yáng bó zi jùn mín mǎ sēn liú tǐ gān wáng tíng máo kǎi gé shǒu lǐ jìn xué yán dì xué céng
杨博(子俊民) 马森 刘体乾 王廷 (毛恺) 葛守礼 靳学颜(弟学曾)
yáng bó, zì wéi yuē, pú zhōu rén. fù zhān, yù shǐ, zhōng sì chuān qiān shì. bó dēng jiā jìng bā nián jìn shì, chú zhōu fēi zhī xiàn, diào cháng ān. zhēng wèi bīng bù wǔ kù zhǔ shì, lì zhí fāng láng zhōng. dà xué shì dí luán xún jiǔ biān, yǐ bó zì suí. suǒ guò shān chuān xíng shì, tǔ sú hào wù, shì zú duō guǎ qiáng ruò, jiē shū jì zhī. zhì sù zhōu, shǔ fān shù bǎi zhē dào yāo shǎng. luán lǜ lái zhě yì zhòng, bù néng gěi. bó qǐng luán shèng yí wèi, jí zhū fān yuán mén wài, shù yǐ tiān zǐ zǎi xiàng zhì, bù xī zhòng yuǎn yíng, jiāng fù yǐ shǔ lì. zhū fān luó bài qǐng zuì, nǎi shāo lài qí xiān zhì zhě, yú jiē jù bù fù lái. luán hái, jiàn bó kě shǔ dà shì. jí náng ǎn dá suì dào biān, shàng shū zhāng zàn yī qiè yǐ bàn bó. dì huò zhōng yè jiàng shǒu zhào, bó suí shì tiáo dá, xī chēng zhǐ. máo bó wēn dài zàn, bó dāng qiān, tè zòu liú zhī. yǐ, qiān shān dōng tí xué fù shǐ, zhuǎn dū liáng cān zhèng.
杨博,字惟约,蒲州人。父瞻,御史,终四川佥事。博登嘉靖八年进士,除盩啡知县,调长安。征为兵部武库主事,历职方郎中。大学士翟銮巡九边,以博自随。所过山川形势,土俗好恶,士卒多寡强弱,皆疏记之。至肃州,属番数百遮道邀赏。銮虑来者益众,不能给。博请銮盛仪卫,集诸番辕门外,数以天子宰相至,不悉众远迎,将缚以属吏。诸番罗拜请罪,乃稍赉其先至者,余皆惧不复来。銮还,荐博可属大事。吉囊、俺答岁盗边,尚书张瓒一切倚办博。帝或中夜降手诏,博随事条答,悉称旨。毛伯温代瓒,博当迁,特奏留之。已,迁山东提学副使,转督粮参政。
èr shí wǔ nián, chāo bài yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ gān sù. dà xīng tún lì, qǐng mù mín kěn tián, yǒng bù zhēng zū. yòu yǐ xiá xiū zhù sù zhōu yú shù quán jí gān zhōu píng chuān jìng wài dà lú quán zhū chù dūn tái, záo lóng shǒu zhū qú. chū, hǎn dōng shǔ fān bì tǔ lǔ fān luàn, qiān sù zhōu jìng shàng, shí yǔ jū mín qiāng shā. jiàn shēng lǐ shí yáng yǐ wéi yán, shì xià shǒu chén. bó wèi zhù jīn tǎ bái chéng qī bǎo, zhào qí zhǎng, lìng lǜ shǔ xǐ jū zhī. zhū fān xǐ qī bǎi yú zhàng, zhōu jìng wèi zhī sù qīng. zǒng bīng guān wáng jì zǔ què kòu yǒng chāng, zhèn qiāng cān jiāng cài xūn děng zhàn zhèn fān shān dān, sān gào jié, zhǎn shǒu bǎi sì shí yú jí. jìn bó yòu fù dōu yù shǐ. yǐ mǔ yōu guī. chóu luán zhèn gān sù, zǒng dū céng xǐ hé zhī, zhào dǎi zhì. bó yì fā qí tān wǎng sān shí shì. luán bài dà jiàng jūn, shù huǐ zhī, dì bù tīng. fú què, luán yǐ zhū, zhào bài bīng bù yòu shì láng. zhuǎn zuǒ, jīng lüè jì zhōu bǎo dìng.
二十五年,超拜右佥都御史,巡抚甘肃。大兴屯利,请募民垦田,永不征租。又以暇修筑肃州榆树泉及甘州平川境外大芦泉诸处墩台,凿龙首诸渠。初,罕东属番避土鲁番乱,迁肃州境上,时与居民戕杀。监生李时旸以为言,事下守臣。博为筑金塔、白城七堡,召其长,令率属徙居之。诸番徙七百余帐,州境为之肃清。总兵官王继祖却寇永昌,镇羌参将蔡勋等战镇番、山丹,三告捷,斩首百四十余级。进博右副都御史。以母忧归。仇鸾镇甘肃,总督曾铣劾之,诏逮治。博亦发其贪罔三十事。鸾拜大将军,数毁之,帝不听。服阕,鸾已诛,召拜兵部右侍郎。转左,经略蓟州、保定。
chū, ǎn dá báo dū chéng, yóu cháo hé chuān rù, yì zhě zhēng qǐng wèi bèi. shuǐ tuān hàn, bù kě chéng. bó yuán shuǐ shì jiàn shí dūn, zhì shù shǒu, hái dū jīng chéng jiǔ mén. shí yīn kòu jǐng, suì qī yuè fèn bīng shǒu pí. bó yuē:" kòu zhì, xū zhèn jìng, nài hé xiān shì zì rǎo?" bà qí lìng. xún qiān zǒng dū jì liáo bǎo dìng jūn wù. bó yǐ jì bī jīng shī, hù jī diān líng qǐn wèi dà, fēn bù zhū jiàng, huà dì wèi fáng. sān shí sān nián qiū, bǎ dōu ér jí dǎ lái sūn shí yú wàn qí fàn jì zhèn, gōng qiáng. dì yōu shén, shù qiǎn qí zhēn bó. bó huàn jiǎ sù gǔ běi kǒu chéng shàng, dū zǒng bīng guān zhōu yì chāng děng lì yù. dì dà xǐ, chí cì fēi zhì yī, kào jūn wàn jīn. kòu gōng sì zhòu yè bù dé rù, nǎi bìng gōng gū shān kǒu, dēng qiáng. guān jūn duàn yī rén wàn, nǎi tuì tún hǔ tóu shān. bó mù sǐ shì, yè yǐ huǒ jīng qí yíng, kòu rǎo luàn, bǐ míng xī qù. jìn yòu dōu yù shǐ, yīn zi jǐn yī qiān hù. míng nián, dǎ lái sūn fù rù yì chāng, jī què zhī. suì zhuó bó bīng bù shàng shū, lù fáng qiū gōng, jiā tài zǐ shǎo bǎo.
初,俺答薄都城,由潮河川入,议者争请为备。水湍悍,不可城。博缘水势建石墩,置戍守,还督京城九门。时因寇警,岁七月分兵守陴。博曰:“寇至,须镇静,奈何先事自扰?”罢其令。寻迁总督蓟、辽、保定军务。博以蓟逼京师,护畿甸陵寝为大,分布诸将,画地为防。三十三年秋,把都儿及打来孙十余万骑犯蓟镇,攻墙。帝忧甚,数遣骑侦博。博擐甲宿古北口城上,督总兵官周益昌等力御。帝大喜,驰赐绯豸衣,犒军万金。寇攻四昼夜不得入,乃并攻孤山口,登墙。官军断一人腕,乃退屯虎头山。博募死士,夜以火惊其营,寇扰乱,比明悉去。进右都御史,荫子锦衣千户。明年,打来孙复入益昌,击却之。遂擢博兵部尚书,录防秋功,加太子少保。
yán sōng fù zǐ zhāo quán lì, zhū sī wèi suǒ náo, bó yī qiè gé bù xíng. sōng hèn bó, huì dīng fù yōu qù. bīng bù shàng shū xǔ lùn bà, dì qǐ bó dài zhī. bó wèi zhōng sàng, shū cí. ér dì yǐ dà tóng yòu wèi wéi jí, gǎi bó zǒng dū xuān dà shān xī jūn wù. bó mò cuī chí chū guān. wèi zhì, shì láng jiāng dōng děng yǐ dà jūn jìn, kòu yǐn qù. shí yòu wèi wéi liù yuè, shǒu jiāng wáng dé zhàn wáng, chéng zhōng chú sù qiě jǐn, shì sǐ shǒu wú èr xīn. bó hòu fǔ xù, zòu xíng shàn hòu shí shì. yǐ jǐ shì zhōng zhāng xué yán yán, liú bó zhèn fǔ. zòu juān bèi kòu zū, yīn qiān qí dīng zhuàng wèi yì yǒng, fēn lì zhū jiàng. bó yǐ biān rén bù xí chē zhàn, kòu rù zhé bù zhī, qǐng zào xiāng chē bǎi liàng, yǒu jǐng zé yòu wèi chē dōng, zuǒ wèi chē xī, shǐ xiàng sheng yuán. yòu yǐ dà tóng qiáng pǐ, shàn zhì wèi jí cì zé sāi yín chāi yì mǎ zhū lǐng, yǐ jué kuī zǐ jīng lù bèi jū yōng nán shān, yǐ jué kuī líng qǐn jī diān lù xiū yáng shén dì zhū qiáng qiàn, yǐ jué rù shān xī lù. nǎi yú dà tóng niú xīn shān zhū chù zhù bǎo jiǔ, dūn tái jiǔ shí èr, jiē zuǒ wèi gāo shān zhàn, yǐ dá zhèn chéng. jùn dà háo èr, gè shí bā lǐ, xiǎo háo liù shí yǒu sì. wǔ xún qì gōng, cì chì jiǎng lài.
严嵩父子招权利,诸司为所挠,博一切格不行。嵩恨博,会丁父忧去。兵部尚书许论罢,帝起博代之。博未终丧,疏辞。而帝以大同右卫围急,改博总督宣、大、山西军务。博墨縗驰出关。未至,侍郎江东等以大军进,寇引去。时右卫围六月,守将王德战亡,城中刍粟且尽,士死守无二心。博厚抚恤,奏行善后十事。以给事中张学颜言,留博镇抚。奏蠲被寇租,因佥其丁壮为义勇,分隶诸将。博以边人不习车战,寇入辄不支,请造箱车百辆,有警则右卫车东,左卫车西,使相声援。又以大同墙圮,缮治为急;次则塞银钗、驿马诸岭,以绝窥紫荆路;备居庸南山,以绝窥陵寝畿甸路;修阳神地诸墙堑,以绝入山西路。乃于大同牛心山诸处筑堡九,墩台九十二,接左卫高山站,以达镇城。浚大濠二,各十八里,小濠六十有四。五旬讫功,赐敕奖赉。
dì shù yù zhào bó hái, yòu yú biān, yǐ wèn sōng. sōng yǎ bù xǐ bó, qǐng lìng jiāng dōng shǔ bù shì, qí qiū fáng bì xú yì zhī, suì bù zhào. qiū fáng qì, jiā tài zǐ tài bǎo, liú zhèn rú gù. bō sù bǎ líng jí pàn rén le dōu jì děng shù yǐ qīng qí kòu biān, bó xiān hòu jì qín zhī. yòu shǔ chū qí bīng xí kòu, kòu shāo xǐ zhàng. yīn yì zhù gù zǒng dū wēng wàn dá suǒ chuàng biān qiáng, zhāo hái nèi dì mín wèi kòu lüè zhě qiān liù bǎi yú rén. yòu qǐng tōng xuān dà huāng tián shuǐ lì, báo qí zū. bào kě. gǎi jì liáo zǒng dū. qiū fáng jùn, tíng yì yù zhào bó hái, lì bù shàng shū wú péng bù kě. zhèng xiǎo shǔ bīng bù, zhēng zhī yuē:" bó zài jì liáo zé jì liáo ān, zài běn bīng zé jiǔ biān jù ān." nǎi rú hái, jiā shǎo bǎo.
帝数欲召博还,又虞边,以问嵩。嵩雅不喜博,请令江东署部事,俟秋防毕徐议之,遂不召。秋防讫,加太子太保,留镇如故。哱素把伶及叛人了都记等数以轻骑寇边,博先后计擒之。又数出奇兵袭寇,寇稍徙帐。因议筑故总督翁万达所创边墙,招还内地民为寇掠者千六百余人。又请通宣、大荒田水利,薄其租。报可。改蓟辽总督。秋防竣,廷议欲召博还,吏部尚书吴鹏不可。郑晓署兵部,争之曰:“博在蓟、辽则蓟、辽安,在本兵则九边俱安。”乃如还,加少保。
dì yōu biān shén, bó měi xiān shì wèi fáng, dì juàn yǐ ruò zuǒ yòu shǒu. cháng yǔ gé chén:" zì bó rù, zhèn měi yōu biān, qí yǔ bó yù wèi móu." bó shàng yán:" jīn jiǔ biān, jì zhèn wéi zhòng. qǐng chì biān chén zhú dà tóng kòu, shǐ bù dé jìn jì, xuān dà zhū jiàng cóng dú shí zhēn qíng xíng, yù bèi huáng huā gǔ běi zhū yào hài, shǐ yī qí bù dé rù guān, jí shǒu gōng yě." dì shì zhī.
帝忧边甚,博每先事为防,帝眷倚若左右手。尝语阁臣:“自博入,朕每忧边,其语博预为谋。”博上言:“今九边,蓟镇为重。请敕边臣逐大同寇,使不得近蓟,宣、大诸将从独石侦情形,预备黄花、古北诸要害,使一骑不得入关,即首功也。”帝是之。
sì shí èr nián shí yuè, kòu yōng zhòng kuī jì zhōu, shēng yán fàn liáo yáng. zǒng dū yáng xuǎn shuài shī dōng, bó xí zhǐ zhī. yòu shǒu shū sān wǎng, zú bù cóng. bó fǔ jǐ yuē:" bài yǐ." jí zhēng bīng rù yuán, kòu yǐ kuì qiáng zi lǐng, fàn tōng zhōu. dì tàn yuē:" gēng xū shì yòu jiàn yǐ." zhū lù bīng xiān hòu zhì. mìng xuān dà zǒng dū jiāng dōng tǒng wén wǔ dà chén fēn shǒu huáng chéng jīng chéng, zhèn yuǎn hóu gù huán yǐ jīng yíng bīng fēn bù chéng nèi wài. kòu jiě ér dōng, lìn shùn yì sān hé, bǎo lüè qù. yuán bīng bù fā yī shǐ, qǔ dào bì jí líng qí shāng cán zhě bào shǒu gōng. dì yàng yàng, yù bó yuē:" zéi fù bǎo yáng, hé yǐ chéng hòu?" suì zhū xuǎn. bó jù jí, xú jiē lì bǎo chí zhī. dì niàn bó qián gōng, bù zuì. jiǔ zhī, gǎi lì bù shàng shū.
四十二年十月,寇拥众窥蓟州,声言犯辽阳。总督杨选帅师东,博檄止之。又手书三往,卒不从。博拊几曰:“败矣。”急征兵入援,寇已溃墙子岭,犯通州。帝叹曰:“庚戌事又见矣。”诸路兵先后至。命宣大总督江东统文武大臣分守皇城、京城,镇远侯顾寰以京营兵分布城内外。寇解而东,躏顺义、三河,饱掠去。援兵不发一矢,取道毙及零骑伤残者报首功。帝怏怏,谕博曰:“贼复饱飏,何以惩后?”遂诛选。博惧及,徐阶力保持之。帝念博前功,不罪。久之,改吏部尚书。
lóng qìng gǎi yuán, qǐng zūn yí zhào, lù jiàn yán zhū chén, sǐ zhě jiē zèng xù. shí fāng jì qún lì, shān xī rén wú yī bèi chù zhě. jǐ shì zhōng hú yīng jiā hé bó bì qí xiāng rén, bó lián shū qǐ xiū. bìng wèi liú, qiě chì yán zhě. yī pǐn mǎn sān kǎo, jìn shǎo fù jiān tài zǐ tài fù. dì jiāng yóu nán hǎi zǐ, bó lǜ tóng liè jiàn. yù shǐ zhān yǎng bì yǐ zhí yán bà, bó zhēng zhī. tún yán dū yù shǐ páng shàng péng bèi lùn, bó yì liú. chàn zhǐ, suì xiè bìng guī. shàng shū liú tǐ gān děng jiāo zhāng qǐ liú, bù tīng. dà xué shì gāo gǒng zhǎng lì bù, jiàn bó kān běn bīng. zhào yǐ lì bù shàng shū lǐ bīng bù shì. chén jì chāng zhàn shǒu fāng lüè, wèi:" yì zhě yǐ shǒu qiáng wèi qiè, yán kě tīng, shí wú shǎo xiào. qiáng wài yāo jī, hài qī lì sān qiáng nèi gé dòu, lì yī hài jiǔ. fū yīn qiáng shǒu, suǒ wèi xiān chù zhàn dì ér dài dí. míng shǒu, shí zhàn yě. chén wèi zǒng dū, cháng jù dǎ lái sūn shí wàn zhòng, yǐ wéi dāng shǒu qiáng wú yí." yīn chén míng yìng yuán shēn zhù shǒu chù jīng yíng yù shǔ yí xiū nèi zhì zhū shì, dì xī cóng zhī.
隆庆改元,请遵遗诏,录建言诸臣,死者皆赠恤。时方计群吏,山西人无一被黜者。给事中胡应嘉劾博庇其乡人,博连疏乞休。并慰留,且斥言者。一品满三考,进少傅兼太子太傅。帝将游南海子,博率同列谏。御史詹仰庇以直言罢,博争之。屯盐都御史庞尚鹏被论,博议留。忏旨,遂谢病归。尚书刘体乾等交章乞留,不听。大学士高拱掌吏部,荐博堪本兵。诏以吏部尚书理兵部事。陈蓟、昌战守方略,谓:“议者以守墙为怯,言可听,实无少效。墙外邀击,害七利三;墙内格斗,利一害九。夫因墙守,所谓先处战地而待敌。名守,实战也。臣为总督,尝拒打来孙十万众,以为当守墙无疑。”因陈明应援、申驻守、处京营、谕属夷、修内治诸事,帝悉从之。
bó kuí wú fēng shuò, lín shì ān xián yǒu shí liàng. chū rù zhōng wài sì shí yú nián, shǐ zhōng yǐ bīng shì zhe. liù nián, gāo gǒng bà, nǎi gǎi bó lì bù, jìn shǎo shī jiān tài zǐ tài shī. míng nián qiū, jí zuò, sān shū qǐ zhì shì guī. yú nián zú. zèng tài fù, shì xiāng yì.
博魁梧丰硕,临事安闲有识量。出入中外四十余年,始终以兵事著。六年,高拱罢,乃改博吏部,进少师兼太子太师。明年秋,疾作,三疏乞致仕归。逾年卒。赠太傅,谥襄毅。
gǒng bǐng guó shí, yù zhōng xú jiē wēi huò, bó zào gǒng, lì wèi jiě. gǒng yì xīn dòng, shì huò yǐ. qí hòu zhāng jū zhèng zhú gǒng, jiāng zhōu nà qí zuì, bó yì rán zhēng zhī. jí xìng wáng dà chén yù, bó yǔ dōu yù shǐ gé shǒu lǐ yì jū zhèng lì wèi jiě. jū zhèng fèn yuē:" èr gōng wèi wǒ gān xīn gāo gōng yé?" bó yuē:" fēi gǎn rán yě, rán fēi gōng bù néng huí tiān." huì dì mìng shǒu lǐ xié dū du zhū xī xiào huì xùn, bó yīn wèi huà jì, shǐ xiào wèi chù dà chén gǎi gōng yòu lìng gǒng pū zá chóu rén zhōng, lìng dà chén shí bié, máng rán mò biàn, shì nǎi bái. rén yǐ shì chēng bó zhǎng zhě.
拱柄国时,欲中徐阶危祸,博造拱,力为解。拱亦心动,事获已。其后张居正逐拱,将周内其罪,博毅然争之。及兴王大臣狱,博与都御史葛守礼诣居正力为解。居正愤曰:“二公谓我甘心高公耶?”博曰:“非敢然也,然非公不能回天。”会帝命守礼偕都督朱希孝会讯,博阴为画计,使校尉怵大臣改供;又令拱仆杂稠人中,令大臣识别,茫然莫辨,事乃白。人以是称博长者。
zi jùn mín, zì bó zhāng, jiā jìng sì shí yī nián jìn shì. chú hù bù zhǔ shì, lì lǐ bù láng zhōng. lóng qìng chū, qiān hé nán tí xué fù shǐ. wàn lì chū, lì tài pú shǎo qīng. fù bó zhì zhèng, shì guī. qǐ gù guān, lèi qiān bīng bù zuǒ shì láng shǔ bù shì. shí yì chě lì kè sì fēng. jùn mín yán:" kuǎn wèi kě jù bà. wéi nèi xiū shǒu bèi, ér wài lēi xī bù, shǐ jìn hái cháo, shēn dìng shì é, shǐ wú làn suǒ ér yǐ." yì suì dìng. jìn hù bù shàng shū, zǒng dū cāng chǎng. shí jiǔ nián, hái lǐ bù shì. hé nán dà jī, rén xiāng shí, qǐng fā yín mǐ gè shù shí wàn. huò yì qí jī huǎn, yīn zì hé qiú bà. shū liù shàng, bù yǔn. xiǎo rén jìng qǐng kāi kuàng, jùn mín zhēng bù dé, shuì shǐ nǎi sì chū. tiān xià sāo rán, shí yǐ jiù jùn mín. zài shì lì sān kǎo, lěi jiā tài zǐ tài bǎo. zú guān, zèng shǎo bǎo. hòu xù dōng zhēng zhuǎn xiǎng gōng, zèng shǎo fù jiān tài zǐ tài fù.
子俊民,字伯章,嘉靖四十一年进士。除户部主事,历礼部郎中。隆庆初,迁河南提学副使。万历初,历太仆少卿。父博致政,侍归。起故官,累迁兵部左侍郎署部事。时议撦力克嗣封。俊民言:“款未可遽罢。惟内修守备,而外勒西部,使尽还巢,申定市额,使无滥索而已。”议遂定。进户部尚书,总督仓场。十九年,还理部事。河南大饥,人相食,请发银米各数十万。或议其稽缓,因自劾求罢。疏六上,不允。小人竞请开矿,俊民争不得,税使乃四出。天下骚然,时以咎俊民。在事历三考,累加太子太保。卒官,赠少保。后叙东征转饷功,赠少傅兼太子太傅。
mǎ sēn, zì kǒng yǎng, huái ān rén. fù jùn, wǎn dé zi, jiā rén bào zhī zhuì, yǔn yān. jùn dài qí qī yuē" wǒ wù yě", bù zhī zuì. yú nián ér jǔ sēn. jiā jìng shí sì nián chéng jìn shì, shòu hù bù zhǔ shì, lì tài píng zhī fǔ. mín yǒu xiōng dì sòng zhě, yǔ jìng lìng zhào yuē:" ruò èr rén lǎo yǐ, rěn shāng tiān xìng hū?" jiē gǎn qì xiè qù. zài qiān jiāng xī àn chá shǐ. yǒu jìn shì bì wài fù ér shā qī, fǔ àn yù huǎn qí yù, sēn zú dǐ zhī fǎ.
马森,字孔养,怀安人。父俊,晚得子,家人抱之坠,殒焉。俊绐其妻曰“我误也”,不之罪。逾年而举森。嘉靖十四年成进士,授户部主事,历太平知府。民有兄弟讼者,予镜令照曰:“若二人老矣,忍伤天性乎?”皆感泣谢去。再迁江西按察使。有进士嬖外妇而杀妻,抚按欲缓其狱,森卒抵之法。
lì zuǒ bù zhèng shǐ, jiù zhuó xún fǔ yòu fù dōu yù shǐ. rù wèi xíng bù yòu shì láng, gǎi hù bù. chū, sēn zài jiāng xī jiàn bù zhèng shǐ sòng chún. chún hòu fǔ nán gàn, yǐ zāng bài, sēn zuò diào dà lǐ qīng. lǚ bó yí yù, yǔ xíng bù shàng shū zhèng xiǎo dōu yù shǐ zhōu yán chēng wéi" sān píng". bìng guī, qǐ nán jīng gōng bù yòu shì láng. gǎi hù bù, dū cāng chǎng, xún zhuǎn zuǒ. yǐ yòu dōu yù shǐ zǒng dū cáo yùn, jiān xún fǔ fèng yáng, qiān nán jīng hù bù shàng shū. lóng qìng chū, gǎi běi bù.
历左布政使,就擢巡抚右副都御史。入为刑部右侍郎,改户部。初,森在江西荐布政使宋淳。淳后抚南、赣,以赃败,森坐调大理卿。屡驳疑狱,与刑部尚书郑晓、都御史周延称为“三平”。病归,起南京工部右侍郎。改户部,督仓场,寻转左。以右都御史总督漕运,兼巡抚凤阳,迁南京户部尚书。隆庆初,改北部。
shì shí, dēng jí zhào shū juān tiān xià tián zū bàn. tài cāng suì rù shǎo, bù néng fù jīng fèi, ér jīng tōng èr cāng jī zhù wú jǐ. sēn gōu xiào sōu tī, tiáo xíng shí yú shì. yòu liè shàng qián gǔ chū rù zhī shù, quàn dì jié jiǎn. dì shǒu zhào zé lìng cuò zhì, sēn zòu:" zǔ zōng jiù zhì, hé huái yǐ nán yǐ sì bǎi wàn gōng yìng jīng shī, hé huái yǐ běi yǐ bā bǎi wàn gōng biān. yī suì zhī rù, zú gōng yī suì zhī yòng. hòu biān chuí duō shì, zhī fèi jiàn fán, yī biàn ér yǒu kè bīng zhī nián lì, zài biàn ér yǒu zhǔ bīng zhī nián lì. qí chū zhǐ sān wǔ shí wàn ěr, hòu jiàn zēng zhì èr bǎi sān shí yú wàn. tún tián shí kuī qī bā, yán fǎ shí zhé sì wǔ, mín yùn shí bū èr sān, xī yǐ nián lì bǔ zhī. zài biān zé shì mǎ bù duō yú xī, zài tài cāng zé shū rù bù yì yú qián, ér suǒ fèi shù bèi. zhòng yǐ zhào shū juān chú, gù jīn rì gào kuì, shì wǎng suì yǒu jiā. chén qián suǒ qū huà, suàn jí zī zhū, bù guò shū mù qián jí, ér yú guó zhī dà tǐ, mín zhī yuán qì, wèi xiá shēn lǜ. yuàn guǎng jí zhòng sī, lìng tíng chén gè chén suǒ jiàn." yòu zòu hé dōng sì chuān yún nán fú jiàn guǎng dōng líng zhōu yán kè shì yí. zhào jiē rú suǒ qǐng. dì cháng mìng zhòng guān cuī mǐn fā hù bù yín liù wàn shì huáng jīn. sēn chí bù kě, qiě yán, gù shì yù zhá jiē yóu nèi gé xià, wú sī lǐ jìng chuán zhě, shì nǎi zhǐ. jí, yòu mìng gòu zhū bǎo, sēn yì lì zhēng, bù tīng. sān nián, yǐ mǔ lǎo qǐ zhōng yǎng. cì chí yì guī, hòu lǚ jiàn bù qǐ.
是时,登极诏书蠲天下田租半。太仓岁入少,不能副经费,而京、通二仓积贮无几。森钩校搜剔,条行十余事。又列上钱谷出入之数,劝帝节俭。帝手诏责令措置,森奏:“祖宗旧制,河、淮以南以四百万供应京师,河、淮以北以八百万供边。一岁之入,足供一岁之用。后边陲多事,支费渐繁,一变而有客兵之年例,再变而有主兵之年例。其初止三五十万耳,后渐增至二百三十余万。屯田十亏七八,盐法十折四五,民运十逋二三,悉以年例补之。在边则士马不多于昔,在太仓则输入不益于前,而所费数倍。重以诏书蠲除,故今日告匮,视往岁有加。臣前所区画,算及锱铢,不过纾目前急,而于国之大体,民之元气,未暇深虑。愿广集众思,令廷臣各陈所见。”又奏河东、四川、云南、福建、广东、灵州盐课事宜。诏皆如所请。帝尝命中官崔敏发户部银六万市黄金。森持不可,且言,故事御札皆由内阁下,无司礼径传者,事乃止。即,又命购珠宝,森亦力争,不听。三年,以母老乞终养。赐驰驿归,后屡荐不起。
sēn wèi kǎo guān shí, xià yán xù chū qí mén, yù jiè zhī jiàn yán, xiè bù wǎng. yán sōng wén ér yuè zhī, sēn yì bù fù. wèi xú jiē suǒ zhòng, suì yǐn yòng zhī. lǐ jū, zàn xún fǔ páng shàng péng xíng yī tiáo biān fǎ, xiāng rén wéi lì bào gōng cí. wàn lì bā nián zú. zèng tài zǐ shǎo bǎo, shì gōng mǐn.
森为考官时,夏言婿出其门,欲介之见言,谢不往。严嵩闻而悦之,森亦不附。为徐阶所重,遂引用之。里居,赞巡抚庞尚鹏行一条鞭法,乡人为立报功祠。万历八年卒。赠太子少保,谥恭敏。
liú tǐ gān, zì zi yuán, dōng ān rén. jiā jìng èr shí sān nián jìn shì. shòu xíng rén, gǎi bīng kē jǐ shì zhōng. sī lǐ tài jiàn bào zhōng zú, qí dǎng lǐ qìng wèi qí zhí bào ēn děng bā rén qǐ qiān. dì yǐ xǔ zhī, yǐ tǐ gān yán, zhǐ lù sān rén. zhuǎn zuǒ jǐ shì zhōng.
刘体乾,字子元,东安人。嘉靖二十三年进士。授行人,改兵科给事中。司礼太监鲍忠卒,其党李庆为其侄鲍恩等八人乞迁。帝已许之,以体乾言,止录三人。转左给事中。
dì yǐ cái yòng chù, zhào tíng chén jí yì. duō qǐng zhuī sù bū, zēng fù é. tǐ gān dú shàng zòu yuē:" sū shì yǒu yán:' fēng cái zhī dào, wéi zài qù qí hài cái zhě.' jīn zhī hài zuì dà zhě yǒu èr, rǒng lì rǒng fèi shì yě. lì dài guān zhì, hàn qī qiān wǔ bǎi yuán, táng wàn bā qiān yuán, sòng jí rǒng zhì sān wàn sì qiān yuán. běn cháo zì chéng huà wǔ nián, wǔ zhí yǐ yú bā wàn. hé wén zhí, gài shí wàn yú. jīn biān gōng shēng shòu xūn guì chuán qǐng cáo jú tiān shè dà chén ēn yīn, jiā yǐ chǎng wèi jiān jú yǒng shì jiàng rén zhī shǔ, suì zēng yuè yì, bù kě xī jǔ. duō yī guān, zé duō yī guān zhī fèi. qǐng yán chì qǐng cáo, qīng gé rǒng làn, jiǎn fèng jiāng bù zī. yòu wén guāng lù kù jīn, zì jiā jìng gǎi yuán zhì shí wǔ nián, jī zhì bā shí wàn. zì èr shí yī nián yǐ hòu, gōng yì rì zēng, yú cáng dùn jǐn. jìn yù guǒ shū, chū wú dìng é, zhǐ shì nèi jiān piàn zhǐ, rú shù gōng yù. gān méi láng jí, zhé zhuǎn yù shì rén. qí tā zhū cáo, qīn dào yóu duō. yí zhe wèi lìng diǎn, suì zhōng shǐ kē dào chén kuài jì zhī, yǐ qīng rǒng fèi. èr rǒng jì gé, guó jì zì yù. shě shì ér dū bū zēng fù, shì yáng tāng zhǐ fèi yě." yú shì bù yì qǐng tài gè jiān jú rén jiàng. cóng zhī.
帝以财用绌,诏廷臣集议。多请追宿逋,增赋额。体乾独上奏曰:“苏轼有言:‘丰财之道,惟在去其害财者。’今之害最大者有二,冗吏、冗费是也。历代官制,汉七千五百员,唐万八千员,宋极冗至三万四千员。本朝自成化五年,武职已逾八万。合文职,盖十万余。今边功升授、勋贵传请、曹局添设、大臣恩荫,加以厂卫、监局、勇士、匠人之属,岁增月益,不可悉举。多一官,则多一官之费。请严敕请曹,清革冗滥,减俸将不赀。又闻光录库金,自嘉靖改元至十五年,积至八十万。自二十一年以后,供亿日增,余藏顿尽。进御果蔬,初无定额,止眎内监片纸,如数供御。乾没狼籍,辄转鬻市人。其他诸曹,侵盗尤多。宜著为令典,岁终使科道臣会计之,以清冗费。二冗既革,国计自裕。舍是而督逋、增赋,是扬汤止沸也。”于是部议请汰各监局人匠。从之。
lèi guān tōng zhèng shǐ, qiān xíng bù zuǒ shì láng. gǎi hù bù zuǒ shì láng, zǒng dū cāng chǎng. lóng qìng chū, jìn nán jīng hù bù shàng shū. nán jī hú guǎng jiāng xī yín bù juàn mǐ jī bū èr bǎi liù shí yú wàn, fèng yáng yuán líng jiǔ wèi guān jūn sì wàn, ér cāng sù wú yī yuè chǔ. tǐ gān zài shū qǐng zé chéng yǒu sī, yòu tiáo shàng liù shì, jiē bào kě.
累官通政使,迁刑部左侍郎。改户部左侍郎,总督仓场。隆庆初,进南京户部尚书。南畿、湖广、江西银布绢米积逋二百六十余万,凤阳园陵九卫官军四万,而仓粟无一月储。体乾再疏请责成有司,又条上六事,皆报可。
mǎ sēn qù, zhào gǎi běi bù. zhào qǔ tài cāng yín sān shí wàn liǎng. tǐ gān yán:" tài cāng yín suǒ cún sān bǎi qī shí wàn ěr, ér jiǔ biān nián lì èr bǎi qī shí liù wàn yǒu qí, zài jīng jūn liáng shāng jià bǎi yǒu yú wàn jì zhōu dà tóng zhū zhèn lì wài zòu qǐ bù yǔ yān. ruò fù qǔ yǐ shàng gòng, jīng fèi ān bàn?" dì bù tīng. tǐ gān fù zòu:" jīn guó jì chù fá, dà xiǎo chén gōng suǒ gòng zhī. jí cún kù zhī shù, nǎi jìn qiǎn yù shǐ suǒ sōu kuò, míng suì zé wú cè yǐ. jīn jǐn yǐ gōng wú yì fèi, wàn yī biàn qǐ cāng cù, rú guó jì hé?" yú shì jǐ shì zhōng lǐ yǐ yáng yī kuí lóng guāng, yù shǐ liú sī wèn sū shì rùn hè yī guì, fù mèng chūn jiāo zhāng qǐ rú tǐ gān yán, gé chén lǐ chūn fāng děng jiē shàng shū qǐng, nǎi mìng zhǐ jìn shí wàn liǎng. yòu zòu tài hé shān xiāng shuì yí rú tài shān lì, yǒu sī dǒng zhī, wú shǔ nèi chén. wǔ zhǐ, duó fèng bàn nián.
马森去,召改北部。诏取太仓银三十万两。体乾言:“太仓银所存三百七十万耳,而九边年例二百七十六万有奇,在京军粮商价百有余万蓟州、大同诸镇例外奏乞不与焉。若复取以上供,经费安办?”帝不听。体乾复奏:“今国计绌乏,大小臣工所共知。即存库之数,乃近遣御史所搜括,明岁则无策矣。今尽以供无益费,万一变起仓卒,如国计何?”于是给事中李已、杨一魁、龙光,御史刘思问、苏士润、贺一桂,傅孟春交章乞如体乾言,阁臣李春芳等皆上疏请,乃命止进十万两。又奏太和山香税宜如泰山例,有司董之,毋属内臣。忤旨,夺俸半年。
dì cháng wèn jiǔ biān jūn xiǎng, tài cāng suì fā jí sì fāng jiě nà zhī shù. tǐ gān zòu:" zǔ zōng cháo zhǐ liáo dōng dà tóng xuān fǔ yán suí sì zhèn, jì yǐ níng xià gān sù jì zhōu, yòu jì yǐ gù yuán shān xī, jīn mì yún chāng píng yǒng píng yì zhōu jù liè shù yǐ. gè zhèn fáng shǒu yǒu zhǔ bīng. qí hòu zēng zhào mù, zēng kè bīng, ér zuò shí yù zhòng. gè zhèn chú xiǎng yǒu tún tián. qí hòu jiā mín liáng, jiā yán kè, jiā jīng yùn, ér héng fèi zī duō." yīn liè shàng lóng qìng yǐ lái suì fā zhī shù. yòu zòu:" guó jiā suì rù bù zú gōng suǒ chū, ér é wài chén qǐ zhě duō. qǐng yǐ nèi wài yī qiè jīng fèi yīng cún gé zhě, kān lēi chéng shū." bào kě.
帝尝问九边军饷,太仓岁发及四方解纳之数。体乾奏:“祖宗朝止辽东、大同、宣府、延绥四镇,继以宁夏、甘肃、蓟州,又继以固原、山西,今密云、昌平、永平、易州俱列戍矣。各镇防守有主兵。其后增召募,增客兵,而坐食愈众。各镇刍饷有屯田。其后加民粮,加盐课,加京运,而横费滋多。”因列上隆庆以来岁发之数。又奏:“国家岁入不足供所出,而额外陈乞者多。请以内外一切经费应存革者,刊勒成书。”报可。
zhào shì mián èr wàn wǔ qiān jīn, tǐ gān qǐng qí hú zhōu gòng. dì bù cóng, qù zhī jí. jǐ shì zhōng lǐ yǐ yán:" sān yuè fēi yòng mián shí, bù yí zhòng rǎo shāng hù." tǐ gān yì fù zhēng, nǎi mìng zhǐ jìn wàn jīn. yú nián, zhào qù jìn jīn huā yín, qiě gòu māo jīng zǔ mǔ lǜ zhū yì bǎo. yǐ shàng shū lì jiàn, tǐ gān qǐng cóng yǐ yán, bù nà. nèi chéng yùn kù yǐ bái zhā suǒ bù tǎng shí wàn. tǐ gān zhí zòu, jǐ shì zhōng liú jì wén yì yán bái dá dāo fēi tǐ. dì bào yǒu zhǐ, jìng qǔ zhī. tǐ gān yòu qǐ chéng yùn kù jiǎn shuì é èr shí wàn, wèi zhōng guān cuī mǐn suǒ gé, bù de qǐng. shì shí nèi gōng yǐ duō, shù xià bù qǔ tài cāng yín, yòu qù shì zhēn zhū huáng lǜ yù zhū wù. tǐ gān qīng jìn yǒu zhí, měi shū zhēng, jī wǔ dì yì, jìng duó guān. jǐ shì zhōng guāng mào yù shǐ líng guǎn děng jiāo zhāng qǐng liú, bù tīng.
诏市绵二万五千斤,体乾请俟湖州贡。帝不从,趣之急。给事中李已言:“三月非用绵时,不宜重扰商户。”体乾亦复争,乃命止进万斤。逾年,诏趣进金花银,且购猫睛、祖母绿诸异宝。已上书力谏,体乾请从已言,不纳。内承运库以白劄索部帑十万。体乾执奏,给事中刘继文亦言白答刂非体。帝报有旨,竟取之。体乾又乞承运库减税额二十万,为中官崔敏所格,不得请。是时内供已多,数下部取太仓银,又趣市珍珠黄绿玉诸物。体乾清劲有执,每疏争,积忤帝意,竟夺官。给事中光懋、御史凌琯等交章请留,不听。
shén zōng jí wèi, qǐ nán jīng bīng bù shàng shū, zòu yán:" liú dū gēn běn zhòng dì, gù é jūn jiǔ wàn, mǎ wǔ qiān yú pǐ. jīn jūn zhǐ èr wàn èr qiān, mǎ jǐn jí bàn, dān ruò zú lǜ. yí xuǎn zhū wèi yú dīng, suí wǔ cāo liàn, fā zhù kù cǎo chǎng yín mǎi mǎ." yòu tiáo shàng fáng shǒu sì shì. bìng cóng zhī. wàn lì èr nián zhì shì, zú. zèng tài zǐ shǎo bǎo.
神宗即位,起南京兵部尚书,奏言:“留都根本重地,故额军九万,马五千余匹。今军止二万二千,马仅及半,单弱足虑。宜选诸卫余丁,随伍操练,发贮库草场银买马。”又条上防守四事。并从之。万历二年致仕,卒。赠太子少保。
wáng tíng, zì zi zhèng, nán chōng rén. jiā jìng shí yī nián jìn shì. shòu hù bù zhǔ shì, gǎi yù shǐ. shū hé lì bù shàng shū wāng hóng, zhé bó zhōu pàn guān. lì sū zhōu zhī fǔ, yǒu zhèng shēng. lèi qiān yòu fù dōu yù shǐ, zǒng lǐ hé dào. sān shí jiǔ nián, zhuǎn nán jīng hù bù yòu shì láng, zǒng dū liáng chǔ. nán jīng dū chǔ, zì chéng huà hòu jiē yǐ dōu yù shǐ lǐng zhī, zhì jiā jìng èr shí liù nián, shǐ mìng hù bù shì láng jiān lǐ. jí zhèn wǔ yíng jūn luàn, yán zhě qǐng fù jiù zhì, suì yǐ fù dōu yù shǐ zhāng huàn zhuān lǐng, ér gǎi tíng nán jīng xíng bù. wèi shàng, fù gǎi hù bù yòu shì láng jiān zuǒ qiān dōu yù shǐ, zǒng dū cáo yùn, xún fǔ fèng yáng zhū fǔ.
王廷,字子正,南充人。嘉靖十一年进士。授户部主事,改御史。疏劾吏部尚书汪鋐,谪亳州判官。历苏州知府,有政声。累迁右副都御史,总理河道。三十九年,转南京户部右侍郎,总督粮储。南京督储,自成化后皆以都御史领之,至嘉靖二十六年,始命户部侍郎兼理。及振武营军乱,言者请复旧制,遂以副都御史章焕专领,而改廷南京刑部。未上,复改户部右侍郎兼左佥都御史,总督漕运,巡抚凤阳诸府。
shí wō luàn wèi jìng, tíng jiàn yì yǐ jiāng nán shǔ zhèn shǒu zǒng bīng guān, zhuān zhù wú sōng, jiāng běi shǔ fēn shǒu fù zǒng bīng, zhuān zhù láng shān. suì wèi dìng zhì. huái ān dà jī, yǔ xún àn yù shǐ zhū gāng zòu liú shāng shuì xiǎng jūn, bèi zhào qiè ràng. jǐ shì zhōng lǐ bāng yì yīn hé tíng jū zhì, lì bù shàng shū yán nè wèi tíng biàn, shǐ jiě. zhuǎn zuǒ shì láng, hái lǐ bù shì. yǐ tōng zhōu yù wō gōng, jiā fèng èr jí. qiān nán jīng lǐ bù shàng shū, zhào wèi zuǒ dōu yù shǐ. zòu xíng shèn xuǎn shòu zhòng fēn xún jǐn xíng yù duān biǎo shuài yán jiǎn shù gōng jǔ hé liù shì.
时倭乱未靖,廷建议以江南属镇守总兵官,专驻吴淞,江北属分守副总兵,专驻狼山。遂为定制。淮安大饥,与巡按御史朱纲奏留商税饷军,被诏切让。给事中李邦义因劾廷拘滞,吏部尚书严讷为廷辨,始解。转左侍郎,还理部事。以通州御倭功,加俸二级。迁南京礼部尚书,召为左都御史。奏行慎选授、重分巡、谨刑狱、端表率、严检束、公举劾六事。
lóng qìng yuán nián liù yuè, jīng shī yǔ lǎo huài lú shè, mìng tíng dū yù shǐ fēn háng zhèn xù. huì cháo jìn tiān xià guān, tíng qǐng yán jìn kuì yí, zhuó dào lǐ fèi, yǐ jǐng guān xié, sū mín lì. dì yè zhū líng, zhào tíng tóng yīng guó gōng zhāng róng jū shǒu. zhōng guān xǔ yì xié rèn xié rén cái, wèi xún chéng yù shǐ lǐ xué dào suǒ chī. qún dāng cì xué dào zǎo cháo, yāo jī zhī zuǒ yè mén wài. tíng shàng qí zhuàng, lùn shù yǒu chà.
隆庆元年六月,京师雨潦坏庐舍,命廷督御史分行振恤。会朝觐天下官,廷请严禁馈遗,酌道里费,以儆官邪,苏民力。帝谒诸陵,诏廷同英国公张溶居守。中官许义挟刃胁人财,为巡城御史李学道所笞。群珰伺学道早朝,邀击之左掖门外。廷上其状,论戍有差。
yù shǐ qí kāng wèi gāo gǒng hé xú jiē, tíng yán:" kāng huái jiān dǎng xié, bù zhòng chéng wú yǐ dìng guó shì." dì wèi zhé kāng, yù liú jiē. gǒng suì yǐn jí qù. ér jǐ shì zhōng zhāng qí zhě, cháng xíng biān, shòu gǔ rén jīn. shì shāo xiè, yīn qiú jiē zi fán jū jiān, fán xiè bú jiàn. qí hèn, suì zhí kāng shū yǔ fù lùn jiē, jiē yì yǐn jí qù. tíng yīn fā qí jiān lì shì, yán:" qí qián fèng mìng shǎng jūn xuān dà, nà yán shāng yáng sì hé shù qiān jīn, wèi yán xù biān shāng gé yú yán shù shì, wèi dà xué shì jiē suǒ gé. sì hé dǐ qí qǔ huì, zōng jī pō lù. qí jù dé zuì, nǎi jiè gōng jiē jì zì yǎn." suì xià qí zhào yù. xíng bù shàng shū máo kǎi dāng qí shù, zhào shì wèi mín. gǒng qǐ zài xiāng, tíng kǒng qí xiū xì, ér kǎi yì jiē suǒ yǐn, suì xiān hòu qǐ xiū yǐ bì zhī. jǐ shì zhōng zhōu yún yù shǐ lǐ chún piáo sòng qí shì, wèi tíng kǎi ā jiē yì, luó zhī bù gū. xíng bù shàng shū liú zì qiáng fù zòu:" qí suǒ zuò wú shí, tíng kǎi qū fǎ xùn sī." zhào duó kǎi zhí, tíng chì wèi mín, yòu qí, bǔ tōng zhōu pàn guān.
御史齐康为高拱劾徐阶,廷言:“康怀奸党邪,不重惩无以定国是。”帝为谪康,谕留阶。拱遂引疾去。而给事中张齐者,尝行边,受贾人金。事稍泄,阴求阶子璠居间,璠谢不见。齐恨,遂摭康疏语复论阶,阶亦引疾去。廷因发齐奸利事,言:“齐前奉命赏军宣大,纳盐商杨四和数千金,为言恤边商、革余盐数事,为大学士阶所格。四和抵齐取贿,踪迹颇露。齐惧得罪,乃借攻阶冀自掩。”遂下齐诏狱。刑部尚书毛恺当齐戍,诏释为民。拱起再相,廷恐其修郤,而恺亦阶所引,遂先后乞休以避之。给事中周芸、御史李纯朴讼齐事,谓廷、恺阿阶意,罗织不辜。刑部尚书刘自强覆奏:“齐所坐无实,廷、恺屈法徇私。”诏夺恺职,廷斥为民,宥齐,补通州判官。
wàn lì chū, qí yǐ bù jǐn bà, kǎi yǐ qián zú. zhè jiāng xún àn yù shǐ xiè tíng jié sòng kǎi juàn jié yǒu gǔ rén fēng, zuò àn zhāng qí duó guān, jīn qí yǐ chù, zú zhī kǎi shǒu zhèng. zhào fù kǎi guān. yú shì xún fǔ sì chuān dōu yù shǐ céng shěng wú yán:" tíng shǒu sū zhōu shí, rén bǐ zhī zhào qīng xiàn. zhí jié jìn qì, shǐ zhōng wú gǎi. yí rú máo kǎi lì fù guān." zhào yǐ gù guān zhì shì. shí liù nián, gěi fū lǐn rú zhì, réng yǐ gāo nián tè cì cún wèn. míng nián zú, shì gōng jié.
万历初,齐以不谨罢,恺已前卒。浙江巡按御史谢廷杰讼恺狷洁有古人风,坐按张齐夺官,今齐已黜,足知恺守正。诏复恺官。于是巡抚四川都御史曾省吾言:“廷守苏州时,人比之赵清献。直节劲气,始终无改。宜如毛恺例复官。”诏以故官致仕。十六年,给夫廪如制,仍以高年特赐存问。明年卒,谥恭节。
máo kǎi, zì dá hé, jiāng shān rén. jiā jìng shí sì nián jìn shì. shòu xíng rén, zhuó yù shǐ. zuò lùn xiǎn mǎ zōu shǒu yì bù dàng tóu sàn dì, wèi zhí zhèng suǒ è, zhé níng guó tuī guān. lì xíng bù shàng shū. tài jiàn lǐ fāng zhòu jiàn wǔ mù zōng, mìng xíng bù zhì zhòng pì. kǎi zòu:" fāng zuì zhuàng wèi míng, fēi suǒ yǐ shì tiān xià gōng." fāng réng dé shì sǐ. kǎi zèng tài zǐ shǎo bǎo, shì duān jiǎn.
毛恺,字达和,江山人。嘉靖十四年进士。授行人,擢御史。坐论洗马邹守益不当投散地,为执政所恶,谪宁国推官。历刑部尚书。太监李芳骤谏忤穆宗,命刑部置重辟。恺奏:“芳罪状未明,非所以示天下公。”芳仍得贳死。恺赠太子少保,谥端简。
gé shǒu lǐ, zì yǔ lì, dé píng rén. jiā jìng qī nián, jǔ xiāng shì dì yī. míng nián chéng jìn shì, shòu zhāng dé tuī guān. jù dào wū fù jiā, zhū lián yǐ bǎi shù, shǒu lǐ jǐn chū zhī. zhǔ yù zhě zèn zhī yù shǐ. huì fān fǔ yù jiǔ bù jué, shǔ shǒu lǐ, yī xùn jí dé, nǎi dà jīng fú. dōng zhì, zhào wáng jiè bǎi guān cháo fú hè, shǒu lǐ dú bù kě. qiān bīng bù zhǔ shì. fù sāng fú què, bǔ lǐ bù. níng fǔ zōng rén xī gù gāo qiáng, hòu shāo dé tuō, yīn qǐng fēng. lǐ bù shàng shū xià yán yì liàng fù zhōng wèi shù rén. wèi shàng, ér yán rù gé, yán sōng dài zhī. shǒu lǐ shì qiān yí zhì láng zhōng, bó bù xíng. gù shì, jùn wáng jué, jìn zhī dé yǐ běn jué lǐ fǔ shì, bù dé jì fēng. jiāo chéng huái rén xiāng yuán jìn zhī jué, yǐ jì fēng qǐng, shǒu lǐ chí zhī jiān. huì yǐ jí zài gào, sān dǐ rén chéng jiàn xíng lù, suì de qǐng. qí xiào xiòng qí shì yǐ wén. suǒ jí jì lù yí shí yú wàn, dú wú shǒu lǐ míng, dì yóu shì zhī shǒu lǐ lián. qiān hé nán tí xué fù shǐ, zài qiān shān xī àn chá shǐ, jìn shǎn xī bù zhèng shǐ, zhuó yòu fù dōu yù shǐ, xún fǔ hé nán. rù wèi hù bù shì láng, dū xiǎng xuān dà. gǎi lì bù. zì zuǒ shì láng qiān nán jīng lǐ bù shàng shū. lǐ běn shǔ lì bù shì, xī yán sōng zhǐ kǎo chá tíng chén, shǔ shǒu lǐ xià kǎo, lēi zhì shì. hòu dì wèn shǒu lǐ ān zài, zuǒ yòu miù yǐ lǎo bìng duì. dì wèi tàn xī jiǔ zhī.
葛守礼,字与立,德平人。嘉靖七年,举乡试第一。明年成进士,授彰德推官。巨盗诬富家,株连以百数,守礼尽出之。主狱者谮之御史。会藩府狱久不决,属守礼,一讯即得,乃大惊服。冬至,赵王戒百官朝服贺,守礼独不可。迁兵部主事。父丧服阕,补礼部。宁府宗人悉锢高墙,后稍得脱,因请封。礼部尚书夏言议量复中尉数人。未上,而言入阁,严嵩代之。守礼适迁仪制郎中,驳不行。故事,郡王绝,近支得以本爵理府事,不得继封。交城、怀仁、襄垣近支绝,以继封请,守礼持之坚。会以疾在告,三邸人乘间行赂,遂得请。旗校诇其事以闻。所籍记赂遗十余万,独无守礼名,帝由是知守礼廉。迁河南提学副使,再迁山西按察使,进陕西布政使,擢右副都御史,巡抚河南。入为户部侍郎,督饷宣、大。改吏部。自左侍郎迁南京礼部尚书。李本署吏部事,希严嵩指考察廷臣,署守礼下考,勒致仕。后帝问守礼安在,左右谬以老病对。帝为叹惜久之。
lóng qìng yuán nián, qǐ hù bù shàng shū. zòu yán:" jī fǔ shān dōng liú yí rì zhòng, yǐ yǒu sī biàn fǎ luàn cháng, qǐ kē tài zhòng, zhēng pài bù jūn. qiě hé nán běi, shān dōng xī, tǔ dì qiāo jí, zhèng gōng shàng bù néng gěi, fù zhòng zhī yáo yì. gōng jiàng jí fù shāng dà jiǎ, jiē yǐ wú tián miǎn yì, ér nóng fū dú shòu qí kùn, cǐ suǒ wèi chuǎn yě. qǐ zhèng tián fù zhī guī, bà kē chà zhī fǎ. yòu guó chū zhēng liáng, hù bù dìng cāng kù míng mù jí shí shù jià zhí, tōng xíng suǒ sī, fēn pài xiǎo mín, suí cāng shàng nà, wán qiàn zhī shù liǎo rán kě jī. jìn nǎi dìng wèi yī tiáo biān fǎ, jì mǔ zhēng yín. bù lùn cāng kǒu, bù wèn shí shù. lì shū yín yuán wèi jiān, zēng jiǎn sǎ pài, bì duān bǎi chū. zhì yú shōu jiě, nǎi yòu biàn wéi yī chuàn líng fǎ, wèi zhī huǒ shōu fēn jiě. shōu zhě bù jiě, jiě zhě bù shōu, shōu zhě huò jī yú zhī zī, jiě zhě rèn péi bǔ zhī lèi. fū qián gǔ bì fēn shù míng ér hòu jī hé shěn, jīn hùn ér wèi yī, shì wèi nà yí zhě dì yě. yuàn chì suǒ sī, zhuó fù jiù guī." zhào xī jǔ xíng. yú shì zòu dìng guó jì bù shì, bān xíng tiān xià. zì jiā jìng sān shí liù nián yǐ hòu, wán qiàn qǐ jiè zhuī zhēng zhī shù jí pín mín bù néng shū nà, bèi lù bù zhōng. zì fǔ zhōu xiàn dá bù zhèng, sòng hù bù jī kǎo, yǐ qīng yǐn lòu nà yí qīn qī zhī bì. yòu yǐ hù bù zhuān lǐ cái fù, bì zhōu zhī tiān xià cāng kù yíng xū, rán hòu kě jié suō tiáo jì. zǔ zōng shí lìng tiān xià suì yǐ wén cè bào bù, nǎi qǐng qiǎn yù shǐ tán qǐ mǎ míng mó zhāng wèn míng zhào yán fēn háng tiān xià dǒng qí shì, bìng chéng chì yǐ xíng. tán ēn lì cháng biān jūn, huò yán shì wǔ xū mào, yí chéng gěi shǎng tài zhī. shǒu lǐ yán:" cǐ cháo tíng kuàng diǎn, nǎi yǐ jiǎ yuàn yé?" yì nǎi zhǐ.
隆庆元年,起户部尚书。奏言:“畿辅、山东流移日众,以有司变法乱常,起科太重,征派不均。且河南北,山东西,土地硗瘠,正供尚不能给,复重之徭役。工匠及富商大贾,皆以无田免役,而农夫独受其困,此所谓舛也。乞正田赋之规,罢科差之法。又国初征粮,户部定仓库名目及石数价值,通行所司,分派小民,随仓上纳,完欠之数了然可稽。近乃定为一条鞭法,计亩征银。不论仓口,不问石数。吏书夤缘为奸,增减洒派,弊端百出。至于收解,乃又变为一串铃法,谓之夥收分解。收者不解,解者不收,收者获积余之赀,解者任赔补之累。夫钱谷必分数明而后稽核审,今混而为一,是为那移者地也。愿敕所司,酌复旧规。”诏悉举行。于是奏定国计簿式,颁行天下。自嘉靖三十六年以后,完欠、起解、追征之数及贫民不能输纳,备录簿中。自府州县达布政,送户部稽考,以清隐漏那移侵欺之弊。又以户部专理财赋,必周知天下仓库盈虚,然后可节缩调剂。祖宗时令天下岁以文册报部,乃请遣御史谭启、马明谟、张问明、赵岩分行天下董其事,并承敕以行。覃恩例尝边军,或言士伍虚冒,宜乘给赏汰之。守礼言:“此朝廷旷典,乃以贾怨耶?”议乃止。
dà xué shì gāo gǒng yǔ xú jiē bù xiāng néng, jǔ cháo gōng gǒng. shì láng xú yǎng zhèng liú zì qiáng, gǒng suǒ hòu, yì yì shǒu lǐ yán. shǒu lǐ bù kě, yǎng zhèng děng suì lùn gǒng. shǒu lǐ xún qǐ yǎng mǔ guī. jí gǒng zài xiāng, shēn dé shǒu lǐ, qǐ wèi xíng bù shàng shū. chū, jiē dìng fāng shì wáng jīn děng yù, zuò wàng jìn yào wù, bǐ zi shā fù lǜ lùn sǐ. zhào xià fǎ sī huì xùn. shǒu lǐ děng yì jīn wàng jìn yào wú shì shí, dàn xí gù táo zhòng wén shù, zuǒ dào huò zhòng, yīng zuò wèi cóng lǜ biān shù. jǐ shì zhōng zhào fèn yán:" fǎ sī wèi tiān xià píng. xī zé yī zhǔ yú rù, ér bù wéi xiān dì dì jīn zé yī zhǔ yú chū, ér bù xù hòu shì yì. zuì yǒu shǒu ér hòu yǒu cóng, jīn děng wéi cóng, shú wéi shǒu? jiāng yǐ táo zhòng wén wéi shǒu, zé zhòng wén sǐ yǐ jiǔ. wèi fǎ rú cǐ, bì xià hé lài zāi!" shū rù, bào wén.
大学士高拱与徐阶不相能,举朝攻拱。侍郎徐养正、刘自强,拱所厚,亦诣守礼言。守礼不可,养正等遂论拱。守礼寻乞养母归。及拱再相,深德守礼,起为刑部尚书。初,阶定方士王金等狱,坐妄进药物,比子杀父律论死。诏下法司会讯。守礼等议金妄进药无事实,但习故陶仲文术,左道惑众,应坐为从律编戍。给事中赵奋言:“法司为天下平。昔则一主于入,而不为先帝地;今则一主于出,而不恤后世议。罪有首而后有从,金等为从,孰为首?将以陶仲文为首,则仲文死已久。为法如此,陛下何赖哉!”疏入,报闻。
xún gǎi shǒu lǐ zuǒ dōu yù shǐ. zòu yán:" jī nèi dì shì wā xià, hé dào yīn sāi, yù lǎo zé qiān lǐ wèi hè. qǐng fǎng gǔ jǐng tián zhī zhì, jùn zhì gōu xù, shǐ hàn lǎo yǒu bèi." zhāng xià yǒu sī. yòu shēn míng xún fǔ shì yí, tiáo liè guān zhēn shì jié liù shì. shǒu lǐ yì wáng jīn yù, yǔ gǒng hé, rán bù fù gǒng. hòu zhāng jū zhèng yù yǐ wáng dà chén shì gòu shā gǒng, shǒu lǐ lì wèi jiě, nǎi miǎn. jiē gǒng jū zhèng gèng yòng shì, jiāo xiāng yà. shǒu lǐ zhōu xuán qí jiān, zhèng sè dú lì, rén yǐ wéi nán. wàn lì sān nián, yǐ lǎo qǐ xiū. zhào jiā tài zǐ shǎo bǎo, chí yì guī. liù nián zú. zèng tài zǐ tài bǎo, shì duān sù.
寻改守礼左都御史。奏言:“畿内地势洼下,河道堙塞,遇潦则千里为壑。请仿古井田之制,浚治沟洫,使旱潦有备。”章下有司。又申明巡抚事宜,条列官箴、士节六事。守礼议王金狱,与拱合,然不附拱。后张居正欲以王大臣事构杀拱,守礼力为解,乃免。阶、拱、居正更用事,交相轧。守礼周旋其间,正色独立,人以为难。万历三年,以老乞休。诏加太子少保,驰驿归。六年卒。赠太子太保,谥端肃。
jìn xué yán, zì zi yú, jǐ níng rén. jiā jìng shí sān nián jǔ xiāng shì dì yī. míng nián chéng jìn shì, shòu nán yáng tuī guān, yǐ lián píng chēng. lì jí ān zhī fǔ, zhì xíng gāo, lèi qiān zuǒ bù zhèng shǐ. lóng qìng chū, rù wèi tài pú qīng, gǎi guāng lù. xuán bài yòu fù dōu yù shǐ, xún fǔ shān xī. yìng zhào chén lǐ cái, fán wàn yú yán. yán xuǎn bīng zhù qián jī gǔ zuì qiè. qí lüè yuē:
靳学颜,字子愚,济宁人。嘉靖十三年举乡试第一。明年成进士,授南阳推官,以廉平称。历吉安知府,治行高,累迁左布政使。隆庆初,入为太仆卿,改光禄。旋拜右副都御史,巡抚山西。应诏陈理财,凡万余言。言选兵、铸钱、积谷最切。其略曰:
sòng chū jìn jūn shí wàn, zǒng tiān xià zhū lù yì bù guò shí wàn, qí hòu qìng lì zhì píng jiān zēng zhì bǎi yú wàn. rán qí shí cái yòng bù chù. wǒ cháo biān bīng sì shí wàn. qí hòu suī zēng bīng yì shù, ér zhǔ bīng duō quē, bù ruò sòng rén shí bèi qí chū yě. rán zì jiā jìng zhōng jí yǐ chù fá gào, hé zāi? sòng suī zēng bīng, ér tiān xià wú yǎng bīng fèi. wǒ cháo yǐ mín yǎng bīng, ér xīn jūn yòu yī qiè yǎng tài cāng. jiù xiǎng bù jiǎn, xīn xiǎng rì zēng, fèi yī yě. zhōu fēng hào hàn sì dōu, lǜ yǒu qí míng ér wú shí. wǒ cháo liú dū zhī shè, jiàn guān zhì wèi, zuò shí gōng tǎng, fèi èr yě. táng sòng zōng qīn huò tōng míng shì bǎn, huò sàn chù mín jiān. wǒ cháo fēn fēng liè jué, bù nóng bù shì, xī mín gāo suǐ, fèi sān yě. yǒu cǐ sān zhě, chǔ chù ān dé bù kuì. ér qí jiān yóu hào tiān xià zhī cái zhě, bīng ér yǐ. fū xiàn fēng cuī jiān, qí gǔ xiāng dāng, bīng zhī shí yě. jīn biān bīng yǒu zhàn shí, ruò fù bīng zé zhōng shì bù yī dāng dí. měi dào zéi qiè fā, fēi yīn yáng yī yào zá zhí, zé chéng èr pàn bù wèi zhī jiāng fēi xiāng mín lǐ bǎo, zé yì yǒng kuài zhuàng wèi zhī bīng. zài běi zé jiè yán dīng kuàng tú, zài nán zé jiè láng tǔ. cǐ jiē fù bīng bù zú yòng zhī yàn yě. dāng xiàn yǐ lún fān shǒu shù zhī fǎ. huò yuǎn bù kě zhēng, huò ruò bù kě rèn, zé tīng qí gēng shāng, ér yí qí shí yǐ xiǎng biān. rú miǎn bān jūn ér zhēng cháng, shěng chōng fā ér shū shú, yì biàn tōng yī cè yě. yù jīng bīng qiáng, yì yí zé yǐ lún fān shù shǒu. fū jīng shī qù xuān fǔ jì zhèn cái shù bǎi lǐ, jīng yíng jiǔ wàn zú, suì yǐ yī wàn shù èr zhèn, jiǔ nián ér yī zhōu, wèi wèi kǔ yě, ér qiè zhě yǔ biān bīng tóng qí jìn yǐ. yòu yǐ jī fǔ zhī zú tián jīng shù zhī quē, qí bù wǔ hào lìng yuè liáng kào shǎng yì yǔ jīng zú tóng, ér jī fǔ zhī zú jiē qīn bīng yǐ. fū jīng zú shù jì zhèn, zé yán gù zhī fèi kě shěng. shù xuān fǔ, zé xuān fǔ dà tóng zhī qì zì zhāng. kòu wèi xuān dà zhī lì zhì qí hòu, jīng zú zhī jìn dāng qí qián, zé yǎng gōng shēn rù zhī shì xiān yǐ.
宋初禁军十万,总天下诸路亦不过十万,其后庆历、治平间增至百余万。然其时财用不绌。我朝边兵四十万。其后虽增兵益戍,而主兵多缺,不若宋人十倍其初也。然自嘉靖中即以绌乏告,何哉?宋虽增兵,而天下无养兵费。我朝以民养兵,而新军又一切仰太仓。旧饷不减,新饷日增,费一也。周丰镐、汉四都,率有其名而无实。我朝留都之设,建官置卫,坐食公帑,费二也。唐、宋宗亲或通名仕版,或散处民间。我朝分封列爵,不农不仕,吸民膏髓,费三也。有此三者,储畜安得不匮。而其间尤耗天下之财者,兵而已。夫陷锋摧坚,旗鼓相当,兵之实也。今边兵有战时,若腹兵则终世不一当敌。每盗贼窃发,非阴阳、医药、杂职,则丞贰判簿为之将;非乡民里保,则义勇快壮为之兵。在北则借盐丁矿徒,在南则借狼土。此皆腹兵不足用之验也。当限以轮番守戍之法。或远不可征,或弱不可任,则听其耕商,而移其食以饷边。如免班军而征偿,省充发而输赎,亦变通一策也。欲京兵强,亦宜责以轮番戍守。夫京师去宣府、蓟镇才数百里,京营九万卒,岁以一万戍二镇,九年而一周,未为苦也,而怯者与边兵同其劲矣。又以畿辅之卒填京戍之阙,其部伍、号令、月粮、犒赏亦与京卒同,而畿辅之卒皆亲兵矣。夫京卒戍蓟镇,则延、固之费可省。戍宣府,则宣府、大同之气自张。寇畏宣、大之力制其后,京卒之劲当其前,则仰攻深入之事鲜矣。
chén yòu dǔ tiān xià zhī mín huáng huáng yǐ kuì fá wèi lǜ zhě, fēi bù bó wǔ gǔ bù zú yě, yín bù zú ěr. fū yín, hán bù kě yī, jī bù kě shí, bù guò mào qiān yǐ tōng yī shí zhī yòng, dú nài hé yòng yín ér fèi qián? qián yì fèi, yín yì dú xíng. dú xíng zé cáng yì shēn, ér yín yì guì, huò yì jiàn, ér zhé sè zhī bàn yì nán. háo yòu chéng qí jiàn shōu zhī, shí qí guì chū zhī. yín jī yú háo yòu zhě yù hòu, xíng yú tiān xià zhě yù shǎo. gèng yú shù shí nián, chén bù zhī suǒ dǐ zhǐ yǐ. qián zhě, quán yě, bù kě yī rì wú. jì zhě wèi qián fǎ zhī nán yǒu èr: lì bù yuè běn, mín bù yuàn xíng. cǐ jiē fēi yě. fū cháo tíng yǐ shān hǎi zhī chǎn wèi cái, yǐ yì zhào zhī lì wèi gōng, yǐ xián shì dài fū wèi yì, hé běn zhī fèi? chéng lìng mín yǐ tóng tàn shú zuì, ér jiàng yì zé qǔ zhī yíng jūn, yī zhǐ huī jiān, qián biàn tiān xià yǐ. zhì bù gù xíng qián zhě, dú jiān háo ěr. qǐng zì jīn shì lì fá shú zhēng shuì cì lài zōng lù guān fèng jūn xiǎng zhī shǔ, xī yín qián jiān zhī. shàng yǐ shì zhēng, xià yǐ shì shū, hé huàn qí bù xíng zāi.
臣又睹天下之民皇皇以匮乏为虑者,非布帛五谷不足也,银不足耳。夫银,寒不可衣,饥不可食,不过贸迁以通衣食之用,独奈何用银而废钱?钱益废,银益独行。独行则藏益深,而银益贵,货益贱,而折色之办益难。豪右乘其贱收之,时其贵出之。银积于豪右者愈厚,行于天下者愈少。更逾数十年,臣不知所底止矣。钱者,泉也,不可一日无。计者谓钱法之难有二:利不鸑本,民不愿行。此皆非也。夫朝廷以山海之产为材,以亿兆之力为工,以贤士大夫为役,何本之费?诚令民以铜炭赎罪,而匠役则取之营军,一指麾间,钱遍天下矣。至不顾行钱者,独奸豪尔。请自今事例、罚赎、征税、赐赉、宗禄、官俸、军饷之属,悉银钱兼支。上以是征,下以是输,何患其不行哉。
chén yòu wén zhōng yuán zhě, biān bǐ zhī gēn běn yě. bǎi xìng zhě, zhōng yuán zhī gēn běn yě, mín yǒu zhōng shēn wú yín, ér bù néng zhōng suì wú yī, zhōng rì wú shí. jīn yǒu sī sù yè bù huáng zhě, nǎi zài yín ér bù zài gǔ, chén qiè lǜ zhī. guó jiā jiàn dū yōu yàn, běi wú jùn guó zhī wèi, suǒ shì wèi fù xīn gǔ gōng zhě, hé nán shān dōng jiāng běi jí jī nèi bā fǔ zhī rén xīn ěr. qí rén lǜ zhì hàn ér qīng shēng, yì dòng ér nán jí, yóu shí ér guǎ jī zhě yě. yī bù rú yì, zé qīng qù qí xiāng wǎng wǎng yī fū zuò nán, qiān rén xiǎng yìng, qián shì yǐ lǚ yàn yǐ. mǐ zhī zhī jì, bù guò yuē xù nóng yǐ xì qí jiā, zú shí yǐ xì qí shēn, jù gǔ ròu yǐ xì qí xīn. jīn shì hé guān lǐn zhī suǒ cáng, měi fǔ de shù shí wàn, zé sī jì zhě ān zhěn kě yǐ. dé sān wàn yān, yóu zú sāi zhuǎn xǐ zhě zhī wàng. shè bù mǎn wàn, qǐ dé wú hán xīn? chén qiè yì bù mǎn wàn zhě duō yě.
臣又闻中原者,边鄙之根本也。百姓者,中原之根本也,民有终身无银,而不能终岁无衣,终日无食。今有司夙夜不遑者,乃在银而不在谷,臣窃虑之。国家建都幽燕,北无郡国之卫,所恃为腹心股肱者,河南、山东、江北及畿内八府之人心耳。其人率鸷悍而轻生,易动而难戢,游食而寡积者也。一不如意,则轻去其乡;往往一夫作难,千人响应,前事已屡验矣。弭之之计,不过曰恤农以系其家,足食以系其身,聚骨肉以系其心。今试核官廪之所藏,每府得数十万,则司计者安枕可矣。得三万焉,犹足塞转徙者之望。设不满万,岂得无寒心?臣窃意不满万者多也。
chén jìn zhě shū qǐng jī gǔ, yè méng yǔn xíng. dì kǒng yǒu sī cóng shì bù lì, wú yǐ sāi míng zhào. gǎn jí chén shuō shēn yán zhī:
臣近者疏请积谷,业蒙允行。第恐有司从事不力,无以塞明诏。敢即臣说申言之:
qí yī yuē guān cāng, fā guān yín yǐ dí yě. yī yuē shè cāng, shōu mín gǔ yǐ chōng yě. guān cāng fēi shén fēng suì bù néng jǔ, shè cāng suī zhōng suì jiē kě xíng. táng yì cāng zhī kāi, měi suì zì wáng gōng yǐ xià jiē yǒu rù. sòng zé zhǔn mín jiān zhèng shuì zhī shù, qǔ èr shí fēn zhī yī yǐ wéi shè. chéng fǎng ér tuī zhī, jiù tǔ sú, hé rén qíng, zhàn suì hòu yǐ tōng qí biàn, jì měi suì èr cāng zhī rù yǐ yàn qí gōng, zhe wèi lìng, ér suì suì xiū zhī, shí qí fēng qiàn ér liǎn sàn zhī. zài guān cāng zhě, mín yǒu dà jī zé yǐ zhèn. zài mín cāng zhě, suī guān yǒu dà yì yì bù tīng dài. jiè cǐ cáng fù yú mín, jí cáng fù yú guó yě. jīn yán cái yòng zhě, bù yōu gǔ zhī bù zú, ér yōu yín zhī bù zú. fū yín shí shēng luàn, gǔ shí mǐ luàn. yín zhī bù zú, ér quán huò dài zhī wǔ gǔ bù zú, zé shú kě yǐ dài zhě zāi? gù yuē míng jūn bù bǎo jīn yù, ér bǎo wǔ gǔ, fú wéi shèng míng chuí yì.
其一曰官仓,发官银以籴也。一曰社仓,收民谷以充也。官仓非甚丰岁不能举,社仓虽中岁皆可行。唐义仓之开,每岁自王公以下皆有入。宋则准民间正税之数,取二十分之一以为社。诚仿而推之,就土俗,合人情,占岁候以通其变,计每岁二仓之入以验其功,著为令,而岁岁修之,时其丰歉而敛散之。在官仓者,民有大饥则以振。在民仓者,虽官有大役亦不听贷。借此藏富于民,即藏富于国也。今言财用者,不忧谷之不足,而忧银之不足。夫银实生乱,谷实弭乱。银之不足,而泉货代之;五谷不足,则孰可以代者哉?故曰明君不宝金玉,而宝五谷,伏惟圣明垂意。
shū rù, xià suǒ sī yì, zú bù néng jǐn xíng yě.
疏入,下所司议,卒不能尽行也。
xún zhào wèi gōng bù yòu shì láng, gǎi lì bù, jìn zuǒ shì láng. xué yán nèi háng xiū jié, jiàn gāo gǒng yǐ shǒu fǔ zhǎng quán, zhuān zì shén, suì xiè bìng guī, zú. dì xué céng, shān xī fù shǐ. zhì jī yì yǒu wén.
寻召为工部右侍郎,改吏部,进左侍郎。学颜内行修洁,见高拱以首辅掌铨,专恣甚,遂谢病归,卒。弟学曾,山西副使。治绩亦有闻。
zàn yuē: míng zhī zhōng yè, biān fáng duò, jīng fèi fá. dāng shí rèn shì zhī chén, néng liú yì yú cǐ zhě xiān yǐ. ruò yáng bó mǎ sēn liú tǐ gān gé shǒu lǐ jìn xué yán zhī shǔ, shù jī fù jīng jì zhī lüè zhě. jiù qí shè shī yǔ qí suǒ jiàn bái, jiū ér xíng zhī, yì bǔ jū yī shí ér yǐ, kuàng yán zhī bù jìn xíng, xíng zhī bù néng jiǔ hū! zì shí jué hòu, zhāng jū zhèng shǐ yī zhěng chì. jū zhèng mò, yī qiè yǐ kōng yán cóng shì, yǐ qì yú wáng. gài qí huài fēi zhāo xī zhī jī yǐ.
赞曰:明之中叶,边防堕,经费乏。当时任事之臣,能留意于此者鲜矣。若杨博、马森、刘体乾、葛守礼、靳学颜之属,庶几负经济之略者。就其设施与其所建白,究而行之,亦补苴一时而已,况言之不尽行,行之不能久乎!自时厥后,张居正始一整饬。居正殁,一切以空言从事,以迄于亡。盖其坏非朝夕之积矣。