liú tīng qiáo yī qí lǐ yīng xiáng tóng yuán zhèn chén lín wú guǎng dèng zi lóng mǎ kǒng yīng
劉綎(喬一琦) 李應祥(童元鎮) 陳璘(吳廣) 鄧子龍 馬孔英
liú tīng, zì shěng wú, dū du xiǎn zi. yǒng gǎn yǒu fù fēng, yòng yīn wèi zhǐ huī shǐ.
劉綎,字省吾,都督顯子。勇敢有父風,用蔭為指揮使。
wàn lì chū, cóng xiǎn tǎo jiǔ sī mán. xiān dēng, qín qí qiú ā dà. yǐ gōng qiān yún nán yí dōng shǒu bèi, gǎi nán jīng xiǎo jiào chǎng zuò yíng.
萬曆初,從顯討九絲蠻。先登,擒其酋阿大。以功遷雲南迤東守備,改南京小教場坐營。
shí nián dōng, miǎn diān fàn yǒng chāng téng yuè, xún fǔ liú shì céng qǐng jì shī. míng nián chūn, zhuó tīng yóu jī jiāng jūn, shǔ téng chōng shǒu bèi shì. miǎn diān qù yún nán yuǎn, zì qí qiú mǎng ruì tǐ yǐ bīng fú zhū fān, shì suì qiáng, shù rǎo biān jìng. jiāng xī rén yuè fèng zhě, shāng lǒng chuān, xiāo jié duō zhì, wèi xuān fǔ duō shì níng jì shì, shì níng qī yǐ mèi. fèng yòu shì níng wǎng jiàn ruì tǐ, qián yǔ zi nǎng wū zhèn shā zhī, bìng shā qí qī zǐ, duó jīn pái yìn fú, shòu ruì tǐ wěi mìng, dài shì níng wèi xuān fǔ. ruì tǐ sǐ, zi yīng lǐ sì. fèng jié gěng mǎ zéi hǎn qián nán diàn tǔ shě dāo luò cān máng shì tǔ shě fàng zhèng táng, yǔ yīng lǐ cóng fù měng bié dì ā wǎ děng, gè lǜ xiàng bīng shù shí wàn gōng léi nòng zhǎn dá gàn yá nán diàn mù bāng lǎo yáo sī diān zhū chù, shā lüè wú suàn. kuī téng yuè yǒng chāng dà lǐ méng huà jǐng dōng zhèn yuán yuán jiāng. yǐ, xiàn shùn níng, pò zhǎn dá, yòu lìng nǎng wū yǐn miǎn bīng tū měng lín. zhǐ huī wú jì xūn děng zhàn sǐ. dèng chuān tǔ guān zhī zhōu hé yù, fèng liáo xù yě, shǐ shǐ zhāo zhī, fèng zhí xiàn yīng lǐ.
十年冬,緬甸犯永昌、騰越,巡撫劉世曾請濟師。明年春,擢綎游擊將軍,署騰衝守備事。緬甸去雲南遠,自其酋莽瑞體以兵服諸番,勢遂強,數擾邊境。江西人岳鳳者,商隴川,驍桀多智,為宣撫多士寧記室,士寧妻以妹。鳳誘士寧往見瑞體,潛與子曩烏鴆殺之,並殺其妻子,奪金牌印符,受瑞體偽命,代士寧為宣撫。瑞體死,子應里嗣。鳳結耿馬賊罕虔、南甸土舍刀落參、芒市土舍放正堂,與應里從父猛別、弟阿瓦等,各率象兵數十萬攻雷弄、盞達、干崖、南甸、木邦、老姚、思甸諸處,殺掠無算。窺騰越、永昌、大理、蒙化、景東、鎮沅、元江。已,陷順寧,破盞達,又令曩烏引緬兵突猛淋。指揮吳繼勛等戰死。鄧川土官知州何鈺,鳳僚婿也,使使招之,鳳縶獻應里。
dāng shì shí, chē lǐ bā bǎi mèng yǎng mù bāng mèng gěn mèng mì mán mò jiē yǐ bīng zhù zéi, zéi shì yì shèng. qián guó gōng mù chāng zuò wén jǐng, yí zhù ěr hǎi, xún fǔ liú shì céng yì yí chǔ xióng. dà zhēng hàn tǔ jūn shù wàn, lìng cān zhèng zhào ruì bì méng huà, fù shǐ hú xīn dé bì téng chōng, lù tōng xiāo bì zhào zhōu, qiān shì yáng jì xī bì yǒng chāng, yǔ jiān jūn fù shǐ fù chǒng jiāng xīn dū cān jiāng hú dà bīn děng fēn dào jìn jī. dà xiǎo shí yú zhàn, jī jí qiān liù bǎi yǒu qí, měng bié luò cān jiē yì. cān jiāng dèng zi lóng jī zhǎn hǎn qián yú yáo guān. yīng lǐ qù fèng dōng kòu yáo guān, běi jù wān diān máng shì. huì tīng zhì jūn, jūn dà zhèn. fèng jù, nǎi lìng qī zǐ jí bù qǔ lái jiàng, tīng zé lìng xiàn jīn pái yìn fú jí mán mò mèng mì dì. nǎi yǐ sòng fèng qī zǐ hái lǒng chuān wèi míng, fēn bīng qū shā mù lóng shān, jù qí xiǎn, ér jǐ chí rù lǒng chuān jìng. fèng dù sì miàn jiē bīng, suì yì jūn mén jiàng. tīng fù lǜ bīng jìn miǎn, miǎn jiāng xiān dùn, liú shǎo bīng lǒng chuān. tīng gōng zhī, fèng zi nǎng wū yì jiàng. tīng nǎi xié fèng fù zǐ wǎng gōng mán mò, chéng shèng yǎn jī. zéi jiǒng, fù miǎn rén jí xiàng mǎ lái xiàn, mán mò píng. suì zhāo fǔ mèng yǎng zéi, zéi jiāng chéng xiàng zǒu, zhuī huò zhī. fù yí shī wéi mèng liǎn, shēng qín qí kuí.
當是時,車裡、八百、孟養、木邦、孟艮、孟密、蠻莫皆以兵助賊,賊勢益盛。黔國公沐昌祚聞警,移駐洱海,巡撫劉世曾亦移楚雄。大征漢土軍數萬,令參政趙睿壁蒙化,副使胡心得壁騰衝,陸通霄壁趙州,僉事楊際熙壁永昌,與監軍副使傅寵、江忻督參將胡大賓等分道進擊。大小十餘戰,積級千六百有奇,猛別、落參皆殪。參將鄧子龍擊斬罕虔於姚關。應里趣鳳東寇姚關,北據灣甸、芒市。會綎至軍,軍大振。鳳懼,乃令妻子及部曲來降,綎責令獻金牌印符及蠻莫、孟密地。乃以送鳳妻子還隴川為名,分兵趨沙木籠山,據其險,而己馳入隴川境。鳳度四面皆兵,遂詣軍門降。綎復率兵進緬,緬將先遁,留少兵隴川。綎攻之,鳳子曩烏亦降。綎乃攜鳳父子往攻蠻莫,乘勝掩擊。賊窘,縛緬人及象馬來獻,蠻莫平。遂招撫孟養賊,賊將乘象走,追獲之。復移師圍孟璉,生擒其魁。
yún nán píng, xiàn fú yú cháo. dì wèi gào xiè jiāo miào, shòu bǎi guān hè. dà xué shì shēn shí xíng yǐ xià, xī jìn guān yīn zi. tīng yì jìn fù zǒng bīng, yǔ shì yīn. nǎi gǎi mèng mì ān fǔ sī wèi xuān fǔ, zēng shè ān fǔ èr, yuē mán mò, yuē gěng mǎ, zhǎng guān sī èr, yuē mèng liǎn, yuē mèng yǎng qiān hù suǒ èr, yī jū yáo guān, yī jū měng lín. jiē míng zhī yuē zhèn ān. mìng tīng yǐ fù zǒng bīng shǔ lín yuán cān jiāng, yí zhèn mán mò. chū, fèng jiàng běn yǐ jì yòu, ér xún fǔ shì céng chēng zhèn qín, suì xíng xiàn fú lǐ, xù gōng jí gé bù.
雲南平,獻俘於朝。帝為告謝郊廟,受百官賀。大學士申時行以下,悉進官蔭子。綎亦進副總兵,予世蔭。乃改孟密安撫司為宣撫,增設安撫二,曰蠻莫,曰耿馬,長官司二,曰孟璉,曰孟養;千戶所二,一居姚關,一居猛淋。皆名之曰「鎮安」。命綎以副總兵署臨元參將,移鎮蠻莫。初,鳳降本以計誘,而巡撫世曾稱陣擒,遂行獻俘禮,敘功及閣部。
wèi jǐ, miǎn rén fù dà jǔ kòu mèng mì. mèng mì bīng zhàn bài, zéi suì wéi wǔ zhāng. bǎ zǒng gāo guó chūn lǜ wǔ bǎi rén yuán, pò zéi shù wàn, lián cuī liù yíng, wèi xī nán zhàn gōng dì yī, jìn guān, shì yīn fù qiān hù. tīng yì yōu xù. mán mò shè ān fǔ, yǐ tǔ guān sī shùn yǒu gōng, tè shòu zhī. tīng nà qí zhòng huì, yòu zòng bù jiāng xiè shì lù děng yín nüè, sī shùn dà yuàn.
未幾,緬人復大舉寇孟密。孟密兵戰敗,賊遂圍五章。把總高國春率五百人援,破賊數萬,連摧六營,為西南戰功第一,進官,世蔭副千戶。綎亦優敘。蠻莫設安撫,以土官思順有功,特授之。綎納其重賄,又縱部將謝世祿等淫虐,思順大怨。
tīng, jiāng jiā zǐ. fù xiǎn bù qǔ duō jiàn ér, tīng yōng yǐ zì xióng. zhēng miǎn zhī yì, lè bīng jīn shā jiāng, zhú jiāng tái yú wáng jì gù zhǐ, wēi míng shén shèng. rán xìng tān, yù xià wú fǎ. bīng hái zhì téng chōng, jiǎ ér zào, fén mín jū. tīng zài mán mò, wén zhī chí zhì, kào yǐ jīn qián, shǐ dìng. sī shùn kǒng huò jí, pàn guī mǎng qiú. zhào gé tīng rèn, yǐ yóu jī hòu diào.
綎,將家子。父顯部曲多健兒,綎擁以自雄。征緬之役,勒兵金沙江,築將台於王驥故址,威名甚盛。然性貪,御下無法。兵還至騰衝,甲而噪,焚民居。綎在蠻莫,聞之馳至,犒以金錢,始定。思順恐禍及,叛歸莽酋。詔革綎任,以游擊候調。
wú hé, luó xióng biàn qǐ. luó xióng zhě, qǔ jìng shǔ zhōu yě, zhě shì shì wèi zhī zhōu. jiā jìng shí, zhě jùn sì zhí, shā yíng zhǎng ér duó qí qī, shēng zǐ jì róng. jùn nián lǎo wú tā zi, jì róng dé xí zhí, suì shì jùn. yāo sēng wáng dào zhāng dào yǐ jì róng yǒu yì xiāng, fèng wèi zhǔ. yòng fú shù liàn dīng jiǎ, shān jù tú dǎng, dú wài dì lóng yǒu yì bù cóng. shí sān nián dōng, jì róng fēn dǎng sì piāo, guǎng xī shī zōng lù liáng zhū fǔ zhōu xián bèi huàn. xún fǔ liú shì céng xí diào hàn tǔ jūn, shǔ jiān sī chéng zhèng yì zhèng bì děng fēn yù zhī. huì tīng jiě guān zhì zhān yì, shì céng xǐ, lìng yǔ bì jiāng liú shào guì wàn ào fēn dào tǎo. tīng zhí dǎo jì róng zhài, bá zhī, huò qí qī qiè shù rén, jì róng yì qù. tīng lián kè sān zhài, zhǎn wáng dào zhāng dào, zhuī wáng zhì ā bài jiāng. lóng yǒu yì bù zú zhǎn jì róng shǒu yǐ xiàn, zéi jǐn píng. shí shǒu gōng zhǐ wǔ shí yú jí, ér fǔ jiàng zhě wàn yú rén, lùn zhě chēng qí bù wàng shā. chū, tīng pò jì róng, yǒu lùn qí sī cái wù zhě, gōng bù lù. shì céng wèi biàn wū, nǎi cì bái jīn. xún yòng wèi guǎng xī cān jiāng, yí sì chuān.
無何,羅雄變起。羅雄者,曲靖屬州也,者氏世為知州。嘉靖時,者浚嗣職,殺營長而奪其妻,生子繼榮。浚年老無他子,繼榮得襲職,遂弒浚。妖僧王道、張道以繼榮有異相,奉為主。用符術練丁甲,煽聚徒黨,獨外弟隆有義不從。十三年冬,繼榮分黨四剽,廣西師宗、陸涼諸府州咸被患。巡撫劉世曾檄調漢土軍,屬監司程正誼、鄭璧等分御之。會綎解官至霑益,世曾喜,令與裨將劉紹桂、萬鏊分道討。綎直搗繼榮寨,拔之,獲其妻妾數人,繼榮逸去。綎連克三砦,斬王道、張道,追亡至阿拜江。隆有義部卒斬繼榮首以獻,賊盡平。時首功止五十餘級,而撫降者萬餘人,論者稱其不妄殺。初,綎破繼榮,有論其私財物者,功不錄。世曾為辨誣,乃賜白金。尋用為廣西參將,移四川。
èr shí nián zhào shòu wǔ jūn sān yíng cān jiāng. huì cháo xiān yòng shī, tīng qǐng lǜ chuān bīng wǔ qiān fù yuán, zhào yǐ fù zǒng bīng cóng zhēng. zhì zé wō yǐ qì wáng jīng dùn, tīng qū shàng zhōu wū lǐng. lǐng gèn qī shí lǐ, qiào bì tōng yī xiàn, wō jù xiǎn. bié jiāng chá dà shòu zǔ chéng xùn děng jiān dào yú huái shān, chū wū lǐng hòu. wō dà jīng, suì yí zhù fǔ shān pǔ. tīng jí chéng xùn děng jìn tún dà qiū zhōng zhōu, yǐ jīn luó shuǐ bīng bù fǔ shān hǎi kǒu, cháo xiān lüè dìng. wèi jǐ, wō qiǎn xiǎo xī fēi nà kuǎn, suì fàn xián ān jìn zhōu, bī quán luó. tí dū lǐ rú sōng jí qiǎn lǐ píng hú chá dà shòu tún nán yuán, zǔ chéng xùn lǐ níng tún xián yáng, tīng tún shǎn chuān, è zhī. wō guǒ fēn fàn, qǐng jiāng bìng yǒu zhǎn huò. wō nǎi cóng fǔ shān yí xī shēng pǔ, sòng wáng zǐ guī cháo xiān. dì mìng chè rú sōng dà jūn hái, zhǐ liú tīng jí yóu jī wú wéi zhōng hé qī qiān liù bǎi rén, fēn è yào kǒu. zǒng dū gù yǎng qiān lì zhǔ jǐn chè, tīng wéi zhōng yì xiān hòu hái.
二十年召授五軍三營參將。會朝鮮用師,綎請率川兵五千赴援,詔以副總兵從征。至則倭已棄王京遁,綎趨尚州烏嶺。嶺亘七十里,峭壁通一線,倭拒險。別將查大受、祖承訓等間道逾槐山,出烏嶺後。倭大驚,遂移駐釜山浦。綎及承訓等進屯大邱、忠州,以金羅水兵布釜山海口,朝鮮略定。未幾,倭遣小西飛納款,遂犯咸安、晉州,逼全羅。提督李如松急遣李平胡、查大受屯南原,祖承訓、李寧屯咸陽,綎屯陝川,扼之。倭果分犯,請將並有斬獲。倭乃從釜山移西生浦,送王子歸朝鮮。帝命撤如松大軍還,止留綎及游擊吳惟忠合七千六百人,分扼要口。總督顧養謙力主盡撤,綎、惟忠亦先後還。
shǔ bō qiú yáng yīng lóng zuò luàn, zhuó tīng sì chuān zǒng bīng guān. tīng shù cháo xiān èr nián, láo shén, jì kān gōng yōu xù, nǎi huì yù shǐ sòng xìng zǔ. xìng zǔ yǐ wén, fǎ dāng chǐ. bù yì tīng gōng duō, qǐng jǐn gé yún nán suǒ jiā gōng jí, yǐ fù zǒng bīng zhèn sì chuān. xún yǐ yīng lóng shū kuǎn, ér qīng hǎi kòu shù rǎo biān, tè shè lín zhào zǒng bīng guān, yí tīng rèn zhī.
屬播酋楊應龍作亂,擢綎四川總兵官。綎戍朝鮮二年,勞甚,覬勘功優敘,乃賄御史宋興祖。興祖以聞,法當褫。部議綎功多,請盡革雲南所加功級,以副總兵鎮四川。尋以應龍輸款,而青海寇數擾邊,特設臨兆總兵官,移綎任之。
èr shí sì nián sān yuè, huǒ luò chì zhēn xiàng kūn dōu lǔ dǎi chéng tā bo náng děng lüè fān kuī nèi dì. tīng bù jiāng zhōu guó zhù děng jī zhī mǎng lá chuān nǎo, zhǎn shǒu bǎi sān shí yǒu qí, huò mǎ niú zá chù èr wàn jì. dì wèi gào jiāo miào xuān jié. tīng děng jìn zhì yǔ yīn yǒu chà.
二十四年三月,火落赤、真相、昆都魯、歹成、他卜囊等掠番窺內地。綎部將周國柱等擊之莽剌川腦,斬首百三十有奇,獲馬牛雜畜二萬計。帝為告郊廟宣捷。綎等進秩予蔭有差。
míng nián wǔ yuè, cháo xiān zài yòng shī. zhào tīng chōng yù wō zǒng bīng guān, tí dū hàn tǔ bīng fù tǎo. yòu míng nián èr yuè dǐ cháo xiān, zé yáng hào lǐ rú méi yǐ bài. jīng lüè xíng jiè nǎi fēn jūn wèi sān, zhōng dǒng yī yuán, dōng má guì, xī zé tīng, ér chén lín zhuān jiāng shuǐ bīng. tīng yíng shuǐ yuán. wō yì fēn sān lù, xī xíng zhǎng jù shùn tiān, háo zhài shēn gù. tīng yù yòu zhí zhī, qiǎn shǐ qǐng yǔ qī huì. shǐ zhě sān fǎn, tīng jiē dān qí qí dào zhōng. xíng zhǎng chān zhī zhī, nǎi xìn, qī yǐ bā yuè shuò dìng yuē. zhì qī, tīng bù zú xiè qí móu, xíng zhǎng dà jīng, yì qù. tīng jìn gōng shī lì. jiān jūn cān zhèng wáng shì qí nù, fù qí zhōng jūn. tīng jù, lì zhàn pò zhī, zéi tuì bù gǎn chū. zhū jiāng sān dào jìn, tīng tiāo zhàn pò zhī, qū zéi rù dài chéng. yǐ, zéi wén píng xiù jí sǐ, jiāng dùn. tīng yè bàn gōng duó lì lín yè qiáo, zhǎn huò duō. shí màn zi yǐn zhōu shī jiù, chén lín yāo jī zhī hǎi zhōng. xíng zhǎng suì qì shùn tiān, chéng xiǎo sōu dùn.
明年五月,朝鮮再用師。詔綎充御倭總兵官,提督漢土兵赴討。又明年二月抵朝鮮,則楊鎬、李如梅已敗。經略邢玠乃分軍為三,中董一元,東麻貴,西則綎,而陳璘專將水兵。綎營水源。倭亦分三路,西行長據順天,壕砦深固。綎欲誘執之,遣使請與期會。使者三反,綎皆單騎俟道中。行長覘知之,乃信,期以八月朔定約。至期,綎部卒泄其謀,行長大驚,逸去。綎進攻失利。監軍參政王士琦怒,縛其中軍。綎懼,力戰破之,賊退不敢出。諸將三道進,綎挑戰破之,驅賊入大城。已,賊聞平秀吉死,將遁。綎夜半攻奪栗林、曳橋,斬獲多。石曼子引舟師救,陳璘邀擊之海中。行長遂棄順天,乘小艘遁。
bān shī, jìn tīng dū du tóng zhī, shì yīn qiān hù. suì yí shī zhēng yáng yīng lóng. huì sì chuān zǒng bīng guān wàn ào bà, jí yǐ tīng dài zhī. shí bīng fēn bā dào, chuān jū qí sì. chuān dōng yòu fēn wèi èr, yǐ qí jiāng dào zuì yào, lìng tīng dāng zhī. yīng lóng shú tīng cái, pō jù, yì bīng shǒu yào hài. èr shí bā nián zhēng yuè, zhū jiāng kè dīng shān tóng gǔ yán cūn, suì zhí dǎo nán mù shān yáng jiǎn tái sān dòng. dòng jué xiǎn, zéi jiāng mù zhào děng zhòng shù wàn lián yíng, zhū jiāng dàn zhī. tīng fēn bīng gōng qí sān miàn, dà zhàn yú lǐ hàn bà, shēng qín qí kuí, yú zéi bēn rù dòng. chéng shì kè sān guān, zhí dǎo dòng qián, fén zhī, zéi duō sǐ. jǐn kè sān dòng, qín mù zhào jí zéi kuí wú shàng huá. shì rì, tīng dū zhàn, zuǒ chí jīn, yòu tǐng jiàn, dà hū yuē: yòng mìng zhě shǎng, bù yòng mìng zhě chǐ jiàn! dòu sǐ zhě sì shí rén, suì dà jié. yīng lóng nǎi qiǎn zi cháo dòng wéi dòng jí qí dǎng yáng zhū tǒng ruì zú shù wàn, yóu sōng kǎn yú dù luó gǔ chí sān dào bìng jìn. tīng fú wàn rén luó gǔ, dài sōng kǎn zéi yǐ wàn rén fú yíng wài, dài yú dù zéi ér bié yǐ yī jūn cè yīng. zéi guǒ zhì, fú jǐn qǐ. tīng lǜ bù xià zhuǎn zhàn, zhǎn shǒu shù bǎi, zhuī bēn wǔ shí lǐ. zéi jù shǒu shí hǔ guān, tīng yì jué qiàn shǒu.
班師,進綎都督同知,世蔭千戶。遂移師征楊應龍。會四川總兵官萬鏊罷,即以綎代之。時兵分八道,川居其四。川東又分為二,以綦江道最要,令綎當之。應龍熟綎才,頗懼,益兵守要害。二十八年正月,諸將克丁山、銅鼓、嚴村,遂直搗楠木、山羊、簡台三峒。峒絕險,賊將穆照等眾數萬連營,諸將憚之。綎分兵攻其三面,大戰於李漢壩,生擒其魁,余賊奔入峒。乘勢克三關,直搗峒前,焚之,賊多死。盡克三峒,擒穆照及賊魁吳尚華。是日,綎督戰,左持金,右挺劍,大呼曰:「用命者賞,不用命者齒劍!」斗死者四十人,遂大捷。應龍乃遣子朝棟、惟棟及其黨楊珠統銳卒數萬,由松坎、魚渡、羅古池三道並進。綎伏萬人羅古,待松坎賊;以萬人伏營外,待魚渡賊;而別以一軍策應。賊果至,伏盡起。綎率部下轉戰,斬首數百,追奔五十里。賊聚守石虎關,綎亦掘塹守。
chū, tīng wén zhēng bō mìng, dòu liú, duō shè nán yǐ yào cháo tíng. yán guān jiāo hé, yì diào nán jīng yòu fǔ qiān shū. tīng zhì shì wén zhī, jí cí rèn. zǒng dū lǐ huà lóng yǐ píng bō fēi tīng bù kě, gù liú zhī, lì jiàn yú cháo. tīng nǎi fù shòu shì, yú yè láng jiù chéng, gōng kè zéi dī lèi sān pō wǎ yáo píng shí hǔ zhū ài, zhí dǐ lóu shān guān. lóu shān wàn fēng chā tiān, cóng qìng zhōng yī jìng cái shù chǐ, zéi shè mù guān shí sān zuò, pái shān zhì shēn kēng, bǎi xiǎn jù bèi. tīng fēn qí bīng wèi zuǒ yòu lù, jiān dào qū guān hòu, ér zì dū dà jūn yǎng gōng, duó qí guān, zhuī zhì yǒng ān zhuāng, liǎng lù jūn yì huì. tīng lǎo jiāng chí zhòng, lǜ zéi chōng tū, lián zhū yíng: yī jù lóu shān guān wèi lǎo yíng, yī jù bái shí kǒu wèi yāo yíng, yī jù yǒng ān zhuāng wèi qián yíng. dōu zhǐ huī wáng fēn zhě, yǒng ér guǎ móu, měi zhàn zhé qǐng wèi qián fēng, lián shèng yǒu qīng dí xīn, dú yíng sōng mén yā zhī chōng, jù dà yíng shù lǐ. zéi fāng yǒu wū jiāng zhī shèng, móu zài duó lóu shān. shì mù zhào qiǎn shǐ xiè fēn gū jūn zhuàng, zéi nǎi xí shā fēn, shǒu bèi chén dà gāng tiān quán zhāo tǎo yáng yù yì sǐ, shī wáng shì zú èr qiān rén. tīng wén, qīn lǜ qí zú wǎng jiù, bù jiāng zhōu yǐ dé zhōu dūn jí fēn liǎng yì jiā gōng, zéi shǐ dà bēn, zhuī zhì yǎng mǎ chéng ér hái. shì rì, yīng lóng jǐ bèi huò, nǎi bù gǎn kuī lóu shān. tīng chéng qián shī, zhā jìn guān jiān bì, qiě qǐng jì shī. yú shí yú rì, kè hòu shuǐ dùn, yíng yú guàn zi shān. xún huì mǎ kǒng yīng wú guǎng zhū jūn, bī hǎi lóng dùn xià, yǔ zhū jiāng gòng píng zéi, tīng gōng wèi duō.
初,綎聞征播命,逗遛,多設難以要朝廷。言官交劾,議調南京右府僉書。綎至是聞之,即辭任。總督李化龍以平播非綎不可,固留之,力薦於朝。綎乃復受事,逾夜郎舊城,攻克賊滴淚、三坡、瓦窯坪、石虎諸隘,直抵婁山關。婁山萬峰插天,叢箐中一徑才數尺,賊設木關十三座,排柵置深坑,百險俱備。綎分奇兵為左右路,間道趨關後,而自督大軍仰攻,奪其關,追至永安莊,兩路軍亦會。綎老將持重,慮賊衝突,聯諸營:一據婁山關為老營,一據白石口為腰營,一據永安莊為前營。都指揮王芬者,勇而寡謀,每戰輒請為前鋒,連勝有輕敵心,獨營松門埡之沖,距大營數里。賊方有烏江之勝,謀再奪婁山。適穆照遣使泄芬孤軍狀,賊乃襲殺芬,守備陳大剛、天全招討楊愈亦死,失亡士卒二千人。綎聞,親率騎卒往救,部將周以德、周敦吉分兩翼夾攻,賊始大奔,追至養馬城而還。是日,應龍幾被獲,乃不敢窺婁山。綎懲前失,劄近關堅壁,且請濟師。逾十餘日,克後水囤,營於冠子山。尋會馬孔英、吳廣諸軍,逼海龍囤下,與諸將共平賊,綎功為多。
chū, lǐ huà lóng jiàn tīng, yán guān wèi tīng cháng nà yīng lóng huì, yí duó guān cóng jūn. bù yì zhé wèi shì guān, dài zuì bàn zéi. tīng dé huà lóng, shǐ shǐ jī yù dài yī huáng jīn bǎi bái jīn qiān tóu huà lóng jiā, wèi huà lóng fù suǒ chì. tóu xún àn yù shǐ cuī jǐng róng jiā, yì rú zhī. huà lóng jǐng róng bìng zòu qí shì, zhào gé tīng rèn, yǒng bù shōu lù, méi qí wù yú guān. yǐ, lù píng bō gōng, jìn zuǒ dū du, shì yīn zhǐ huī shǐ.
初,李化龍薦綎,言官謂綎嘗納應龍賄,宜奪官從軍。部議謫為事官,戴罪辦賊。綎德化龍,使使齎玉帶一、黃金百、白金千投化龍家,為化龍父所叱。投巡按御史崔景榮家,亦如之。化龍、景榮並奏其事,詔革綎任,永不收錄,沒其物於官。已,錄平播功,進左都督,世蔭指揮使。
sān shí liù nián, yún nán ā kè fǎn, qǐ tīng tǎo zéi zǒng bīng guān. wèi zhì, zéi yǐ píng, qǐn qián mìng. sì shí nián, sì chuān jiàn chāng luǒ luàn, mìng tīng wèi zǒng bīng guān tǎo zhī. xié cān zhèng wáng zhī jī fēn bā dào dū zhū jiāng gōng, ér jǐ jū zhōng jié zhì, kè tóng cáo shěn zhā ā dōu shà bo yuè běi zhū zhài, dà xiǎo wǔ shí liù zhàn, zhǎn guó sān qiān sān bǎi yǒu qí, zhū luǒ cháo xué yī kōng.
三十六年,雲南阿克反,起綎討賊總兵官。未至,賊已平,寢前命。四十年,四川建昌倮亂,命綎為總兵官討之。偕參政王之機分八道督諸將攻,而己居中節制,克桐槽、沈渣、阿都、廈卜、越北諸砦,大小五十六戰,斬馘三千三百有奇,諸倮巢穴一空。
tīng wèi jiāng, shù bèi chù yì, xìng jiāo zì rú gù. cháng quán ōu mǎ hú zhī fǔ zhān shū, shū gǎi diào, tīng duó lù bàn nián. jiǔ zhī, yǐ jūn zhèng shí yí bà guī.
綎為將,數被黜抑,性驕恣如故。嘗拳毆馬湖知府詹淑,淑改調,綎奪祿半年。久之,以軍政拾遺罷歸。
sì shí liù nián, dì niàn liáo jǐng, zhào wèi zuǒ fǔ qiān shū. míng nián èr yuè, jīng lüè yáng hào lìng tīng jí dù sōng lǐ rú bǎi mǎ lín sì lù chū shī. tīng bīng sì wàn, yóu kuān diàn, fù shǐ kāng yīng gān jiān zhī, yóu jī qiáo yī qí bié jiān cháo xiān jūn bìng jìn. tīng zhèn shǔ jiǔ, hǎo yòng shǔ bīng. jiǔ dài wèi zhì, suì xíng. ér suǒ fēn dào dú xiǎn yuǎn, zhòng gāng dié lǐng, mǎ bù chéng liè. cì shēn hé, lián kè niú máo mǎ jiā èr zhài. dà qīng bīng wǔ bǎi shǒu dǒng è lù, wén tīng jūn zhì, nì zhàn. tīng zòng bīng wéi shù zhòng, dà qīng bīng zhòng guǎ bù dí, shī èr bì jiāng, shāng wǔ shí rén, yú kuì wéi chū. tīng yǐ shēn rù sān bǎi lǐ, dù sōng jūn fù yóu bù zhī. fù zhěng zhòng jìn, yù dà qīng bīng, tīng yǐn jūn dēng ā bù dá lǐ gāng, jiāng bù zhèn, dà qīng bīng yì dēng gāng, chū qí shàng, ér bié yǐ yī jūn qū tīng xī. gāng shàng jūn zì gāo chí xià, fèn jī tīng jūn, tīng shū sǐ zhàn. qū tīng xī zhě fù cóng páng jiā jī, tīng jūn bù néng zhī. dà qīng bīng chéng shì zhuī jī, yù tīng hòu èr yíng jūn. wèi jí chén, fù wèi dà qīng bīng suǒ chéng, dà kuì, tīng zhàn sǐ. yǎng zi liú zhāo sūn zhě, zuì xiāo yǒng, tū wéi, shǒu gé shā shù rén, yì sǐ. shì zú tuō zhě wú jǐ.
四十六年,帝念遼警,召為左府僉書。明年二月,經略楊鎬令綎及杜松、李如柏、馬林四路出師。綎兵四萬,由寬佃,副使康應乾監之,游擊喬一琦別監朝鮮軍並進。綎鎮蜀久,好用蜀兵。久待未至,遂行。而所分道獨險遠,重岡疊嶺,馬不成列。次深河,連克牛毛、馬家二砦。大清兵五百守董鄂路,聞綎軍至,逆戰。綎縱兵圍數重,大清兵眾寡不敵,失二裨將,傷五十人,余潰圍出。綎已深入三百里,杜松軍覆猶不知。復整眾進,遇大清兵,綎引軍登阿布達里岡,將布陣,大清兵亦登岡,出其上,而別以一軍趨綎西。岡上軍自高馳下,奮擊綎軍,綎殊死戰。趨綎西者復從旁夾擊,綎軍不能支。大清兵乘勢追擊,遇綎後二營軍。未及陳,復為大清兵所乘,大潰,綎戰死。養子劉招孫者,最驍勇,突圍,手格殺數人,亦死。士卒脫者無幾。
shí yīng gān jí cháo xiān jūn yíng fù chá zhī yě, dà qīng suì yí shī yāo zhī. yīng gān bīng jí cháo xiān bīng liè xiè jiāng zhàn, kuáng fēng zhòu qǐ, yáng shā shí. yīng gān fā huǒ qì, fǎn jī jǐ yíng, dà luàn. dà qīng bīng qū jī, dà pò zhī, yǎn shā jǐ jǐn, yīng gān yǐ shù bǎi qí miǎn. yī qí yì wèi dà qīng bīng suǒ pò, zǒu rù cháo xiān yíng. cháo xiān dōu yuán shuài jiāng hóng lì fù yuán shuài jīn jǐng ruì jù, lǜ zhòng jiàng, yī qí tóu yá sǐ. yáng hào wén dù sōng mǎ lín shī bài, chí zhào tīng jí lǐ rú bǎi hái. qí wèi zhì, tīng yǐ fù, dú rú bǎi quán. shì wén, dì qiǎn zhōng shǐ jì zhèn wáng jiāng shì, xù tīng jiā.
時應乾及朝鮮軍營富察之野,大清遂移師邀之。應乾兵及朝鮮兵列械將戰,狂風驟起,揚沙石。應乾發火器,反擊己營,大亂。大清兵趨擊,大破之,掩殺幾盡,應乾以數百騎免。一琦亦為大清兵所破,走入朝鮮營。朝鮮都元帥姜弘立、副元帥金景瑞懼,率眾降,一琦投崖死。楊鎬聞杜松、馬林師敗,馳召綎及李如柏還。騎未至,綎已覆,獨如柏全。事聞,帝遣中使祭陣亡將士,恤綎家。
tīng yú zhū jiāng zhōng zuì xiāo yǒng. píng miǎn kòu, píng luó xióng, píng cháo xiān wō, píng bō qiú, píng luǒ, dà xiǎo shù bǎi zhàn, wēi míng zhèn hǎi nèi. tīng sǐ, jǔ cháo dà sǒng, biān shì rì nán wèi yǐ. tīng suǒ yòng bīn tiě dāo bǎi èr shí jīn, mǎ shàng lún zhuǎn rú fēi, tiān xià chēng liú dà dāo. tiān qǐ chū, zèng shǎo bǎo, shì yīn zhǐ huī qiān shì, lì cí yuē biǎo zhōng. yī qí, zì bó guī, shàng hǎi rén.
綎於諸將中最驍勇。平緬寇,平羅雄,平朝鮮倭,平播酋,平倮,大小數百戰,威名震海內。綎死,舉朝大悚,邊事日難為矣。綎所用鑌鐵刀百二十斤,馬上輪轉如飛,天下稱「劉大刀」。天啟初,贈少保,世蔭指揮僉事,立祠曰「表忠」。一琦,字伯珪,上海人。
lǐ yīng xiáng, hú guǎng jiǔ xī wèi rén. yǐ wǔ shēng cóng jūn, jī gōng zhì guǎng xī sī ēn cān jiāng.
李應祥,湖廣九溪衛人。以武生從軍,積功至廣西思恩參將。
wàn lì qī nián, xún fǔ zhāng rèn dà zhēng shí zhài, yīng xiáng yǔ yǒu gōng. jí qí dì shè sān zhèn, zhú chéng liè shù. yīng xiáng fāng zhí yíng jiàn, huì zhuó sōng pān fù zǒng bīng, dāng shì zhě zòu liú zhī, yǐ xīn zhì lì jiù rèn. cóng zǒng bīng wáng shàng wén dà pò mǎ píng zéi wéi wáng míng, xún yǐ shǔ dū du qiān shì, rù wèi wǔ jūn yíng fù jiāng.
萬曆七年,巡撫張任大征十寨,應祥與有功。即其地設三鎮,築城列戍。應祥方職營建,會擢松潘副總兵,當事者奏留之,以新秩蒞舊任。從總兵王尚文大破馬平賊韋王明,尋以署都督僉事,入為五軍營副將。
shí sān nián, gǎi nán jīng zuǒ fǔ qiān shì, chū wèi sì chuān zǒng bīng guān. sōng mào zhū fān liè zhài sì shí bā, suì wèi lì mín huàn. wáng tíng zhān fǔ shǔ shí, cháng qiǎn fù jiāng wú zi zhōng jī pò diū gǔ rén huāng méi shé sān zhài, zhū qiú nǎi jiàng. gù shì, zhū fān suì yǒu shǎng lài, fān shì qiáng yào suǒ wú yǐ. qí lái bǎo yě, yǒu xià mǎ shàng mǎ jiě kě guò bǎo jiǔ jí rè yī qì lì piān shǒu qián shù jūn gēng fān, yì fèng yǐ qián, yuē xīn bān jià liáng fàng gǒu xǐ cǎo guà cǎi. tíng zhān yī qiē chú zhī, xī chuí shāo jìng. jǐn liù qī nián, shì fù chāng jué. shì nián xià, yáng liǔ fān chū gōng pǔ ān bǎo, fàn guī shuǐ yá shí mén kǎn, suì rù jīn píng bǎo, shā shǒu jiāng. xún fǔ luò zūn shǔ yīng xiáng tǎo zhī. tí zú sān qiān rù mào zhōu, kè yī yán. fān shì xiǎn, piāo rú gù.
十三年,改南京左府僉事,出為四川總兵官。松、茂諸番列砦四十八,歲為吏民患。王廷瞻撫蜀時,嘗遣副將吳子忠擊破丟骨、人荒、沒舌三砦,諸酋乃降。故事,諸番歲有賞賚,番恃強要索無已。其來堡也,有下馬、上馬、解渴、過堡酒及熱衣氣力偏手錢;戍軍更番,亦奉以錢,曰新班、架梁、放狗、屣草、掛彩。廷瞻一切除之,西陲稍靖。僅六七年,勢復猖獗。是年夏,楊柳番出攻普安堡,犯歸水崖、石門坎,遂入金瓶堡,殺守將。巡撫雒遵屬應祥討之。提卒三千入茂州,克一岩。番恃險,剽如故。
wú hé, zūn bà, xú yuán tài dài. xí yù zhī, shǐ sān fǎn, fān bù yīng. kuī pú jiāng guān, duàn guī shuǐ yá huáng tǔ kǎn dào, zhú qiáng wǔ shào gōu, jué dōng nán shēng yuán. jiàn guān jūn shǎo, xiāng gù xiào yuē: rú cǐ mò zǐ bīng, nài wǒ hé? mò zǐ zhě, wèi lǚ xuán zhuǎn ér shù bù zēng yě. qí dōng tū píng yí bǎo, lüè liáng mín, kū qí cháng, rào èr niú jiǎo, niú bēn, cháng cùn liè. míng nián zhēng yuè, suì wéi pú jiāng guān, pào huǐ zhì dié. shǒu jiāng zhū wén dá chū, zhǎn shù shí rén. zéi shāo jiě, dōng nán lù shǐ tōng.
無何,遵罷,徐元泰代。檄諭之,使三反,番不應。窺蒲江關,斷歸水崖、黃土坎道,築牆五哨溝,絕東南聲援。見官軍少,相顧笑曰:「如此磨子兵,奈我何?」磨子者,謂屢旋轉而數不增也。其冬突平夷堡,掠良民,刳其腸,繞二牛角,牛奔,腸寸裂。明年正月,遂圍蒲江關,炮毀雉堞。守將朱文達出,斬數十人。賊稍解,東南路始通。
yuán tài jué jì dà zhēng. zhū lù bīng xī jí, nǎi mìng yóu jī zhōu yú dé jiāng bō zhōu bīng wèi qián fēng, yóu jī biān zhī yuán jiāng yǒu yáng bīng wèi hòu jù, gù zǒng bīng guō chéng jiāng xù mǎ bīng è qí kēng, cān jiāng zhū wén dá jiāng píng chá bīng jī qí xié, ér yīng xiáng jū zhōng jié zhì, cān yì wáng fèng jiān zhī. yīng xiáng lìng jūn zhōng gè shù chì bái zhì yī, liáng mín xiàn zéi zhě tú shǒu lì chì zhì xià, shú fān bù fù zéi zhě tú shǒu lì bái zhì xià, jí miǎn zuì. fān suī duō, yù jí bù xiāng jiù. guó shī lǎ ma zhě, jiǎo huá, lián yīn qīng hǎi qiú bǐng tù yǔ wān zhòng zhàn kē děng, kè mù lián dà xiǎo zhū xìng, shà xuè zǔ méng. zhì shì, yāo wān zhòng zhàn kē xiān fàn guī huà yǐ cháng guān jūn. yú dé yòu qín lǎ ma wān zhòng, shǒu bèi cáo xī bīn fù jī zhǎn zhàn kē. diū gǔ rén huāng méi shé sān zhài zuì qiáng, yú dé jiē gōng kè, fù lián pò bo dòng wáng zhū zhài. wén dá chéng zhī yuán yì gè bá shù zhài, yǔ yú dé jūn hé, suì gōng pò wú gōng rú ér zhū cháo. jiā jìng chū, zhī yuán zǔ lún yǐ zhǐ huī tǎo rú ér zéi, bèi shā, qī qí tóu wèi yǐn qì. jí shì liù shí nián, zhī yuán nǎi dé zhī, yǐ hái zàng yān.
元泰決計大征。諸路兵悉集,乃命游擊周於德將播州兵為前鋒,游擊邊之垣將酉陽兵為後拒,故總兵郭成將敘、馬兵扼其吭,參將朱文達將平茶兵擊其脅,而應祥居中節制,參議王鳳監之。應祥令軍中各樹赤、白幟一,良民陷賊者徒手立赤幟下,熟番不附賊者徒手立白幟下,即免罪。番雖多,遇急不相救。國師喇嘛者,狡猾,聯姻青海酋丙兔與灣仲、占柯等,刻木連大小諸姓,歃血詛盟。至是,邀灣仲、占柯先犯歸化以嘗官軍。於德誘擒喇嘛、灣仲,守備曹希彬復擊斬占柯。丟骨、人荒、沒舌三砦最強,於德皆攻克,復連破卜洞王諸砦。文達、成、之垣亦各拔數砦,與於德軍合,遂攻破蜈蚣、茹兒諸巢。嘉靖初,之垣祖輪以指揮討茹兒賊,被殺,漆其頭為飲器。及是六十年,之垣乃得之,以還葬焉。
zéi lǚ běi, jiǒng, xī qì zī zhòng ěr guān jūn. guān jūn bù gù, zhǎn guān rù, zéi duō sǐ, hé dōng píng. xún dù hé ér xī, lián pò xī pō xī gé wāi dì gān gōu shù dǐ zhū cháo. yǒu xiǎo sù gǔ zhě, shǒu luàn, chān dà jūn xī, bù shè bèi. guō chéng yè xí zhī, dà huò. niú wěi zhài yóu xiǎn è, jiāng shì sān lù jiā gōng, huǒ qí shān, zhǎn qiú hé ér jié fù zǐ. hé xī yì píng. zhū jūn dé suǒ jī kē sù, liú shí rì, jǐn fén qí zhài, yǐ liù yuè bān shī. qí táo qióng gǔ zhě, qiú piān tóu jié sài qǐ xiáng, yīng xiáng lìng mái nú shè shì, rán hòu xǔ zhī. mái nú zhě, fān rén fǎn jiē qí nú, xiàn jūn qián, hū tiān ér shì, jí qiān zhì yào lù, jué kǎn mái zhī, lù qí shǒu, fán mái èr shí sān rén. piān tóu jié sài yǎ shàn tiān zhú sēng, sēng yán suì zài jī quǎn, fān yǒu è. piān tóu xìn zhī, yù nì shān gǔ zhōng, yì zéi yǐ wèi shén, jī ér bài qiú zhī, gù piān tóu wèi zhī qǐng. shì yì yě, fén diāo fáng qiān liù bǎi yǒu qí, shēng qín zéi kuí sān shí yú rén, fú guó yǐ qiān yú jì. zì shì qún fān zhèn jīng, bù gǎn wèi huàn, biān rén shù bēi jì jī yān.
賊屢北,窘,悉棄輜重餌官軍。官軍不顧,斬關入,賊多死,河東平。尋渡河而西,連破西坡、西革、歪地、乾溝、樹底諸巢。有小粟谷者,首亂,覘大軍西,不設備。郭成夜襲之,大獲。牛尾砦尤險惡,將士三路夾攻,火其柵,斬酋合兒結父子。河西亦平。諸軍得所積稞粟,留十日,盡焚其砦,以六月班師。其逃窮谷者,求偏頭結賽乞降,應祥令埋奴設誓,然後許之。埋奴者,番人反接其奴,獻軍前,呼天而誓,即牽至要路,掘坎埋之,露其首,凡埋二十三人。偏頭結賽雅善天竺僧,僧言歲在雞犬,番有厄。偏頭信之,預匿山谷中,逸賊以為神,跡而拜求之,故偏頭為之請。是役也,焚碉房千六百有奇,生擒賊魁三十餘人,俘馘以千餘計。自是群番震驚,不敢為患,邊人樹碑記績焉。
jiàn chāng yuè guī zhū wèi, fān luǒ zá jū. jiàn chāng nì qiú yuē ān shǒu, yuē wǔ zán, yuē wáng dà zán, yǔ yuè guī qióng bù hēi gǔ yí bìng qǐ wèi luàn. xún fǔ xú yuán tài yì tǎo, zhēng bīng wàn bā qiān. réng yǐ wén dá zhī yuán fēn jiāng, yīng xiáng tǒng zhī, fù shǐ zhōu guāng hào jiān qí jūn. shí yī yuè, guāng hào xiān dù lú, hēi gǔ yǔ dà zán yǐ jù xiāng lǐng, fén sān xiá qiáo wǔ zán děng yì kòu lǐ zhōu dé chāng èr suǒ. shí zhēng bīng wèi jí, guāng hào xiān shè yí, yǐ cháng xiāng lǐng zéi, zéi guǒ tuì jù tóng cáo. tóng cáo zhě, dà zán cháo xué yě. yǐ ér zhū dào bīng jǐn dǐ yuè guī, yīng xiáng lìng wén dá gōng wǔ zán, zhī yuán gōng dà zán, gū zhì hēi gǔ yí fú wèn. yè bàn zǒu sān bǎi lǐ dǐ lǐ zhōu, zéi bàn dù, wén dá jī bài zhī, suì dù hé dǎo qí cháo. zhī yuán yì lǚ pò tóng cáo, dà zán wáng rù shān yù zhōng.
建昌、越巂諸衛,番倮雜居。建昌逆酋曰安守,曰五咱,曰王大咱,與越巂邛部黑骨夷並起為亂。巡撫徐元泰議討,徵兵萬八千。仍以文達、之垣分將,應祥統之,副使周光鎬監其軍。十一月,光鎬先渡瀘,黑骨與大咱已據相嶺,焚三峽橋;五咱等亦寇禮州、德昌二所。時徵兵未集,光鎬先設疑,以嘗相嶺賊,賊果退據桐槽。桐槽者,大咱巢穴也。已而諸道兵盡抵越巂,應祥令文達攻五咱,之垣攻大咱,姑置黑骨夷弗問。夜半走三百里抵禮州,賊半渡,文達擊敗之,遂渡河搗其巢。之垣亦屢破桐槽,大咱亡入山峪中。
wú hé, wǔ zán jù mó qí shān tiāo zhàn. guān jūn jiā jī, zéi tuì bǎo máo niú shān. shān yán mào liù qī bǎi lǐ, lián dà xiǎo xī fān jiè, wén dá bīng dà pò zhī. wǔ zán xī dùn, yǔ ān shǒu hé, jié zhài xī xī. huì suǒ zhēng yán jǐng lá mǎ bīng sān qiān zhì, zhēng níng tiào yuè, lèi fēi rén xíng, zhū fān suǒ shēn wèi. yīng xiáng zhēn zéi jiāng jié yíng, nǎi qián yí jǐ yíng, ér lìng lá mǎ bīng tún qí chù. yè fēn zéi lái xí, lá mǎ qǐ jī zhī, fú shī láng jí. zhū jiāng suì jìn gōng xī xī, zhú běi zhì mó zhài qī bǎn fān, lián bīng tú wǔ zán, ér lìng bì jiāng tián zhōng kē yíng mài dá, bī ān shǒu. huì dié zhě bào shǒu móu xí zhōng kē, yīng xiáng yè yǐn cái guān gāo féng shèng sān jù gōng, lìng lǜ gǎn sǐ shì sān bǎi jí qū qī shí lǐ, dǐ mài dá ér fú. shǒu yè zhì, yù fú bèi qín. shǒu wèi qún kòu kuí, shǒu yì, xī nán qióng zé jū lán mí mò zhū qiú jiē zhèn bù. shāng shān sì bǎo fān qǐ xiáng yú zhī yuán, dà xiǎo qī bǎn fān qǐ xiáng yú wén dá, gè mái nú dào zuǒ, hū hào dùn shǒu, shì shì shì bù gǎn pàn. wǔ zán shì qióng, zǒu chāng zhōu, yì wèi bì jiāng wáng yán suǒ huò.
無何,五咱據磨旗山挑戰。官軍夾擊,賊退保毛牛山。山延袤六七百里,連大小西番界,文達兵大破之。五咱西遁,與安守合,結砦西溪。會所征鹽井剌馬兵三千至,猙獰跳躍,類非人形,諸番所深畏。應祥偵賊將劫營,乃潛移己營,而令剌馬兵屯其處。夜分賊來襲,剌馬起擊之,伏屍狼籍。諸將遂進攻西溪,逐北至磨砦七板番,連兵圖五咱,而令裨將田中科營麥達,逼安守。會諜者報守謀襲中科,應祥夜飲材官高逢勝三巨觥,令率敢死士三百疾趨七十里,抵麥達而伏。守夜至,遇伏被擒。守為群寇魁,守殪,西南邛笮、苴蘭、靡莫諸酋皆震怖。商山四堡番乞降於之垣,大小七板番乞降於文達,各埋奴道左,呼號頓首,誓世世不敢叛。五咱勢窮,走昌州,亦為裨將王言所獲。
tǔ mù ān sì ér zhě, jū lián chāng chéng zhōng, qián piāo lüè yú wài. zhì shì zhī huò jí, lǜ dǎng shù bǎi rén zǒu jù xū láng gōu. zhū jūn jì miè wǔ zán, yīng xiáng qiǎn zhī běi, shì jiāng tǎo hēi gǔ zhě, sì ér suì chí bèi. jiāng shì hū hái jūn xí zhī, huò sì ér.
土木安四兒者,居連昌城中,潛剽掠於外。至是知禍及,率黨數百人走據虛郎溝。諸軍既滅五咱,應祥遣之北,示將討黑骨者,四兒遂弛備。將士忽還軍襲之,獲四兒。
fù tǎo dà zán. chū, dà zán bài, nì suǒ qīn pǔ xióng qiú gū zán suǒ. dà jūn zhì, gū zán jù, mì gào bì jiāng wáng zhī hàn, zhī hàn sōu dé dà zán ér hēi yí qiú ā gōng děng qī rén zài dà gū shān, yì xiān wèi zhī hàn suǒ qín. yú shì jiàn chāng yuè guī zhū fān jǐn píng. shàng shǒu gōng èr qiān yǒu qí, fǔ jiàng zhě sān qiān yú rén. shí wàn lì shí wǔ nián qī yuè yě.
復討大咱。初,大咱敗,匿所親普雄酋姑咱所。大軍至,姑咱懼,密告裨將王之翰,之翰搜得大咱;而黑夷酋阿弓等七人在大孤山,亦先為之翰所擒。於是建昌、越巂諸番盡平。上首功二千有奇,撫降者三千餘人。時萬曆十五年七月也。
qióng bù shǔ yí nì nǎi zhě, dì jìn mǎ hú. qí qiú sā jiǎ yǔ wài xiōng ān xìng mù guā yí bái lù léi pō zéi yáng jiǔ zhà děng, shù qīn lüè nèi dì. xún fǔ céng shěng wú yì tǎo zhī. huì yǒu dōu mán zhī yì, bù guǒ. nǎi jiàn liù bǎo, yì shù bīng qiān èr bǎi rén, ér zhū mán chī zhāng rú gù. jí jiàn yuè xìng shī, yòu cáng nà pàn rén. yuán tài nǎi lìng dōu zhǐ huī lǐ xiàn zhōng děng fēn jiǎo. zéi zhà jiàng, yòu zhí xiàn zhōng děng sān jiāng, shā shì zú shù qiān rén, shì yì chāng jué. yīng xiáng děng shī xuán, yuán tài yì zhēng bō zhōu yǒu yáng zhū tǔ bīng, hé wǔ wàn rén, lìng yīng xiáng dū wén dá zhī yuán jí zhōu yú dé zhū jiāng sān dào rù, gù zǒng bīng guō chéng yì cóng zhēng. shí yī yuè, yú dé shǒu bài bái lù bīng, zhuī zhì mǎ huáng shān, xuán suǒ yǐ dēng, zéi kuì. chéng shì gōng mù guā yí, shè shā bái lù. zhuī zhì lì jì shān, xuě shēn shù chǐ, yú dé xiān dēng, fù dà bài zéi, huǐ qí cháo. chū, sā jiǎ yǔ jiǔ zhà lǜ wàn rén jù shān, bō zhōu bīng jī zǒu zhī. zhì shì, wén dá fù pò zhī dà tián bà, hé yú dé bīng zhuī zhú, suǒ xiàng jiē jié. yóu jī wàn ào niè jī sā jiǎ yú shǔ dùn, huò qí qī zǐ. guō chéng fù zhì sān bǎo shān dà zhàn, shēng qín sā jiǎ. ān xìng jù cháo shǒu, wén dá ào fēn dào rù, huò qí mǔ qī. ān xìng zhì jīn yú tú, yǐ huǎn zhuī zhě, suì dé tuō. yǐ, zhū jūn shēn rù, jìng huò zhī. tā yí luǒ wèi wēi jiàng zhě èr qiān yú rén, xī xiàn hái tǔ tián, yuàn xiū zhí gòng, bīng nǎi bà. fán zhǎn shǒu yī qiān liù bǎi jiǔ shí yú, fú huò qī bǎi sān shí yǒu qí, yǐ qí dì zhì píng shān xiàn. lùn gōng, yīng xiáng lǚ jiā dū du tóng zhī, yuán tài yì zhì bīng bù shàng shū.
邛部屬夷膩乃者,地近馬湖。其酋撒假與外兄安興、木瓜夷白祿、雷坡賊楊九乍等,數侵掠內地。巡撫曾省吾議討之。會有都蠻之役,不果。乃建六堡,益戍兵千二百人,而諸蠻鴟張如故。及建、越興師,又藏納叛人。元泰乃令都指揮李獻忠等分剿。賊詐降,誘執獻忠等三將,殺士卒數千人,勢益猖獗。應祥等師旋,元泰益征播州、酉陽諸土兵,合五萬人,令應祥督文達、之垣及周於德諸將三道入,故總兵郭成亦從征。十一月,於德首敗白祿兵,追至馬蝗山,懸索以登,賊潰。乘勢攻木瓜夷,射殺白祿。追至利濟山,雪深數尺,於德先登,復大敗賊,毀其巢。初,撒假與九乍率萬人據山,播州兵擊走之。至是,文達復破之大田壩,合於德兵追逐,所向皆捷。游擊萬鏊躡擊撒假於鼠囤,獲其妻子。郭成復至三寶山大戰,生擒撒假。安興據巢守,文達、鏊分道入,獲其母妻。安興擲金於途,以緩追者,遂得脫。已,諸軍深入,竟獲之。他夷倮畏威降者二千餘人,悉獻還土田,願修職貢,兵乃罷。凡斬首一千六百九十餘,俘獲七百三十有奇,以其地置屏山縣。論功,應祥屢加都督同知,元泰亦至兵部尚書。
dāng shì shí, shǔ zhōng jù kòu jǐn píng, yīng xiáng wēi míng shén zhe. yù shǐ fù pèi àn bù, jié yīng xiáng mào xiǎng. yīng xiáng huì yǐ qiān jīn, wèi suǒ zòu, bà zhí. bīng bù jǔ yīng xiáng qiān shū nán jīng yòu fǔ, gěi shì zhōng xuē sān cái chí bù kě.
當是時,蜀中劇寇盡平,應祥威名甚著。御史傅霈按部,詰應祥冒饟。應祥賄以千金,為所奏,罷職。兵部舉應祥僉書南京右府,給事中薛三才持不可。
èr shí bā nián dà zhēng bō zhōu. guì zhōu zǒng bīng guān tóng yuán zhèn dòu liú, zǒng dū lǐ huà lóng hé zhī, jiàn yīng xiáng dài. shí fēn bīng bā dào, guì zhōu fēn wū jiāng xìng lóng èr dào. zhào yuán zhèn chōng wèi shì guān, yóu wū jiāng rù, yīng xiáng yóu xìng lóng rù, zhū dào kè èr yuè wàng jìn bīng. yīng xiáng wèi shòu shì, fù jiāng chén yín děng yǐ lián kè shù dùn, jù zéi sì pái gāo dùn xià, bié qiǎn bīng cóng jiān dào zhí dǎo lóng shuǐ dùn. tā jiāng cài zhào jí yòu zì gān píng dǐ qìng gāng, guò sì pái. zéi shǒu xiè cháo fèng yíng qí dì, sì miàn qiào bì shēn qìng, qián èr guān. zéi cóng gāo gǔ zào, guān jūn shū sǐ zhàn, fú cháo fèng qī zǐ, chéng shì dǐ hé pàn. huì wū jiāng bài shū wén, liǎn bīng bù jìn zhě xún rì. jí yīng xiáng shòu rèn, yì qù zhū jiāng jí dù. yín děng nǎi qǔ tā dào dù hé, ér qián wèi fú qiáo yǐ jì shī. zhū jūn dù, zéi shī xiǎn, qǐ xiáng zhě xiāng jì, yīng xiáng xī shòu zhī. zéi suǒ shì zhǐ huáng tān yī guān, bì lì, zhòng sǐ shǒu. huì zéi tú shí shèng fèng děng lǜ wàn yú rén jiàng, gào yuē: qù huáng tān sān shí lǐ yǒu sān guān, rù bō mén hù yě, xiān xí pò zhī, zé huáng tān gū nán shǒu. yīng xiáng rán qí jì, lìng xié chén yín lǜ jīng zú sì qiān yè dǐ guān xià. shèng fèng yǐ shù shí qí yòu kāi mén, jiān qí shù zú. huáng tān zéi jù. yín dū zhū jiāng dù hé gōng guān qián, shèng fèng yóu fén lín àn dù xí guān hòu, zéi nǎi dà bài. yīng xiáng zhí dǐ hǎi lóng dùn, hé zhū dào bīng gòng miè yáng yīng lóng.
二十八年大征播州。貴州總兵官童元鎮逗遛,總督李化龍劾之,薦應祥代。時分兵八道,貴州分烏江、興隆二道。詔元鎮充為事官,由烏江入,應祥由興隆入,諸道克二月望進兵。應祥未受事,副將陳寅等已連克數囤,拒賊四牌高囤下,別遣兵從間道直搗龍水囤。他將蔡兆吉又自乾坪抵箐岡,過四牌。賊首謝朝俸營其地,四面峭壁深箐,前二關。賊從高鼓譟,官軍殊死戰,俘朝俸妻子,乘勢抵河畔。會烏江敗書聞,斂兵不進者旬日。及應祥受任,益趣諸將急渡。寅等乃取他道渡河,而潛為浮橋以濟師。諸軍渡,賊失險,乞降者相繼,應祥悉受之。賊所恃止黃灘一關,壁立,眾死守。會賊徒石勝俸等率萬餘人降,告曰:「去黃灘三十里有三關,入播門戶也,先襲破之,則黃灘孤難守。」應祥然其計,令偕陳寅率精卒四千夜抵關下。勝俸以數十騎誘開門,殲其戍卒。黃灘賊懼。寅督諸將渡河攻關前,勝俸由墳林暗渡襲關後,賊乃大敗。應祥直抵海龍囤,合諸道兵共滅楊應龍。
bō jì píng, hái zhèn tóng rén. míng nián, gǎi zhèn sì chuān. bō yí zéi wú hóng lú wén xiù děng è yǒu sī fǎ yán, ér zūn yì zhī xiàn xiāo míng shì shī zhòng xīn. hóng děng suì chēng yīng lóng yǒu zi, jù zhòng wèi luàn. yīng xiáng xié fù shǐ fù guāng zhái bǔ zhī, jǐn huò. yīng xiáng xún zú yú guān. yǐ píng bō gōng, zèng zuǒ dū du, shì yīn qiān hù.
播既平,還鎮銅仁。明年,改鎮四川。播遺賊吳洪、盧文秀等惡有司法嚴,而遵義知縣蕭鳴世失眾心。洪等遂稱應龍有子,聚眾為亂。應祥偕副使傅光宅捕之,盡獲。應祥尋卒於官。以平播功,贈左都督,世蔭千戶。
yīng xiáng wèi jiāng, móu yǒng jiān zī, suǒ zhì zòu jī. píng shǔ sān dà kòu, gōng zuì duō.
應祥為將,謀勇兼資,所至奏績。平蜀三大寇,功最多。
tóng yuán zhèn, guì lín yòu wèi rén. wàn lì zhōng wèi zhǐ huī, cóng tǎo píng lè zéi mò tiān lóng yǒu gōng, lǚ qiān yóu jī jiāng jūn. gāo jiāng yáo fǎn, cóng hū liáng péng pò píng zhī. lì yǒng níng xún wú cān jiāng, jìn fù zǒng bīng. zhuó shǔ dū du qiān shì, wèi guǎng xī zǒng bīng guān. wèi jǐ, gǎi guǎng dōng.
童元鎮,桂林右衛人。萬曆中為指揮,從討平樂賊莫天龍有功,屢遷游擊將軍。高江瑤反,從呼良朋破平之。歷永寧、潯、梧參將,進副總兵。擢署都督僉事,為廣西總兵官。未幾,改廣東。
èr shí sān nián, zǒng dū chén dà kē yǐ yuán zhèn shú mán shì, réng yí guǎng xī. cén xī xī běi wèi shàng xià qī shān, jiè cāng téng jiān, yǒu píng tián lí dòng bái bǎn jiǔ mì děng sān shí qī cháo. dōng nán wèi liù shí sān shān, yǒu kǒng liàng tuó tián sāng yuán gǔ lǎn yú xiū děng bǎi yú cháo, yǔ guǎng dōng luó páng jiē. shān xiǎn qìng shēn, huán shù bǎi lǐ wú rì sè, zéi shǒu pān jī shàn děng jù zhī, jiǔ wèi mín huàn. jí luó páng píng, jī shàn jù, qǐ xiáng. wèi shè cān jiāng yú dà dòng, bīng qiān yú shù zhī. qí hòu, jiāng lǐng duō póu kè, shì zú yòu pí ruò, zéi fù shēng xīn, shí chū piāo. huì suì jī, yuè dōng wáng mìng làng zéi shù bǎi rén qián rù qī shān, yòu zhū yáo wèi luàn. yuán zhèn xiān yǐ cān jiāng shù cén xī, dé zhū yáo xīn. zhì shì, jī shàn jí qí dǎng wéi yuè xián yuàn zhāo fǔ zì xiào, liù shí sān shān zhū yáo duō shòu yuē shù. yǒu é yán jiāng jiǎo běi kē yáo zhě, zhū yáo wèi dài jǐ, dà hèn, suì yǔ kǒng liàng shān zéi gōng yuè, shā zhī, huǒ dà dòng cān jiāng shǔ. dū fǔ chén dà kē dài yào shǔ yuán zhèn tǎo zhī. shí fù jiāng chén lín cān jiāng wú guǎng bà guān lǐ jū, dà kē qǐ lìng jiāng bīng, yǔ yuán zhèn bìng jìn. zéi fá dà mù sāi dào, huán bù gū qiān, yuán zhèn yáng dū jūn kāi dào, ér qián cóng xiǎo jìng shàng. kǒng liàng shān zéi píng gāo, nǔ shǐ yǔ xià. zhū jūn yòng huǒ qì gōng, dà pò zhī. fú guó qiān wǔ bǎi yǒu qí, yú zhāo fǔ fù yè. shí fǔ jiāng wéi fú zhòng děng yì jù xiǎn luàn, yuán zhèn yǔ cān zhèng lù zhǎng gēng móu, mù yáo wèi jiān, chéng yè huò qí qī zǐ, yòu chū jié, fú bīng qín zhī. yú dǎng xī píng. yuán zhèn yǐ gōng zēng zhì cì jīn.
二十三年,總督陳大科以元鎮熟蠻事,仍移廣西。岑溪西北為上、下七山,介蒼藤間,有平田、黎峒、白板、九密等三十七巢。東南為六十三山,有孔亮、陀田、桑園、古欖、魚修等百餘巢,與廣東羅旁接。山險箐深,環數百里無日色,賊首潘積善等據之,久為民患。及羅旁平,積善懼,乞降。為設參將於大峒,兵千餘戍之。其後,將領多掊克,士卒又疲弱,賊復生心,時出剽。會歲飢,粵東亡命浪賊數百人潛入七山,誘諸瑤為亂。元鎮先以參將戍岑溪,得諸瑤心。至是,積善及其黨韋月咸願招撫自效,六十三山諸瑤多受約束。有訛言將剿北科瑤者,諸瑤謂紿己,大恨,遂與孔亮山賊攻月,殺之,火大峒參將署。督撫陳大科、戴耀屬元鎮討之。時副將陳璘、參將吳廣罷官里居,大科起令將兵,與元鎮並進。賊伐大木塞道,環布箛簽,元鎮佯督軍開道,而潛從小徑上。孔亮山賊憑高,弩矢雨下。諸軍用火器攻,大破之。俘馘千五百有奇,余招撫復業。時府江韋扶仲等亦據險亂,元鎮與參政陸長庚謀,募瑤為間,乘夜獲其妻子,誘出劫,伏兵擒之。餘黨悉平。元鎮以功增秩賜金。
huì rì běn pò cháo xiān. tíng yì yóu zhè mǐn fàn hǎi dǎo qí cháo, qiān zhì zhī, nǎi gǎi yuán zhèn zhè jiāng. jì ér shì qǐn, yí zhèn guì zhōu.
會日本破朝鮮。廷議由浙、閩泛海搗其巢,牽制之,乃改元鎮浙江。既而事寢,移鎮貴州。
èr shí bā nián, lǐ huà lóng dà zhēng yáng yīng lóng, lìng yuán zhèn dū yǒng shùn zhèn xióng sì chéng zhū tǔ jūn, yóu wū jiāng jìn. yuán zhèn dàn yīng lóng, jiǔ zhù tóng rén bù jìn, lǚ qù nǎi xíng. shí liú tīng wú guǎng zhū jūn yǐ jìn, qún zéi yì fēn bīng shǒu, qí dǎng sūn shí tài yuē: bīng fēn zé lì báo. chéng guān jūn wèi jí, xiān pò qí ruò zhě, yú zì tuì yǐ. yīng lóng shàn zhī. wén yuán zhèn fā wū jiāng, yīng lóng xǐ yuē: cǐ yì yǔ ěr. móu zòng zhī dù jiāng, mì yǐ jì qǔ. jiān jūn àn chá shǐ yáng yín qiū yán wū jiāng qù bō bù yuǎn, yí qí zhū dào shēn rù, yǔ jù jìn, yuán zhèn bù cóng. yú shì yǒng shùn bīng xiān duó wū jiāng, zéi qiǎn qiān yú rén yán jiāng jiào mà yǐ yòu zhī. zhū jūn jì jì, fù duó lǎo jūn guān. qián shào cān jiāng xiè chóng jué chéng shì dū sì chéng jí shuǐ xī bīng zài bá hé dù guān. sān yuè wàng, zéi yǐ bù qí shù qiān xiān chōng shuǐ xī jūn, jūn zhōng qū xiàng chū zhàn, zéi duō shāng. é jià xiàng zhě bì, xiàng fǎn zǒu, zhì huǒ qì zhě yòu wù jī jǐ yíng, zhèn luàn. sì chéng bīng xiān zǒu, chóng jué yì zǒu, zhēng fú qiáo, qiáo duàn, shā nì sǐ zhě shù qiān rén.
二十八年,李化龍大征楊應龍,令元鎮督永順、鎮雄、泗城諸土軍,由烏江進。元鎮憚應龍,久駐銅仁不進,屢趣乃行。時劉綎、吳廣諸軍已進,群賊議分兵守,其黨孫時泰曰:「兵分則力薄。乘官軍未集,先破其弱者,余自退矣。」應龍善之。聞元鎮發烏江,應龍喜曰:「此易與耳。」謀縱之渡江,密以計取。監軍按察使楊寅秋言烏江去播不遠,宜俟諸道深入,與俱進,元鎮不從。於是永順兵先奪烏江,賊遣千餘人沿江叫罵以誘之。諸軍既濟,復奪老君關。前哨參將謝崇爵乘勢督泗城及水西兵再拔河渡關。三月望,賊以步騎數千先沖水西軍,軍中驅象出戰,賊多傷。俄駕象者斃,象反走,擲火器者又誤擊己營,陣亂。泗城兵先走,崇爵亦走,爭浮橋,橋斷,殺溺死者數千人。
hé dù jì bài, wū jiāng xiāng qù liù shí lǐ, yóu wèi zhī. míng rì, cān jiāng yáng xiǎn fā yǒng shùn bīng sān bǎi chū shào, dào yù zéi shù wàn, xián wèi shuǐ xī zhuāng. yǒng shùn bīng bù zhī yí, zéi yǎn shā sān bǎi rén, yì xí qí zhuāng, zhí qū wū jiāng. wū jiāng jūn xìn wèi shuǐ xī yǒng shùn jūn, bù shè bèi, suì wèi zéi suǒ pò, zhēng xiān dù jiāng. zéi xiān duàn fú qiáo, shì zú duō nì sǐ, xiǎn jí èr zi yǔ yān. yuán zhèn suǒ bù sān wàn rén, bù cún shén yī, jiāng xiào zhǐ chóng jué děng sān rén, jiāng shuǐ wèi bù liú.
河渡既敗,烏江相去六十里,猶未知。明日,參將楊顯發永順兵三百出哨,道遇賊數萬,咸為水西裝。永順兵不之疑,賊掩殺三百人,亦襲其裝,直趨烏江。烏江軍信為水西、永順軍,不設備,遂為賊所破,爭先渡江。賊先斷浮橋,士卒多溺死,顯及二子與焉。元鎮所部三萬人,不存什一,將校止崇爵等三人,江水為不流。
guì yáng wén jǐng, jū mín jǐn bì rù chéng, yuǎn jìn zhèn dòng. huà lóng yòng shàng fāng jiàn zhǎn chóng jué, yì zhēng bīng, xí zhèn xióng tǔ guān lǒng chéng yāo zéi guī lù. lǒng chéng zhě, jí ān yáo chén, shuǐ xī ān jiāng chén dì yě. jūn bù yǔ yuán zhèn hé, dú quán, dāng shì pō yí qí tōng zéi. yín qiū yǐ zhèn xióng qù bō zhǐ èr rì, lìng dǎo cháo lì xiào, chéng xǔ zhī. hé dù wèi bài shí, chéng yǐ qiǎn bù jiāng liú yuè wáng jiā yóu gōng bá kǔ zhú guān jí bàn bà lǐng. jì bài, èr jiāng yí xīn zhàn. zéi fú bīng dà shuǐ tián, bié yǐ wǔ qiān rén lái xí, bài hái. jiā yóu nǎi yáng shēng dǎo dà shuǐ tián, ér qián yǐ yī jūn bá dài fū guān, zhí dǐ mǎ kǎn, duàn zéi guī lù, yǔ jiāng chén hé, zéi suì dùn. huì dōu zhǐ huī xú chéng jiāng bīng zhì, hé sì chéng tǔ guān cén shào xūn bīng, zài kè hé dù guān. zéi jiāng zhāng shǒu qīn yuán wǔ shòu jù zhǎng qìng wàn zhàng lín, yǒng shùn bīng jī pò zhī, shēng qín shǒu qīn. gōng qīng tán dòng, fù qín wǔ shòu. huì cháo yì zé yuán zhèn bài zhuàng, lìng lǐ yīng xiáng bìng jiāng qí jūn, suì hé shuǐ xī zhèn xióng zhū bù, zhí dǐ hǎi lóng dùn, jìng miè zéi.
貴陽聞警,居民盡避入城,遠近震動。化龍用上方劍斬崇爵,益徵兵,檄鎮雄土官隴澄邀賊歸路。隴澄者,即安堯臣,水西安疆臣弟也。軍不與元鎮合,獨全,當事頗疑其通賊。寅秋以鎮雄去播止二日,令搗巢立效,澄許之。河渡未敗時,澄已遣部將劉岳、王嘉猷攻拔苦竹關及半壩嶺。暨敗,二將移新站。賊伏兵大水田,別以五千人來襲,敗還。嘉猷乃揚聲搗大水田,而潛以一軍拔大夫關,直抵馬坎,斷賊歸路,與疆臣合,賊遂遁。會都指揮徐成將兵至,合泗城土官岑紹勛兵,再克河渡關。賊將張守欽、袁五受據長箐、萬丈林,永順兵擊破之,生擒守欽。攻清潭洞,復擒五受。會朝議責元鎮敗狀,令李應祥並將其軍,遂合水西、鎮雄諸部,直抵海龍囤,竟滅賊。
bīng chū xìng, yuán zhèn zuò dòu liú, zhé wèi shì guān. jí shì, dǎi zhì jīng, xià lì, zuì dāng sǐ. fǎ sī yuán qián cén xī gōng, zhé shù yān zhàng. yù shè, guǎng xī xún fǔ dài yào wèi qǐng, bù yì bù xǔ, jìng zú yú shù suǒ.
兵初興,元鎮坐逗遛,謫為事官。及是,逮至京,下吏,罪當死。法司援前岑溪功,謫戍煙瘴。遇赦,廣西巡撫戴耀為請,部議不許,竟卒於戍所。
chén lín, zì cháo jué, guǎng dōng wēng yuán rén. jiā jìng mò, wèi zhǐ huī qiān shì. cóng tǎo yīng dé zéi yǒu gōng, jìn guǎng dōng shǒu bèi. yǔ píng dà dào lài yuán jué jí lǐng dōng cán kòu. wàn lì chū, tǎo píng gāo yào zéi dèng shèng lóng, yòu píng jiē yáng zéi jí shān zéi zhōng yuè quán, lǚ jìn shǔ dōu zhǐ huī qiān shì, qiān shū guǎng dōng dū sī.
陳璘,字朝爵,廣東翁源人。嘉靖末,為指揮僉事。從討英德賊有功,進廣東守備。與平大盜賴元爵及嶺東殘寇。萬曆初,討平高要賊鄧勝龍,又平揭陽賊及山賊鍾月泉,屢進署都指揮僉事,僉書廣東都司。
guān jūn gōng zhū liáng bǎo, fù jiāng lǐ chéng lì zhàn bài. zǒng dū yīn zhèng mào qǐng jiǎ lín cān jiāng, zì jiāng yī jūn. zéi píng, shòu zhào qìng yóu jī jiāng jūn, xǐ gāo zhōu cān jiāng. zǒng dū líng yún yì jiāng dà zhēng luó páng, xiān xià lìng diāo jiǎo. lín suǒ pò fán jiǔ shí cháo. yǐ, fēn shí dào dà zhēng. lín cóng xìn yí rù, huì zhū jūn, fù miè zhī, yǐ qí dì zhì luó dìng zhōu jí dōng ān xī níng èr xiàn. jí qiān lín fù zǒng bīng, shǔ dōng ān cān jiāng shì. wèi jǐ, yú niè shā lì mín, zé lín dài zuì bàn zéi. lín huì tā jiāng zhū wén dá gōng pò shí niú qīng shuǐ zhū cháo, zhǎn bǔ sān bǎi liù shí yú rén, shòu fèng rú gù.
官軍攻諸良寶,副將李成立戰敗。總督殷正茂請假璘參將,自將一軍。賊平,授肇慶游擊將軍,徙高州參將。總督凌雲翼將大征羅旁,先下令雕剿。璘所破凡九十巢。已,分十道大征。璘從信宜入,會諸軍,覆滅之,以其地置羅定州及東安、西寧二縣。即遷璘副總兵,署東安參將事。未幾,餘孽殺吏民,責璘戴罪辦賊。璘會他將朱文達攻破石牛、青水諸巢,斬捕三百六十餘人,授俸如故。
shí dōng ān chū dìng, lín dà xìng tǔ mù, yíng sì miào, yì bù zú, qiě lēi qí chū zī. zú xián nù, yīn shì chàng luàn, lüè zhōu xiàn, wèi xún àn yù shǐ luó yīng hè suǒ hé, zhào duó lín guān. jì ér huò zéi, nǎi chú zuì, gǎi láng shān fù zǒng bīng.
時東安初定,璘大興土木,營寺廟,役部卒,且勒其出貲。卒咸怒,因事倡亂,掠州縣,為巡按御史羅應鶴所劾,詔奪璘官。既而獲賊,乃除罪,改狼山副總兵。
lín yǒu móu lüè, shàn jiāng bīng, rán suǒ zhì tān dú, fù bèi hé chǐ guān. fèi jiǔ zhī, cháo shì duō xī qí cái, bù gǎn jiàn. èr shí nián, cháo xiān yòng bīng, yǐ lín shú wō qíng, mìng tiān zhù shén jī qī yíng cān jiāng, zhì zé gǎi shén shū yòu fù jiāng. wú hé, zhuó shǔ dū du qiān shì, chōng fù zǒng bīng guān, xié shǒu jì zhèn. míng nián zhēng yuè zhào yǐ běn guān tǒng jì liáo bǎo dìng shān dōng jūn, yù wō fáng hǎi. huì yǒu fēng gòng zhī yì, zàn xiū bīng, gǎi lín xié shǒu zhāng cháo. zuò huì shí xīng, wèi suǒ zòu, fù bà guī.
璘有謀略,善將兵,然所至貪黷,復被劾褫官。廢久之,朝士多惜其才,不敢薦。二十年,朝鮮用兵,以璘熟倭情,命添注神機七營參將,至則改神樞右副將。無何,擢署都督僉事,充副總兵官,協守薊鎮。明年正月詔以本官統薊、遼、保定、山東軍,御倭防海。會有封貢之議,暫休兵,改璘協守漳、潮。坐賄石星,為所奏,復罷歸。
èr shí wǔ nián, fēng shì bài, qǐ lín gù guān, tǒng guǎng dōng bīng wǔ qiān yuán cháo xiān. míng nián èr yuè, zhuó yù wō zǒng bīng guān, yǔ má guì liú tīng bìng jiāng. bù zú cì shān hǎi guān gǔ zào, lín bèi zé. xún lìng tí dū shuǐ jūn, yǔ guì tīng jí dǒng yī yuán fēn dào jìn, fù jiāng chén cán dèng zi lóng, yóu jī mǎ wén huàn jì jīn zhāng liáng xiāng děng jiē shǔ yān, bīng wàn sān qiān yú rén, zhàn jiàn shù bǎi, fēn bù zhōng qīng quán luó qìng shàng zhū hǎi kǒu. chū, zéi fàn hǎi chū méi, guān jūn fá zhōu, gù dé zhì. jí jiàn lín zhōu shī, jù bù gǎn wǎng lái hǎi zhōng. huì píng xiù jí sǐ, zéi jiāng dùn, lín jí qiǎn zi lóng xié cháo xiān jiāng lǐ shùn chén yāo zhī. zi lóng zhàn méi, cán jīn děng jūn zhì, yāo jī zhī, wō wú dòu zhì, guān jūn fén qí zhōu. zéi dà bài, tuō dēng àn zhě yòu wèi lù bīng suǒ jiān, fén nì sǐ zhě wàn jì. shí tīng fāng gōng xíng zhǎng, qū rù shùn tiān dài chéng. lín yǐ zhōu shī jiā jī, fù fén qí zhōu bǎi yú. shí màn zi xī yuán xíng zhǎng, lín yāo zhī bàn yáng, jī shā zhī, jiān qí tú sān bǎi yú. zéi tuì bǎo jǐn shān, guān jūn tiāo zhī bù chū. yǐ, dù nì yǐ shān. yá shēn dào xiǎn, jiāng shì bù gǎn jìn. lín yè qián rù, wéi qí yán dòng. bǐ míng, pào fā, wō dà jīng, bēn hòu shān, píng gāo yǐ jù. jiāng shì shū sǐ gōng, zéi dùn zǒu. lín fēn dào zhuī jī, zéi wú tuō zhě. lùn gōng, lín wèi shǒu, tīng cì zhī, guì yòu cì zhī. jìn lín dū du tóng zhī, shì yīn zhǐ huī qiān shì.
二十五年,封事敗,起璘故官,統廣東兵五千援朝鮮。明年二月,擢御倭總兵官,與麻貴、劉綎並將。部卒次山海關鼓譟,璘被責。尋令提督水軍,與貴、綎及董一元分道進,副將陳蠶、鄧子龍,游擊馬文煥、季金、張良相等皆屬焉,兵萬三千餘人,戰艦數百,分布忠清、全羅、慶尚諸海口。初,賊泛海出沒,官軍乏舟,故得志。及見璘舟師,懼不敢往來海中。會平秀吉死,賊將遁,璘急遣子龍偕朝鮮將李舜臣邀之。子龍戰沒,蠶、金等軍至,邀擊之,倭無鬥志,官軍焚其舟。賊大敗,脫登岸者又為陸兵所殲,焚溺死者萬計。時綎方攻行長,驅入順天大城。璘以舟師夾擊,復焚其舟百餘。石曼子西援行長,璘邀之半洋,擊殺之,殲其徒三百餘。賊退保錦山,官軍挑之不出。已,渡匿乙山。崖深道險,將士不敢進。璘夜潛入,圍其岩洞。比明,炮發,倭大驚,奔後山,憑高以拒。將士殊死攻,賊遁走。璘分道追擊,賊無脫者。論功,璘為首,綎次之,貴又次之。進璘都督同知,世蔭指揮僉事。
shī fǔ xuán, huì yǒu zhēng bō zhī yì. mìng lín wèi hú guǎng zǒng bīng guān, yóu piān qiáo jìn, fù jiāng chén liáng pín yóu lóng quán, shòu lín jié zhì. èr shí bā nián èr yuè, jūn cì bái ní, yáng yīng lóng zi cháo dòng lǜ zhòng èr wàn dù wū jiāng yíng zhàn. lín qián yù zhī, ér fēn liǎng yì niè qí hòu. zéi shǎo cuò, zhuī bēn zhì lóng xī shān, zéi hé sì pái zéi gòng jù. sì pái zài jiāng wài, yǔ jiāng nèi qī pái jiē wǔ sī yí zhǒng jiǔ gǔ è miáo, sù zhù zéi. lín guǎng zhāo fǔ, nǎi jìn jūn lóng xī. zhēn zhī zéi yǒu fú, lìng yóu jī chén cè yòng huǒ qì jī zhī, zéi jù xiǎn, shǐ shí yǔ xià. lín xiān dēng, zhǎn xiǎo xiào tuì zhě yǐ xùn, bǎ zǒng wú yīng lóng děng xiàn zhèn, zéi dà kuì, tuì sì pái bǎo ér dùn. lín èr bì jiāng bī zhī, zhōng fú. lín mù sǐ shì cóng yīng lóng děng fèn jī, zéi fù kuì, bēn jù dùn diān, yè yóu shān hòu dùn. lí míng zhuī jí yú yuán jiā dù, fù bài zhī. sì pái zhī zéi suì jǐn.
師甫旋,會有徵播之役。命璘為湖廣總兵官,由偏橋進,副將陳良玭由龍泉,受璘節制。二十八年二月,軍次白泥,楊應龍子朝棟率眾二萬渡烏江迎戰。璘前御之,而分兩翼躡其後。賊少挫,追奔至龍溪山,賊合四牌賊共拒。四牌在江外,與江內七牌皆五司遺種、九股惡苗,素助賊。璘廣招撫,乃進軍龍溪。偵知賊有伏,令游擊陳策用火器擊之,賊據險,矢石雨下。璘先登,斬小校退者以徇,把總吳應龍等陷陣,賊大潰,退四牌保兒囤。璘二裨將逼之,中伏。璘募死士從應龍等奮擊,賊復潰,奔據囤巔,夜由山後遁。黎明追及於袁家渡,復敗之。四牌之賊遂盡。
sān yuè wàng, zhū jūn wèi fú qiáo dù jiāng. zhī zéi jiāng zhāng yòu xiè cháo fèng shí shèng fèng děng yíng qī pái yě zhū shān, lín jí yè fā dǐ kǔ liàn píng. qián fēng yǔ zhàn, hòu jūn zhì, jiā jī zhī, zéi bài táo shēn qìng, guān jūn suì rù kǔ cài guān. huì tóng yuán zhèn wū jiāng shī bài, lín jù, qǐng tuì shī, zǒng dū lǐ huà lóng bù kě. lín nǎi jìn yíng nán mù qiáo, cì méi tán. zéi xī jù qīng shé zhǎng kǎn mǎ nǎo bǎo zǐ sì dùn, dì jiē jué xiǎn, ér qīng shé yóu shén. lín yì, tóng rì gōng zé bīng lì ruò, zhǐ gōng yī dùn, zé sān dùn bì xiāng zhù, nǎi xiān gōng sān dùn, cì jí qīng shé. liáng pín shī yì lái huì, lìng fú dùn hòu, bié yǐ yī jūn shǒu bǎn jiǎo guān, fáng zéi yì. lín dū zhū jiāng lì gōng sān rì, zéi sǐ shāng wú suàn, sān dùn suì xià. qīng shé sì miàn dǒu jué, lín wéi qí sān miàn, gòu sǐ shì cóng mǎ nǎo hòu fù gé zhì shān bèi jǔ pào, zéi huáng hài, zhū jūn jìn gōng, fén qí máo wū. zéi tuì rù dùn nèi, mù shí jiāo xià. jiāng shì mào sǐ shàng, huǐ dà shān èr chóng, qián hòu jī zhī, zéi dà bài, zhǎn shǒu yī qiān jiǔ bǎi yǒu qí, qī pái zhī zéi yì jǐn.
三月望,諸軍為浮橋渡江。知賊將張佑、謝朝俸、石勝俸等營七牌野豬山,璘即夜發抵苦練坪。前鋒與戰,後軍至,夾擊之,賊敗逃深箐,官軍遂入苦菜關。會童元鎮烏江師敗,璘懼,請退師,總督李化龍不可。璘乃進營楠木橋,次湄潭。賊悉聚青蛇、長坎、瑪瑙、保子四囤,地皆絕險,而青蛇尤甚。璘議,同日攻則兵力弱,止攻一囤,則三囤必相助,乃先攻三囤,次及青蛇。良玭師亦來會,令伏囤後,別以一軍守板角關,防賊逸。璘督諸將力攻三日,賊死傷無算,三囤遂下。青蛇四面陡絕,璘圍其三面,購死士從瑪瑙後附葛至山背舉炮,賊惶駭,諸軍進攻,焚其茅屋。賊退入囤內,木石交下。將士冒死上,毀大柵二重,前後擊之,賊大敗,斬首一千九百有奇,七牌之賊亦盡。
nǎi fēn bīng liù dào, gōng kè dà xiǎo sān dù guān, chéng shèng dǐ hǎi lóng dùn xià. zhū jiāng jù gōng dùn qián, dú shuǐ xī ān jiāng chén gōng qí hòu, xiāng chí sì shí yú rì. qí xià shòu zéi zhòng huì, duō yǔ tōng, qiě qián yǐ huǒ yào yí zéi, gù zéi bù bèi. qí hòu lín zhī zhī, yǔ jiān jūn zhě móu, lìng jiāng chén tuì yī shè, lín yí qí chù, zhì tiě pái bǎi yú, jù dùn zhàng xǔ, zéi qiáng nǔ wú suǒ shī, yòu wèi gū bǎn yú shān qián, zéi měi yè chū jié, wèi dīng shāng, bù gǎn fù chū. yīng lóng shì qióng, xiāng jù kū. huà lóng chū yǒu lìng, zhū jiāng fēn rì gōng. liù yuè liù rì, lín yǔ wú guǎng dāng jìn bīng. lín yè sì gēng xián méi shàng, zéi hān shuì, zhǎn qí shǒu guān zhě, shù bái zhì, míng pào, zéi dà jīng kuì sàn, yīng lóng zì fén. guǎng jūn yì zhì, zéi jǐn píng.
乃分兵六道,攻克大小三渡關,乘勝抵海龍囤下。諸將俱攻囤前,獨水西安疆臣攻其後,相持四十餘日。其下受賊重賄,多與通,且潛以火藥遺賊,故賊不備。其後璘知之,與監軍者謀,令疆臣退一舍,璘移其處,置鐵牌百餘,距囤丈許,賊強弩無所施,又為箛板於柵前,賊每夜出劫,為釘傷,不敢復出。應龍勢窮,相聚哭。化龍初有令,諸將分日攻。六月六日,璘與吳廣當進兵。璘夜四更銜枚上,賊鼾睡,斬其守關者,樹白幟,鳴炮,賊大驚潰散,應龍自焚。廣軍亦至,賊盡平。
suì yí shī tǎo pí lín. pí lín zài hú guì jiāo, yǔ jiǔ gǔ miáo xiāng jiē. yǒu wú guó zuǒ zhě, hóng zhōu sī tè dòng zhài miáo yě, jié xiá wú lài, qí cóng fù dà róng yǐ pàn zhū, guó zuǒ shōu qí qiè. lí píng fǔ chí zhī jí, suì fǎn, zì chēng tiān huáng shàng jiāng, qí dǎng shí zuǎn tài chēng tài bǎo, hé gōng shàng huáng bǎo, yòu bài cān jiāng huáng chōng xiāo, zhuī zhì yǒng cóng xiàn, shā shǒu bèi zhāng shì zhōng, zhì ér dàn zhī, lüè tún pù qī shí yú, fén wǔ kāi nán chéng, xiàn yǒng cóng, wéi zhōng cháo suǒ. shí fāng zhēng bō zhōu, wèi xiá tǎo. jì píng bō, piān yuán xún fǔ jiāng duó mìng lín yǔ liáng pín hé bīng tǎo zhī, liáng pín shī lì. míng nián, duó yí zhù jìng zhōu, mìng lín lǜ fù jiāng lǐ yù wén děng qī dào jìn, lín qín miáo qiú yín gòng děng. yóu jī sòng dà bīn gōng pò tè dòng, fén zhī. guó zuǒ táo tiān pǔ sì shí bā zhài, fù rù gǔ zhōu máo dòng, zhuī huò zhī. shí zuǎn tài táo guǎng xī shàng yán shān, zhǐ huī xú shí dá yòu fù zhī. zéi dǎng yáng yǒng lù lǜ zhòng wàn yú tún bái chōng. yóu jī shěn hóng yóu děng jiā gōng, shēng qín yǒng lù. zhū miáo xī píng.
遂移師討皮林。皮林在湖、貴交,與九股苗相接。有吳國佐者,洪州司特峒寨苗也,桀黠無賴,其從父大榮以叛誅,國佐收其妾。黎平府持之急,遂反,自稱「天皇上將」,其黨石纂太稱「太保」,合攻上黃堡,誘敗參將黃沖霄,追至永從縣,殺守備張世忠,炙而啖之,掠屯堡七十餘,焚五開南城,陷永從,圍中潮所。時方征播州,未暇討。既平播,偏沅巡撫江鐸命璘與良玭合兵討之,良玭失利。明年,鐸移駐靖州,命璘率副將李遇文等七道進,璘擒苗酋銀貢等。游擊宋大斌攻破特峒,焚之。國佐逃天浦四十八寨,復入古州毛洞,追獲之。石纂太逃廣西上岩山,指揮徐時達誘縛之。賊黨楊永祿率眾萬餘屯白沖。游擊沈弘猷等夾攻,生擒永祿。諸苗悉平。
zhēng bō shí, lín tóu huì lǐ huà lóng jiā. huì liú tīng shǐ wèi huà lóng fù suǒ huī, lín shǐ zǒu. huà lóng shū yú cháo, tīng huò zuì, lín dú miǎn. hòu bīng bù shàng shū tián lè tuī lín zhèn guì zhōu, gěi shì zhōng hóng zhān zǔ suì hé lín yíng qiú. dì yǐ lín dōng xī jī zhàn gōng, zú rú lè yì. guì dōng xī èr lù miáo: yuē zhòng jiā miáo, pán jù guì lóng píng xīn jiān, wèi zhū miáo jù kuí zài shuǐ xiàn shān jiè tóng rén sī shí zhě yuē shān miáo, hóng miáo zhī yǔ yì yě. zì píng bō hòu, guì zhōu wù lì dà qū, miáo yì shēng xīn, piāo lüè wú xū rì. sān shí sān nián dōng, xún fǔ guō zi zhāng qǐng yú cháo. míng nián sì yuè, lìng lín jūn wàn rén gōng shuǐ xiàn, yóu jī liú yuè dū xuān wèi ān jiāng chén bīng wàn rén gōng xī lù, bìng kè zhī. nǎi lìng lín yí xīn tiān, dú gōng dōng lù, fù kè zhī. shēng huò qiú shí èr rén, zhǎn shǒu sān qiān yú jí, zhāo xiáng zhě wàn sān qiān yú rén, bù nèi suì jìng. gǎi zhèn guǎng dōng, zú guān. xiān xù píng bō gōng, jiā zuǒ dū du, shì yīn zhǐ huī shǐ. jì zú, yǐ píng miáo gōng, zèng tài zǐ tài bǎo, zài yīn bǎi hù.
征播時,璘投賄李化龍家。會劉綎使為化龍父所麾,璘使走。化龍疏於朝,綎獲罪,璘獨免。後兵部尚書田樂推璘鎮貴州,給事中洪瞻祖遂劾璘營求。帝以璘東西積戰功,卒如樂議。貴東西二路苗:曰仲家苗,盤踞貴龍、平新間,為諸苗巨魁;在水硍山介銅仁、思石者曰山苗,紅苗之羽翼也。自平播後,貴州物力大屈,苗益生心,剽掠無虛日。三十三年冬,巡撫郭子章請於朝。明年四月,令璘軍萬人攻水硍,游擊劉岳督宣慰安疆臣兵萬人攻西路,並克之。乃令璘移新添,獨攻東路,復克之。生獲酋十二人,斬首三千餘級,招降者萬三千餘人,部內遂靖。改鎮廣東,卒官。先敘平播功,加左都督,世蔭指揮使。既卒,以平苗功,贈太子太保,再蔭百戶。
wú guǎng, guǎng dōng rén. yǐ wǔ shēng cóng jūn, lèi zhe zhàn gōng, lì fú jiàn nán lù cān jiāng, zuò shì bà guī. huì cén xī yáo fǎn, zǒng dū chén dà kē xí guǎng cóng zǒng bīng tóng yuán zhèn tǎo zhī. jiāng shì shǎo què, guǎng shǒu zhǎn yī zú yǐ xùn, suì dà pò zhī. lùn gōng, fù gù guān.
吳廣,廣東人。以武生從軍,累著戰功,歷福建南路參將,坐事罷歸。會岑溪瑤反,總督陳大科檄廣從總兵童元鎮討之。將士少卻,廣手斬一卒以徇,遂大破之。論功,復故官。
wàn lì èr shí wǔ nián, yǐ fù zǒng bīng cóng liú tīng yù wō cháo xiān, lǐng shuǐ jūn yǔ chén lín xiāng jī jiǎo, fú zhǎn shén zhòng. fǔ bān shī, dà zhēng bō zhōu, zhuó guǎng zǒng bīng guān, yǐ yī jūn chū hé jiāng. fù jiāng cáo xī bīn yǐ yī jūn chū yǒng níng, shòu guǎng jié zhì. guǎng tún èr láng bà, dà xíng zhāo lái. zéi xiāo jiāng guō tōng xù yíng zhàn, jiāng shì xí zǒu zhī. táo hóng ān cūn luó cūn sān zhài tǔ guān gè chū jiàng, tā bù lái guī zhě shù wàn, guǎng zé qí zhuàng zhě cóng jūn. tōng xù è chuān yá dùn, guǎng dū tǔ hàn jūn jī pò zhī. liú tīng mǎ kǒng yīng yǐ rù bō, guǎng yóu dùn èr láng, zǒng dū lǐ huà lóng qù zhī. nǎi yì fēn sì shào jìn gōng yá mén, bié qiǎn yǒng níng nǚ tǔ guān shē shì xù děng dū yí bīng èr qiān, è sāng mù yā zhū yào hài, yǐ fáng xiǎng dào. zhū jiāng lián pò shù dùn, jìn yíng mǔ zhū táng. yáng yīng lóng jù, lìng tōng xù jǐn fā guān wài bīng jù dí. guǎng fú pào shǒu wǔ bǎi yú mó qiǎng yā wài nán gāng xià, ér qiǎn bì jiāng zhào yīng kē tiāo zhàn. yā jiā liǎng shān zhōng, shén ài, tōng xù héng shuò chōng yīng kē, yīng kē yáng běi. tōng xù zhuī chū yā, yù fú, jí xuán mǎ, zhōng pào zhuì, fāng yuè shàng tā mǎ, fú bīng zǎn cì zhī yì, yú zéi dà bēn. guān jūn zhú běi, zéi jǐn jiàng, suì báo yá mén. jìng xiǎo zhǐ róng yī qí, zéi zhòng wàn yú chū guān jù zhàn. xī bīn xuán shǎng qiān jīn, shì pān yá jìng jìn, zhuī zhì dì sì guān, guān shàng nán fù jǐn kū. zéi dǎng zì shā qí kuí luó jìn ēn, lǜ wàn yú rén chū jiàng. qí dì yī guān yóu jù bù xià, guǎng chéng yè jí jìn, duó qí guān, guān nèi mín zhēng xiàn niú jiǔ. liú tīng mǎ kǒng yīng yǐ rù guān, lǐ yīng xiáng chén lín yóu zài guān wài. guǎng hé xī bīn jūn lián zhàn hóng wǎn shuǐ tǔ yá fēn shuǐ guān jiē jié, suì jìn yíng shuǐ niú táng, yīng lóng dà jù. zhī guǎng jūn gū shēn rù, móu yù xí zhī, nǎi qiǎn rén zhà jiàng. guǎng cè qí zhà, jiān bì yǐ dài, yīng lóng yōng zhòng sān wàn zhí chōng dà yíng, zhū jiāng shū sǐ zhàn. huì tā jiāng lái yuán, zéi nǎi tuì. guǎng suì yǔ zhū dào jūn bī hǎi lóng dùn. zéi zhà lìng fù rén qǐ xiáng, kū dùn shàng, yòu zhà bào yīng lóng yǎng yào sǐ, guǎng xìn zhī. yǐ, zhī qí zhà, jí shāo dì èr guān, duó sān shān, jué zéi qiáo jí, zéi yì jiǒng. xuán yǔ chén lín cóng dùn hòu dēng, yīng lóng jí zì fén sǐ. huò qí zi cháo dòng, chū yīng lóng shī liè yàn zhōng. guǎng zhòng dú shǐ, shī shēng, jué ér fù sū, suì yǐ běn guān zhèn sì chuān. yú nián zú.
萬曆二十五年,以副總兵從劉綎御倭朝鮮,領水軍與陳璘相犄角,俘斬甚眾。甫班師,大征播州,擢廣總兵官,以一軍出合江。副將曹希彬以一軍出永寧,受廣節制。廣屯二郎壩,大行招徠。賊驍將郭通緒迎戰,將士襲走之。陶洪、安村、羅村三砦土官各出降,他部來歸者數萬,廣擇其壯者從軍。通緒扼穿崖囤,廣督土漢軍擊破之。劉綎、馬孔英已入播,廣猶頓二郎,總督李化龍趣之。乃議分四哨進攻崖門,別遣永寧女土官奢世續等督夷兵二千,扼桑木埡諸要害,以防饟道。諸將連破數囤,進營母豬塘。楊應龍懼,令通緒盡發關外兵拒敵。廣伏炮手五百於磨搶埡外南岡下,而遣裨將趙應科挑戰。埡夾兩山中,甚隘,通緒橫槊沖應科,應科佯北。通緒追出埡,遇伏,急旋馬,中炮墜,方躍上他馬,伏兵攢刺之殪,余賊大奔。官軍逐北,賊盡降,遂薄崖門。徑小止容一騎,賊眾萬餘出關拒戰。希彬懸賞千金,士攀崖競進,追至第四關,關上男婦盡哭。賊黨自殺其魁羅進恩,率萬餘人出降。其第一關猶拒不下,廣乘夜疾進,奪其關,關內民爭獻牛酒。劉綎、馬孔英已入關,李應祥、陳璘猶在關外。廣合希彬軍連戰紅碗、水土崖、分水關皆捷,遂進營水牛塘,應龍大懼。知廣軍孤深入,謀欲襲之,乃遣人詐降。廣測其詐,堅壁以待,應龍擁眾三萬直衝大營,諸將殊死戰。會他將來援,賊乃退。廣遂與諸道軍逼海龍囤。賊詐令婦人乞降,哭囤上,又詐報應龍仰藥死,廣信之。已,知其詐,急燒第二關,奪三山,絕賊樵汲,賊益窘。旋與陳璘從囤後登,應龍急自焚死。獲其子朝棟,出應龍屍烈焰中。廣中毒矢,失聲,絕而復甦,遂以本官鎮四川。逾年卒。
chū, guǎng zhī dùn èr láng yě, yǒu yán qí shòu huì yǎng kòu zhě, zhào zhé chōng wèi shì guān. hòu lùn gōng zèng dū du tóng zhī, shì yīn qiān hù.
初,廣之頓二郎也,有言其受賄養寇者,詔謫充為事官。後論功贈都督同知,世蔭千戶。
dèng zi lóng, fēng chéng rén. mào kuí wú, xiāo jié jué lún. jiā jìng zhōng, jiāng xī zéi qǐ, lüè zhāng shù zhèn. zi lóng yīng yǒu sī mù, pò píng zhī. lèi gōng shòu guǎng dōng bǎ zǒng.
鄧子龍,豐城人。貌魁梧,驍捷絕倫。嘉靖中,江西賊起,掠樟樹鎮。子龍應有司募,破平之。累功授廣東把總。
wàn lì chū, cóng dà shuài zhāng yuán xūn tǎo píng jù dào lài yuán jué. yǐ, cóng píng chén jīn yīng luó shào qīng. zéi kuí huáng gāo huī yì, zi lóng rù shān shēng huò zhī. qiān tóng gǔ shí shǒu bèi. xún zhuó shǔ dōu zhǐ huī qiān shì, zhǎng zhè jiāng dū sī. bèi lùn dāng duó zhí, dì yǐ zi lóng fàn qīng, huì má yáng miáo jīn dào lǚ děng zuò luàn, zhuó cān jiāng tǎo zhī. dà pò zéi, jiě sàn qí dǎng. wǔ kāi wèi zú hú ruò lú děng huǒ jiān sī xíng shǔ, tà zhú shǒu bèi jí lí píng shǒu. jìng zhōu tóng gǔ lóng lǐ zhū miáo xián xiǎng yīng wèi luàn. zi lóng huǒ qí dōng mén yǐ zhì zéi, ér qián bīng rù běi mén, zéi suì miè.
萬曆初,從大帥張元勛討平巨盜賴元爵。已,從平陳金鶯、羅紹清。賊魁黃高暉逸,子龍入山生獲之。遷銅鼓石守備。尋擢署都指揮僉事,掌浙江都司。被論當奪職,帝以子龍犯輕,會麻陽苗金道侶等作亂,擢參將討之。大破賊,解散其黨。五開衛卒胡若盧等火監司行署,撻逐守備及黎平守。靖州、銅鼓、龍里諸苗咸響應為亂。子龍火其東門以致賊,而潛兵入北門,賊遂滅。
shí yī nián rùn èr yuè, miǎn diān fàn yún nán. zhào yí zi lóng yǒng chāng. mù bāng bù gěng mǎ jiān rén hǎn qián yǔ yuè fèng tóng wèi nì, shuō miǎn qiú mǎng yīng lǐ nèi qīn, qián cóng lüè qiān yá nán diàn. yǐ, yǐn dù zhā lǐ jiāng, zhí fàn yáo guān, wān diān tǔ zhī zhōu jǐng zōng zhēn jí dì zōng cái zhù zhī. zi lóng jí zhàn pān zhī shù xià, zhèn zhǎn zōng zhēn qián, shēng huò zōng cái. qián zi zhāo hǎn zhāo sè bēn sān jiān shān, lìng shū hǎn lǎo lǜ pú rén yào nǔ shǒu wǔ bǎi zǔ yào hài, zi lóng ěr pú rén yǐ jīn, jǐn zhī zéi jiān dào. nǎi mìng bì jiāng dèng yǒng děng tí běi shèng làng qú zhū fān bīng, zhí dǎo zéi cháo, ér yù fú bīng shān hòu jiā jī. yè bàn shàng, shēng qín zhāo hǎn zhāo sè hǎn lǎo jí qí dǎng bǎi sān shí yú rén, zhǎn shǒu wǔ bǎi yú jí, jiān shān cháo kōng, nǎi fǔ liú yí shù qiān rén. huì liú tīng yì fú yuè fèng yǐ xiàn. dì yuè, jìn zi lóng fù zǒng bīng, yǔ shì yīn. wú hé, miǎn rén fù kòu měng mì, bǎ zǒng gāo guó chūn dà pò zhī. zi lóng yǐ jī jiǎo gōng, yì yōu xù. zì shì, mán rén xiān fù miǎn zhě, duō lái fù.
十一年閏二月,緬甸犯雲南。詔移子龍永昌。木邦部耿馬奸人罕虔與岳鳳同為逆,說緬酋莽應里內侵,虔從掠千崖、南甸。已,引渡查理江,直犯姚關,灣甸土知州景宗真及弟宗材助之。子龍急戰攀枝樹下,陣斬宗真、虔,生獲宗材。虔子招罕、招色奔三尖山,令叔罕老率蒲人藥弩手五百阻要害,子龍餌蒲人以金,盡知賊間道。乃命裨將鄧勇等提北勝、蒗渠諸番兵,直搗賊巢,而預伏兵山後夾擊。夜半上,生擒招罕、招色、罕老及其黨百三十餘人,斬首五百餘級,尖山巢空,乃撫流移數千人。會劉綎亦俘岳鳳以獻。帝悅,進子龍副總兵,予世蔭。無何,緬人復寇猛密,把總高國春大破之。子龍以犄角功,亦優敘。自是,蠻人先附緬者,多來附。
yǒng chāng téng chōng sù hào lè tǔ, zì yuè hǎn chāng luàn, shǐ yì mù bīng, suǒ mù duō wáng mìng, nǎi lì téng chōng yáo ān liǎng yíng. liú tīng jiāng téng jūn, zi lóng jiāng yáo jūn, bù xiāng néng, liǎng jūn dòu. dì yǐ liǎng jiāng jiē yǒu gōng, zhì bù wèn. jì ér tīng bà, liú tiān fèng dài tiān fèng dǎi, suì yǐ zi lóng jiān tǒng zhī. zi lóng yì téng bīng, měi gōng zuò, zhé nüè yòng zhī, ér yòu yáo bīng. jí yòng shī lǒng chuān, zi lóng gù wèi dī áng, chuí niú xiǎng shì, yáo bīng bèi téng bīng, téng bīng dà bù kān, yù sàn qù. fù shǐ jiāng xīn lìng tā jiāng xiá zhī, nǎi dìng. ér yáo bīng jiǔ jiāo, yīn suǒ xiǎng zuò luàn, yóu yǒng chāng dà lǐ dǐ huì chéng, suǒ guò piāo lüè. zhū bīng jiā jī zhī, zhǎn bā shí sì jí, fú sì bǎi yú rén, luàn shǐ jìng. zi lóng zuò chǐ guān xià lì.
永昌、騰衝夙號樂土,自岳、罕猖亂,始議募兵,所募多亡命,乃立騰衝、姚安兩營。劉綎將騰軍,子龍將姚軍,不相能,兩軍斗。帝以兩將皆有功,置不問。既而綎罷,劉天俸代;天俸逮,遂以子龍兼統之。子龍抑騰兵,每工作,輒虐用之,而右姚兵。及用師隴川,子龍故為低昂,椎牛饗士,姚兵倍騰兵,騰兵大不堪,欲散去。副使姜忻令他將轄之,乃定。而姚兵久驕,因索餉作亂,由永昌、大理抵會城,所過剽掠。諸兵夾擊之,斬八十四級,俘四百餘人,亂始靖。子龍坐褫官下吏。
shí bā nián, mèng yǎng zéi sī gè pàn. zi lóng fāng duì bù, xún fǔ wú dìng qǐng lìng lì gōng zì shú, dì xǔ zhī. mìng wèi zhì, dìng yǐ yǔ qián guó gōng mù chāng zuò qiǎn jiāng què zhī. wú hé, dīng gǎi shí zhài zéi pǔ yīng chūn bà shēng děng zuò luàn, shì zhāng shén. dìng dà zhēng hàn tǔ jūn, lìng zǐ lóng jūn qí yòu, yóu jī yáng wēi jūn qí zuǒ, dà pò zhī, zhǎn shǒu yī qiān èr bǎi jí, zhāo xiáng liù qiān liù bǎi rén. dì wèi gào xiè jiāo miào, xuān jié shòu hè, fù zi lóng fù zǒng bīng, shǔ jīn shān cān jiāng shì. xiān shì, měng guǎng tǔ guān sī rén zhēng qí sǎo gān xiàn gū, yù qī zhī, fú kè. xié qí dǎng bǐng cè pàn guī miǎn, shù dǎo rù kòu. èr shí nián gōng mèng yǎng, fàn mán mò, tǔ tóng zhī sī jì bēn děng liàn shān. zi lóng jī bài zhī, nǎi qù. zi lóng xún bèi hé bà guī.
十八年,孟養賊思箇叛。子龍方對簿,巡撫吳定請令立功自贖,帝許之。命未至,定已與黔國公沐昌祚遣將卻之。無何,丁改十寨賊普應春、霸生等作亂,勢張甚。定大征漢土軍,令子龍軍其右,游擊楊威軍其左,大破之,斬首一千二百級,招降六千六百人。帝為告謝郊廟,宣捷受賀,復子龍副總兵,署金山參將事。先是,猛廣土官思仁烝其嫂甘線姑,欲妻之,弗克。偕其黨丙測叛歸緬,數導入寇。二十年攻孟養,犯蠻莫,土同知思紀奔等練山。子龍擊敗之,乃去。子龍尋被劾罷歸。
èr shí liù nián, cháo xiān yòng shī. zhào yǐ gù guān lǐng shuǐ jūn, cóng chén lín dōng zhēng. wō jiāng dù hǎi dùn, lín qiǎn zi lóng xié cháo xiān tǒng zhì shǐ lǐ shùn chén dū shuǐ jūn qiān rén, jià sān jù jiàn wèi qián fēng, yāo zhī fǔ shān nán hǎi. zi lóng sù kāng kǎi, nián yú qī shí, yì qì mí lì, yù de shǒu gōng, jí xié zhuàng shì èr bǎi rén yuè shàng cháo xiān zhōu, zhí qián fèn jī, zéi sǐ shāng wú suàn. tā zhōu wù zhì huǒ qì rù zǐ lóng zhōu, zhōu zhōng huǒ, zéi chéng zhī, zi lóng zhàn sǐ. shùn chén fù jiù, yì sǐ. shì wén, zèng dū du qiān shì, shì yīn yī zi, miào sì cháo xiān.
二十六年,朝鮮用師。詔以故官領水軍,從陳璘東征。倭將渡海遁,璘遣子龍偕朝鮮統制使李舜臣督水軍千人,駕三巨艦為前鋒,邀之釜山南海。子龍素慷慨,年逾七十,意氣彌厲,欲得首功,急攜壯士二百人躍上朝鮮舟,直前奮擊,賊死傷無算。他舟誤擲火器入子龍舟,舟中火,賊乘之,子龍戰死。舜臣赴救,亦死。事聞,贈都督僉事,世蔭一子,廟祀朝鮮。
mǎ kǒng yīng zhě, xuān fǔ sài wài jiàng dīng yě, jī zhàn gōng wèi níng xià cān jiāng.
馬孔英者,宣府塞外降丁也,積戰功為寧夏參將。
wàn lì èr shí nián, bō bài fǎn, yǐn tào kòu rù lüè, kǒng yīng lǚ jī bài zhī. bo shī tù rù xià mǎ guān, cóng má guì yāo jī, dà huò. jìn běn zhèn fù zǒng bīng. èr shí sì nián jiǔ yuè, zhuó lì tù zǎi sēng fàn píng lǔ héng chéng. kǒng yīng xié cān jiāng dèng fèng lì zhàn, zhǎn shǒu èr bǎi qī shí yǒu qí, cì jīn bì. lìng tuī dà jiāng quē, nǎi zhuó shǔ dū du qiān shì, yǐ zǒng bīng guān lì jiù rèn, xún jìn zhì wèi zhēn. èr shí qī nián, zhuó lì tù zǎi sēng fù fàn píng lǔ xìng wǔ, kǒng yīng yǔ dù tóng děng fēn dào xí bài zhī. zài rù, yòu bài zhī.
萬曆二十年,哱拜反,引套寇入掠,孔英屢擊敗之。卜失兔入下馬關,從麻貴邀擊,大獲。進本鎮副總兵。二十四年九月,着力兔、宰僧犯平虜、橫城。孔英偕參將鄧鳳力戰,斬首二百七十有奇,賜金幣。令推大將缺,乃擢署都督僉事,以總兵官蒞舊任,尋進秩為真。二十七年,着力兔、宰僧復犯平虜、興武,孔英與杜桐等分道襲敗之。再入,又敗之。
huì dà zhēng bō zhōu yáng yīng lóng. zhào fā shǎn xī sì zhèn bīng, lìng kǒng yīng jiāng yǐ wǎng. bīng fēn bā dào, kǒng yīng dào nán chuān, dú xiǎn yuǎn, qù yīng lóng hǎi lóng dùn liù qī bǎi lǐ. wèi zhì, zhòng qìng tuī guān gāo zhé zhī jiān jì jūn shì, qǐng dú dāng yī miàn. nǎi yǔ cān jiāng zhōu guó zhù xiān yǐ shí zhù xuān fǔ mǎ qiān shèng bīng pò zéi jīn zhú, fù dū yǒu yáng xuān fǔ rǎn yù lóng bài zéi yú guān bà. kǒng yīng zhì jūn, píng chá yì méi bīng yì jí, jūn róng shén zhuàng. xiān shī qī yī rì rù zhēn zhōu, yòng tǔ guān zhèng kuí lù lín wèi xiāng dào, bié qiǎn biān bīng qiān è míng yuè guān. zhū jūn gǔ xíng qián, lián pò sì zhài, cì chì yá, dǐ qīng shuǐ píng fēng níng guān, pò zéi yíng shí shù, bī sāng mù guān, guān nèi mín jiàng zhě rì qiān jì. zhé zhī jié sān dà zhài chù zhī, jìn shā lüè, jiàng zhě rì zhòng, zéi yì gū. guān wèi zéi yào hài, shān xiǎn qìng shēn, zéi píng gāo jù. nǎi lìng qiān shèng yù lóng chū guān zuǒ yòu, guó zhù dǎo qí zhōng. zéi yòng biāo qiāng yào shǐ, ruì shén. guān jūn shū sǐ zhàn, duó qí guān, zhú běi zhì fēng kǎn guān, zéi fù dà bài. lián pò jiǔ chǔ hēi shuǐ zhū guān, kǔ zhú yáng yá tóng gǔ zhū zhài. guó zhù gōng jīn zi bà, wú yī rén, yí yǒu fú, fén kōng zhài shí jiǔ, yán bīng yǐ dài, zéi guǒ tū chū, jī bài zhī. kǒng yīng nǎi liú wáng zhī hàn bīng shǒu bái yù tái, wèi xiǎng dào, píng chá yì méi bīng shǒu sāng mù guān, ér qīn shuài dà jūn jìn yíng jīn zi bà.
會大征播州楊應龍。詔發陝西四鎮兵,令孔英將以往。兵分八道,孔英道南川,獨險遠,去應龍海龍囤六七百里。未至,重慶推官高折枝監紀軍事,請獨當一面。乃與參將周國柱先以石砫宣撫馬千乘兵破賊金築,復督酉陽宣撫冉御龍敗賊於官壩。孔英至軍,平茶、邑梅兵亦集,軍容甚壯。先師期一日入真州,用土官鄭葵、路麟為鄉道,別遣邊兵千扼明月關。諸軍鼓行前,連破四寨,次赤崖,抵清水坪、封寧關,破賊營十數,逼桑木關,關內民降者日千計。折枝結三大砦處之,禁殺掠,降者日眾,賊益孤。關為賊要害,山險箐深,賊憑高拒。乃令千乘、御龍出關左右,國柱搗其中。賊用標槍藥矢,銳甚。官軍殊死戰,奪其關,逐北至風坎關,賊復大敗。連破九杵、黑水諸關,苦竹、羊崖、銅鼓諸寨。國柱攻金子壩,無一人,疑有伏,焚空砦十九,嚴兵以待,賊果突出,擊敗之。孔英乃留王之翰兵守白玉台,衛饟道,平茶、邑梅兵守桑木關,而親帥大軍進營金子壩。
yīng lóng wén sāng mù guān pò, dà jù, qiǎn dì shì lóng jí yáng zhū yǐ ruì zú jié zhī hàn yíng. zhī hàn zǒu, shā xiǎng zú wú suàn. píng chá bīng lái yuán, zéi shǐ tuì, kǒng yīng hái jī shì lóng, fù què. bì jiāng liú shèng fèn jī, zéi nǎi bēn. guān jūn jìn lǎng shān kǒu, yóu láng shān jìn méng zi qiáo, shēn qìng wěng yì, zéi chù chù shè fú, xī jiǎo píng zhī. yīng lóng yì jù, qiǎn qí dǎng zhà jiàng, móu wèi nèi yīng, zhé zhī jǐn zhǎn zhī, fú yǐ dài. zhū guǒ yè jié yíng, fú fā, zéi jīng kuì, zhuī bēn zhì gāo píng. yǐ, duó zéi yǎng mǎ chéng, zhí dǐ hǎi lóng dì èr guān xià, zéi shǒu bīng yì duō. kǒng yīng jūn yǐ shēn rù, ér zhū dào wèi yǒu zhì zhě. yǒu yáng yán suī bīng jiē tuì, zéi niè shā guān jūn liù shí rén. jū shù rì, liú tīng bīng zhì, nǎi hé bīng lián kè hǎi yá hǎi mén zhū guān. zéi zǒu bǎo dùn shàng, jìng fù miè.
應龍聞桑木關破,大懼,遣弟世龍及楊珠以銳卒劫之翰營。之翰走,殺饟卒無算。平茶兵來援,賊始退,孔英還擊世龍,復卻。裨將劉勝奮擊,賊乃奔。官軍進朗山口,由郎山進蒙子橋,深箐蓊翳,賊處處設伏,悉剿平之。應龍益懼,遣其黨詐降,謀為內應,折枝盡斬之,伏以待。珠果夜劫營,伏發,賊驚潰,追奔至高坪。已,奪賊養馬城,直抵海龍第二關下,賊守兵益多。孔英軍已深入,而諸道未有至者。酉陽、延綏兵皆退,賊躡殺官軍六十人。居數日,劉綎兵至,乃合兵連克海崖、海門諸關。賊走保囤上,竟覆滅。
chū, zǒng dū lǐ huà lóng kè shī qī, zhū jiāng mò lì xiān rù. kǒng yīng suǒ jiāng biān zú jí zhū tǔ bīng, jiē guǎng hàn, jiān jì zhé zhī yǒng ér yǒu móu, gù shī dú xiān. bā dào wéi hǎi lóng, zhū jiāng yǐ dùn hòu yì gōng, zhēng zǒu qí hòu, kǒng yīng dú bì guān qián. lù gōng, jìn dū du tóng zhī, shì yīn qiān hù.
初,總督李化龍克師期,諸將莫利先入。孔英所將邊卒及諸土兵,皆獷悍,監紀折枝勇而有謀,故師獨先。八道圍海龍,諸將以囤後易攻,爭走其後,孔英獨壁關前。錄功,進都督同知,世蔭千戶。
jiǔ zhī, yǐ zǒng bīng guān zhèn guì zhōu. píng jīn zhú dìng fān pàn miáo, shēng qín shǒu è ā bāo ā yá děng. yǐ ér yù xí huáng bǎi shān miáo. miáo zhī zhī, xiān fā, bài guān bīng, nì bù bào. yòu yòu zhí miáo qiú shí ā sì, chēng zhèn qín mào gōng. wèi xún fǔ hú guì fāng suǒ hé, bà guī zú.
久之,以總兵官鎮貴州。平金築、定番叛苗,生擒首惡阿包、阿牙等。已而欲襲黃柏山苗。苗知之,先發,敗官兵,匿不報。又誘執苗酋石阿四,稱陣擒冒功。為巡撫胡桂芳所劾,罷歸卒。
zàn yuē: bō zhōu zhī yì, zhū jiāng yòng mìng, hé bā dào shī, lì shí wǔ yuè, jǐn nǎi kè zhī, kě wèi láo yǐ. liú tīng yǒng lüè guān zhū jiāng, láo zuì duō, qí hòu sǐ shì yì zuì liè. dèng zi lóng shǐ shì yáo ān, míng yǔ tīng gàn, chuí lǎo zhì mìng, miào sì hǎi yú. xī rén wèi wǔ guān bù xī sǐ, liǎng rén zhě gài wú kuì yú sī yán yě fū.
贊曰:播州之役,諸將用命,合八道師,歷時五月,僅乃克之,可謂勞矣。劉綎勇略冠諸將,勞最多,其後死事亦最烈。鄧子龍始事姚安,名與綎幹,垂老致命,廟祀海隅。昔人謂「武官不惜死」,兩人者蓋無愧於斯言也夫。