shí huò wǔ
◎食货五
qián chāo kēng yě fù tiě yě tóng chǎng shāng shuì shì bó mǎ shì
○钱钞 坑冶(附铁冶铜场) 商税 市舶 马市
qián bì zhī xìng, zì jiǔ fǔ huán fǎ, lì dài zūn yòng. chāo shǐ yú táng zhī fēi qián, sòng zhī jiāo huì, jīn zhī jiāo chāo. yuán shì shǐ zhōng yòng chāo, qián jǐ fèi yǐ.
钱币之兴,自九府圜法,历代遵用。钞始於唐之飞钱,宋之交会,金之交钞。元世始终用钞,钱几废矣。
tài zǔ chū zhì bǎo yuán jú yú yìng tiān, zhù" dà zhōng tōng bǎo" qián, yǔ lì dài qián jiān xíng. yǐ sì bǎi wén wèi yī guàn, sì shí wén wèi yī liǎng, sì wén wèi yī qián. jí píng chén yǒu liàng, mìng jiāng xī xíng shěng zhì huò quán jú, bān dà zhōng tōng bǎo qián, dà xiǎo wǔ děng qián shì. jí wèi, bān" hóng wǔ tōng bǎo" qián, qí zhì fán wǔ děng: yuē" dāng shí"" dāng wǔ"" dāng sān"" dāng èr"" dāng yī"." dāng shí" qián zhòng yī liǎng, yú dì jiàng zhì zhòng yī qián zhǐ. gè xíng shěng jiē shè bǎo quán jú, yǔ bǎo yuán jú bìng zhù, ér yán sī zhù zhī jìn. hóng wǔ sì nián gǎi zhù dà zhōng hóng wǔ tōng bǎo dà qián wèi xiǎo qián. chū, bǎo yuán jú qián zhù" jīng" zì yú bèi, hòu duō bù zhù, mín jiān wú" jīng" zì zhě bù xíng, gù gǎi zhù xiǎo qián yǐ biàn zhī. xún lìng sī zhù qián zuò fèi tóng sòng guān, cháng yǐ qián. shì shí yǒu sī zé mín chū tóng, mín huǐ qì mǐn shū guān, pō yǐ wéi kǔ. ér shāng gǔ yán yuán zhī jiù xí yòng chāo, duō bù biàn yòng qián.
太祖初置宝源局於应天,铸“大中通宝”钱,与历代钱兼行。以四百文为一贯,四十文为一两,四文为一钱。及平陈友谅,命江西行省置货泉局,颁大中通宝钱,大小五等钱式。即位,颁“洪武通宝”钱,其制凡五等:曰“当十”、“当五”、“当三”、“当二”、“当一”。“当十”钱重一两,馀递降至重一钱止。各行省皆设宝泉局,与宝源局并铸,而严私铸之禁。洪武四年改铸大中、洪武通宝大钱为小钱。初,宝源局钱铸“京”字於背,后多不铸,民间无“京”字者不行,故改铸小钱以便之。寻令私铸钱作废铜送官,偿以钱。是时有司责民出铜,民毁器皿输官,颇以为苦。而商贾沿元之旧习用钞,多不便用钱。
qī nián, dì nǎi shè bǎo chāo tí jǔ sī. míng nián shǐ zhào zhōng shū shěng zào dà míng bǎo chāo, mìng mín jiān tōng xíng. yǐ sāng ráng wèi liào, qí zhì fāng, gāo yī chǐ, guǎng liù cùn, zhì qīng sè, wài wèi lóng wén huā lán. héng tí qí é yuē" dà míng tōng xíng bǎo chāo". qí nèi shàng liǎng páng, fù wèi zhuàn wén bā zì, yuē" dà míng bǎo chāo, tiān xià tōng xíng". zhōng tú qián guàn, shí chuàn wèi yī guàn. qí xià yún" zhōng shū shěng zòu zhǔn yìn zào dà míng bǎo chāo yǔ tóng qián tōng xíng shǐ yòng, wěi zào zhě zhǎn, gào bǔ zhě shǎng yín èr shí wǔ liǎng, réng gěi fàn rén cái chǎn." ruò wǔ bǎi wén zé huà qián wén wèi wǔ chuàn, yú rú qí zhì ér dì jiǎn zhī. qí děng fán liù: yuē yī guàn, yuē wǔ bǎi wén sì bǎi wén sān bǎi wén èr bǎi wén yī bǎi wén. měi chāo yī guàn, zhǔn qián qiān wén, yín yī liǎng sì guàn zhǔn huáng jīn yī liǎng. jìn mín jiān bù dé yǐ jīn yín wù huò jiāo yì, wéi zhě zuì zhī yǐ jīn yín yì chāo zhě tīng. suì bà bǎo yuán bǎo quán jú. yuè èr nián, fù shè bǎo quán jú, zhù xiǎo qián yǔ chāo jiān xíng, bǎi wén yǐ xià zhǐ yòng qián. shāng shuì jiān shōu qián chāo, qián sān chāo qī. shí sān nián, yǐ chāo yòng jiǔ hūn làn, lì dào chāo fǎ, lìng suǒ zài zhì xíng yòng kù, xǔ jūn mín shāng gǔ yǐ hūn chāo nà kù yì xīn chāo, liàng shōu gōng mò zhí. huì zhōng shū shěng fèi, nǎi yǐ zào chāo shǔ hù bù, zhù qián shǔ gōng bù, ér gǎi bǎo chāo wén" zhōng shū shěng" wèi" hù bù", yǔ jiù chāo jiān xíng. shí liù nián, zhì hù bù bǎo chāo guǎng yuán kù guǎng huì kù rù zé guǎng yuán zhǎng zhī, chū zé guǎng huì zhǎng zhī. zài wài wèi suǒ jūn shì, yuè yán jiē gěi chāo, gè yán chǎng gěi gōng běn chāo. shí bā nián, tiān xià yǒu sī guān lù mǐ jiē gěi chāo, èr guàn wǔ bǎi wén zhǔn mǐ yī shí.
七年,帝乃设宝钞提举司。明年始诏中书省造大明宝钞,命民间通行。以桑穰为料,其制方,高一尺,广六寸,质青色,外为龙文花栏。横题其额曰“大明通行宝钞”。其内上两旁,复为篆文八字,曰“大明宝钞,天下通行”。中图钱贯,十串为一贯。其下云“中书省奏准印造大明宝钞与铜钱通行使用,伪造者斩,告捕者赏银二十五两,仍给犯人财产。”若五百文则画钱文为五串,馀如其制而递减之。其等凡六:曰一贯,曰五百文、四百文、三百文、二百文、一百文。每钞一贯,准钱千文,银一两;四贯准黄金一两。禁民间不得以金银物货交易,违者罪之;以金银易钞者听。遂罢宝源、宝泉局。越二年,复设宝泉局,铸小钱与钞兼行,百文以下止用钱。商税兼收钱钞,钱三钞七。十三年,以钞用久昏烂,立倒钞法,令所在置行用库,许军民商贾以昏钞纳库易新钞,量收工墨直。会中书省废,乃以造钞属户部,铸钱属工部,而改宝钞文“中书省”为“户部”,与旧钞兼行。十六年,置户部宝钞广源库、广惠库;入则广源掌之,出则广惠掌之。在外卫所军士,月盐皆给钞,各盐场给工本钞。十八年,天下有司官禄米皆给钞,二贯五百文准米一石。
èr shí èr nián zhào gēng dìng qián shì: shēng tóng yī jīn, zhù xiǎo qián bǎi liù shí, zhé èr qián bàn zhī," dāng sān" zhì" dāng shí", zhǔn shì wèi chà. gèng zào xiǎo chāo, zì shí wén zhì wǔ shí wén. èr shí sì nián yù què shuì guān lì, fán chāo yǒu zì guàn kě biàn zhě, bù wèn làn sǔn, jí shōu shòu jiě jīng, yì lēi yǔ wěi chōng zhě zuì zhī. èr shí wǔ nián shè bǎo chāo xíng yòng kù yú dōng shì, fán sān kù, gè gěi chāo sān wàn dìng wèi chāo běn, dào shōu jiù chāo sòng nèi fǔ. lìng dà míng bǎo chāo yǔ lì dài qián jiān xíng, chāo yī guàn zhǔn qián qiān wén, tí jǔ sī yú sān yuè nèi yìn zào, shí yuè nèi zhǐ, suǒ zào chāo sòng nèi fǔ chōng shǎng lài. míng nián bà xíng yòng kù, yòu bà bǎo quán jú. shí liǎng zhè jiāng xī mǐn guǎng mín zhòng qián qīng chāo, yǒu yǐ qián bǎi liù shí wén zhé chāo yī guàn zhě, yóu shì wù jià xiáng guì, ér chāo fǎ yì huài bù xíng. sān shí nián nǎi gèng shēn jiāo yì yòng jīn yín zhī jìn.
二十二年诏更定钱式:生铜一斤,铸小钱百六十,折二钱半之,“当三”至“当十”,准是为差。更造小钞,自十文至五十文。二十四年谕榷税官吏,凡钞有字贯可辩者,不问烂损,即收受解京,抑勒与伪充者罪之。二十五年设宝钞行用库於东市,凡三库,各给钞三万锭为钞本,倒收旧钞送内府。令大明宝钞与历代钱兼行,钞一贯准钱千文,提举司於三月内印造,十月内止,所造钞送内府充赏赉。明年罢行用库,又罢宝泉局。时两浙、江西、闽、广民重钱轻钞,有以钱百六十文折钞一贯者,由是物价翔贵,而钞法益坏不行。三十年乃更申交易用金银之禁。
chéng zǔ chū, fàn zhě yǐ jiān è lùn, wéi zhì zào shǒu shì qì mǐn, bù zài jìn lì. yǒng lè èr nián zhào fàn zhě miǎn sǐ, xǐ jiā shù xìng zhōu. shǎn xī dū sī qiān shì zhāng yù, zuò dǐ yì guān chāo lùn shù. jiāng xià mín fù sǐ, yǐ yín yíng zàng jù, dāng shù biān. dì yǐ qí pò yú zhì zàng, fēi wán fǎ, tè jīn yòu zhī. dōu yù shǐ chén yīng yán:" bǐ suì chāo fǎ bù tōng, jiē yuán cháo tíng chū chāo tài duō, shōu liǎn wú fǎ, yǐ zhì wù zhòng chāo qīng. mò ruò zàn xíng hù kǒu shí yán fǎ. tiān xià rén mín bù xià qiān wàn hù, guān jūn bù xià èr bǎi wàn jiā, chéng lìng jì kǒu nà chāo shí yán, kě shōu wǔ qiān yú wàn dìng." dì lìng hù bù huì qún chén yì. dà kǒu yuè shí yán yī jīn, nà chāo yī guàn, xiǎo kǒu bàn zhī. cóng qí yì. shè běi jīng bǎo chāo tí jǔ sī, shuì liáng kè chéng zāng fá jù zhé shōu chāo, qí zhí shì hóng wǔ chū jiǎn shí zhī jiǔ. hòu yòu lìng yán guān nà jiù chāo zhī yán, fā nán jīng chōu fēn chǎng jī xīn lóng jiāng tí jǔ sī zhú mù yù zhī jūn mín, shōu qí chāo. yìng tiān suì bàn lú chái, zhēng chāo shí zhī bā. dì chū jí wèi, hù bù shàng shū xià yuán jí qǐng gèng chāo bǎn zhuàn wén wèi" yǒng lè". dì mìng réng qí jiù. zì hòu zhōng míng shì jiē yòng hóng wǔ nián hào yún.
成祖初,犯者以奸恶论,惟置造首饰器皿,不在禁例。永乐二年诏犯者免死,徙家戍兴州。陕西都司佥事张豫,坐抵易官钞论戍。江夏民父死,以银营葬具,当戍边。帝以其迫於治葬,非玩法,特矜宥之。都御史陈瑛言:“比岁钞法不通,皆缘朝廷出钞太多,收敛无法,以致物重钞轻。莫若暂行户口食盐法。天下人民不下千万户,官军不下二百万家,诚令计口纳钞食盐,可收五千馀万锭。”帝令户部会群臣议。大口月食盐一斤,纳钞一贯,小口半之。从其议。设北京宝钞提举司,税粮课程赃罚俱折收钞,其直视洪武初减十之九。后又令盐官纳旧钞支盐,发南京抽分场积薪、龙江提举司竹木鬻之军民,收其钞。应天岁办芦柴,徵钞十之八。帝初即位,户部尚书夏原吉请更钞板篆文为“永乐”。帝命仍其旧。自后终明世皆用洪武年号云。
rén zōng jiān guó, lìng fàn chī zhàng zhě shū chāo. jí jí wèi, yǐ chāo bù xíng xún yuán jí. yuán jí yán:" chāo duō zé qīng, shǎo zé zhòng. mín jiān chāo bù xíng, yuán sàn duō liǎn shǎo, yí wèi fǎ liǎn zhī. qǐng shì sì mén tān zhū shuì, dù liàng qīng zhòng, jiā qí kè chéng. chāo rù guān, guān qǔ hūn ruǎn zhě xī huǐ zhī. zì jīn guān chāo yí shǎo chū, mín jiān dé chāo nán, zé zì rán zhòng yǐ." nǎi xià lìng yuē:" suǒ zēng mén tān kè chéng, chāo fǎ tōng, jí fù jiù, jīn yín bù bó jiāo yì zhě, yì zàn jìn zhǐ." rán shì shí, mín zú qīng chāo. zhì xuān dé chū, mǐ yī shí yòng chāo wǔ shí guàn, nǎi chí bù bó mǐ mài jiāo yì zhī jìn. fán yǐ jīn yín jiāo yì jí nì huò zēng zhí zhě fá chāo, fǔ xiàn wèi suǒ cāng liáng jī zhì shí nián yǐ shàng zhě, yán liáng xī shōu chāo, qiū liáng yì zhé chāo sān fēn, mén tān kè chāo zēng wǔ bèi, tā fáng diàn shě yuè nà chāo wǔ bǎi guàn, guǒ yuán luó chē bìng lìng nà chāo. hù bù yán mín jiān jiāo yì, wéi yòng jīn yín, chāo zhì bù xíng. nǎi yì yán qí jìn, jiāo yì yòng yín yī qián zhě, fá chāo qiān guàn, zāng lì shòu yín yī liǎng zhě, zhuī chāo wàn guàn, gèng zhuī miǎn zuì chāo rú zhī.
仁宗监国,令犯笞杖者输钞。及即位,以钞不行询原吉。原吉言:“钞多则轻,少则重。民间钞不行,缘散多敛少,宜为法敛之。请市肆门摊诸税,度量轻重,加其课程。钞入官,官取昏软者悉毁之。自今官钞宜少出,民间得钞难,则自然重矣。”乃下令曰:“所增门摊课程,钞法通,即复旧,金银布帛交易者,亦暂禁止。”然是时,民卒轻钞。至宣德初,米一石用钞五十贯,乃驰布帛米麦交易之禁。凡以金银交易及匿货增直者罚钞,府县卫所仓粮积至十年以上者,盐粮悉收钞,秋粮亦折钞三分,门摊课钞增五倍,塌房、店舍月纳钞五百贯,果园、驘车并令纳钞。户部言民间交易,惟用金银,钞滞不行。乃益严其禁,交易用银一钱者,罚钞千贯,赃吏受银一两者,追钞万贯,更追免罪钞如之。
yīng zōng jí wèi, shōu fù yǒu mǐ mài zhé yín zhī lìng, suì jiǎn zhū nà chāo zhě, ér yǐ mǐ yín qián dāng chāo, chí yòng yín zhī jìn. cháo yě lǜ jiē yòng yín, qí xiǎo zhě nǎi yòng qián, wéi zhé guān fèng yòng chāo, chāo yōng bù xíng. shí sān nián fù shēn jìn lìng, zǔ chāo zhě zhuī yī wàn guàn, quán jiā shù biān. tiān shùn zhōng, shǐ chí qí jìn. xiàn zōng lìng nèi wài kè chéng qián chāo jiān shōu, guān fèng jūn xiǎng yì jiān zhī qián chāo. shì shí chāo yī guàn bù néng zhí qián yī wén, ér jì chāo zhēng zhī mín, zé měi guàn zhēng yín èr fēn wǔ lí, mín yǐ dà kùn.
英宗即位,收赋有米麦折银之令,遂减诸纳钞者,而以米银钱当钞,驰用银之禁。朝野率皆用银,其小者乃用钱,惟折官俸用钞,钞壅不行。十三年复申禁令,阻钞者追一万贯,全家戍边。天顺中,始驰其禁。宪宗令内外课程钱钞兼收,官俸军饷亦兼支钱钞。是时钞一贯不能直钱一文,而计钞徵之民,则每贯徵银二分五厘,民以大困。
hóng zhì yuán nián, jīng chéng shuì kè sī, shùn tiān shān dōng hé nán hù kǒu shí yán, jù shōu chāo, gè chāo guān jù qián chāo jiān shōu. qí hòu nǎi jiē gǎi zhé yòng yín. ér hóng wǔ yǒng lè xuān dé qián jī bù yòng, zhào fā zhī, lìng yǔ lì dài qián jiān yòng. hù bù qǐng gǔ zhù, nǎi fù kāi jú zhù qián. fán nà shú shōu shuì, lì dài qián zhì qián gè shōu qí bàn wú zhì qián jí shōu jiù qián, èr yǐ dāng yī. zhì qián zhě, guó cháo qián yě. jiù zhì, gōng bù suǒ zhù qián rù tài cāng sī yào èr kù zhū guān shuì qián yì rù sī yào kù. gòng zhù qián shù qiān bǎi wàn, zhōng guān zhǎng zhī, jīng wèi jūn qiū liáng qǔ gěi yān, měi qī bǎi dāng yín yī liǎng. wǔ zōng zhī chū, bù chén qǐng chá hé qīn shí yòu yǐ qián dāng fèng liáng zhě, jǐn jí yín shù sān zhī yī, qǐng yú chéng yùn kù gěi yín. shí zhōng guān fāng yòng shì, jiē bù tīng. yǐ ér sī yào kù tài jiàn páng mù lì yán:" zì hóng zhì jiān què guān zhé yín rù chéng yùn kù, qián chāo quē fá, zhī fàng bù gěi, qǐng zūn chéng huà jiù zhì, qián chāo jiān shōu." cóng zhī. zhèng dé sān nián, yǐ tài cāng jī qián gěi guān fèng, shí fēn wéi lǜ, qián yī yín jiǔ. yòu cóng tài jiàn zhāng yǒng yán, fā tiān cái kù jí hù bù bù zhèng sī kù qián, guān gěi zhēng shōu, měi qī shí wén zhēng yín yī qián, qiě shēn sī zhù zhī jìn. jiā jìng sì nián, lìng xuān kè fēn sī shōu shuì, chāo yī guàn zhé yín sān lí, qián qī wén zhé yín yī fēn. shì shí chāo jiǔ bù xíng, qián yì dà yōng, yì zhuān yòng yín yǐ.
弘治元年,京城税课司,顺天、山东、河南户口食盐,俱收钞,各钞关俱钱钞兼收。其后乃皆改折用银。而洪武、永乐、宣德钱积不用,诏发之,令与历代钱兼用。户部请鼓铸,乃复开局铸钱。凡纳赎收税,历代钱、制钱各收其半;无制钱即收旧钱,二以当一。制钱者,国朝钱也。旧制,工部所铸钱入太仓、司钥二库;诸关税钱亦入司钥库。共贮钱数千百万,中官掌之,京卫军秋粮取给焉,每七百当银一两。武宗之初,部臣请察核侵蚀;又以钱当俸粮者,仅及银数三之一,请於承运库给银。时中官方用事,皆不听。已而司钥库太监庞〈木栗〉言:“自弘治间榷关折银入承运库,钱钞缺乏,支放不给,请遵成化旧制,钱钞兼收。”从之。正德三年,以太仓积钱给官俸,十分为率,钱一银九。又从太监张永言,发天财库及户部布政司库钱,关给徵收,每七十文徵银一钱,且申私铸之禁。嘉靖四年,令宣课分司收税,钞一贯折银三厘,钱七文折银一分。是时钞久不行,钱亦大壅,益专用银矣。
míng chū zhù hóng wǔ qián. chéng zǔ jiǔ nián zhù yǒng lè qián. xuān dé jiǔ nián zhù xuān dé qián. hóng zhì shí liù nián yǐ hòu, zhù hóng zhì qián. zhì shì zōng jiā jìng liù nián, dà zhù jiā jìng qián. měi wén zhòng yī qián sān fēn, qiě bǔ zhù lèi cháo wèi zhù zhě. sān shí èr nián zhù hóng wǔ zhì zhèng dé jiǔ hào qián, měi hào bǎi wàn dìng, jiā jìng qián qiān wàn dìng, yī dìng wǔ qiān wén. ér shuì kè chōu fēn zhū chǎng, zhuān shōu jiā jìng qián. mín huàn qián shǎo, nǎi fā nèi kù xīn jiù qián bā qiān yī bǎi wàn wén zhé gěi fèng liáng. yòu lìng tōng xíng lì dài qián, yǒu xiāo xīn jiù qián jí yǐ tóng zào xiàng zhì qì zhě, zuì bǐ dào zhù. xiān shì, mín jiān xíng làn è qián, lǜ yǐ sān sì shí qián dāng yín yī fēn. hòu yì zá qiān xī, báo liè wú xíng zhì, zhì yǐ liù qī shí wén dāng yín yī fēn. jiǎn chǔ jiā qí zhōng, bù kě biàn. yòng jǐ shì zhōng lǐ yòng jìng yán, yǐ zhì qián yǔ qián dài zá qián xiāng jiān xíng, shàng pǐn zhě jù qī wén dāng yín yī fēn, yú shì qián gāo xià wèi sān děng, xià zhě èr shí yī wén dāng yín yī fēn sī zào làn è qián xī jìn bù xíng, fàn zhě zhì zhī fǎ. xiǎo qián xíng jiǔ, zhòu gé zhī, mín pō bù biàn. yòu chū nèi kù qián gěi wén wǔ guān fèng, bù lùn xīn jiù měi è, xī yǐ qī wén zhé suàn. zhū yǐ fèng qián shì yì zhě, yì xī yǐ qī wén yì lēi yǔ mín, mín yì sāo rán.
明初铸洪武钱。成祖九年铸永乐钱。宣德九年铸宣德钱。弘治十六年以后,铸弘治钱。至世宗嘉靖六年,大铸嘉靖钱。每文重一钱三分,且补铸累朝未铸者。三十二年铸洪武至正德九号钱,每号百万锭,嘉靖钱千万锭,一锭五千文。而税课抽分诸厂,专收嘉靖钱。民患钱少,乃发内库新旧钱八千一百万文折给俸粮。又令通行历代钱,有销新旧钱及以铜造像制器者,罪比盗铸。先是,民间行滥恶钱,率以三四十钱当银一分。后益杂铅锡,薄劣无形制,至以六七十文当银一分。翦楮夹其中,不可辨。用给事中李用敬言,以制钱与前代杂钱相兼行,上品者俱七文当银一分,馀视钱高下为三等,下者二十一文当银一分;私造滥恶钱悉禁不行,犯者置之法。小钱行久,骤革之,民颇不便。又出内库钱给文武官俸,不论新旧美恶,悉以七文折算。诸以俸钱市易者,亦悉以七文抑勒予民,民亦骚然。
shǔ lián suì dà qīn, sì fāng liú mín jiù shí jīng shī, sǐ zhě xiāng zhěn jiè. lùn zhě wèi qián fǎ bù tōng shǐ rán. yú shì yù shǐ hé tíng yù tiáo zòu, qǐng xǔ mín yòng xiǎo qián, yǐ liù shí wén dāng yín yī fēn. hù bù zhí bù cóng. tíng yù jié zòu shàng shū fāng dùn jí láng zhōng liú ěr mù. dì nù, chì ěr mù, cǎi tíng yù yì, mìng cóng mín biàn. qiě dìng jiā jìng qián qī wén, hóng wǔ zhū qián shí wén, qián dài qián sān shí wén, dāng yín yī fēn. rán zhū làn è xiǎo qián, yǐ chū jìn zhī yán, suī fèng zhǐ jiān xíng, jìng bù fù yòng, ér mín jiān jìng sī zhù jiā jìng tōng bǎo qián, yǔ guān qián bìng xíng yān.
属连岁大侵,四方流民就食京师,死者相枕藉。论者谓钱法不通使然。於是御史何廷钰条奏,请许民用小钱,以六十文当银一分。户部执不从。廷钰讦奏尚书方钝及郎中刘尔牧。帝怒,斥尔牧,采廷钰议,命从民便。且定嘉靖钱七文,洪武诸钱十文,前代钱三十文,当银一分。然诸滥恶小钱,以初禁之严,虽奉旨间行,竟不复用,而民间竞私铸嘉靖通宝钱,与官钱并行焉。
jǐ shì zhōng yīn zhèng mào yán:" liǎng jīng tóng jià dà gāo, zhù qián dé bù cháng fèi. yí cǎi yún nán tóng, yùn zhì yuè zhōu gǔ zhù, fèi gōng běn yín sān shí jiǔ wàn, kě dé qián liù wàn wǔ qiān wàn wén, zhí yín jiǔ shí sān wàn yú liǎng, zú yǐ shǎo zuǒ guó jiā zhī jí." hù bù fù yán:" yún nán dì pì shì jiǎn, jí shān gǔ zhù wèi biàn." nǎi chì xún fǔ yǐ yán kè yín èr wàn liǎng wèi gōng běn. wèi jǐ, xún fǔ wáng bǐng yán fèi duō rù shǎo, qǐ bà zhù. dì yǐ xiǎo fèi bù dàng xī, réng mìng xíng zhī. yuè shù nián, xún àn wáng zhēng fù yán yí bà zhù. bù yì:" qián fǎ yōng zhì zhě, yóu xuān kè sī shōu shuì yǐ qī wén dāng yī fēn. jiān mín chéng jī zǔ náo, qián duō zé è làn xiāng qī, qián shǎo zé zēng zhí wǎng lì, gù jìn yù fán ér qián yù zhì. zì jīn zhǔn zhé tīng mín biàn, bù bì dìng wén shù, ér kè shuì jí guān fèng qiě jù yòng yín." nǎi bà yún nán zhù qián, ér cóng hù bù yì.
给事中殷正茂言:“两京铜价大高,铸钱得不偿费。宜采云南铜,运至岳州鼓铸,费工本银三十九万,可得钱六万五千万文,直银九十三万馀两,足以少佐国家之急。”户部覆言:“云南地僻事简,即山鼓铸为便。”乃敕巡抚以盐课银二万两为工本。未几,巡抚王昺言费多入少,乞罢铸。帝以小费不当惜,仍命行之。越数年,巡按王诤复言宜罢铸。部议:“钱法壅滞者,由宣课司收税以七文当一分。奸民乘机阻挠,钱多则恶滥相欺,钱少则增直罔利,故禁愈繁而钱愈滞。自今准折听民便,不必定文数,而课税及官俸且俱用银。”乃罢云南铸钱,而从户部议。
shí suǒ zhù qián yǒu jīn bèi, yǒu huǒ qī, yǒu xuàn biān. yì zhě yǐ zhù qián jiān nán, gōng jiàng láo fèi, gé xuàn chē yòng lǜ tāng. yú shì zhù gōng jìng zá qiān xī biàn zuò dāo zhì, ér lún guō cū lì, sè zé àn cǎn. jiān wěi fǎng xiào, dào zhù rì zī, jīn bèi qián fǎn zǔ bù xíng. sǐ zuì rì bào, zhōng bù néng zhǐ. dì huàn zhī, wèn dà xué shì xú jiē. jiē chén wǔ hài, qǐng tíng bǎo yuán jú zhù qián, yīng zhī gěi qián zhě xī yǔ yín. dì nǎi jū zhì gōng jiàng qīn liào jiǎn gōng zuì, ér tíng gǔ zhù. zì hòu shuì kè zhēng yín ér bù zhēng qián. qiě mín jiān zhǐ yòng zhì qián, bù yòng gǔ qián, ér sī zhù zhě duō.
时所铸钱有金背,有火漆,有镟边。议者以铸钱艰难,工匠劳费,革镟车用鑢铴。於是铸工竞杂铅锡便坐刂治,而轮郭粗粝,色泽黯黪。奸伪仿效,盗铸日滋,金背钱反阻不行。死罪日报,终不能止。帝患之,问大学士徐阶。阶陈五害,请停宝源局铸钱,应支给钱者悉予银。帝乃鞫治工匠侵料减工罪,而停鼓铸。自后税课徵银而不徵钱。且民间止用制钱,不用古钱,而私铸者多。
lóng qìng chū, qián fǎ bù xíng, bīng bù shì láng tán lún yán:" yù fù mín, bì zhòng bù bó shū sù ér jiàn yín, yù jiàn yín, bì zhì qián fǎ yǐ jì yín zhī bù zú. jīn qián wéi bù yú tiān xià, ér bù yǐ shū yú shàng, gù qí quán zài shì jǐng. qǐng lìng mín dé yǐ qián shū guān, zé qián fǎ zì tōng." yú shì kè shuì yín sān liǎng yǐ xià fù shōu qián, mín jiān jiāo yì yī qián yǐ xià zhǐ xǔ yòng qián. shí qián bā wén zhé yín yī fēn, jìn mín wú dé rèn yì dī áng. zhí lì xún àn yáng jiā xiāng qǐng zhù dà míng tōng bǎo qián, bù shí nián hào. bù yì gé bù xíng. gāo gǒng zài xiāng, yán:" qián fǎ cháo yì xī gèng, qì wú chéng shuō. xiǎo mín kǒng jīn rì dé qián, ér míng rì bù yòng, shì yǐ yù gèng yù luàn, yù jìn yù yí. qǐng yī cóng mín biàn, wù duō wèi zhì yǐ luàn rén ěr mù." dì shēn rán zhī. qián fǎ fù shāo shāo tōng yǐ. bǎo chāo bù yòng chuí bǎi yú nián, kè chéng yì xiān yǒu shōu chāo zhě, wéi fèng qián dú zhī chāo rú gù. sì nián shǐ yǐ xīn zhù lóng qìng qián gěi jīng guān fèng yún.
隆庆初,钱法不行,兵部侍郎谭纶言:“欲富民,必重布帛菽粟而贱银,欲贱银,必制钱法以济银之不足。今钱惟布於天下,而不以输於上,故其权在市井。请令民得以钱输官,则钱法自通。”於是课税银三两以下复收钱,民间交易一钱以下止许用钱。时钱八文折银一分,禁民毋得任意低昂。直隶巡按杨家相请铸大明通宝钱,不识年号。部议格不行。高拱再相,言:“钱法朝议夕更,迄无成说。小民恐今日得钱,而明日不用,是以愈更愈乱,愈禁愈疑。请一从民便,勿多为制以乱人耳目。”帝深然之。钱法复稍稍通矣。宝钞不用垂百馀年,课程亦鲜有收钞者,惟俸钱独支钞如故。四年始以新铸隆庆钱给京官俸云。
wàn lì sì nián mìng hù gōng èr bù, zhǔn jiā jìng qián shì zhù" wàn lì tōng bǎo" jīn bèi jí huǒ qī qián, yī wén zhòng yī qián èr fēn wǔ lí, yòu zhù xuàn biān qián, yī wén zhòng yī qián sān fēn, bān xíng tiān xià, fèng liáng jiē yín qián jiān gěi. yún nán xún àn guō tíng wú yán:" guó chū jīng shī yǒu bǎo yuán jú, gè shěng yǒu bǎo quán jú, zì jiā jìng jiān shěng jú tíng fèi, mín yòng gào kuì. diān zhōng chǎn tóng, bù xíng gǔ zhù, ér fǎn yǐ zhòng jià gòu hǎi bèi bā, fēi lì yě." suì kāi jú zhù qián. xún mìng shí sān bù zhèng sī jiē kāi jú. cǎi gōng bù yán, yǐ wǔ zhū qián wéi zhǔn, yòng sì huǒ huáng tóng zhù jīn bèi, èr huǒ huáng tóng zhù huǒ qī, cū è zhě zuì zhī. gài yǐ fèi duō lì shǎo zé sī zhù zì xī yě. jiǔ zhī, hù bù yán:" qián zhī qīng zhòng bù cháng, qīng zé liǎn, zhòng zé sàn, gù wú yōng è kuì fá zhī huàn. chū zhù shí, jīn bèi shí wén zhí yín yī fēn, jīn wàn lì jīn bèi wǔ wén, jiā jìng jīn bèi sì wén, gè zhí yín yī fēn, huǒ qī xuàn biān yì rú zhī. jǐn yú shí nián, ér qīng zhòng bù chì xiāng bàn, qián zhòng ér wù jià téng yǒng, yí fā kù zhù yǐ píng qí zhí." cóng zhī. shí wáng fǔ jiē zhù zào sī qián, lì lè gǎn jié. gǔ qián zǔ zhì bù xíng, guó yòng bù zú, nǎi mìng nán běi bǎo yuán jú tà dì zēng lú gǔ zhù. ér běi qián shì nán qián áng zhí sān zhī yī, nán zhù dà dǐ qīng bó. rán gè xún qí jiù, bìng xíng bù fèi.
万历四年命户工二部,准嘉靖钱式铸“万历通宝”金背及火漆钱,一文重一钱二分五厘,又铸镟边钱,一文重一钱三分,颁行天下,俸粮皆银钱兼给。云南巡按郭庭梧言:“国初京师有宝源局,各省有宝泉局,自嘉靖间省局停废,民用告匮。滇中产铜,不行鼓铸,而反以重价购海〈贝巴〉,非利也。”遂开局铸钱。寻命十三布政司皆开局。采工部言,以五铢钱为准,用四火黄铜铸金背,二火黄铜铸火漆,粗恶者罪之。盖以费多利少则私铸自息也。久之,户部言:“钱之轻重不常,轻则敛,重则散,故无壅阏匮乏之患。初铸时,金背十文直银一分,今万历金背五文,嘉靖金背四文,各直银一分,火漆镟边亦如之。仅逾十年,而轻重不啻相半,钱重而物价腾踊,宜发库贮以平其直。”从之。时王府皆铸造私钱,吏乐敢讦。古钱阻滞不行,国用不足,乃命南北宝源局拓地增炉鼓铸。而北钱视南钱昂值三之一,南铸大抵轻薄。然各循其旧,并行不废。
tiān qǐ yuán nián zhù tài chāng qián. bīng bù shàng shū wáng xiàng gān, qǐng zhù dāng shí dāng bǎi dāng qiān sān děng dà qián, yòng lóng wén, lüè fǎng bái jīn sān pǐn zhī zhì, yú shì liǎng jīng jiē zhù dà qián. hòu yǒu yán dà qián zhī bì zhě, zhào liǎng jīng tíng zhù dà qián, shōu dà qián fā jú gǎi zhù. dàng shì shí, kāi jú biàn tiān xià, zhòng kè qián xī.
天启元年铸泰昌钱。兵部尚书王象乾,请铸当十、当百、当千三等大钱,用龙文,略仿白金三品之制,於是两京皆铸大钱。后有言大钱之弊者,诏两京停铸大钱,收大钱发局改铸。当是时,开局遍天下,重课钱息。
chóng zhēn yuán nián, nán jīng zhù běn qī wàn jiǔ qiān yú liǎng, huò xī yín sān wàn jiǔ qiān yǒu qí hù bù zhù qián huò xī yín èr wàn liù qiān yǒu qí. qí suǒ zhù qián, jiē yǐ wǔ shí wǔ wén dāng yín yī qián, jì xī qǔ yíng, gōng jiàng zhī péi bǔ, xíng shǐ zhī zhé yuè, bù kān mìng yǐ. bǎo quán jú tóng běn sì shí wàn liǎng, jiù lì qián chéng huán běn tài cāng, cì nián zài jiè, zhì shì lìng yǒng zuò zhù běn. sān nián, yù shǐ náo jīng yán:" zhù qián kāi jú, běn tōng xíng tiān xià, jīn nǎi kǔ yú wú xī, xuán kāi xuán bà, zì nán běi liǎng jú wài, jǐn cún hú guǎng shǎn xī sì chuān yún nán jí xuān mì èr zhèn. ér suǒ zhù zhī xī, bù jìn guī cháo tíng, fù kǔ wú zhù běn, gài yǐ mǎi tóng ér fēi cǎi tóng yě. qǐ zūn hóng wǔ chū jí yǒng lè jiǔ nián jiā jìng liù nián lì, qiǎn guān gè shěng zhù qián, cǎi tóng yú chǎn tóng zhī dì, zhì guān lì zhù bīng, fǎng yín kuàng fǎ, shí qǔ qí sān. tóng shān zhī lì, cháo tíng shàn zhī, xiǎo mín suǒ cǎi, réng yǔ zhí yǐ shì." dì cóng zhī. shì shí zhù chǎng bìng kāi, yòng tóng yì duō, tóng zhì yì shǎo. nán jīng hù bù shàng shū zhèng sān jùn qǐng zhuān guān mǎi tóng. hù bù yì yuán jí chǎn tóng zhī rén zhù zhèn yuǎn jīng cháng tóng qiān huì jí chù, suǒ wèi cǎi tóng yú chǎn tóng zhī dì yě. dì jù cóng zhī. jì, yòu cǎi jiàng mèng yuán qǔ wén xǐ zhū zhōu xiàn tóng qiān. jīng zhōu chōu fēn zhǔ shì zhū dà shòu yán:" jīng zhōu shàng jiē qián shǔ, xià lián jiāng guǎng, shāng fàn tóng qiān bì jí, yī nián kě yǐ sì zhù. sì zhù zhī xī, liǎng bèi yú nán, sān bèi yú běi." yīn chén pián yí sì shì, jí mìng dà shòu zhuān dū zhī. suì dìng qián shì, měi wén zhòng yī qián, měi qiān zhí yín yī liǎng. nán dōu qián qīng bó, lǚ zhǐ yán chì, nǎi dìng měi wén zhòng bā fēn. chū, jiā jìng qián zuì gōng, lóng wàn qián jiā zhòng bàn zhū, zì qǐ zhēn xīn zhù chū, jiù qián xī qì zhì. rán rì yǐ è báo, dà bàn zá qiān shā, bǎi bù yíng cùn, zuó zhì zhé pò suì. mò nián chì zhù dāng wǔ qián, bù jí zhù ér míng wáng.
崇祯元年,南京铸本七万九千馀两,获息银三万九千有奇;户部铸钱获息银二万六千有奇。其所铸钱,皆以五十五文当银一钱,计息取盈,工匠之赔补,行使之折阅,不堪命矣。宝泉局铜本四十万两,旧例钱成还本太仓,次年再借,至是令永作铸本。三年,御史铙京言:“铸钱开局,本通行天下,今乃苦於无息,旋开旋罢,自南北两局外,仅存湖广、陕西、四川、云南及宣、密二镇。而所铸之息,不尽归朝廷,复苦无铸本,盖以买铜而非采铜也。乞遵洪武初及永乐九年、嘉靖六年例,遣官各省铸钱,采铜於产铜之地,置官吏驻兵,仿银矿法,十取其三。铜山之利,朝廷擅之,小民所采,仍予直以市。”帝从之。是时铸厂并开,用铜益多,铜至益少。南京户部尚书郑三俊请专官买铜。户部议原籍产铜之人驻镇远、荆、常铜铅会集处,所谓采铜於产铜之地也。帝俱从之。既,又采绛、孟、垣曲、闻喜诸州县铜铅。荆州抽分主事朱大受言:“荆州上接黔、蜀,下联江、广,商贩铜铅毕集,一年可以四铸。四铸之息,两倍於南,三倍於北。”因陈便宜四事,即命大受专督之。遂定钱式,每文重一钱,每千直银一两。南都钱轻薄,屡旨严饬,乃定每文重八分。初,嘉靖钱最工,隆、万钱加重半铢,自启、祯新铸出,旧钱悉弃置。然日以恶薄,大半杂铅砂,百不盈寸,捽掷辄破碎。末年敕铸当五钱,不及铸而明亡。
chū zhì, lì dài qián yǔ zhì qián tōng xíng. zì shén zōng chū, cóng qiān dōu yù shǐ páng shàng péng yì, gǔ qián zhǐ xǔ xíng mín jiān, shū shuì shú zuì jù yòng zhì qián. qǐ zhēn shí guǎng zhù qián, shǐ kuò gǔ qián yǐ chōng fèi tóng, mín jiān shì yì yì bìn bù yòng yǐ. zhuāng liè dì chū jí wèi, yù píng tái zhào duì, jǐ shì zhōng huáng chéng hào shū yǒu xiāo gǔ qián zhī yǔ. dà xué shì liú hóng xùn yán:" běi fāng jiē yòng gǔ qián, ruò zhòu fèi zhī, yú mín bù biàn." dì yǐ wéi rán. jì ér yǐ yù shǐ wáng xiè yán, shōu xiāo jiù qián, dàn xíng xīn qián, yú shì gǔ qián xiāo huǐ dùn jǐn. gài zì suí shì jǐn xiāo gǔ qián, zhì shì fán zài jiàn yún.
初制,历代钱与制钱通行。自神宗初,从佥都御史庞尚鹏议,古钱止许行民间,输税赎罪俱用制钱。启、祯时广铸钱,始括古钱以充废铜,民间市易亦摈不用矣。庄烈帝初即位,御平台召对,给事中黄承昊疏有销古钱之语。大学士刘鸿训言:“北方皆用古钱,若骤废之,於民不便。”帝以为然。既而以御史王燮言,收销旧钱,但行新钱,於是古钱销毁顿尽。盖自隋世尽销古钱,至是凡再见云。
chāo fǎ zì hóng zhèng jiān fèi, tiān qǐ shí, jǐ shì zhōng huì shì yáng fù qǐng zào xíng. chóng zhēn mò, yǒu jiǎng chén zhě shēn qí shuō, zhuó wèi hù bù sī wù. ní yuán lù fāng zhǎng bù shì, lì zhǔ zhī, rán zhōng bù kě xíng ér zhǐ.
钞法自弘、正间废,天启时,给事中惠世扬复请造行。崇祯末,有蒋臣者申其说,擢为户部司务。倪元璐方掌部事,力主之,然终不可行而止。
kēng yě zhī kè, jīn yín tóng tiě qiān gǒng zhū shā qīng lǜ, ér jīn yín kuàng zuì wéi mín hài. xú dá xià shān dōng, jìn chén qǐng kāi yín chǎng. tài zǔ wèi yín chǎng zhī bì, lì yú guān zhě shǎo, sǔn yú mín zhě duō, bù kě kāi. qí hòu yǒu qǐng kāi shǎn zhōu yín kuàng zhě, dì yuē:" tǔ dì suǒ chǎn, yǒu shí ér qióng. suì kè chéng é, zhēng yín wú yǐ. yán lì zhī chén, jiē qiāng mín zhī zéi yě." lín zī chéng qǐ fā shān hǎi zhī cáng yǐ tōng bǎo lù, dì chù zhī. chéng zǔ chì hé chí mín yán cǎi kuàng zhě. rén xuān réng shì jìn zhǐ, tián pān yú kēng dòng, bà sōng xiàn bái ní gōu fā kuàng. rán fú jiàn yóu xī xiàn yín píng shān yín chǎng jú lú yě sì shí èr zuò, shǐ yú hóng wǔ shí jiǔ nián. zhè jiāng wēn chù lí shuǐ píng yáng děng qī xiàn, yì yǒu chǎng jú. suì kè jiē èr qiān yú liǎng.
坑冶之课,金银、铜铁、铅汞、朱砂、青绿,而金银矿最为民害。徐达下山东,近臣请开银场。太祖谓银场之弊,利於官者少,损於民者多,不可开。其后有请开陕州银矿者,帝曰:“土地所产,有时而穷。岁课成额,徵银无已。言利之臣,皆戕民之贼也。”临淄丞乞发山海之藏以通宝路,帝黜之。成祖斥河池民言采矿者。仁、宣仍世禁止,填番禺坑洞,罢嵩县白泥沟发矿。然福建尤溪县银屏山银场局炉冶四十二座,始於洪武十九年。浙江温、处、丽水、平阳等七县,亦有场局。岁课皆二千馀两。
yǒng lè jiān, kāi shǎn xī shāng xiàn fèng huáng shān yín kēng bā suǒ. qiǎn guān hú guǎng guì zhōu cǎi bàn jīn yín kè, fù qiǎn zhōng guān yù shǐ wǎng hé zhī. yòu kāi fú jiàn pǔ chéng xiàn mǎ ān děng kēng sān suǒ, shè guì zhōu tài píng xī jiāo zhǐ xuān guāng zhèn jīn chǎng jú, gé róng xī yín chǎng jú, yún nán dà lǐ yín yě. qí bù chǎn jīn yín zhě, yì lǚ yǒu gé bà. ér fú jiàn suì é zēng zhì sān wàn yú liǎng, zhè jiāng zēng zhì bā wàn yú. xuān zōng chū, pō jiǎn fú jiàn kè, qí hòu zēng zhì sì wàn yú, ér zhè jiāng yì zēng zhì jiǔ wàn yú. yīng zōng xià zhào fēng kēng xué, chè zhá bàn guān, mín dà sū xī, ér suì é wèi chú. suì bàn, jiē hóng wǔ jiù é yě. zhá bàn zhě, yǒng xuān suǒ xīn zēng yě. jì ér jìn gé yǒng jiān. jiān mín sī kāi kēng xué xiāng shā shāng, yán jìn bù néng zhǐ. xià zhào yòu zhī, bù quān. yán zhě fù qǐng kāi yín chǎng, zé lì guī yú shàng, ér dào wú suǒ róng. nǎi mìng shì láng wáng zhì wǎng jīng lǐ, dìng suì kè, fú jiàn yín èr wàn yú, zhè jiāng bèi zhī. yòu fēn qiǎn yù shǐ cáo xiáng féng jié tí dū, gōng yì guò gōng shuì, mín kùn ér dào yù zhòng. dèng mào qī yè zōng liú zhī tú liú dú zhè mǐn, jiǔ zhī shǐ dìng. jǐng dì cháng fēng bì, xuán yǐ dào kuàng zhě duō, bīng bù shàng shū sūn yuán zhēn qǐng kāi zhè jiāng yín chǎng, yīn bìng kāi fú jiàn, mìng zhòng guān dài xì bǎo tí dū zhī. tiān shùn sì nián mìng zhòng guān luó yǒng zhī zhè jiāng, luó guī zhī yún nán, féng ràng zhī fú jiàn, hé néng zhī sì chuān. kè é zhè mǐn dà lüè rú jiù, yún nán shí wàn liǎng yǒu qí, sì chuān wàn sān qiān yǒu qí, zǒng shí bā wàn sān qiān yǒu qí. chéng huà zhōng, kāi hú guǎng jīn chǎng, wǔ líng děng shí èr xiàn fán èr shí yī chǎng, suì yì mín fū wǔ shí wǔ wàn, sǐ zhě wú suàn, dé jīn jǐn sān shí wǔ liǎng, yú shì fù bì. ér zhè jiāng yín kuàng yǐ quē é liàng jiǎn, yún nán lǚ kāi lǚ tíng.
永乐间,开陕西商县凤皇山银坑八所。遣官湖广、贵州采办金银课,复遣中官、御史往核之。又开福建浦城县马鞍等坑三所,设贵州太平溪、交址宣光镇金场局,葛容溪银场局,云南大理银冶。其不产金银者,亦屡有革罢。而福建岁额增至三万馀两,浙江增至八万馀。宣宗初,颇减福建课,其后增至四万馀,而浙江亦增至九万馀。英宗下诏封坑穴,撤闸办官,民大苏息,而岁额未除。岁办,皆洪武旧额也。闸办者,永、宣所新增也。既而禁革永煎。奸民私开坑穴相杀伤,严禁不能止。下诏宥之,不悛。言者复请开银场,则利归於上,而盗无所容。乃命侍郎王质往经理,定岁课,福建银二万馀,浙江倍之。又分遣御史曹祥、冯杰提督,供亿过公税,民困而盗愈众。邓茂七、叶宗留之徒流毒浙、闽,久之始定。景帝尝封闭,旋以盗矿者多,兵部尚书孙原贞请开浙江银场,因并开福建,命中官戴细保提督之。天顺四年命中官罗永之浙江,罗珪之云南,冯让之福建,何能之四川。课额浙、闽大略如旧,云南十万两有奇,四川万三千有奇,总十八万三千有奇。成化中,开湖广金场,武陵等十二县凡二十一场,岁役民夫五十五万,死者无算,得金仅三十五两,於是复闭。而浙江银矿以缺额量减,云南屡开屡停。
hóng zhì yuán nián shǐ jiǎn yún nán èr wàn liǎng, wēn chù wàn liǎng yú, bà pǔ chéng fèi kēng yín yě. zhì shí sān nián, yún nán xún fǔ lǐ shì shí yán:" yún nán jiǔ yín chǎng, sì chǎng kuàng mài jiǔ jué, qǐ miǎn qí kè." bào kě. sì chuān shān dōng kuàng xué yì xiān hòu fēng bì. wǔ zōng chū, cóng zhōng guān qín wén děng zòu, fù kāi zhè mǐn yín kuàng. jì ér zhè jiāng shǒu chén yán kuàng mài yǐ jué, nǎi lìng suì jìn yín èr wàn liǎng, liú jǐn zhū nǎi zhǐ. shì zōng chū, bì dà lǐ kuàng chǎng. qí hòu jì yù qí jìn chuān diān suǒ zài jìn kuàng shā jīn yín, fù yì kāi cǎi, yǐ zhù dà gōng. jì huò yù wàng yù kuàng yín, dì yù gé chén guǎng kāi cǎi. hù bù shàng shū fāng dùn děng qǐng lìng sì chuān shān dōng hé nán fǔ àn yán dū suǒ shǔ, yī yī sōu fǎng, yǐ chēng tiān dì jiàng xiáng zhī yì. yú shì gōng sī jiāo wù kuàng lì, ér zhè jiāng jiāng xī dào kuàng zhě qiě jié huī níng, tiān xià jiàn duō shì yǐ.
弘治元年始减云南二万两,温、处万两馀,罢浦城废坑银冶。至十三年,云南巡抚李士实言:“云南九银场,四场矿脉久绝,乞免其课。”报可。四川、山东矿穴亦先后封闭。武宗初,从中官秦文等奏,复开浙、闽银矿。既而浙江守臣言矿脉已绝,乃令岁进银二万两,刘瑾诛乃止。世宗初,闭大理矿场。其后蓟、豫、齐、晋、川、滇所在进矿砂金银,复议开采,以助大工。既获玉旺峪矿银,帝谕阁臣广开采。户部尚书方钝等请令四川、山东、河南抚按严督所属,一一搜访,以称天地降祥之意。於是公私交鹜矿利,而浙江、江西盗矿者且劫徽、宁,天下渐多事矣。
lóng qìng chū, bà jì zhèn kāi cǎi. nán zhōng zhū kuàng shān, yì lè shí jìn zhǐ. wàn lì shí èr nián, jiān mín lǚ yǐ kuàng lì zhōng shàng xīn. zhū chén lì chén qí bì. dì suī cóng zhī, yì yàng yàng. èr shí sì nián, zhāng wèi bǐng zhèng, qián wèi qiān hù zhòng chūn qǐng kāi kuàng, wèi bù néng zhǐ. kāi cǎi zhī duān qǐ, fèi biàn bái wàng xiàn kuàng dòng zhě rì zhì, yú shì wú dì bù kāi. zhōng shǐ sì chū: chāng píng zé wáng zhōng, zhēn bǎo jì yǒng fáng shān wèi zhōu zé wáng hǔ, chāng lí zé tián jìn, hé nán zhī kāi fēng zhāng dé wèi huī huái qìng yè xiàn xìn yáng zé lǔ kūn, shān dōng zhī jǐ nán qīng zhōu jǐ níng yí zhōu téng fèi péng lái fú shān lóu xiá zhāo yuǎn wén dēng zé chén zēng, shān xī zhī tài yuán píng yáng lù ān zé zhāng zhōng, nán zhí zhī níng guó chí zhōu zé hǎo lóng liú cháo yòng, hú guǎng zhī dé ān zé chén fèng, zhè jiāng zhī háng yán jīn qú xiào fēng zhū jì zé cáo jīn, hòu dài yǐ liú zhōng, shǎn xī zhī xī ān zé zhào jiàn zhào qīn, sì chuān zé qiū chéng yún, liáo dōng zé gāo huái, guǎng dōng zé lǐ jìng, guǎng xī zé shěn yǒng shòu, jiāng xī zé pān xiāng, fú jiàn zé gāo cǎi, yún nán zé yáng róng. jiē gěi yǐ guān fáng, bìng xié yuán zòu guān wǎng. kuàng mài wēi xì wú suǒ de, lēi mín cháng zhī. ér jiān rén jiǎ kāi cǎi zhī míng, chéng chuán héng suǒ mín cái, líng lì zhōu xiàn. yǒu sī xù mín zhě, zuì yǐ zǔ náo, dǎi wèn bà chù. shí zhōng guān duō bào héng, ér chén fèng yóu shén. fù jiā jù zú zé wū yǐ dào kuàng, liáng tián měi zhái zé zhǐ yǐ wéi xià yǒu kuàng mài, lǜ yì wéi bǔ, rǔ jí fù nǚ, shèn zhì duàn rén shǒu zú tóu zhī jiāng, qí kù nüè rú cǐ. dì zòng bù wèn. zì èr shí wǔ nián zhì sān shí sān nián, zhū dāng suǒ jìn kuàng shuì yín jǐ jí sān bǎi wàn liǎng, qún xiǎo jí shì zhū suǒ, bù chì bèi xǐ, mín bù liáo shēng. shān xī xún fǔ wèi yǔn zhēn shàng yán:" fāng jīn shuǐ hàn gào zāi, tiān míng dì zhèn, xīng liú qì shè, sì fāng rì bào. zhōng wài jūn xìng, bǎi xìng kùn bì. ér shì lì xiǎo rén, jiè kāi cǎi yǐ sì tāo tiè. tǎng xìn yóu zhōng zuò, zé kuàng fū rǒng yì wèi huò yóu liè. zhì shì ér hòu, qiú tóu zhū dǐ bì zhī shuō yòng zhī wǎn yǐ." hé nán xún àn yáo sī rén yì yán:" kāi cǎi zhī bì, dà kě lǜ zhě yǒu bā. kuàng dào shào jù, yì yú zhào luàn, yī yě. kuàng tóu lèi jí, shì chéng tǔ bēng, èr yě. kuàng fū cán hài, bī pò liú wáng, sān yě. gù mín liáng quē, jī è zào hū, sì yě. kuàng dòng biàn kāi, wú yì làng fèi, wǔ yě. kuàng shā yín shǎo, qiáng kē mín mǎi, liù yě. mín jiē kāi kuàng, nóng sāng shī yè, qī yě. zòu guān qiáng hèng, yín xíng jī biàn, bā yě. jīn kuàng tóu yǐ péi lèi sǐ, píng mín yǐ bī mǎi sǐ, kuàng fū yǐ qīng yā sǐ, yǐ zhēng dòu sǐ. jí jīn bù zhǐ, suī qīng fǔ kù zhī cáng, jié tiān xià zhī lì, yì wú jì yú cún wáng yǐ." shū rù, jiē bù xǐng. shí zhě yǐ wéi míng wáng gài zhào yú cǐ.
隆庆初,罢蓟镇开采。南中诸矿山,亦勒石禁止。万历十二年,奸民屡以矿利中上心。诸臣力陈其弊。帝虽从之,意怏怏。二十四年,张位秉政,前卫千户仲春请开矿,位不能止。开采之端启,废弁白望献矿峒者日至,於是无地不开。中使四出:昌平则王忠,真、保、蓟、永、房山、蔚州则王虎,昌黎则田进,河南之开封、彰德、卫辉、怀庆、叶县、信阳则鲁坤,山东之济南、青州、济宁、沂州、滕、费、蓬莱、福山、楼霞、招远、文登则陈增,山西之太原、平阳、潞安则张忠,南直之宁国、池州则郝隆、刘朝用,湖广之德安则陈奉,浙江之杭、严、金、衢、孝丰、诸暨则曹金,后代以刘忠,陕西之西安则赵鉴、赵钦,四川则丘乘云,辽东则高淮,广东则李敬,广西则沈永寿,江西则潘相,福建则高寀,云南则杨荣。皆给以关防,并偕原奏官往。矿脉微细无所得,勒民偿之。而奸人假开采之名,乘传横索民财,陵轹州县。有司恤民者,罪以阻挠,逮问罢黜。时中官多暴横,而陈奉尤甚。富家钜族则诬以盗矿,良田美宅则指以为下有矿脉,率役围捕,辱及妇女,甚至断人手足投之江,其酷虐如此。帝纵不问。自二十五年至三十三年,诸珰所进矿税银几及三百万两,群小藉势诛索,不啻倍蓰,民不聊生。山西巡抚魏允贞上言:“方今水旱告灾,天鸣地震,星流气射,四方日报。中外军兴,百姓困敝。而嗜利小人,借开采以肆饕餮。倘衅由中作,则矿夫冗役为祸尤烈。至是而后,求投珠抵璧之说用之晚矣。”河南巡按姚思仁亦言:“开采之弊,大可虑者有八。矿盗哨聚,易於召乱,一也。矿头累极,势成土崩,二也。矿夫残害,逼迫流亡,三也。雇民粮缺,饥饿噪呼,四也。矿洞遍开,无益浪费,五也。矿砂银少,强科民买,六也。民皆开矿,农桑失业,七也。奏官强横,淫刑激变,八也。今矿头以赔累死,平民以逼买死,矿夫以倾压死,以争斗死。及今不止,虽倾府库之藏,竭天下之力,亦无济於存亡矣。”疏入,皆不省。识者以为明亡盖兆於此。
tiě yě suǒ, hóng wǔ liù nián zhì. jiāng xī jìn xián xīn yù fēn yí, hú guǎng xīng guó huáng méi, shān dōng lái wú, guǎng dōng yáng shān, shǎn xī gǒng chāng, shān xī jí zhōu èr, tài yuán zé lù gè yī, fán shí sān suǒ, suì shū tiě qī bǎi sì shí liù wàn yú jīn. hé nán sì chuān yì yǒu tiě yě. shí èr nián yì yǐ chá líng. shí wǔ nián, guǎng píng lì wáng yǔn dào yán:" cí zhōu chǎn tiě, yuán shí zhì guān, suì shōu bǎi yú wàn jīn, qǐng rú jiù." dì yǐ mín shēng fǔ dìng, fù shè bì zhòng rǎo, zhàng ér liú zhī hǎi wài. shí bā nián bà gè bù zhèng sī tiě yě. jì ér gōng bù yán:" shān xī jiāo chéng chǎn yún zǐ tiě, jiù gòng shí wàn jīn, shàn zhì bīng qì, tā chǔ wú yǒu." nǎi fù shè. yǐ ér wǔ chāng jí zhōu yǐ cì fù yān. mò nián, yǐ gōng bù yán, fù jǐn kāi, lìng mín dé zì cǎi liàn, měi sān shí fēn qǔ qí èr. yǒng lè shí, shè sì chuān lóng zhōu liáo dōng dū sī sān wàn wèi tiě yě. jǐng dì shí, bàn shì lì qǐng fù shǎn xī níng yuǎn tiě kuàng, gōng bù hé qí wéi fǎ, xià yù. jǐ shì zhōng zhāng wén zhì yǐ wéi bù yí sāi yán lù, nǎi shì zhī. hóng zhì shí qī nián, guǎng dōng guī shàn xiàn qǐng kāi tiě yě, yǒu sī kè wài suǒ lù, táng dà bìn děng yīn zuò luàn, dōu yù shǐ liú dà xià tǎo píng zhī. zhèng dé shí sì nián, guǎng zhōu zhì tiě chǎng, yǐ yán kè tí jǔ sī lǐng zhī, jìn sī fàn rú yán fǎ. jiā jìng sān shí sì nián kāi jiàn níng yán píng zhū fǔ tiě yě. lóng wàn yǐ hòu, lǜ yīn jiù zhì, wèi cháng tè kāi yún.
铁冶所,洪武六年置。江西进贤、新喻、分宜,湖广兴国、黄梅,山东莱芜,广东阳山,陕西巩昌,山西吉州二,太原、泽、潞各一,凡十三所,岁输铁七百四十六万馀斤。河南、四川亦有铁冶。十二年益以茶陵。十五年,广平吏王允道言:“磁州产铁,元时置官,岁收百馀万斤,请如旧。”帝以民生甫定,复设必重扰,杖而流之海外。十八年罢各布政司铁冶。既而工部言:“山西交城产云子铁,旧贡十万斤,缮治兵器,他处无有。”乃复设。已而武昌、吉州以次复焉。末年,以工部言,复尽开,令民得自采炼,每三十分取其二。永乐时,设四川龙州、辽东都司三万卫铁冶。景帝时,办事吏请复陕西、宁远铁矿,工部劾其违法,下狱。给事中张文质以为不宜塞言路,乃释之。弘治十七年,广东归善县请开铁冶,有司课外索赂,唐大鬓等因作乱,都御史刘大夏讨平之。正德十四年,广州置铁厂,以盐课提举司领之,禁私贩如盐法。嘉靖三十四年开建宁、延平诸府铁冶。隆、万以后,率因旧制,未尝特开云。
tóng chǎng, míng chū, wéi jiāng xī dé xīng yán shān. qí hòu sì chuān liáng shān, shān xī wǔ tái, shǎn xī níng qiāng lüè yáng jí yún nán jiē cǎi shuǐ yín qīng lǜ. tài zǔ shí, lián zhōu xún jiǎn yán:" jiē zhōu jiè xī róng, yǒu shuǐ yín kēng yě jí qīng lǜ zǐ ní, yuàn dé bīng qǔ qí dì." dì bù xǔ. wéi guì zhōu dà wàn shān cháng guān sī yǒu shuǐ yín zhū shā chǎng jú, ér sì chuān dōng chuān fǔ huì chuān wèi shān chǎn qīng lǜ yín tóng, yǐ yǔ wài fān jiē jìng, yú jūn mín qián qǔ shēng shì, tè jìn chì zhī. chéng huà shí qī nián fēng bì yún nán lù nán zhōu tóng kēng. hóng zhì shí bā nián cái gé bǎn chǎng kēng shuǐ yín chǎng jú. zhèng dé jiǔ nián, jūn shì zhōu dá qǐng kāi yún nán zhū yín kuàng, yīn jí tóng xī qīng lǜ. zhào kě, suì cì dì kāi cǎi. jiā jìng lóng wàn jiān, yīn gǔ zhù, lǚ kāi yún nán zhū chù tóng chǎng, jiǔ zhī suǒ huò jiàn shǎo. chóng zhēn shí, suì kuò gǔ qián yǐ gōng lú yě yān. guān shì zhī zhēng, sòng yuán pō fán suǒ. míng chū wù jiǎn yuē, qí hòu zēng zhì jiàn duō, xíng jī jū yù, suǒ guò suǒ zhǐ gè yǒu shuì. qí míng wù jiàn xī bǎng yú guān shǔ, àn ér zhēng zhī, wéi nóng jù shū jí jí tā bù yù yú shì zhě wù suàn, yìng zhēng ér cáng nì zhě méi qí bàn. mǎi mài tián zhái tóu pǐ bì tóu shuì, qì běn bié nà zhǐ jià. fán nà shuì dì, zhì diàn lì, shū suǒ zhǐ shāng shì míng wù shù. guān sī yǒu dōu shuì, yǒu xuān kè, yǒu sī, yǒu jú, yǒu fèn sī, yǒu chōu fēn chǎng jú, yǒu hé pō suǒ. suǒ shōu shuì kè, yǒu běn shǎi, yǒu zhé sè. shuì kè sī jú, jīng chéng zhū mén jí gè fǔ zhōu xiàn shì jí duō yǒu zhī, fán sì bǎi yú suǒ. qí hòu yǐ cì cái bìng shí zhī qī. chōu fēn zài nán jīng zhě, yuē lóng jiāng dà shèng gǎng zài běi jīng zhě, yuē tōng zhōu bái hé lú gōu tōng jī guǎng jī zài wài zhě, yuē zhēn dìng háng zhōu jīng zhōu tài píng lán zhōu guǎng níng. yòu lìng jūn wèi zì shè chǎng fēn, shōu zhù chái xīn. hé pō suǒ wéi dà hé yǐ nán yǒu zhī, hé běi zhǐ yán shān xiàn.
铜场,明初,惟江西德兴、铅山。其后四川梁山,山西五台,陕西宁羌、略阳及云南皆采水银、青绿。太祖时,廉州巡检言:“阶州界西戎,有水银坑冶及青绿、紫泥,愿得兵取其地。”帝不许。惟贵州大万山长官司有水银、朱砂场局,而四川东川府会川卫山产青绿、银、铜,以与外番接境,虞军民潜取生事,特禁饬之。成化十七年封闭云南路南州铜坑。弘治十八年裁革板场坑水银场局。正德九年,军士周达请开云南诸银矿,因及铜、锡、青绿。诏可,遂次第开采。嘉靖、隆、万间,因鼓铸,屡开云南诸处铜场,久之所获渐少。崇祯时,遂括古钱以供炉冶焉。关市之征,宋、元颇繁琐。明初务简约,其后增置渐多,行赍居鬻,所过所止各有税。其名物件析榜於官署,按而征之,惟农具、书籍及他不鬻於市者勿算,应征而藏匿者没其半。买卖田宅头匹必投税,契本别纳纸价。凡纳税地,置店历,书所止商氏名物数。官司有都税,有宣课,有司,有局,有分司,有抽分场局,有河泊所。所收税课,有本色,有折色。税课司局,京城诸门及各府州县市集多有之,凡四百馀所。其后以次裁并十之七。抽分在南京者,曰龙江、大胜港;在北京者,曰通州、白河、卢沟、通积、广积;在外者,曰真定、杭州、荆州、太平、兰州、广宁。又令军卫自设场分,收贮柴薪。河泊所惟大河以南有之,河北止盐山县。
fán shuì kè, zhēng shāng gū wù huò chōu fēn, kē zhú mù chái xīn hé pō, qǔ yú kè. yòu yǒu mén tān kè chāo, lǐng yú yǒu sī. tài zǔ chū, zhēng jiǔ cù zhī shuì, shōu guān diàn qián. jí wú wáng wèi, jiǎn shōu guān diàn qián, gǎi zài jīng guān diàn wèi xuān kè sī, fǔ xiàn guān diàn wèi tōng kè sī.
凡税课,徵商估物货;抽分,科竹木柴薪;河泊,取鱼课。又有门摊课钞,领於有司。太祖初,征酒醋之税,收官店钱。即吴王位,减收官店钱,改在京官店为宣课司,府县官店为通课司。
fán shāng shuì, sān shí ér qǔ yī, guò zhě yǐ wéi lìng lùn. hóng wǔ chū, mìng zài jīng bīng mǎ zhǐ huī lǐng shì sī, měi sān rì yī jiào kān jiē shì dù liàng quán héng, jī yá kuài wù jià zài wài, chéng mén bīng mǎ, yì lìng jiān lǐng shì sī. zhāng dé shuì kè sī, shuì jí shū guǒ yǐn shí xù mù zhū wù. dì wén ér chù zhī. shān xī píng yáo zhǔ bù chéng lè zhì mǎn lái zhāo, shàng qí kǎo yuē" néng huī bàn shāng shuì". dì yuē:" shuì yǒu dìng é, ruò yǐ huī bàn wèi néng, shì bō xuē xià mín, shī lì zhí yě. zhōu kǎo fēi shì." mìng lì bù yí wén yǐ xùn. shí nián, hù bù zòu:" tiān xià shuì kè sī jú, zhēng shāng bù rú é zhě bǎi qī shí bā chù. suì qiǎn zhōng guān guó zǐ shēng jí bù wěi guān gè yī rén hé shí, lì wèi dìng é. shí sān nián, lì bù yán:" shuì kè sī jú suì shōu é mǐ bù jí wǔ bǎi shí zhě, fán sān bǎi liù shí sì chù, yí bà zhī." bào kě. hú wéi yōng fú zhū, dì yù hù bù yuē:" nǎng zhě jiān chén jù liǎn, shuì jí xiān xī, zhèn shén chǐ yān. zì jīn jūn mín jià qǔ sàng jì zhī wù, zhōu chē sī bù zhī lèi, jiē wù shuì." bà tiān xià chōu fēn zhú mù chǎng. míng nián lìng yǐ yě shòu pí shū yú kè, zhì qiú yǐ gěi biān zú.
凡商税,三十而取一,过者以违令论。洪武初,命在京兵马指挥领市司,每三日一校勘街市度量权衡,稽牙侩物价;在外,城门兵马,亦令兼领市司。彰德税课司,税及蔬果、饮食、畜牧诸物。帝闻而黜之。山西平遥主簿成乐秩满来朝,上其考曰“能恢办商税”。帝曰:“税有定额,若以恢办为能,是剥削下民,失吏职也。州考非是。”命吏部移文以讯。十年,户部奏:“天下税课司局,征商不如额者百七十八处。遂遣中官、国子生及部委官各一人核实,立为定额。十三年,吏部言:“税课司局岁收额米不及五百石者,凡三百六十四处,宜罢之。”报可。胡惟庸伏诛,帝谕户部曰:“曩者奸臣聚敛,税及纤悉,朕甚耻焉。自今军民嫁娶丧祭之物,舟车丝布之类,皆勿税。”罢天下抽分竹木场。明年令以野兽皮输鱼课,制裘以给边卒。
chū, jīng shī jūn mín jū shì jiē guān suǒ gěi, bǐ shě wú xì dì. shāng huò zhì, huò zhǐ yú zhōu, huò zhù chéng wài, zǎng kuài shàng xià qí jià, shāng rén bìng zhī. dì nǎi mìng yú sān shān zhū mén wài, bīn shuǐ wèi wū, míng tā fáng, yǐ zhù shāng huò.
初,京师军民居室皆官所给,比舍无隙地。商货至,或止於舟,或贮城外,驵侩上下其价,商人病之。帝乃命於三山诸门外,濒水为屋,名塌房,以贮商货。
yǒng lè chū dìng zhì, jià qǔ sàng jì shí jié lǐ wù zì zhī bù bó nóng qì shí pǐn jí mǎi jì shuì zhī wù chē chuán yùn jǐ huò wù yú shū zá guǒ fēi shì fàn zhě, jù miǎn shuì. zhǔn nán jīng lì, zhì jīng chéng guān diàn tā fáng. qī nián qiǎn yù shǐ jiàn shēng yú shōu kè chù què bàn kè chéng. èr shí yī nián, shān dōng xún àn chén jì yán:" huái ān jǐ níng dōng chāng lín qīng dé zhōu zhí gū, shāng fàn suǒ jù. jīn dōu běi píng, bǎi huò bèi wǎng shí. qí shāng shuì yí qiǎn rén jiān què yī nián, yǐ wéi dìng é." dì cóng zhī.
永乐初定制,嫁娶丧祭时节礼物、自织布帛、农器、食品及买既税之物、车船运己货物、鱼蔬杂果非市贩者,俱免税。准南京例,置京城官店塌房。七年遣御史、监生於收课处榷办课程。二十一年,山东巡按陈济言:“淮安、济宁、东昌、临清、德州、直沽,商贩所聚。今都北平,百货倍往时。其商税宜遣人监榷一年,以为定额。”帝从之。
hóng xī yuán nián zēng shì sì mén tān kè chāo. xuān dé sì nián, yǐ chāo fǎ bù tōng, yóu shāng jū huò bù shuì, yóu shì yú jīng shěng shāng gǔ còu jí dì shì zhèn diàn sì mén tān shuì kè, zēng jiù fán wǔ bèi. liǎng jīng shū guǒ yuán bù lùn guān sī zhǒng ér yù zhě, tā fáng kù fáng diàn shě jū shāng huò zhě, luó lǘ chē shòu gù zhuāng zài zhě, xī lìng nà chāo. wěi yù shǐ hù bù jǐn yī wèi bīng mǎ sī guān gè yī, yú chéng mén chá shōu. zhōu chuán shòu gù zhuāng zài zhě, jì suǒ zài liào duō guǎ lù jìn yuǎn nà chāo. chāo guān zhī shè zì cǐ shǐ. qí yǐ shì yǐn nì bù bào zhě, wù jǐn méi guān, réng zuì zhī. yú shì yǒu huǒ xiàn jǐ níng xú zhōu huái ān yáng zhōu shàng xīn hé hǔ shù jiǔ jiāng jīn shā zhōu lín qīng běi xīn zhū chāo guān, liàng zhōu dà xiǎo xiū guǎng ér chà qí é, wèi zhī chuán liào, bù shuì qí huò. wéi lín qīng běi xīn zé jiān shōu huò shuì, gè chà yù shǐ jí hù bù zhǔ shì jiān shōu. zì nán jīng zhì tōng zhōu, jīng huái ān jǐ níng xú zhōu lín qīng, měi chuán bǎi liào, nà chāo bǎi guàn. shì láng cáo hóng yán:" tā fáng yuè chāo wǔ bǎi guàn, liáng kǔ, yǒu yù zǐ nǚ shū kè zhě." dì lìng hé chú zhī. jí chāo fǎ tōng, jiǎn běi jīng shū dì kè chāo zhī bàn, chuán liào bǎi guàn zhě jiǎn zhì liù shí guàn.
洪熙元年增市肆门摊课钞。宣德四年,以钞法不通,由商居货不税,由是於京省商贾凑集地、市镇店肆门摊税课,增旧凡五倍。两京蔬果园不论官私种而鬻者,塌房、库房、店舍居商货者,骡驴车受雇装载者,悉令纳钞。委御史、户部、锦衣卫、兵马司官各一,於城门察收。舟船受雇装载者,计所载料多寡、路近远纳钞。钞关之设自此始。其倚势隐匿不报者,物尽没官,仍罪之。於是有漷县、济宁、徐州、淮安、扬州、上新河、浒墅、九江、金沙洲、临清、北新诸钞关,量舟大小修广而差其额,谓之船料,不税其货。惟临清、北新则兼收货税,各差御史及户部主事监收。自南京至通州,经淮安、济宁、徐州、临清,每船百料,纳钞百贯。侍郎曹弘言:“塌房月钞五百贯,良苦,有鬻子女输课者。”帝令核除之。及钞法通,减北京蔬地课钞之半,船料百贯者减至六十贯。
zhèng tǒng chū, zhào fán kè chéng mén tān, jù zūn hóng wǔ jiù é, bù dé jiè kǒu chāo fǎ wàng zēng. wèi jǐ, yǐ bīng bù shì láng yú qiān zòu, gé zhí shěng shuì kè sī jú, lǐng qí shuì yú yǒu sī bà jǐ níng xú zhōu jí nán jīng shàng xīn hé chuán liào chāo, yí huǒ xiàn chāo guān yú hé xī wù chuán liào dāng shū liù shí guàn zhě jiǎn wèi èr shí guàn. shāng mín chēng biàn. jiǔ nián, wáng zuǒ zhǎng hù bù, zhì zhāng yì mén guān fáng, shōu shāng shuì kè chāo, fù shè zhí shěng shuì kè sī guān, zhēng què jiàn fán yǐ. jǐng tài yuán nián, yú qiān bǐng guó, chuán liào jiǎn zhì shí wǔ guàn, jiǎn zhǎng jiā wān jí liáo yáng kè shuì zhī bàn. dà lǐ qīng xuē xuān xīn yán:" chōu fēn xīn tàn děng nì bù bào zhě, zhǔn bó shāng nì fān huò zuì, jǐn méi zhī, guò zhòng. qǐng dé bǐ nì shuì lǜ." dì cóng zhī. chéng huà qī nián zēng zhì wú hú jīng zhōu háng zhōu sān chù gōng bù guān. chū chōu fēn zhú mù, zhǐ qǔ chāo, qí hòu yì yǐ yín, zhì shì jiàn yì zhì shù wàn liǎng. xún qiǎn yù shǐ què shuì. xiào zōng chū, yù shǐ chén yáo yán:" chóng wén mén jiān shuì guān yǐ póu kè wèi néng, fēi guó tǐ." nǎi mìng kè huò wài, chē liàng wú dé sōu zǔ. yòu cóng jǐ shì zhōng wáng chǎng yán, qǔ huí wú hú jīng zhōu háng zhōu chōu fēn yù shǐ, yǐ fǔ zhōu zuǒ èr guān jiān shōu qí shuì. shí sān nián fù qiǎn yù shǐ. zhèng dé shí yī nián shǐ shōu tài shān bì xiá yuán jūn cí xiāng qián, cóng zhèn shǒu tài jiàn yán yě. shí èr nián, yù shǐ hú wén jìng qǐng gé xīn shè zhū chōu fēn chǎng. wèi yī nián, tài jiàn zhèng xǐ qǐng fù shè yú shùn dé guǎng píng. gōng bù shàng shū lǐ suì yī ā chí liǎng duān, héng zhēng zhī duān fù qǐ. xún mìng zhòng guān lǐ wén mǎ jùn zhī hú guǎng zhè jiāng chōu fēn chǎng, yǔ zhǔ shì zhōng fēn què shuì. shì zōng chū, chōu fēn zhōng guān jí jiāng xī fú jiàn guǎng dōng shuì kè sī jú duō suǒ cái gé, yòu gé zhēn dìng zhū fǔ chōu yìn mù zhí zhōng guān.
正统初,诏凡课程门摊,俱遵洪武旧额,不得藉口钞法妄增。未几,以兵部侍郎於谦奏,革直省税课司局,领其税於有司;罢济宁、徐州及南京上新河船料钞,移漷县钞关於河西务;船料当输六十贯者减为二十贯。商民称便。九年,王佐掌户部,置彰义门官房,收商税课钞,复设直省税课司官,征榷渐繁矣。景泰元年,於谦柄国,船料减至十五贯,减涨家湾及辽阳课税之半。大理卿薛瑄忻言:“抽分薪炭等匿不报者,准舶商匿番货罪,尽没之,过重。请得比匿税律。”帝从之。成化七年增置芜湖、荆州、杭州三处工部官。初抽分竹木,止取钞,其后易以银,至是渐益至数万两。寻遣御史榷税。孝宗初,御史陈瑶言:“崇文门监税官以掊克为能,非国体。”乃命客货外,车辆毋得搜阻。又从给事中王敞言,取回芜湖、荆州、杭州抽分御史,以府州佐贰官监收其税。十三年复遣御史。正德十一年始收泰山碧霞元君祠香钱,从镇守太监言也。十二年,御史胡文静请革新设诸抽分厂。未一年,太监郑玺请复设於顺德、广平。工部尚书李鐩依阿持两端,横征之端复起。寻命中官李文、马俊之湖广、浙江抽分厂,与主事中分榷税。世宗初,抽分中官及江西、福建、广东税课司局多所裁革,又革真定诸府抽印木植中官。
jīng chéng jiǔ mén zhī shuì, hóng zhì chū suì rù chāo liù shí liù wàn yú guàn, qián èr bǎi bā shí bā wàn yú wén, zhì mò nián, shù dà jiǎn. zì zhèng dé qī nián yǐ hòu, chāo zēng sì bèi, qián zēng sān shí wàn. jiā jìng sān nián, zhào rú hóng zhì chū nián lì, réng jiǎn qián sān shí wàn. zhí shěng guān shuì, chéng huà yǐ lái, zhé shōu yín, qí hòu fù shōu qián chāo. bā nián fù shōu yín, suì wèi dìng zhì. shǐ shí chāo guān gū chuán liào dìng shuì, jì ér yǐ gū liào nán hé, nǎi dù liáng tóu guǎng xiá wéi zhǔn, zì wǔ chǐ zhì sān zhàng liù chǐ yǒu chà. dì lìng yǐ chéng chǐ wéi xiàn, wù kē jī líng. tài jiàn lǐ néng qǐng yú shān hǎi guān què shāng shuì, xíng zhī shù nián, zhǔ shì wū yuè yán:" guǎng níng bā lǐ pù qián tún wèi jì yǒu què chǎng, bù yí zài què." bà zhī. qí hòu fù shān hǎi guān shuì, bà bā lǐ pù diàn qián. sì shí èr nián lìng gè guān suì é dìng shù zhī wài, yú ráo xī rù gōng tǎng. lóng qìng èr nián shǐ gěi chāo guān zhǔ shì guān fáng chì shū, xún lìng chāo guān qù fǔ jìn zhě, zhī fǔ shōu jiě qù fǔ yuǎn zhě, lìng zuǒ èr guān shōu zhù fǔ kù, jì jiě bù. zhǔ shì zhǎng hé shāng suǒ bào wù shù yǐ dìng shuì shù, shōu jiě wú yǒu suǒ yǔ.
京城九门之税,弘治初岁入钞六十六万馀贯,钱二百八十八万馀文,至末年,数大减。自正德七年以后,钞增四倍,钱增三十万。嘉靖三年,诏如弘治初年例,仍减钱三十万。直省关税,成化以来,折收银,其后复收钱钞。八年复收银,遂为定制。始时钞关估船料定税,既而以估料难核,乃度梁头广狭为准,自五尺至三丈六尺有差。帝令以成尺为限,勿科畸零。太监李能请於山海关榷商税,行之数年,主事邬阅言:“广宁八里铺前屯卫既有榷场,不宜再榷。”罢之。其后复山海关税,罢八里铺店钱。四十二年令各关岁额定数之外,馀饶悉入公帑。隆庆二年始给钞关主事关防敕书,寻令钞关去府近者,知府收解;去府远者,令佐贰官收贮府库,季解部。主事掌核商所报物数以定税数,收解无有所与。
shén zōng chū, lìng shāng huò jìn jīng zhě, hé xī wù gěi hóng dān, fù chóng wén mén bìng nà zhèng tiáo chuán sān shuì qí bù jìn jīng zhě, hé xī wù zhǐ shōu zhèng shuì, miǎn tiáo chuán èr shuì. wàn lì shí yī nián gé tiān xià sī shè wú míng shuì kè. rán zì lóng qìng yǐ lái, fán qiáo liáng dào lù guān jīn sī shàn chōu shuì, wǎng lì bìng mín, suī lèi zhào chá gé, bù néng qù yǐ. dài liǎng gōng sān diàn zāi, yíng jiàn fèi bù zī, shǐ kāi kuàng zēng shuì. ér tiān jīn diàn zū, guǎng zhōu zhū què, liǎng huái yú yán, jīng kǒu gòng yòng, zhè jiāng shì bó, chéng dū yán chá, chóng qìng míng mù, hú kǒu cháng jiāng chuán shuì, jīng zhōu diàn shuì, bǎo dǐ yú wěi jí mén tān shāng shuì yóu bù zá shuì, zhōng guān biàn tiān xià, fēi lǐng shuì jí lǐng kuàng, qū xié guān lì, wù juān xuē yān.
神宗初,令商货进京者,河西务给红单,赴崇文门并纳正、条、船三税;其不进京者,河西务止收正税,免条、船二税。万历十一年革天下私设无名税课。然自隆庆以来,凡桥梁、道路、关津私擅抽税,罔利病民,虽累诏察革,不能去矣。迨两宫三殿灾,营建费不赀,始开矿增税。而天津店租,广州珠榷,两淮馀盐,京口供用,浙江市舶,成都盐茶,重庆名木,湖口、长江船税,荆州店税,宝坻鱼苇及门摊商税、油布杂税,中官遍天下,非领税即领矿,驱胁官吏,务朘削焉。
què shuì zhī shǐ, zì èr shí liù nián qiān hù zhào chéng xūn zòu qǐng shǐ. qí hòu gāo cǎi yú jīng kǒu, jì lù yú yí zhēn, liú chéng yú zhè, lǐ fèng yú guǎng zhōu, chén fèng yú jīng zhōu, mǎ táng yú lín qīng, chén zēng yú dōng chāng, sūn lóng yú sū háng, lǔ kūn yú hé nán, sūn cháo yú shān xī, qiū chéng yún yú sì chuān, liáng yǒng yú shǎn xī, lǐ dào yú hú kǒu, wáng zhōng yú mì yún, zhāng yè yú lú gōu qiáo, shěn yǒng shòu yú guǎng xī, huò zhēng shì bó, huò zhēng diàn shuì, huò zhuān lǐng shuì wù, huò jiān lǐng kāi cǎi. jiān mín nà huì yú zhōng guān, zhé gěi zhǐ huī qiān hù zhá, yòng wèi zhǎo yá. shuǐ lù xíng shù shí lǐ, jí shù qí jiàn chǎng. shì shāng gǔ nuò zhě sì wèi rǎng duó, méi qí quán zī. fù dài xíng lǐ, yì bèi sōu suǒ. yòu lì tǔ shāng míng mù, qióng xiāng pì wù, mǐ yán jī shǐ, jiē lìng shū shuì. suǒ zhì shù jī mín biàn, dì lǜ bì bù wèn. zhū suǒ jìn shuì, huò chēng yí shuì, huò chēng jié shěng yín, huò chēng fá shú, huò chēng é wài yíng yú. yòu jiǎ mǎi bàn xiào shùn zhī míng, jīn zhū bǎo wán diāo pí míng mǎ, zá rán jìn fèng, dì yǐ wéi néng. shèn zhì shuì jiān liú chéng yīn zāi huāng qǐng zàn kuān shāng shuì, zhōng zhǐ réng zhēng kè sì wàn, qí shì lì rú cǐ. sān shí sān nián shǐ zhào bà cǎi kuàng, yǐ shuì wù guī yǒu sī, ér shuì shǐ bù chè. lǐ dào guǐ chēng yǒu sī gù què, qǐ rú jiù biàn. dì jù cóng zhī. yòu tīng fú fǔ chéng fèng xiè wén quán yán, shè guān diàn yú chóng wén mén wài, yǐ gōng fú dǐ. hù bù shàng shū zhào shì qīng lǚ shū, bù tīng. shì qīng yòu yán:" chóng wén mén hé xī wù lín qīng jiǔ jiāng hǔ shù yáng zhōu běi xīn huái ān gè chāo guān, suì zhēng běn zhé yuē sān shí èr wàn wǔ qiān yú liǎng, wàn lì èr shí wǔ nián zēng yín bā wàn èr qiān liǎng, cǐ dìng é yě. nǎi èr shí qī nián yǐ hòu, lì suì jiǎn suō, zhì èr shí jiǔ nián zǒng jiě èr shí liù wàn liù qiān yú liǎng. jiū jué suǒ yóu, zé yǐ shuì shǐ kē liǎn, shāng zhì zhě shǎo, lián nián shuì shǐ suǒ gōng, jí cǐ gè guān bù zú zhī shù yě." shū rù bù xǐng. bǎo dǐ yín yú chǎng, yǒng lè shí shè, mù zōng shí, zhǐ lìng gū zhí bèi miào sì shàng gòng. jí shì shǐ yǐ zhōng guān zuò cǎi, yòu zhēng qí shuì, hòu bìng shuì wǔ qīng děng xiàn fēi chǎn yú zhī chù. zēng wěi wǎng zhū shuì, qiě jí qīng xiàn tiān jīn. jiǔ mén shuì yóu kē, jǔ zǐ jiē bù miǎn, shèn zhì jī shā jìn lì. shì wén, zhào fǎ sī zhì zhī, jiān shù wèi xiǎo jí. zhì sì shí èr nián, lǐ tài hòu yí mìng jiǎn tiān xià shuì é sān zhī yī, miǎn jìn jīng jī líng xiǎo shuì. guāng zōng lì, shǐ jǐn juān tiān xià é wài shuì, chè huí shuì jiān, qí pài rù dì mǔ xíng hù rén dīng jiān jià zhě, gài miǎn zhī.
榷税之使,自二十六年千户赵承勋奏请始。其后高寀於京口,暨禄於仪真,刘成於浙,李凤於广州,陈奉於荆州,马堂於临清,陈增於东昌,孙隆於苏、杭,鲁坤於河南,孙朝於山西,丘乘云於四川,梁永於陕西,李道於湖口,王忠于密云,张晔於卢沟桥,沈永寿於广西,或徵市舶,或徵店税,或专领税务,或兼领开采。奸民纳贿於中官,辄给指挥千户札,用为爪牙。水陆行数十里,即树旗建厂。视商贾懦者肆为攘夺,没其全赀。负戴行李,亦被搜索。又立土商名目,穷乡僻坞,米盐鸡豕,皆令输税。所至数激民变,帝率庇不问。诸所进税,或称遗税,或称节省银,或称罚赎,或称额外赢馀。又假买办、孝顺之名,金珠宝玩、貂皮、名马,杂然进奉,帝以为能。甚至税监刘成因灾荒请暂宽商税,中旨仍徵课四万,其嗜利如此。三十三年始诏罢采矿,以税务归有司,而税使不撤。李道诡称有司固却,乞如旧便。帝遽从之。又听福府承奉谢文铨言,设官店於崇文门外,以供福邸。户部尚书赵世卿屡疏,不听。世卿又言:“崇文门、河西务、临清、九江、浒墅、扬州、北新、淮安各钞关,岁徵本折约三十二万五千馀两,万历二十五年增银八万二千两,此定额也。乃二十七年以后,历岁减缩,至二十九年总解二十六万六千馀两。究厥所由,则以税使苛敛,商至者少,连年税使所供,即此各关不足之数也。”疏入不省。宝坻银鱼厂,永乐时设,穆宗时,止令估直备庙祀上供。及是始以中官坐采,又徵其税,后并税武清等县非产鱼之处。增苇网诸税,且及青县、天津。九门税尤苛,举子皆不免,甚至击杀觐吏。事闻,诏法司治之,监竖为小戢。至四十二年,李太后遗命减天下税额三之一,免近京畸零小税。光宗立,始尽蠲天下额外税,撤回税监,其派入地亩、行户、人丁、间架者,概免之。
tiān qǐ wǔ nián, hù bù shàng shū lǐ qǐ yuán qǐng fù què shuǐ lù chōng yào, yī wàn lì èr shí qī bā nián lì, liàng zhēng shén yī. yǔn xíng zhī. chóng zhēn chū, guān shuì měi liǎng zēng yī qián, tōng bā guān zēng wǔ wàn liǎng. sān nián fù zēng èr qián, wéi lín qīng jǐn bàn, ér chóng wén mén hé xī wù jù rú jiù. hù bù shàng shū bì zì yán, yì zēng nán jīng xuān kè sī shuì é yī wàn wèi sān wàn. nán jīng hù bù shàng shū zhèng sān jùn, yǐ xuān kè suǒ shōu luò dì shuì wú jǐ, qǐng shuì wú hú yǐ dāng zēng shù. zì yán suì yì shuì wú hú sān wàn liǎng, ér xuān kè réng zēng yī wàn. sān jùn huǐ, shū zhēng bù néng yǐ. jiǔ nián fù yì zēng shuì kè kuǎn xiàng. shí sān nián zēng guān shuì èr shí wàn liǎng, ér shāng mín yì kùn yǐ.
天启五年,户部尚书李起元请复榷水陆冲要,依万历二十七八年例,量徵什一。允行之。崇祯初,关税每两增一钱,通八关增五万两。三年复增二钱,惟临清仅半,而崇文门、河西务俱如旧。户部尚书毕自严,议增南京宣课司税额一万为三万。南京户部尚书郑三俊,以宣课所收落地税无几,请税芜湖以当增数。自严遂议税芜湖三万两,而宣课仍增一万。三俊悔,疏争不能已。九年复议增税课款项。十三年增关税二十万两,而商民益困矣。
fán zhū kè chéng, shǐ shōu chāo, jiān zhé shōu mǐ, yǐ ér shōu qián chāo bàn, hòu nǎi zhé shōu yín, ér zhé sè běn shǎi dì nián lún shōu, běn shǎi guī nèi kù, zhé sè guī tài cāng.
凡诸课程,始收钞,间折收米,已而收钱钞半,后乃折收银,而折色、本色递年轮收,本色归内库,折色归太仓。
míng chū, dōng yǒu mǎ shì, xī yǒu chá shì, jiē yǐ yù biān shěng shù shǒu fèi. hǎi wài zhū guó rù gòng, xǔ fù zǎi fāng wù yǔ zhōng guó mào yì. yīn shè shì bó sī, zhì tí jǔ guān yǐ lǐng zhī, suǒ yǐ tōng yí qíng, yì jiān shāng, bǐ fǎ jìn yǒu suǒ shī, yīn yǐ xiāo qí xìn xì yě. hóng wǔ chū, shè yú tài cāng huáng dù, xún bà. fù shè yú níng bō quán zhōu guǎng zhōu. níng bō tōng rì běn, quán zhōu tōng liú qiú, guǎng zhōu tōng zhàn chéng xiān luó xī yáng zhū guó. liú qiú zhàn chéng zhū guó jiē gōng shùn, rèn qí shí zhì rù gòng. wéi rì běn pàn fú bù cháng, gù dú xiàn qí qī wèi shí nián, rén shù wèi èr bǎi, zhōu wèi èr sōu, yǐ jīn yè kān hé biǎo wén wèi yàn, yǐ fáng zhà wěi qīn yì. hòu shì bó sī zàn bà, zhé fù yán jìn bīn hǎi jū mín jí shǒu bèi jiāng zú sī tōng hǎi wài zhū guó.
明初,东有马市,西有茶市,皆以驭边省戍守费。海外诸国入贡,许附载方物与中国贸易。因设市舶司,置提举官以领之,所以通夷情,抑奸商,俾法禁有所施,因以消其衅隙也。洪武初,设於太仓黄渡,寻罢。复设於宁波、泉州、广州。宁波通日本,泉州通琉球,广州通占城、暹罗、西洋诸国。琉球、占城诸国皆恭顺,任其时至入贡。惟日本叛服不常,故独限其期为十年,人数为二百,舟为二艘,以金叶勘合表文为验,以防诈伪侵轶。后市舶司暂罢,辄复严禁濒海居民及守备将卒私通海外诸国。
yǒng lè chū, xī yáng lá ní guó huí huí hā zhǐ mǎ hā méi qí děng lái zhāo, fù zǎi hú jiāo yǔ mín hù shì. yǒu sī qǐng zhēng qí shuì. dì yuē:" shāng shuì zhě, guó jiā yì zhú mò zhī mín, qǐ yǐ wéi lì. jīn yí rén mù yì yuǎn lái, nǎi qīn qí lì, suǒ de jǐ hé, ér kuī rǔ dà tǐ duō yǐ." bù tīng. sān nián, yǐ zhū fān gòng shǐ yì duō, nǎi zhì yì yú fú jiàn zhè jiāng guǎng dōng sān shì bó sī yǐ guǎn zhī. fú jiàn yuē lái yuǎn, zhè jiāng yuē ān yuǎn, guǎng dōng yuē huái yuǎn. xún shè jiāo zhǐ yún tún shì bó tí jǔ sī, jiē xī nán zhū guó cháo gòng zhě. chū, rù gòng hǎi zhōu zhì, yǒu sī fēng shí, qí zòu bào, rán hòu qǐ yùn. xuān zōng mìng zhì jí chí zòu, bù dài bào suí sòng zhì jīng.
永乐初,西洋剌泥国回回哈只马哈没奇等来朝,附载胡椒与民互市。有司请徵其税。帝曰:“商税者,国家抑逐末之民,岂以为利。今夷人慕义远来,乃侵其利,所得几何,而亏辱大体多矣。”不听。三年,以诸番贡使益多,乃置驿於福建、浙江、广东三市舶司以馆之。福建曰来远,浙江曰安远,广东曰怀远。寻设交址云屯市舶提举司,接西南诸国朝贡者。初,入贡海舟至,有司封识,俟奏报,然后起运。宣宗命至即驰奏,不待报随送至京。
wǔ zōng shí, tí jǔ shì bó tài jiàn bì zhēn yán:" jiù zhì, fàn hǎi zhū chuán, jiē shì bó sī zhuān lǐ, jìn lǐng yú zhèn xún jí sān sī guān, qǐ rú jiù biàn." lǐ bù yì: shì bó zhí sī jìn gòng fāng wù, qí fàn hǎi kè shāng jí fēng pō fān chuán, fēi chì zhǐ suǒ zài, lì bù dàng yù. zhōng zhǐ lìng rú xióng xuān jiù lì xíng. xuān xiān rèn shì bó tài jiàn yě, cháng yǐ bù yù mǎn là jiā zhū guó fān bó chōu fēn, zòu qǐng jiān lǐ, wèi lǐ bù suǒ hé ér bà. liú jǐn sī zhēn, miù yǐ wéi lì yún.
武宗时,提举市舶太监毕真言:“旧制,泛海诸船,皆市舶司专理,近领於镇巡及三司官,乞如旧便。”礼部议:市舶职司进贡方物,其泛海客商及风泊番船,非敕旨所载,例不当预。中旨令如熊宣旧例行。宣先任市舶太监也,尝以不预满剌加诸国番舶抽分,奏请兼理,为礼部所劾而罢。刘瑾私真,谬以为例云。
jiā jìng èr nián, rì běn shǐ zōng shè sòng sù qīng fēn dào rù gòng, hù zhēng zhēn wěi. shì bó zhōng guān lài ēn nà sù qīng huì, yòu sù qīng, zōng shè suì dà lüè níng bō. jǐ shì zhōng xià yán yán wō huàn qǐ yú shì bó. suì bà zhī. shì bó jì bà, rì běn hǎi jiǎ wǎng lái zì rú, hǎi shàng jiān háo yǔ zhī jiāo tōng, fǎ jìn wú suǒ shī, zhuǎn wéi kòu zéi. èr shí liù nián, wō kòu bǎi sōu jiǔ pō níng tái, shù qiān rén dēng àn fén jié. zhè jiāng xún fǔ zhū wán fǎng zhī bó zhǔ jiē guì guān dà xìng, shì fān huò jiē yǐ xū zhí, zhuǎn yù móu lì, ér zhí bù shí gěi, yǐ shì gòu luàn. nǎi yán hǎi jìn, huǐ yú huáng, zòu qǐng juān yù jiè dà xìng, bù bào. èr shí bā nián, wán yòu yán:" zhǎng ào zhū dà xiá lín gōng děng gōu yǐn yí zhōu zuò luàn, ér jù jiān guān tōng shè lì, yīn wèi xiàng dǎo, lìn wǒ hǎi bīn, yí zhèng diǎn xíng." bù fù bù yǔn. ér tōng fān dà huá, wán zhé yǐ pián yí zhū zhī. yù shǐ chén jiǔ dé hé wán cuò zhì guāi fāng, zhuān shā qǐ xìn. dì dǎi wán tīng kān. wán jì chù, jiān tú yì wú suǒ dàn, wài jiāo nèi hòng, niàng chéng huò huàn. wāng zhí xú hǎi chén dōng má yè děng qǐ, ér hǎi shàng wú níng rì yǐ. sān shí wǔ nián, wō kòu dà lüè fú jiàn zhè zhí, dōu yù shǐ hú zōng xiàn qiǎn qí kè jiǎng zhōu chén kě yuàn shǐ wō xuān yù. hái bào, wō zhì yù tōng gòng shì. bīng bù yì bù kě, nǎi zhǐ.
嘉靖二年,日本使宗设、宋素卿分道入贡,互争真伪。市舶中官赖恩纳素卿贿,右素卿,宗设遂大掠宁波。给事中夏言言倭患起於市舶。遂罢之。市舶既罢,日本海贾往来自如,海上奸豪与之交通,法禁无所施,转为寇贼。二十六年,倭寇百艘久泊宁、台,数千人登岸焚劫。浙江巡抚朱纨访知舶主皆贵官大姓,市番货皆以虚直,转鬻牟利,而直不时给,以是构乱。乃严海禁,毁馀皇,奏请镌谕戒大姓,不报。二十八年,纨又言:“长澳诸大侠林恭等勾引夷舟作乱,而巨奸关通射利,因为向导,躏我海滨,宜正典刑。”部覆不允。而通番大猾,纨辄以便宜诛之。御史陈九德劾纨措置乖方,专杀启衅。帝逮纨听勘。纨既黜,奸徒益无所惮,外交内讧,酿成祸患。汪直、徐海、陈东、麻叶等起,而海上无宁日矣。三十五年,倭寇大掠福建、浙、直,都御史胡宗宪遣其客蒋洲、陈可愿使倭宣谕。还报,倭志欲通贡市。兵部议不可,乃止。
sān shí jiǔ nián, fèng yáng xún fǔ táng shùn zhī yì fù sān shì bó sī. bù yì cóng zhī. sì shí sì nián, zhè jiāng yǐ xún fǔ liú jī yán, réng bà. fú jiàn kāi ér fù jìn. wàn lì zhōng, fù tōng fú jiàn hù shì, wéi jìn shì xiāo huáng. yǐ ér liǎng shì bó sī xī fù, yǐ zhōng guān lǐng zhí rú gù.
三十九年,凤阳巡抚唐顺之议复三市舶司。部议从之。四十四年,浙江以巡抚刘畿言,仍罢。福建开而复禁。万历中,复通福建互市,惟禁市硝黄。已而两市舶司悉复,以中官领职如故。
yǒng lè jiān, shè mǎ shì sān: yī zài kāi yuán nán guān, yǐ dài hǎi xī yī zài kāi yuán chéng dōng wǔ lǐ, yī zài guǎng níng, jiē yǐ dài duǒ yán sān wèi. dìng zhí sì děng: shàng zhí juàn bā pǐ, bù shí èr, cì bàn zhī, xià èr děng gè yǐ yī dì jiǎn. jì ér chéng dōng guǎng níng shì jiē fèi, wéi kāi yuán nán guān mǎ shì dú cún.
永乐间,设马市三:一在开原南关,以待海西;一在开原城东五里,一在广宁,皆以待朵颜三卫。定直四等:上直绢八疋,布十二,次半之,下二等各以一递减。既而城东、广宁市皆废,惟开原南关马市独存。
dà tóng mǎ shì shǐ zhèng tǒng sān nián, xún fǔ lú ruì qǐng lìng jūn mín píng jià shì tuó mǎ, dá guān zhǐ huī lǐ yuán děng tōng yì yǔ, jìn shì bīng qì tóng tiě. dì cóng zhī. shí sì nián, dōu yù shǐ shěn gù qǐng zhī shān xī xíng dū sī kù yín shì mǎ. shí yě xiān gòng mǎ hù shì, zhōng guān wáng zhèn cái qí mǎ jià, yě xiān dà jǔ rù kòu, suì zhì tǔ mù zhī biàn.
大同马市始正统三年,巡抚卢睿请令军民平价市驼马,达官指挥李原等通译语,禁市兵器、铜铁。帝从之。十四年,都御史沈固请支山西行都司库银市马。时也先贡马互市,中官王振裁其马价,也先大举入寇,遂致土木之变。
chéng huà shí sì nián, chén yuè fǔ liáo dōng, fù kāi sān wèi mǎ shì. tōng shì liú hǎi yáo ān sì qīn móu, duǒ yán zhū bù huái yuàn, rǎo guǎng níng, bù fù lái shì. bīng bù shàng shū wáng yuè qǐng lìng cān jiāng bù zhèng sī guān gè yī yuán jiān zhī, wú yǒu suǒ qīn kè. suì zhì hǎi ān èr rén zuì. xún lìng hǎi xī jí duǒ yán sān wèi rù shì kāi yuán yuè yī shì, guǎng níng yuè èr shì, yǐ hù shì zhī shuì chōng fǔ shǎng. zhèng dé shí, lìng yàn fàng rù shì zhě, yī qī chū jìng, bù dé xié gōng shǐ, fēi hù shì rì, wú zhé jìn sāi yuán.
成化十四年,陈钺抚辽东,复开三卫马市。通事刘海、姚安肆侵牟,朵颜诸部怀怨,扰广宁,不复来市。兵部尚书王越请令参将、布政司官各一员监之,毋有所侵克。遂治海、安二人罪。寻令海西及朵颜三卫入市;开原月一市,广宁月二市,以互市之税充抚赏。正德时,令验放入市者,依期出境,不得挟弓矢,非互市日,毋辄近塞垣。
jiā jìng sān shí nián, yǐ zǒng bīng chóu luán yán, zhào yú xuān fǔ dà tóng kāi mǎ shì, mìng shì láng shǐ dào zǒng lǐ zhī. bīng bù yuán wài láng yáng jì shèng jiàn. bù cóng. ǎn dá xuán rù kòu chāo, dà tóng shì zé kòu xuān fǔ, xuān fǔ shì zé kòu dà tóng. bì wèi chū jìng, jǐng bào suí zhì. dì shǐ huǐ zhī, zhào dào hái. rán zhū bù shì mǎ shì lì, wèi gǎn gōng yán dà jǔ, ér biān chén yì duō wèi shè, yǐ hù shì dàn zhī. míng nián bà dà tóng mǎ shì, xuān fǔ yóu wèi jué, chāo lüè bù yǐ, nǎi bìng jué zhī. lóng qìng sì nián, ǎn dá sūn bǎ hàn nà jí lái jiàng, yú shì fēng gòng hù shì zhī yì qǐ. ér xuān dà hù shì fù kāi, biān jìng shāo jìng. rán fǔ shǎng shén hòu, cháo tíng wèi shěng kè bīng xiǎng jiǎn shào yín yǐ chōng zhī. pín nián jiā shǎng, ér yāo qiú zī shén, sī shì zhě fù cóng zhōng gān méi, biān fèi fǎn guò dāng yǐ.
嘉靖三十年,以总兵仇鸾言,诏於宣府、大同开马市,命侍郎史道总理之。兵部员外郎杨继盛谏。不从。俺答旋入寇抄,大同市则寇宣府,宣府市则寇大同。币未出境,警报随至。帝始悔之,召道还。然诸部嗜马市利,未敢公言大举,而边臣亦多畏慑,以互市啖之。明年罢大同马市,宣府犹未绝,抄掠不已,乃并绝之。隆庆四年,俺答孙把汉那吉来降,於是封贡互市之议起。而宣、大互市复开,边境稍静。然抚赏甚厚,朝廷为省客兵饷、减哨银以充之。频年加赏,而要求滋甚,司事者复从中乾没,边费反过当矣。
liáo dōng yì zhōu mù shì, wàn lì èr shí sān nián kāi, shì jù lǐ huà lóng chuán. èr shí liù nián cóng xún fǔ zhāng sī zhōng zòu bà zhī, suì bìng bà mǎ shì. qí hòu zǒng bīng lǐ chéng liáng lì qǐng fù, ér jì liáo zǒng dū wàn shì dé yì shū yú cháo. èr shí jiǔ nián fù kāi mǎ mù èr shì, hòu yǐ wéi cháng.
辽东义州木市,万历二十三年开,事具李化龙传。二十六年从巡抚张思忠奏罢之,遂并罢马市。其后总兵李成梁力请复,而蓟辽总督万世德亦疏於朝。二十九年复开马、木二市,后以为常。