xú jiē dì zhì zi fán děng gāo gǒng guō pǔ zhāng jū zhèng céng sūn tóng chǎng
徐階(弟陟 子璠等)高拱 (郭朴)張居正(曾孫同敞)
xú jiē, zì zi shēng, sōng jiāng huá tíng rén. shēng fǔ zhōu suì, duò yuān jǐng, chū sān rì ér sū. wǔ suì cóng fù dào kuò cāng, duò gāo lǐng, yī guà yú shù bù sǐ. rén xián yì zhī. jiā jìng èr nián jìn shì dì sān rén. shòu hàn lín yuàn biān xiū, yǔ guī qǔ. dīng fù yōu, fú chú, bǔ gù guān. jiē wèi rén duǎn xiǎo bái xī, shàn róng zhǐ. xìng yǐng mǐn, yǒu quán lüè, ér yīn zhòng bù xiè. dú shū wèi gǔ wén cí, cóng wáng shǒu rén mén rén yóu, yǒu shēng shì dài fū jiān.
徐階,字子升,松江華亭人。生甫周歲,墮眢井,出三日而蘇。五歲從父道括蒼,墮高嶺,衣掛於樹不死。人咸異之。嘉靖二年進士第三人。授翰林院編修,予歸娶。丁父憂,服除,補故官。階為人短小白皙,善容止。性穎敏,有權略,而陰重不泄。讀書為古文辭,從王守仁門人游,有聲士大夫間。
dì yòng zhāng fú jìng yì, yù qù kǒng zǐ wáng hào, yì xiàng wèi mù zhǔ, biān dòu lǐ lè jiē yǒu suǒ sǔn yì. xià rú chén yì, jiē dú chí bù kě. fú jìng zhào jiē shèng qì jié zhī, jiē kàng biàn bù qū. fú jìng nù yuē: ruò pàn wǒ. jiē zhèng sè yuē: pàn shēng yú fù. jiē wèi cháng fù gōng, hé dé yán pàn? zhǎng yī chū. chì wèi yán píng fǔ tuī guān. lián shè jùn shì. chū xì qiú sān bǎi, huǐ yín cí, chuàng xiāng shè xué, bǔ jù dào bǎi èr shí rén. qiān huáng zhōu fǔ tóng zhī, zhuó zhè jiāng àn chá qiān shì, jìn jiāng xī àn chá fù shǐ, jù shì xué zhèng.
帝用張孚敬議,欲去孔子王號,易像為木主,籩豆禮樂皆有所損抑。下儒臣議,階獨持不可。孚敬召階盛氣詰之,階抗辯不屈。孚敬怒曰:「若叛我。」階正色曰:「叛生於附。階未嘗附公,何得言叛?」長揖出。斥為延平府推官。連攝郡事。出繫囚三百,毀淫祠,創鄉社學,捕劇盜百二十人。遷黃州府同知,擢浙江按察僉事,進江西按察副使,俱視學政。
huáng tài zǐ chū gé, zhào bài sī jīng jú xǐ mǎ jiān hàn lín yuàn shì jiǎng. dīng mǔ yōu guī. fú chú, zhuó guó zi jì jiǔ, qiān lǐ bù yòu shì láng, xún gǎi lì bù. gù shì, lì bù lǜ jué mén, suǒ jiē jiàn shù guān bù shù yǔ. jiē zhé jié xià zhī. jiàn bì shēn zuò, zī biān fù yào hài, lì zhì mín mò. jiē zì xǐ de jiē yì, yuàn wèi yòng. shàng shū xióng jiā táng lóng zhōu yòng jiē zhòng jiē. jiē shù shǔ bù shì, suǒ yǐn yòng sòng jǐng zhāng yuè wáng dào ōu yáng dé fàn jiē zhǎng zhě. yòng zú, wén yuān dài, zì chù qián bèi, qǔ lì duàn. jiē yì bù lè, qiú chū bì zhī. mìng jiān hàn lín yuàn xué shì, jiào xí shù jí shì. xún zhǎng yuàn shì, jìn lǐ bù shàng shū.
皇太子出閣,召拜司經局洗馬兼翰林院侍講。丁母憂歸。服除,擢國子祭酒,遷禮部右侍郎,尋改吏部。故事,吏部率鐍門,所接見庶官不數語。階折節下之。見必深坐,咨邊腹要害,吏治民瘼。皆自喜得階意,願為用。尚書熊浹、唐龍、周用皆重階。階數署部事,所引用宋景、張岳、王道、歐陽德、范皆長者。用卒,聞淵代,自處前輩,取立斷。階意不樂,求出避之。命兼翰林院學士,教習庶吉士。尋掌院事,進禮部尚書。
dì chá jiē qín, yòu suǒ zhuàn qīng cí dú chēng zhǐ, zhào zhí wú yì diàn. yǔ dà xué shì zhāng zhì lǐ běn jù cì fēi yú fú jí shàng fāng zhēn zhuàn shàng zūn wú xū rì. tíng tuī lì bù shàng shū, bù tīng, bù yù jiē qù zuǒ yòu yě. jiē suì qǐng lì huáng tài zǐ, bù bào. fù lián qǐng zhī, jiē bù bào. hòu dāng guān hūn, fù qǐng xiān yù wáng, hòu jǐng wáng, dì bù yì. xún yǐ tuī ēn jiā tài zǐ tài bǎo.
帝察階勤,又所撰青詞獨稱旨,召直無逸殿。與大學士張治、李本俱賜飛魚服及上方珍饌、上尊無虛日。廷推吏部尚書,不聽,不欲階去左右也。階遂請立皇太子,不報。復連請之,皆不報。後當冠婚,復請先裕王,後景王,帝不懌。尋以推恩加太子太保。
ǎn dá fàn jīng, jiē qǐng shì zhōu shàng wén jí dài lún ōu yáng ān děng zì xiào, bào kě. yǐ, qǐng dì hái dà nèi, zhào qún chén jì bīng shì, cóng zhī. zhōng guān xiàn kòu guī, yǐ ǎn dá qiú gòng shū jìn. dì yǐ shì yán sōng jí jiē, zhào duì biàn diàn. sōng yuē: jī zéi ěr, bù zú huàn. jiē yuē: fù chéng ér jūn, shā rén ruò yì jiān, hé wèi jī zéi? dì rán zhī, wèn qiú gòng shū ān zài. sōng chū zhū xiù yuē: lǐ bù shì yě. dì fù wèn jiē. jiē yuē: kòu shēn yǐ, bù xǔ kǒng jī zhī nù, xǔ zé bǐ hòu yào wǒ. qǐng qiǎn yì zhě dài huǎn zhī, wǒ dé yì wèi bèi. yuán bīng jí, kòu qiě zǒu. dì chēng shàn zhě zài. sōng jiē yīn qǐng dì chū shì cháo. kòu xún bǎo qù, nǎi xià jiē shū, fú xǔ gòng.
俺答犯京,階請釋周尚文及戴綸、歐陽安等自效,報可。已,請帝還大內,召群臣計兵事,從之。中官陷寇歸,以俺答求貢書進。帝以示嚴嵩及階,召對便殿。嵩曰:「飢賊耳,不足患。」階曰:「傅城而軍,殺人若刈菅,何謂飢賊?」帝然之,問求貢書安在。嵩出諸袖曰:「禮部事也。」帝復問階。階曰:「寇深矣,不許恐激之怒,許則彼厚要我。請遣譯者紿緩之,我得益為備。援兵集,寇且走。」帝稱善者再。嵩、階因請帝出視朝。寇尋飽去,乃下階疏,弗許貢。
sōng hù chǒng nòng quán, cāi hài tóng liè. jì chóu xià yán zhì zhī sǐ, ér yán cháng jiàn jiē, sōng yǐ shì jì zhī. chū, xiào liè huáng hòu bēng, dì yù fù zhī miào, niàn yā yú xiān xiào jié huáng hòu, yòu ruì zōng rù miào fēi gōng yì, kǒng hòu shì yì tiāo, suì yù dāng jǐ shì yù tiāo rén zōng, yǐ xiào liè xiān fù miào, zì wèi yī shì, xià lǐ bù yì. jiē kàng yán nǚ hòu wú xiān rù miào zhě, qǐng sì zhī fèng xiān diàn. lǐ kē dōu gěi shì zhōng yáng sī zhōng yì yǐ wèi rán. shū shàng, dì dà nù. jiē huáng kǒng xiè zuì, bù néng shǒu qián yì. dì yòu shǐ jiē wǎng hán dān luò chéng lǚ xiān cí. jiē bù yù xíng, nǎi yǐ yì fù miào jiě, dé huǎn qī. zhì kòu bī chéng, dì yì xiè, nǎi shǐ shàng shū gù kě xué xíng, ér nèi xián jiē. zhāi sī zhōng yuán dàn hè biǎo wù, tíng zhàng zhī bǎi, chì wèi mín, yǐ chù jiē. sōng yīn wèi jiē kě jiān yě, zhōng shāng zhī bǎi fāng. yī rì dú zhào duì, yǔ jí jiē, sōng xú yuē: jiē suǒ fá fēi cái, dàn duō èr xīn ěr. gài yǐ qí cháng qǐng lì tài zǐ yě. jiē wēi shén, dù wèi kě yǔ zhēng, nǎi jǐn shì sōng, ér yì jīng zhì zhāi cí yíng dì yì, zuǒ yòu yì duō wèi dì zhě. dì nù jiàn jiě. wèi jǐ, jiā shǎo bǎo, xún jìn jiān wén yuān gé dà xué shì, cān yù jī wù. mì shū fā xián níng hóu chóu luán zuì zhuàng. sōng yǐ jiē yǔ luán cháng tóng zhí, yù yīn luán yǐ qīng jiē. jí wén luán zuì fā zì jiē, nǎi è rán zhǐ, ér jì jiē yì shén.
嵩怙寵弄權,猜害同列。既仇夏言置之死,而言嘗薦階,嵩以是忌之。初,孝烈皇后崩,帝欲祔之廟,念壓於先孝潔皇后,又睿宗入廟非公議,恐後世議祧,遂欲當己世預祧仁宗,以孝烈先祔廟,自為一世,下禮部議。階抗言女後無先入廟者,請祀之奉先殿。禮科都給事中楊思忠亦以為然。疏上,帝大怒。階皇恐謝罪,不能守前議。帝又使階往邯鄲落成呂仙祠。階不欲行,乃以議祔廟解,得緩期。至寇逼城,帝益懈,乃使尚書顧可學行,而內銜階。摘思忠元旦賀表誤,廷杖之百,斥為民,以怵階。嵩因謂階可間也,中傷之百方。一日獨召對,語及階,嵩徐曰:「階所乏非才,但多二心耳。」蓋以其嘗請立太子也。階危甚,度未可與爭,乃謹事嵩,而益精治齋詞迎帝意,左右亦多為地者。帝怒漸解。未幾,加少保,尋進兼文淵閣大學士,參預機務。密疏發咸寧侯仇鸞罪狀。嵩以階與鸞嘗同直,欲因鸞以傾階。及聞鸞罪發自階,乃愕然止,而忌階益甚。
dì jì zhū luán, yì zhòng jiē, shù yǔ móu biān shì. shí yì jiǎn luán suǒ yì wèi zú, jiē yán: bù kě jiǎn. yòu jīng yíng jī ruò zhī gù, zú bù zài fá ér zài rǒng, yí jīng tài zhī, qǔ qí lǐn yǐ zī shǎng fèi. yòu qǐng bà tí dū shì láng sūn guì. dì shǐ gé yú sōng, jiǔ ér jiē yòng zhī. yī pǐn mǎn sān zài, jìn xūn, wèi zhù guó, zài jìn jiān tài zǐ tài fù wǔ yīng diàn dà xué shì. mǎn liù zài, jiān shí dà xué shì fèng, zài lù zi wèi zhōng shū shè rén, jiā shǎo fù. jiǔ zài, gǎi jiān lì bù shàng shū. cì yàn lǐ bù, xǐ shū bāo yù yǒu jiā. dì suī zhòng jiē, shāo shì xíng jī. cháng yǐ wǔ sè zhī shòu sōng, shǐ liàn yào, wèi jiē zhèng běn suǒ guān, bù yǐ xiāng jí. jiē huáng kǒng qǐng, nǎi dé zhī. dì yì jiàn wěi rèn jiē, yà yú sōng.
帝既誅鸞,益重階,數與謀邊事。時議減鸞所益衛卒,階言:「不可減。又京營積弱之故,卒不在乏而在冗,宜精汰之,取其廩以資賞費。」又請罷提督侍郎孫禬。帝始格於嵩,久而皆用之。一品滿三載,進勛,為柱國,再進兼太子太傅、武英殿大學士。滿六載,兼食大學士俸,再錄子為中書舍人,加少傅。九載,改兼吏部尚書。賜宴禮部,璽書褒諭有加。帝雖重階,稍示形跡。嘗以五色芝授嵩,使練藥,謂階政本所關,不以相及。階皇恐請,乃得之。帝亦漸委任階,亞於嵩。
yáng jì shèng yù sōng zuì, yǐ èr wáng wèi zhēng, xià jǐn yī yù. sōng shǔ lù bǐng jiū zhǔ shǐ zhě. jiē jiè bǐng yuē: jí bù shèn, yī jí huáng zǐ, rú zōng shè hé! yòu wèi wēi yǔ dòng sōng yuē: shàng wéi èr zi, bì bù rěn yǐ xiè gōng, suǒ zuì zuǒ yòu ěr. gōng nài hé xiǎn jié gōng dǐ yuàn yě. sōng xin shuāng jù, nǎi qǐn. wō lìn dōng nán, dì shù yǐ wèn jiē, jiē lì zhǔ fā bīng. jiē yòu niàn biān zú kǔ jī, qǐng shōu jī nèi mài shù shí wàn shí, zì jū yōng shū xuān fǔ, zǐ jīng shū dà tóng. dì yuè, mì chuán yù xíng zhī. yáng jì shèng zhī hé sōng yě, sōng gù yí jiē. zhào jǐn wáng zōng mào hé sōng, jiē yòu yì báo qí fá. jí shì gěi shì zhōng wú shí lái zhǔ shì dǒng chuán cè zhāng chōng hé sōng bù shèng, jiē xià yù. chuán cè, jiē lǐ rén shí lái chōng, jiē mén shēng yě. sōng suì shū biàn, xiǎn wèi jiē zhǔ shǐ, dì bù tīng. yǒu suǒ mì xún, jiē shě sōng ér zhī jiē. xún jiā tài zǐ tài shī.
楊繼盛諭嵩罪,以二王為徵,下錦衣獄。嵩屬陸炳究主使者。階戒炳曰:「即不慎,一及皇子,如宗社何!」又為危語動嵩曰:「上惟二子,必不忍以謝公,所罪左右耳。公奈何顯結宮邸怨也。」嵩忄雙懼,乃寢。倭躪東南,帝數以問階,階力主發兵。階又念邊卒苦飢,請收畿內麥數十萬石,自居庸輸宣府,紫荊輸大同。帝悅,密傳諭行之。楊繼盛之劾嵩也,嵩固疑階。趙錦、王宗茂劾嵩,階又議薄其罰。及是給事中吳時來、主事董傳策、張翀劾嵩不勝,皆下獄。傳策,階里人;時來、翀,階門生也。嵩遂疏辨,顯謂階主使,帝不聽。有所密詢,皆舍嵩而之階。尋加太子太師。
dì suǒ jū yǒng shòu gōng zāi, xǐ jū yù xī diàn, ài shén, yù yǒu suǒ yíng jiàn, yǐ wèn sōng. sōng qǐng hái dà nèi, dì bù yì. wèn jiē, jiē qǐng yǐ sān diàn suǒ yú cái, zé shàng shū léi lǐ yíng zhī, kě jì yuè ér jiù. dì yuè, rú jiē yì. mìng jiē zi shàng bǎo chéng fán jiān gōng bù zhǔ shì, dǒng qí yì, shí xún ér gōng chéng. dì jí rì xǐ jū zhī, mìng yuē wàn shòu gōng. yǐ jiē zhōng, jìn shǎo shī, jiān zhī shàng shū fèng, yǔ yī zi zhōng shū shè rén. zi fán yì chāo zhuó tài cháng shǎo qīng. sōng nǎi rì qū. sōng zi shì fān tān héng yín zòng zhuàng yì jiàn wén, jiē nǎi lìng yù shǐ zōu yīng lóng hé zhī. dì lēi sōng zhì shì, zhuó yīng lóng tōng zhèng sī cān yì. jiē suì dài sōng wèi shǒu fǔ. yǐ ér dì niàn sōng gòng fèng láo, lián zhī. yòu yǐ diào qù, hū hū bù lè, nǎi jiàng yù, yù tuì ér xiū zhēn qiě chuán sì, fù zé jiē děng nài hé yǐ guān yǔ xié wù, wèi yīng lóng yě. jiē yán: tuì ér chuán sì, chén děng bù gǎn fèng mìng. yīng lóng zhī zhuǎn, nǎi èr bù fèng zhǐ xíng zhī. dì nǎi yǐ.
帝所居永壽宮災,徙居玉熙殿,隘甚,欲有所營建,以問嵩。嵩請還大內,帝不懌。問階,階請以三殿所余材,責尚書雷禮營之,可計月而就。帝悅,如階議。命階子尚寶丞璠兼工部主事,董其役,十旬而功成。帝即日徙居之,命曰萬壽宮。以階忠,進少師,兼支尚書俸,予一子中書舍人。子璠亦超擢太常少卿。嵩乃日屈。嵩子世蕃貪橫淫縱狀亦漸聞,階乃令御史鄒應龍劾之。帝勒嵩致仕,擢應龍通政司參議。階遂代嵩為首輔。已而帝念嵩供奉勞,憐之。又以調去,忽忽不樂,乃降諭,欲退而修真且傳嗣,復責階等奈何以官與邪物,謂應龍也。階言:「退而傳嗣,臣等不敢奉命。應龍之轉,乃二部奉旨行之。」帝乃已。
dì yǐ sōng zài zhí jiǔ, ér shì fān gù wèi jiān yú wài, yīn mìng jiē wú jiǔ zhí. jiē kuī dì yì, yán gǒu wèi jiān, zài wài yóu zài nèi, gù qǐng rù zhí. dì yǐ sōng zhí lú cì jiē. jiē bǎng sān yǔ qí zhōng yuē: yǐ wēi fú hái zhǔ shàng, yǐ zhèng wù hái zhū sī, yǐ yòng shě xíng shǎng hái gōng lùn. yú shì cháo shì kǎn kǎn, de xíng qí yì. yuán wěi shù chū zhí, jiē qǐng zhào yǔ gòng nǐ zhǐ. yīn yán: shì tóng zhòng zé gōng, gōng zé bǎi měi jī zhuān zé sī, sī zé bǎi bì shēng. dì hàn zhī. jiē yǐ zhāng fú jìng jí sōng dǎo dì cāi kè, lì fǎn zhī, wù yǐ kuān dà kāi dì yì. dì è gěi shì yù shǐ pēng jī guò dāng, yù yǒu suǒ xíng qiǎn. jiē wěi qū diào jì, dé qīng lùn. huì wèn jiē zhī rén zhī nán, jiē duì yuē: dà jiān shì zhōng, dà zhà shì xìn. wéi guǎng tīng nà, zé qióng xiōng jí è, rén wèi wǒ yīng zhī shēn qíng yǐn tè, rén wèi wǒ fā zhī. gù shèng dì míng wáng, yǒu yán bì chá. jí bù shí, xiǎo zhě zhì zhī, dà zé báo zé ér róng zhī, yǐ gǔ lái zhě. dì chēng shàn. yán lù yì fā shū.
帝以嵩在直久,而世蕃顧為奸於外,因命階無久直。階窺帝意,言苟為奸,在外猶在內,固請入直。帝以嵩直廬賜階。階榜三語其中曰:「以威福還主上,以政務還諸司,以用舍刑賞還公論。」於是朝士侃侃,得行其意。袁煒數出直,階請召與共擬旨。因言:「事同眾則公,公則百美基;專則私,私則百弊生。」帝頷之。階以張孚敬及嵩導帝猜刻,力反之,務以寬大開帝意。帝惡給事御史抨擊過當,欲有所行遣。階委曲調劑,得輕論。會問階知人之難,階對曰:「大奸似忠,大詐似信。惟廣聽納,則窮凶極惡,人為我攖之;深情隱慝,人為我發之。故聖帝明王,有言必察。即不實,小者置之,大則薄責而容之,以鼓來者。」帝稱善。言路益發舒。
kòu yóu qiáng zi lǐng rù, zhí qū tōng zhōu. dì fāng cí lí, bīng bù shàng shū yáng bó bù gǎn zòu, móu zhī jiē, xí xuān fǔ zǒng bīng guān mǎ fāng xuān dà zǒng dū jiāng dōng rù yuán. fāng bīng xiān zhì, jiē qǐng jí shǎng zhī, yòu qǐng zhòng dōng quán, bǐ tǒng zhū dào bīng. kòu cóng tōng lüè xiāng hé, jiē qǐng jí bèi shùn yì, ér yǐ qí bīng yāo zhī gǔ běi kǒu. kòu qū shùn yì, bù dé rù, nǎi zǒu gǔ běi kǒu. qí hòu jūn yù cān jiāng guō hǔ fú ér bài, pō dé qí suǒ lüè rén chù zī zhòng. shǐ dì nù bó bù zǎo wén yǔ zǒng dū yáng xuǎn zhī rèn kòu rù yě, yù zuì zhī wèi fā. jiē yán: bó suī yǐ cí lí jìn bù gǎn wén, ér èr zhèn bīng jiē qí suǒ xiān xí. ruò xuǎn zé fēi wěi kòu, nǎi sòng zhī chū jìng ěr. dì jìng zhū xuǎn, bù zuì bó. jìn jiē jiàn jí diàn dà xué shì.
寇由牆子嶺入,直趨通州。帝方祠釐,兵部尚書楊博不敢奏,謀之階,檄宣府總兵官馬芳、宣大總督江東入援。芳兵先至,階請亟賞之,又請重東權,俾統諸道兵。寇從通掠香河,階請亟備順義,而以奇兵邀之古北口。寇趨順義,不得入,乃走古北口。其後軍遇參將郭琥伏而敗,頗得其所掠人畜輜重。始帝怒博不早聞與總督楊選之任寇入也,欲罪之未發。階言:「博雖以祠釐禁不敢聞,而二鎮兵皆其所先檄。若選則非尾寇,乃送之出境耳。」帝竟誅選,不罪博。進階建極殿大學士。
yuán wěi yǐ jí guī, dào zú, jiē dú dāng guó. lǚ qǐng zēng gé chén, qiě qǐ hái gǔ. nǎi mìng yán nè lǐ chūn fāng rù gé, ér dài jiē yì lóng. yǐ yī pǐn shí wǔ zài kǎo, ēn lǐ tè hòu, fù cì yù dài xiù mǎng zhēn yào. dì shǒu shū wèn jiē jí, zhūn kěn rú jiā rén, jiē yì gōng jǐn. dì huò yǒu suǒ wěi, tōng xī bù jiǎ mèi, yīng zhì zhī wén, wèi cháng yú qǐng kè qī. dì rì yì ài jiē. jiē cǎi yú lùn lì biàn zhě, bái ér xíng zhī. jiā jìng zhōng yè, nán běi yòng bīng. biān zhèn dà chén xiǎo bù dāng dì zhǐ, zhé dǎi xià yù zhū cuàn, gé chén fù qiè yán sè wèi wēi fú. jiē dāng guó hòu, tí qí shěng jiǎn, zhào yù jiàn xū, rèn shì zhě yì dé yǐ gōng míng zhōng. yú shì lùn zhě xī rán tuī jiē wèi míng xiāng.
袁煒以疾歸,道卒,階獨當國。屢請增閣臣,且乞骸骨。乃命嚴訥、李春芳入閣,而待階益隆。以一品十五載考,恩禮特厚,復賜玉帶、繡蟒、珍藥。帝手書問階疾,諄懇如家人,階益恭謹。帝或有所委,通夕不假寐,應制之文,未嘗逾頃刻期。帝日益愛階。階采輿論利便者,白而行之。嘉靖中葉,南北用兵。邊鎮大臣小不當帝指,輒逮下獄誅竄,閣臣復竊顏色為威福。階當國後,緹騎省減,詔獄漸虛,任事者亦得以功名終。於是論者翕然推階為名相。
yán nè qǐng gào guī, mìng guō pǔ gāo gǒng rù gé, yǔ chūn fāng tóng fǔ zhèng, shì réng jué yú jiē. jiē shù qǐng lì tài zǐ, bù bào. yǐ ér jǐng wáng zhī fān, bìng hōng, jiē zòu duó jǐng fǔ suǒ zhàn bēi tián shù wàn qǐng hái zhī mín, chǔ rén dà yuè. dì yù jiàn yú tán jí xìng dōu gōng diàn, jiē lì zhǐ zhī. yān mào qīng zhòu zēng yán kè sì shí wàn jīn, jiē fēng yù shǐ qǐng fù gù é. fāng shì hú dà shùn děng quàn dì ěr jīn dān, jiē lì chén qí jiǎo wū zhuàng, dà shùn děng xún fú fǎ. dì fú ěr bìng zào, hù bù zhǔ shì hǎi ruì jí chén dì shī, dì huì shén, yù jí shā zhī, jiē lì jiù dé xì. dì bìng shén, hū yù xìng xìng dōu, jiē lì zhēng nǎi zhǐ. wèi jǐ, dì bēng. jiē cǎo yí zhào, fán zhāi jiào tǔ mù zhū bǎo zhī zuò xī bà, dà lǐ dà yù yán shì dé zuì zhū chén xī qiān fù zhī. zhào xià, cháo yě hào tòng gǎn jī, bǐ zhī yáng tíng hé suǒ nǐ dēng jí zhào shū, wèi shì zōng shǐ zhōng shèng shì yún.
嚴訥請告歸,命郭朴、高拱入閣,與春芳同輔政,事仍決於階。階數請立太子,不報。已而景王之藩,病薨,階奏奪景府所占陂田數萬頃還之民,楚人大悅。帝欲建雩壇及興都宮殿,階力止之。鄢懋卿驟增鹽課四十萬金,階風御史請復故額。方士胡大順等勸帝餌金丹,階力陳其矯誣狀,大順等尋伏法。帝服餌病躁,戶部主事海瑞極陳帝失,帝恚甚,欲即殺之,階力救得系。帝病甚,忽欲幸興都,階力爭乃止。未幾,帝崩。階草遺詔,凡齋醮、土木、珠寶、織作悉罷,「大禮」大獄、言事得罪諸臣悉牽復之。詔下,朝野號慟感激,比之楊廷和所擬登極詔書,為世宗始終盛事雲。
tóng liè gāo gǒng guō pǔ yǐ jiē bù yǔ gòng móu, bù lè. pǔ yuē: xú gōng bàng xiān dì, kě zhǎn yě. gǒng chū shì mù zōng yù dǐ, jiē yǐn zhī fǔ zhèng, rán jiē dú bǐng guó, gǒng xīn bù píng. shì zōng bù yù shí, gěi shì zhōng hú yīng jiā cháng hé gǒng, gǒng yí jiē sǒu zhī. lóng qìng yuán nián, yīng jiā yǐ jiù kǎo chá bèi chù zhě xuē jí qù, yán zhě wèi gǒng xiū jiù xì, xié jiē, chì yīng jiā. jiē fù qǐng báo yīng jiā fá, yán zhě yòu hé gǒng. gǒng yù jiē nǐ zhàng, jiē cóng róng pì jiě, gǒng yì bù yuè. lìng yù shǐ qí kāng hé jiē, yán qí èr zi duō gàn qǐng jí jiā rén héng lǐ zhōng zhuàng. jiē shū biàn, qǐ xiū. jiǔ qīng yǐ xià jiāo zhāng hé gǒng yù jiē, gǒng suì yǐn jí guī. kāng jìng chì, pǔ yì yǐ yán zhě gōng zhī, qǐ shēn qù.
同列高拱、郭朴以階不與共謀,不樂。朴曰:「徐公謗先帝,可斬也。」拱初侍穆宗裕邸,階引之輔政,然階獨柄國,拱心不平。世宗不豫時,給事中胡應嘉嘗劾拱,拱疑階嗾之。隆慶元年,應嘉以救考察被黜者削籍去,言者謂拱修舊郤,脅階,斥應嘉。階復請薄應嘉罰,言者又劾拱。拱欲階擬杖,階從容譬解,拱益不悅。令御史齊康劾階,言其二子多干請及家人橫里中狀。階疏辯,乞休。九卿以下交章劾拱譽階,拱遂引疾歸。康竟斥,朴亦以言者攻之,乞身去。
gěi shì yù shǐ duō qǐ fèi jí, shì jiē ér qiáng, yán duō guò jī. dì bù néng kān, yù jiē děng chù zhī. tóng liè yù nǐ qiǎn, jiē yuē: shàng yù qiǎn, wǒ cáo dāng lì zhēng, nǎi kě dǎo zhī qiǎn hū. qǐng chuán yù lìng shěng gǎi. dì yì wù zhī zuì. shì nián, zhào hàn lín zhuàn zhōng qiū yàn zhì yǔ, jiē yán: xiān dì wèi chè jǐ yán, bù kě yàn lè. dì wèi bà yàn. dì mìng zhòng guān fēn dū tuán yíng, jiē lì chén bù kě ér zhǐ. nán jīng zhèn wǔ yíng bīng lǚ huā, jiē yù tài zhī. lǜ qí jù xiào líng bù kě gōng yě, xiān lìng cāo jiāng dū yù shǐ táng jì lù dū jiāng fáng bīng zhù líng bàng, ér xú xià bīng bù fèn sàn zhī. shì suì dìng. qún xiǎo dāng ōu yù shǐ yú wǔ mén, dōu yù shǐ wáng tíng jiāng jiū zhī, jiē yuē: bù dé zhǔ míng, hé hé yì? qiě lǜ bǐ xiān wū wǒ. nǎi shǐ rén yǐ hǎo yǔ yòu dà dāng, xiān lù qí zhǔ míng. tíng shū shàng, nǎi fēn bié dǎi zhì yǒu chà. jiē zhī chí zhèng yīng biàn, duō cǐ lèi yě.
給事、御史多起廢籍,恃階而強,言多過激。帝不能堪,諭階等處之。同列欲擬譴,階曰:「上欲譴,我曹當力爭,乃可導之譴乎。」請傳諭令省改。帝亦勿之罪。是年,詔翰林撰中秋宴致語,階言:「先帝未撤几筵,不可宴樂。」帝為罷宴。帝命中官分督團營,階力陳不可而止。南京振武營兵屢嘩,階欲汰之。慮其據孝陵不可攻也,先令操江都御史唐繼錄督江防兵駐陵傍,而徐下兵部分散之。事遂定。群小璫毆御史於午門,都御史王廷將糾之,階曰:「不得主名,劾何益?且慮彼先誣我。」乃使人以好語誘大璫,先錄其主名。廷疏上,乃分別逮治有差。階之持正應變,多此類也。
jiē suǒ chí zhèng, duō gōng jìn shì, xíng zhě shí bā jiǔ, zhōng guān duō cè mù. huì dì xìng nán hǎi zǐ, jiē jiàn, bù cóng. fāng qǐ xiū, ér gěi shì zhōng zhāng qí yǐ sī yuàn hé jiē, jiē yīn qǐng guī. dì yì yì jiàn yí, xǔ zhī. cì chí yì. yǐ chūn fāng qǐng, gěi fū lǐn, xǐ shū bāo měi, xíng rén dǎo xíng, rú gù shì. bì cí, cì bái jīn bǎo chāo cǎi bì xí yī. jǔ cháo jiē shū liú, bào wén ér yǐ. wáng tíng hòu cì dé zhāng qí nà huì shì, hé shù zhī biān. jiē jì xíng, chūn fāng wèi shǒu fǔ, wèi jǐ yì guī. gǒng zài chū, è jiē bù yí yú lì. jùn yì yǒu sī xī gǒng zhǐ, zhēng yǐ guǐ jiē, jǐn duó qí tián, shù qí èr zi. huì gǒng fù wèi jū zhèng suǒ qīng ér bà, shì nǎi jiě. wàn lì shí nián, jiē nián bā shí, zhào qiǎn xíng rén cún wèn, cì xǐ shū jīn bì. míng nián zú. zèng tài shī, shì wén zhēn. jiē lì cháo yǒu xiāng dù, bǎo quán shàn lèi. jiā lóng zhī zhèng, duō suǒ kuāng jiù. jiān yǒu wēi yí, yì bù shī dà jié.
階所持諍,多宮禁事,行者十八九,中官多側目。會帝幸南海子,階諫,不從。方乞休,而給事中張齊以私怨劾階,階因請歸。帝意亦漸移,許之。賜馳驛。以春芳請,給夫廩,璽書褒美,行人導行,如故事。陛辭,賜白金、寶鈔、彩幣、襲衣。舉朝皆疏留,報聞而已。王廷後刺得張齊納賄事,劾戍之邊。階既行,春芳為首輔,未幾亦歸。拱再出,扼階不遺餘力。郡邑有司希拱指,爭齮晷階,盡奪其田,戍其二子。會拱復為居正所傾而罷,事乃解。萬曆十年,階年八十,詔遣行人存問,賜璽書、金幣。明年卒。贈太師,諡文貞。階立朝有相度,保全善類。嘉、隆之政,多所匡救。間有委蛇,亦不失大節。
jiē dì zhì, jiā jìng èr shí liù nián jìn shì. lèi guān nán jīng xíng bù shì láng. zi fán, yǐ yīn guān tài cháng qīng kūn yīng, shàng bǎo qīng. sūn yuán chūn, jìn shì, yì guān tài cháng qīng. yuán chūn sūn běn gāo, guān jǐn yī qiān hù, tiān qǐ zhōng jù wèi zhōng xián jiàn cí duó zhí. chóng zhēn gǎi yuán, yǐ jiàn qǐ, lèi guān zuǒ dū du. zhū shēng niàn zǔ, guó biàn chéng pò, yǔ qī zhāng, èr qiè lù lǐ, jiē zì yì.
階弟陟,嘉靖二十六年進士。累官南京刑部侍郎。子璠,以蔭官太常卿;琨、瑛,尚寶卿。孫元春,進士,亦官太常卿。元春孫本高,官錦衣千戶,天啟中拒魏忠賢建祠奪職。崇禎改元,以薦起,累官左都督。諸生念祖,國變城破,與妻張,二妾陸、李,皆自縊。
gāo gǒng, zì sù qīng, xīn zhèng rén. jiā jìng èr shí nián jìn shì. xuǎn shù jí shì. yú nián, shòu biān xiū. mù zōng jū yù dǐ, chū gé qǐng dú, gǒng yǔ jiǎn tǎo chén yǐ qín bìng wèi shì jiǎng. shì zōng huì yán lì tài zǐ, ér jǐng wáng wèi zhī guó, zhōng wài wēi yí. gǒng shì yù dǐ jiǔ nián, qǐ wáng yì dūn xiào jǐn, fū chén kǎi qiè. wáng shén zhòng zhī, shǒu shū huái xián zhōng zhēn zì cì yān. lèi qiān shì jiǎng xué shì.
高拱,字肅卿,新鄭人。嘉靖二十年進士。選庶吉士。逾年,授編修。穆宗居裕邸,出閣請讀,拱與檢討陳以勤並為侍講。世宗諱言立太子,而景王未之國,中外危疑。拱侍裕邸九年,啟王益敦孝謹,敷陳剴切。王甚重之,手書「懷賢忠貞」字賜焉。累遷侍講學士。
yán sōng xú jiē dì dāng guó, yǐ gǒng tā rì dāng dé zhòng, jiàn zhī shì zōng. bài tài cháng qīng, zhǎng guó zi jiān jì jiǔ shì. sì shí yī nián, zhuó lǐ bù zuǒ shì láng. xún gǎi lì bù, jiān xué shì, zhǎng zhān shì fǔ shì. jìn lǐ bù shàng shū, zhào rù zhí lú. zhuàn zhāi cí, cì fēi yú fú. sì shí wǔ nián, bài wén yuān gé dà xué shì, yǔ guō pǔ tóng rù gé. gǒng yǔ pǔ jiē jiē suǒ jiàn yě.
嚴嵩、徐階遞當國,以拱他日當得重,薦之世宗。拜太常卿,掌國子監祭酒事。四十一年,擢禮部左侍郎。尋改吏部,兼學士,掌詹事府事。進禮部尚書,召入直廬。撰齋詞,賜飛魚服。四十五年,拜文淵閣大學士,與郭朴同入閣。拱與朴皆階所薦也。
shì zōng jū xī yuàn, gé chén zhí lú zài yuàn zhōng. gǒng wèi yǒu zi, yí jiā jìn zhí lú, shí qiè chū. yī rì, dì bù yù, wù chuán fēi cháng, gǒng jù yí jù chū. shǐ jiē shén qīn gǒng, yǐn rù zhí. gǒng zhòu guì, fù qì pō wǔ jiē. gěi shì zhōng hú yīng jiā, jiē xiāng rén yě, yǐ hé gǒng yīn qīn zì wēi. qiě jiàn jiē fāng yǔ gǒng xì, suì hé gǒng bù shǒu zhí lú, yí qì yòng yú wài. shì zōng bìng, wù shěng yě. gǒng yí yīng jiā shòu jiē zhǐ, dà hàn zhī.
世宗居西苑,閣臣直廬在苑中。拱未有子,移家近直廬,時竊出。一日,帝不豫,誤傳非常,拱遽移具出。始階甚親拱,引入直。拱驟貴,負氣頗忤階。給事中胡應嘉,階鄉人也,以劾拱姻親自危。且瞷階方與拱郤,遂劾拱不守直廬,移器用於外。世宗病,勿省也。拱疑應嘉受階指,大憾之。
mù zōng jí wèi, jìn shǎo bǎo jiān tài zǐ tài bǎo. jiē suī wèi shǒu fǔ, ér gǒng zì yǐ dì jiù chén, shù yǔ zhī kàng, pǔ fù zhù zhī, jiē jiàn bù néng kān. ér shì shí yǐ qín yǔ zhāng jū zhèng jiē rù gé, jū zhèng yì shì yù dǐ jiǎng. jiē cǎo yí zhào, dú yǔ jū zhèng jì, gǒng xīn mí bù píng. huì yì dēng jí shǎng jūn jí qǐng shàng cái qù liú dà chén shì, jiē xī bù cóng gǒng yì, xián yì shēn. yīng jiā zhǎng lì kē, zuǒ bù yuàn kǎo chá, shì jiāng jùn, hū yǒu suǒ lùn jiù. dì zé qí dǐ wǔ, xià gé chén yì fá. pǔ fèn rán yuē: yīng jiā wú rén chén lǐ, dāng biān máng. jiē páng nì gǒng, jiàn gǒng fāng nù, miǎn cóng zhī. yán lù wèi gǒng yǐ sī yuàn zhú yīng jiā, jiāo zhāng hé zhī. gěi shì zhōng ōu yáng yī jìng hé gǒng yóu lì. jiē yú gǒng biàn shū, nǐ zhǐ wèi liú, ér bù shèn qiǎn yán zhě. gǒng yì nù, xiāng yǔ fèn dǐ gé zhōng. yù shǐ qí kāng wèi gǒng hé jiē, kāng zuò chù. yú shì yán lù lùn gǒng zhě wú xū rì, nán jīng kē dào zhì shí yí jí zhī. gǒng bù zì ān, qǐ guī, suì yǐ shǎo fù jiān tài zǐ tài fù shàng shū dà xué shì yǎng bìng qù. lóng qìng yuán nián wǔ yuè yě. gǒng yǐ jiù xué méng juàn zhù, xìng qiáng zhí zì suì, pō kuài ēn yuàn, zú bù ān qí wèi qù. jì ér jiē yì qǐ guī.
穆宗即位,進少保兼太子太保。階雖為首輔,而拱自以帝舊臣,數與之抗,朴復助之,階漸不能堪。而是時以勤與張居正皆入閣,居正亦侍裕邸講。階草遺詔,獨與居正計,拱心彌不平。會議登極賞軍及請上裁去留大臣事,階悉不從拱議,嫌益深。應嘉掌吏科,佐部院考察,事將竣,忽有所論救。帝責其牴牾,下閣臣議罰。朴奮然曰:「應嘉無人臣禮,當編氓。」階旁睨拱,見拱方怒,勉從之。言路謂拱以私怨逐應嘉,交章劾之。給事中歐陽一敬劾拱尤力。階於拱辯疏,擬旨慰留,而不甚譴言者。拱益怒,相與忿詆閣中。御史齊康為拱劾階,康坐黜。於是言路論拱者無虛日,南京科道至拾遺及之。拱不自安,乞歸,遂以少傅兼太子太傅、尚書、大學士養病去。隆慶元年五月也。拱以舊學蒙眷注,性強直自遂,頗快恩怨,卒不安其位去。既而階亦乞歸。
sān nián dōng, dì zhào gǒng yǐ dà xué shì jiān zhǎng lì bù shì. gǒng nǎi jǐn fǎn jiē suǒ wèi, fán xiān cháo dé zuì zhū chén yǐ yí zhào lù yòng zèng xù zhě, yī qiè bào bà. qiě shàng shū jí lùn zhī yuē: míng lún dà diǎn bān shì yǐ jiǔ. jīn yì shì zhī chén jiǎ tuō zhào zhǐ, fán yì lǐ dé zuì zhě xī cóng bāo xiǎn, jiāng shǐ xiàn huáng zài miào zhī líng hé yǐ wèi xiǎng? xiān dì zài tiān zhī líng hé yǐ wèi xīn? ér bì xià suì shí rù miào, yì hé yǐ duì yuè èr shèng? chén yǐ wèi wèi kě. dì shēn rán zhī. fǎ sī zuò fāng shì wáng jīn děng zǐ shì fù lǜ. gǒng fù shàng shū yuē: rén jūn yǔn yú fēi mìng, bù dé zhèng zhōng, qí míng zhì bù měi. xiān dì lín yù sì shí wǔ zài, dé suì liù shí yǒu yú. mò nián bào bìng, jīng suì shàng bīn, shòu kǎo lìng zhōng, céng wú bào jù. jīn wèi xiān dì wèi wáng jīn suǒ hài, wū yǐ bù dé zhèng zhōng, tiān xià hòu shì shì xiān dì wèi hé rú zhǔ? qǐ xià fǎ sī gǎi yì. dì fù rán gǒng yán, mìng jiǎn shù. gǒng zhī zài chū, zhuān yǔ jiē xiū xì, suǒ lùn jiē yù yǐ zhōng jiē zhòng qí zuì. lài dì rén róu, fú zhī jìng yě. jiē zǐ dì pō héng xiāng lǐ. gǒng yǐ qián zhī fǔ cài guó xī wèi jiān sī, bù lù qí zhū zi, jiē biān shù. suǒ yǐ è jiē zhě, wú bù zhì. dǎi gǒng qù wèi, nǎi dé jiě.
三年冬,帝召拱以大學士兼掌吏部事。拱乃盡反階所為,凡先朝得罪諸臣以遺詔錄用贈恤者,一切報罷。且上疏極論之曰:「《明倫大典》頒示已久。今議事之臣假託詔旨,凡議禮得罪者悉從褒顯,將使獻皇在廟之靈何以為享?先帝在天之靈何以為心?而陛下歲時入廟,亦何以對越二聖?臣以為未可。」帝深然之。法司坐方士王金等子弒父律。拱復上疏曰:「人君隕於非命,不得正終,其名至不美。先帝臨御四十五載,得歲六十有餘。末年抱病,經歲上賓,壽考令終,曾無暴遽。今謂先帝為王金所害,誣以不得正終,天下後世視先帝為何如主?乞下法司改議。」帝復然拱言,命減戍。拱之再出,專與階修郤,所論皆欲以中階重其罪。賴帝仁柔,弗之竟也。階子弟頗橫鄉里。拱以前知府蔡國熙為監司,簿錄其諸子,皆編戍。所以扼階者,無不至。逮拱去位,乃得解。
gǒng liàn xí zhèng tǐ, fù jīng jì cái, suǒ jiàn bái jiē kě xíng. qí zài lì bù, yù biàn shí rén cái, shòu zhū sī yǐ jí, shǐ shǔ xián fǒu, zhì lǐ xìng shì, yuè yào ér suì huì zhī. cāng zú jǔ yòng, jiē dé qí rén. yòu yǐ shí fāng yōu biān shì, qǐng zēng zhì bīng bù shì láng, yǐ chǔ zǒng dū zhī xuǎn. yóu shì láng ér zǒng dū, yóu zǒng dū ér běn bīng, zhōng wài gēng fān, biān cái zì yù. yòu yǐ bīng zhě zhuān mén zhī xué, fēi sù xí bù kě yīng zú. chǔ yǎng běn bīng, dāng zì bīng bù sī shǔ shǐ. yí shèn xuǎn sī shǔ, duō de zhì móu cái lì xiǎo chàng jūn lǚ zhě, jiǔ ér rèn zhī, wù qiān tā cáo. tā rì biān fāng bīng bèi dū fǔ zhī xuǎn, jiē yú shì qǔ zhī. gèng gè qǔ biān dì zhī rén yǐ bèi sī shǔ, rú quán sī fēn shěng gù shì, zé tí fù qíng xíng kě wú hàn gé, bìng zhòng qí shǎng fá yǐ gǔ lì zhī. fán biān dì yǒu sī, qí zé pō zhòng, bù yí fù zá liú jí qiān zhé zhě. jiē bào kě, zhe wèi lìng. gǒng yòu zòu qǐng kē gòng yǔ jìn shì bìng yòng, wù xún zī gé. qí zài bù kǎo chá, duō suǒ cān wǔ, bù jǐn píng wén shū wèi chù zhì, yì bù jū rén shù duō guǎ, chù zhě bì gào yǐ gù, shǐ zhòng xián fú. gǔ tián yáo zéi luàn, yòng yīn zhèng mào zǒng dū liǎng guǎng. yuē: shì suī tān, kě yǐ jí shì. guì zhōu fǔ chén zòu tǔ sī ān guó hēng jiāng pàn, mìng ruǎn wén zhōng dài wèi xún fǔ. lín xíng yǔ zhī yuē: guó hēng bì bù pàn, ruò wǎng, wú jī biàn yě. jí ér rú qí yán. yǐ guǎng dōng yǒu sī duō tān dú, tè qǐng jīng lián néng zhī fǔ hóu bì dēng, yǐ lì qí yú. yòu yán mǎ zhèng yán zhèng zhī guān, míng wèi qīng wèi shǐ, ér shí yǐ xián jú shì zhī, shī rén fèi shì, jiàn bù kě xùn. wéi jiào guān yì dì zhū sī, zhí bēi lù báo, yuǎn dào wèi nán, yí quán zhù jìn dì, yǐ xù qí sī. zhào jiē cóng zhī. gǒng suǒ jīng huà, jiē cǐ lèi yě.
拱練習政體,負經濟才,所建白皆可行。其在吏部,欲遍識人才,授諸司以籍,使署賢否,志里姓氏,月要而歲會之。倉卒舉用,皆得其人。又以時方憂邊事,請增置兵部侍郎,以儲總督之選。由侍郎而總督,由總督而本兵,中外更番,邊材自裕。又以兵者專門之學,非素習不可應卒。儲養本兵,當自兵部司屬始。宜慎選司屬,多得智謀才力曉暢軍旅者,久而任之,勿遷他曹。他日邊方兵備督撫之選,皆於是取之。更各取邊地之人以備司屬,如銓司分省故事,則題覆情形可無扞格,並重其賞罰以鼓勵之。凡邊地有司,其責頗重,不宜付雜流及遷謫者。皆報可,著為令。拱又奏請科貢與進士並用,勿循資格。其在部考察,多所參伍,不盡憑文書為黜陟,亦不拘人數多寡,黜者必告以故,使眾咸服。古田瑤賊亂,用殷正茂總督兩廣。曰:「是雖貪,可以集事。」貴州撫臣奏土司安國亨將叛,命阮文中代為巡撫。臨行語之曰:「國亨必不叛,若往,無激變也。」即而如其言。以廣東有司多貪黷,特請旌廉能知府侯必登,以歷其餘。又言馬政、鹽政之官,名為卿、為使,而實以閒局視之,失人廢事,漸不可訓。惟教官驛遞諸司,職卑錄薄,遠道為難,宜銓注近地,以恤其私。詔皆從之。拱所經畫,皆此類也。
ǎn dá sūn bǎ hàn nà jí lái jiàng, zǒng dū wáng chóng gǔ shòu zhī, qǐng yú cháo, qǐ shòu yǐ guān. cháo yì duō yǐ wèi bù kě, gǒng yǔ jū zhèng lì zhǔ zhī. suì pái zhòng yì qǐng yú shàng, ér fēng gòng yǐ chéng. shì jù chóng gǔ chuán. jìn gǒng shǎo shī jiān tài zǐ tài shī shàng shū dà xué shì, gǎi jiàn jí diàn. gǒng yǐ biān jìng shāo níng, kǒng jiāng shì duò wán, fù qǐng chì biān chén jí shí xián xiá, yán wèi zhěng dùn, réng shí qiǎn dà chén yuè shì. dì jiē cóng zhī. liáo dōng zòu jié, jìn zhù guó zhōng jí diàn dà xué shì.
俺答孫把漢那吉來降,總督王崇古受之,請於朝,乞授以官。朝議多以為不可,拱與居正力主之。遂排眾議請於上,而封貢以成。事具崇古傳。進拱少師兼太子太師、尚書、大學士,改建極殿。拱以邊境稍寧,恐將士惰玩,復請敕邊臣及時閒暇,嚴為整頓,仍時遣大臣閱視。帝皆從之。遼東奏捷,進柱國、中極殿大學士。
xún kǎo chá kē dào, gǒng qǐng yǔ dū chá yuàn tóng shì. shí dà xué shì zhào zhēn jí zhǎng dū chá yuàn, chí yì shāo yì tóng. gěi shì zhōng hán jí hé zhēn jí yǒu suǒ sī bì. zhēn jí yí gǒng sǒu zhī, suì kàng zhāng hé gǒng, gǒng yì shū biàn. dì bù zhí zhēn jí, lìng zhì shì qù. gǒng jì zhú zhēn jí, zhuān héng yì zhe. shàng bǎo qīng liú fèn yōng shàng shū yīn chì zhī, gěi shì zhōng cáo dà yě shū hé qí bù zhōng shí shì, jiē zhé wài rèn. gǒng chū chí qīng cāo, hòu qí mén shēng qīn chuàn pō yǐ huì wén, zhì wù yì. dì zhōng juàn gǒng bù shuāi yě.
尋考察科道,拱請與都察院同事。時大學士趙貞吉掌都察院,持議稍異同。給事中韓楫劾貞吉有所私庇。貞吉疑拱嗾之,遂抗章劾拱,拱亦疏辨。帝不直貞吉,令致仕去。拱既逐貞吉,專橫益著。尚寶卿劉奮庸上疏陰斥之,給事中曹大埜疏劾其不忠十事,皆謫外任。拱初持清操,後其門生、親串頗以賄聞,致物議。帝終眷拱不衰也。
shǐ gǒng wèi jì jiǔ, jū zhèng wèi sī yè, xiāng yǒu shàn, gǒng jí chēng jū zhèng cái. jí shì lǐ chūn fāng chén yǐ qín jiē qù, gǒng wèi shǒu fǔ, jū zhèng jiān suí zhī. gǒng xìng zhí ér ào, tóng guān yīn shì dān bèi bù néng kān, jū zhèng dú tuì rán xià zhī, gǒng bù zhī chá yě. féng bǎo zhě, zhōng rén, xìng xiá, cì dāng zhǎng sī lǐ jiān, gǒng jiàn chén hóng jí mèng chōng, dì cóng zhī, bǎo yǐ shì yuàn gǒng. ér jū zhèng yǔ bǎo shēn xiāng jié. liù nián chūn, dì dé jí, dà jiàn, zhào gǒng yǔ jū zhèng gāo yí shòu gù mìng ér bēng. chū, dì yì zhuān shǔ gé chén, ér zhōng guān jiǎo yí zhào mìng yǔ féng bǎo gòng shì.
始拱為祭酒,居正為司業,相友善,拱亟稱居正才。及是李春芳、陳以勤皆去,拱為首輔,居正肩隨之。拱性直而傲,同官殷士儋輩不能堪,居正獨退然下之,拱不之察也。馮保者,中人,性黠,次當掌司禮監,拱薦陳洪及孟沖,帝從之,保以是怨拱。而居正與保深相結。六年春,帝得疾,大漸,召拱與居正、高儀受顧命而崩。初,帝意專屬閣臣,而中官矯遺詔命與馮保共事。
shén zōng jí wèi, gǒng yǐ zhǔ shàng yòu chōng, chéng zhōng guān zhuān zhèng, tiáo zòu qǐng qū sī lǐ quán, hái zhī nèi gé. yòu mìng gěi shì zhōng luò qiú chéng wén hé shū gōng bǎo, ér jǐ cóng zhōng nǐ zhǐ zhú zhī. gǒng shǐ rén bào jū zhèng, jū zhèng yáng nuò zhī, ér sī yǐ yǔ bǎo. bǎo sù yú tài hòu, wèi gǒng shàn quán, bù kě róng. tài hòu hàn zhī. míng rì, zhào qún chén rù, xuān liǎng gōng jí dì zhào. gǒng yì bì zhú bǎo yě, jí qū rù. bǐ xuān zhào, zé shù gǒng zuì ér zhú zhī. gǒng fú dì bù néng qǐ, jū zhèng yē zhī chū, jiù luó chē chū xuān wǔ mén. jū zhèng nǎi yǔ yí qǐng liú gǒng, fú xǔ. qǐng dé chéng chuán, xǔ zhī. gǒng jì qù, bǎo hàn wèi shì. fù gòu wáng dà chén yù, yù lián jí gǒng, yǐ ér dé qǐn. jū jiā shù nián, zú. jū zhèng qǐng fù qí guān, yǔ jì zàng rú lì. zhōng zhǐ gěi bàn zàng, jì wén réng yù biǎn cí yún. jiǔ zhī, tíng yì lùn gǒng gōng, zèng tài shī, shì wén xiāng, yīn sì zǐ wù guān wèi shàng bǎo chéng.
神宗即位,拱以主上幼沖,懲中官專政,條奏請詘司禮權,還之內閣。又命給事中雒遒、程文合疏攻保,而己從中擬旨逐之。拱使人報居正,居正陽諾之,而私以語保。保訴於太后,謂拱擅權,不可容。太后頷之。明日,召群臣入,宣兩宮及帝詔。拱意必逐保也,急趨入。比宣詔,則數拱罪而逐之。拱伏地不能起,居正掖之出,僦騾車出宣武門。居正乃與儀請留拱,弗許。請得乘傳,許之。拱既去,保憾未釋。復構王大臣獄,欲連及拱,已而得寢。居家數年,卒。居正請復其官,與祭葬如例。中旨給半葬,祭文仍寓貶詞雲。久之,廷議論拱功,贈太師,諡文襄,蔭嗣子務觀為尚寶丞。
guō pǔ, zì zhì fū, ān yáng rén. jiā jìng shí sì nián jìn shì. xuǎn shù jí shì. lèi guān lǐ bù yòu shì láng, rù zhí xī yuàn. lì lì bù zuǒ yòu shì láng jiān tài zǐ bīn kè. nán jīng lǐ bù quē shàng shū, dì lián pǔ jiǔ cì, tè jiā tài zǐ shǎo bǎo zhuó rèn zhī. pǔ cí yuē: xìng yǔ zhuàn shù, bù yù yuǎn lí què xià. dì dà xǐ, mìng jí yǐ tài zǐ shǎo bǎo lǐ bù shàng shū zhān shì fǔ shì zhí rú gù. qǐng zhī, lì bù shàng shū ōu yáng bì jìn bà, jí yǐ pǔ dài zhī. yuè èr nián, yǐ fù sàng qù. jí yán nè yóu lì bù rù gé, dì móu dài zhě. shí dǒng fèn yǐ gōng bù shàng shū xíng lì bù zuǒ shì láng shì, fāng shòu dì juàn, ér wèi rén tān jiǎo wú xíng. xú jiē lǜ qí dài nè, jí yán yú dì, qǐ pǔ gù guān. pǔ gù qǐng zhōng zhì, bù xǔ. xún yǐ kǎo jī, jiā tài zǐ tài bǎo.
郭朴,字質夫,安陽人。嘉靖十四年進士。選庶吉士。累官禮部右侍郎,入直西苑。歷吏部左、右侍郎兼太子賓客。南京禮部缺尚書,帝憐朴久次,特加太子少保擢任之。朴辭曰:「幸與撰述,不欲遠離闕下。」帝大喜,命即以太子少保、禮部尚書、詹事府侍直如故。頃之,吏部尚書歐陽必進罷,即以朴代之。越二年,以父喪去。及嚴訥由吏部入閣,帝謀代者。時董份以工部尚書行吏部左侍郎事,方受帝眷,而為人貪狡無行。徐階慮其代訥,急言於帝,起朴故官。朴固請終制,不許。尋以考績,加太子太保。
sì shí wǔ nián, jiān wǔ yīng diàn dà xué shì, rù yù jī wù, yǔ gāo gǒng bìng mìng. jiē zǎo guì, quán zhòng, chūn fāng nè shì zhī jǐn, zhì bù gǎn jiǎng jūn lǐ. ér pǔ yǔ gǒng xiāng lǐ xiāng de, shì jiē shāo jù, gǒng yóu fù cái zì zì. jí shì zōng bēng, jiē cǎo yí zhào, jǐn fǎn shí zhèng zhī bù biàn zhě. gǒng yǔ pǔ bù dé yǔ wén, dà huì, liǎng rén suì yǔ jiē yǒu xì. yán lù hé gǒng zhě duō jí pǔ. gǒng xiè bìng guī, pǔ bù zì ān, yì qiú qù. dì gù liú zhī. shí pǔ yǐ jiā zhì shǎo fù tài zǐ tài fù yǐ. yù shǐ páng shàng péng líng rú děng gōng bù zhǐ, suì sān shū qǐ guī. jiā jū èr shí yú nián zú. zèng tài fù, shì wén jiǎn.
四十五年,兼武英殿大學士,入預機務,與高拱並命。階早貴,權重,春芳、訥事之謹,至不敢講鈞禮。而朴與拱鄉里相得,事階稍倨,拱尤負才自恣。及世宗崩,階草遺詔,盡反時政之不便者。拱與朴不得與聞,大恚,兩人遂與階有隙。言路劾拱者多及朴。拱謝病歸,朴不自安,亦求去。帝固留之。時朴已加至少傅、太子太傅矣。御史龐尚鵬、凌儒等攻不止,遂三疏乞歸。家居二十餘年卒。贈太傅,諡文簡。
pǔ wèi rén zhǎng zhě, liǎng diǎn quán héng, yǐ lián zhe. fǔ zhèng èr nián wú guò. tè yǐ gǒng gù, bù róng yú cháo, shí pō yǒu xī zhī zhě. zhāng jū zhèng, zì shū dà, jiāng líng rén. shǎo yǐng mǐn jué lún. shí wǔ wèi zhū shēng. xún fǔ gù lín qí qí wén, yuē: guó qì yě. wèi jǐ, jū zhèng jǔ yú xiāng, lín jiě xī dài yǐ zèng, qiě yuē: jūn yì rì dāng yāo yù, xī bù zú hùn zi. jiā jìng èr shí liù nián, jū zhèng chéng jìn shì, gǎi shù jí shì. rì tǎo qiú guó jiā diǎn gù. xú jiē bèi jiē qì zhòng zhī. shòu biān xiū, qǐng jí guī, wáng hé hái zhí.
朴為人長者,兩典銓衡,以廉著。輔政二年無過。特以拱故,不容於朝,時頗有惜之者。張居正,字叔大,江陵人。少穎敏絕倫。十五為諸生。巡撫顧璘奇其文,曰:「國器也。」未幾,居正舉於鄉,璘解犀帶以贈,且曰:「君異日當腰玉,犀不足溷子。」嘉靖二十六年,居正成進士,改庶吉士。日討求國家典故。徐階輩皆器重之。授編修,請急歸,亡何還職。
jū zhèng wèi rén, qí miàn xiù méi mù, xū zhǎng zhì fù. yǒng gǎn rèn shì, háo jié zì xǔ. rán chén shēn yǒu chéng fǔ, mò néng cè yě. yán sōng wèi shǒu fǔ, jì jiē, shàn jiē zhě jiē bì nì. jū zhèng zì rú, sōng yì qì jū zhèng. qiān yòu zhōng yǔn, lǐng guó zi sī yè shì. yǔ jì jiǔ gāo gǒng shàn, xiāng qī yǐ xiāng yè. xún hái lǐ fāng shì, qiān shì yù dǐ jiǎng dú. wáng shén xián zhī, dǐ zhōng zhōng guān yì wú bù shàn jū zhèng zhě. ér lǐ fāng shù cóng wèn shū yì, pō jí tiān xià shì. xún qiān yòu yù dé jiān shì dú, jìn shì jiǎng xué shì, lǐng yuàn shì.
居正為人,頎面秀眉目,須長至腹。勇敢任事,豪傑自許。然沉深有城府,莫能測也。嚴嵩為首輔,忌階,善階者皆避匿。居正自如,嵩亦器居正。遷右中允,領國子司業事。與祭酒高拱善,相期以相業。尋還理坊事,遷侍裕邸講讀。王甚賢之,邸中中官亦無不善居正者。而李芳數從問書義,頗及天下事。尋遷右諭德兼侍讀,進侍講學士,領院事。
jiē dài sōng shǒu fǔ, qīng xīn wěi jū zhèng. shì zōng bēng, jiē cǎo yí zhào, yǐn yǔ gòng móu. xún qiān lǐ bù yòu shì láng jiān hàn lín yuàn xué shì. yuè yú, yǔ yù dǐ gù jiǎng guān chén yǐ qín jù rù gé, ér jū zhèng wèi lì bù zuǒ shì láng jiān dōng gé dà xué shì. xún chōng shì zōng shí lù zǒng cái, jìn lǐ bù shàng shū jiān wǔ yīng diàn dà xué shì, jiā shǎo bǎo jiān tài zǐ tài bǎo, qù xué shì wǔ pǐn jǐn suì yú. shí xú jiē yǐ sù lǎo jū shǒu fǔ, yǔ lǐ chūn fāng jiē zhé jié lǐ shì. jū zhèng zuì hòu rù, dú yǐn xiāng tǐ, jù jiàn jiǔ qīng, wú suǒ yán nà. jiān chū yī yǔ zhé zhòng kěn, rén yǐ shì yán dàn zhī, zhòng yú tā xiāng.
階代嵩首輔,傾心委居正。世宗崩,階草遺詔,引與共謀。尋遷禮部右侍郎兼翰林院學士。月余,與裕邸故講官陳以勤俱入閤,而居正為吏部左侍郎兼東閣大學士。尋充《世宗實錄》總裁,進禮部尚書兼武英殿大學士,加少保兼太子太保,去學士五品僅歲余。時徐階以宿老居首輔,與李春芳皆折節禮士。居正最後入,獨引相體,倨見九卿,無所延納。間出一語輒中肯,人以是嚴憚之,重於他相。
gāo gǒng yǐ hěn zào bèi lùn qù, xú jiē yì qù, chūn fāng wèi shǒu fǔ. wáng hé, zhào zhēn jí rù, yì shì jū zhèng. jū zhèng yǔ gù suǒ shàn zhǎng sī lǐ zhě lǐ fāng móu, zhào yòng gǒng, bǐ lǐng lì bù, yǐ è zhēn jí, ér duó chūn fāng zhèng. gǒng zhì, yì yǔ jū zhèng shàn. chūn fāng xún yǐn qù, yǐ qín yì zì yǐn, ér zhēn jí yīn shì dān jiē wèi suǒ gòu bà, dú jū zhèng yǔ gǒng zài, liǎng rén yì xiāng mì. gǒng zhǔ fēng ǎn dá, jū zhèng yì zàn zhī, shòu wáng chóng gǔ děng yǐ fāng lüè. jiā zhù guó tài zǐ tài fù. liù nián mǎn, jiā shǎo fù lì bù shàng shū jiàn jí diàn dà xué shì. yǐ liáo dōng zhàn gōng, jiā tài zǐ tài shī. hé shì chéng, jiā shǎo shī, yú rú gù.
高拱以很躁被論去,徐階亦去,春芳為首輔。亡何,趙貞吉入,易視居正。居正與故所善掌司禮者李芳謀,召用拱,俾領吏部,以扼貞吉,而奪春芳政。拱至,益與居正善。春芳尋引去,以勤亦自引,而貞吉、殷士儋皆為所構罷,獨居正與拱在,兩人益相密。拱主封俺答,居正亦贊之,授王崇古等以方略。加柱國、太子太傅。六年滿,加少傅、吏部尚書、建極殿大學士。以遼東戰功,加太子太師。和市成,加少師,余如故。
chū, xú jiē jì qù, lìng sān zi shì jū zhèng jǐn. ér gǒng xián jiē shén, sǒu yán lù zhuī lùn bù yǐ, jiē zhū zi duō zuò zuì. jū zhèng cóng róng wèi gǒng yán, gǒng shāo xīn dòng. ér gǒng kè gòu jū zhèng nà jiē zi sān wàn jīn, gǒng yǐ qiào jū zhèng. jū zhèng sè biàn, zhǐ tiān shì, cí shén kǔ. gǒng xiè bù shěn, liǎng rén jiāo suì lí. gǒng yòu yǔ jū zhèng suǒ shàn zhōng rén féng bǎo qiè. mù zōng bù yù, jū zhèng yǔ bǎo mì chù fēn hòu shì, yǐn bǎo wèi nèi zhù, ér gǒng yù qù bǎo. shén zōng jí wèi, bǎo yǐ liǎng gōng zhào zhǐ zhú gǒng, shì jù gǒng chuán, jū zhèng suì dài gǒng wèi shǒu fǔ. dì yù píng tái, zhào jū zhèng jiǎng yù zhī, cì jīn bì jí xiù mǎng dòu niú fú. zì shì cì lài wú xū rì.
初,徐階既去,令三子事居正謹。而拱銜階甚,嗾言路追論不已,階諸子多坐罪。居正從容為拱言,拱稍心動。而拱客構居正納階子三萬金,拱以誚居正。居正色變,指天誓,辭甚苦。拱謝不審,兩人交遂離。拱又與居正所善中人馮保郄。穆宗不豫,居正與保密處分後事,引保為內助,而拱欲去保。神宗即位,保以兩宮詔旨逐拱,事具拱傳,居正遂代拱為首輔。帝御平台,召居正獎諭之,賜金幣及繡蟒鬥牛服。自是賜賚無虛日。
dì xū jǐ wěi jū zhèng, jū zhèng yì kǎi rán yǐ tiān xià wèi jǐ rèn, zhōng wài xiǎng wàng fēng cǎi. jū zhèng quàn dì zūn shǒu zǔ zōng jiù zhì, bù bì fēn gèng, zhì jiǎng xué qīn xián ài mín jié yòng jiē jí wù. dì chēng shàn. dà jì tíng chén, chì zhū bù zhí jí fù lì gǒng zhě. fù jù zhào zhào qún chén tíng chì zhī, bǎi liáo jiē tì xī. dì dāng zūn chóng liǎng gōng. gù shì, huáng hòu yǔ tiān zǐ shēng mǔ bìng chēng huáng tài hòu, ér huī hào yǒu bié. bǎo yù mèi dì shēng mǔ lǐ guì fēi, fēng jū zhèng yǐ bìng zūn. jū zhèng bù gǎn wéi, yì zūn huáng hòu yuē rén shèng huáng tài hòu, huáng guì fēi yuē cí shèng huáng tài hòu, liǎng gōng suì wú bié. cí shèng xǐ gān qīng gōng, fǔ shì dì, nèi rèn bǎo, ér dà bǐng xī yǐ wěi jū zhèng.
帝虛己委居正,居正亦慨然以天下為己任,中外想望丰采。居正勸帝遵守祖宗舊制,不必紛更,至講學、親賢、愛民、節用皆急務。帝稱善。大計廷臣,斥諸不職及附麗拱者。復具詔召群臣廷飭之,百僚皆惕息。帝當尊崇兩宮。故事,皇后與天子生母並稱皇太后,而徽號有別。保欲媚帝生母李貴妃,風居正以並尊。居正不敢違,議尊皇后曰仁聖皇太后,皇貴妃曰慈聖皇太后,兩宮遂無別。慈聖徙乾清宮,撫視帝,內任保,而大柄悉以委居正。
jū zhèng wèi zhèng, yǐ zūn zhǔ quán kè lì zhí xìn shǎng fá yī hào lìng wèi zhǔ. suī wàn lǐ wài, cháo xià ér xī fèng xíng. qián guó gōng mù cháo bì shù fàn fǎ, dāng dǎi, cháo yì nán zhī. jū zhèng zhuó yòng qí zi, chí shǐ fù zhī, bù gǎn dòng. jì zhì, qǐng dài qí sǐ, gù zhī nán jīng. shui cáo hé tōng, jū zhèng yǐ suì fù yú chūn, fā shuǐ héng yì, fēi jué zé hé, nǎi cǎi shui cáo chén yì, dū sōu zú yǐ mèng dōng yuè duì yùn, jí suì chū bì fā, shǎo lí shuǐ huàn. xíng zhī jiǔ, tài cāng sù chōng yíng, kě zhī shí nián. hù shì ráo mǎ, nǎi jiǎn tài pú zhǒng mǎ, ér lìng mín yǐ jià nà, tài pú jīn yì jī sì bǎi yú wàn. yòu wèi kǎo chéng fǎ yǐ zé lì zhì. chū, bù yuàn fù zòu xíng fǔ àn kān zhě, cháng jī bù bào. jū zhèng lìng yǐ dà xiǎo huǎn jí wèi xiàn, wù zhě dǐ zuì. zì shì, yī qiè bù gǎn shì fēi, zhèng tǐ wèi sù. nán jīng xiǎo yǎn zuì rǔ gěi shì zhōng, yán zhě qǐng jiū zhì. jū zhèng zhé qí yóu jī zhě zhào cān lǔ yú wài yǐ yuè bǎo, ér xú shuō bǎo cái yì qí dǎng, wú yǔ liù bù shì. qí fèng shǐ zhě, shí lìng tí qí yīn xiòng zhī. qí dǎng yǐ shì yuàn jū zhèng, ér xīn bù fù bǎo.
居正為政,以尊主權、課吏職、信賞罰、一號令為主。雖萬里外,朝下而夕奉行。黔國公沐朝弼數犯法,當逮,朝議難之。居正擢用其子,馳使縛之,不敢動。既至,請貸其死,錮之南京。氵曹河通,居正以歲賦逾春,發水橫溢,非決則涸,乃采氵曹臣議,督艘卒以孟冬月兌運,及歲初畢發,少罹水患。行之久,太倉粟充盈,可支十年。互市饒馬,乃減太僕種馬,而令民以價納,太僕金亦積四百餘萬。又為考成法以責吏治。初,部院覆奏行撫按勘者,嘗稽不報。居正令以大小緩急為限,誤者抵罪。自是,一切不敢飾非,政體為肅。南京小奄醉辱給事中,言者請究治。居正謫其尤激者趙參魯於外以悅保,而徐說保裁抑其黨,毋與六部事。其奉使者,時令緹騎陰詗之。其黨以是怨居正,而心不附保。
jū zhèng yǐ yù shǐ zài wài, wǎng wǎng líng fǔ chén, tòng yù zhé zhī. yī shì xiǎo bù hé, gòu zé suí xià, yòu chì qí zhǎng jiā kǎo chá. gěi shì zhōng yú mào xué qǐng xíng kuān dà zhī zhèng, jū zhèng yǐ wèi fēng jǐ, xuē qí zhí. yù shǐ fù yīng zhēn jì yán zhī, yóu qiè. xià zhào yù, zhàng shù. gěi shì zhōng xú zhēn míng děng qún yōng rù yù, shì jù tuó zhān, yì dǎi zhé wài. yù shǐ liú tái àn liáo dōng, wù zòu jié. jū zhèng fāng yǐn gù shì shéng dū zhī, tái kàng zhāng lùn jū zhèng zhuān zì bù fǎ, jū zhèng nù shén. dì wèi xià tái zhào yù, mìng zhàng bǎi, yuǎn shù. jū zhèng yáng jù shū jiù zhī, jǐn duó qí zhí. yǐ, zú shù tái. yóu shì zhū gěi shì yù shǐ yì wèi jū zhèng, ér xīn bù píng.
居正以御史在外,往往凌撫臣,痛欲折之。一事小不合,詬責隨下,又敕其長加考察。給事中余懋學請行寬大之政,居正以為風己,削其職。御史傅應禎繼言之,尤切。下詔獄,杖戍。給事中徐貞明等群擁入獄,視具橐饘,亦逮謫外。御史劉台按遼東,誤奏捷。居正方引故事繩督之,台抗章論居正專恣不法,居正怒甚。帝為下台詔獄,命杖百,遠戍。居正陽具疏救之,僅奪其職。已,卒戍台。由是諸給事御史益畏居正,而心不平。
dāng shì shí, tài hòu yǐ dì chōng nián, zūn lǐ jū zhèng shèn zhì, tóng liè lǚ diào yáng mò gǎn yì tóng. jí lì bù zuǒ shì láng zhāng sì wéi rù, xún xún ruò shǔ lì, bù gǎn yǐ liáo zì chù.
當是時,太后以帝沖年,尊禮居正甚至,同列呂調陽莫敢異同。及吏部左侍郎張四維入,恂恂若屬吏,不敢以僚自處。
jū zhèng xǐ jiàn shù, néng yǐ zhì shù yù xià, rén duō lè wèi zhī jǐn. ǎn dá kuǎn sāi, jiǔ bù wèi hài. dú xiǎo wáng zǐ bù zhòng shí yú wàn, dōng běi zhí liáo zuǒ, yǐ bù huò tōng hù shì, shù rù kòu. jū zhèng yòng lǐ chéng liáng zhèn liáo, qī jì guāng zhèn jì mén. chéng liáng lì zhàn què dí, gōng duō zhì fēng bó, ér jì guāng shǒu bèi shén shè. jū zhèng jiē yòu zhī, biān jìng yàn rán. liǎng guǎng dū fǔ yīn zhèng mào líng yún yì děng yì shù pò zéi yǒu gōng. zhè jiāng bīng mín zài zuò luàn, yòng zhāng jiā yìn wǎng fǔ jí dìng, gù shì chēng jū zhèng zhī rén. rán chí fǎ yán. hé yì dì, shěng rǒng guān, qīng xiáng xù, duō suǒ chéng tài. gōng qīng qún lì bù dé chéng chuán, yǔ shāng lǚ wú bié. láng shǔ yǐ quē shǎo, xū cì zhě zhé bù dé bǔ. dà yì shì zǐ é ài, jiān yú jìn qǔ. yì duō yuàn zhī zhě.
居正喜建豎,能以智數馭下,人多樂為之盡。俺答款塞,久不為害。獨小王子部眾十餘萬,東北直遼左,以不獲通互市,數入寇。居正用李成梁鎮遼,戚繼光鎮薊門。成梁力戰卻敵,功多至封伯,而繼光守備甚設。居正皆右之,邊境晏然。兩廣督撫殷正茂、凌雲翼等亦數破賊有功。浙江兵民再作亂,用張佳胤往撫即定,故世稱居正知人。然持法嚴。核驛遞,省冗官,清庠序,多所澄汰。公卿群吏不得乘傳,與商旅無別。郎署以缺少,需次者輒不得補。大邑士子額隘,艱於進取。亦多怨之者。
shí chéng píng jiǔ, qún dào wèi qǐ, zhì rù chéng shì jié fǔ kù, yǒu sī héng huì zhī, jū zhèng yán qí jìn. nì fú jǔ zhě, suī xún lì bì chù. dé dào jí zhǎn jué, yǒu sī mò gǎn shì qíng. dào biān hǎi qián mǐ yíng shù, lì jiē zhǎn, rán wǎng wǎng zhǎng xì huò yǔ sǐ. jū zhèng dú jí zhǎn zhī, ér zhuī bǔ qí jiā shǔ. dào zéi wèi shuāi zhǐ. ér fèng xíng bù biàn zhě, xiāng shuài wèi yuàn yán, jū zhèng bù xù yě.
時承平久,群盜蝟起,至入城市劫府庫,有司恆諱之,居正嚴其禁。匿弗舉者,雖循吏必黜。得盜即斬決,有司莫敢飾情。盜邊海錢米盈數,例皆斬,然往往長系或瘐死。居正獨亟斬之,而追捕其家屬。盜賊為衰止。而奉行不便者,相率為怨言,居正不恤也。
cí shèng tài hòu jiāng hái cí níng gōng, yù jū zhèng wèi: wǒ bù néng shì huáng dì zhāo xī, kǒng bù ruò qián zhě zhī xiàng xué qín zhèng, yǒu lèi xiān dì fù tuō. xiān shēng yǒu shī bǎo zhī zé, yǔ zhū chén yì. qí wèi wǒ zhāo xī nà huì, yǐ fǔ tái dé, yòng zhōng xiān dì píng jǐ zhī yì. yīn cì zuò mǎng bái jīn cǎi bì. wèi jǐ, dīng fù yōu. dì qiǎn sī lǐ zhōng guān wèi wèn, shì zhōu yào, zhǐ kū, luò yì dào lù, sān gōng bó zèng shén hòu.
慈聖太后將還慈寧宮,諭居正謂:「我不能視皇帝朝夕,恐不若前者之向學、勤政,有累先帝付託。先生有師保之責,與諸臣異。其為我朝夕納誨,以輔台德,用終先帝憑几之誼。」因賜坐蟒、白金、彩幣。未幾,丁父憂。帝遣司禮中官慰問,視粥藥,止哭,絡繹道路,三宮膊贈甚厚。
hù bù shì láng lǐ yòu zī yù mèi jū zhèng, chàng duó qíng yì, jū zhèng huò zhī. féng bǎo yì gù liú jū zhèng. zhū hàn lín wáng xī jué zhāng wèi zhào zhì gāo wú zhōng xíng zhào yòng xián xí kǒng jiào shěn mào xué bèi jiē yǐ wèi bù kě, fú tīng. lì bù shàng shū zhāng hàn yǐ chí wèi liú zhǐ, bèi zhú qù. yù shǐ céng shì chǔ gěi shì zhōng chén sān mó děng suì jiāo zhāng qǐng liú. zhōng xíng yòng xián jí yuán wài láng ài mù zhǔ shì chén sī xiào jìn shì zōu yuán biāo xiāng jì zhēng zhī. jiē zuò tíng zhàng, zhé chì yǒu chà. shí huì xīng cóng dōng nán fāng qǐ, zhǎng gèn tiān. rén qíng xiōng xiōng, zhǐ mù jū zhèng, zhì xuán bàng shū tōng qú. dì zhào yù qún chén, zài jí zhě zhū wú shè, bàng nǎi yǐ. yú shì shǐ jū zhèng zǐ biān xiū sì xiū yǔ sī lǐ tài jiān wèi cháo chí chuán wǎng dài sī sàng. lǐ bù zhǔ shì cáo gào zhì jì, gōng bù zhǔ shì xú yīng pìn zhì sàng. jū zhèng qǐng wú zào cháo, yǐ qīng yī sù fú jiǎo dài rù gé zhì zhèng, shì jīng yán jiǎng dú, yòu qǐng cí suì fèng. dì xǔ zhī. jí dì jǔ dà hūn lǐ, jū zhèng jí fú cóng shì. gěi shì zhōng lǐ lái yán qí fēi lǐ, jū zhèng nù, chū wèi qiān shì. shí dì gù jū zhèng yì zhòng, cháng cì jū zhèng zhá, chēng yuán fǔ zhāng shǎo shī xiān shēng, dài yǐ shī lǐ.
戶部侍郎李幼孜欲媚居正,倡奪情議,居正惑之。馮保亦固留居正。諸翰林王錫爵、張位、趙志皋、吳中行、趙用賢、習孔教、沈懋學輩皆以為不可,弗聽。吏部尚書張瀚以持慰留旨,被逐去。御史曾士楚、給事中陳三謨等遂交章請留。中行、用賢及員外郎艾穆、主事沈思孝、進士鄒元標相繼爭之。皆坐廷杖,謫斥有差。時彗星從東南方起,長亘天。人情洶洶,指目居正,至懸謗書通衢。帝詔諭群臣,再及者誅無赦,謗乃已。於是使居正子編修嗣修與司禮太監魏朝馳傳往代司喪。禮部主事曹誥治祭,工部主事徐應聘治喪。居正請無造朝,以青衣、素服、角帶入閣治政,侍經筵講讀,又請辭歲俸。帝許之。及帝舉大婚禮,居正吉服從事。給事中李淶言其非禮,居正怒,出為僉事。時帝顧居正益重,常賜居正札,稱「元輔張少師先生」,待以師禮。
jū zhèng qǐ guī zàng fù, dì shǐ shàng bǎo shǎo qīng zhèng qīn jǐn yī zhǐ huī shǐ jì shū hù guī, qī sān yuè, zàng bì jí shàng dào. réng mìng fǔ àn zhū chén xiān qī chí cì xǐ shū dūn yù. fàn dì lài zhōng liáng yín yìn yǐ cì zhī, rú yáng shì qí zhāng fú jìng lì, dé mì fēng yán shì. jiè cì fǔ lǚ diào yáng děng yǒu dà shì wú dé zhuān jué, chí yì zhī jiāng líng, tīng zhāng xiān shēng chù fēn. jū zhèng qǐng guǎng nèi gé yuán, zhào jí lìng jū zhèng tuī. jū zhèng yīn tuī lǐ bù shàng shū mǎ zì qiáng lì bù yòu shì láng shēn shí xíng rù gé. zì qiáng sù wù jū zhèng, bù zì yì de zhī, pō dé jū zhèng, ér shí xíng yǔ sì wéi jiē zì nì yú jū zhèng, jū zhèng nǎi ān yì qù. dì jí liǎng gōng cì lài wèi yù yǒu jiā lǐ, qiǎn sī lǐ tài jiān zhāng hóng gōng zhāng jiàn jiāo wài, bǎi liáo bān sòng. suǒ guò dì, yǒu sī jié chú chuán, zhì dào lù. liáo dōng zòu dà jié, dì fù guī gōng jū zhèng. shǐ shǐ chí yù, bǐ dìng jué shǎng. jū zhèng wèi tiáo liè yǐ wén. diào yáng yì nèi cán, jiān wò, lèi shū qǐ xiū bù chū.
居正乞歸葬父,帝使尚寶少卿鄭欽、錦衣指揮史繼書護歸,期三月,葬畢即上道。仍命撫按諸臣先期馳賜璽書敦諭。范「帝賚忠良」銀印以賜之,如楊士奇、張孚敬例,得密封言事。戒次輔呂調陽等「有大事毋得專決,馳驛之江陵,聽張先生處分。」居正請廣內閣員,詔即令居正推。居正因推禮部尚書馬自強、吏部右侍郎申時行入閣。自強素迕居正,不自意得之,頗德居正,而時行與四維皆自昵於居正,居正乃安意去。帝及兩宮賜賚慰諭有加禮,遣司禮太監張宏供張餞郊外,百僚班送。所過地,有司節廚傳,治道路。遼東奏大捷,帝復歸功居正。使使馳諭,俾定爵賞。居正為條列以聞。調陽益內慚,堅臥,累疏乞休不出。
jū zhèng yán mǔ lǎo bù néng mào yán shǔ, qǐng qí qīng liáng shàng dào. yú shì nèi gé liǎng dōu bù yuàn sì qīng gěi shì yù shǐ jù shàng zhāng, qǐng qù jū zhèng jí hái cháo. dì qiǎn jǐn yī zhǐ huī dí rǔ jìng chí chuán wǎng yíng, jì rì yǐ qí ér lìng zhōng guān hù tài fū rén yǐ qiū rì yóu shuǐ dào héng. jū zhèng suǒ guò, shǒu chén lǜ zhǎng guì, fǔ àn dà lì yuè jiè yíng sòng, shēn wèi qián qū. dào jīng xiāng yáng, xiāng wáng chū hòu, yào jū zhèng yàn. gù shì, suī gōng hóu yè wáng zhí chén lǐ, jū zhèng jù, bīn zhǔ ér chū. guò nán yáng, táng wáng yì rú zhī. dǐ jiāo wài, zhào qiǎn sī lǐ tài jiān hé jìn yàn láo, liǎng gōng yì gè qiǎn dà dāng lǐ qí lǐ yòng xuān yù, cì bā bǎo jīn dīng chuān shàn yù shàn bǐng guǒ láo lǐ, bǎi liáo fù bān yíng. rù cháo, dì wèi láo kěn dǔ, yǔ jiǎ shí rì ér hòu rù gé, réng cì bái jīn cǎi bì bǎo chāo yáng jiǔ, yīn yǐn jiàn liǎng gōng. jí qiū, wèi cháo fèng jū zhèng mǔ xíng, yí cóng xuān hè, guān zhě rú dǔ. bǐ zhì, dì yǔ liǎng gōng fù cì lài jiā děng, wèi yù jū zhèng mǔ zǐ, jǐ yòng jiā rén lǐ.
居正言母老不能冒炎暑,請俟清涼上道。於是內閣、兩都部院寺卿、給事、御史俱上章,請趣居正亟還朝。帝遣錦衣指揮翟汝敬馳傳往迎,計日以俟;而令中官護太夫人以秋日由水道行。居正所過,守臣率長跪,撫按大吏越界迎送,身為前驅。道經襄陽,襄王出候,要居正宴。故事,雖公侯謁王執臣禮,居正具,賓主而出。過南陽,唐王亦如之。抵郊外,詔遣司禮太監何進宴勞,兩宮亦各遣大璫李琦、李用宣諭,賜八寶金釘川扇、御膳、餅果、醪醴,百僚復班迎。入朝,帝慰勞懇篤,予假十日而後入閣,仍賜白金、彩幣、寶鈔、羊酒,因引見兩宮。及秋,魏朝奉居正母行,儀從煊赫,觀者如堵。比至,帝與兩宮復賜賚加等,慰諭居正母子,幾用家人禮。
shí dì jiàn bèi liù gōng, tài cāng yín qián duō suǒ xuān jìn. jū zhèng nǎi yīn hù bù jìn yù lǎn shù mù chén zhī, wèi měi suì rù é bù dí suǒ chū, qǐng dì zhì zuò yú shí shěng lǎn, liàng rù wèi chū, bà jié fú fèi. shū shàng, liú zhōng. dì fù lìng gōng bù zhù qián gěi yòng, jū zhèng yǐ lì bù shèng fèi zhǐ zhī. yán guān qǐng tíng sū sōng zhī zào, bù tīng. jū zhèng wèi miàn qǐng, dé sǔn dà bàn. fù qǐng tíng xiū wǔ yīng diàn gōng, jí cái wài qī qiān guān ēn shù, dì duō qū cóng zhī. dì yù wén huá diàn, jū zhèng shì jiǎng dú bì, yǐ gěi shì zhōng suǒ shàng zāi shāng shū wén, yīn qǐng zhèn. fù yán: shàng ài mín rú zi, ér zài wài zhū sī yíng sī bèi gōng, bō mín wǎng shàng, yí tòng qián yǐ fǎ. ér huáng shàng jiā yì zǔn jié, yú gōng zhōng yī qiē yòng dù fú yù shǎng lài bù shī, cái shěng jìn zhǐ. dì shǒu kěn zhī, yǒu suǒ juān dài. jū zhèng yǐ jiāng nán guì háo hù shì jí zhū jiān huá lì mín shàn bū fù, xuǎn dà lì jīng hàn zhě yán xíng dū zé. fù yǐ shí shū, guó cáng rì yì chōng, ér háo huá lǜ yuàn jū zhèng.
時帝漸備六宮,太倉銀錢多所宣進。居正乃因戶部進御覽數目陳之,謂每歲入額不敵所出,請帝置坐隅時省覽,量入為出,罷節浮費。疏上,留中。帝復令工部鑄錢給用,居正以利不勝費止之。言官請停蘇、松織造,不聽。居正為面請,得損大半。復請停修武英殿工,及裁外戚遷官恩數,帝多曲從之。帝御文華殿,居正侍講讀畢,以給事中所上災傷疏聞,因請振。復言:「上愛民如子,而在外諸司營私背公,剝民罔上,宜痛鉗以法。而皇上加意撙節,於宮中一切用度、服御、賞賚、布施,裁省禁止。」帝首肯之,有所蠲貸。居正以江南貴豪怙勢及諸奸猾吏民善逋賦,選大吏精悍者嚴行督責。賦以時輸,國藏日益充,而豪猾率怨居正。
jū zhèng fú jiāng chú, dì zhào lì bù wèn qī rì, chì cì bái yù dài dà hóng zuò mǎng pán mǎng. yù píng tái zhào duì, wèi yù jiǔ zhī. shǐ zhōng guān zhāng hóng yǐn jiàn cí qìng cí níng liǎng gōng, jiē yǒu ēn lài, ér cí shèng huáng tài hòu jiā cì yù shàn jiǔ pǐn, shǐ hóng shì yàn.
居正服將除,帝召吏部問期日,敕賜白玉帶、大紅坐蟒、盤蟒。御平台召對,慰諭久之。使中官張宏引見慈慶、慈寧兩宮,皆有恩賚,而慈聖皇太后加賜御膳九品,使宏侍宴。
dì chū jí wèi, féng bǎo zhāo xī shì qǐ jū, yōng hù tí bào yǒu lì, xiǎo hàn gé, jí yǐ wén cí shèng. cí shèng xùn dì yán, měi qiè zé zhī, qiě yuē: shǐ zhāng xiān shēng wén, nài hé! yú shì dì shén dàn jū zhèng. jí dì jiàn zhǎng, xīn yàn zhī. gān qīng xiǎo dāng sūn hǎi kè yòng děng dǎo shàng yóu xì, jiē ài xìng. cí shèng shǐ bǎo bǔ hǎi yòng, zhàng ér zhú zhī. jū zhèng fù tiáo qí dǎng zuì è, qǐng chì zhú, ér lìng sī lǐ jí zhū nèi shì zì chén, shàng cái qù liú. yīn quàn dì jiè yóu yàn yǐ zhòng qǐ jū, zhuān jīng shén yǐ guǎng shèng sì, jié shǎng lài yǐ shěng fú fèi, què zhēn wán yǐ duān hào shàng, qīn wàn jǐ yǐ míng shù zhèng, qín jiǎng xué yǐ zī zhì lǐ. dì pò yú tài hòu, bù dé yǐ, jiē bào kě, ér xīn pō qiǎn bǎo jū zhèng yǐ.
帝初即位,馮保朝夕視起居,擁護提抱有力,小捍格,即以聞慈聖。慈聖訓帝嚴,每切責之,且曰:「使張先生聞,奈何!」於是帝甚憚居正。及帝漸長,心厭之。乾清小璫孫海、客用等導上遊戲,皆愛幸。慈聖使保捕海、用,杖而逐之。居正復條其黨罪惡,請斥逐,而令司禮及諸內侍自陳,上裁去留。因勸帝戒游宴以重起居,專精神以廣聖嗣,節賞賚以省浮費,卻珍玩以端好尚,親萬幾以明庶政,勤講學以資治理。帝迫於太后,不得已,皆報可,而心頗嗛保、居正矣。
dì chū zhèng, jū zhèng cháng zuǎn gǔ zhì luàn shì bǎi yú tiáo, huì tú, yǐ sú yǔ jiě zhī, shǐ dì yì xiǎo. zhì shì, fù shǔ rú chén jì tài zǔ liè shèng bǎo xùn bǎo lù fēn lèi chéng shū, fán sì shí: yuē chuàng yè jiān nán, yuē lì jīng tú zhì, yuē qín xué, yuē jìng tiān, yuē fǎ zǔ, yuē bǎo mín, yuē jǐn jì sì, yuē chóng xiào jìng, yuē duān hào shàng, yuē shèn qǐ jū, yuē jiè yóu yì, yuē zhèng gōng wéi, yuē jiào chǔ èr, yuē mù zōng fān, yuē qīn xián chén, yuē qù jiān xié, yuē nà jiàn, yuē lǐ cái, yuē shǒu fǎ, yuē jǐng jiè, yuē wù shí, yuē zhèng jì gāng, yuē shěn guān, yuē jiǔ rèn, yuē zhòng shǒu lìng, yuē yù jìn xí, yuē dài wài qī, yuē zhòng nóng sāng, yuē xìng jiào huà, yuē míng shǎng fá, yuē xìn zhào lìng, yuē jǐn míng fēn, yuē cái gòng xiàn, yuē shèn shǎng lài, yuē dūn jié jiǎn, yuē shèn xíng yù, yuē bāo gōng dé, yuē píng yì duān, yuē jié wǔ bèi, yuē yù róng dí. qí cí duō jǐng qiè, qǐng yǐ jīng yán zhī xiá jìn jiǎng. yòu qǐng lì qǐ jū zhù, jì dì yán dòng yǔ cháo nèi wài shì, rì yòng hàn lín guān sì yuán rù zhí, yīng zhì shī wén jí bèi gù wèn. dì jiē yōu zhào bào xǔ.
帝初政,居正嘗纂古治亂事百餘條,繪圖,以俗語解之,使帝易曉。至是,復屬儒臣紀太祖列聖《寶訓》、《寶錄》分類成書,凡四十:曰創業艱難,曰勵精圖治,曰勤學,曰敬天,曰法祖,曰保民,曰謹祭祀,曰崇孝敬,曰端好尚,曰慎起居,曰戒游佚,曰正宮闈,曰教儲貳,曰睦宗藩,曰親賢臣,曰去奸邪,曰納諫,曰理財,曰守法,曰儆戒,曰務實,曰正紀綱,曰審官,曰久任,曰重守令,曰馭近習,曰待外戚,曰重農桑,曰興教化,曰明賞罰,曰信詔令,曰謹名分,曰裁貢獻,曰慎賞賚,曰敦節儉,曰慎刑獄,曰褒功德,曰屏異端,曰節武備,曰御戎狄。其辭多警切,請以經筵之暇進講。又請立起居注,紀帝言動與朝內外事,日用翰林官四員入直,應制詩文及備顧問。帝皆優詔報許。
jū zhèng zì duó qíng hòu, yì piān zì. qí suǒ chù zhì, duō yóu ài zēng. zuǒ yòu yòng shì zhī rén duō tōng huì lù. féng bǎo kè xú jué zhuó yòng zhì jǐn yī wèi zhǐ huī tóng zhī, shǔ nán zhèn fǔ. jū zhèng sān zi jiē dēng shàng dì. cāng tóu yóu qī rù zī wèi guān, xūn qī wén wǔ zhī chén duō yǔ wǎng hái, tōng yīn hǎo. qī jù yì guān bào yè, liè yú shì dài fū. shì yǐ cǐ yì è zhī.
居正自奪情後,益偏恣。其所黜陟,多由愛憎。左右用事之人多通賄賂。馮保客徐爵擢用至錦衣衛指揮同知,署南鎮撫。居正三子皆登上第。蒼頭游七入貲為官,勛戚文武之臣多與往還,通姻好。七具衣冠報謁,列於士大夫。世以此益惡之。
wáng hé, jū zhèng bìng. dì pín bān chì yù wèn jí, dà chū jīn bó wèi yī yào zī. sì yuè yuè bù yù, bǎi guān bìng zhāi jiào wèi qí dǎo. nán dōu qín jìn chǔ yù zhū dà lì, wáng bù jiàn jiào. dì lìng sì wéi děng lǐ gé zhōng xì wù, dà shì jí jiā lìng jū zhèng píng zhāng. jū zhèng shǐ zì lì, hòu bèi shén bù néng biàn yuè, rán shàng bù shǐ sì wéi děng cān zhī. jí bìng gé, qǐ guī. shàng fù yōu zhào wèi liú, chēng tài shī zhāng tài yuè xiān shēng. jū zhèng dù bù qǐ, jiàn qián lǐ bù shàng shū pān chéng jí shàng shū liáng mèng lóng shì láng yú yǒu dīng xǔ guó chén jīng bāng, yǐ, fù jiàn shàng shū xú xué mó céng shěng wú zhāng xué yán shì láng wáng zhuàn děng kě dà yòng. dì wèi nián yù píng. chéng, féng bǎo suǒ shòu shū zhě yě, qiáng jū zhèng jiàn zhī. shí jū zhèng yǐ hūn shén, bù néng zì zhǔ yǐ. jí zú, dì wèi chuò cháo, yù jì jiǔ tán, shì guó gōng jiān shī fù zhě. jū zhèng xiān yǐ liù zài mǎn, jiā tè jìn zhōng jí diàn dà xué shì yǐ jiǔ zài mǎn, jiā cì zuò mǎng yī, jìn zuǒ zhù guó, yīn yī zi shàng bǎo chéng yǐ dà hūn, jiā suì lù bǎi shí, lù zi jǐn yī qiān hù wèi zhǐ huī qiān shì yǐ shí èr zài mǎn, jiā tài fù yǐ liáo dōng dà jié, jìn tài shī, yì suì lù èr bǎi shí, zi yóu zhǐ huī qiān shì jìn tóng zhī. zhì shì, zèng shàng zhù guó, shì wén zhōng, mìng sì pǐn jīng qīng jǐn yī táng shàng guān sī lǐ tài jiān hù sàng guī zàng. yú shì sì wéi shǐ wèi zhèng, ér yǔ jū zhèng suǒ jiàn yǐn wáng zhuàn céng shěng wú děng jiāo è.
亡何,居正病。帝頻頒敕諭問疾,大出金帛為醫藥資。四閱月不愈,百官並齋醮為祈禱。南都、秦、晉、楚、豫諸大吏,亡不建醮。帝令四維等理閣中細務,大事即家令居正平章。居正始自力,後憊甚不能遍閱,然尚不使四維等參之。及病革,乞歸。上復優詔慰留,稱「太師張太岳先生」。居正度不起,薦前禮部尚書潘晟及尚書梁夢龍、侍郎余有丁、許國、陳經邦,已,復薦尚書徐學謨、曾省吾、張學顏、侍郎王篆等可大用。帝為黏御屏。晟,馮保所受書者也,強居正薦之。時居正已昏甚,不能自主矣。及卒,帝為輟朝,諭祭九壇,視國公兼師傅者。居正先以六載滿,加特進中極殿大學士;以九載滿,加賜坐蟒衣,進左柱國,蔭一子尚寶丞;以大婚,加歲祿百石,錄子錦衣千戶為指揮僉事;以十二載滿,加太傅;以遼東大捷,進太師,益歲祿二百石,子由指揮僉事進同知。至是,贈上柱國,諡文忠,命四品京卿、錦衣堂上官、司禮太監護喪歸葬。於是四維始為政,而與居正所薦引王篆、曾省吾等交惡。
chū, dì suǒ xìng zhōng guān zhāng chéng jiàn è féng bǎo, chì yú wài, dì shǐ mì xiòng bǎo jí jū zhèng. zhì shì, chéng fù rù, xī yǐ liǎng rén jiāo jié zì héng zhuàng wén, qiě wèi qí bǎo cáng yú tiān fǔ. dì xīn dòng. zuǒ yòu yì jìn yán bǎo guò è, ér sì wéi mén rén yù shǐ lǐ zhí jí lùn xú jué yǔ bǎo xié zhà tōng jiān zhū zuì. dì zhí bǎo jìn zhōng, dǎi jué zhào yù. zhé bǎo fèng yù jū nán jīng, jǐn jí qí jiā jīn yín zhū bǎo jù wàn jì. dì yí jū zhèng duō xù, yì xīn yàn zhī. yán guān hé zhuàn shěng wú, bìng hé jū zhèng, zhuàn shěng wú jù dé zuì. xīn jìn zhě yì wù gōng jū zhèng. zhào duó shàng zhù guó tài shī, zài duó shì. jū zhèng zhū suǒ yǐn yòng zhě, chì xuē dài jǐn. zhào hái zhōng xíng yòng xián děng, qiān guān yǒu chà. liú tái zèng guān, hái qí chǎn. yù shǐ yáng kě lì fù zhuī lùn jū zhèng zuì, zhǐ jū zhèng gòu liáo shù rén xiàn jié yù. shù rén fēi yīn shàng shū biàn yuān, qiě yuē: shù rén jīn bǎo wàn jì, xī rù jū zhèng. dì mìng sī lǐ zhāng chéng jí shì láng qiū shùn xié jǐn yī zhǐ huī gěi shì zhōng jí jū zhèng jiā. chéng děng jiāng zhì, jīng zhōu shǒu lìng xiān qī lù rén kǒu, gù qí mén, zǐ nǚ duō dùn bì kōng shì zhōng. bǐ mén qǐ, è sǐ zhě shí yú bèi. chéng děng jǐn fā qí zhū zi xiōng dì cáng, dé huáng jīn wàn liǎng, bái jīn shí yú wàn liǎng. qí zhǎng zi lǐ bù zhǔ shì jìng xiū bù shèng xíng, zì wū fú jì sān shí wàn jīn yú shěng wú zhuàn jí fù zuò zhōu děng, xún zì yì sǐ. shì wén, shí xíng děng yǔ liù qīng dà chén hé shū, qǐng shǎo huǎn zhī xíng bù shàng shū pān jì xún shū yóu jī chǔ. zhào liú kòng zhái yī suǒ tián shí qǐng, shàn qí mǔ. ér yù shǐ dīng cǐ lǚ fù zhuī lùn kē chǎng shì, wèi gāo qǐ yú yǐ shùn yǔ mìng tí, wèi jū zhèng cè chán shòu. shàng shū yáng wēi děng yǔ xiāng bó. cǐ lǚ chū wài, qǐ yú xuē jí. hòu yán zhě fù gōng jū zhèng bù yǐ. zhào jǐn xuē jū zhèng guān zhì, duó qián suǒ cì xǐ shū sì dài gào mìng, yǐ zuì zhuàng shì tiān xià, wèi dāng pōu guān lù sǐ ér gū miǎn zhī. qí dì dōu zhǐ huī jū yì zi biān xiū sì xiū, jù fā shù yān zhàng dì.
初,帝所幸中官張誠見惡馮保,斥於外,帝使密詗保及居正。至是,誠復入,悉以兩人交結恣橫狀聞,且謂其寶藏逾天府。帝心動。左右亦浸言保過惡,而四維門人御史李植極論徐爵與保挾詐通姦諸罪。帝執保禁中,逮爵詔獄。謫保奉御居南京,盡籍其家金銀珠寶巨萬計。帝疑居正多蓄,益心艷之。言官劾篆、省吾,並劾居正,篆、省吾俱得罪。新進者益務攻居正。詔奪上柱國、太師,再奪諡。居正諸所引用者,斥削殆盡。召還中行、用賢等,遷官有差。劉台贈官,還其產。御史羊可立復追論居正罪,指居正構遼庶人憲節獄。庶人妃因上疏辯冤,且曰:「庶人金寶萬計,悉入居正。」帝命司禮張誠及侍郎丘橓偕錦衣指揮、給事中籍居正家。誠等將至,荊州守令先期錄人口,錮其門,子女多遁避空室中。比門啟,餓死者十餘輩。誠等盡發其諸子兄弟藏,得黃金萬兩,白金十餘萬兩。其長子禮部主事敬修不勝刑,自誣服寄三十萬金於省吾、篆及傅作舟等,尋自縊死。事聞,時行等與六卿大臣合疏,請少緩之;刑部尚書潘季馴疏尤激楚。詔留空宅一所、田十頃,贍其母。而御史丁此呂復追論科場事,謂高啟愚以舜、禹命題,為居正策禪受。尚書楊巍等與相駁。此呂出外,啟愚削籍。後言者復攻居正不已。詔盡削居正官秩,奪前所賜璽書、四代誥命,以罪狀示天下,謂當剖棺戮死而姑免之。其弟都指揮居易、子編修嗣修,俱發戍煙瘴地。
zhōng wàn lì shì, wú gǎn bái jū zhèng zhě. xī zōng shí, tíng chén shāo shāo zhuī shù zhī. ér zōu yuán biāo wèi dōu yù shǐ, yì chēng jū zhèng. zhào fù gù guān, yǔ zàng jì. chóng zhēn sān nián, lǐ bù shì láng luó yù yì děng sòng jū zhèng yuān. dì lìng bù yì, fù èr yīn jí gào mìng. shí sān nián, jìng xiū sūn tóng chǎng qǐng fù wǔ yīn, bìng fù jìng xiū guān. dì shòu tóng chǎng zhōng shū shè rén, ér xià bù yì jìng xiū shì. shàng shū lǐ rì xuān děng yán: gù fǔ jū zhèng, shòu yí fǔ zhèng, shì huáng zǔ zhě shí nián, jiān láo rèn yuàn, jǔ fèi chì chí, bì chéng wàn lì chū nián zhī zhì. qí shí zhōng wài yì ān, hǎi nèi yīn fù, jì gāng fǎ dù, mò bù xiū míng. gōng zài shè jì, rì jiǔ lùn dìng, rén yì zhuī sī. dì kě qí zòu, fù jìng xiū guān.
終萬曆世,無敢白居正者。熹宗時,廷臣稍稍追述之。而鄒元標為都御史,亦稱居正。詔復故官,予葬祭。崇禎三年,禮部侍郎羅喻義等訟居正冤。帝令部議,復二蔭及誥命。十三年,敬修孫同敞請復武蔭,並復敬修官。帝授同敞中書舍人,而下部議敬修事。尚書李日宣等言:「故輔居正,受遺輔政,事皇祖者十年,肩勞任怨,舉廢飭弛,弼成萬曆初年之治。其時中外乂安,海內殷阜,紀綱法度,莫不修明。功在社稷,日久論定,人益追思。」帝可其奏,復敬修官。
tóng chǎng fù zhì jié, gǎn dì ēn, yì zì fèn. shí wǔ nián, fèng chì wèi wèn hú guǎng zhū wáng, yīn lìng diào bīng yún nán. wèi fù mìng, liǎng jīng xiāng jì shī, zǒu yì fú jiàn. táng wáng yì niàn jū zhèng gōng, fù qí jǐn yī shì yīn, shòu tóng chǎng zhǐ huī qiān shì. xún fèng shǐ hú nán. wén tīng zhōu pò, yī hé téng jiāo yú wǔ gāng. yǒng míng wáng yòng tíng chén jiàn, gǎi shòu tóng chǎng shì dú xué shì. wèi zǒng bīng guān liú chéng yìn suǒ è, yán hàn lín lì bù dū xué bì yòng jiǎ kē, nǎi gǎi tóng chǎng shàng bǎo qīng. yǐ dà xué shì qú shì sì jiàn, zhuó bīng bù yòu shì láng jiān hàn lín shì dú xué shì, zǒng dū zhū lù jūn wù.
同敞負志節,感帝恩,益自奮。十五年,奉敕慰問湖廣諸王,因令調兵雲南。未復命,兩京相繼失,走詣福建。唐王亦念居正功,復其錦衣世蔭,授同敞指揮僉事。尋奉使湖南。聞汀州破,依何騰蛟於武岡。永明王用廷臣薦,改授同敞侍讀學士。為總兵官劉承胤所惡,言翰林、吏部、督學必用甲科,乃改同敞尚寶卿。以大學士瞿式耜薦,擢兵部右侍郎兼翰林侍讀學士,總督諸路軍務。
tóng chǎng yǒu wén wǔ cái, yì qì kāng kǎi. měi chū shī, zhé yuè mǎ wèi zhū jiāng xiān. huò bài bēn, tóng chǎng wēi zuò bù qù, zhū jiāng fù hái zhàn, huò qǔ shèng. jūn zhōng yǐ shì fú tóng chǎng. dà jiāng wáng yǒng zuò děng jiǔ wéi yǒng zhōu, dà bīng fù jiù, hú yī qīng lǜ zhòng yíng dí, zhàn bài. tóng chǎng chí zhì quán zhōu, xí yáng guó dòng bīng cè yīng, nǎi jiě qù. shùn zhì qī nián, dà bīng pò yán guān, zhū jiāng jǐn qì guì lín zǒu. chéng zhōng xū wú rén, dú shì sì duān zuò fǔ zhōng. shì tóng chǎng zì líng chuān zhì, jiàn shì sì. shì sì yuē: wǒ wèi liú shǒu, dāng sǐ cǐ. zi wú chéng shǒu zé, hé qù zhū? tóng chǎng zhèng sè yuē: xī rén chǐ dú wèi jūn zǐ, gōng gù bù xǔ tóng chǎng gòng sǐ hū? shì sì xǐ, qǔ jiǔ yǔ yǐn, míng zhú dá dàn. qīn chén bèi zhí, yù zhī jiàng, bù cóng. lìng wèi sēng, yì bù cóng. nǎi yōu zhī mín shě. suī yì shì, shēng xī xiāng wén, liǎng rén rì fù shī chàng hé. yuè sì shí yú rì, zhěng yì guān jiù rèn, yán sè bù biàn. jì sǐ, tóng chǎng shī zhí lì, shǒu zhuì yuè ér qián zhě sān, rén jiē pì yì.
同敞有文武材,意氣慷慨。每出師,輒躍馬為諸將先。或敗奔,同敞危坐不去,諸將復還戰,或取勝。軍中以是服同敞。大將王永祚等久圍永州,大兵赴救,胡一青率眾迎敵,戰敗。同敞馳至全州,檄楊國棟兵策應,乃解去。順治七年,大兵破嚴關,諸將盡棄桂林走。城中虛無人,獨式耜端坐府中。適同敞自靈川至,見式耜。式耜曰:「我為留守,當死此。子無城守責,盍去諸?」同敞正色曰:「昔人恥獨為君子,公顧不許同敞共死乎?」式耜喜,取酒與飲,明燭達旦。侵晨被執,諭之降,不從。令為僧,亦不從。乃幽之民舍。雖異室,聲息相聞,兩人日賦詩倡和。閱四十餘日,整衣冠就刃,顏色不變。既死,同敞屍植立,首墜躍而前者三,人皆辟易。
ér jū zhèng dì wǔ zǐ yǔn xiū, zì jiàn chū, yīn shàng bǎo chéng. chóng zhēn shí qī nián zhēng yuè, zhāng xiàn zhōng lüè jīng zhōu, yǔn xiū tí shī yú bì, bù shí ér sǐ.
而居正第五子允修,字建初,蔭尚寶丞。崇禎十七年正月,張獻忠掠荊州,允修題詩於壁,不食而死。
zàn yuē: xú jiē yǐ gōng qín jié zhǔ zhī, qì liàng shēn chén. suī rèn zhì shù, yào wèi bù shī qí zhèng. gāo gǒng cái lüè zì xǔ, fù qì líng rén. jí wèi féng bǎo suǒ zhú, chái chē jí lù. qīng zhé xiāng xún, yǒu zì lái yǐ. zhāng jū zhèng tōng shí shí biàn, yǒng yú rèn shì. shén zōng chū zhèng, qǐ shuāi zhèn huī, bù kě wèi fēi gàn jì cái. ér wēi bǐng zhī cāo, jǐ yú zhèn zhǔ, zú zhì huò fā shēn hòu. shū yuē chén wǎng yǐ chǒng lì jū chéng gōng, kě fú jiè zāi!
贊曰:徐階以恭勤結主知,器量深沉。雖任智數,要為不失其正。高拱才略自許,負氣凌人。及為馮保所逐,柴車即路。傾輒相尋,有自來已。張居正通識時變,勇於任事。神宗初政,起衰振隳,不可謂非幹濟才。而威柄之操,幾于震主,卒致禍發身後。《書》曰「臣罔以寵利居成功」,可弗戒哉!