yáng lián zuǒ guāng dòu dì guāng xiān wèi dà zhōng zǐ xué yī xué lián zhōu cháo ruì yuán huà zhōng gù dà zhāng dì dà sháo wáng zhī cǎi
杨涟 左光斗(弟光先) 魏大中(子学洢 学濂) 周朝瑞 袁化中顾大章(弟大韶) 王之寀
yáng lián, zì wén rú, yīng shān rén. wéi rén lěi luò fù qí jié. wàn lì sān shí wǔ nián chéng jìn shì, chú cháng shú zhī xiàn. jǔ lián lì dì yī, zhuó hù kē jǐ shì zhōng, zhuǎn bīng kē yòu jǐ shì zhōng.
杨涟,字文孺,应山人。为人磊落负奇节。万历三十五年成进士,除常熟知县。举廉吏第一,擢户科给事中,转兵科右给事中。
sì shí bā nián, shén zōng jí, bù shí qiě bàn yuè, huáng tài zǐ wèi dé jiàn. lián xié zhū jǐ shì yù shǐ zǒu yè dà xué shì fāng cóng zhé, yù shǐ zuǒ guāng dòu qù cóng zhé wèn ān. cóng zhé yuē:" dì huì jí. jí wèn zuǒ yòu, bù gǎn chuán." lián yuē:" xī wén lù gōng wèn sòng rén zōng jí, nèi shì bù kěn yán. lù gōng yuē:' tiān zǐ qǐ jū, rǔ cáo bù lìng zǎi xiàng zhī, jiāng wú yǒu tā zhì, sù xià zhōng shū xíng fǎ.' gōng chéng rì sān wèn, bù bì jiàn, yì bù bì shàng zhī, dì lìng gōng zhōng zhī tíng chén zài, shì zì jì. gōng gèng dāng sù gé zhōng." yuē:" wú gù shì." lián yuē:" lù gōng bù hē shǐ zhì cōng, cǐ hé shí, shàng wèn gù shì yé?" yuè èr rì, cóng zhé shǐ lǜ tíng chén rù wèn. jí dì jí jí, tài zǐ shàng chóu chú gōng mén wài. lián guāng dòu qiǎn rén yǔ dōng gōng bàn dú wáng ān:" dì jí shén, bù zhào tài zǐ, fēi dì yì. dāng lì qǐng rù shì, cháng yào shì shàn, bó mù shǐ hái." tài zǐ shēn nà zhī.
四十八年,神宗疾,不食且半月,皇太子未得见。涟偕诸给事、御史走谒大学士方从哲,御史左光斗趣从哲问安。从哲曰:“帝讳疾。即问左右,不敢传。”涟曰:“昔文潞公问宋仁宗疾,内侍不肯言。潞公曰:‘天子起居,汝曹不令宰相知,将毋有他志,速下中书行法。’公诚日三问,不必见,亦不必上知,第令宫中知廷臣在,事自济。公更当宿阁中。”曰:“无故事。”涟曰:“潞公不诃史志聪,此何时,尚问故事耶?”越二日,从哲始率廷臣入问。及帝疾亟,太子尚踌躇宫门外。涟、光斗遣人语东宫伴读王安:“帝疾甚,不召太子,非帝意。当力请入侍,尝药视膳,薄暮始还。”太子深纳之。
wú hé, shén zōng bēng. bā yuè bǐng wǔ shuò, guāng zōng sì wèi. yuè sì rì, bù yù. dōu rén xuān yán zhèng guì fēi jìn měi jī bā rén, yòu shǐ zhōng guān cuī wén shēng tóu yǐ lì jì, dì yī zhòu yè sān sì shí qǐ. ér shì shí, guì fēi jù qián qīng gōng, yǔ dì suǒ chǒng lǐ xuǎn shì xiāng jié, guì fēi wèi xuǎn shì qǐng huáng hòu fēng, xuǎn shì yì qǐng fēng guì fēi wèi huáng tài hòu. dì wài jiā wáng guō èr qī wǎn, biàn yè cháo shì, qì shuò gōng jìn wēi zhuàng, wèi:" dì jí bì bù qǐ, wén shēng yào gù yě, fēi wù yě. zhèng lǐ jiāo shén gù, bāo cáng huò xīn." tíng chén wén qí yǔ, yōu shén. ér dì guǒ qù lǐ bù fēng guì fēi wèi huáng tài hòu. lián guāng dòu nǎi chàng yán yú cháo, gòng jié zé zhèng yǎng xìng, lìng guì fēi yí gōng, guì fēi jí yí cí níng. lián suì hé cuī wén shēng yòng yào wú zhuàng, qǐng tuī wèn zhī. qiě yuē:" wài tíng liú yán, wèi bì xià xìng jū wú jié, shì yù gǔ huò. bì wén shēng jiè kǒu yǐ yǎn qí yòng yào zhī jiān, wén shēng zhī dǎng shān bù yǐ yù dù wài tíng zhī kǒu. jì sǔn shèng gōng, yòu kuī shèng dé, zuì bù róng sǐ. zhì guì fēi fēng hào, yóu guāi diǎn cháng. zūn yǐ dí mǔ, ruò dà xíng huáng hòu hé? zūn yǐ shēng mǔ, ruò běn shēng tài hòu hé? qǐng jí qǐn qián mìng." shū shàng, yuè sān rì dīng mǎo, dì zhào jiàn dà chén, bìng jí lián, qiě xuān jǐn yī guān xiào. zhòng wèi lián shū wǔ zhǐ, bì tíng zhàng, zhǔ cóng zhé wèi jiě. cóng zhé quàn lián yǐn zuì, lián kàng shēng yuē:" sǐ jí sǐ ěr, lián hé zuì?" jí rù, dì wēn yán jiǔ zhī, shù mù lián, yǔ wài tíng wú xìn liú yán. suì zhú wén shēng, tíng fēng tài hòu mìng. zài zhào dà chén jiē jí lián.
无何,神宗崩。八月丙午朔,光宗嗣位。越四日,不豫。都人喧言郑贵妃进美姬八人,又使中官崔文升投以利剂,帝一昼夜三四十起。而是时,贵妃据乾清宫,与帝所宠李选侍相结,贵妃为选侍请皇后封,选侍亦请封贵妃为皇太后。帝外家王、郭二戚畹,遍谒朝士,泣朔宫禁危状,谓:“帝疾必不起,文升药故也,非误也。郑、李交甚固,包藏祸心。”廷臣闻其语,忧甚。而帝果趣礼部封贵妃为皇太后。涟、光斗乃倡言于朝,共诘责郑养性,令贵妃移宫,贵妃即移慈宁。涟遂劾崔文升用药无状,请推问之。且曰:“外廷流言,谓陛下兴居无节,侍御蛊惑。必文升藉口以掩其用药之奸,文升之党煽布以预杜外廷之口。既损圣躬,又亏圣德,罪不容死。至贵妃封号,尤乖典常。尊以嫡母,若大行皇后何?尊以生母,若本生太后何?请亟寝前命。”疏上,越三日丁卯,帝召见大臣,并及涟,且宣锦衣官校。众谓涟疏忤旨,必廷杖,嘱从哲为解。从哲劝涟引罪,涟抗声曰:“死即死耳,涟何罪?”及入,帝温言久之,数目涟,语外廷毋信流言。遂逐文升,停封太后命。再召大臣皆及涟。
lián zì yǐ xiǎo chén yù gù mìng gǎn jī, shì yǐ sǐ bào. jiǔ yuè yǐ hài shuò, mèi shuǎng, dì bēng. tíng chén qū rù, zhū dà chén zhōu jiā mó zhāng wèn dá lǐ rǔ huá děng lǜ huáng zhǎng zǐ wú dí mǔ shēng mǔ, shì gū jié shén, yù gòng tuō zhī lǐ xuǎn shì. lián yuē:" tiān zǐ nìng kě tuō fù rén? qiě xuǎn shì zuó yú xiān dì zhào duì qún chén shí, qiáng shàng rù, fù tuī zhī chū, shì qǐ kě tuō yòu zhǔ zhě? qǐng jí jiàn chǔ huáng, jí hū wàn suì, yōng chū gān qīng, zàn jū cí qìng." yǔ wèi bì, dà xué shì fāng cóng zhé liú yī jing hán kuàng zhì, lián qù zhū dà chén gòng qū qián qīng gōng. hūn rén chí tǐng bù róng rù, lián dà mà:" nú cái! huáng dì zhào wǒ děng. jīn yǐ yàn jià, ruò cáo bù tīng rù, yù hé wéi!" hūn rén què, nǎi rù lín. qún chén hū wàn suì, qǐng yú chū liù rì dēng jí, ér fèng jià zhì wén huá diàn, shòu qún chén sōng hū. jià fǔ zhì zhōng gōng, nèi shù cóng qǐn gé chū, dà hū:" lā shǎo zhǔ hé wǎng? zhǔ nián shào wèi rén!" yǒu lǎn yī yù duó hái zhě. lián gé ér hē zhī yuē:" diàn xià qún chén zhī zhǔ, sì hǎi jiǔ zhōu mò fēi chén zǐ, fù wèi hé rén!" nǎi yōng zhì wén huá diàn. lǐ bì, fèng jià rù cí qìng gōng. dàng shì shí, lǐ xuǎn shì jū gān qīng. yī jing zòu yuē:" diàn xià zàn jū cǐ, qí xuǎn shì chū gōng qì, nǎi guī qián qīng gōng." qún chén suì tuì yì dēng jí qī, yǔ fēn fēn wèi dìng, yǒu qǐng gǎi chū sān zhě, yǒu qǐng yú jí rì wǔ shí zhě. lián yuē:" jīn hǎi yǔ qīng yàn, nèi wú dí shù zhī xián. fù sǐ zhī wèi hé? hán liǎn wèi bì, gǔn miǎn lín cháo, fēi lǐ yě." huò yán dēng jí zé rén xīn ān, lián yuē:" ān yǔ bù ān, bù zài dēng jí zǎo mù. chù zhī dé yí, jí cháo wěi qiú hé hài?" yì dìng, chū guò wén huá diàn. tài pú shǎo qīng xú yǎng liàng yù shǐ zuǒ guāng dòu zhì, zé lián wù dà shì, tuò qí miàn yuē:" shì tuō bù jì, rǔ sǐ, ròu zú shí hū!" lián wèi sǒng rán. nǎi yǔ guāng dòu cóng zhōu jiā mó yú cháo fáng, yán xuǎn shì wú ēn dé, bì bù kě tóng jū.
涟自以小臣预顾命感激,誓以死报。九月乙亥朔,昧爽,帝崩。廷臣趋入,诸大臣周嘉谟、张问达、李汝华等虑皇长子无嫡母、生母,势孤孑甚,欲共托之李选侍。涟曰:“天子宁可托妇人?且选侍昨于先帝召对群臣时,强上入,复推之出,是岂可托幼主者?请亟见储皇,即呼万岁,拥出乾清,暂居慈庆。”语未毕,大学士方从哲、刘一燝、韩爌至,涟趣诸大臣共趋乾清宫。阍人持梃不容入,涟大骂:“奴才!皇帝召我等。今已晏驾,若曹不听入,欲何为!”阍人却,乃入临。群臣呼万岁,请于初六日登极,而奉驾至文华殿,受群臣嵩呼。驾甫至中宫,内竖从寝阁出,大呼:“拉少主何往?主年少畏人!”有揽衣欲夺还者。涟格而诃之曰:“殿下群臣之主,四海九州莫非臣子,复畏何人!”乃拥至文华殿。礼毕,奉驾入慈庆宫。当是时,李选侍居乾清。一燝奏曰:“殿下暂居此,俟选侍出宫讫,乃归乾清宫。”群臣遂退议登极期,语纷纷未定,有请改初三者,有请于即日午时者。涟曰:“今海宇清晏,内无嫡庶之嫌。父死之谓何?含敛未毕,衮冕临朝,非礼也。”或言登极则人心安,涟曰:“安与不安,不在登极早暮。处之得宜,即朝委裘何害?”议定,出过文华殿。太仆少卿徐养量、御史左光斗至,责涟误大事,唾其面曰:“事脱不济,汝死,肉足食乎!”涟为竦然。乃与光斗从周嘉谟于朝房,言选侍无恩德,必不可同居。
míng rì, jiā mó guāng dòu gè shàng shū qǐng xuǎn shì yí gōng. chū sì rì dé yú zhǐ. ér xuǎn shì tīng lǐ jìn zhōng jì, bì yù huáng zhǎng zǐ tóng jū, è guāng dòu shū zhōng" wǔ shì" yǔ, yì zhào huáng zhǎng zǐ, jiā guāng dòu zhòng qiǎn. lián yù nèi shù yú lín zhǐ mén, nèi shù bèi yán zhuàng. lián zhèng sè yuē:" diàn xià zài dōng gōng wèi tài zǐ, jīn zé wèi huáng dì, xuǎn shì ān dé zhào? qiě shàng yǐ shí liù suì, tā rì jí bù nài xuǎn shì hé, ruò cáo zhì shēn hé dì?" nù mù shì zhī, qí rén tuì. jǐ shì zhōng huì shì yáng yù shǐ zhāng pō rù dōng gōng mén, hài xiāng gào yuē:" xuǎn shì yù chuí lián chù guāng dòu, rǔ děng hé dé yàn rán?" lián yuē:" wú zhī." chū huáng jí mén, jiǔ qīng kē dào yì shàng gōng shū, wèi jué.
明日,嘉谟、光斗各上疏请选侍移宫。初四日得俞旨。而选侍听李进忠计,必欲皇长子同居,恶光斗疏中“武氏”语,议召皇长子,加光斗重谴。涟遇内竖于麟趾门,内竖备言状。涟正色曰:“殿下在东宫为太子,今则为皇帝,选侍安得召?且上已十六岁,他日即不奈选侍何,若曹置身何地?”怒目视之,其人退。给事中惠世扬、御史张泼入东宫门,骇相告曰:“选侍欲垂帘处光斗,汝等何得晏然?”涟曰:“无之。”出皇极门,九卿科道议上公疏,未决。
chū wǔ rì chuán wén yù huǎn yí gōng qī. lián jí zhū dà chén bì jí cí qìng gōng mén wài, lián yǔ cóng zhé qù zhī. cóng zhé yuē:" chí yì wú hài." lián yuē:" zuó yǐ huáng zhǎng zǐ jiù tài zǐ gōng yóu kě, míng rì wèi tiān zǐ, nǎi fǎn jū tài zǐ gōng yǐ bì gōng rén hū? jí liǎng gōng shèng mǔ rú zài, fū sǐ yì dāng cóng zǐ. xuǎn shì hé rén, gǎn qī miǎo rú cǐ!" shí zhōng guān wǎng lái rú zhī, huò yán xuǎn shì yì gù mìng zhòng rén. lián chì zhī yuē:" zhū chén shòu gù mìng yú xiān dì, xiān dì zì yù xiān gù qí zi, hé cháng xiān gù qí bì yìng? qǐng xuǎn shì yú jiǔ miào qián zhì zhī, ruò cáo qǐ shí lǐ jiā lù zhě? néng shā wǒ zé yǐ, fǒu zé, jīn rì bù yí sǐ bù qù." yī jing jiā mó zhù zhī, cí sè jù lì, shēng chè yù qián. huáng zhǎng zǐ shǐ shǐ xuān yù, nǎi tuì. fù kàng shū yán:" xuǎn shì yáng tuō bǎo hù zhī míng, yīn tú zhuān shàn zhī shí, gōng bì bù kě bù yí. chén yán zhī zài jīn rì, diàn xià xíng zhī zài jīn rì, zhū dà chén zàn jué zhī, yì wéi jīn rì." qí rì, xuǎn shì suì yí gōng, jū rén shòu diàn. míng rì gēng chén, xī zōng jí wèi. zì guāng zōng bēng, zhì shì fán liù rì. lián yǔ yī jing jiā mó dìng gōng fǔ wēi yí, yán guān wéi guāng dòu zhù zhī, yú xī tīng lián zhǐ. lián xū fà jǐn bái, dì yì shù chēng zhōng chén, wèi jǐ, qiān bīng kē dōu jǐ shì zhōng. yù shǐ féng sān yuán děng jí dǐ xióng tíng bì, lián shū yù qí shì, dú chí píng. xuán hé bīng bù shàng shū huáng jiā shàn bā dà zuì, jiā shàn bà qù.
初五日传闻欲缓移宫期。涟及诸大臣毕集慈庆宫门外,涟语从哲趣之。从哲曰:“迟亦无害。”涟曰:“昨以皇长子就太子宫犹可,明日为天子,乃反居太子宫以避宫人乎?即两宫圣母如在,夫死亦当从子。选侍何人,敢欺藐如此!”时中官往来如织,或言选侍亦顾命中人。涟斥之曰:“诸臣受顾命于先帝,先帝自欲先顾其子,何尝先顾其嬖媵?请选侍于九庙前质之,若曹岂食李家禄者?能杀我则已,否则,今日不移死不去。”一燝、嘉谟助之,词色俱厉,声彻御前。皇长子使使宣谕,乃退。复抗疏言:“选侍阳托保护之名,阴图专擅之实,宫必不可不移。臣言之在今日,殿下行之在今日,诸大臣赞决之,亦惟今日。”其日,选侍遂移宫,居仁寿殿。明日庚辰,熹宗即位。自光宗崩,至是凡六日。涟与一燝、嘉谟定宫府危疑,言官惟光斗助之,余悉听涟指。涟须发尽白,帝亦数称忠臣,未几,迁兵科都给事中。御史冯三元等极诋熊廷弼,涟疏谕其事,独持平。旋劾兵部尚书黄嘉善八大罪,嘉善罢去。
dāng xuǎn shì zhī yí gōng yě, lián jí yán yú zhū dà chén yuē:" xuǎn shì bù yí gōng, fēi suǒ yǐ zūn tiān zǐ. jì yí gōng, yòu dāng yǒu yǐ ān xuǎn shì. shì zài zhū gōng tiáo hù, wú shǐ zhōng guān qǔ kuài sī chóu." jì ér zhū yǎn guǒ wèi liú yán. yù shǐ jiǎ jì chūn suì shàng shū nèi gé, wèi bù dàng yú xīn jūn yù jí zhī chū, shǒu quàn zhǔ shàng yǐ wéi wǔ xiān dì, bī zhú shù mǔ, biǎo lǐ jiāo gòu, luó zhī bù xiū, bǐ xiān dì yù tǐ wèi hán, suì bù néng bǎo yī jī nǚ. gài shì shí, xuǎn shì gōng nú liú xùn liú cháo tián zhào děng yǐ dào bǎo xì yù, cí lián xuǎn shì fù. zhū yǎn jì wú suǒ chū, zé wàng yán xuǎn shì tóu huán, huáng bā mèi rù jǐng, yǐ yíng huò cháo shì. jì chūn jí qí yán, shǒu fā nàn. yú shì guāng dòu shàng shū shù yí gōng shì. ér dì jiàng yù yán xuǎn shì qì ōu shèng mǔ, jí yāo xié chuán fēng huáng hòu, yǔ jí rì yù chuí lián tīng zhèng yǔ, yòu yán:" jīn fèng yǎng lǐ shì yú huì luán gōng, zūn jìng bù gǎn dài." dà xué shì cóng zhé fēng hái shàng yù. dì fù jiàng yù yán xuǎn shì guò è, ér zì bái shàn yǎng yōu hòu, bǐ tíng chén zhī. wèi jǐ, huì luán gōng zāi. dì yù nèi gé, yán xuǎn shì jì huáng bā mèi wú yàng. ér shì shí, jǐ shì zhōng zhōu cháo ruì wèi jì chūn shēng shì, jì chūn yǔ xiāng dǐ qī, nǎi fù shàng shū nèi gé, yǒu:" líng dīng zhī huáng bā mèi, rù jǐng shuí lián shuāng guǎ zhī wèi wáng rén, zhì jīng mò sù" yǔ. cháo ruì yǔ biàn bó zhě zài. lián kǒng jì chūn shuō suì zī, yì shàng jìng shù yí gōng shǐ mò shū, qiě yán:" xuǎn shì zì cái, huáng bā mèi rù jǐng, fēi yǔ hé zì, chén ān gǎn wú yán. chén níng shǐ jīn rì wǔ xuǎn shì, wú níng shǐ yí gōng bù sù, bù xìng ér chéng nǚ hòu dú lǎn wén shū chēng zhì chuí lián zhī shì." dì yōu zhào bāo lián zhì ān shè jì, fù jiàng yù bèi shù gōng yè qíng shì. jì chūn jí qí dǎng yì jì lián, dǐ lián jié wáng ān, tú fēng bài. lián bù shèng fèn, dōng shí èr yuè kàng zhāng qǐ qù, jí chū chéng hòu mìng. dì fù bāo qí zhōng zhí ér xǔ zhī guī. tiān qǐ yuán nián chūn, jì chūn àn jiāng xī hái, dǐ jiā, jiàn dì zhū yù, nǎi jù shū chén shàng shū zhī shí. dì qiè zé, bà qí guān. lián jì chūn xiān hòu qù, yí gōng lùn shǐ xī.
当选侍之移宫也,涟即言于诸大臣曰:“选侍不移宫,非所以尊天子。既移宫,又当有以安选侍。是在诸公调护,无使中官取快私仇。”既而诸奄果为流言。御史贾继春遂上书内阁,谓不当于新君御极之初,首劝主上以违忤先帝,逼逐庶母,表里交构,罗织不休,俾先帝玉体未寒,遂不能保一姬女。盖是时,选侍宫奴刘逊、刘朝、田诏等以盗宝系狱,词连选侍父。诸奄计无所出,则妄言选侍投缳,皇八妹入井,以荧惑朝士。继春藉其言,首发难。于是光斗上疏述移宫事。而帝降谕言选侍气殴圣母,及要挟传封皇后,与即日欲垂帘听政语,又言:“今奉养李氏于哕鸾宫,尊敬不敢怠。”大学士从哲封还上谕。帝复降谕言选侍过恶,而自白赡养优厚,俾廷臣知。未几,哕鸾宫灾。帝谕内阁,言选侍暨皇八妹无恙。而是时,给事中周朝瑞谓继春生事,继春与相诋諆,乃复上书内阁,有:“伶仃之皇八妹,入井谁怜;孀寡之未亡人,雉经莫诉”语。朝瑞与辨驳者再。涟恐继春说遂滋,亦上《敬述移宫始末疏》,且言:“选侍自裁,皇八妹入井,蜚语何自,臣安敢无言。臣宁使今日忤选侍,无宁使移宫不速,不幸而成女后独览文书、称制垂帘之事。”帝优诏褒涟志安社稷,复降谕备述宫掖情事。继春及其党益忌涟,诋涟结王安,图封拜。涟不胜愤,冬十二月抗章乞去,即出城候命。帝复褒其忠直而许之归。天启元年春,继春按江西还,抵家,见帝诸谕,乃具疏陈上书之实。帝切责,罢其官。涟、继春先后去,移宫论始息。
tiān qǐ èr nián qǐ lián lǐ kē dōu jǐ shì zhōng, xuán zhuó tài cháng shǎo qīng. míng nián dōng, bài zuǒ qiān dōu yù shǐ. yòu míng nián chūn, jìn zuǒ fù dōu yù shǐ. ér shì shí wèi zhōng xián yǐ yòng shì, qún xiǎo fù zhī, dàn zhòng zhèng yíng cháo, bù gǎn dà sì. lián yì yǔ zhào nán xīng zuǒ guāng dòu wèi dà zhōng bèi jī yáng fěng yì, wù zhí shàn lèi, yì xiān xié. zhōng xián jí qí dǎng xián cì gǔ, suì xìng wāng wén yán yù, jiāng luó zhī zhū rén. shì suī huò jiě, rán zhèng rén shì rì wēi. qí nián liù yuè, lián suì kàng shū hé zhōng xián, liè qí èr shí sì dà zuì, yán:
天启二年起涟礼科都给事中,旋擢太常少卿。明年冬,拜左佥都御史。又明年春,进左副都御史。而是时魏忠贤已用事,群小附之,惮众正盈朝,不敢大肆。涟益与赵南星、左光斗、魏大中辈激扬讽议,务植善类,抑憸邪。忠贤及其党衔次骨,遂兴汪文言狱,将罗织诸人。事虽获解,然正人势日危。其年六月,涟遂抗疏劾忠贤,列其二十四大罪,言:
gāo huáng dì dìng lìng, nèi guān bù xǔ gàn yù wài shì, zhǐ gōng yē tíng sǎ sǎo, wéi zhě fǎ wú shè. shèng míng zài yù, nǎi yǒu sì wú jì dàn, zhuó luàn cháo cháng, rú dōng chǎng tài jiàn wèi zhōng xián zhě. gǎn liè qí zuì zhuàng, wèi bì xià yán zhī.
高皇帝定令,内官不许干预外事,只供掖廷洒扫,违者法无赦。圣明在御,乃有肆无忌惮,浊乱朝常,如东厂太监魏忠贤者。敢列其罪状,为陛下言之。
zhōng xián běn shì jǐng wú lài, zhōng nián jìng shēn, yín rù nèi dì, chū yóu miù wèi xiǎo zhōng xiǎo xìn yǐ xìng ēn, jì nǎi gǎn wéi dà jiān dà è yǐ luàn zhèng. zǔ zhì, yǐ nǐ zhǐ zhuān zé gé chén. zì zhōng xián shàn quán, duō chū chuán fèng, huò jìng zì nèi pī, huài zǔ zōng èr bǎi yú nián zhī zhèng tǐ, dà zuì yī.
忠贤本市井无赖,中年净身,夤入内地,初犹谬为小忠、小信以幸恩,继乃敢为大奸、大恶以乱政。祖制,以拟旨专责阁臣。自忠贤擅权,多出传奉,或径自内批,坏祖宗二百余年之政体,大罪一。
liú yī jing zhōu jiā mó, gù mìng dà chén yě, zhōng xián lìng sūn jié lùn qù. jí yú jiǎn jǐ zhī jì, bù róng bì xià bù gǎi fù zhī chén, dà zuì èr.
刘一燝、周嘉谟,顾命大臣也,忠贤令孙杰论去。急于翦己之忌,不容陛下不改父之臣,大罪二。
xiān dì bīn tiān, shí yǒu yǐn hèn, sūn shèn xíng zōu yuán biāo yǐ gōng yì fā fèn, zhōng xián xī pái qù zhī. gù yú dǎng hù xuǎn shì zhī shěn hóng, qū yì chóu móu, zhōng jiā mǎng yù. qīn luàn zéi ér chóu zhōng yì, dà zuì sān.
先帝宾天,实有隐恨,孙慎行、邹元标以公义发愤,忠贤悉排去之。顾于党护选侍之沈纮,曲意绸缪,终加蟒玉。亲乱贼而仇忠义,大罪三。
wáng jì zhōng yǔ zhèng xiān nián gōng zài guó běn. jí jì wèi sī kòu, zhí fǎ rú shān yǔ zhèng wèi sī kōng, qīng xiū rú hè. zhōng xián gòu dǎng chì zhú, bì bù róng shèng shí yǒu zhèng sè lì cháo zhī zhí chén, dà zuì sì.
王纪、钟羽正先年功在国本。及纪为司寇,执法如山;羽正为司空,清修如鹤。忠贤构党斥逐,必不容盛时有正色立朝之直臣,大罪四。
guó jiā zuì zhòng wú rú méi bǔ. zhōng xián yī shǒu wò dìng, lì zǔ shǒu tuī zhī sūn shèn xíng shèng yǐ hóng, gèng wéi tā cí yǐ gù qí chū. qǐ zhēn yù mén shēng zǎi xiàng hū? dà zuì wǔ.
国家最重无如枚卜。忠贤一手握定,力阻首推之孙慎行、盛以弘,更为他辞以锢其出。岂真欲门生宰相乎?大罪五。
jué rén yú cháo, mò zhòng tíng tuī. qù suì nán tài zǎi běi shǎo zǎi jiē yòng péi tuī, zhì yī shí míng xián bù ān qí wèi. diān dǎo quán zhèng, diào nòng jī quán, dà zuì liù.
爵人于朝,莫重廷推。去岁南太宰、北少宰皆用陪推,致一时名贤不安其位。颠倒铨政,掉弄机权,大罪六。
shèng zhèng chū xīn, zhèng zī zhōng zhí. nǎi mǎn cháo jiàn wén zhèn mèng xióng dé yáng jiāng bǐng qiān xú dà xiāng máo shì lóng hóu zhèn yáng děng, kàng lùn shāo wǔ, lì xíng biǎn chù, lǚ jīng ēn diǎn, jìng zǔ cì huán. cháng ān wèi tiān zǐ zhī nù yì jiě, zhōng xián zhī nù nán diào, dà zuì qī.
圣政初新,正资忠直。乃满朝荐、文震孟、熊德阳、江秉谦、徐大相、毛士龙、侯震旸等,抗论稍忤,立行贬黜,屡经恩典,竟阻赐环。长安谓天子之怒易解,忠贤之怒难调,大罪七。
rán yóu yuē wài tíng chén zǐ yě. qù suì nán jiāo zhī rì, chuán wén gōng zhōng yǒu yī guì rén, yǐ dé xìng zhēn jìng, hé shàng chǒng zhù. zhōng xián kǒng qí lù jǐ jiāo hèng, tuō yán jí bìng, zhì zhī sǐ dì. shì bì xià bù néng bǎo qí guì xìng yǐ, dà zuì bā.
然犹曰外廷臣子也。去岁南郊之日,传闻宫中有一贵人,以德性贞静,荷上宠注。忠贤恐其露己骄横,托言急病,置之死地。是陛下不能保其贵幸矣,大罪八。
yóu yuē wú míng fēng yě. yù fēi yǐ yǒu rèn chuán fēng, zhōng wài fāng wèi qìng xìng. zhōng xián è qí bù fù jǐ, jiǎo zhǐ lè lìng zì jìn. shì bì xià bù néng bǎo qí fēi pín yǐ, dà zuì jiǔ.
犹曰无名封也。裕妃以有妊传封,中外方为庆幸。忠贤恶其不附己,矫旨勒令自尽。是陛下不能保其妃嫔矣,大罪九。
yóu yuē zài fēi pín yě. zhōng gōng yǒu qìng, yǐ jīng chéng nán, nǎi hū yān gào yǔn, chuán wén zhōng xián yǔ fèng shèng fū rén shí yǒu móu yān. shì bì xià qiě bù néng bǎo qí zi yǐ, dà zuì shí.
犹曰在妃嫔也。中宫有庆,已经成男,乃忽焉告殒,传闻忠贤与奉圣夫人实有谋焉。是陛下且不能保其子矣,大罪十。
xiān dì qīng gōng sì shí nián, suǒ yǔ hù chí gū wēi zhě wéi wáng ān ěr. jí bì xià cāng cù shòu mìng, yōng wèi fáng wéi, ān yì bù kě wèi wú láo. zhōng xián yǐ sī fèn, jiǎo zhǐ shā yú nán yuàn. shì bù dàn chóu wáng ān, ér shí gǎn chóu xiān dì zhī lǎo nú, kuàng qí tā nèi chén wú zuì ér shàn shā shàn zhú zhě, yòu bù zhī jǐ qiān bǎi yě, dà zuì shí yī.
先帝青宫四十年,所与护持孤危者惟王安耳。即陛下仓卒受命,拥卫防维,安亦不可谓无劳。忠贤以私忿,矫旨杀于南苑。是不但仇王安,而实敢仇先帝之老奴,况其他内臣无罪而擅杀擅逐者,又不知几千百也,大罪十一。
jīn rì jiǎng shǎng, míng rì cí é, yāo xié wú qióng, wáng yán lǚ xiè. jìn yòu yú hé jiān huǐ rén jū wū, qǐ jiàn pái fāng, lòu fèng diāo lóng, gàn yún chā hàn, yòu bù zhǐ yíng dì tiě nǐ líng qǐn ér yǐ, dà zuì shí èr.
今日奖赏,明日祠额,要挟无穷,王言屡亵。近又于河间毁人居屋,起建牌坊,镂凤雕龙,干云插汉,又不止茔地僣拟陵寝而已,大罪十二。
jīn rì yīn zhōng shū, míng rì yīn jǐn yī. jīn wú zhī táng kǒu jiē rǔ xiù, gào chì zhī guǎn mù bù shí dīng. rú wèi liáng bì wèi liáng cái wèi liáng qīng wèi xī kǒng jí qí shēng fù yīng xīng děng, làn xí ēn yīn, xiè yuè cháo cháng, dà zuì shí sān.
今日荫中书,明日荫锦衣。金吾之堂口皆乳臭,诰敕之馆目不识丁。如魏良弼、魏良材、魏良卿、魏希孔及其甥傅应星等,滥袭恩荫,亵越朝常,大罪十三。
yòng lì jiā zhī fǎ, qī wǎn jiā rén pián shǒu bì mìng, yì yù wū xiàn guó qī, dòng yáo zhōng gōng. ruò fēi gé chén lì chí, yán guān jiū zhèng, jiāo fáng zhī qī, yòu xìng dà yù yǐ, dà zuì shí sì.
用立枷之法,戚畹家人骈首毕命,意欲诬陷国戚,动摇中宫。若非阁臣力持,言官纠正,椒房之戚,又兴大狱矣,大罪十四。
liáng xiāng shēng yuán zhāng shì kuí, zuò zhēng méi yáo, tuō yán kāi kuàng ér zhì zhī sǐ. jiǎ lìng dào cháng líng yī póu tǔ, hé yǐ chù zhī? zhào gāo lù kě wèi mǎ, zhōng xián méi kě wèi kuàng, dà zuì shí wǔ.
良乡生员章士魁,坐争煤窑,托言开矿而致之死。假令盗长陵一抔土,何以处之?赵高鹿可为马,忠贤煤可为矿,大罪十五。
wáng sī jìng děng mù dì xì shì, zé zài yǒu sī. zhōng xián nǎi yōu zhì kǎn jǐng, zì yì bàng lüè, shì shì mìng rú cǎo jiān, dà zuì shí liù.
王思敬等牧地细事,责在有司。忠贤乃幽置槛阱,恣意搒掠,视士命如草菅,大罪十六。
jǐ shì zhōng zhōu shì pǔ zhí jiū zhī jiān. zhōng xián jìng tíng qí shēng qiān, shǐ lì bù bù dé zhuān quán chú, yán guān bù gǎn sī fēng bó, dà zuì shí qī.
给事中周士朴执纠织监。忠贤竟停其升迁,使吏部不得专铨除,言官不敢司封驳,大罪十七。
běi zhèn fǔ liú qiáo bù kěn shā rén mèi rén, zhōng xián yǐ bù shàn duàn liàn, suì zhì xuē jí. shì dà míng zhī lǜ lìng kě yǐ bù shǒu, ér zhōng xián zhī lǜ lìng bù gǎn bù zūn, dà zuì shí bā.
北镇抚刘侨不肯杀人媚人,忠贤以不善锻炼,遂致削籍。示大明之律令可以不守,而忠贤之律令不敢不遵,大罪十八。
jǐ shì zhōng wèi dà zhōng zūn zhǐ lì rèn, hū chuán zhǐ jié zé. jí dà zhōng huí zòu, tái shěng jiāo zhāng, yòu zài xiè wáng yán. wú lùn wán yán guān yú gǔ zhǎng, ér huáng huáng tiān yǔ, zhāo xī fēn gèng, dà zuì shí jiǔ.
给事中魏大中遵旨莅任,忽传旨诘责。及大中回奏,台省交章,又再亵王言。毋论玩言官于股掌,而煌煌天语,朝夕纷更,大罪十九。
dōng chǎng zhī shè, yuán yǐ jī jiān. zì zhōng xián shòu shì, rì yǐ kuài sī chóu xíng qīng xiàn wèi shì. zòng yě zi fù yīng xīng chén jū gōng fù jì jiào bèi, tóu guǐ shè jǐng. piàn yǔ shāo wéi, jià tiē lì xià, shì bì xìng tóng wén guǎn yù ér hòu yǐ, dà zuì èr shí.
东厂之设,原以缉奸。自忠贤受事,日以快私仇、行倾陷为事。纵野子傅应星、陈居恭、傅继教辈,投匦设阱。片语稍违,驾帖立下,势必兴同文馆狱而后已,大罪二十。
biān jǐng wèi xī, nèi wài jiè yán, dōng chǎng fǎng jī hé shì? qián jiān xì hán zōng gōng qián rù cháng ān, shí zhǔ zhōng xián sī fáng zhī dǐ, shì lù shǐ qù. jiǎ lìng tiān bù huǐ huò, zōng gōng shì chéng, wèi zhī jiǔ miào shēng líng ān dùn hé dì, dà zuì èr shí yī.
边警未息,内外戒严,东厂访缉何事?前奸细韩宗功潜入长安,实主忠贤司房之邸,事露始去。假令天不悔祸,宗功事成,未知九庙生灵安顿何地,大罪二十一。
zǔ zhì, bù xù nèi bīng, yuán yǒu shēn yì. zhōng xián yǔ jiān xiāng shěn hóng chuàng lì nèi cāo, sǒu nì jiān guǐ, ān zhī wú dà dào cì kè wèi dí guó kuī sì zhě qián rù qí zhōng. yī dàn biàn shēng zhǒu yè, kě wèi shēn lǜ, dà zuì èr shí èr.
祖制,不蓄内兵,原有深意。忠贤与奸相沈纮创立内操,薮匿奸宄,安知无大盗、刺客为敌国窥伺者潜入其中。一旦变生肘腋,可为深虑,大罪二十二。
zhōng xián jìn xiāng zhuō zhōu, jǐng bì chuán hū, qīng chén diàn dào, rén yǐ wéi dà jià chū xìng. jí qí guī yě, gǎi jià sì mǎ, yǔ chuáng qīng gài, jiā hù huán zhē, yǎn rán shèng yú yǐ. qí jiān rù mù xiào móu, kòu mǎ xiàn cè zhě, shí fán yǒu tú. zhōng xián cǐ shí zì shì wéi hé rú rén zāi? dà zuì èr shí sān.
忠贤进香涿州,警跸传呼,清尘垫道,人以为大驾出幸。及其归也,改驾四马,羽幢青盖,夹护环遮,俨然乘舆矣。其间入幕效谋,叩马献策者,实繁有徒。忠贤此时自视为何如人哉?大罪二十三。
fū chǒng jí zé jiāo, ēn duō chéng yuàn. wén jīn chūn zhōng xián zǒu mǎ yù qián, bì xià shè shā qí mǎ, dài yǐ bù sǐ. zhōng xián bù zì fú zuì, jìn yǒu ào sè, tuì yǒu yuàn yán, zhāo xī dī fáng, jiè jiè bù shì. cóng lái luàn chén zéi zǐ, zhǐ zhēng yī niàn, fàng sì suì zhì bù kě shōu shí, nài hé yǎng hǔ sì yú zhǒu yè jiān hū! cǐ yòu cùn luán zhōng xián, bù zú jǐn qí gū zhě, dà zuì èr shí sì.
夫宠极则骄,恩多成怨。闻今春忠贤走马御前,陛下射杀其马,贷以不死。忠贤不自伏罪,进有傲色,退有怨言,朝夕堤防,介介不释。从来乱臣贼子,只争一念,放肆遂至不可收拾,奈何养虎兕于肘腋间乎!此又寸脔忠贤,不足尽其辜者,大罪二十四。
fán cǐ nì jī, zhāo rán zài rén ěr mù. nǎi nèi tíng wèi huò ér bù gǎn yán, wài tíng jié shé ér mò gǎn zòu. jiàn huò jiān zhuàng bài lù, zé yòu yǒu fèng shèng fū rén wéi zhī mí féng. shèn zhì wú chǐ zhī tú, pān fù zhī yè, yī tuō mén qiáng, gèng xiāng biǎo lǐ, dié wèi hū yìng. jī wēi suǒ jié, zhì yē tíng zhī zhōng, dàn zhī yǒu zhōng xián, bù zhī yǒu bì xià dū chéng zhī nèi, yì dàn zhī yǒu zhōng xián, bù zhī yǒu bì xià. jí rú qián rì, zhōng xián yǐ wǎng zhuō zhōu, yī qiè zhèng wù bì xīng yè chí qǐng, dài qí jì xuán, zhào zhǐ shǐ xià. tiān yán zhǐ chǐ, hū màn zhì cǐ, bì xià zhī wēi líng shàng zūn yú zhōng xián fǒu xié? bì xià chūn qiū dǐng shèng, shēng shā yǔ duó, qǐ bù kě yǐ zì zhǔ? hé wéi shòu zhì yāo zhù xiǎo chǒu, lìng zhōng wài dà xiǎo zhuì zhuì mò bì qí mìng? fú qǐ dà fèn léi tíng, jí wén wǔ xūn qī, chì xíng bù yán xùn, yǐ zhèng guó fǎ, bìng chū fèng shèng fū rén yú wài, yòng xiāo yǐn yōu, chén sǐ qiě bù xiǔ.
凡此逆迹,昭然在人耳目。乃内廷畏祸而不敢言,外廷结舌而莫敢奏。间或奸状败露,则又有奉圣夫人为之弥缝。甚至无耻之徒,攀附枝叶,依托门墙,更相表里,迭为呼应。积威所劫,致掖廷之中,但知有忠贤,不知有陛下;都城之内,亦但知有忠贤,不知有陛下。即如前日,忠贤已往涿州,一切政务必星夜驰请,待其既旋,诏旨始下。天颜咫尺,忽慢至此,陛下之威灵尚尊于忠贤否邪?陛下春秋鼎盛,生杀予夺,岂不可以自主?何为受制幺纻小丑,令中外大小惴惴莫必其命?伏乞大奋雷霆,集文武勋戚,敕刑部严讯,以正国法,并出奉圣夫人于外,用消隐忧,臣死且不朽。
zhōng xián chū wén shū, jù shén. qí dǎng wáng tǐ gān jí kè shì lì wèi bǎo chí, suì lìng wèi guǎng wēi tiáo zhǐ qiè zé lián. xiān shì, lián shū jiù yù zǎo cháo miàn zòu. zhí cì rì miǎn cháo, kǒng zài sù jī xiè, suì yú huì jí mén shàng zhī, zhōng xián nǎi dé wèi jì. lián yù fèn, nǐ duì zhàng fù hé zhī, zhōng xián xiòng zhī, è dì bù yù cháo zhě sān rì. jí dì chū, qún yān shù bǎi rén zhōng jiǎ jiā bì lì, chì zuǒ bān guān bù dé zòu shì, lián nǎi zhǐ.
忠贤初闻疏,惧甚。其党王体乾及客氏力为保持,遂令魏广微调旨切责涟。先是,涟疏就欲早朝面奏。值次日免朝,恐再宿机泄,遂于会极门上之,忠贤乃得为计。涟愈愤,拟对仗复劾之,忠贤诇知,遏帝不御朝者三日。及帝出,群阉数百人衷甲夹陛立,敕左班官不得奏事,涟乃止。
zì shì, zhōng xián rì móu shā lián. zhì shí yuè, lì bù shàng shū zhào nán xīng jì zhú, tíng tuī dài zhě, lián zhù jí bù yǔ. zhōng xián jiǎo zhǐ zé lián dà bù jìng, wú rén chén lǐ, xié lì bù shì láng chén yú tíng qiān dōu yù shǐ zuǒ guāng dòu bìng xuē jí. zhōng xián hèn bù yǐ, zài xīng wāng wén yán yù, jiāng luó zhī shā lián. wǔ nián, qí dǎng dà lǐ chéng xú dà huà hé lián guāng dòu dǎng tóng fá yì, zhāo quán nà huì, mìng dǎi wén yán xià yù jū zhī. xǔ xiǎn chún yán jū wén yán, shǐ yǐn lián nà xióng tíng bì huì. wén yán yǎng tiān dà hū yuē:" shì qǐ yǒu tān zāng yáng dà hóng zāi!" zhì sǐ bù chéng. dà hóng zhě, lián bié zì yě. xiǎn chún nǎi zì wèi yù cí, zuò lián zāng èr wàn, suì dǎi lián. shì mín shù wàn rén yōng dào pān hào, suǒ lì cūn shì, xī fén xiāng jiàn jiào, qí yòu lián shēng huán. bǐ xià zhào yù, xiǎn chún kù fǎ kǎo xùn, tǐ wú wán fū. qí nián qī yuè suì yú yè zhōng bì zhī, nián wǔ shí sì.
自是,忠贤日谋杀涟。至十月,吏部尚书赵南星既逐,廷推代者,涟注籍不与。忠贤矫旨责涟大不敬,无人臣礼,偕吏部侍郎陈于廷、佥都御史左光斗并削籍。忠贤恨不已,再兴汪文言狱,将罗织杀涟。五年,其党大理丞徐大化劾涟、光斗党同伐异,招权纳贿,命逮文言下狱鞫之。许显纯严鞫文言,使引涟纳熊廷弼贿。文言仰天大呼曰:“世岂有贪赃杨大洪哉!”至死不承。大洪者,涟别字也。显纯乃自为狱词,坐涟赃二万,遂逮涟。士民数万人拥道攀号,所历村市,悉焚香建醮,祈祐涟生还。比下诏狱,显纯酷法拷讯,体无完肤。其年七月遂于夜中毙之,年五十四。
lián sù pín, chǎn rù guān bù jí qiān jīn. mǔ qī zhǐ sù qiáo lóu, èr zi zhì qǐ shí yǐ yǎng. zhēng zāng lìng jí, xiāng rén jìng chū zī zhù zhī, xià zhì mài cài yōng yì wèi shū zhù. qí jié yì gǎn rén rú cǐ. chóng zhēn chū, zèng tài zǐ tài bǎo bīng bù shàng shū, shì zhōng liè, guān qí yī zi.
涟素贫,产入官不及千金。母妻止宿谯楼,二子至乞食以养。征赃令急,乡人竞出赀助之,下至卖菜佣亦为输助。其节义感人如此。崇祯初,赠太子太保、兵部尚书,谥忠烈,官其一子。
zuǒ guāng dòu, zì yí zhí, tóng chéng rén. wàn lì sān shí wǔ nián jìn shì. chú zhōng shū shè rén. xuǎn shòu yù shǐ, xún shì zhōng chéng. bǔ zhì lì bù háo è lì, huò jiǎ yìn qī shí yú, jiǎ guān yī bǎi yú rén, niǎn xià zhèn sǒng.
左光斗,字遗直,桐城人。万历三十五年进士。除中书舍人。选授御史,巡视中城。捕治吏部豪恶吏,获假印七十余,假官一百余人,辇下震悚。
chū lǐ tún tián, yán:" běi rén bù zhī shuǐ lì, yī nián ér dì huāng, èr nián ér mín xǐ, sān nián ér dì yǔ mín jǐn yǐ. jīn yù shǐ hàn bù wéi zāi, lào bù wéi hài, wéi yǒu xìng shuǐ lì yī fǎ." yīn tiáo shàng sān yīn shí sì yì: yuē yīn tiān zhī shí, yīn dì zhī lì, yīn rén zhī qíng yuē yì jùn chuān, yì shū qú, yì yǐn liú, yì shè bà, yì jiàn zhá, yì shè bēi, yì xiāng dì, yì zhù táng, yì zhāo lái, yì zé rén, yì zé jiāng, yì bīng tún, yì lì tián shè kē, yì fù mín bài jué. qí fǎ lí rán jù bèi, zhào xī yǔn xíng. shuǐ lì dà xīng, běi rén shǐ zhī yì dào. zōu yuán biāo cháng yuē:" sān shí nián qián, dōu rén bù zhī dào cǎo hé wù, jīn suǒ zài jiē dào, zhǒng shuǐ tián lì yě." yān rén liú cháo chēng dōng gōng lìng zhǐ, suǒ qī wǎn fèi zhuāng. guāng dòu bù qǐ fēng hái zhī, yuē:" chǐ tǔ jiē diàn xià yǒu, jīn rì ān gǎn sī shòu." yān rén fèn ér qù.
出理屯田,言:“北人不知水利,一年而地荒,二年而民徙,三年而地与民尽矣。今欲使旱不为灾,涝不为害,惟有兴水利一法。”因条上三因十四议:曰因天之时,因地之利,因人之情;曰议浚川,议疏渠,议引流,议设坝,议建闸,议设陂,议相地,议筑塘,议招徕,议择人,议择将,议兵屯,议力田设科,议富民拜爵。其法犁然具备,诏悉允行。水利大兴,北人始知艺稻。邹元标尝曰:“三十年前,都人不知稻草何物,今所在皆稻,种水田利也。”阉人刘朝称东宫令旨,索戚畹废庄。光斗不启封还之,曰:“尺土皆殿下有,今日安敢私受。”阉人愤而去。
guāng zōng bēng, lǐ xuǎn shì jù qián qīng gōng, pò huáng zhǎng zǐ fēng huáng hòu. guāng dòu shàng yán:" nèi tíng yǒu qián qīng gōng, yóu wài tíng yǒu huáng jí diàn, wéi tiān zǐ yù tiān de jū zhī, wéi huáng hòu pèi tiān de gòng jū zhī. qí tā fēi pín suī yǐ cì jìn yù, bù dé héng jū, fēi dàn bì xián, yì yǐ bié zūn bēi yě. xuǎn shì jì fēi dí mǔ, yòu fēi shēng mǔ, yǎn rán zūn jū zhèng gōng, ér diàn xià nǎi tuì chù cí qìng, bù dé shǒu jǐ yán, xíng dà lǐ, míng fēn wèi hé? xuǎn shì shì xiān huáng wú tuō zān jiè dàn zhī dé, yú diàn xià wú fǔ mó yǎng yù zhī ēn, cǐ qí rén, qǐ kě yǐ tuō shèng gōng zhě? qiě diàn xià chūn qiū shí liù líng yǐ, nèi fǔ yǐ zhōng zhí lǎo chéng, wài fǔ yǐ gōng gū qīng èr, hé lǜ fá rén, shàng xū rǔ bǔ ér qiǎng fù zhī zāi? kuàng ruì zhé chū kāi, zhèng yí bú jiàn kě yù, hé bì tuō yú fù rén nǚ zǐ zhī shǒu? jí jīn bù zǎo duàn jué, jiāng jiè fǔ yǎng zhī míng, xíng zhuān zhì zhī shí. wǔ shì zhī huò zài jiàn yú jīn, jiāng lái yǒu bù rěn yán zhě." shí xuǎn shì yù zhuān dà quán, tíng chén jiān zòu, lìng xiān jìn gān qīng, rán hòu jìn cí qìng. dé guāng dòu jiān, dà nù, jiāng jiā yán qiǎn. shù qiǎn shǐ xuān zhào guāng dòu, guāng dòu yuē:" wǒ tiān zǐ fǎ guān yě, fēi tiān zǐ zhào bù fù. ruò bèi hé wéi zhě?" xuǎn shì yì nù, yāo xī zōng zhì gān qīng yì zhī. xī zōng bù kěn wǎng, shǐ shǐ qǔ qí jiān shì zhī, xīn yǐ wéi shàn, qù zé rì yí gōng, guāng dòu nǎi miǎn. dàng shì shí, gōng fǔ wēi yí, rén qíng wēi jù, guāng dòu yǔ yáng lián xié xīn jiàn yì, pái yān nú, fú chōng zhǔ, chén jí huò zhèng, liǎng rén lì wèi duō. yóu shì cháo yě bìng chēng wéi" yáng zuǒ".
光宗崩,李选侍据乾清宫,迫皇长子封皇后。光斗上言:“内廷有乾清宫,犹外廷有皇极殿,惟天子御天得居之,惟皇后配天得共居之。其他妃嫔虽以次进御,不得恒居,非但避嫌,亦以别尊卑也。选侍既非嫡母,又非生母,俨然尊居正宫,而殿下乃退处慈庆,不得守几筵,行大礼,名分谓何?选侍事先皇无脱簪戒旦之德,于殿下无拊摩养育之恩,此其人,岂可以托圣躬者?且殿下春秋十六龄矣,内辅以忠直老成,外辅以公孤卿贰,何虑乏人,尚须乳哺而襁负之哉?况睿哲初开,正宜不见可欲,何必托于妇人女子之手?及今不早断决,将借抚养之名,行专制之实。武氏之祸再见于今,将来有不忍言者。”时选侍欲专大权,廷臣笺奏,令先进乾清,然后进慈庆。得光斗笺,大怒,将加严谴。数遣使宣召光斗,光斗曰:“我天子法官也,非天子召不赴。若辈何为者?”选侍益怒,邀熹宗至乾清议之。熹宗不肯往,使使取其笺视之,心以为善,趣择日移宫,光斗乃免。当是时,宫府危疑,人情危惧,光斗与杨涟协心建议,排阉奴,扶冲主,宸极获正,两人力为多。由是朝野并称为“杨左”。
wèi jǐ, yù shǐ jiǎ jì chūn shàng shū nèi gé, yán dì bù dàng bó dài shù mǔ. guāng dòu wén zhī, jí shàng yán:" xiān dì yàn jià, dà chén cóng qián qīng gōng fèng huáng shàng chū jū cí qìng gōng, chén děng yǐ wéi bù yí bì xuǎn shì. gù chén yú chū èr rì jù shèn shǒu diǎn lǐ sù qīng gōng jìn yī shū, gōng zhōng zhèn nù, huò jǐ bù cè. lài huáng shàng bǎo quán, fā chén shū yú nèi gé. chū wǔ rì, gé chén jù jiē zài cuī, fèng zhǐ yí gōng. zhì chū liù rì, huáng shàng dēng jí, jià hái gān qīng. gōng jìn sù rán, nèi wài níng mì. fū huáng shàng jì dāng hái gōng, zé xuǎn shì zhī dāng yí, qí lǐ míng bái yì xiǎo. wéi shì yí gōng yǐ hòu, zì yí cún dà tǐ, juān xiǎo guò. ruò fù zhū lián màn yǐn, shǐ gōng wéi bù ān, jí yú guó tǐ yǒu sǔn. qǐ lì zhū dào bǎo gōng nú liú xùn děng, ér jǐn kuān qí yú." dì nǎi xuān yù bǎi guān, bèi shù xuǎn shì líng nüè shèng mǔ zhū zhuàng. jí zhào jiàn, yòu yán:" zhèn yǔ xuǎn shì yǒu chóu." jì chūn yòng shì de zuì qù.
未几,御史贾继春上书内阁,言帝不当薄待庶母。光斗闻之,即上言:“先帝宴驾,大臣从乾清宫奉皇上出居慈庆宫,臣等以为不宜避选侍。故臣于初二日具《慎守典礼肃清宫禁》一疏,宫中震怒,祸几不测。赖皇上保全,发臣疏于内阁。初五日,阁臣具揭再催,奉旨移宫。至初六日,皇上登极,驾还乾清。宫禁肃然,内外宁谧。夫皇上既当还宫,则选侍之当移,其理明白易晓。惟是移宫以后,自宜存大体,捐小过。若复株连蔓引,使宫闱不安,即于国体有损。乞立诛盗宝宫奴刘逊等,而尽宽其余。”帝乃宣谕百官,备述选侍凌虐圣母诸状。及召见,又言:“朕与选侍有仇。”继春用是得罪去。
shí tíng chén yì gǎi yuán. huò yì xuē tài chāng fú jì, huò yì qù wàn lì sì shí bā nián, jí yǐ jīn nián wèi tài chāng, huò yì yǐ míng nián wèi tài chāng, hòu nián wèi tiān qǐ. guāng dòu lì pái qí shuō, qǐng cóng jīn nián bā yuè yǐ qián wèi wàn lì, yǐ hòu wèi tài chāng, yì suì dìng. sūn rú yóu yóu zhōng zhǐ rù gé, kàng shū qǐng chì zhī. chū dū jī fǔ xué zhèng, lì dù qǐng jì, shí jiàn rú shén.
时廷臣议改元。或议削泰昌弗纪,或议去万历四十八年,即以今年为泰昌,或议以明年为泰昌,后年为天启。光斗力排其说,请从今年八月以前为万历,以后为泰昌,议遂定。孙如游由中旨入阁,抗疏请斥之。出督畿辅学政,力杜请寄,识鉴如神。
tiān qǐ chū, tíng yì qǐ yòng xióng tíng bì, zuì yán guān wèi yīng jiā děng. guāng dòu dú kàng shū zhēng zhī, yán tíng bì cái yōu ér liàng bù hóng, xī yǐ shǒu liáo zé yǒu yú, jīn yǐ fù liáo zé bù zú. yǐ ér tíng bì jìng bài. sān nián qiū, shū qǐng zhào hái wén zhèn mèng mǎn cháo jiàn máo shì lóng xú dà xiāng děng, bìng qǐ zhào jì chūn jí fàn jì shì. jì shì yì lùn" yí gōng" shì yǔ guāng dòu yì zhě, shū shàng bù nà. qí nián zhuó dà lǐ chéng, jìn shǎo qīng.
天启初,廷议起用熊廷弼,罪言官魏应嘉等。光斗独抗疏争之,言廷弼才优而量不宏,昔以守辽则有余,今以复辽则不足。已而廷弼竟败。三年秋,疏请召还文震孟、满朝荐、毛士龙、徐大相等,并乞召继春及范济世。济世亦论“移宫”事与光斗异者,疏上不纳。其年擢大理丞,进少卿。
míng nián èr yuè bài zuǒ qiān dōu yù shǐ. shì shí, hán kuàng zhào nán xīng gāo pān lóng yáng lián zhèng sān jùn lǐ bāng huá wèi dà zhōng zhū rén xián jū yào dì, guāng dòu yǔ xiāng de, wù wèi wēi yán hé lùn, zhēn bié liú pǐn, zhèng rén xián lài zhī, ér jì zhě jìn bù néng róng. guāng dòu yǔ jǐ shì zhōng ruǎn dà chéng tóng lǐ, zhāo zhī rù jīng, huì lì kē dōu jǐ shì zhōng quē, dāng qiān zhě, shǒu zhōu shì pǔ, cì dà chéng, cì dà zhōng. dà chéng yāo zhōng zhǐ, lēi shì pǔ bù qiān, yǐ wéi jǐ dì. zhào nán xīng è zhī, yù lì zhuǎn dà chéng, dà chéng yí guāng dòu fā qí móu, hèn shén. xióng míng yù xú liáng yàn jiē yù de qiān dōu yù shǐ, ér nán xīng yǐn guāng dòu wèi zhī, liǎng rén yì hèn guāng dòu. jiāng xī rén yòu yǐ tā gù xián dà zhōng, suì gòng sǒu jǐ shì zhōng fù kuí hé guāng dǒu dà zhōng yǔ wāng wén yán bǐ ér wèi jiān. guāng dòu shū biàn, qiě dǐ kuí jié dōng chǎng lǐ xíng fù jì jiào wèi kūn dì. kuí huì, zài shū jié guāng dòu. guāng dòu qǐ bà, shì dé jiě.
明年二月拜左佥都御史。是时,韩爌、赵南星、高攀龙、杨涟、郑三俊、李邦华、魏大中诸人咸居要地,光斗与相得,务为危言核论,甄别流品,正人咸赖之,而忌者浸不能容。光斗与给事中阮大铖同里,招之入京,会吏科都给事中缺,当迁者,首周士朴,次大铖,次大中。大铖邀中旨,勒士朴不迁,以为己地。赵南星恶之,欲例转大铖,大铖疑光斗发其谋,恨甚。熊明遇、徐良彦皆欲得佥都御史,而南星引光斗为之,两人亦恨光斗。江西人又以他故衔大中,遂共嗾给事中傅櫆劾光斗、大中与汪文言比而为奸。光斗疏辨,且诋櫆结东厂理刑傅继教为昆弟。櫆恚,再疏讦光斗。光斗乞罢,事得解。
yáng lián hé wèi zhōng xián, guāng dòu yǔ qí móu, yòu yǔ pān lóng gòng fā cuī chéng xiù zāng sī, zhōng xián jì qí dǎng xián nù. jí zhōng xián zhú nán xīng pān lóng dà zhōng, cì jiāng jí lián guāng dòu. guāng dòu fèn shén, cǎo zòu hé zhōng xián jí wèi guǎng wēi sān shí èr zhǎn zuì, nǐ shí yī yuè èr rì shàng zhī, xiān qiǎn qī zǐ nán hái. zhōng xián xiòng zhī, xiān èr rì jiǎ huì tuī shì yǔ lián jù xuē jí. qún xiǎo hèn bù yǐ, fù gòu wén yán yù, rù guāng dòu míng, qiǎn shǐ wǎng dǎi. fù lǎo zǐ dì yōng mǎ shǒu hào kū, shēng zhèn yuán yě, tí qí yì wèi xuě tì. zhì zé xià zhào yù kù xùn. xǔ xiǎn chún wū yǐ shòu yáng gǎo xióng tíng bì huì, lián děng chū bù chéng, yǐ ér kǒng yǐ bù chéng wèi kù xíng suǒ bì, jì xià fǎ sī, dé shǎo huǎn sǐ wèi hòu tú. zhū rén jù zì wū fú, guāng dòu zuò zāng èr wàn. zhōng xián nǎi jiǎo zhǐ, réng lìng xiǎn chún wǔ rì yī zhuī bǐ, bù xià fǎ sī, zhū rén shǐ huǐ shī jì. róng chéng sūn qí féng zhě, jié xiá shì yě, yǔ dìng xīng lù zhèng yǐ guāng dòu yǒu dé yú jī fǔ, chàng yì jù jīn, zhū shēng zhēng yīng zhī. dé jīn shù qiān, móu dài shū, huǎn qí yù, ér guāng dòu yǔ lián yǐ tóng rì wèi yù zú suǒ bì, shí wǔ nián qī yuè èr shí yǒu liù rì yě, nián wǔ shí yī.
杨涟劾魏忠贤,光斗与其谋,又与攀龙共发崔呈秀赃私,忠贤暨其党咸怒。及忠贤逐南星、攀龙、大中,次将及涟、光斗。光斗愤甚,草奏劾忠贤及魏广微三十二斩罪,拟十一月二日上之,先遣妻子南还。忠贤诇知,先二日假会推事与涟俱削籍。群小恨不已,复构文言狱,入光斗名,遣使往逮。父老子弟拥马首号哭,声震原野,缇骑亦为雪涕。至则下诏狱酷讯。许显纯诬以受杨镐、熊廷弼贿,涟等初不承,已而恐以不承为酷刑所毙,冀下法司,得少缓死为后图。诸人俱自诬服,光斗坐赃二万。忠贤乃矫旨,仍令显纯五日一追比,不下法司,诸人始悔失计。容城孙奇逢者,节侠士也,与定兴鹿正以光斗有德于畿辅,倡议醵金,诸生争应之。得金数千,谋代输,缓其狱,而光斗与涟已同日为狱卒所毙,时五年七月二十有六日也,年五十一。
guāng dòu jì sǐ, zāng yóu wèi jìng. zhōng xián lìng fǔ àn yán zhuī, xì qí qún cóng shí sì rén. zhǎng xiōng guāng jì zuò lèi sǐ, mǔ yǐ kū zi sǐ. dōu yù shǐ zhōu yīng qiū yóu yǐ suǒ sī chéng zhuī bù lì, shū qù zhī, yóu shì zhū rén jiā zú jǐn pò. jí zhōng xián dìng sān cháo yào diǎn," yí gōng" yī àn yǐ lián guāng dòu wèi zuì kuí, yì kāi guān lù shī. yǒu jiě zhī zhě, nǎi miǎn. zhōng xián jì zhū, zèng guāng dòu yòu dōu yù shǐ, lù qí yī zi. yǐ, zài zèng tài zǐ shǎo bǎo. fú wáng shí, zhuī shì zhōng yì.
光斗既死,赃犹未竟。忠贤令抚按严追,系其群从十四人。长兄光霁坐累死,母以哭子死。都御史周应秋犹以所司承追不力,疏趣之,由是诸人家族尽破。及忠贤定《三朝要典》,“移宫”一案以涟、光斗为罪魁,议开棺僇尸。有解之者,乃免。忠贤既诛,赠光斗右都御史,录其一子。已,再赠太子少保。福王时,追谥忠毅。
dì guāng xiān, yóu xiāng jǔ guān yù shǐ, xún àn zhè jiāng. rèn mǎn, jì chū jìng, xǔ dōu fǎn dōng yáng. guāng xiān wén biàn jí fǎn, tǎo píng zhī. fú wáng jì lì, mǎ shì yīng jiàn ruǎn dà chéng, guāng xiān zhēng bù kě. hòu dà chéng dé zhì, dǎi guāng xiān. luàn jí dào zǔ, guāng xiān jiān xíng zǒu huī lǐng. tí qí suǒ bù dé, nǎi zhǐ.
弟光先,由乡举官御史,巡按浙江。任满,既出境,许都反东阳。光先闻变疾返,讨平之。福王既立,马士英荐阮大铖,光先争不可。后大铖得志,逮光先。乱亟道阻,光先间行走徽岭。缇骑索不得,乃止。
wèi dà zhōng, zì kǒng shí, jiā shàn rén. zì wèi zhū shēng, dú shū dǐ xíng, cóng gāo pān lóng shòu yè. jiā kù pín, yì huō rú yě. jǔ yú xiāng, jiā rén yì xīn yì guān, nù ér huǐ zhī. dì wàn lì sì shí sì nián jìn shì, guān xíng rén. shù fèng shǐ, qiū háo wú suǒ rǎo.
魏大中,字孔时,嘉善人。自为诸生,读书砥行,从高攀龙受业。家酷贫,意豁如也。举于乡,家人易新衣冠,怒而毁之。第万历四十四年进士,官行人。数奉使,秋毫无所扰。
tiān qǐ yuán nián, zhuó gōng kē jǐ shì zhōng. yáng gǎo lǐ rú zhēn jì lùn dà pì, yǐ qiān dōu yù shǐ wáng dé wán yán, dà xué shì hán kuàng jù nǐ zhǐ jiǎn sǐ. dà zhōng fèn, kàng shū lì zhēng, dǐ dé wán wǎn jié bù zhèn, jǐn sàng diǎn xíng, yǔ bìng qīn kuàng. dì wèi jié zé dà zhōng, ér dé wán huì shén, yán nǎng bù jǔ lǐ sān cái wèi dà zhōng suǒ nù. liǎng rén hù dǐ jié, shū lǚ shàng, kuàng yì yǐn jiù cí wèi. yù shǐ zhōu zōng jiàn xú yáng xiān zhāng jié xú jǐng lián wēn gāo mó, jǐ shì zhōng zhū qīn xiāng yòu dé wán, jiāo zhāng lùn dà zhōng, jiǔ ér hòu dìng.
天启元年,擢工科给事中。杨镐、李如桢既论大辟,以佥都御史王德完言,大学士韩爌遽拟旨减死。大中愤,抗疏力争,诋德完晚节不振,尽丧典型,语并侵爌。帝为诘责大中,而德完恚甚,言曩不举李三才为大中所怒。两人互诋讦,疏屡上,爌亦引咎辞位。御史周宗建、徐扬先、张捷、徐景濂、温皋谟,给事中朱钦相右德完,交章论大中,久而后定。
míng nián xié tóng guān zhōu cháo ruì děng liǎng shū hé dà xué shì shěn hóng, yǔ qīn wèi jìn zhōng kè shì. jí yì" hóng wán" shì, lì qǐng zhū fāng cóng zhé cuī wén shēng lǐ kě zhuó, qiě zhuī lùn zhèng guó tài qīng hài dōng gōng zuì. chí yì jùn qiè, dà wéi xié dǎng suǒ zè mù. tài cháng shǎo qīng wáng shào huī sù yǔ dōng lín wéi nán, yíng qiú xún fǔ, dà zhōng è qí rén, tè shū qǐng chì shào huī, shào huī zú zì yǐn qù. zài qiān lǐ kē zuǒ jǐ shì zhōng. shì shí xù diǎn mào làn, měi dà chén zú, qí zǐ dì yín yuán yào lù yǐ qǐng, wú bù rú zhì. dà zhōng sù jí zhī, yī qiè cái yǐ diǎn zhì.
明年偕同官周朝瑞等两疏劾大学士沈纮,语侵魏进忠、客氏。及议“红丸”事,力请诛方从哲、崔文升、李可灼,且追论郑国泰倾害东宫罪。持议峻切,大为邪党所仄目。太常少卿王绍徽素与东林为难,营求巡抚,大中恶其人,特疏请斥绍徽,绍徽卒自引去。再迁礼科左给事中。是时恤典冒滥,每大臣卒,其子弟夤缘要路以请,无不如志。大中素疾之,一切裁以典制。
sì nián qiān lì kē dōu jǐ shì zhōng. dà zhōng jū guān bù yǐ jiā zì suí, èr cāng tóu gěi cuàn ér yǐ, rù cháo zé jiàn qí hù, jì wú yī rén. yǒu wài lì yǐ bāo jū zhì, jǔ fā zhī, zì shì wú gǎn jí dà zhōng mén zhě. lì bù shàng shū zhào nán xīng zhī qí xián, shì duō zī fǎng. cháo shì bù néng dé nán xīng yì, lǜ yuàn dà zhōng. ér shì shí dǐ pái dōng lín zhě duō píng fèi, fāng hèn nán xīng bèi cì gǔ. dōng lín zhōng, yòu gè yǐ dì fēn zuǒ yòu. dà zhōng cháng bó sū sōng xún fǔ wáng xiàng héng xù diǎn, shān dōng rén jū yán lù zhě xián nù. jí bó zhè jiāng xún fǔ liú yī kūn, jiāng xī rén yì dà nù. jǐ shì zhōng zhāng yǔn rú, jiāng xī rén yě, xìng yóu zhì, sǒu qí tóng guān fù kuí jiǎ wāng wén yán fā nàn.
四年迁吏科都给事中。大中居官不以家自随,二苍头给爨而已,入朝则键其户,寂无一人。有外吏以苞苴至,举发之,自是无敢及大中门者。吏部尚书赵南星知其贤,事多咨访。朝士不能得南星意,率怨大中。而是时牴排东林者多屏废,方恨南星辈次骨。东林中,又各以地分左右。大中尝驳苏松巡抚王象恒恤典,山东人居言路者咸怒。及驳浙江巡抚刘一焜,江西人亦大怒。给事中章允儒,江西人也,性尤忮,嗾其同官傅櫆假汪文言发难。
wén yán zhě, shè rén. chū wèi xiàn lì, zhì qiǎo rèn shù, fù xiá qì. yú yù lì qiǎn rù jīng cì shì, shū zī wèi jiàn shēng, yòng jì pò qí chǔ zhè sān dǎng. chá dōng gōng bàn dú wáng ān xián ér zhī shū, qīng xīn jié nà, yǔ tán dāng shì liú pǐn. guāng xī zhī jì, wài tíng yǐ liú yī jing, ér ān jū zhōng yǐ cì xíng zhū shàn zhèng, wén yán jiāo guān lì wèi duō. wèi zhōng xián jì shā ān, fǔ chéng shào fǔ zhōng suì hé wén yán, chǐ qí jiàn shēng. jì chū dōu, fù dǎi xià lì, dé mò jiǎn. yì yóu gōng qīng jiān, yú mǎ cháng tián yì hù wài. dà xué shì yè xiàng gāo yòng wèi nèi gé zhōng shū, dà zhōng jí hán kuàng zhào nán xīng yáng lián zuǒ guāng dòu yǔ wǎng lái, pō yǒu jī.
文言者,歙人。初为县吏,智巧任术,负侠气。于玉立遣入京刺事,输赀为监生,用计破齐、楚、浙三党。察东宫伴读王安贤而知书,倾心结纳,与谈当世流品。光、熹之际,外廷倚刘一燝,而安居中以次行诸善政,文言交关力为多。魏忠贤既杀安,府丞邵辅忠遂劾文言,褫其监生。既出都,复逮下吏,得末减。益游公卿间,舆马尝填溢户外。大学士叶向高用为内阁中书,大中及韩爌、赵南星、杨涟、左光斗与往来,颇有迹。
huì jǐ shì zhōng ruǎn dà chéng yǔ guāng dǒu dà zhōng yǒu xì, suì yǔ yǔn rú dìng jì, zhǔ kuí hé wén yán, bìng hé dà zhōng mào lòu xīn xiǎn, sè qǔ xíng wéi, yǔ guāng dòu děng jiāo tōng wén yán, sì wèi jiān lì. shū rù, zhōng xián dà xǐ, lì xià wén yán zhào yù. dà zhōng shí fāng qiān lì kē, shàng shū lì biàn, zhào xǔ lǚ rèn. yù shǐ yuán huà zhōng jǐ shì zhōng zhēn shū děng xiāng jì wèi dà zhōng guāng dòu biàn. dà xué shì yè xiàng gāo yǐ jǔ yòng wén yán, yì yǐn zuì qiú bà. yù fāng jí, yù shǐ huáng zūn sù yǔ zhèn fǔ liú qiáo yuē:" wén yán wú zú xī, bù kě shǐ jìn shēn huò yóu cǐ qǐ." qiáo hàn zhī, yù cí wú suǒ lián. wén yán tíng zhàng chǐ zhí, qiān jí zhě huò miǎn. dà zhōng nǎi zūn zhǐ lǚ rèn. míng rì, hóng lú bào míng miàn ēn, zhōng xián hū jiǎo zhǐ zé dà zhōng hù jié wèi jùn, bù dé fù xīn rèn. gù shì, hóng lú bào míng zhuàng wú pī yù zhǐ zhě, jǔ cháo hài è. kuí yì yán zhōng zhǐ bù yí páng chū, dà zhōng nǎi fù shì shì.
会给事中阮大铖与光斗、大中有隙,遂与允儒定计,嘱櫆劾文言,并劾大中貌陋心险,色取行违,与光斗等交通文言,肆为奸利。疏入,忠贤大喜,立下文言诏狱。大中时方迁吏科,上疏力辩,诏许履任。御史袁化中、给事中甄淑等相继为大中、光斗辨。大学士叶向高以举用文言,亦引罪求罢。狱方急,御史黄尊素语镇抚刘侨曰:“文言无足惜,不可使搢绅祸由此起。”侨颔之,狱辞无所连。文言廷杖褫职,牵及者获免。大中乃遵旨履任。明日,鸿胪报名面恩,忠贤忽矫旨责大中互讦未竣,不得赴新任。故事,鸿胪报名状无批谕旨者,举朝骇愕。櫆亦言中旨不宜旁出,大中乃复视事。
wèi jǐ, yáng lián shū hé zhōng xián, dà zhōng yì lǜ tóng guān shàng yán:" cóng gǔ jūn cè zhī jiān, fēi suì néng huò rén guó yě. yǒu zhōng chén bù xī qí shēn yǐ gào zhī jūn, ér qí jūn bù wù, nǎi zhì yú bù kě jiù. jīn zhōng xián shàn wēi fú, jié dǎng yǔ, shǒu shā wáng ān yǐ shù wēi yú nèi, jì zhú liú yī jing zhōu jiā mó wáng jì yǐ shù wēi yú wài, jìn qiě bì sān qī wǎn jiā rén yǐ shù wēi yú sān gōng. shēn jié bǎo mǔ kè shì, cì bì xià qǐ jū guǎng bù fù yīng xīng chén jū gōng fù jì jiào bèi, tōng cháo zhōng shēng xī. rén yuàn yú xià, tiān nù yú shàng, gù lián bù xī fěn shēn suì shǒu wèi bì xià chén. jīn zhōng xián zhǒng zhǒng zuì zhuàng, bì xià xī yǐn wèi qīn cái, dài zhī rèn jiù. kǒng zhōng xián suǒ yǐ dé wēn zhǐ, jí chū zhōng xián shǒu, ér lián zhī shū, bì xià qiě wèi jí shěng lǎn yě. bì xià guì wèi tiān zǐ, zhì sān gōng liè pín jǐn jì xìng mìng yú zhōng xián kè shì, néng bù hán xīn? bì xià wèi gōng jìn yán mì, wài tíng ān zhī, méi chéng yǒu yán' yù rén fú zhī, mò ruò fú wèi', wèi yǒu wéi qí shì ér tā rén bù zhī zhě. yòu wèi zuǒ yòu píng ér shèng gōng jiāng gū lì. fū bì xià yī shēn, dà xiǎo chén gōng suǒ yōng wèi, hé jí yú zhōng xián? ruò zhōng xián kè shì yī rì bù qù, kǒng jìn tíng zuǒ yòu xī zhōng xián kè shì zhī rén, fēi bì xià zhī rén, bì xià zhēn gū lì yú shàng ěr." zhōng xián dé shū dà nù, jiǎo zhǐ qiè ràng, shàng wèi yǒu yǐ zuì yě. dà xué shì wèi guǎng wēi jié nà zhōng xián, biǎo lǐ wéi jiān, dà zhōng měi yù jiū zhī. huì mèng dōng shí xiǎng, guǎng wēi yǎn jiǎn hòu zhì, dà zhōng suì kàng shū hé zhī. guǎng wēi yùn, yì yǔ zhōng xián hé. zhōng xián shì yì zhāng, yǐ tíng chén jiāo gōng, yáng shì liǎn jí, qiě qū cóng zhū suǒ zòu qǐng, ér yīn cì qí xì. dài lì bù tuī xiè yīng xiáng xún fǔ shān xī, guǎng wēi suì sǒu suǒ qīn chén jiǔ chóu hé dà zhōng chū yīng xiáng mén, tuī jǔ bù gōng, biǎn sān zhì, chū zhī wài, jǐn zhú zhū zhèng rén lì bù shàng shū zhào nán xīng děng, tiān xià dà quán yī guī yú zhōng xián.
未几,杨涟疏劾忠贤,大中亦率同官上言:“从古君侧之奸,非遂能祸人国也。有忠臣不惜其身以告之君,而其君不悟,乃至于不可救。今忠贤擅威福,结党与,首杀王安以树威于内,继逐刘一燝、周嘉谟、王纪以树威于外,近且毙三戚畹家人以树威于三宫。深结保姆客氏,伺陛下起居;广布傅应星、陈居恭、傅继教辈,通朝中声息。人怨于下,天怒于上,故涟不惜粉身碎首为陛下陈。今忠贤种种罪状,陛下悉引为亲裁,代之任咎。恐忠贤所以得温旨,即出忠贤手,而涟之疏,陛下且未及省览也。陛下贵为天子,致三宫列嫔尽寄性命于忠贤、客氏,能不寒心?陛下谓宫禁严密,外廷安知,枚乘有言‘欲人弗知,莫若弗为’,未有为其事而他人不知者。又谓左右屏而圣躬将孤立。夫陛下一身,大小臣工所拥卫,何藉于忠贤?若忠贤、客氏一日不去,恐禁廷左右悉忠贤、客氏之人,非陛下之人,陛下真孤立于上耳。”忠贤得疏大怒,矫旨切让,尚未有以罪也。大学士魏广微结纳忠贤,表里为奸,大中每欲纠之。会孟冬时享,广微偃蹇后至,大中遂抗疏劾之。广微愠,益与忠贤合。忠贤势益张,以廷臣交攻,阳示敛戢,且曲从诸所奏请,而阴伺其隙。迨吏部推谢应祥巡抚山西,广微遂嗾所亲陈九畴劾大中出应祥门,推举不公,贬三秩,出之外,尽逐诸正人吏部尚书赵南星等,天下大权一归于忠贤。
míng nián, nì dǎng liáng mèng huán fù hé wén yán, zài xià zhào yù. zhèn fǔ xǔ xiǎn chún zì xuē dú yǐ shàng, nán xīng lián guāng dǒu dà zhōng jí lǐ ruò xīng máo shì lóng yuán huà zhōng móu chāng qī zōu wéi liǎn dèng měi lú huà áo qián shì jìn xià zhī lìng wáng zhī cǎi xú liáng yàn xióng míng yù zhōu cháo ruì huáng lóng guāng gù dà zhāng lǐ sān cái huì shì yáng shī tiān dé huáng zhèng bīn bèi, wú suǒ bù qiān yǐn, ér yǐ lián guāng dǒu dà zhōng huà zhōng cháo ruì dà zhāng wèi shòu yáng gǎo xióng tíng bì huì, dà zhōng zuò sān qiān, jiǎo zhǐ jù dǎi xià zhào yù. xiāng rén wén dà zhōng dǎi qù, hào qì sòng zhě shù qiān rén. bǐ rù zhèn fǔ sī, xiǎn chún kù xíng kǎo xùn, xuè ròu láng jí. qí nián qī yuè, yù zú shòu zhǐ, yǔ lián guāng dòu tóng xī bì zhī, gù chí shù rì shǐ bào. dà zhōng shī kuì bài, zhì bù kě shí. zhuāng liè dì sì wèi, zhōng xián bèi zhū, guǎng wēi kuí jiǔ chóu mèng huán bìng lì nì àn. dà zhōng zèng tài cháng qīng, shì zhōng jié, lù qí yī zi.
明年,逆党梁梦环复劾文言,再下诏狱。镇抚许显纯自削牍以上,南星、涟、光斗、大中及李若星、毛士龙、袁化中、缪昌期、邹维琏、邓渼、卢化鳌、钱士晋、夏之令、王之寀、徐良彦、熊明遇、周朝瑞、黄龙光、顾大章、李三才、惠世扬、施天德、黄正宾辈,无所不牵引,而以涟、光斗、大中、化中、朝瑞、大章为受杨镐、熊廷弼贿,大中坐三千,矫旨俱逮下诏狱。乡人闻大中逮去,号泣送者数千人。比入镇抚司,显纯酷刑拷讯,血肉狼籍。其年七月,狱卒受指,与涟、光斗同夕毙之,故迟数日始报。大中尸溃败,至不可识。庄烈帝嗣位,忠贤被诛,广微、櫆、九畴、梦环并丽逆案。大中赠太常卿,谥忠节,录其一子。
zhǎng zǐ xué yī, zì zi jìng. wèi zhū shēng, hào xué gōng wén, yǒu zhì xìng. dà zhōng bèi dǎi, xué yī hào tòng yù suí háng. dà zhōng yuē:" fù zǐ jù suì, wú wéi yě." nǎi wēi fú jiān xíng, cì tàn qǐ jū. jì dǐ dōu, luó zú sì bù, biàn xìng míng nì lǚ shè, zhòu fú yè chū, chēng dài yǐ wán fù zāng. zāng wèi jìng, ér dà zhōng bì, xué yī tòng jǐ jué. fú chèn guī, chén xī hào qì, suì bìng. jiā rén yǐ jiāng jìn, zhé huī qù, yuē:" zhào yù zhōng, shuí bàn yè jìn yī jiāng zhě?" jìng hào qì sǐ. chóng zhēn chū, yǒu sī yǐ zhuàng wén, zhào jīng wèi xiào zǐ.
长子学洢,字子敬。为诸生,好学工文,有至性。大中被逮,学洢号恸欲随行。大中曰:“父子俱碎,无为也。”乃微服间行,刺探起居。既抵都,逻卒四布,变姓名匿旅舍,昼伏夜出,称贷以完父赃。赃未竟,而大中毙,学洢恸几绝。扶榇归,晨夕号泣,遂病。家人以浆进,辄麾去,曰:“诏狱中,谁半夜进一浆者?”竟号泣死。崇祯初,有司以状闻,诏旌为孝子。
cì zǐ xué lián, yǒu shèng míng. jǔ chóng zhēn shí liù nián jìn shì. zhuó shù jí shì. míng nián, lǐ zì chéng bī jīng shī, yǔ tóng guān wú ěr xūn kāng kǎi yǒu suǒ lùn jiàn, dà xué shì fàn jǐng wén yǐ wén. zhuāng liè dì tè zhào jiàn liǎng rén, jiāng rèn yòng zhī. wú hé, jīng shī xiàn, bù néng sǐ, shòu zéi hù bù sī wù zhí, tuí qí jiā shēng. jì ér zì cán, fù jué mìng cí èr zhāng, yì sǐ. qù dì xùn shè jì shí sì shí rì yǐ.
次子学濂,有盛名。举崇祯十六年进士。擢庶吉士。明年,李自成逼京师,与同官吴尔壎慷慨有所论建,大学士范景文以闻。庄烈帝特召见两人,将任用之。无何,京师陷,不能死,受贼户部司务职,颓其家声。既而自惭,赋绝命词二章,缢死。去帝殉社稷时四十日矣。
wén yán zhī zài xià zhào yù yě, xiǎn chún pò lìng yǐn lián děng. wén yán bèi shòu wǔ dú, bù chéng, xiǎn chún nǎi shǒu zuò wén yán gòng zhuàng. wén yán chuí sǐ, zhāng mù dà hū yuē:" ěr mò wàng shū, yì shí wú dāng yǔ miàn zhì." xiǎn chún suì jí rì bì zhī. lián dà zhōng děng dǎi zhì, wú kě zhì zhě, zāng xuán zuò ér yǐ. zhū suǒ wū zhào nán xīng móu chāng qī bèi, yì bìng lìng fǔ àn zhuī zāng. yì guān zhī huò, yóu cǐ biàn tiān xià. shǐ xióng tíng bì lùn sǐ jiǔ, dì yǐ sūn chéng zōng qǐng, yǒu zhào dài yǐ bù sǐ. xíng bù shàng shū qiáo yǔn shēng děng suì yù yīn cháo shěn kuān qí zuì, dà zhōng lì chí bù kě. jí zhōng xián shā dà zhōng, nǎi zuò yǐ nà tíng bì huì yún.
文言之再下诏狱也,显纯迫令引涟等。文言备受五毒,不承,显纯乃手作文言供状。文言垂死,张目大呼曰:“尔莫妄书,异时吾当与面质。”显纯遂即日毙之。涟、大中等逮至,无可质者,赃悬坐而已。诸所诬赵南星、缪昌期辈,亦并令抚按追赃。衣冠之祸,由此遍天下。始熊廷弼论死久,帝以孙承宗请,有诏待以不死。刑部尚书乔允升等遂欲因朝审宽其罪,大中力持不可。及忠贤杀大中,乃坐以纳廷弼贿云。
zhōu cháo ruì, zì sī yǒng, lín qīng rén. wàn lì sān shí wǔ nián jìn shì. shòu zhōng shū shè rén.
周朝瑞,字思永,临清人。万历三十五年进士。授中书舍人。
guāng zōng sì wèi, zhuó lì kē jǐ shì zhōng, shū qǐng shōu lù xiān cháo yí zhí. é chén shèn chū sān yào, yuē xìn rén xián, guǎng dé zé, yuǎn xié nìng. yīn qǐng liú shàng gòng jīn huā yín, yǐ zuǒ jūn xìng. cí duō chì zhōng guì. zhōng guì jiē è zhī, jī dì nù, biǎn zhì diào wài, shí liè jiàn yuán fǔ sì rì yě. wèi chū dōu ér xī zōng lì, zhào fù gù guān. shū qǐng róng nà zhí yán, yòu chén kǎo xuǎn zhū bì. rì jiǎng jiāng jǔ, jìn jūn chén jiāo jǐng zhī guī. dì bìng bāo nà. jiǎ jì chūn zhī qǐng ān lǐ xuǎn shì yě, cháo ruì lì bó zhī, yǔ jì chūn wǎng fù zhě shù sì.
光宗嗣位,擢吏科给事中,疏请收录先朝遗直。俄陈慎初三要,曰信仁贤,广德泽,远邪佞。因请留上供金花银,以佐军兴。词多斥中贵。中贵皆恶之,激帝怒,贬秩调外,时列谏垣甫四日也。未出都而熹宗立,诏复故官。疏请容纳直言,又陈考选诸弊。日讲将举,进君臣交警之规。帝并褒纳。贾继春之请安李选侍也,朝瑞力驳之,与继春往复者数四。
tiān qǐ yuán nián zài qiān lǐ kē zuǒ jǐ shì zhōng. shí liáo shì fāng jí, cháo ruì qǐng yú gé chén zhōng tuī tōng xiǎo bīng shì zhě èr rén zhuān sī qí shì, ér yǐ zhí fāng láng yī rén zhuān lǐ jī yí, jǐ shì zhōng èr rén zhuān zhǔ fēng bó, dì kě zhī. xióng xiàn zhī xiàn wáng nà jiàn wèi yān rén suǒ wū, zhōng zhǐ juān zhì. jǐ shì zhōng máo shì lóng yǐ jiū bó yān rén, wèi fǔ chéng shào fǔ zhōng suǒ xiàn, zhōng zhǐ chú míng. cháo ruì bìng kàng shū lùn liè. shí èr yuè xīn sì, rì shàng yǒu yī wù fù yā, hū dà fēng yáng shā, tiān jǐn chì, dōu rén hài è, suǒ sī bù yǐ wén. cháo ruì qǐng dì xiū shěng, ér yán chì nèi wài chén gōng, wú dòu zhēng wù guó, gèng jié zé suǒ sī bù zòu bào zhī zuì, dì nà zhī. shí dì jiàn zuò suì yú, wèi cháng qīn zhèng, quán duō páng luò, cháo ruì qǐng dì gōng lǎn wàn jī. dì jiàng zhǐ, yán zhèng wěi gé chén, zǔ zōng jiù zhì bù kě wěn, rán qí shí zhèng quán gù bù zài gé yě.
天启元年再迁礼科左给事中。时辽事方棘,朝瑞请于阁臣中推通晓兵事者二人专司其事,而以职方郎一人专理机宜,给事中二人专主封驳,帝可之。雄县知县王纳谏为阉人所诬,中旨镌秩。给事中毛士龙以纠驳阉人,为府丞邵辅忠所陷,中旨除名。朝瑞并抗疏论列。十二月辛巳,日上有一物覆压,忽大风扬沙,天尽赤,都人骇愕,所司不以闻。朝瑞请帝修省,而严敕内外臣工,毋斗争误国,更诘责所司不奏报之罪,帝纳之。时帝践祚岁余,未尝亲政,权多旁落,朝瑞请帝躬览万机。帝降旨,言政委阁臣,祖宗旧制不可紊,然其时政权故不在阁也。
míng nián èr yuè, guǎng níng shī, zhào tíng jīng yán rì jiǎng. cháo ruì děng shàng yán:" cǐ guǒ chū shèng yì, fǔ chén dāng yǐn yì zhēng. rú fǔ chén ā zhōng juān yì, zé qí guò zī dà. qiě zhǔ shàng chōng líng, zhì yì wèi dìng, dú lài cháo jiǎng bù chuò, zhū chén dé yī jìn tiān yán, gòng bái zhǐ lù zhī jiān. jīn cháng cháo yǐ jiàn chuán miǎn, tǎng bìng jiǎng yán fèi zhī, jiǔ hūn jì gé, wú yè jiàn shí, sī mǎ mén zhī bào gé bù rù, lǚ dà fáng zhī biǎn bù jí zhī, guó jiā dà shì qù yǐ." huì lǐ bù yì yǐ wéi yán, nǎi mìng rì jiǎng rú gù.
明年二月,广宁失,诏停经筵日讲。朝瑞等上言:“此果出圣意,辅臣当引义争。如辅臣阿中涓意,则其过滋大。且主上冲龄,志意未定,独赖朝讲不辍,诸臣得一觐天颜,共白指鹿之奸。今常朝已渐传免,倘并讲筵废之,九阍既隔,无谒见时,司马门之报格不入,吕大防之贬不及知,国家大事去矣。”会礼部亦以为言,乃命日讲如故。
yǐ, xié zhū jǐ shì yù shǐ huì shì yáng zuǒ guāng dòu děng jí lùn dà xué shì shěn hóng jié zhōng guān liàn bīng, wèi zhǒu yè zhī zéi. hóng shū biàn. cháo ruì děng jǐn fā qí huì jiāo wèi jìn zhōng lú shòu liú cháo kè shì, ér mò fù qīn qí sī rén shào fǔ zhōng xú dà huà. yǔ guò jī, duó shū shǒu shì yáng fèng. dà huà cháng chéng yào rén zhǐ, lì gōng xióng tíng bì, cháo ruì è zhī. wú hé, wáng huà zhēn qì guǎng níng táo, dà huà yòu qǐng lì zhū tíng bì. cháo ruì yǐ tíng bì cái kě yòng, qǐng lìng dài zuì shǒu shān hǎi, shū sì shàng, bìng yì bù xíng. dà huà suì lì dǐ cháo ruì, cháo ruì fèn, yì chǒu dǐ dà huà, suǒ sī wèi liǎng jiě zhī. cháo ruì fāng zhuó tài pú shǎo qīng, ér dà huà wéi wèi zhōng xián fù xīn, bì yù shā cháo ruì, cuàn qí míng wāng wén yán yù zhōng, yǔ yáng lián děng wǔ rén bìng dǎi xià zhèn fǔ yù, zuò wàng yì" yí gōng" jí shòu tíng bì huì wàn jīn. wǔ rì zài xùn, bàng lüè bèi zhì, jìng bì zhī yù. chóng zhēn chū, zèng dà lǐ qīng, yǔ yī zi guān. fú wáng shí, shì zhōng yì.
已,偕诸给事御史惠世扬、左光斗等极论大学士沈纮结中官练兵,为肘腋之贼。纮疏辨。朝瑞等尽发其贿交魏进忠、卢受、刘朝、客氏,而末复侵其私人邵辅忠、徐大化。语过激,夺疏首世扬俸。大化尝承要人指,力攻熊廷弼,朝瑞恶之。无何,王化贞弃广宁逃,大化又请立诛廷弼。朝瑞以廷弼才可用,请令带罪守山海,疏四上,并抑不行。大化遂力诋朝瑞,朝瑞愤,亦丑诋大化,所司为两解之。朝瑞方擢太仆少卿,而大化为魏忠贤腹心,必欲杀朝瑞,窜其名汪文言狱中,与杨涟等五人并逮下镇抚狱,坐妄议“移宫”及受廷弼贿万金。五日再讯,搒掠备至,竟毙之狱。崇祯初,赠大理卿,予一子官。福王时,谥忠毅。
yuán huà zhōng, zì mín xié, wǔ dìng rén. wàn lì sān shí wǔ nián jìn shì. lì zhī nèi huáng jīng yáng, yǒu shàn zhèng.
袁化中,字民谐,武定人。万历三十五年进士。历知内黄、泾阳,有善政。
tài chāng yuán nián zhuó yù shǐ. shí xī zōng chōng líng jiàn zuò, shàng wú mǔ hòu, gōng fǔ wēi yí. huà zhōng shàng shū hé fǔ chén fāng cóng zhé, bào wén. tiān qǐ yuán nián èr yuè, shū chén shí shì kě yōu zhě bā: yuē gōng jìn jiàn chí, yuē yán lù jiàn qīng, yuē fǎ jì jiàn tì, yuē huì lù jiàn zhāng, yuē biān jiāng jiàn huài, yuē zhí zhǎng jiàn shī, yuē huàn guān jiàn shèng, yuē rén xīn jiàn lí. yǔ jiē kǎi qiē. chū àn xuān dà, yǐ yōu guī. fú chú, qǐ zhǎng hé nán dào.
泰昌元年擢御史。时熹宗冲龄践阼,上无母后,宫府危疑。化中上疏劾辅臣方从哲,报闻。天启元年二月,疏陈时事可忧者八:曰宫禁渐弛,曰言路渐轻,曰法纪渐替,曰贿赂渐章,曰边疆渐坏,曰职掌渐失,曰宦官渐盛,曰人心渐离。语皆剀切。出按宣、大,以忧归。服除,起掌河南道。
yáng lián hé wèi zhōng xián, huà zhōng yì lǜ tóng guān shàng shū yuē:" zhōng xián zhàng rì bì yuè, chěng wēi zuò fú, shì dà chén rú nú lì, chì yán guān ruò gū chú, shā nèi tíng wài tíng rú cǎo jiān. cháo yě gòng wēi, shén rén xū fèn, tè bì xià wèi zhī zhī, gù zhōng xián yóu yǒu wèi xīn. jīn lián yǐ kǎn cí rù gào yǐ, bì xià niàn qián dǐ wēi láo, huò dài zhōng xián yǐ bù sǐ. ér zhōng xián shí zì jù yī sǐ, jù sǐ zhī niàn shēn, jiāng tǐng ér zǒu xiǎn, qí hǔ nán xià, chén kǒng qí héng chěng zhī dú bù zài jìn shēn, ér jí zài bì xià. bì xià shì sī, shēn gōng zhī nèi, kě shǐ duō yí duō jù zhī rén rì shì zuǒ yòu, ér bù wéi fáng zhì zāi?" shū rù, zhōng xián dà hèn.
杨涟劾魏忠贤,化中亦率同官上疏曰:“忠贤障日蔽月,逞威作福,视大臣如奴隶,斥言官若孤雏,杀内廷外廷如草菅。朝野共危,神人胥愤,特陛下未之知,故忠贤犹有畏心。今涟已侃词入告矣,陛下念潜邸微劳,或贷忠贤以不死。而忠贤实自惧一死,惧死之念深,将挺而走险,骑虎难下,臣恐其横逞之毒不在搢绅,而即在陛下。陛下试思,深宫之内,可使多疑多惧之人日侍左右,而不为防制哉?”疏入,忠贤大恨。
jǐn yī chén jū gōng zhě, zhōng xián zhǎo yá yě, wèi lián suǒ lùn jí, yì gōng zhōng xián zì jiě. huà zhōng tè shū hé zhī, luò qí zhí. máo wén lóng xiàn fú shí èr rén, ér zhì ér tóng nǚ jū qí bā. huà zhōng lì qǐng shì zhī, yīn yán wén lóng xù gōng zhī làn. zhōng xián sù bì wén lóng, yì bù yuè. cuī chéng xiù àn huái yáng, zāng sī láng jí, huí dào kǎo hé, huà zhōng jù shí shàng zhī, cuī chéng xiù dà hèn. huì xiè yīng xiáng tíng tuī bèi jié, huà zhōng yǔ qí shì, chéng xiù suì sǒu zhōng xián biǎn huà zhōng zhì, diào zhī wài. yǐ, cuàn rù wāng wén yán yù cí zhōng, dǎi xià zhào yù. chéng xiù lìng xǔ xiǎn chún zuò yǐ yáng gǎo xióng tíng bì huì liù qiān, kù xíng kǎo lüè, yú yù zhōng bì zhī. chóng zhēn chū, zèng tài pú qīng, guān qí yī zi. fú wáng shí, zhuī shì zhōng mǐn.
锦衣陈居恭者,忠贤爪牙也,为涟所论及,亦攻忠贤自解。化中特疏劾之,落其职。毛文龙献俘十二人,而稚儿童女居其八。化中力请释之,因言文龙叙功之滥。忠贤素庇文龙,益不悦。崔呈秀按淮、扬,赃私狼籍,回道考核,化中据实上之,崔呈秀大恨。会谢应祥廷推被讦,化中与其事,呈秀遂嗾忠贤贬化中秩,调之外。已,窜入汪文言狱词中,逮下诏狱。呈秀令许显纯坐以杨镐、熊廷弼贿六千,酷刑拷掠,于狱中毙之。崇祯初,赠太仆卿,官其一子。福王时,追谥忠愍。
gù dà zhāng, zì bó qīn, cháng shú rén. fù yún chéng, nán jīng tài cháng qīng. dà zhāng yǔ dì dà sháo, luán shēng zǐ yě. dà zhāng jǔ wàn lì sān shí wǔ nián jìn shì, shòu quán zhōu tuī guān, qǐ gǎi cháng zhōu jiào shòu. fù sāng chú, zhí cháo zhōng péng dǎng jiǎo lì, zhèng shì rì cuī. dà zhāng kǎi rán yuē:" xī jiǎ biāo bù rù' gù'' chú' zhī mù, zú xī xíng yǐ jiě qí nán. yú xiàng yǔ dōng lín shū, kě yǐ biāo zì kuàng yě." nǎi rù dōu, bǔ guó zǐ bó shì. yǔ cháo shì tōng wǎng lái, yīn chá qí jiāo guān kěn qìng, qīng liú lài zhī.
顾大章,字伯钦,常熟人。父云程,南京太常卿。大章与弟大韶,孪生子也。大章举万历三十五年进士,授泉州推官,乞改常州教授。父丧除,值朝中朋党角立,正士日摧。大章慨然曰:“昔贾彪不入‘顾’‘厨’之目,卒西行以解其难。余向与东林疏,可以彪自况也。”乃入都,补国子博士。与朝士通往来,阴察其交关肯綮,清流赖之。
shāo qiān xíng bù zhǔ shì. yǐ fèng shǐ guī. hái cháo, tiān qǐ yǐ gǎi yuán, jìn yuán wài láng. shàng shū wáng jì lìng shǔ shān dōng sī shì. sī xiá niǎn gǔ, zuì nán rèn. zì liáo yáng shī, wǔ chéng jí jīng yíng xún bǔ rì yǐ luó jiān xì wèi shì, shāo yǒu zōng jī, lǜ lùn sǐ. jué wú zuǒ yàn zhě èr bǎi yú rén, suǒ sī mò gǎn yàn, duō xǐ guān qù, qiú wèi sǐ zhě jǐn sì zhī yī. dà zhāng yán yú jì yuē:" yǐ yī shēn yì wǔ shí rén mìng qiě gān zhī, shěn yī guān hū!" jí rì huì yàn, xì sān rén, yú xī yí dà lǐ shì fàng. jì dà jiē fú. tóng bo nián zhī yù, jì yòng dà zhāng yán nǐ liú bo nián, wèi shàng ér jì chì. shì láng yáng dōng míng shǔ shì, yù zhì zhī dà pì, dà zhāng lì zhēng, zú nǐ liú. wǔ zhǐ, jié zé, jìng lùn bo nián pì, yǔ sǐ yù zhōng.
稍迁刑部主事。以奉使归。还朝,天启已改元,进员外郎。尚书王纪令署山东司事。司辖辇毂,最难任。自辽阳失,五城及京营巡捕日以逻奸细为事,稍有踪迹,率论死。绝无左验者二百余人,所司莫敢谳,多徙官去,囚未死者仅四之一。大章言于纪曰:“以一身易五十人命且甘之,矧一官乎!”即日会谳,系三人,余悉移大理释放。纪大嗟服。佟卜年之狱,纪用大章言拟流卜年,未上而纪斥。侍郎杨东明署事,欲置之大辟,大章力争,卒拟流。忤旨,诘责,竟论卜年辟,瘐死狱中。
wèi zhōng xián yù jiè liú yī yǎn zhū lèi liú yī jing, dà zhāng lì biàn qí fēi, zhōng xián dà hèn. bo nián yī yǎn shì jù jì yī jing chuán zhōng. xióng tíng bì wáng huà zhēn zhī xià lì yě, fǎ sī zhū shǔ èr shí bā rén gòng yàn, duō yǒu yì kuān tíng bì zhě. dà zhāng yīn yuán" yì néng"" yì láo" lì, yán huà zhēn yí zhū, tíng bì yí lùn shù. rán èr rén zú zuò sǐ. dà zhāng yì qiān bīng bù qù, wú yì yì yě. huì wáng jì hé bà xú dà huà, yòu shū cì kè shì, qí dǎng yí jì shū chū dà zhāng shǒu, hèn zhī. dà huà lìng suǒ qīn yù shǐ yáng wéi yuán jié dà zhāng wàng chàng" bā yì", yù dà yù, dà zhāng shū biàn. wéi yuán sì shū lì gōng, yán nà tíng bì huì sì wàn, qiě liè qí yù yù shù shì, fǎn fù dǐ jié bù xiū. dà zhāng wēi shén, lài zuò zhǔ yè xiàng gāo bǎo chí zhī, xià suǒ sī yàn wèn, dōu yù shǐ sūn wěi děng bái qí wū. dì yǐ dà zhāng dú biàn, shāo duó qí fèng, dà zhāng suì yǐn guī.
魏忠贤欲借刘一巘株累刘一燝,大章力辨其非,忠贤大恨。卜年、一巘事具《纪》、《一燝传》中。熊廷弼、王化贞之下吏也,法司诸属二十八人共谳,多有议宽廷弼者。大章因援“议能”、“议劳”例,言化贞宜诛,廷弼宜论戍。然二人卒坐死。大章亦迁兵部去,无异议也。会王纪劾罢徐大化,又疏刺客氏,其党疑纪疏出大章手,恨之。大化令所亲御史杨维垣讦大章妄倡“八议”,鬻大狱,大章疏辨。维垣四疏力攻,言纳廷弼贿四万,且列其鬻狱数事,反覆诋讦不休。大章危甚,赖座主叶向高保持之,下所司验问,都御史孙玮等白其诬。帝以大章渎辨,稍夺其俸,大章遂引归。
wǔ nián qǐ guān. lì lǐ bù láng zhōng, shǎn xī fù shǐ. dà huà yǐ qǐ dà lǐ chéng, yǔ wéi yuán wèi zhōng xián yīng quǎn, yīn jiǎ wāng wén yán yù lián jí dà zhāng, dǎi xià zhèn fǔ kǎo lüè, zuò zāng sì wàn. jí yáng lián děng wǔ rén jì sǐ, qún xiǎo jù móu, wèi zhū rén qián bì yú yù, wú yǐ yàn rén xīn, yí fù fǎ sī dìng zuì, míng zhào tiān xià. nǎi yí dà zhāng xíng bù yù, yóu shì lián děng cǎn sǐ zhuàng wài rén shǐ wén. bǐ duì bù, dà zhāng cí qì bù náo. xíng bù shàng shū lǐ yǎng zhèng děng yī rú zhèn fǔ yuán cí, yǐ" yí gōng" shì qiān hé fēng jiāng, zuò liù rén dà pì. yuán shū jì shàng, zhōng xián dà xǐ, jiǎo zhào bù gào sì fāng, réng yí dà zhāng zhèn fǔ. dà zhāng kǎi rán yuē:" wú ān kě zài rù cǐ yù!" hū jiǔ yǔ dà sháo jué, qù huò yào yǐn zhī, bù sǐ, tóu huán ér zú. chóng zhēn chū, zèng tài pú qīng, guān qí yī zi. fú wáng shí, zhuī shì yù mǐn.
五年起官。历礼部郎中,陕西副使。大化已起大理丞,与维垣为忠贤鹰犬,因假汪文言狱连及大章,逮下镇抚拷掠,坐赃四万。及杨涟等五人既死,群小聚谋,谓诸人潜毙于狱,无以厌人心,宜付法司定罪,明诏天下。乃移大章刑部狱,由是涟等惨死状外人始闻。比对簿,大章词气不挠。刑部尚书李养正等一如镇抚原词,以“移宫”事牵合封疆,坐六人大辟。爰书既上,忠贤大喜,矫诏布告四方,仍移大章镇抚。大章慨然曰:“吾安可再入此狱!”呼酒与大韶诀,趣和药饮之,不死,投缳而卒。崇祯初,赠太仆卿,官其一子。福王时,追谥裕愍。
chū, dà zhāng děng bèi dǎi, mì yù zhōng hū shēng huáng zhī, guāng cǎi yuǎn yìng. jí liù rén bì rù, shì chéng liù bàn, huò yǐ wéi xiáng. dà zhāng tàn yuē:" zhī, ruì wù yě, ér rǔ yú cǐ, wú bèi qí yǒu xìng hū?" yǐ ér guǒ rán.
初,大章等被逮,秘狱中忽生黄芝,光彩远映。及六人毕入,适成六瓣,或以为祥。大章叹曰:“芝,瑞物也,而辱于此,吾辈其有幸乎?”已而果然。
dà sháo, zì zhòng gōng, lǎo yú zhū shēng. tōng jīng shǐ bǎi jiā jí nèi diǎn, yú shī lǐ yí lǐ zhōu guān duō suǒ fā míng, tā biàn bó zhě fù shù wàn yán. cháng yǐ wéi sòng yuán yǐ lái shù zhě zhī shì bèi, xué zhě dàn dāng sòng ér bù shù, jiāng sǐ, shǐ shàn suǒ jiān shī lǐ zhuāng zi, yuē bǐng zhú zhāi suí bǐ yún.
大韶,字仲恭,老于诸生。通经史百家及内典,于《诗》、《礼》、《仪礼》、《周官》多所发明,他辨驳者复数万言。尝以为宋、元以来述者之事备,学者但当诵而不述,将死,始缮所笺《诗》、《礼》、《庄子》,曰《炳烛斋随笔》云。
wáng zhī cǎi, zì xīn yī, cháo yì rén. wàn lì èr shí jiǔ nián jìn shì. chú qīng yuàn zhī xiàn, qiān xíng bù zhǔ shì.
王之寀,字心一,朝邑人。万历二十九年进士。除清苑知县,迁刑部主事。
sì shí sān nián wǔ yuè chū sì rì yǒu kè, yǒu bù zhī xìng míng nán zǐ, chí zǎo mù tǐng rù cí qìng gōng mén, jī shāng shǒu mén nèi shì lǐ jiàn. zhì qián diàn yán xià, wèi nèi shì hán běn yòng děng suǒ zhí, fù dōng huá mén shǒu wèi zhǐ huī zhū xióng děng shōu zhī. cí qìng gōng zhě, huáng tài zǐ suǒ jū gōng yě. míng rì, huáng tài zǐ zòu wén, dì mìng fǎ sī àn wèn. xún huáng chéng yù shǐ liú tíng yuán jū zòu:" fàn míng zhāng chà, jì zhōu rén. zhǐ chēng chī zhāi tǎo fēng, yǔ wú lún cì. àn qí jī, ruò shè fēng diān, jī qí mào, shí xì xiá huá. qǐng xià fǎ sī yán xùn." shí dōng gōng suī jiǔ dìng, dì dài zhī báo. zhōng wài yí zhèng guì fēi yǔ qí dì guó tài móu wēi tài zǐ, gù wèi dé shì duān, ér fāng cóng zhé bèi yì pō guān tōng qī wǎn yǐ zì gù. chà bèi zhí, jǔ cháo jīng hài, tíng yuán yǐ fēng diān zòu. xíng bù shān dōng sī láng zhōng hú shì xiāng xié yuán wài láng zhào huì zhēn láo yǒng jiā gòng xùn, yī rú tíng yuán zhǐ. yán:" chà jī chái cǎo, wéi rén suǒ shāo, qì fèn fā diān. yú sì yuè nèi sù yuān rù jīng, yù bù zhī míng nán zǐ èr rén, dài lìng zhí tǐng zuò yuān zhuàng. nǎi yóu dōng huá mén rù, zhí zhì cí qìng gōng mén. àn lǜ dāng zhǎn, jiā děng lì jué." gǎo dìng wèi shàng. shān dōng sī zhǔ zhì jīng shī shì, shǔ yìn shì láng zhāng wèn dá yǐ shǔ zhī. ér shì xiāng yǒng jiā yǔ tíng yuán jiē zhè rén, shì xiāng yòu tíng yuán yīn yě, fēng diān jù yù, zhī cǎi xīn yí qí fēi.
四十三年五月初四日酉刻,有不知姓名男子,持枣木梃入慈庆宫门,击伤守门内侍李鉴。至前殿檐下,为内侍韩本用等所执,付东华门守卫指挥朱雄等收之。慈庆宫者,皇太子所居宫也。明日,皇太子奏闻,帝命法司按问。巡皇城御史刘廷元鞫奏:“犯名张差,蓟州人。止称吃斋讨封,语无伦次。按其迹,若涉疯癫,稽其貌,实系黠猾。请下法司严讯。”时东宫虽久定,帝待之薄。中外疑郑贵妃与其弟国泰谋危太子,顾未得事端,而方从哲辈亦颇关通戚畹以自固。差被执,举朝惊骇,廷元以疯癫奏。刑部山东司郎中胡士相偕员外郎赵会桢、劳永嘉共讯,一如廷元指。言:“差积柴草,为人所烧,气愤发癫。于四月内诉冤入京,遇不知名男子二人,绐令执梃作冤状。乃由东华门入,直至慈庆宫门。按律当斩,加等立决。”稿定未上。山东司主治京师事,署印侍郎张问达以属之。而士相、永嘉与廷元皆浙人,士相又廷元姻也,疯癫具狱,之寀心疑其非。
shì yuè shí yī rì, zhī cǎi zhí tí láo sàn fàn yù zhōng, mò zhì chà, sī jí qí shí. chū yán" gào zhuàng", fù yán" liáng sǐ bà, yǐ wú yòng". zhī cǎi lìng zhì fàn chà qián:" tǔ shí yǔ fàn, fǒu zé è sǐ." huī zuǒ yòu chū, liú èr lì fú wèn zhī. shǐ yán:" xiǎo míng zhāng wǔ ér. yǒu mǎ sān jiù lǐ wài fù lìng suí bù zhī xìng míng yī lǎo gōng, shuō shì chéng yǔ rǔ dì jǐ mǔ. bǐ zhì jīng, rù bù zhī jiē dào dà zhái zi. yī lǎo gōng fàn wǒ yún:' rǔ xiān chōng yī zāo, yù rén zhé dǎ sǐ, sǐ le wǒ men jiù rǔ.' bì wǒ zǎo mù gùn, dǎo wǒ yóu hòu zǎi mén zhí zhì gōng mén shàng, jī mén zhě duò dì. lǎo gōng duō, suì bèi zhí." zhī cǎi bèi jiē qí yǔ, yīn wèn dá yǐ wén. qiě yán chà bù diān bù kuáng, yǒu xīn yǒu dǎn. qǐ fù xiōng fàn yú wén huá diàn qián cháo shěn, huò chì jiǔ qīng kē dào sān fǎ sī huì wèn. shū rù wèi xià, dà lǐ chéng wáng shì chāng xíng rén sī zhèng lù dà shòu hù bù zhǔ shì zhāng tíng jǐ shì zhōng yáo yǒng jì děng lián shàng shū qù zhī. ér dà shòu shū yǒu" jiān qī" èr zì, dì è zhī, yǔ zhī cǎi shū jù bù bào. tíng yuán fù qǐng sù jiǎn zhū shū, xià fǎ sī xùn duàn. yù shǐ guò tíng xùn yán huò shēng zhǒu yè, yí jí jiǎn, yì jù bù bào. tíng xùn suì yí wén jì zhōu zōng jī zhī. zhī zhōu qī yán líng jù yán qí zhì diān shǐ mò, yán:" guì fēi qiǎn dāng jiàn fó sì, dāng zhì táo zào pì, jū mín duō yù xīn huò lì zhě. chà mài tián mào xīn wǎng shì yú dāng, tǔ rén jì zhī, fén qí xīn. chà sòng yú dāng, wèi suǒ zé, bù shèng fèn, chí tǐng yù gào yù zhuàng." yú shì yuán wèn zhū chén jù wèi kǒu shí yǐ.
是月十一日,之寀值提牢散饭狱中,末至差,私诘其实。初言“告状”,复言“凉死罢,已无用”。之寀令置饭差前:“吐实与饭,否则饿死。”麾左右出,留二吏扶问之。始言:“小名张五儿。有马三舅、李外父令随不知姓名一老公,说事成与汝地几亩。比至京,入不知街道大宅子。一老公饭我云:‘汝先冲一遭,遇人辄打死,死了我们救汝。’畀我枣木棍,导我由后宰门直至宫门上,击门者堕地。老公多,遂被执。”之寀备揭其语,因问达以闻。且言差不癫不狂,有心有胆。乞缚凶犯于文华殿前朝审,或敕九卿科道三法司会问。疏入未下,大理丞王士昌、行人司正陆大受、户部主事张庭、给事中姚永济等连上疏趣之。而大受疏有“奸戚”二字,帝恶之,与之寀疏俱不报。廷元复请速检诸疏,下法司讯断。御史过庭训言祸生肘腋,宜亟翦,亦俱不报。庭训遂移文蓟州踪迹之。知州戚延龄具言其致癫始末,言:“贵妃遣珰建佛寺,珰置陶造甓,居民多鬻薪获利者。差卖田贸薪往市于珰,土人忌之,焚其薪。差讼于珰,为所责,不胜愤,持梃欲告御状。”于是原问诸臣据为口实矣。
èr shí yī rì, xíng bù huì shí sān sī sī guān hú shì xiāng lù mèng lóng zōu shào guāng céng yuē wéi zhào huì zhēn láo yǒng jiā wáng zhī cǎi wú yǎng yuán céng zhī kě kē wén luó guāng dǐng céng dào wéi liú jì lǐ wú mèng dēng yuè jùn shēng táng sì měi mǎ dé fēng zhū ruì fèng děng zài shěn. chà gōng:" mǎ sān jiù míng sān dào, lǐ wài fù míng shǒu cái, bù zhī xìng míng lǎo gōng nǎi xiū tiě wǎ diàn zhī páng bǎo, bù zhī jiē dào zhái zi nǎi zhù cháo wài dà zhái zhī liú chéng. èr rén lìng wǒ dǎ shàng gōng mén, dǎ dé xiǎo yé, chī yǒu, zhe yǒu." xiǎo yé zhě, nèi jiān suǒ chēng huáng tài zǐ zhě yě. yòu yán:" yǒu zǐ fū kǒng dào tóng móu, fán wǔ rén." yú shì xíng bù xíng jì zhōu dào, tí mǎ sān dào děng, shū qǐng fǎ sī tí páng bǎo liú chéng duì jū, ér jǐ shì zhōng hé shì jìn yǔ cóng zhé děng yì jù yǐ wéi yán. dì nǎi yù jiū zhǔ shǐ, huì fǎ sī nǐ zuì. shì rì, xíng bù jù jì zhōu huí wén yǐ shàng. yǐ, fù yù yán xíng jū shěn, sù zhèng diǎn xíng. shí zhōng wài jí jí, yǔ duō qīn guó tài, guó tài chū jiē zì bái. shì jìn fù shū gōng guó tài, yǔ jù shì jìn chuán.
二十一日,刑部会十三司司官胡士相、陆梦龙、邹绍光、曾曰唯、赵会祯、劳永嘉、王之寀、吴养源、曾之可、柯文、罗光鼎、曾道唯、刘继礼、吴孟登、岳骏声、唐嗣美、马德沣、朱瑞凤等再审。差供:“马三舅名三道,李外父名守才,不知姓名老公乃修铁瓦殿之庞保,不知街道宅子乃住朝外大宅之刘成。二人令我打上宫门,打得小爷,吃有,著有。”小爷者,内监所称皇太子者也。又言:“有姊夫孔道同谋,凡五人。”于是刑部行蓟州道,提马三道等,疏请法司提庞保、刘成对鞫,而给事中何士晋与从哲等亦俱以为言。帝乃谕究主使,会法司拟罪。是日,刑部据蓟州回文以上。已,复谕严刑鞫审,速正典刑。时中外籍籍,语多侵国泰,国泰出揭自白。士晋复疏攻国泰,语具《士晋传》。
xiān shì, bǎi hù wáng yuē gān shàng biàn, yán jiān rén kǒng xué děng wéi wū gǔ, jiāng bù lì yú huáng tài zǐ, cí yǐ lián liú chéng. chéng yǔ bǎo jiē guì fēi gōng zhōng nèi shì yě. zhì shì, fù shè chéng. dì xīn dòng, yù guì fēi shàn wèi jì. guì fēi jiǒng, qǐ āi huáng tài zǐ, zì míng wú tā dì yì shù wèi yù, bǐ tài zǐ bái zhī tíng chén. tài zǐ yì yǐ shì lián guì fēi, dà jù, nǎi yuán dì jí guì fēi yì, qī sù jié. èr shí bā rì, dì qīn yù cí níng gōng, huáng tài zǐ shì yù zuò yòu, sān huáng sūn yàn háng lì zuǒ jiē xià. zhào dà xué shì fāng cóng zhé wú dào nán jì wén wǔ zhū chén rù, zé yǐ lí jiàn fù zǐ, yù lìng zhé zhāng chà páng bǎo liú chéng, wú tā jí. yīn zhí tài zǐ shǒu yuē:" cǐ ér jí xiào, wǒ jí ài xī." jì yòu shǒu yuē tài zǐ tǐ, yù yuē:" zì qiǎng bǎo yǎng chéng zhàng fū, shǐ wǒ yǒu bié yì, hé bù zǎo gèng zhì? qiě fú wáng yǐ zhī guó, qù cǐ shù qiān lǐ, zì fēi xuān zhào, néng yì ér zhì hū?" yīn mìng nèi shì yǐn sān huáng sūn zhì shí jí shàng, lìng zhū chén shú shì, yuē:" zhèn zhū sūn jù cháng chéng, gèng hé shuō?" gù wèn huáng tài zǐ yǒu hé yǔ, yǔ zhū chén xī yán wú yǐn. huáng tài zǐ jù yán:" fēng diān zhī rén yí sù jué, wú zhū lián." yòu zé zhū chén yún:" wǒ fù zǐ hé děng qīn ài, ér wài tíng yì lùn fēn rú, ěr děng wéi wú jūn zhī chén, shǐ wǒ wèi bù xiào zhī zǐ." dì yòu wèi zhū chén yuē:" ěr děng tīng huáng tài zǐ yǔ fǒu?" fù lián shēng chóng shēn zhī. zhū chén guì tīng, kòu tóu chū, suì mìng fǎ sī jué chà. míng rì zhé yú shì. yòu míng rì, sī lǐ jiān huì tíng chén jū bǎo chéng yú wén huá mén. shí yǐ wú zuǒ zhèng, bǎo chéng zhǎn zhuǎn bù chéng. huì tài zǐ chuán yù qīng nǐ, tíng chén nǎi sàn qù. yuè shí yú rì, xíng bù yì liú mǎ sān dào lǐ shǒu cái kǒng dào. dì cóng zhī, ér bì bǎo chéng yú nèi tíng. qí shì suì zhǐ.
先是,百户王曰乾上变,言奸人孔学等为巫蛊,将不利于皇太子,词已连刘成。成与保皆贵妃宫中内侍也。至是,复涉成。帝心动,谕贵妃善为计。贵妃窘,乞哀皇太子,自明无它;帝亦数慰谕,俾太子白之廷臣。太子亦以事连贵妃,大惧,乃缘帝及贵妃意,期速结。二十八日,帝亲御慈宁宫,皇太子侍御座右,三皇孙雁行立左阶下。召大学士方从哲、吴道南暨文武诸臣入,责以离间父子,谕令磔张差、庞保、刘成,无他及。因执太子手曰:“此儿极孝,我极爱惜。”既又手约太子体,谕曰:“自襁褓养成丈夫,使我有别意,何不早更置?且福王已之国,去此数千里,自非宣召,能翼而至乎?”因命内侍引三皇孙至石级上,令诸臣熟视,曰:“朕诸孙俱长成,更何说?”顾问皇太子有何语,与诸臣悉言无隐。皇太子具言:“疯癫之人宜速决,毋株连。”又责诸臣云:“我父子何等亲爱,而外廷议论纷如,尔等为无君之臣,使我为不孝之子。”帝又谓诸臣曰:“尔等听皇太子语否?”复连声重申之。诸臣跪听,叩头出,遂命法司决差。明日磔于市。又明日,司礼监会廷臣鞫保、成于文华门。时已无左证,保、成展转不承。会太子传谕轻拟,廷臣乃散去。越十余日,刑部议流马三道、李守才、孔道。帝从之,而毙保、成于内廷。其事遂止。
dàng shì shí, dì bú jiàn qún chén èr shí yǒu wǔ nián yǐ, yǐ zhī cǎi fā bǎo chéng shì, tè yī chū yǐ shì qún chén yí, qiě tiáo jì guì fēi tài zǐ. niàn qí shì shì yǒu jī, gù bù jù zuì zhī cǎi yě. sì shí wǔ nián jīng chá, jǐ shì zhōng xú shào jí yù shǐ hán jùn yòng shí yí hé zhī cǎi tān, suì xuē qí jí.
当是时,帝不见群臣二十有五年矣,以之寀发保、成事,特一出以释群臣疑,且调剂贵妃、太子。念其事似有迹,故不遽罪之寀也。四十五年京察,给事中徐绍吉、御史韩浚用拾遗劾之寀贪,遂削其籍。
tiān qǐ chū, tíng chén duō wèi zhī sòng yuān, zhào fù gù guān. èr nián èr yuè shàng fù chóu shū, yuē:
天启初,廷臣多为之讼冤,召复故官。二年二月上《复仇疏》,曰:
lǐ, jūn fù zhī chóu, bù gòng dài tiān. qí xiāng gōng fù jiǔ shì zhī chóu, chūn qiū dà zhī. nǎng lǐ xuǎn shì qì ōu shèng mǔ, bì xià zài sān bō gào zhōng wài, tíng qí guì fēi zhī fēng, shèng mǔ zài tiān zhī líng bì yǒu xīn ān ér mù míng zhě. cǐ fù chóu yī dà yì yě.
《礼》,君父之仇,不共戴天。齐襄公复九世之仇,《春秋》大之。曩李选侍气殴圣母,陛下再三播告中外,停其贵妃之封,圣母在天之灵必有心安而目瞑者。此复仇一大义也。
nǎi xiān dì yī shēng zāo féng duō nàn, mí liú zhī jì, yǐn hèn yǐ bēng. shì wèn: lǐ kě zhuó zhī wù yòng yào, yǐn jìn zhě shuí? cuī wén shēng zhī gù yòng yào, zhǔ shǐ zhě shuí? kǒng fāng cóng zhé zhī zuì bù zài kě zhuó wén shēng xià. cǐ xiān dì dà chóu wèi fù zhě, yī yě.
乃先帝一生遭逢多难,弥留之际,饮恨以崩。试问:李可灼之误用药,引进者谁?崔文升之故用药,主使者谁?恐方从哲之罪不在可灼、文升下。此先帝大仇未复者,一也。
zhāng chà chí tǐng fàn gōng, ān wēi zhǐ zài hū xī. cǐ qián kūn hé děng shí, nǎi liú tíng yuán qǔ gài jiān móu, yǐ fēng diān jù yù yǐ. hú shì xiāng děng gǎi zhù kǒu yǔ, yǐ mài xīn chéng zhāo yǐ. qí hòu fù yàn, chà gōng tóng móu jǔ shì, nèi wài shè fú duō rén. shǒu cái sān dào yì gōng jié dǎng lián móu, ér shì xiāng bèi xī mǒ qù zhī. dāng shí yǒu nèi yìng, yǒu wài yuán. yī fū zuò nán, jiǔ miào zhèn jīng, hé wù xiōng tú, gǎn sì xíng bù dào nǎi ěr! yuán wài qī zhèng guó tài sī jié liú tíng yuán liú guāng fù yáo zōng wén bèi, zhū yù jīn qián chōng mǎn qí shì. yán guān jié shé, mò gǎn shuí hé, suì wú fù gù dàn, pì nì shén qì ěr. guó tài suī sǐ, zuì bù róng zhū. fǎ dāng kāi guān lù shī, yí qí zú, zhě qí gōng, ér zhì jīn yóu wèi yì jí. cǐ xiān dì dà chóu wèi fù zhě, èr yě.
张差持梃犯宫,安危止在呼吸。此乾坤何等时,乃刘廷元曲盖奸谋,以疯癫具狱矣。胡士相等改注口语,以卖薪成招矣。其后复谳,差供同谋举事,内外设伏多人。守才、三道亦供结党连谋,而士相辈悉抹去之。当时有内应,有外援。一夫作难,九庙震惊,何物凶徒,敢肆行不道乃尔!缘外戚郑国泰私结刘廷元、刘光复、姚宗文辈,珠玉金钱充满其室。言官结舌,莫敢谁何,遂无复顾惮,睥睨神器耳。国泰虽死,罪不容诛。法当开棺戮尸,夷其族,赭其宫,而至今犹未议及。此先帝大仇未复者,二也。
zǒng zhī, yòng yào zhī shù, jí tǐng jī zhī móu. jī bù zhōng ér cù zhī yào, shì wén shēng zhī yào cǎn yú zhāng chà zhī tǐng yě. zhāng chà zhī qián, cóng wú zhāng chà liú chéng zhī hòu, qǐ fá liú chéng? chén jiàn bì xià zhī gū lì yú shàng yǐ.
总之,用药之术,即梃击之谋。击不中而促之药,是文升之药惨于张差之梃也。张差之前,从无张差;刘成之后,岂乏刘成?臣见陛下之孤立于上矣。
yòu yán:
又言:
láng zhōng hú shì xiāng děng, zhǔ fēng diān zhě yě. táng guān zhāng wèn dá, tiáo tíng fēng diān zhě yě. sì chén wáng shì chāng shū zhōng ér xīn nìng, píng wú zhī zì, sòng duō yì cí. táng guān zhāng wèn dá yǔ zhuǎn ér yì yuán, xiān yǔn fēng diān, hòu kuān jiān guǐ. láo yǒng jiā yuè jùn shēng děng tóng è xiàng jì. zhāng chà zhāo yǒu" sān shí liù tou er", zé hú shì xiāng gé bǐ zhāo yǒu" dōng biān yì qǐ gàn shì", zé yuè jùn shēng yán bō jí wú gū zhāo yǒu" hóng fēng piào, gāo zhēn rén", zé láo yǒng jiā yán bù jí jiū hóng fēng jiào. jīn gāo yī kuí jiàn jiān jì zhōu, xì zhèn shuò wèi rén. gài gāo yī kuí, zhǔ chí hóng fēng jiào zhě yě mǎ sān dào, guǎn gěi hóng piào zhě yě páng bǎo liú chéng, gōng jǐ hóng fēng jiào duō rén sā gùn zhě yě. zhū jiān zēng jiǎn huì shěn gōng dān, dà nì bù dào.
郎中胡士相等,主疯癫者也。堂官张问达,调停疯癫者也。寺臣王士昌疏忠而心佞,评无只字,讼多溢词。堂官张问达语转而意圆,先允疯癫,后宽奸宄。劳永嘉、岳骏声等同恶相济。张差招有“三十六头儿”,则胡士相阁笔;招有“东边一起干事”,则岳骏声言波及无辜;招有“红封票,高真人”,则劳永嘉言不及究红封教。今高一奎见监蓟州,系镇朔卫人。盖高一奎,主持红封教者也;马三道,管给红票者也;庞保、刘成,供给红封教多人撒棍者也。诸奸增减会审公单,大逆不道。
shū rù, dì bù wèn, ér xiān zhǔ fēng diān zhě hèn cì gǔ.
疏入,帝不问,而先主疯癫者恨次骨。
wèi jǐ, zhī cǎi qiān shàng bǎo shǎo qīng. yú nián, qiān tài pú shǎo qīng, xún zhuǎn běn sì qīng. tíng yuán jí yuè jùn shēng céng dào wéi yǐ zhī cǎi qīn jǐ, xiān hòu shū biàn. zhī cǎi yì lián shū lì zhé, bìng fā zhū rén qián yì chà yù shí, fēn jīn hóng miào zhōng, jí jū jiān zhǔ míng shén xī. shì suī bù xíng, zhū rén yì jí zhī.
未几,之寀迁尚宝少卿。逾年,迁太仆少卿,寻转本寺卿。廷元及岳骏声、曾道唯以之寀侵己,先后疏辨。之寀亦连疏力折,并发诸人前议差狱时,分金红庙中,及居间主名甚悉。事虽不行,诸人益疾之。
sì nián qiū, bài xíng bù yòu shì láng. míng nián èr yuè, wèi zhōng xián shì dà zhāng, qí dǎng yáng wéi yuán shǒu fān" tǐng jī" zhī àn, lì dǐ zhī cǎi, zuò chú míng. é rù zhī wāng wén yán yù zhōng, xià fǔ àn tí wèn. yuè jùn shēng fù jié zhī, qiě yán qí bī qǔ zhèng guó tài èr wàn jīn, yǒu zhào zhuī zhì. jí xiū sān cháo yào diǎn, qí" tǐng jī" shì yǐ zhī cǎi wèi zuì shǒu. fǔ yǐn liú zhì xuǎn fù zhòng hé zhī, suì dǎi xià zhào yù, zuò zāng bā qiān, zhī cǎi jìng yǔ sǐ. chóng zhēn chū, fù guān, cì xù.
四年秋,拜刑部右侍郎。明年二月,魏忠贤势大张,其党杨维垣首翻“梃击”之案,力诋之寀,坐除名。俄入之汪文言狱中,下抚按提问。岳骏声复讦之,且言其逼取郑国泰二万金,有诏追治。及修《三朝要典》,其“梃击”事以之寀为罪首。府尹刘志选复重劾之,遂逮下诏狱,坐赃八千,之寀竟瘐死。崇祯初,复官,赐恤。
zì" tǐng jī" zhī yì qǐ, ér" hóng wán"" yí gōng" èr shì jì zhī. liǎng dǎng shì fēi zhēng shèng, huò huàn xiāng xún, qì míng wáng ér hòu yǐ.
自“梃击”之议起,而“红丸”、“移宫”二事继之。两党是非争胜,祸患相寻,迄明亡而后已。
zàn yuē: guó zhī jiāng wáng yě, xiān zì qiāng qí shàn lèi, ér shuǐ hàn dào zéi chéng zhī. gù huò luàn zhī duān, shì jūn zǐ héng xiān bèi qí dú. yì zāi, míng zhī suǒ chēng" sān àn" zhě! jǔ cháo shì dài fū dié dié bù qù kǒu, ér yuán è dà duì yīn yòng yǐ jiǎn chú shàn lèi, zú zhì yáng zuǒ zhū rén shēn tián láo hù, yǔ dōng hàn jì nián ruò dǎo yī zhé. guó ān dé bù wáng hū!
赞曰:国之将亡也,先自戕其善类,而水旱盗贼乘之。故祸乱之端,士君子恒先被其毒。异哉,明之所称“三案”者!举朝士大夫喋喋不去口,而元恶大憝因用以剪除善类,卒致杨、左诸人身填牢户,与东汉季年若蹈一辙。国安得不亡乎!