shí huò yī
◎食貨一
jì yuē: qǔ cái yú dì, ér qǔ fǎ yú tiān. fù guó zhī běn, zài yú nóng sāng. míng chū, yán yuán zhī jiù, qián fǎ bù tōng ér yòng chāo, yòu jìn mín jiān yǐ yín jiāo yì, yí ruò bù biàn yú mín. ér hóng yǒng xī xuān zhī jì, bǎi xìng chōng shí, fǔ cáng yǎn yì. gài shì shí, shào nóng wù kěn pì, tǔ wú lái wú, rén dūn běn yè, yòu kāi tún tián zhōng yán yǐ gěi biān jūn, yùn xiǎng bù yǎng jí yú xiàn guān, gù shàng xià jiāo zú, jūn mín xū yù. qí hòu, tún tián huài yú háo qiáng zhī jiān bìng, jì chén biàn yán fǎ. yú shì biān bīng xī yǎng shí tài cāng, zhuǎn shū zhù wǎng bù gěi. shì zōng yǐ hòu, hào cái zhī dào guǎng, fǔ kù guì jié. shén zōng nǎi jiā fù zhòng zhēng, kuàng shuì sì chū, yí zhèng gōng yǐ shí zuǒ cáng. zhōng juān qún xiǎo, héng liǎn qīn yú. mín duō zhú mò, tián zú wū lái. lì bù néng fǔ xún, ér fù qīn kè zhī. hǎi nèi kùn bì, ér chǔ jī yì yǐ kōng fá. mèi zhě duō yán fù tōng chāo fǎ kě yǐ fù guó, bù zhī guó chū zhī chōng yù zài qín nóng sāng, ér bù zài háng chāo fǎ yě. fū jiāng běn jié yòng, wèi lǐ cái zhī yào. míng yī dài lǐ cái zhī dào, shǐ suǒ yǐ dé, zhōng suǒ yǐ shī, tiáo qí běn mò, zhe yú piān.
《記》曰:「取財於地,而取法於天。富國之本,在於農桑。」明初,沿元之舊,錢法不通而用鈔,又禁民間以銀交易,宜若不便於民。而洪、永、熙、宣之際,百姓充實,府藏衍溢。蓋是時,劭農務墾闢,土無萊蕪,人敦本業,又開屯田、中鹽以給邊軍,餫餉不仰藉於縣官,故上下交足,軍民胥裕。其後,屯田壞於豪強之兼併,計臣變鹽法。於是邊兵悉仰食太倉,轉輸住往不給。世宗以後,耗財之道廣,府庫匱竭。神宗乃加賦重征,礦稅四出,移正供以實左藏。中涓群小,橫斂侵漁。民多逐末,田卒污萊。吏不能拊循,而覆侵刻之。海內困敝,而儲積益以空乏。昧者多言復通鈔法可以富國,不知國初之充裕在勤農桑,而不在行鈔法也。夫韁本節用,為理財之要。明一代理財之道,始所以得,終所以失,條其本末,著於篇。
hù kǒu tián zhì tún tián zhuāng tián
戶口 田制(屯田 莊田)
tài zǔ jí tiān xià hù kǒu, zhì hù tiē hù jí, jù shū míng suì jū dì. jí shàng hù bù, tiē gěi zhī mín. yǒu sī suì jì qí dēng hào yǐ wén. jí jiāo sì, zhōng shū shěng yǐ hù jí chén tán xià, jiàn zhī tiān, jì bì ér cáng zhī. hóng wǔ shí sì nián zhào tiān xià biān fù yì huáng cè, yǐ yī bǎi shí hù wèi yī lǐ, tuī dīng liáng duō zhě shí hù wèi zhǎng, yú bǎi hù wèi shí jiǎ, jiǎ fán shí rén. suì yì lǐ zhǎng yī rén, jiǎ shǒu yī rén, dǒng yī lǐ yī jiǎ zhī shì. xiān hòu yǐ dīng liáng duō guǎ wèi xù, fán shí nián yī zhōu, yuē pái nián. zài chéng yuē fāng, jìn chéng yuē xiāng, xiāng dōu yuē lǐ. lǐ biān wèi cè, cè shǒu zǒng wèi yī tú. guān guǎ gū dú bù rèn yì zhě, fù shí jiǎ hòu wèi jī líng. sēng dào gěi dù dié, yǒu tián zhě biān cè rú mín kē, wú tián zhě yì wèi jī líng. měi shí nián yǒu sī gēng dìng qí cè, yǐ dīng liáng zēng jiǎn ér shēng jiàng zhī. cè fán sì: yī shàng hù bù, qí sān zé bù zhèng sī fǔ xiàn gè cún yī yān. shàng hù bù zhě, cè miàn huáng zhǐ, gù wèi zhī huáng cè. nián zhōng jìn chéng, sòng hòu hú dōng xī èr kù guǐ cáng zhī. suì mìng hù kē gěi shì zhōng yī rén yù shǐ èr rén hù bù zhǔ shì sì rén lí xiào é chuǎn. qí hòu huáng cè zhǐ jù wén, yǒu sī zhēng shuì biān yáo, zé zì wèi yī cè, yuē bái cè yún.
太祖籍天下戶口,置戶帖、戶籍,具書名、歲、居地。籍上戶部,帖給之民。有司歲計其登耗以聞。及郊祀,中書省以戶籍陳壇下,薦之天,祭畢而藏之。洪武十四年詔天下編賦役黃冊,以一百十戶為一里,推丁糧多者十戶為長,餘百戶為十甲,甲凡十人。歲役里長一人,甲首一人,董一里一甲之事。先後以丁糧多寡為序,凡十年一周,曰排年。在城曰坊,近城曰廂,鄉都曰里。里編為冊,冊首總為一圖。鰥寡孤獨不任役者,附十甲後為畸零。僧道給度牒,有田者編冊如民科,無田者亦為畸零。每十年有司更定其冊,以丁糧增減而升降之。冊凡四:一上戶部,其三則布政司、府、縣各存一焉。上戶部者,冊面黃紙,故謂之黃冊。年終進呈,送後湖東西二庫庋藏之。歲命戶科給事中一人、御史二人、戶部主事四人厘校訛舛。其後黃冊只具文,有司徵稅、編徭,則自為一冊,曰白冊雲。
fán hù sān děng: yuē mín, yuē jūn, yuē jiàng. mín yǒu rú, yǒu yī, yǒu yīn yáng. jūn yǒu xiào wèi, yǒu lì shì, gōng pù bīng. jiàng yǒu chú yì cái fèng mǎ chuán zhī lèi. bīn hǎi yǒu yán zào. sì yǒu sēng, guān yǒu dào shì. bì yǐ qí yè zhe jí. rén hù yǐ jí wèi duàn, jìn shù xìng hé hù fù jí. lòu kǒu tuō hù, xǔ zì shí. lǐ shè lǎo rén, xuǎn nián gāo wèi zhòng suǒ fú zhě, dǎo mín shàn, píng xiāng lǐ zhēng sòng. qí rén hù bì yáo yì zhě yuē táo hù. nián jī huò bì bīng tā xǐ zhě yuē liú mín. yǒu gù ér chū qiáo yú wài zhě yuē fù jí. cháo tíng suǒ yí mín yuē yí xǐ.
凡戶三等:曰民,曰軍,曰匠。民有儒,有醫,有陰陽。軍有校尉,有力士,弓、鋪兵。匠有廚役、裁縫、馬船之類。瀕海有鹽灶。寺有僧,觀有道士。畢以其業著籍。人戶以籍為斷,禁數姓合戶附籍。漏口、脫戶,許自實。里設老人,選年高為眾所服者,導民善,平鄉里爭訟。其人戶避徭役者曰逃戶。年飢或避兵他徙者曰流民。有故而出僑於外者曰附籍。朝廷所移民曰移徙。
fán táo hù, míng chū dū lìng hái běn jí fù yè, cì fù yī nián. lǎo ruò bù néng guī jí bù yuàn guī zhě, lìng zài suǒ zhe jí, shòu tián shū fù. zhèng tǒng shí, zào táo hù zhōu zhī cè, hé qí dīng liáng.
凡逃戶,明初督令還本籍復業,賜復一年。老弱不能歸及不願歸者,令在所著籍,授田輸賦。正統時,造逃戶周知冊,核其丁糧。
fán liú mín, yīng zōng lìng kān jí, biān jiǎ hù bǎo, shǔ zài suǒ lǐ zhǎng guǎn xiá zhī. shè fǔ mín zuǒ èr guān. guī běn zhě, láo lái ān jí, gěi niú zhǒng kǒu liáng. yòu cóng hé nán shān xī xún fǔ yú qiān yán, miǎn liú mín fù yè zhě shuì. chéng huà chū, jīng xiāng kòu luàn, liú mín bǎi wàn. xiàng zhōng yáng xuán wèi hú guǎng xún fǔ, xià lìng zhú zhī, fú lǜ zhě shù biān, sǐ zhě wú suàn. jì jiǔ zhōu hóng mó zhe liú mín shuō, yǐn dōng jìn shí qiáo zhì jùn xiàn zhī fǎ, shǐ jìn zhě fù jí, yuǎn zhě shè zhōu xiàn yǐ fǔ zhī. dōu yù shǐ lǐ bīn shàng qí shuō. xiàn zōng mìng yuán jié chū fǔ, zhāo liú mín shí èr wàn hù, gěi xián tián, zhì yún yáng fǔ, lì shàng jīn děng xiàn tǒng zhì zhī. hé nán xún fǔ zhāng xuān yì qǐng jí xī běi liú mín. dì cóng qí qǐng.
凡流民,英宗令勘籍,編甲互保,屬在所里長管轄之。設撫民佐貳官。歸本者,勞徠安輯,給牛、種、口糧。又從河南、山西巡撫於謙言,免流民復業者稅。成化初,荊、襄寇亂,流民百萬。項忠、楊璇為湖廣巡撫,下令逐之,弗率者戍邊,死者無算。祭酒周洪謨著《流民說》,引東晉時僑置郡縣之法,使近者附籍,遠者設州縣以撫之。都御史李賓上其說。憲宗命原傑出撫,招流民十二萬戶,給閒田,置鄖陽府,立上津等縣統治之。河南巡撫張瑄亦請輯西北流民。帝從其請。
fán fù jí zhě, zhèng tǒng shí, lǎo jí zhì shì shì gù guān jiā shǔ, lí běn jí qiān lǐ zhě xǔ shōu fù, bù jí qiān lǐ zhě fā hái. jǐng tài zhōng, lìng mín jí zhě shōu fù, jūn jiàng zào yì mào mín jí zhě fā hái.
凡附籍者,正統時,老疾致仕事故官家屬,離本籍千里者許收附,不及千里者發還。景泰中,令民籍者收附,軍、匠、灶役冒民籍者發還。
qí yí xǐ zhě, míng chū, dāng xǐ sū sōng jiā hú háng mín zhī wú tián zhě sì qiān yú hù, wǎng gēng lín háo, gěi niú zhǒng chē liáng, yǐ zī qiǎn zhī, sān nián bù zhēng qí shuì. xú dá píng shā mò, xǐ běi píng shān hòu mín sān wàn wǔ qiān bā bǎi yú hù, sàn chù zhū fǔ wèi, jí wèi jūn zhě gěi yī liáng, mín gěi tián. yòu yǐ shā mò yí mín sān wàn èr qiān bā bǎi yú hù tún tián běi píng, zhì tún èr bǎi wǔ shí sì, kāi dì qiān sān bǎi sì shí sān qǐng. fù xǐ jiāng nán mín shí sì wàn yú fèng yáng. hù bù láng zhōng liú jiǔ gāo yán: gǔ xiá xiāng zhī mín, tīng qiān zhī kuān xiāng, yù dì wú yí lì, rén wú shī yè yě. tài zǔ cǎi qí yì, qiān shān xī zé lù mín yú hé běi. zhòng lǚ xǐ zhè xī jí shān xī mín yú chú hé běi píng shān dōng hé nán. yòu xǐ dēng lái qīng mín yú dōng chāng yǎn zhōu. yòu xǐ zhí lì zhè jiāng mín èr wàn hù yú jīng shī, chōng cāng jiǎo fū. tài zǔ shí xǐ mín zuì duō, qí jiān yǒu yǐ zuì xǐ zhě. jiàn wén dì mìng wǔ kāng bó xú lǐ wǎng běi píng dù dì chù zhī. chéng zǔ hé tài yuán píng yáng zé lù liáo qìn fén dīng duō tián shǎo jí wú tián zhī jiā, fēn qí dīng kǒu yǐ shí běi píng. zì shì yǐ hòu, yí xǐ zhě xiān yǐ.
其移徙者,明初,當徙蘇、松、嘉、湖、杭民之無田者四千餘戶,往耕臨濠,給牛、種、車、糧,以資遣之,三年不征其稅。徐達平沙漠,徙北平山後民三萬五千八百餘戶,散處諸府衛,籍為軍者給衣糧,民給田。又以沙漠遺民三萬二千八百餘戶屯田北平,置屯二百五十四,開地千三百四十三頃。復徙江南民十四萬於鳳陽。戶部郎中劉九皋言:「古狹鄉之民,聽遷之寬鄉,欲地無遺利,人無失業也。」太祖采其議,遷山西澤、潞民於河北。眾屢徙浙西及山西民於滁、和、北平、山東、河南。又徙登、萊、青民於東昌、兗州。又徙直隸、浙江民二萬戶於京師,充倉腳夫。太祖時徙民最多,其間有以罪徙者。建文帝命武康伯徐理往北平度地處之。成祖核太原、平陽、澤、潞、遼、沁、汾丁多田少及無田之家,分其丁口以實北平。自是以後,移徙者鮮矣。
chū, tài zǔ shè yǎng jì yuàn shōu wú gào zhě, yuè gěi liáng. shè lòu zé yuán zàng pín mín. tiān xià fǔ zhōu xiàn lì yì zhǒng. yòu xíng yǎng lǎo zhī zhèng, mín nián bā shí yǐ shàng cì jué. fù xià zhào yōu xù zāo nán bīng mín. rán chéng yuán mò háo qiáng wǔ pín ruò, lì fǎ duō yòu pín yì fù. cháng mìng hù bù jí zhè jiāng děng jiǔ bù zhèng sī yīng tiān shí bā fǔ zhōu fù mín wàn sì qiān sān bǎi yú hù, yǐ cì zhào jiàn, xǐ qí jiā yǐ shí jīng shī, wèi zhī fù hù. chéng zǔ shí, fù xuǎn yīng tiān zhè jiāng fù mín sān qiān hù, chōng běi jīng wǎn dà èr xiàn xiāng zhǎng, fù jí jīng shī, réng yīng běn jí yáo yì. gōng gěi rì jiǔ, pín fá táo cuàn, zhé xuǎn qí běn jí yīn shí hù qiān bǔ. xuān dé jiān dìng zhì, táo zhě fā biān chōng jūn, guān sī lín lǐ yǐn nì zhě jù zuò zuì. hóng zhì wǔ nián shǐ miǎn jiě zài táo fù hù, měi hù zhēng yín sān liǎng, yǔ xiāng mín zhù yì. jiā jìng zhōng jiǎn wèi èr liǎng, yǐ chōng biān xiǎng. tài zǔ lì fǎ zhī yì, běn fǎng hàn xǐ fù mín shí guān zhōng zhī zhì, qí hòu shì jiǔ bì shēng, suì wèi lì jiē.
初,太祖設養濟院收無告者,月給糧。設漏澤園葬貧民。天下府州縣立義冢。又行養老之政,民年八十以上賜爵。復下詔優恤遭難兵民。然懲元末豪強侮貧弱,立法多右貧抑富。嘗命戶部籍浙江等九布政司、應天十八府州富民萬四千三百餘戶,以次召見,徙其家以實京師,謂之富戶。成祖時,複選應天、浙江富民三千戶,充北京宛、大二縣廂長,附籍京師,仍應本籍徭役。供給日久,貧乏逃竄,輒選其本籍殷實戶僉補。宣德間定製,逃者發邊充軍,官司鄰里隱匿者俱坐罪。弘治五年始免解在逃富戶,每戶徵銀三兩,與廂民助役。嘉靖中減為二兩,以充邊餉。太祖立法之意,本仿漢徙富民實關中之制,其後事久弊生,遂為厲階。
hù kǒu zhī shù, zēng jiǎn bù yī, qí kě kǎo zhě, hóng wǔ èr shí liù nián, tiān xià hù yī qiān liù shí wǔ wàn èr qiān bā bǎi qī shí, kǒu liù qiān wǔ shí sì wàn wǔ qiān bā bǎi shí èr. hóng zhì sì nián, hù jiǔ bǎi shí yī wàn sān qiān sì bǎi sì shí liù, kǒu wǔ qiān sān bǎi èr shí bā wàn yī qiān yī bǎi wǔ shí bā. wàn lì liù nián, hù yī qiān liù shí èr wàn yī qiān sì bǎi sān shí liù, kǒu liù qiān liù shí jiǔ wàn èr qiān bā bǎi wǔ shí liù. tài zǔ dāng bīng xiǎn zhī hòu, hù kǒu gù jí shèng. qí hòu chéng píng rì jiǔ, fǎn bù jí yān. jìng nán bīng qǐ, huái yǐ běi jū wèi mào cǎo, qí shí mín shù fǎn zēng yú qián. hòu nǎi dì jiǎn, zhì tiān shùn jiān wèi zuì shuāi. chéng hóng jì shèng, zhèng dé yǐ hòu yòu jiǎn. hù kǒu suǒ yǐ jiǎn zhě, zhōu chén wèi: tóu yǐ yú háo mén, huò mào jiàng cuàn liǎng jīng, huò mào yǐn jiǎ sì fāng, jǔ jiā zhōu jū, mò kě zōng jī yě. ér yào zhī, hù kǒu zēng jiǎn, yóu yú zhèng lìng zhāng chí. gù xuān zōng cháng yǔ qún chén lùn lì dài hù kǒu, yǐ wèi qí shèng yě, běn yú xiū yǎng shēng xī, qí shuāi yě, yóu tǔ mù bīng róng, dài dǔ lùn yún.
戶口之數,增減不一,其可考者,洪武二十六年,天下戶一千六十五萬二千八百七十,口六千五十四萬五千八百十二。弘治四年,戶九百十一萬三千四百四十六,口五千三百二十八萬一千一百五十八。萬曆六年,戶一千六十二萬一千四百三十六,口六千六十九萬二千八百五十六。太祖當兵燹之後,戶口顧極盛。其後承平日久,反不及焉。靖難兵起,淮以北鞠為茂草,其時民數反增於前。後乃遞減,至天順間為最衰。成、弘繼盛,正德以後又減。戶口所以減者,周忱謂:「投倚於豪門,或冒匠竄兩京,或冒引賈四方,舉家舟居,莫可蹤跡也。」而要之,戶口增減,由於政令張弛。故宣宗嘗與群臣論歷代戶口,以為「其盛也,本於休養生息,其衰也,由土木兵戎」,殆篤論雲。
míng tǔ tián zhī zhì, fán èr děng: yuē guān tián, yuē mín tián. chū, guān tián jiē sòng yuán shí rù guān tián dì. jué hòu yǒu hái guān tián, méi guān tián, duàn rù guān tián, xué tián, huáng zhuāng, mù mǎ cǎo chǎng, chéng ruán mù xu dì, shēng dì, yuán líng fén dì, gōng zhàn xì dì, zhū wáng gōng zhǔ xūn qī dà chén nèi jiān sì guān cì qǐ zhuāng tián, bǎi guān zhí tián, biān chén yǎng lián tián, jūn mín shāng tún tián, tōng wèi zhī guān tián. qí yú wèi mín tián.
明土田之制,凡二等:曰官田,曰民田。初,官田皆宋、元時入官田地。厥後有還官田,沒官田,斷入官田,學田,皇莊,牧馬草場,城壖苜蓿地,牲地,園陵墳地,公占隙地,諸王、公主、勛戚、大臣、內監、寺觀賜乞莊田,百官職田,邊臣養廉田,軍、民、商屯田,通謂之官田。其餘為民田。
yuán jì sàng luàn, bǎn jí duō wáng, tián fù wú zhǔn. míng tài zǔ jí dì wèi, qiǎn zhōu zhù děng bǎi liù shí sì rén, hé zhè xī tián mǔ, dìng qí fù shuì. fù mìng hù bù hé shí tiān xià tǔ tián. ér liǎng zhè fù mín wèi bì yáo yì, dà shuài yǐ tián chǎn jì tā hù, wèi zhī tiě jiǎo guǐ jì. hóng wǔ èr shí nián mìng guó zi shēng wǔ chún děng fēn háng zhōu xiàn, suí liáng dìng qū. qū shè liáng zhǎng sì rén, liáng dù tián mǔ fāng yuán, cì yǐ zì hào, xī shū zhǔ míng jí tián zhī zhàng chǐ, biān lèi wèi cè, zhuàng rú yú lín, hào yuē yú lín tú cè. xiān shì, zhào tiān xià biān huáng cè, yǐ hù wèi zhǔ, xiáng jù jiù guǎn xīn shōu kāi chú shí zài zhī shù wèi sì zhù shì. ér yú lín tú cè yǐ tǔ tián wèi zhǔ, zhū yuán bǎn fén yǎn xià xí wò jí shā lǔ zhī bié bì jù. yú lín cè wèi jīng, tǔ tián zhī sòng zhì yān. huáng cè wèi wěi, fù yì zhī fǎ dìng yān. fán zhì mài tián tǔ, bèi shū shuì liáng kē zé, guān wèi jí jì zhī, wú lìng chǎn qù shuì cún yǐ wèi mín hài. yòu yǐ zhōng yuán tián duō wú, mìng shěng chén yì, jì mín shòu tián. shè sī nóng sī, kāi zhì hé nán, zhǎng qí shì. lín háo zhī tián, yàn qí dīng lì, jì mǔ gěi zhī, wú xǔ jiān bìng. běi fāng jìn chéng dì duō bù zhì, zhào mín gēng, rén gěi shí wǔ mǔ, shū dì èr mǔ, miǎn zū sān nián. měi suì zhōng shū shěng zòu tiān xià kěn tián shù, shǎo zhě mǔ yǐ qiān jì, duō zhě zhì èr shí yú wàn. guān gěi niú jí nóng jù zhě, nǎi shōu qí shuì, é wài kěn huāng zhě yǒng bù qǐ kē. èr shí liù nián hé tiān xià tǔ tián, zǒng bā bǎi wǔ shí wàn qī qiān liù bǎi èr shí sān qǐng, gài qīn qīn wú qì tǔ yǐ.
元季喪亂,版籍多亡,田賦無准。明太祖即帝位,遣周鑄等百六十四人,核浙西田畝,定其賦稅。復命戶部核實天下土田。而兩浙富民畏避徭役,大率以田產寄他戶,謂之鐵腳詭寄。洪武二十年命國子生武淳等分行州縣,隨糧定區。區設糧長四人,量度田畝方圓,次以字號,悉書主名及田之丈尺,編類為冊,狀如魚鱗,號曰魚鱗圖冊。先是,詔天下編黃冊,以戶為主,詳具舊管、新收、開除、實在之數為四柱式。而魚鱗圖冊以土田為主,諸原坂、墳衍、下隰、沃瘠、沙鹵之別畢具。魚鱗冊為經,土田之訟質焉。黃冊為緯,賦役之法定焉。凡質賣田土,備書稅糧科則,官為籍記之,毋令產去稅存以為民害。又以中原田多蕪,命省臣議,計民授田。設司農司,開治河南,掌其事。臨濠之田,驗其丁力,計畝給之,毋許兼併。北方近城地多不治,召民耕,人給十五畝,蔬地二畝,免租三年。每歲中書省奏天下墾田數,少者畝以千計,多者至二十餘萬。官給牛及農具者,乃收其稅,額外墾荒者永不起科。二十六年核天下土田,總八百五十萬七千六百二十三頃,蓋駸駸無棄土矣。
fán tián yǐ jìn guō wèi shàng dì, yí yuǎn wèi zhōng dì xià dì. wǔ chǐ wèi bù, bù èr bǎi sì shí wèi mǔ, mǔ bǎi wèi qǐng. tài zǔ réng yuán lǐ shè zhì, hé běi zhū zhōu xiàn tǔ zhù zhě yǐ shè fēn lǐ jiǎ, qiān mín fēn tún zhī dì yǐ tún fēn lǐ jiǎ. shè mín xiān zhàn mǔ guǎng, tún mín xīn zhàn mǔ xiá, gù tún dì wèi zhī xiǎo mǔ, shè dì wèi zhī guǎng mǔ. zhì xuān dé jiān, kěn huāng tián yǒng bù qǐ kē jí wū xià chì lǔ wú liáng zhě, jiē hé rù fù é, shù yì yú jiù. yǒu sī nǎi yǐ dà mǔ dāng xiǎo mǔ yǐ fú jiù é, yǒu shù mǔ dāng yī mǔ zhě. bù chǐ cān chà bù yī, rén dé yǐ yì yíng suō, tǔ dì bù jūn, wèi yǒu rú běi fāng zhě. guì zhōu tián wú qǐng mǔ chǐ jí, xī zhēng zhī tǔ guān. ér zhū chù tǔ tián, rì jiǔ pō xiáo luàn, yǔ huáng cè bù fú. hóng zhì shí wǔ nián, tiān xià tǔ tián zhǐ sì bǎi èr shí èr wàn bā qiān wǔ shí bā qǐng, guān tián shì mín tián dé qī zhī yī. jiā jìng bā nián, huò yùn fèng mìng xiū huì diǎn, yán: zì hóng wǔ qì hóng zhì bǎi sì shí nián, tiān xià é tián yǐ jiǎn qiáng bàn, ér hú guǎng hé nán guǎng dōng shī é yóu duō. fēi bō gěi yú wáng fǔ, zé qī yǐn yú huá mín. guǎng dōng wú fān fǔ, fēi qī yǐn jí wěi qì yú kòu zéi yǐ. sī guó jì zhě, kě bù jiù xīn? shì shí, guì è guō hóng huà táng néng jiǎn xiāo xiān hòu shū qǐng hé shí tián mǔ, ér gù dǐng chén qǐng lǚ mǔ zhàng liáng, zhàng liáng zhī yì yóu cǐ qǐ. jiāng xī ān fú hé nán yù zhōu shǒu xíng zhī, ér fǎ wèi xiáng jù, rén duō yí dàn. qí hòu fú jiàn zhū zhōu xiàn, wèi jīng wěi èr cè, qí fǎ pō xiáng. rán lǜ yǐ dì wèi zhǔ, tián duō zhě yóu dé shàng xià qí shǒu. shén zōng chū, jiàn chāng zhī fǔ xǔ fú yuǎn wèi guī hù cè, zé yǐ tián cóng rén, fǎ jiǎn ér mì yǐ. wàn lì liù nián, dì yòng dà xué shì zhāng jū zhèng yì, tiān xià tián mǔ tōng xíng zhàng liáng, xiàn sān zài jùn shì. yòng kāi fāng fǎ, yǐ jìng wéi chéng chú, jī líng jié bǔ. yú shì háo huá bù dé qī yǐn, lǐ jiǎ miǎn péi lèi, ér xiǎo mín wú xū liáng. zǒng jì tián shù qī bǎi yī wàn sān qiān jiǔ bǎi qī shí liù qǐng, shì hóng zhì shí yíng sān bǎi wàn qǐng. rán jū zhèng shàng zōng hé, pō yǐ yì é wèi gōng. yǒu sī zhēng gǎi xiǎo gōng yǐ qiú tián duō, huò póu kè jiàn tián yǐ chōng xū é. běi zhí lì hú guǎng dà tóng xuān fǔ, suì xiān hòu àn yì é tián zēng fù yún.
凡田以近郭為上地,迤遠為中地、下地。五尺為步,步二百四十為畝,畝百為頃。太祖仍元里社制,河北諸州縣土著者以社分里甲,遷民分屯之地以屯分里甲。社民先占畝廣,屯民新占畝狹,故屯地謂之小畝,社地謂之廣畝。至宣德間,墾荒田永不起科及洿下斥鹵無糧者,皆核入賦額,數溢於舊。有司乃以大畝當小畝以符舊額,有數畝當一畝者。步尺參差不一,人得以意贏縮,土地不均,未有如北方者。貴州田無頃畝尺籍,悉徵之土官。而諸處土田,日久頗淆亂,與黃冊不符。弘治十五年,天下土田止四百二十二萬八千五十八頃,官田視民田得七之一。嘉靖八年,霍韞奉命修會典,言:「自洪武迄弘治百四十年,天下額田已減強半,而湖廣、河南、廣東失額尤多。非撥給於王府,則欺隱於猾民。廣東無藩府,非欺隱即委棄於寇賊矣。司國計者,可不究心?」是時,桂萼、郭弘化、唐能、簡霄先後疏請核實田畝,而顧鼎臣請履畝丈量,丈量之議由此起。江西安福、河南裕州首行之,而法未詳具,人多疑憚。其後福建諸州縣,為經、緯二冊,其法頗詳。然率以地為主,田多者猶得上下其手。神宗初,建昌知府許孚遠為歸戶冊,則以田從人,法簡而密矣。萬曆六年,帝用大學士張居正議,天下田畝通行丈量,限三載竣事。用開方法,以徑圍乘除,畸零截補。於是豪猾不得欺隱,里甲免賠累,而小民無虛糧。總計田數七百一萬三千九百七十六頃,視弘治時贏三百萬頃。然居正尚綜核,頗以溢額為功。有司爭改小弓以求田多,或掊克見田以充虛額。北直隸、湖廣、大同、宣府,遂先後按溢額田增賦雲。
tún tián zhī zhì: yuē jūn tún, yuē mín tún. tài zǔ chū, lì mín bīng wàn hù fǔ, yù bīng yú nóng, qí fǎ zuì shàn. yòu lìng zhū jiāng tún bīng lóng jiāng zhū chù, wéi kāng mào cái jī zuì, nǎi xià lìng bāo zhī, yīn yǐ shēn chì jiāng shì. hóng wǔ sān nián, zhōng shū shěng qǐng shuì tài yuán shuò zhōu tún zú, mìng wù zhēng. míng nián, zhōng shū shěng yán: hé nán shān dōng běi píng shǎn xī shān xī jí zhí lì huái ān zhū fǔ tún tián, fán guān gěi niú zhǒng zhě shí shuì wǔ, zì bèi zhě shí shuì sān. zhào qiě wù zhēng, sān nián hòu mǔ shōu zū yī dòu. liù nián, tài pú chéng liáng yě xiān tiē mù ěr yán: níng xià jìng nèi jí sì chuān xī nán zhì chuán chéng, dōng běi zhì tǎ tān, xiāng qù bā bǎi lǐ, tǔ gāo wò, yí zhāo jí liú wáng tún tián. cóng zhī. shì shí, qiǎn dèng yù tāng hé zhū jiāng tún shǎn xī zhāng dé rǔ níng běi píng yǒng píng, xǐ shān xī zhēn dìng mín tún fèng yáng. yòu yīn hǎi yùn xiǎng liáo yǒu nì sǐ zhě, suì yì jiǎng tún zhèng, tiān xià wèi suǒ zhōu xiàn jūn mín jiē shì kěn pì yǐ.
屯田之制:曰軍屯,曰民屯。太祖初,立民兵萬戶府,寓兵於農,其法最善。又令諸將屯兵龍江諸處,惟康茂才績最,乃下令褒之,因以申飭將士。洪武三年,中書省請稅太原、朔州屯卒,命勿徵。明年,中書省言:「河南、山東、北平、陝西、山西及直隸淮安諸府屯田,凡官給牛種者十稅五,自備者十稅三。」詔且勿徵,三年後畝收租一斗。六年,太僕丞梁埜仙帖木爾言:「寧夏境內及四川西南至船城,東北至塔灘,相去八百里,土膏沃,宜招集流亡屯田。」從之。是時,遣鄧愈、湯和諸將屯陝西、彰德、汝寧、北平、永平,徙山西真定民屯鳳陽。又因海運餉遼有溺死者,遂益講屯政,天下衛所州縣軍民皆事墾闢矣。
qí zhì, yí mín jiù kuān xiāng, huò zhào mù huò zuì xǐ zhě wèi mín tún, jiē lǐng zhī yǒu sī, ér jūn tún zé lǐng zhī wèi suǒ. biān dì, sān fēn shǒu chéng, qī fēn tún zhǒng. nèi dì, èr fēn shǒu chéng, bā fēn tún zhǒng. měi jūn shòu tián wǔ shí mǔ wèi yī fēn, gěi gēng niú nóng jù, jiào shù zhí, fù zū fù, qiǎn guān quàn shū, zhū qīn bào zhī lì. chū mǔ shuì yī dòu. sān shí wǔ nián dìng kē zé: jūn tián yī fēn, zhèng liáng shí èr shí, zhù tún cāng, tīng běn jūn zì zhī, yú liáng wèi běn wèi suǒ guān jūn fèng liáng. yǒng lè chū, dìng tún tián guān jūn shǎng fá lì: suì shí mǐ shí èr shí wài yú liù shí wèi lǜ, duō zhě shǎng chāo, quē zhě fá fèng. yòu yǐ tián féi jí bù tóng, fǎ yí yǒu bié, mìng guān jūn gè zhǒng yàng tián, yǐ qí suì shōu zhī shù xiāng kǎo jiào. tài yuán zuǒ wèi qiān hù chén huái suǒ zhǒng yàng tián, měi jūn yú liáng èr shí sān shí, dì mìng zhòng shǎng zhī. níng xià zǒng bīng hé fú jī gǔ yóu duō, cì chì bāo měi. hù bù shàng shū yù xīn yán: hú guǎng zhū wèi shōu liáng bù yī zhǒng, qǐng yǐ mǐ wèi zhǔn. fán sù gǔ méi shǔ dà mài qiáo jì èr shí, dào gǔ shǔ shú èr shí wǔ dǒu, cǎn bài sān shí, jiē zhǔn mǐ yī shí. xiǎo mài zhī má dòu yǔ mǐ děng. cóng zhī, zhe wèi lìng.
其制,移民就寬鄉,或召募或罪徙者為民屯,皆領之有司,而軍屯則領之衛所。邊地,三分守城,七分屯種。內地,二分守城,八分屯種。每軍受田五十畝為一分,給耕牛、農具,教樹植,復租賦,遣官勸輸,誅侵暴之吏。初畝稅一斗。三十五年定科則:軍田一分,正糧十二石,貯屯倉,聽本軍自支,餘糧為本衛所官軍俸糧。永樂初,定屯田官軍賞罰例:歲食米十二石外餘六石為率,多者賞鈔,缺者罰俸。又以田肥瘠不同,法宜有別,命官軍各種樣田,以其歲收之數相考較。太原左衛千戶陳淮所種樣田,每軍餘糧二十三石,帝命重賞之。寧夏總兵何福積穀尤多,賜敕褒美。戶部尚書郁新言:「湖廣諸衛收糧不一種,請以米為準。凡粟谷穈黍大麥蕎穄二石,稻穀薥秫二石五斗,穇稗三石,皆準米一石。小麥芝麻豆與米等。」從之,著為令。
yòu gēng dìng tún shǒu zhī shù. lín biān xiǎn yào, shǒu duō yú tún. dì pì chù jí shū liáng jiān zhě, tún duō yú shǒu, tún bīng bǎi míng wěi bǎi hù, sān bǎi míng wěi qiān hù, wǔ bǎi míng yǐ shàng zhǐ huī tí dū zhī. tún shè hóng pái, liè zé lì yú shàng. nián liù shí yǔ cán jí jí yòu zhě, gēng yǐ zì shí, bù xiàn yú lì. tún jūn yǐ gōng shì fáng nóng wù zhě, miǎn zhēng zǐ lì, qiě jìn wèi suǒ chà bō. yú shí, dōng zì liáo zuǒ, běi dǐ xuān dà, xī zhì gān sù, nán jǐn diān shǔ, jí yú jiāo zhǐ, zhōng yuán zé dà hé nán běi, zài zài xìng tún yǐ. xuān zōng zhī shì, lǚ hé gè tún, yǐ zhēng shù bà gēng jí guān háo shì yào zhàn nì zhě, jiǎn yú liáng zhī bàn. yí běi lái guī jiù tún zhī rén, gěi chē niú nóng qì. fēn liáo dōng gè wèi tún jūn wèi sān děng, dīng niú jiān zhě wèi shàng, dīng niú yǒu yī wèi zhōng, jù wú zhě wèi xià. yīng zōng miǎn jūn tián zhèng liáng guī cāng, zhǐ zhēng yú liáng liù shí. hòu yòu miǎn yán biān kāi tián guān jūn zǐ lì, jiǎn gè biān tún tián zǐ lì yǒu chà. jǐng dì shí, biān fāng duō shì, lìng bīng fēn wèi liǎng fān, liù rì cāo shǒu, liù rì gēng zhǒng. chéng huà chū, xuān fǔ xún fǔ yè shèng mǎi guān niú qiān bā bǎi, bìng zhì nóng jù, qiǎn jūn tún tián, shōu liáng yì yín, yǐ bǔ guān mǎ hào sǔn, biān rù chēng biàn.
又更定屯守之數。臨邊險要,守多於屯。地僻處及輸糧艱者,屯多於守,屯兵百名委百戶,三百名委千戶,五百名以上指揮提督之。屯設紅牌,列則例於上。年六十與殘疾及幼者,耕以自食,不限於例。屯軍以公事妨農務者,免徵子粒,且禁衛所差撥。於時,東自遼左,北抵宣、大,西至甘肅,南盡滇、蜀,極於交阯,中原則大河南北,在在興屯矣。宣宗之世,屢核各屯,以征戍罷耕及官豪勢要占匿者,減餘糧之半。迤北來歸就屯之人,給車牛農器。分遼東各衛屯軍為三等,丁牛兼者為上,丁牛有一為中,俱無者為下。英宗免軍田正糧歸倉,止徵餘糧六石。後又免沿邊開田官軍子粒,減各邊屯田子粒有差。景帝時,邊方多事,令兵分為兩番,六日操守,六日耕種。成化初,宣府巡撫葉盛買官牛千八百,並置農具,遣軍屯田,收糧易銀,以補官馬耗損,邊入稱便。
zì zhèng tǒng hòu, tún zhèng shāo chí, ér tún liáng yóu cún sān zhī èr. qí hòu tún tián duō wèi nèi jiān jūn guān zhàn duó, fǎ jǐn huài. xiàn zōng zhī shì pō yì lí fù, ér shì jiù suǒ rù, bù néng shén yī yǐ. hóng zhì jiān, tún liáng yù qīng, yǒu mǔ zhǐ sān shēng zhě. yán jí zhèng dé, liáo dōng tún tián jiào yǒng lè jiān tián yíng wàn bā qiān yú qǐng, ér liáng nǎi suō sì wàn liù qiān yú shí. chū, yǒng lè shí, tún tián mǐ cháng yì sān zhī yī, cháng cāo jūn shí jiǔ wàn, yǐ tún jūn sì wàn gōng zhī. ér shòu gōng zhě yòu dé zì gēng. biān wài jūn wú yuè liáng, yǐ shì biān xiǎng héng zú. jí shì, tún jūn duō táo sǐ, cháng cāo jūn zhǐ bā wàn, jiē yǎng gěi yú cāng. ér biān wài shù rǎo, qì bù gēng. liú jǐn shàn zhèng, qiǎn guān fèn chū zhàng tián zé bū. xī jǐn yì zhě, wěi zēng tián shù, sōu kuò cǎn dú, hù bù shì láng hán fú yóu jí kè. liáo zú bù kān, xié zhòng wèi luàn, fǔ zhī nǎi dìng.
自正統後,屯政稍弛,而屯糧猶存三之二。其後屯田多為內監、軍官占奪,法盡壞。憲宗之世頗議厘復,而視舊所入,不能什一矣。弘治間,屯糧愈輕,有畝止三升者。沿及正德,遼東屯田較永樂間田贏萬八千餘頃,而糧乃縮四萬六千餘石。初,永樂時,屯田米常溢三之一,常操軍十九萬,以屯軍四萬供之。而受供者又得自耕。邊外軍無月糧,以是邊餉恆足。及是,屯軍多逃死,常操軍止八萬,皆仰給於倉。而邊外數擾,棄不耕。劉瑾擅政,遣官分出丈田責逋。希瑾意者,偽增田數,搜括慘毒,戶部侍郎韓福尤急刻。遼卒不堪,脅眾為亂,撫之乃定。
míng chū, mù yán shāng yú gè biān kāi zhōng, wèi zhī shāng tún. dài hóng zhì zhōng, yè qí biàn fǎ, ér kāi zhōng shǐ huài. zhū huái shāng xī chè yè guī, xī běi shāng yì duō xǐ jiā yú huái, biān dì wèi xū, mǐ shí zhí yín wǔ liǎng, ér biān chǔ xiāo rán yǐ. shì zōng shí, yáng yī qīng fù qǐng zhào shāng kāi zhōng, yòu qǐng fǎng gǔ mù mín shí sāi xià zhī yì, zhāo lái lǒng yòu guān xī mín yǐ tún biān. qí hòu zhōu zé wáng chóng gǔ lín fù chén shì fǔ wáng jī wáng cháo yòng táng shùn zhī wú guì fāng děng zhēng yán tún zhèng. ér páng shàng péng zǒng lǐ jiāng běi yán tún, xún yí jiǔ biān, yǔ zǒng dū wáng chóng gǔ, xiān hòu qū huà tún zhèng shén xiáng. rán shì shí yīn xún rì jiǔ, zú xiān shí xiào. gěi shì zhōng guǎn huái lǐ yán: tún tián bù xìng, qí bì yǒu sì: jiāng yì jiè yán, yī yě niú zhǒng bù gěi, èr yě dīng zhuàng wáng xǐ, sān yě tián zài dí wài, sì yě. rú shì ér guǎn tún zhě yóu yù àn jí zēng fù, fēi kòu yuè liáng, jí àn dīng péi bǔ ěr.
明初,募鹽商於各邊開中,謂之商屯。迨弘治中,葉淇變法,而開中始壞。諸淮商悉撤業歸,西北商亦多徙家於淮,邊地為墟,米石直銀五兩,而邊儲枵然矣。世宗時,楊一清復請召商開中,又請仿古募民實塞下之意,招徠隴右、關西民以屯邊。其後周澤、王崇古、林富、陳世輔、王畿、王朝用、唐順之、吳桂芳等爭言屯政。而龐尚鵬總理江北鹽屯,尋移九邊,與總督王崇古,先後區畫屯政甚詳。然是時因循日久,卒鮮實效。給事中管懷理言:「屯田不興,其弊有四:疆埸戒嚴,一也;牛種不給,二也;丁壯亡徙,三也;田在敵外,四也。如是而管屯者猶欲按籍增賦,非扣月糧,即按丁賠補耳。」
tún liáng zhī qīng, zhì hóng zhèng ér jí, jiā jìng zhōng jiàn zēng, lóng qìng jiān fù mǔ shōu yī dòu. rán tún dīng táo wáng zhě yì duō. guǎn liáng láng zhōng bù wèn tún tián yǒu wú, yuè liáng zhǐ bàn gěi. yán biān tún dì, huò biàn wèi chì lǔ shā qì, liáng é bù dé jiǎn. tún tián yù shǐ yòu yú é wài zēng běn zhé, tún jūn yì bù kān mìng. wàn lì shí, jì tún tián zhī shù liù shí sì wàn sì qiān yú qǐng, shì hóng wǔ shí kuī èr shí sì wàn jiǔ qiān yú qǐng, tián rì jiǎn ér liáng rì zēng, qí bì rú cǐ. shí zé shān dōng xún fǔ zhèng rǔ bì qǐng kāi dēng zhōu hǎi běi zhǎng shān zhū dǎo tián. fú jiàn xún fǔ xǔ fú yuǎn kěn mǐn hǎi tán shān tián chéng, fù qǐng kāi nán rì shān péng hú yòu yán zhè jiāng bīn hǎi zhū shān, ruò chén qián jīn táng bǔ tuó yù huán nán jǐ, jiē kě jīng lǐ. tiān jīn xún fǔ wāng yīng jiāo zé qǐng yú tiān jīn xìng tún. huò liú zhōng bù xià, huò bù jiǔ zhé fèi. xī zōng zhī shì, xún àn zhāng shèn yán fù yì tiān jīn tún tián. ér yù shǐ zuǒ guāng dòu mìng guǎn hé tōng pàn lú guān xiàng dà xìng shuǐ tián zhī lì, tài cháng shǎo qīng dǒng yīng jǔ zhǒng ér xíng zhī. guāng dòu gèng yú hé jiān tiān jīn shè tún xué, shì qí shè, wèi wǔ shēng gěi tián bǎi mǔ. lǐ jì zhēn xún fǔ tiān jīn, yì lì yú tún wù, rán réng suì hàn huáng, fú kè dǐ chéng xiào yě. míng shí, cǎo chǎng pō duō, zhàn duó mín yè. ér wèi mín lì zhě, mò rú huáng zhuāng jí zhū wáng xūn qī zhōng guān zhuāng tián wèi shén. tài zǔ cì xūn chén gōng hóu chéng xiàng yǐ xià zhuāng tián, duō zhě bǎi qǐng, qīn wáng zhuāng tián qiān qǐng. yòu cì gōng hóu jì wǔ chén gōng tián, yòu cì bǎi guān gōng tián, yǐ qí zū rù chōng lù. zhǐ huī méi yú zhèn zhě jiē cì gōng tián. xūn chén zhuāng diàn, duō yǐ wēi hàn jìn, dì zhào zhū chén jiè yù zhī. qí hòu gōng hóu fù suì lù, guī cì tián yú guān.
屯糧之輕,至弘、正而極,嘉靖中漸增,隆慶間復畝收一斗。然屯丁逃亡者益多。管糧郎中不問屯田有無,月糧止半給。沿邊屯地,或變為斥鹵、沙磧,糧額不得減。屯田御史又於額外增本折,屯軍益不堪命。萬曆時,計屯田之數六十四萬四千餘頃,視洪武時虧二十四萬九千餘頃,田日減而糧日增,其弊如此。時則山東巡撫鄭汝璧請開登州海北長山諸島田。福建巡撫許孚遠墾閩海壇山田成,復請開南日山、澎湖;又言浙江濱海諸山,若陳錢、金塘、補陀、玉環、南麂,皆可經理。天津巡撫汪應蛟則請於天津興屯。或留中不下,或不久輒廢。熹宗之世,巡按張慎言複議天津屯田。而御史左光斗命管河通判盧觀象大興水田之利,太常少卿董應舉踵而行之。光斗更於河間、天津設屯學,試騎射,為武生給田百畝。李繼貞巡撫天津,亦力於屯務,然仍歲旱蝗,弗克底成效也。明時,草場頗多,占奪民業。而為民厲者,莫如皇莊及諸王、勛戚、中官莊田為甚。太祖賜勛臣公侯丞相以下莊田,多者百頃,親王莊田千頃。又賜公侯暨武臣公田,又賜百官公田,以其租入充祿。指揮沒於陣者皆賜公田。勛臣莊佃,多倚威捍禁,帝召諸臣戒諭之。其後公侯復歲祿,歸賜田於官。
rén xuān zhī shì, qǐ qǐng jiàn guǎng, dà chén yì dé qǐng méi guān zhuāng shě. rán níng wáng quán qǐng guàn chéng wèi shù zǐ gēng mù dì, dì cì shū, yuán zǔ zhì jù zhī. zhì yīng zōng shí, zhū wáng wài qī zhōng guān suǒ zài zhàn guān sī tián, huò fǎn wū mín zhàn, qǐng àn zhì. bǐ àn wèn dé shí, dì mìng hái zhī mín zhě fēi yī. nǎi xià zhào jìn duó mín tián jí zòu qǐng jī nèi dì. rán quán guì zōng shì zhuāng tián fén yíng, huò cì huò qǐng, bù kě shèng jì. yù mǎ tài jiān liú shùn jiā rén jìn jì zhōu cǎo chǎng, jìn xiàn yóu cǐ shǐ. huàn guān zhī tián, zé zì yǐn fèng xǐ níng shǐ. chū, hóng xī shí, yǒu rén shòu gōng zhuāng, qí hòu yòu yǒu qīng níng wèi yāng gōng zhuāng. tiān shùn sān nián, yǐ zhū wáng wèi chū gé, gōng yòng hào fán, lì dōng gōng dé wáng xiù wáng zhuāng tián. èr wáng zhī fān, dì réng guī guān. xiàn zōng jí wèi, yǐ méi rù cáo jí xiáng dì wèi gōng zhōng zhuāng tián, huáng zhuāng zhī míng yóu cǐ shǐ. qí hòu zhuāng tián biàn jùn xiàn. gěi shì zhōng qí zhuāng yán: tiān zǐ yǐ sì hǎi wèi jiā, hé bì zhì lì zhuāng tián, yǔ pín mín jiào lì. fú tīng. hóng zhì èr nián, hù bù shàng shū lǐ mǐn děng yǐ zāi yì shàng yán: jī nèi huáng zhuāng yǒu wǔ, gòng dì wàn èr qiān bā bǎi yú qǐng xūn qī zhōng guān zhuāng tián sān bǎi sān shí yǒu èr, gòng dì sān wàn sān qiān yú qǐng. guǎn zhuāng guān xiào zhāo jí qún xiǎo, chēng zhuāng tóu bàn dāng, zhàn dì tǔ, liǎn cái wù, wū fù nǚ. shāo yǔ fēn biàn, zhé bèi wū zòu. guān xiào zhí fù, jǔ jiā jīng huáng. mín xīn shāng tòng rù gǔ, zāi yì suǒ yóu shēng. qǐ gé qù guǎn zhuāng zhī rén, fù xiǎo mín gēng zhǒng, mǔ zhēng yín sān fēn, chōng gè gōng yòng dù. dì mìng jiè chì zhuāng hù. yòu yīn yù shǐ yán, bà rén shòu gōng zhuāng, hái zhī cǎo chǎng, qiě mìng fán qīn mù dì zhě, xī hái qí jiù.
仁、宣之世,乞請漸廣,大臣亦得請沒官莊舍。然寧王權請灌城為庶子耕牧地,帝賜書,援祖制拒之。至英宗時,諸王、外戚、中官所在占官私田,或反誣民占,請案治。比案問得實,帝命還之民者非一。乃下詔禁奪民田及奏請畿內地。然權貴宗室莊田墳塋,或賜或請,不可勝計。御馬太監劉順家人進薊州草場,進獻由此始。宦官之田,則自尹奉、喜寧始。初,洪熙時,有仁壽宮莊,其後又有清寧、未央宮莊。天順三年,以諸王未出閣,供用浩繁,立東宮、德王、秀王莊田。二王之藩,地仍歸官。憲宗即位,以沒入曹吉祥地為宮中莊田,皇莊之名由此始。其后庄田遍郡縣。給事中齊莊言:「天子以四海為家,何必置立莊田,與貧民較利。」弗聽。弘治二年,戶部尚書李敏等以災異上言:「畿內皇莊有五,共地萬二千八百餘頃;勛戚、中官莊田三百三十有二,共地三萬三千餘頃。管莊官校招集群小,稱莊頭、伴當,占地土,斂財物,污婦女。稍與分辯,輒被誣奏。官校執縛,舉家驚惶。民心傷痛入骨,災異所由生。乞革去管莊之人,付小民耕種,畝徵銀三分,充各宮用度。」帝命戒飭莊戶。又因御史言,罷仁壽宮莊,還之草場,且命凡侵牧地者,悉還其舊。
yòu dìng zhì, xiàn dì wáng fǔ zhě shù biān. fèng yù zhào xuān xiàn xióng xiàn dì wèi huáng zhuāng, hù bù shàng shū zhōu jīng hé qí wéi zhì, xià xuān zhào yù. chì zhū wáng fǔ dǎo guān, dǎo wáng zòu qǐng zhě zuì zhī. rán dāng rì zòu xiàn bù jué, qì qǐng yì yù fán. huī xìng qí héng sì wáng, tián duō zhì qī qiān yú qǐng. huì chāng jiàn chāng qìng yún sān hóu zhēng tián, dì zhé cì zhī. wǔ zōng jí wèi, yú yuè jí jiàn huáng zhuāng qī, qí hòu zēng zhì sān bǎi yú chù. zhū wáng wài qī qiú qǐng jí duó mín tián zhě wú suàn.
又定製,獻地王府者戍邊。奉御趙瑄獻雄縣地為皇莊,戶部尚書周經劾其違制,下瑄詔獄。敕諸王輔導官,導王奏請者罪之。然當日奏獻不絕,氣請亦愈繁。徽、興、岐、衡四王,田多至七千餘頃。會昌、建昌、慶雲三侯爭田,帝輒賜之。武宗即位,逾月即建皇莊七,其後增至三百餘處。諸王、外戚求請及奪民田者無算。
shì zōng chū, mìng gěi shì zhōng xià yán děng qīng hé huáng zhuāng tián. yán jí yán huáng zhuāng wèi lì yú mín. zì shì zhèng dé yǐ lái tóu xiàn qīn móu zhī dì, pō yǒu gěi hái mín zhě, ér huàn qī bèi fù zhōng náo zhī. hù bù shàng shū sūn jiāo zào huáng zhuāng xīn cè, é jiǎn yú jiù. dì mìng hé xiān nián qǐng mǔ shù yǐ wén, gǎi chēng guān dì, bù fù míng huáng zhuāng, zhào suǒ sī zhēng yín jiě bù. rán duō wèi huàn sì zhōng bǎo, jī bū zhì shù shí wàn yǐ wèi cháng. shì shí, jìn xūn qī zòu tǎo jiān mín tóu xiàn zhě, yòu gé wáng fǔ suǒ qǐng shān chǎng hú bēi. dé wáng qǐng qí hàn èr shù rén suǒ yí dōng chāng yǎn zhōu xián tián, yòu qǐng bái yún děng hú, shān dōng xún fǔ shào xī àn xīn lìng què zhī, yǔ shén qiè. dé wáng zhēng zhī shù sì, dì réng cóng bù yì, dàn cún fān fēng chū qǐng zhuāng tián. qí hòu yǒu zòu qǐng zhě bù tīng.
世宗初,命給事中夏言等清核皇莊田。言極言皇莊為厲於民。自是正德以來投獻侵牟之地,頗有給還民者,而宦戚輩復中撓之。戶部尚書孫交造皇莊新冊,額減於舊。帝命核先年頃畝數以聞,改稱官地,不復名皇莊,詔所司徵銀解部。然多為宦寺中飽,積逋至數十萬以為常。是時,禁勛戚奏討、奸民投獻者,又革王府所請山場湖陂。德王請齊、漢二庶人所遺東昌、兗州閒田,又請白雲等湖,山東巡撫邵錫按新令卻之,語甚切。德王爭之數四,帝仍從部議,但存藩封初請莊田。其後有奏請者不聽。
yòu dìng, fán gōng zhǔ guó gōng zhuāng tián, shì yuǎn zhě cún shén sān. jiā jìng sān shí jiǔ nián qiǎn yù shǐ shěn yáng qīng duó yǐn mào zhuāng tián wàn liù qiān yú qǐng. mù zōng cóng yù shǐ wáng tíng zhān yán, fù dìng shì cì dì jiǎn zhī xiàn: xūn chén wǔ shì xiàn tián èr bǎi qǐng, qī wǎn qī bǎi qǐng zhì qī shí qǐng yǒu chà. chū, shì zōng shí, chéng tiān liù zhuāng èr hú dì bā qiān sān bǎi yú qǐng, lǐng yǐ zhōng guān, yòu tīng xiào shè jiān bìng, zēng bā bǎi bā shí qǐng, fēn wèi shí èr zhuāng. zhì shì shǐ lǐng zhī yǒu sī, jiān bìng zhě hái mín. yòu zhe lìng zōng shì mǎi tián bù shū yì zhě méi guān, huáng qīn tián jù lìng yǒu sī zhēng zhī, rú xūn chén lì. suī qǐng qǐ bù fá, ér cì é yǒu dìng, zhēng shōu yǒu zhì, mín hài shǎo shuāi zhǐ.
又定,凡公主、國公莊田,世遠者存什三。嘉靖三十九年遣御史瀋陽清奪隱冒莊田萬六千餘頃。穆宗從御史王廷瞻言,復定世次遞減之限:勛臣五世限田二百頃,戚畹七百頃至七十頃有差。初,世宗時,承天六莊二湖地八千三百餘頃,領以中官,又聽校舍兼併,增八百八十頃,分為十二莊。至是始領之有司,兼併者還民。又著令宗室買田不輸役者沒官,皇親田俱令有司徵之,如勛臣例。雖請乞不乏,而賜額有定,徵收有制,民害少衰止。
shén zōng lài yǔ guò chǐ, qiú wú bù huò. lù wáng shòu yáng gōng zhǔ ēn zuì wò. ér fú wáng fēn fēng, kuò hé nán shān dōng hú guǎng tián wèi wáng zhuāng, zhì sì wàn qǐng. qún chén lì zhēng, nǎi jiǎn qí bàn. wáng fǔ guān jí zhū yān zhàng dì zhēng shuì, páng wǔ yú dào, hù yǎng sī yì lǐn shí yǐ wàn jì, yú liǎn cǎn dú bù rěn wén. jià tiē bǔ mín, gé shā zhuāng diàn, suǒ zài sāo rán. gěi shì zhōng guān yīng zhèn yáo zōng wén děng lǚ shū jiàn, jiē bù bào. shí fù gēng dìng xūn qī zhuāng tián shì cì dì jiǎn fǎ, shì jiù zhì shāo kuān. qí hòu yīng yì jiǎn zhě, zhé fèng zhào gū liú, bù néng gé yě. xī zōng shí, guì huì ruì sān wáng jí suì píng níng dé èr gōng zhǔ zhuāng tián, dòng yǐ wàn jì, ér wèi zhōng xián yī mén, héng cì yóu shén. gài zhōng yè yǐ hòu, zhuāng tián qīn duó mín yè, yǔ guó xiāng zhōng yún.
神宗賚予過侈,求無不獲。潞王、壽陽公主恩最渥。而福王分封,括河南、山東、湖廣田為王莊,至四萬頃。群臣力爭,乃減其半。王府官及諸閹丈地徵稅,旁午於道,扈養廝役廩食以萬計,漁斂慘毒不忍聞。駕帖捕民,格殺莊佃,所在騷然。給事中官應震、姚宗文等屢疏諫,皆不報。時復更定勛戚莊田世次遞減法,視舊制稍寬。其後應議減者,輒奉詔姑留,不能革也。熹宗時,桂、惠、瑞三王及遂平、寧德二公主莊田,動以萬計,而魏忠賢一門,橫賜尤甚。蓋中葉以後,莊田侵奪民業,與國相終雲。