濫惡錢,率以三四十錢當銀一分。後益雜鉛錫,薄劣無形制,至以六七十文當銀一分。翦楮夾其中,不可辨。用給事中李用敬言,以制錢與前代雜錢相兼行,上品者俱七文當銀一分,餘視錢高下為三等,下者二十一文當銀一分;私造濫惡錢悉禁不行,犯者置之法。小錢行久,驟革之,民頗不便。又出內庫錢給文武官俸,不論新舊美惡,悉以七文折算。諸以俸錢市易者,亦悉以七文抑勒予民,民亦騷然。
shǔ lián suì dà qīn, sì fāng liú mín jiù shí jīng shī, sǐ zhě xiāng zhěn jiè. lùn zhě wèi qián fǎ bù tōng shǐ rán. yú shì yù shǐ hé tíng yù tiáo zòu, qǐng xǔ mín yòng xiǎo qián, yǐ liù shí wén dāng yín yī fēn. hù bù zhí bù cóng. tíng yù jié zòu shàng shū fāng dùn jí láng zhōng liú ěr mù. dì nù, chì ěr mù, cǎi tíng yù yì, mìng cóng mín biàn. qiě dìng jiā jìng qián qī wén, hóng wǔ zhū qián shí wén, qián dài qián sān shí wén, dāng yín yī fēn. rán zhū làn è xiǎo qián, yǐ chū jìn zhī yán, suī fèng zhǐ jiān xíng, jìng bù fù yòng, ér mín jiān jìng sī zhù jiā jìng tōng bǎo qián, yǔ guān qián bìng xíng yān.
屬連歲大侵,四方流民就食京師,死者相枕藉。論者謂錢法不通使然。於是御史何廷鈺條奏,請許民用小錢,以六十文當銀一分。戶部執不從。廷鈺訐奏尚書方鈍及郎中劉爾牧。帝怒,斥爾牧,采廷鈺議,命從民便。且定嘉靖錢七文,洪武諸錢十文,前代錢三十文,當銀一分。然諸濫惡小錢,以初禁之嚴,雖奉旨間行,竟不復用,而民間競私鑄嘉靖通寶錢,與官錢並行焉。
gěi shì zhōng yīn zhèng mào yán: liǎng jīng tóng jià dà gāo, zhù qián dé bù cháng fèi. yí cǎi yún nán tóng, yùn zhì yuè zhōu gǔ zhù, fèi gōng běn yín sān shí jiǔ wàn, kě dé qián liù wàn wǔ qiān wàn wén, zhí yín jiǔ shí sān wàn yú liǎng, zú yǐ shǎo zuǒ guó jiā zhī jí. hù bù fù yán: yún nán dì pì shì jiǎn, jí shān gǔ zhù wèi biàn. nǎi chì xún fǔ yǐ yán kè yín èr wàn liǎng wèi gōng běn. wèi jǐ, xún fǔ wáng bǐng yán fèi duō rù shǎo, qǐ bà zhù. dì yǐ xiǎo fèi bù dāng xī, réng mìng xíng zhī. yuè shù nián, xún àn wáng zhèng fù yán yí bà zhù. bù yì: qián fǎ yōng zhì zhě, yóu xuān kè sī shōu shuì yǐ qī wén dāng yī fēn. jiān mín chéng jī zǔ náo, qián duō zé è làn xiāng qī, qián shǎo zé zēng zhí wǎng lì, gù jìn yù fán ér qián yù zhì. zì jīn zhǔn zhé tīng mín biàn, bù bì dìng wén shù, ér kè shuì jí guān fèng qiě jù yòng yín. nǎi bà yún nán zhù qián, ér cóng hù bù yì.
給事中殷正茂言:「兩京銅價大高,鑄錢得不償費。宜采雲南銅,運至岳州鼓鑄,費工本銀三十九萬,可得錢六萬五千萬文,直銀九十三萬餘兩,足以少佐國家之急。」戶部覆言:「雲南地僻事簡,即山鼓鑄為便。」乃敕巡撫以鹽課銀二萬兩為工本。未幾,巡撫王昺言費多入少,乞罷鑄。帝以小費不當惜,仍命行之。越數年,巡按王諍復言宜罷鑄。部議:「錢法壅滯者,由宣課司收稅以七文當一分。奸民乘機阻撓,錢多則惡濫相欺,錢少則增直罔利,故禁愈繁而錢愈滯。自今准折聽民便,不必定文數,而課稅及官俸且俱用銀。」乃罷雲南鑄錢,而從戶部議。
shí suǒ zhù qián yǒu jīn bèi, yǒu huǒ qī, yǒu xuàn biān. yì zhě yǐ zhù qián jiān nán, gōng jiàng láo fèi, gé xuàn chē yòng lǜ tāng. yú shì zhù gōng jìng zá qiān xī biàn zuò dāo zhì, ér lún guō cū lì, sè zé àn cǎn. jiān wěi fǎng xiào, dào zhù rì zī, jīn bèi qián fǎn zǔ bù xíng. sǐ zuì rì bào, zhōng bù néng zhǐ. dì huàn zhī, wèn dà xué shì xú jiē. jiē chén wǔ hài, qǐng tíng bǎo yuán jú zhù qián, yīng zhī gěi qián zhě xī yǔ yín. dì nǎi jū zhì gōng jiàng qīn liào jiǎn gōng zuì, ér tíng gǔ zhù. zì hòu shuì kè zhēng yín ér bù zhēng qián. qiě mín jiān zhǐ yòng zhì qián, bù yòng gǔ qián, ér sī zhù zhě duō.
時所鑄錢有金背,有火漆,有鏇邊。議者以鑄錢艱難,工匠勞費,革鏇車用鑢鐋。於是鑄工競雜鉛錫便坐刂治,而輪郭粗糲,色澤黯黲。奸偽仿效,盜鑄日滋,金背錢反阻不行。死罪日報,終不能止。帝患之,問大學士徐階。階陳五害,請停寶源局鑄錢,應支給錢者悉予銀。帝乃鞫治工匠侵料減工罪,而停鼓鑄。自後稅課徵銀而不徵錢。且民間止用制錢,不用古錢,而私鑄者多。
lóng qìng chū, qián fǎ bù xíng, bīng bù shì láng tán lún yán: yù fù mín, bì zhòng bù bó shū sù ér jiàn yín, yù jiàn yín, bì zhì qián fǎ yǐ jì yín zhī bù zú. jīn qián wéi bù yú tiān xià, ér bù yǐ shū yú shàng, gù qí quán zài shì jǐng. qǐng lìng mín dé yǐ qián shū guān, zé qián fǎ zì tōng. yú shì kè shuì yín sān liǎng yǐ xià fù shōu qián, mín jiān jiāo yì yī qián yǐ xià zhǐ xǔ yòng qián. shí qián bā wén zhé yín yī fēn, jìn mín wú dé rèn yì dī áng. zhí lì xún àn yáng jiā xiāng qǐng zhù dà míng tōng bǎo qián, bù shí nián hào. bù yì gé bù xíng. gāo gǒng zài xiāng, yán: qián fǎ cháo yì xī gèng, qì wú chéng shuō. xiǎo mín kǒng jīn rì dé qián, ér míng rì bù yòng, shì yǐ yù gèng yù luàn, yù jìn yù yí. qǐng yī cóng mín biàn, wù duō wèi zhì yǐ luàn rén ěr mù. dì shēn rán zhī. qián fǎ fù shāo shāo tōng yǐ. bǎo chāo bù yòng chuí bǎi yú nián, kè chéng yì xiān yǒu shōu chāo zhě, wéi fèng qián dú zhī chāo rú gù. sì nián shǐ yǐ xīn zhù lóng qìng qián gěi jīng guān fèng yún.
隆慶初,錢法不行,兵部侍郎譚綸言:「欲富民,必重布帛菽粟而賤銀,欲賤銀,必制錢法以濟銀之不足。今錢惟布於天下,而不以輸於上,故其權在市井。請令民得以錢輸官,則錢法自通。」於是課稅銀三兩以下復收錢,民間交易一錢以下止許用錢。時錢八文折銀一分,禁民毋得任意低昂。直隸巡按楊家相請鑄大明通寶錢,不識年號。部議格不行。高拱再相,言:「錢法朝議夕更,迄無成說。小民恐今日得錢,而明日不用,是以愈更愈亂,愈禁愈疑。請一從民便,勿多為制以亂人耳目。」帝深然之。錢法復稍稍通矣。寶鈔不用垂百餘年,課程亦鮮有收鈔者,惟俸錢獨支鈔如故。四年始以新鑄隆慶錢給京官俸雲。
wàn lì sì nián mìng hù gōng èr bù, zhǔn jiā jìng qián shì zhù wàn lì tōng bǎo jīn bèi jí huǒ qī qián, yī wén zhòng yī qián èr fēn wǔ lí, yòu zhù xuàn biān qián, yī wén zhòng yī qián sān fēn, bān xíng tiān xià, fèng liáng jiē yín qián jiān gěi. yún nán xún àn guō tíng wú yán: guó chū jīng shī yǒu bǎo yuán jú, gè shěng yǒu bǎo quán jú, zì jiā jìng jiān shěng jú tíng fèi, mín yòng gào guì. diān zhōng chǎn tóng, bù xíng gǔ zhù, ér fǎn yǐ zhòng jià gòu hǎi bèi bā, fēi lì yě. suì kāi jú zhù qián. xún mìng shí sān bù zhèng sī jiē kāi jú. cǎi gōng bù yán, yǐ wǔ zhū qián wèi zhǔn, yòng sì huǒ huáng tóng zhù jīn bèi, èr huǒ huáng tóng zhù huǒ qī, cū è zhě zuì zhī. gài yǐ fèi duō lì shǎo zé sī zhù zì xī yě. jiǔ zhī, hù bù yán: qián zhī qīng zhòng bù cháng, qīng zé liǎn, zhòng zé sàn, gù wú yōng è guì fá zhī huàn. chū zhù shí, jīn bèi shí wén zhí yín yī fēn, jīn wàn lì jīn bèi wǔ wén, jiā jìng jīn bèi sì wén, gè zhí yín yī fēn, huǒ qī xuàn biān yì rú zhī. jǐn yú shí nián, ér qīng zhòng bù chì xiāng bàn, qián zhòng ér wù jià téng yǒng, yí fā kù zhù yǐ píng qí zhí. cóng zhī. shí wáng fǔ jiē zhù zào sī qián, lì lè gǎn jié. gǔ qián zǔ zhì bù xíng, guó yòng bù zú, nǎi mìng nán běi bǎo yuán jú tà dì zēng lú gǔ zhù. ér běi qián shì nán qián áng zhí sān zhī yī, nán zhù dà dǐ qīng báo. rán gè xún qí jiù, bìng xíng bù fèi.
萬曆四年命戶工二部,准嘉靖錢式鑄「萬曆通寶」金背及火漆錢,一文重一錢二分五厘,又鑄鏇邊錢,一文重一錢三分,頒行天下,俸糧皆銀錢兼給。雲南巡按郭庭梧言:「國初京師有寶源局,各省有寶泉局,自嘉靖間省局停廢,民用告匱。滇中產銅,不行鼓鑄,而反以重價購海〈貝巴〉,非利也。」遂開局鑄錢。尋命十三布政司皆開局。采工部言,以五銖錢為準,用四火黃銅鑄金背,二火黃銅鑄火漆,粗惡者罪之。蓋以費多利少則私鑄自息也。久之,戶部言:「錢之輕重不常,輕則斂,重則散,故無壅閼匱乏之患。初鑄時,金背十文直銀一分,今萬曆金背五文,嘉靖金背四文,各直銀一分,火漆鏇邊亦如之。僅逾十年,而輕重不啻相半,錢重而物價騰踴,宜發庫貯以平其直。」從之。時王府皆鑄造私錢,吏樂敢訐。古錢阻滯不行,國用不足,乃命南北寶源局拓地增爐鼓鑄。而北錢視南錢昂值三之一,南鑄大抵輕薄。然各循其舊,並行不廢。
tiān qǐ yuán nián zhù tài chāng qián. bīng bù shàng shū wáng xiàng gān, qǐng zhù dāng shí dāng bǎi dāng qiān sān děng dà qián, yòng lóng wén, lüè fǎng bái jīn sān pǐn zhī zhì, yú shì liǎng jīng jiē zhù dà qián. hòu yǒu yán dà qián zhī bì zhě, zhào liǎng jīng tíng zhù dà qián, shōu dà qián fā jú gǎi zhù. dāng shì shí, kāi jú biàn tiān xià, zhòng kè qián xī.
天啟元年鑄泰昌錢。兵部尚書王象乾,請鑄當十、當百、當千三等大錢,用龍文,略仿白金三品之制,於是兩京皆鑄大錢。後有言大錢之弊者,詔兩京停鑄大錢,收大錢發局改鑄。當是時,開局遍天下,重課錢息。
chóng zhēn yuán nián, nán jīng zhù běn qī wàn jiǔ qiān yú liǎng, huò xī yín sān wàn jiǔ qiān yǒu qí hù bù zhù qián huò xī yín èr wàn liù qiān yǒu qí. qí suǒ zhù qián, jiē yǐ wǔ shí wǔ wén dāng yín yī qián, jì xī qǔ yíng, gōng jiàng zhī péi bǔ, xíng shǐ zhī zhé yuè, bù kān mìng yǐ. bǎo quán jú tóng běn sì shí wàn liǎng, jiù lì qián chéng hái běn tài cāng, cì nián zài jiè, zhì shì lìng yǒng zuò zhù běn. sān nián, yù shǐ náo jīng yán: zhù qián kāi jú, běn tōng xíng tiān xià, jīn nǎi kǔ yú wú xī, xuán kāi xuán bà, zì nán běi liǎng jú wài, jǐn cún hú guǎng shǎn xī sì chuān yún nán jí xuān mì èr zhèn. ér suǒ zhù zhī xī, bù jǐn guī cháo tíng, fù kǔ wú zhù běn, gài yǐ mǎi tóng ér fēi cǎi tóng yě. qǐ zūn hóng wǔ chū jí yǒng lè jiǔ nián jiā jìng liù nián lì, qiǎn guān gè shěng zhù qián, cǎi tóng yú chǎn tóng zhī dì, zhì guān lì zhù bīng, fǎng yín kuàng fǎ, shí qǔ qí sān. tóng shān zhī lì, cháo tíng shàn zhī, xiǎo mín suǒ cǎi, réng yǔ zhí yǐ shì. dì cóng zhī. shì shí zhù chǎng bìng kāi, yòng tóng yì duō, tóng zhì yì shǎo. nán jīng hù bù shàng shū zhèng sān jùn qǐng zhuān guān mǎi tóng. hù bù yì yuán jí chǎn tóng zhī rén zhù zhèn yuǎn jīng cháng tóng qiān huì jí chù, suǒ wèi cǎi tóng yú chǎn tóng zhī dì yě. dì jù cóng zhī. jì, yòu cǎi jiàng mèng yuán qǔ wén xǐ zhū zhōu xiàn tóng qiān. jīng zhōu chōu fēn zhǔ shì zhū dà shòu yán: jīng zhōu shàng jiē qián shǔ, xià lián jiāng guǎng, shāng fàn tóng qiān bì jí, yī nián kě yǐ sì zhù. sì zhù zhī xī, liǎng bèi yú nán, sān bèi yú běi. yīn chén pián yí sì shì, jí mìng dà shòu zhuān dū zhī. suì dìng qián shì, měi wén zhòng yī qián, měi qiān zhí yín yī liǎng. nán dōu qián qīng báo, lǚ zhǐ yán chì, nǎi dìng měi wén zhòng bā fēn. chū, jiā jìng qián zuì gōng, lóng wàn qián jiā zhòng bàn zhū, zì qǐ zhēn xīn zhù chū, jiù qián xī qì zhì. rán rì yǐ è báo, dà bàn zá qiān shā, bǎi bù yíng cùn, zuó zhì zhé pò suì. mò nián chì zhù dāng wǔ qián, bù jí zhù ér míng wáng.
崇禎元年,南京鑄本七萬九千餘兩,獲息銀三萬九千有奇;戶部鑄錢獲息銀二萬六千有奇。其所鑄錢,皆以五十五文當銀一錢,計息取盈,工匠之賠補,行使之折閱,不堪命矣。寶泉局銅本四十萬兩,舊例錢成還本太倉,次年再借,至是令永作鑄本。三年,御史鐃京言:「鑄錢開局,本通行天下,今乃苦於無息,旋開旋罷,自南北兩局外,僅存湖廣、陝西、四川、雲南及宣、密二鎮。而所鑄之息,不盡歸朝廷,復苦無鑄本,蓋以買銅而非采銅也。乞遵洪武初及永樂九年、嘉靖六年例,遣官各省鑄錢,采銅於產銅之地,置官吏駐兵,仿銀礦法,十取其三。銅山之利,朝廷擅之,小民所采,仍予直以市。」帝從之。是時鑄廠並開,用銅益多,銅至益少。南京戶部尚書鄭三俊請專官買銅。戶部議原籍產銅之人駐鎮遠、荊、常銅鉛會集處,所謂采銅於產銅之地也。帝俱從之。既,又采絳、孟、垣曲、聞喜諸州縣銅鉛。荊州抽分主事朱大受言:「荊州上接黔、蜀,下聯江、廣,商販銅鉛畢集,一年可以四鑄。四鑄之息,兩倍於南,三倍於北。」因陳便宜四事,即命大受專督之。遂定錢式,每文重一錢,每千直銀一兩。南都錢輕薄,屢旨嚴飭,乃定每文重八分。初,嘉靖錢最工,隆、萬錢加重半銖,自啟、禎新鑄出,舊錢悉棄置。然日以惡薄,大半雜鉛砂,百不盈寸,捽擲輒破碎。末年敕鑄當五錢,不及鑄而明亡。
chū zhì, lì dài qián yǔ zhì qián tōng xíng. zì shén zōng chū, cóng qiān dōu yù shǐ páng shàng péng yì, gǔ qián zhǐ xǔ xíng mín jiān, shū shuì shú zuì jù yòng zhì qián. qǐ zhēn shí guǎng zhù qián, shǐ kuò gǔ qián yǐ chōng fèi tóng, mín jiān shì yì yì bìn bù yòng yǐ. zhuāng liè dì chū jí wèi, yù píng tái zhào duì, gěi shì zhōng huáng chéng hào shū yǒu xiāo gǔ qián zhī yǔ. dà xué shì liú hóng xùn yán: běi fāng jiē yòng gǔ qián, ruò zhòu fèi zhī, yú mín bù biàn. dì yǐ wèi rán. jì ér yǐ yù shǐ wáng xiè yán, shōu xiāo jiù qián, dàn xíng xīn qián, yú shì gǔ qián xiāo huǐ dùn jǐn. gài zì suí shì jǐn xiāo gǔ qián, zhì shì fán zài jiàn yún.
初制,歷代錢與制錢通行。自神宗初,從僉都御史龐尚鵬議,古錢止許行民間,輸稅贖罪俱用制錢。啟、禎時廣鑄錢,始括古錢以充廢銅,民間市易亦擯不用矣。莊烈帝初即位,御平台召對,給事中黃承昊疏有銷古錢之語。大學士劉鴻訓言:「北方皆用古錢,若驟廢之,於民不便。」帝以為然。既而以御史王燮言,收銷舊錢,但行新錢,於是古錢銷毀頓盡。蓋自隋世盡銷古錢,至是凡再見雲。
chāo fǎ zì hóng zhèng jiān fèi, tiān qǐ shí, gěi shì zhōng huì shì yáng fù qǐng zào xíng. chóng zhēn mò, yǒu jiǎng chén zhě shēn qí shuō, zhuó wèi hù bù sī wù. ní yuán lù fāng zhǎng bù shì, lì zhǔ zhī, rán zhōng bù kě xíng ér zhǐ.
鈔法自弘、正間廢,天啟時,給事中惠世揚復請造行。崇禎末,有蔣臣者申其說,擢為戶部司務。倪元璐方掌部事,力主之,然終不可行而止。
kēng yě zhī kè, jīn yín tóng tiě qiān gǒng zhū shā qīng lǜ, ér jīn yín kuàng zuì wèi mín hài. xú dá xià shān dōng, jìn chén qǐng kāi yín chǎng. tài zǔ wèi yín chǎng zhī bì, lì yú guān zhě shǎo, sǔn yú mín zhě duō, bù kě kāi. qí hòu yǒu qǐng kāi shǎn zhōu yín kuàng zhě, dì yuē: tǔ dì suǒ chǎn, yǒu shí ér qióng. suì kè chéng é, zhēng yín wú yǐ. yán lì zhī chén, jiē qiāng mín zhī zéi yě. lín zī chéng qǐ fā shān hǎi zhī cáng yǐ tōng bǎo lù, dì chù zhī. chéng zǔ chì hé chí mín yán cǎi kuàng zhě. rén xuān réng shì jìn zhǐ, tián pān yú kēng dòng, bà sōng xiàn bái ní gōu fā kuàng. rán fú jiàn yóu xī xiàn yín píng shān yín chǎng jú lú yě sì shí èr zuò, shǐ yú hóng wǔ shí jiǔ nián. zhè jiāng wēn chù lì shuǐ píng yáng děng qī xiàn, yì yǒu chǎng jú. suì kè jiē èr qiān yú liǎng.
坑冶之課,金銀、銅鐵、鉛汞、硃砂、青綠,而金銀礦最為民害。徐達下山東,近臣請開銀場。太祖謂銀場之弊,利於官者少,損於民者多,不可開。其後有請開陝州銀礦者,帝曰:「土地所產,有時而窮。歲課成額,徵銀無已。言利之臣,皆戕民之賊也。」臨淄丞乞發山海之藏以通寶路,帝黜之。成祖斥河池民言採礦者。仁、宣仍世禁止,填番禺坑洞,罷嵩縣白泥溝發礦。然福建尤溪縣銀屏山銀場局爐冶四十二座,始於洪武十九年。浙江溫、處、麗水、平陽等七縣,亦有場局。歲課皆二千餘兩。
yǒng lè jiān, kāi shǎn xī shāng xiàn fèng huáng shān yín kēng bā suǒ. qiǎn guān hú guǎng guì zhōu cǎi bàn jīn yín kè, fù qiǎn zhōng guān yù shǐ wǎng hé zhī. yòu kāi fú jiàn pǔ chéng xiàn mǎ ān děng kēng sān suǒ, shè guì zhōu tài píng xī jiāo zhǐ xuān guāng zhèn jīn chǎng jú, gé róng xī yín chǎng jú, yún nán dà lǐ yín yě. qí bù chǎn jīn yín zhě, yì lǚ yǒu gé bà. ér fú jiàn suì é zēng zhì sān wàn yú liǎng, zhè jiāng zēng zhì bā wàn yú. xuān zōng chū, pō jiǎn fú jiàn kè, qí hòu zēng zhì sì wàn yú, ér zhè jiāng yì zēng zhì jiǔ wàn yú. yīng zōng xià zhào fēng kēng xué, chè zhá bàn guān, mín dà sū xī, ér suì é wèi chú. suì bàn, jiē hóng wǔ jiù é yě. zhá bàn zhě, yǒng xuān suǒ xīn zēng yě. jì ér jìn gé yǒng jiān. jiān mín sī kāi kēng xué xiāng shā shāng, yán jìn bù néng zhǐ. xià zhào yòu zhī, bù quān. yán zhě fù qǐng kāi yín chǎng, zé lì guī yú shàng, ér dào wú suǒ róng. nǎi mìng shì láng wáng zhì wǎng jīng lǐ, dìng suì kè, fú jiàn yín èr wàn yú, zhè jiāng bèi zhī. yòu fēn qiǎn yù shǐ cáo xiáng féng jié tí dū, gōng yì guò gōng shuì, mín kùn ér dào yù zhòng. dèng mào qī yè zōng liú zhī tú liú dú zhè mǐn, jiǔ zhī shǐ dìng. jǐng dì cháng fēng bì, xuán yǐ dào kuàng zhě duō, bīng bù shàng shū sūn yuán zhēn qǐng kāi zhè jiāng yín chǎng, yīn bìng kāi fú jiàn, mìng zhòng guān dài xì bǎo tí dū zhī. tiān shùn sì nián mìng zhòng guān luó yǒng zhī zhè jiāng, luó guī zhī yún nán, féng ràng zhī fú jiàn, hé néng zhī sì chuān. kè é zhè mǐn dà lüè rú jiù, yún nán shí wàn liǎng yǒu qí, sì chuān wàn sān qiān yǒu qí, zǒng shí bā wàn sān qiān yǒu qí. chéng huà zhōng, kāi hú guǎng jīn chǎng, wǔ líng děng shí èr xiàn fán èr shí yī chǎng, suì yì mín fū wǔ shí wǔ wàn, sǐ zhě wú suàn, dé jīn jǐn sān shí wǔ liǎng, yú shì fù bì. ér zhè jiāng yín kuàng yǐ quē é liàng jiǎn, yún nán lǚ kāi lǚ tíng.
永樂間,開陝西商縣鳳皇山銀坑八所。遣官湖廣、貴州採辦金銀課,復遣中官、御史往核之。又開福建浦城縣馬鞍等坑三所,設貴州太平溪、交址宣光鎮金場局,葛容溪銀場局,雲南大理銀冶。其不產金銀者,亦屢有革罷。而福建歲額增至三萬餘兩,浙江增至八萬餘。宣宗初,頗減福建課,其後增至四萬餘,而浙江亦增至九萬餘。英宗下詔封坑穴,撤閘辦官,民大蘇息,而歲額未除。歲辦,皆洪武舊額也。閘辦者,永、宣所新增也。既而禁革永煎。奸民私開坑穴相殺傷,嚴禁不能止。下詔宥之,不悛。言者復請開銀場,則利歸於上,而盜無所容。乃命侍郎王質往經理,定歲課,福建銀二萬餘,浙江倍之。又分遣御史曹祥、馮傑提督,供億過公稅,民困而盜愈眾。鄧茂七、葉宗留之徒流毒浙、閩,久之始定。景帝嘗封閉,旋以盜礦者多,兵部尚書孫原貞請開浙江銀場,因並開福建,命中官戴細保提督之。天順四年命中官羅永之浙江,羅珪之雲南,馮讓之福建,何能之四川。課額浙、閩大略如舊,雲南十萬兩有奇,四川萬三千有奇,總十八萬三千有奇。成化中,開湖廣金場,武陵等十二縣凡二十一場,歲役民夫五十五萬,死者無算,得金僅三十五兩,於是復閉。而浙江銀礦以缺額量減,雲南屢開屢停。
hóng zhì yuán nián shǐ jiǎn yún nán èr wàn liǎng, wēn chù wàn liǎng yú, bà pǔ chéng fèi kēng yín yě. zhì shí sān nián, yún nán xún fǔ lǐ shì shí yán: yún nán jiǔ yín chǎng, sì chǎng kuàng mài jiǔ jué, qǐ miǎn qí kè. bào kě. sì chuān shān dōng kuàng xué yì xiān hòu fēng bì. wǔ zōng chū, cóng zhōng guān qín wén děng zòu, fù kāi zhè mǐn yín kuàng. jì ér zhè jiāng shǒu chén yán kuàng mài yǐ jué, nǎi lìng suì jìn yín èr wàn liǎng, liú jǐn zhū nǎi zhǐ. shì zōng chū, bì dà lǐ kuàng chǎng. qí hòu jì yù qí jìn chuān diān suǒ zài jìn kuàng shā jīn yín, fù yì kāi cǎi, yǐ zhù dà gōng. jì huò yù wàng yù kuàng yín, dì yù gé chén guǎng kāi cǎi. hù bù shàng shū fāng dùn děng qǐng lìng sì chuān shān dōng hé nán fǔ àn yán dū suǒ shǔ, yī yī sōu fǎng, yǐ chēng tiān dì jiàng xiáng zhī yì. yú shì gōng sī jiāo wù kuàng lì, ér zhè jiāng jiāng xī dào kuàng zhě qiě jié huī níng, tiān xià jiàn duō shì yǐ.
弘治元年始減雲南二萬兩,溫、處萬兩餘,罷浦城廢坑銀冶。至十三年,雲南巡撫李士實言:「雲南九銀場,四場礦脈久絕,乞免其課。」報可。四川、山東礦穴亦先後封閉。武宗初,從中官秦文等奏,復開浙、閩銀礦。既而浙江守臣言礦脈已絕,乃令歲進銀二萬兩,劉瑾誅乃止。世宗初,閉大理礦場。其後薊、豫、齊、晉、川、滇所在進礦砂金銀,複議開採,以助大工。既獲玉旺峪礦銀,帝諭閣臣廣開採。戶部尚書方鈍等請令四川、山東、河南撫按嚴督所屬,一一搜訪,以稱天地降祥之意。於是公私交鶩礦利,而浙江、江西盜礦者且劫徽、寧,天下漸多事矣。
lóng qìng chū, bà jì zhèn kāi cǎi. nán zhōng zhū kuàng shān, yì lè shí jìn zhǐ. wàn lì shí èr nián, jiān mín lǚ yǐ kuàng lì zhōng shàng xīn. zhū chén lì chén qí bì. dì suī cóng zhī, yì yàng yàng. èr shí sì nián, zhāng wèi bǐng zhèng, qián wèi qiān hù zhòng chūn qǐng kāi kuàng, wèi bù néng zhǐ. kāi cǎi zhī duān qǐ, fèi biàn bái wàng xiàn kuàng dòng zhě rì zhì, yú shì wú dì bù kāi. zhōng shǐ sì chū: chāng píng zé wáng zhōng, zhēn bǎo jì yǒng fáng shān wèi zhōu zé wáng hǔ, chāng lí zé tián jìn, hé nán zhī kāi fēng zhāng dé wèi huī huái qìng yè xiàn xìn yáng zé lǔ kūn, shān dōng zhī jì nán qīng zhōu jì níng yí zhōu téng fèi péng lái fú shān lóu xiá zhāo yuǎn wén dēng zé chén zēng, shān xī zhī tài yuán píng yáng lù ān zé zhāng zhōng, nán zhí zhī níng guó chí zhōu zé hǎo lóng liú cháo yòng, hú guǎng zhī dé ān zé chén fèng, zhè jiāng zhī háng yán jīn qú xiào fēng zhū jì zé cáo jīn, hòu dài yǐ liú zhōng, shǎn xī zhī xī ān zé zhào jiàn zhào qīn, sì chuān zé qiū chéng yún, liáo dōng zé gāo huái, guǎng dōng zé lǐ jìng, guǎng xī zé shěn yǒng shòu, jiāng xī zé pān xiāng, fú jiàn zé gāo cǎi, yún nán zé yáng róng. jiē gěi yǐ guān fáng, bìng xié yuán zòu guān wǎng. kuàng mài wēi xì wú suǒ de, lēi mín cháng zhī. ér jiān rén jiǎ kāi cǎi zhī míng, chéng chuán héng suǒ mín cái, líng lì zhōu xiàn. yǒu sī xù mín zhě, zuì yǐ zǔ náo, dǎi wèn bà chù. shí zhōng guān duō bào héng, ér chén fèng yóu shén. fù jiā jù zú zé wū yǐ dào kuàng, liáng tián měi zhái zé zhǐ yǐ wèi xià yǒu kuàng mài, lǜ yì wéi bǔ, rǔ jí fù nǚ, shèn zhì duàn rén shǒu zú tóu zhī jiāng, qí kù nüè rú cǐ. dì zòng bù wèn. zì èr shí wǔ nián zhì sān shí sān nián, zhū dāng suǒ jìn kuàng shuì yín jǐ jí sān bǎi wàn liǎng, qún xiǎo jí shì zhū suǒ, bù chì bèi xǐ, mín bù liáo shēng. shān xī xún fǔ wèi yǔn zhēn shàng yán: fāng jīn shuǐ hàn gào zāi, tiān míng dì zhèn, xīng liú qì shè, sì fāng rì bào. zhōng wài jūn xìng, bǎi xìng kùn bì. ér shì lì xiǎo rén, jiè kāi cǎi yǐ sì tāo tiè. tǎng xìn yóu zhōng zuò, zé kuàng fū rǒng yì wèi huò yóu liè. zhì shì ér hòu, qiú tóu zhū dǐ bì zhī shuō yòng zhī wǎn yǐ. hé nán xún àn yáo sī rén yì yán: kāi cǎi zhī bì, dà kě lǜ zhě yǒu bā. kuàng dào shào jù, yì yú zhào luàn, yī yě. kuàng tóu lèi jí, shì chéng tǔ bēng, èr yě. kuàng fū cán hài, bī pò liú wáng, sān yě. gù mín liáng quē, jī è zào hū, sì yě. kuàng dòng biàn kāi, wú yì làng fèi, wǔ yě. kuàng shā yín shǎo, qiáng kē mín mǎi, liù yě. mín jiē kāi kuàng, nóng sāng shī yè, qī yě. zòu guān qiáng héng, yín xíng jī biàn, bā yě. jīn kuàng tóu yǐ péi lèi sǐ, píng mín yǐ bī mǎi sǐ, kuàng fū yǐ qīng yā sǐ, yǐ zhēng dòu sǐ. jí jīn bù zhǐ, suī qīng fǔ kù zhī cáng, jié tiān xià zhī lì, yì wú jì yú cún wáng yǐ. shū rù, jiē bù xǐng. shí zhě yǐ wèi míng wáng gài zhào yú cǐ.
隆慶初,罷薊鎮開採。南中諸礦山,亦勒石禁止。萬曆十二年,奸民屢以礦利中上心。諸臣力陳其弊。帝雖從之,意怏怏。二十四年,張位秉政,前衛千戶仲春請開礦,位不能止。開採之端啟,廢弁白望獻礦峒者日至,於是無地不開。中使四出:昌平則王忠,真、保、薊、永、房山、蔚州則王虎,昌黎則田進,河南之開封、彰德、衛輝、懷慶、葉縣、信陽則魯坤,山東之濟南、青州、濟寧、沂州、滕、費、蓬萊、福山、樓霞、招遠、文登則陳增,山西之太原、平陽、潞安則張忠,南直之寧國、池州則郝隆、劉朝用,湖廣之德安則陳奉,浙江之杭、嚴、金、衢、孝豐、諸暨則曹金,後代以劉忠,陝西之西安則趙鑒、趙欽,四川則丘乘雲,遼東則高淮,廣東則李敬,廣西則沈永壽,江西則潘相,福建則高寀,雲南則楊榮。皆給以關防,並偕原奏官往。礦脈微細無所得,勒民償之。而奸人假開採之名,乘傳橫索民財,陵轢州縣。有司恤民者,罪以阻撓,逮問罷黜。時中官多暴橫,而陳奉尤甚。富家鉅族則誣以盜礦,良田美宅則指以為下有礦脈,率役圍捕,辱及婦女,甚至斷人手足投之江,其酷虐如此。帝縱不問。自二十五年至三十三年,諸璫所進礦稅銀幾及三百萬兩,群小藉勢誅索,不啻倍蓰,民不聊生。山西巡撫魏允貞上言:「方今水旱告災,天鳴地震,星流氣射,四方日報。中外軍興,百姓困敝。而嗜利小人,借開採以肆饕餮。倘釁由中作,則礦夫冗役為禍尤烈。至是而後,求投珠抵璧之說用之晚矣。」河南巡按姚思仁亦言:「開採之弊,大可慮者有八。礦盜哨聚,易於召亂,一也。礦頭累極,勢成土崩,二也。礦夫殘害,逼迫流亡,三也。雇民糧缺,飢餓噪呼,四也。礦洞遍開,無益浪費,五也。礦砂銀少,強科民買,六也。民皆開礦,農桑失業,七也。奏官強橫,淫刑激變,八也。今礦頭以賠累死,平民以逼買死,礦夫以傾壓死,以爭鬥死。及今不止,雖傾府庫之藏,竭天下之力,亦無濟於存亡矣。」疏入,皆不省。識者以為明亡蓋兆於此。
tiě yě suǒ, hóng wǔ liù nián zhì. jiāng xī jìn xián xīn yù fēn yí, hú guǎng xìng guó huáng méi, shān dōng lái wú, guǎng dōng yáng shān, shǎn xī gǒng chāng, shān xī jí zhōu èr, tài yuán zé lù gè yī, fán shí sān suǒ, suì shū tiě qī bǎi sì shí liù wàn yú jīn. hé nán sì chuān yì yǒu tiě yě. shí èr nián yì yǐ chá líng. shí wǔ nián, guǎng píng lì wáng yǔn dào yán: cí zhōu chǎn tiě, yuán shí zhì guān, suì shōu bǎi yú wàn jīn, qǐng rú jiù. dì yǐ mín shēng fǔ dìng, fù shè bì zhòng rǎo, zhàng ér liú zhī hǎi wài. shí bā nián bà gè bù zhèng sī tiě yě. jì ér gōng bù yán: shān xī jiāo chéng chǎn yún zi tiě, jiù gòng shí wàn jīn, shàn zhì bīng qì, tā chù wú yǒu. nǎi fù shè. yǐ ér wǔ chāng jí zhōu yǐ cì fù yān. mò nián, yǐ gōng bù yán, fù jǐn kāi, lìng mín dé zì cǎi liàn, měi sān shí fēn qǔ qí èr. yǒng lè shí, shè sì chuān lóng zhōu liáo dōng dū sī sān wàn wèi tiě yě. jǐng dì shí, bàn shì lì qǐng fù shǎn xī níng yuǎn tiě kuàng, gōng bù hé qí wéi fǎ, xià yù. gěi shì zhōng zhāng wén zhì yǐ wèi bù yí sāi yán lù, nǎi shì zhī. hóng zhì shí qī nián, guǎng dōng guī shàn xiàn qǐng kāi tiě yě, yǒu sī kè wài suǒ lù, táng dà bìn děng yīn zuò luàn, dōu yù shǐ liú dà xià tǎo píng zhī. zhèng dé shí sì nián, guǎng zhōu zhì tiě chǎng, yǐ yán kè tí jǔ sī lǐng zhī, jìn sī fàn rú yán fǎ. jiā jìng sān shí sì nián kāi jiàn níng yán píng zhū fǔ tiě yě. lóng wàn yǐ hòu, lǜ yīn jiù zhì, wèi cháng tè kāi yún.
鐵冶所,洪武六年置。江西進賢、新喻、分宜,湖廣興國、黃梅,山東萊蕪,廣東陽山,陝西鞏昌,山西吉州二,太原、澤、潞各一,凡十三所,歲輸鐵七百四十六萬餘斤。河南、四川亦有鐵冶。十二年益以茶陵。十五年,廣平吏王允道言:「磁州產鐵,元時置官,歲收百餘萬斤,請如舊。」帝以民生甫定,復設必重擾,杖而流之海外。十八年罷各布政司鐵冶。既而工部言:「山西交城產雲子鐵,舊貢十萬斤,繕治兵器,他處無有。」乃復設。已而武昌、吉州以次復焉。末年,以工部言,復盡開,令民得自采煉,每三十分取其二。永樂時,設四川龍州、遼東都司三萬衛鐵冶。景帝時,辦事吏請復陝西、寧遠鐵礦,工部劾其違法,下獄。給事中張文質以為不宜塞言路,乃釋之。弘治十七年,廣東歸善縣請開鐵冶,有司課外索賂,唐大鬢等因作亂,都御史劉大夏討平之。正德十四年,廣州置鐵廠,以鹽課提舉司領之,禁私販如鹽法。嘉靖三十四年開建寧、延平諸府鐵冶。隆、萬以後,率因舊制,未嘗特開雲。
tóng chǎng, míng chū, wéi jiāng xī dé xìng qiān shān. qí hòu sì chuān liáng shān, shān xī wǔ tái, shǎn xī níng qiāng lüè yáng jí yún nán jiē cǎi shuǐ yín qīng lǜ. tài zǔ shí, lián zhōu xún jiǎn yán: jiē zhōu jiè xī róng, yǒu shuǐ yín kēng yě jí qīng lǜ zǐ ní, yuàn dé bīng qǔ qí dì. dì bù xǔ. wéi guì zhōu dà wàn shān zhǎng guān sī yǒu shuǐ yín zhū shā chǎng jú, ér sì chuān dōng chuān fǔ huì chuān wèi shān chǎn qīng lǜ yín tóng, yǐ yǔ wài fān jiē jìng, yú jūn mín qián qǔ shēng shì, tè jìn chì zhī. chéng huà shí qī nián fēng bì yún nán lù nán zhōu tóng kēng. hóng zhì shí bā nián cái gé bǎn chǎng kēng shuǐ yín chǎng jú. zhèng dé jiǔ nián, jūn shì zhōu dá qǐng kāi yún nán zhū yín kuàng, yīn jí tóng xī qīng lǜ. zhào kě, suì cì dì kāi cǎi. jiā jìng lóng wàn jiān, yīn gǔ zhù, lǚ kāi yún nán zhū chù tóng chǎng, jiǔ zhī suǒ huò jiàn shǎo. chóng zhēn shí, suì kuò gǔ qián yǐ gōng lú yě yān. guān shì zhī zhēng, sòng yuán pō fán suǒ. míng chū wù jiǎn yuē, qí hòu zēng zhì jiàn duō, xíng jī jū yù, suǒ guò suǒ zhǐ gè yǒu shuì. qí míng wù jiàn xī bǎng yú guān shǔ, àn ér zhēng zhī, wéi nóng jù shū jí jí tā bù yù yú shì zhě wù suàn, yīng zhēng ér cáng nì zhě méi qí bàn. mǎi mài tián zhái tóu pǐ bì tóu shuì, qì běn bié nà zhǐ jià. fán nà shuì dì, zhì diàn lì, shū suǒ zhǐ shāng shì míng wù shù. guān sī yǒu dōu shuì, yǒu xuān kè, yǒu sī, yǒu jú, yǒu fèn sī, yǒu chōu fēn chǎng jú, yǒu hé pō suǒ. suǒ shōu shuì kè, yǒu běn shǎi, yǒu zhé sè. shuì kè sī jú, jīng chéng zhū mén jí gè fǔ zhōu xiàn shì jí duō yǒu zhī, fán sì bǎi yú suǒ. qí hòu yǐ cì cái bìng shí zhī qī. chōu fēn zài nán jīng zhě, yuē lóng jiāng dà shèng gǎng zài běi jīng zhě, yuē tōng zhōu bái hé lú gōu tōng jī guǎng jī zài wài zhě, yuē zhēn dìng háng zhōu jīng zhōu tài píng lán zhōu guǎng níng. yòu lìng jūn wèi zì shè chǎng fēn, shōu zhù chái xīn. hé pō suǒ wéi dà hé yǐ nán yǒu zhī, hé běi zhǐ yán shān xiàn.
銅場,明初,惟江西德興、鉛山。其後四川梁山,山西五台,陝西寧羌、略陽及雲南皆采水銀、青綠。太祖時,廉州巡檢言:「階州界西戎,有水銀坑冶及青綠、紫泥,願得兵取其地。」帝不許。惟貴州大萬山長官司有水銀、硃砂場局,而四川東川府會川衛山產青綠、銀、銅,以與外番接境,虞軍民潛取生事,特禁飭之。成化十七年封閉雲南路南州銅坑。弘治十八年裁革板場坑水銀場局。正德九年,軍士周達請開雲南諸銀礦,因及銅、錫、青綠。詔可,遂次第開採。嘉靖、隆、萬間,因鼓鑄,屢開雲南諸處銅場,久之所獲漸少。崇禎時,遂括古錢以供爐冶焉。關市之徵,宋、元頗繁瑣。明初務簡約,其後增置漸多,行齎居鬻,所過所止各有稅。其名物件析榜於官署,按而征之,惟農具、書籍及他不鬻於市者勿算,應徵而藏匿者沒其半。買賣田宅頭匹必投稅,契本別納紙價。凡納稅地,置店歷,書所止商氏名物數。官司有都稅,有宣課,有司,有局,有分司,有抽分場局,有河泊所。所收稅課,有本色,有折色。稅課司局,京城諸門及各府州縣市集多有之,凡四百餘所。其後以次裁併十之七。抽分在南京者,曰龍江、大勝港;在北京者,曰通州、白河、盧溝、通積、廣積;在外者,曰真定、杭州、荊州、太平、蘭州、廣寧。又令軍衛自設場分,收貯柴薪。河泊所惟大河以南有之,河北止鹽山縣。
fán shuì kè, zhēng shāng gū wù huò chōu fēn, kē zhú mù chái xīn hé pō, qǔ yú kè. yòu yǒu mén tān kè chāo, lǐng yú yǒu sī. tài zǔ chū, zhēng jiǔ cù zhī shuì, shōu guān diàn qián. jí wú wáng wèi, jiǎn shōu guān diàn qián, gǎi zài jīng guān diàn wèi xuān kè sī, fǔ xiàn guān diàn wèi tōng kè sī.
凡稅課,徵商估物貨;抽分,科竹木柴薪;河泊,取魚課。又有門攤課鈔,領於有司。太祖初,征酒醋之稅,收官店錢。即吳王位,減收官店錢,改在京官店為宣課司,府縣官店為通課司。
fán shāng shuì, sān shí ér qǔ yī, guò zhě yǐ wéi lìng lùn. hóng wǔ chū, mìng zài jīng bīng mǎ zhǐ huī lǐng shì sī, měi sān rì yī jiào kān jiē shì dù liàng quán héng, jī yá kuài wù jià zài wài, chéng mén bīng mǎ, yì lìng jiān lǐng shì sī. zhāng dé shuì kè sī, shuì jí shū guǒ yǐn shí xù mù zhū wù. dì wén ér chù zhī. shān xī píng yáo zhǔ bù chéng lè zhì mǎn lái cháo, shàng qí kǎo yuē néng huī bàn shāng shuì. dì yuē: shuì yǒu dìng é, ruò yǐ huī bàn wèi néng, shì bō xuē xià mín, shī lì zhí yě. zhōu kǎo fēi shì. mìng lì bù yí wén yǐ xùn. shí nián, hù bù zòu: tiān xià shuì kè sī jú, zhēng shāng bù rú é zhě bǎi qī shí bā chù. suì qiǎn zhōng guān guó zi shēng jí bù wěi guān gè yī rén hé shí, lì wèi dìng é. shí sān nián, lì bù yán: shuì kè sī jú suì shōu é mǐ bù jí wǔ bǎi shí zhě, fán sān bǎi liù shí sì chù, yí bà zhī. bào kě. hú wéi yōng fú zhū, dì yù hù bù yuē: nǎng zhě jiān chén jù liǎn, shuì jí xiān xī, zhèn shén chǐ yān. zì jīn jūn mín jià qǔ sàng jì zhī wù, zhōu chē sī bù zhī lèi, jiē wù shuì. bà tiān xià chōu fēn zhú mù chǎng. míng nián lìng yǐ yě shòu pí shū yú kè, zhì qiú yǐ gěi biān zú.
凡商稅,三十而取一,過者以違令論。洪武初,命在京兵馬指揮領市司,每三日一校勘街市度量權衡,稽牙儈物價;在外,城門兵馬,亦令兼領市司。彰德稅課司,稅及蔬果、飲食、畜牧諸物。帝聞而黜之。山西平遙主簿成樂秩滿來朝,上其考曰「能恢辦商稅」。帝曰:「稅有定額,若以恢辦為能,是剝削下民,失吏職也。州考非是。」命吏部移文以訊。十年,戶部奏:「天下稅課司局,征商不如額者百七十八處。遂遣中官、國子生及部委官各一人核實,立為定額。十三年,吏部言:「稅課司局歲收額米不及五百石者,凡三百六十四處,宜罷之。」報可。胡惟庸伏誅,帝諭戶部曰:「曩者奸臣聚斂,稅及纖悉,朕甚恥焉。自今軍民嫁娶喪祭之物,舟車絲布之類,皆勿稅。」罷天下抽分竹木場。明年令以野獸皮輸魚課,制裘以給邊卒。
chū, jīng shī jūn mín jū shì jiē guān suǒ gěi, bǐ shě wú xì dì. shāng huò zhì, huò zhǐ yú zhōu, huò zhù chéng wài, zǎng kuài shàng xià qí jià, shāng rén bìng zhī. dì nǎi mìng yú sān shān zhū mén wài, bīn shuǐ wèi wū, míng tā fáng, yǐ zhù shāng huò.
初,京師軍民居室皆官所給,比舍無隙地。商貨至,或止於舟,或貯城外,駔儈上下其價,商人病之。帝乃命於三山諸門外,瀕水為屋,名塌房,以貯商貨。
yǒng lè chū dìng zhì, jià qǔ sàng jì shí jié lǐ wù zì zhī bù bó nóng qì shí pǐn jí mǎi jì shuì zhī wù chē chuán yùn jǐ huò wù yú shū zá guǒ fēi shì fàn zhě, jù miǎn shuì. zhǔn nán jīng lì, zhì jīng chéng guān diàn tā fáng. qī nián qiǎn yù shǐ jiān shēng yú shōu kè chù què bàn kè chéng. èr shí yī nián, shān dōng xún àn chén jì yán: huái ān jì níng dōng chāng lín qīng dé zhōu zhí gū, shāng fàn suǒ jù. jīn dōu běi píng, bǎi huò bèi wǎng shí. qí shāng shuì yí qiǎn rén jiān què yī nián, yǐ wèi dìng é. dì cóng zhī.
永樂初定製,嫁娶喪祭時節禮物、自織布帛、農器、食品及買既稅之物、車船運己貨物、魚蔬雜果非市販者,俱免稅。准南京例,置京城官店塌房。七年遣御史、監生於收課處榷辦課程。二十一年,山東巡按陳濟言:「淮安、濟寧、東昌、臨清、德州、直沽,商販所聚。今都北平,百貨倍往時。其商稅宜遣人監榷一年,以為定額。」帝從之。
hóng xī yuán nián zēng shì sì mén tān kè chāo. xuān dé sì nián, yǐ chāo fǎ bù tōng, yóu shāng jū huò bù shuì, yóu shì yú jīng shěng shāng jiǎ còu jí dì shì zhèn diàn sì mén tān shuì kè, zēng jiù fán wǔ bèi. liǎng jīng shū guǒ yuán bù lùn guān sī zhǒng ér yù zhě, tā fáng kù fáng diàn shě jū shāng huò zhě, luó lǘ chē shòu gù zhuāng zài zhě, xī lìng nà chāo. wěi yù shǐ hù bù jǐn yī wèi bīng mǎ sī guān gè yī, yú chéng mén chá shōu. zhōu chuán shòu gù zhuāng zài zhě, jì suǒ zài liào duō guǎ lù jìn yuǎn nà chāo. chāo guān zhī shè zì cǐ shǐ. qí yǐ shì yǐn nì bù bào zhě, wù jǐn méi guān, réng zuì zhī. yú shì yǒu huǒ xiàn jì níng xú zhōu huái ān yáng zhōu shàng xīn hé hǔ shù jiǔ jiāng jīn shā zhōu lín qīng běi xīn zhū chāo guān, liàng zhōu dà xiǎo xiū guǎng ér chà qí é, wèi zhī chuán liào, bù shuì qí huò. wéi lín qīng běi xīn zé jiān shōu huò shuì, gè chà yù shǐ jí hù bù zhǔ shì jiān shōu. zì nán jīng zhì tōng zhōu, jīng huái ān jì níng xú zhōu lín qīng, měi chuán bǎi liào, nà chāo bǎi guàn. shì láng cáo hóng yán: tā fáng yuè chāo wǔ bǎi guàn, liáng kǔ, yǒu yù zǐ nǚ shū kè zhě. dì lìng hé chú zhī. jí chāo fǎ tōng, jiǎn běi jīng shū dì kè chāo zhī bàn, chuán liào bǎi guàn zhě jiǎn zhì liù shí guàn.
洪熙元年增市肆門攤課鈔。宣德四年,以鈔法不通,由商居貨不稅,由是於京省商賈湊集地、市鎮店肆門攤稅課,增舊凡五倍。兩京蔬果園不論官私種而鬻者,塌房、庫房、店舍居商貨者,騾驢車受僱裝載者,悉令納鈔。委御史、戶部、錦衣衛、兵馬司官各一,於城門察收。舟船受僱裝載者,計所載料多寡、路近遠納鈔。鈔關之設自此始。其倚勢隱匿不報者,物盡沒官,仍罪之。於是有漷縣、濟寧、徐州、淮安、揚州、上新河、滸墅、九江、金沙洲、臨清、北新諸鈔關,量舟大小修廣而差其額,謂之船料,不稅其貨。惟臨清、北新則兼收貨稅,各差御史及戶部主事監收。自南京至通州,經淮安、濟寧、徐州、臨清,每船百料,納鈔百貫。侍郎曹弘言:「塌房月鈔五百貫,良苦,有鬻子女輸課者。」帝令核除之。及鈔法通,減北京蔬地課鈔之半,船料百貫者減至六十貫。
zhèng tǒng chū, zhào fán kè chéng mén tān, jù zūn hóng wǔ jiù é, bù dé jiè kǒu chāo fǎ wàng zēng. wèi jǐ, yǐ bīng bù shì láng yú qiān zòu, gé zhí shěng shuì kè sī jú, lǐng qí shuì yú yǒu sī bà jì níng xú zhōu jí nán jīng shàng xīn hé chuán liào chāo, yí huǒ xiàn chāo guān yú hé xī wù chuán liào dāng shū liù shí guàn zhě jiǎn wèi èr shí guàn. shāng mín chēng biàn. jiǔ nián, wáng zuǒ zhǎng hù bù, zhì zhāng yì mén guān fáng, shōu shāng shuì kè chāo, fù shè zhí shěng shuì kè sī guān, zhēng què jiàn fán yǐ. jǐng tài yuán nián, yú qiān bǐng guó, chuán liào jiǎn zhì shí wǔ guàn, jiǎn zhǎng jiā wān jí liáo yáng kè shuì zhī bàn. dà lǐ qīng xuē xuān xīn yán: chōu fēn xīn tàn děng nì bù bào zhě, zhǔn bó shāng nì fān huò zuì, jǐn méi zhī, guò zhòng. qǐng dé bǐ nì shuì lǜ. dì cóng zhī. chéng huà qī nián zēng zhì wú hú jīng zhōu háng zhōu sān chù gōng bù guān. chū chōu fēn zhú mù, zhǐ qǔ chāo, qí hòu yì yǐ yín, zhì shì jiàn yì zhì shù wàn liǎng. xún qiǎn yù shǐ què shuì. xiào zōng chū, yù shǐ chén yáo yán: chóng wén mén jiān shuì guān yǐ póu kè wèi néng, fēi guó tǐ. nǎi mìng kè huò wài, chē liàng wú dé sōu zǔ. yòu cóng gěi shì zhōng wáng chǎng yán, qǔ huí wú hú jīng zhōu háng zhōu chōu fēn yù shǐ, yǐ fǔ zhōu zuǒ èr guān jiān shōu qí shuì. shí sān nián fù qiǎn yù shǐ. zhèng dé shí yī nián shǐ shōu tài shān bì xiá yuán jūn cí xiāng qián, cóng zhèn shǒu tài jiān yán yě. shí èr nián, yù shǐ hú wén jìng qǐng gé xīn shè zhū chōu fēn chǎng. wèi yī nián, tài jiān zhèng xǐ qǐng fù shè yú shùn dé guǎng píng. gōng bù shàng shū lǐ suì yī ā chí liǎng duān, héng zhēng zhī duān fù qǐ. xún mìng zhòng guān lǐ wén mǎ jùn zhī hú guǎng zhè jiāng chōu fēn chǎng, yǔ zhǔ shì zhōng fēn què shuì. shì zōng chū, chōu fēn zhōng guān jí jiāng xī fú jiàn guǎng dōng shuì kè sī jú duō suǒ cái gé, yòu gé zhēn dìng zhū fǔ chōu yìn mù zhí zhōng guān.
正統初,詔凡課程門攤,俱遵洪武舊額,不得藉口鈔法妄增。未幾,以兵部侍郎於謙奏,革直省稅課司局,領其稅於有司;罷濟寧、徐州及南京上新河船料鈔,移漷縣鈔關於河西務;船料當輸六十貫者減為二十貫。商民稱便。九年,王佐掌戶部,置彰義門官房,收商稅課鈔,復設直省稅課司官,征榷漸繁矣。景泰元年,於謙柄國,船料減至十五貫,減漲家灣及遼陽課稅之半。大理卿薛瑄忻言:「抽分薪炭等匿不報者,准舶商匿番貨罪,盡沒之,過重。請得比匿稅律。」帝從之。成化七年增置蕪湖、荊州、杭州三處工部官。初抽分竹木,止取鈔,其後易以銀,至是漸益至數萬兩。尋遣御史榷稅。孝宗初,御史陳瑤言:「崇文門監稅官以掊克為能,非國體。」乃命客貨外,車輛毋得搜阻。又從給事中王敞言,取回蕪湖、荊州、杭州抽分御史,以府州佐貳官監收其稅。十三年復遣御史。正德十一年始收泰山碧霞元君祠香錢,從鎮守太監言也。十二年,御史胡文靜請革新設諸抽分廠。未一年,太監鄭璽請復設於順德、廣平。工部尚書李鐩依阿持兩端,橫征之端復起。尋命中官李文、馬俊之湖廣、浙江抽分廠,與主事中分榷稅。世宗初,抽分中官及江西、福建、廣東稅課司局多所裁革,又革真定諸府抽印木植中官。
jīng chéng jiǔ mén zhī shuì, hóng zhì chū suì rù chāo liù shí liù wàn yú guàn, qián èr bǎi bā shí bā wàn yú wén, zhì mò nián, shù dà jiǎn. zì zhèng dé qī nián yǐ hòu, chāo zēng sì bèi, qián zēng sān shí wàn. jiā jìng sān nián, zhào rú hóng zhì chū nián lì, réng jiǎn qián sān shí wàn. zhí shěng guān shuì, chéng huà yǐ lái, zhé shōu yín, qí hòu fù shōu qián chāo. bā nián fù shōu yín, suì wèi dìng zhì. shǐ shí chāo guān gū chuán liào dìng shuì, jì ér yǐ gū liào nán hé, nǎi dù liáng tóu guǎng xiá wèi zhǔn, zì wǔ chǐ zhì sān zhàng liù chǐ yǒu chà. dì lìng yǐ chéng chǐ wèi xiàn, wù kē jī líng. tài jiān lǐ néng qǐng yú shān hǎi guān què shāng shuì, xíng zhī shù nián, zhǔ shì wū yuè yán: guǎng níng bā lǐ pù qián tún wèi jì yǒu què chǎng, bù yí zài què. bà zhī. qí hòu fù shān hǎi guān shuì, bà bā lǐ pù diàn qián. sì shí èr nián lìng gè guān suì é dìng shù zhī wài, yú ráo xī rù gōng tǎng. lóng qìng èr nián shǐ gěi chāo guān zhǔ shì guān fáng chì shū, xún lìng chāo guān qù fǔ jìn zhě, zhī fǔ shōu jiě qù fǔ yuǎn zhě, lìng zuǒ èr guān shōu zhù fǔ kù, jì jiě bù. zhǔ shì zhǎng hé shāng suǒ bào wù shù yǐ dìng shuì shù, shōu jiě wú yǒu suǒ yǔ.
京城九門之稅,弘治初歲入鈔六十六萬餘貫,錢二百八十八萬餘文,至末年,數大減。自正德七年以後,鈔增四倍,錢增三十萬。嘉靖三年,詔如弘治初年例,仍減錢三十萬。直省關稅,成化以來,折收銀,其後復收錢鈔。八年復收銀,遂為定製。始時鈔關估船料定稅,既而以估料難核,乃度梁頭廣狹為準,自五尺至三丈六尺有差。帝令以成尺為限,勿科畸零。太監李能請於山海關榷商稅,行之數年,主事鄔閱言:「廣寧八里舖前屯衛既有榷場,不宜再榷。」罷之。其後復山海關稅,罷八里舖店錢。四十二年令各關歲額定數之外,餘饒悉入公帑。隆慶二年始給鈔關主事關防敕書,尋令鈔關去府近者,知府收解;去府遠者,令佐貳官收貯府庫,季解部。主事掌核商所報物數以定稅數,收解無有所與。
shén zōng chū, lìng shāng huò jìn jīng zhě, hé xī wù gěi hóng dān, fù chóng wén mén bìng nà zhèng tiáo chuán sān shuì qí bù jìn jīng zhě, hé xī wù zhǐ shōu zhèng shuì, miǎn tiáo chuán èr shuì. wàn lì shí yī nián gé tiān xià sī shè wú míng shuì kè. rán zì lóng qìng yǐ lái, fán qiáo liáng dào lù guān jīn sī shàn chōu shuì, wǎng lì bìng mín, suī lèi zhào chá gé, bù néng qù yǐ. dài liǎng gōng sān diàn zāi, yíng jiàn fèi bù zī, shǐ kāi kuàng zēng shuì. ér tiān jīn diàn zū, guǎng zhōu zhū què, liǎng huái yú yán, jīng kǒu gòng yòng, zhè jiāng shì bó, chéng dū yán chá, zhòng qìng míng mù, hú kǒu zhǎng jiāng chuán shuì, jīng zhōu diàn shuì, bǎo chí yú wěi jí mén tān shāng shuì yóu bù zá shuì, zhōng guān biàn tiān xià, fēi lǐng shuì jí lǐng kuàng, qū xié guān lì, wù juān xuē yān.
神宗初,令商貨進京者,河西務給紅單,赴崇文門並納正、條、船三稅;其不進京者,河西務止收正稅,免條、船二稅。萬曆十一年革天下私設無名稅課。然自隆慶以來,凡橋樑、道路、關津私擅抽稅,罔利病民,雖累詔察革,不能去矣。迨兩宮三殿災,營建費不貲,始開礦增稅。而天津店租,廣州珠榷,兩淮餘鹽,京口供用,浙江市舶,成都鹽茶,重慶名木,湖口、長江船稅,荊州店稅,寶坻魚葦及門攤商稅、油布雜稅,中官遍天下,非領稅即領礦,驅脅官吏,務朘削焉。
què shuì zhī shǐ, zì èr shí liù nián qiān hù zhào chéng xūn zòu qǐng shǐ. qí hòu gāo cǎi yú jīng kǒu, jì lù yú yí zhēn, liú chéng yú zhè, lǐ fèng yú guǎng zhōu, chén fèng yú jīng zhōu, mǎ táng yú lín qīng, chén zēng yú dōng chāng, sūn lóng yú sū háng, lǔ kūn yú hé nán, sūn cháo yú shān xī, qiū chéng yún yú sì chuān, liáng yǒng yú shǎn xī, lǐ dào yú hú kǒu, wáng zhōng yú mì yún, zhāng yè yú lú gōu qiáo, shěn yǒng shòu yú guǎng xī, huò zhēng shì bó, huò zhēng diàn shuì, huò zhuān lǐng shuì wù, huò jiān lǐng kāi cǎi. jiān mín nà huì yú zhōng guān, zhé gěi zhǐ huī qiān hù zhá, yòng wèi zhǎo yá. shuǐ lù xíng shù shí lǐ, jí shù qí jiàn chǎng. shì shāng jiǎ nuò zhě sì wèi rǎng duó, méi qí quán zī. fù dài xíng lǐ, yì bèi sōu suǒ. yòu lì tǔ shāng míng mù, qióng xiāng pì wù, mǐ yán jī shǐ, jiē lìng shū shuì. suǒ zhì shù jī mín biàn, dì lǜ bì bù wèn. zhū suǒ jìn shuì, huò chēng yí shuì, huò chēng jié shěng yín, huò chēng fá shú, huò chēng é wài yíng yú. yòu jiǎ mǎi bàn xiào shùn zhī míng, jīn zhū bǎo wán diāo pí míng mǎ, zá rán jìn fèng, dì yǐ wèi néng. shèn zhì shuì jiān liú chéng yīn zāi huāng qǐng zàn kuān shāng shuì, zhōng zhǐ réng zhēng kè sì wàn, qí shì lì rú cǐ. sān shí sān nián shǐ zhào bà cǎi kuàng, yǐ shuì wù guī yǒu sī, ér shuì shǐ bù chè. lǐ dào guǐ chēng yǒu sī gù què, qǐ rú jiù biàn. dì jù cóng zhī. yòu tīng fú fǔ chéng fèng xiè wén quán yán, shè guān diàn yú chóng wén mén wài, yǐ gōng fú dǐ. hù bù shàng shū zhào shì qīng lǚ shū, bù tīng. shì qīng yòu yán: chóng wén mén hé xī wù lín qīng jiǔ jiāng hǔ shù yáng zhōu běi xīn huái ān gè chāo guān, suì zhēng běn zhé yuē sān shí èr wàn wǔ qiān yú liǎng, wàn lì èr shí wǔ nián zēng yín bā wàn èr qiān liǎng, cǐ dìng é yě. nǎi èr shí qī nián yǐ hòu, lì suì jiǎn suō, zhì èr shí jiǔ nián zǒng jiě èr shí liù wàn liù qiān yú liǎng. jiū jué suǒ yóu, zé yǐ shuì shǐ kē liǎn, shāng zhì zhě shǎo, lián nián shuì shǐ suǒ gōng, jí cǐ gè guān bù zú zhī shù yě. shū rù bù xǐng. bǎo chí yín yú chǎng, yǒng lè shí shè, mù zōng shí, zhǐ lìng gū zhí bèi miào sì shàng gòng. jí shì shǐ yǐ zhōng guān zuò cǎi, yòu zhēng qí shuì, hòu bìng shuì wǔ qīng děng xiàn fēi chǎn yú zhī chù. zēng wěi wǎng zhū shuì, qiě jí qīng xiàn tiān jīn. jiǔ mén shuì yóu kē, jǔ zi jiē bù miǎn, shèn zhì jī shā jìn lì. shì wén, zhào fǎ sī zhì zhī, jiān shù wèi xiǎo jí. zhì sì shí èr nián, lǐ tài hòu yí mìng jiǎn tiān xià shuì é sān zhī yī, miǎn jìn jīng jī líng xiǎo shuì. guāng zōng lì, shǐ jǐn juān tiān xià é wài shuì, chè huí shuì jiān, qí pài rù dì mǔ xíng hù rén dīng jiān jià zhě, gài miǎn zhī.
榷稅之使,自二十六年千戶趙承勛奏請始。其後高寀於京口,暨祿於儀真,劉成於浙,李鳳於廣州,陳奉於荊州,馬堂於臨清,陳增於東昌,孫隆於蘇、杭,魯坤於河南,孫朝於山西,丘乘雲於四川,梁永於陝西,李道於湖口,王忠於密雲,張曄於盧溝橋,沈永壽於廣西,或徵市舶,或徵店稅,或專領稅務,或兼領開採。奸民納賄於中官,輒給指揮千戶札,用為爪牙。水陸行數十里,即樹旗建廠。視商賈懦者肆為攘奪,沒其全貲。負戴行李,亦被搜索。又立土商名目,窮鄉僻塢,米鹽雞豕,皆令輸稅。所至數激民變,帝率庇不問。諸所進稅,或稱遺稅,或稱節省銀,或稱罰贖,或稱額外贏餘。又假買辦、孝順之名,金珠寶玩、貂皮、名馬,雜然進奉,帝以為能。甚至稅監劉成因災荒請暫寬商稅,中旨仍徵課四萬,其嗜利如此。三十三年始詔罷採礦,以稅務歸有司,而稅使不撤。李道詭稱有司固卻,乞如舊便。帝遽從之。又聽福府承奉謝文銓言,設官店於崇文門外,以供福邸。戶部尚書趙世卿屢疏,不聽。世卿又言:「崇文門、河西務、臨清、九江、滸墅、揚州、北新、淮安各鈔關,歲徵本折約三十二萬五千餘兩,萬曆二十五年增銀八萬二千兩,此定額也。乃二十七年以後,歷歲減縮,至二十九年總解二十六萬六千餘兩。究厥所由,則以稅使苛斂,商至者少,連年稅使所供,即此各關不足之數也。」疏入不省。寶坻銀魚廠,永樂時設,穆宗時,止令估直備廟祀上供。及是始以中官坐采,又徵其稅,後並稅武清等縣非產魚之處。增葦網諸稅,且及青縣、天津。九門稅尤苛,舉子皆不免,甚至擊殺覲吏。事聞,詔法司治之,監豎為小戢。至四十二年,李太后遺命減天下稅額三之一,免近京畸零小稅。光宗立,始盡蠲天下額外稅,撤回稅監,其派入地畝、行戶、人丁、間架者,概免之。
tiān qǐ wǔ nián, hù bù shàng shū lǐ qǐ yuán qǐng fù què shuǐ lù chōng yào, yī wàn lì èr shí qī bā nián lì, liàng zhēng shén yī. yǔn xíng zhī. chóng zhēn chū, guān shuì měi liǎng zēng yī qián, tōng bā guān zēng wǔ wàn liǎng. sān nián fù zēng èr qián, wéi lín qīng jǐn bàn, ér chóng wén mén hé xī wù jù rú jiù. hù bù shàng shū bì zì yán, yì zēng nán jīng xuān kè sī shuì é yī wàn wèi sān wàn. nán jīng hù bù shàng shū zhèng sān jùn, yǐ xuān kè suǒ shōu luò dì shuì wú jǐ, qǐng shuì wú hú yǐ dāng zēng shù. zì yán suì yì shuì wú hú sān wàn liǎng, ér xuān kè réng zēng yī wàn. sān jùn huǐ, shū zhēng bù néng yǐ. jiǔ nián fù yì zēng shuì kè kuǎn xiàng. shí sān nián zēng guān shuì èr shí wàn liǎng, ér shāng mín yì kùn yǐ.
天啟五年,戶部尚書李起元請復榷水陸衝要,依萬曆二十七八年例,量徵什一。允行之。崇禎初,關稅每兩增一錢,通八關增五萬兩。三年復增二錢,惟臨清僅半,而崇文門、河西務俱如舊。戶部尚書畢自嚴,議增南京宣課司稅額一萬為三萬。南京戶部尚書鄭三俊,以宣課所收落地稅無幾,請稅蕪湖以當增數。自嚴遂議稅蕪湖三萬兩,而宣課仍增一萬。三俊悔,疏爭不能已。九年複議增稅課款項。十三年增關稅二十萬兩,而商民益困矣。
fán zhū kè chéng, shǐ shōu chāo, jiān zhé shōu mǐ, yǐ ér shōu qián chāo bàn, hòu nǎi zhé shōu yín, ér zhé sè běn shǎi dì nián lún shōu, běn shǎi guī nèi kù, zhé sè guī tài cāng.
凡諸課程,始收鈔,間折收米,已而收錢鈔半,後乃折收銀,而折色、本色遞年輪收,本色歸內庫,折色歸太倉。
míng chū, dōng yǒu mǎ shì, xī yǒu chá shì, jiē yǐ yù biān shěng shù shǒu fèi. hǎi wài zhū guó rù gòng, xǔ fù zài fāng wù yǔ zhōng guó mào yì. yīn shè shì bó sī, zhì tí jǔ guān yǐ lǐng zhī, suǒ yǐ tōng yí qíng, yì jiān shāng, bǐ fǎ jìn yǒu suǒ shī, yīn yǐ xiāo qí xìn xì yě. hóng wǔ chū, shè yú tài cāng huáng dù, xún bà. fù shè yú níng bō quán zhōu guǎng zhōu. níng bō tōng rì běn, quán zhōu tōng liú qiú, guǎng zhōu tōng zhàn chéng xiān luó xī yáng zhū guó. liú qiú zhàn chéng zhū guó jiē gōng shùn, rèn qí shí zhì rù gòng. wéi rì běn pàn fú bù cháng, gù dú xiàn qí qī wèi shí nián, rén shù wèi èr bǎi, zhōu wèi èr sōu, yǐ jīn yè kān hé biǎo wén wèi yàn, yǐ fáng zhà wěi qīn yì. hòu shì bó sī zàn bà, zhé fù yán jìn bīn hǎi jū mín jí shǒu bèi jiāng zú sī tōng hǎi wài zhū guó.
明初,東有馬市,西有茶市,皆以馭邊省戍守費。海外諸國入貢,許附載方物與中國貿易。因設市舶司,置提舉官以領之,所以通夷情,抑奸商,俾法禁有所施,因以消其釁隙也。洪武初,設於太倉黃渡,尋罷。復設於寧波、泉州、廣州。寧波通日本,泉州通琉球,廣州通占城、暹羅、西洋諸國。琉球、占城諸國皆恭順,任其時至入貢。惟日本叛服不常,故獨限其期為十年,人數為二百,舟為二艘,以金葉勘合表文為驗,以防詐偽侵軼。後市舶司暫罷,輒復嚴禁瀕海居民及守備將卒私通海外諸國。
yǒng lè chū, xī yáng lá ní guó huí huí hā zhǐ mǎ hā méi qí děng lái cháo, fù zài hú jiāo yǔ mín hù shì. yǒu sī qǐng zhēng qí shuì. dì yuē: shāng shuì zhě, guó jiā yì zhú mò zhī mín, qǐ yǐ wèi lì. jīn yí rén mù yì yuǎn lái, nǎi qīn qí lì, suǒ de jǐ hé, ér kuī rǔ dà tǐ duō yǐ. bù tīng. sān nián, yǐ zhū fān gòng shǐ yì duō, nǎi zhì yì yú fú jiàn zhè jiāng guǎng dōng sān shì bó sī yǐ guǎn zhī. fú jiàn yuē lái yuǎn, zhè jiāng yuē ān yuǎn, guǎng dōng yuē huái yuǎn. xún shè jiāo zhǐ yún tún shì bó tí jǔ sī, jiē xī nán zhū guó cháo gòng zhě. chū, rù gòng hǎi zhōu zhì, yǒu sī fēng shí, qí zòu bào, rán hòu qǐ yùn. xuān zōng mìng zhì jí chí zòu, bù dài bào suí sòng zhì jīng.
永樂初,西洋剌泥國回回哈只馬哈沒奇等來朝,附載胡椒與民互市。有司請徵其稅。帝曰:「商稅者,國家抑逐末之民,豈以為利。今夷人慕義遠來,乃侵其利,所得幾何,而虧辱大體多矣。」不聽。三年,以諸番貢使益多,乃置驛於福建、浙江、廣東三市舶司以館之。福建曰來遠,浙江曰安遠,廣東曰懷遠。尋設交址雲屯市舶提舉司,接西南諸國朝貢者。初,入貢海舟至,有司封識,俟奏報,然後起運。宣宗命至即馳奏,不待報隨送至京。
wǔ zōng shí, tí jǔ shì bó tài jiān bì zhēn yán: jiù zhì, fàn hǎi zhū chuán, jiē shì bó sī zhuān lǐ, jìn lǐng yú zhèn xún jí sān sī guān, qǐ rú jiù biàn. lǐ bù yì: shì bó zhí sī jìn gòng fāng wù, qí fàn hǎi kè shāng jí fēng pō fān chuán, fēi chì zhǐ suǒ zài, lì bù dāng yù. zhōng zhǐ lìng rú xióng xuān jiù lì xíng. xuān xiān rèn shì bó tài jiān yě, cháng yǐ bù yù mǎn lá jiā zhū guó fān bó chōu fēn, zòu qǐng jiān lǐ, wèi lǐ bù suǒ hé ér bà. liú jǐn sī zhēn, miù yǐ wèi lì yún.
武宗時,提舉市舶太監畢真言:「舊制,泛海諸船,皆市舶司專理,近領於鎮巡及三司官,乞如舊便。」禮部議:市舶職司進貢方物,其泛海客商及風泊番船,非敕旨所載,例不當預。中旨令如熊宣舊例行。宣先任市舶太監也,嘗以不預滿剌加諸國番舶抽分,奏請兼理,為禮部所劾而罷。劉瑾私真,謬以為例雲。
jiā jìng èr nián, rì běn shǐ zōng shè sòng sù qīng fēn dào rù gòng, hù zhēng zhēn wěi. shì bó zhōng guān lài ēn nà sù qīng huì, yòu sù qīng, zōng shè suì dà lüè níng bō. gěi shì zhōng xià yán yán wō huàn qǐ yú shì bó. suì bà zhī. shì bó jì bà, rì běn hǎi jiǎ wǎng lái zì rú, hǎi shàng jiān háo yǔ zhī jiāo tōng, fǎ jìn wú suǒ shī, zhuǎn wèi kòu zéi. èr shí liù nián, wō kòu bǎi sōu jiǔ pō níng tái, shù qiān rén dēng àn fén jié. zhè jiāng xún fǔ zhū wán fǎng zhī bó zhǔ jiē guì guān dà xìng, shì fān huò jiē yǐ xū zhí, zhuǎn yù móu lì, ér zhí bù shí gěi, yǐ shì gòu luàn. nǎi yán hǎi jìn, huǐ yú huáng, zòu qǐng juān yù jiè dà xìng, bù bào. èr shí bā nián, wán yòu yán: zhǎng ào zhū dà xiá lín gōng děng gōu yǐn yí zhōu zuò luàn, ér jù jiān guān tōng shè lì, yīn wèi xiàng dǎo, lìn wǒ hǎi bīn, yí zhèng diǎn xíng. bù fù bù yǔn. ér tōng fān dà huá, wán zhé yǐ pián yí zhū zhī. yù shǐ chén jiǔ dé hé wán cuò zhì guāi fāng, zhuān shā qǐ xìn. dì dǎi wán tīng kān. wán jì chù, jiān tú yì wú suǒ dàn, wài jiāo nèi hòng, niàng chéng huò huàn. wāng zhí xú hǎi chén dōng má yè děng qǐ, ér hǎi shàng wú níng rì yǐ. sān shí wǔ nián, wō kòu dà lüè fú jiàn zhè zhí, dōu yù shǐ hú zōng xiàn qiǎn qí kè jiǎng zhōu chén kě yuàn shǐ wō xuān yù. hái bào, wō zhì yù tōng gòng shì. bīng bù yì bù kě, nǎi zhǐ.
嘉靖二年,日本使宗設、宋素卿分道入貢,互爭真偽。市舶中官賴恩納素卿賄,右素卿,宗設遂大掠寧波。給事中夏言言倭患起於市舶。遂罷之。市舶既罷,日本海賈往來自如,海上奸豪與之交通,法禁無所施,轉為寇賊。二十六年,倭寇百艘久泊寧、台,數千人登岸焚劫。浙江巡撫朱紈訪知舶主皆貴官大姓,市番貨皆以虛直,轉鬻牟利,而直不時給,以是構亂。乃嚴海禁,毀餘皇,奏請鐫諭戒大姓,不報。二十八年,紈又言:「長澳諸大俠林恭等勾引夷舟作亂,而巨奸關通射利,因為嚮導,躪我海濱,宜正典刑。」部覆不允。而通番大猾,紈輒以便宜誅之。御史陳九德劾紈措置乖方,專殺啟釁。帝逮紈聽勘。紈既黜,奸徒益無所憚,外交內訌,釀成禍患。汪直、徐海、陳東、麻葉等起,而海上無寧日矣。三十五年,倭寇大掠福建、浙、直,都御史胡宗憲遣其客蔣洲、陳可願使倭宣諭。還報,倭志欲通貢市。兵部議不可,乃止。
sān shí jiǔ nián, fèng yáng xún fǔ táng shùn zhī yì fù sān shì bó sī. bù yì cóng zhī. sì shí sì nián, zhè jiāng yǐ xún fǔ liú jī yán, réng bà. fú jiàn kāi ér fù jìn. wàn lì zhōng, fù tōng fú jiàn hù shì, wéi jìn shì xiāo huáng. yǐ ér liǎng shì bó sī xī fù, yǐ zhōng guān lǐng zhí rú gù.
三十九年,鳳陽巡撫唐順之議復三市舶司。部議從之。四十四年,浙江以巡撫劉畿言,仍罷。福建開而復禁。萬曆中,復通福建互市,惟禁市硝黃。已而兩市舶司悉復,以中官領職如故。
yǒng lè jiān, shè mǎ shì sān: yī zài kāi yuán nán guān, yǐ dài hǎi xī yī zài kāi yuán chéng dōng wǔ lǐ, yī zài guǎng níng, jiē yǐ dài duǒ yán sān wèi. dìng zhí sì děng: shàng zhí juàn bā pǐ, bù shí èr, cì bàn zhī, xià èr děng gè yǐ yī dì jiǎn. jì ér chéng dōng guǎng níng shì jiē fèi, wéi kāi yuán nán guān mǎ shì dú cún.
永樂間,設馬市三:一在開原南關,以待海西;一在開原城東五里,一在廣寧,皆以待朵顏三衛。定直四等:上直絹八疋,布十二,次半之,下二等各以一遞減。既而城東、廣寧市皆廢,惟開原南關馬市獨存。
dà tóng mǎ shì shǐ zhèng tǒng sān nián, xún fǔ lú ruì qǐng lìng jūn mín píng jià shì tuó mǎ, dá guān zhǐ huī lǐ yuán děng tōng yì yǔ, jìn shì bīng qì tóng tiě. dì cóng zhī. shí sì nián, dōu yù shǐ shěn gù qǐng zhī shān xī xíng dū sī kù yín shì mǎ. shí yě xiān gòng mǎ hù shì, zhōng guān wáng zhèn cái qí mǎ jià, yě xiān dà jǔ rù kòu, suì zhì tǔ mù zhī biàn.
大同馬市始正統三年,巡撫盧睿請令軍民平價市駝馬,達官指揮李原等通譯語,禁市兵器、銅鐵。帝從之。十四年,都御史沈固請支山西行都司庫銀市馬。時也先貢馬互市,中官王振裁其馬價,也先大舉入寇,遂致土木之變。
chéng huà shí sì nián, chén yuè fǔ liáo dōng, fù kāi sān wèi mǎ shì. tōng shì liú hǎi yáo ān sì qīn móu, duǒ yán zhū bù huái yuàn, rǎo guǎng níng, bù fù lái shì. bīng bù shàng shū wáng yuè qǐng lìng cān jiāng bù zhèng sī guān gè yī yuán jiān zhī, wú yǒu suǒ qīn kè. suì zhì hǎi ān èr rén zuì. xún lìng hǎi xī jí duǒ yán sān wèi rù shì kāi yuán yuè yī shì, guǎng níng yuè èr shì, yǐ hù shì zhī shuì chōng fǔ shǎng. zhèng dé shí, lìng yàn fàng rù shì zhě, yī qī chū jìng, bù dé xié gōng shǐ, fēi hù shì rì, wú zhé jìn sāi yuán.
成化十四年,陳鉞撫遼東,復開三衛馬市。通事劉海、姚安肆侵牟,朵顏諸部懷怨,擾廣寧,不復來市。兵部尚書王越請令參將、布政司官各一員監之,毋有所侵克。遂治海、安二人罪。尋令海西及朵顏三衛入市;開原月一市,廣寧月二市,以互市之稅充撫賞。正德時,令驗放入市者,依期出境,不得挾弓矢,非互市日,毋輒近塞垣。
jiā jìng sān shí nián, yǐ zǒng bīng chóu luán yán, zhào yú xuān fǔ dà tóng kāi mǎ shì, mìng shì láng shǐ dào zǒng lǐ zhī. bīng bù yuán wài láng yáng jì shèng jiàn. bù cóng. ǎn dá xuán rù kòu chāo, dà tóng shì zé kòu xuān fǔ, xuān fǔ shì zé kòu dà tóng. bì wèi chū jìng, jǐng bào suí zhì. dì shǐ huǐ zhī, zhào dào hái. rán zhū bù shì mǎ shì lì, wèi gǎn gōng yán dà jǔ, ér biān chén yì duō wèi shè, yǐ hù shì dàn zhī. míng nián bà dà tóng mǎ shì, xuān fǔ yóu wèi jué, chāo lüè bù yǐ, nǎi bìng jué zhī. lóng qìng sì nián, ǎn dá sūn bǎ hàn nà jí lái jiàng, yú shì fēng gòng hù shì zhī yì qǐ. ér xuān dà hù shì fù kāi, biān jìng shāo jìng. rán fǔ shǎng shén hòu, cháo tíng wèi shěng kè bīng xiǎng jiǎn shào yín yǐ chōng zhī. pín nián jiā shǎng, ér yāo qiú zī shén, sī shì zhě fù cóng zhōng gān méi, biān fèi fǎn guò dāng yǐ.
嘉靖三十年,以總兵仇鸞言,詔於宣府、大同開馬市,命侍郎史道總理之。兵部員外郎楊繼盛諫。不從。俺答旋入寇抄,大同市則寇宣府,宣府市則寇大同。幣未出境,警報隨至。帝始悔之,召道還。然諸部嗜馬市利,未敢公言大舉,而邊臣亦多畏懾,以互市啖之。明年罷大同馬市,宣府猶未絕,抄掠不已,乃並絕之。隆慶四年,俺答孫把漢那吉來降,於是封貢互市之議起。而宣、大互市復開,邊境稍靜。然撫賞甚厚,朝廷為省客兵餉、減哨銀以充之。頻年加賞,而要求滋甚,司事者復從中乾沒,邊費反過當矣。
liáo dōng yì zhōu mù shì, wàn lì èr shí sān nián kāi, shì jù lǐ huà lóng chuán. èr shí liù nián cóng xún fǔ zhāng sī zhōng zòu bà zhī, suì bìng bà mǎ shì. qí hòu zǒng bīng lǐ chéng liáng lì qǐng fù, ér jì liáo zǒng dū wàn shì dé yì shū yú cháo. èr shí jiǔ nián fù kāi mǎ mù èr shì, hòu yǐ wèi cháng.
遼東義州木市,萬曆二十三年開,事具李化龍傳。二十六年從巡撫張思忠奏罷之,遂並罷馬市。其後總兵李成梁力請復,而薊遼總督萬世德亦疏於朝。二十九年復開馬、木二市,後以為常。