yáng hè cóng dì è chén qí yú yuán mò xióng wén càn hóng yún zhēng liàn guó shì dīng qǐ ruì cóng fù kuí chǔ zhèng chóng jiǎn fāng kǒng zhào yáng yī péng shào jié chūn yú yīng guì gāo dòu shū zhāng rèn xué
杨鹤(从弟鹗) 陈奇瑜(元默) 熊文灿(洪云蒸) 练国事 丁启睿(从父魁楚) 郑崇俭(方孔召 杨一鹏) 邵捷春 余应桂 高斗枢张任学
yáng hè, zì xiū líng, wǔ líng rén. wàn lì sān shí èr nián jìn shì. shòu luò nán zhī xiàn, diào cháng ān.
杨鹤,字修龄,武陵人。万历三十二年进士。授雒南知县,调长安。
sì shí nián zhuó yù shǐ, shàng shū qǐng dōng gōng jiǎng xué. qiě yán:" qǐng zhě, ài nǚ bèi lìn yú gōng nú, guǎn shēng shòu tà yú cháo shì, kòu hūn bù wén, shàng shū bù dá, yōng bì jí yǐ." shí shòu níng zhǔ xù rǎn xìng ràng wèi zhǎng jiā gōng rén liáng yíng nǚ nèi guān péng jìn cháo děng ōu rǔ, gōng zhǔ sān zòu bù dá, xìng ràng guà guān cháng ān mén qù, gù hè yán jí zhī.
四十年擢御史,上疏请东宫讲学。且言:“顷者,爱女被躏于宫奴,馆甥受挞于朝市,叩阍不闻,上书不达,壅蔽极矣。”时寿宁主婿冉兴让为掌家宫人梁盈女、内官彭进朝等殴辱,公主三奏不达,兴让挂冠长安门去,故鹤言及之。
xún chū dū liǎng huái yán fǎ, xún àn guì zhōu. guì zhōu jiē rǎng wū sā, qù chuān nán xù zhōu qiān lǐ, jié zhì nán. tǔ guān ān yún lóng sǐ, qí zú rén yǔ zhān yì ān xiào liáng zhēng yìn, gòu bīng sān shí nián, hòu jìng wèi xiào liáng suǒ jù, qí fù shào qìng yòu jù zhān yì zhōu, jiē chuān yún guì yān hóu dì. hè qǐng gē wū sā lì guì zhōu, dì jìn jié zhì biàn, kě mǐ hòu huàn, cháo yì bù jué. wèi jǐ, xiào liáng wèi luàn, rú qí yán. guì zhōu tǔ guān yǐ bǎi shù, shuǐ xī ān shì zuì dà, ér tǔ dì hù kǒu gòng fù zhī shǔ, wú jí kě jī. hè nǎi xí xuān wèi ān wèi jǐn zhe zhī jí, bìng shǒu lǐng mù bǎ zhǔ míng chéng xí yuán wěi, xī liè shàng yǒu sī. zì shì bù dié shǐ míng, jiān bì yì hé. shì jùn, bù hòu mìng jìng guī. jiǔ zhī, hái cháo.
寻出督两淮盐法,巡按贵州。贵州接壤乌撒,去川南叙州千里,节制难。土官安云龙死,其族人与沾益安效良争印,构兵三十年,后竟为效良所据,其父绍庆又据沾益州,皆川、云、贵咽喉地。鹤请割乌撒隶贵州,地近节制便,可弭后患,朝议不决。未几,效良为乱,如其言。贵州土官以百数,水西安氏最大,而土地、户口、贡赋之属,无籍可稽。鹤乃檄宣慰安位尽著之籍,并首领目把主名、承袭源委,悉列上有司。自是簿牒始明,奸弊易核。事竣,不候命径归。久之,还朝。
yáng gǎo sì lù shī bài, hè jiàn xióng tíng bì zhāng hè míng lǐ cháng gēng xuē guó yòng yuán yīng tài, yán:" liáo shì zhī shī, bù liào bǐ jǐ, sàng shī rǔ guó, wù zài jīng lüè bù ān jī yí, mǎ shàng cuī zhàn, wù zài fǔ chén diào dù bù wén, shù shǒu wú cè, wù zài shū bù. zhì zūn yōu róu bù duàn, yòu zhì zūn zì wù." dāng shì è qí zhí, jiāng jiǎ tā shì zhú zhī, nǎi yǐn jí qù. dīng wài jiān. tiān qǐ chū, qǐ tài pú shǎo qīng, zhuó yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ nán gàn. wèi rèn, dīng nèi jiān, ér guǎng níng yòu bài. wèi zhōng xián yǐ hè dǎng hù tíng bì, chú hè míng.
杨镐四路师败,鹤荐熊廷弼、张鹤鸣、李长庚、薛国用、袁应泰,言:“辽事之失,不料彼己,丧师辱国,误在经略;不谙机宜,马上催战,误在辅臣;调度不闻,束手无策,误在枢部。至尊优柔不断,又至尊自误。”当事恶其直,将假他事逐之,乃引疾去。丁外艰。天启初,起太仆少卿,擢右佥都御史,巡抚南、赣。未任,丁内艰,而广宁又败。魏忠贤以鹤党护廷弼,除鹤名。
chóng zhēn yuán nián, zhào bài zuǒ qiān dōu yù shǐ, jìn zuǒ fù dōu yù shǐ. hè shàng yán:" tú zhì zhī yào, zài péi yuán qì. zì dà bīng dà yì, jiā pài pín réng, gōng sī jiāo qìng, xiǎo mín zhī yuán qì shāng zì liáo zuǒ qián shǔ sàng shī shī lǜ, bào gǔ chéng qiū, fēng jiāng zhī yuán qì shāng zì jìn shēn gòu dǎng, bǐ cǐ xiāng qīng, nì yǎn chéng zhī, zhū chú shàn lèi, shì dài fū zhī yuán qì shāng. pì rú zhòng bìng chū qǐ, bǎi mài wèi diào, fēng xié yì rù, dào zài péi yǎng." shí yǐ wéi míng yán.
崇祯元年,召拜左佥都御史,进左副都御史。鹤上言:“图治之要,在培元气。自大兵大役,加派频仍,公私交罄,小民之元气伤;自辽左、黔、蜀丧师失律,暴骨成丘,封疆之元气伤;自搢绅构党,彼此相倾,逆奄乘之,诛锄善类,士大夫之元气伤。譬如重病初起,百脉未调,风邪易入,道在培养。”时以为名言。
xiān shì, liáo zuǒ yòng bīng, táo jūn dàn bù gǎn guī wǔ, xiāng jù piāo lǔ. zhì shì, guān zhōng pín suì kūn, yǒu sī bù xù xià. bái shuǐ wáng èr zhě, jiū zhòng, mò qí miàn, chuǎng rù chéng chéng, shā zhī xiàn zhāng yào cǎi. yóu shì fǔ gǔ wáng jiā yǔn hàn nán wáng dà liáng jiē zhōu zhōu dà wàng qún zéi fēng qǐ, sān biān jī jūn yīng zhī, liú fēn zhī shǐ yě. dàng shì shí, chéng píng jiǔ, zú bèi bīng, rén wú gù zhì. dà lì è wén zéi, yuē:" cǐ jī máng, xú zì dìng ěr." míng nián, zǒng dū wǔ zhī wàng sǐ. jiǔ zhī, tíng chén mò kěn wǎng zhě, qún tuī hè. dì zhào jiàn hè, wèn fāng lüè. duì yuē:" qīng shèn zì chí, fǔ xù jiāng zú ér yǐ." suì bài hè bīng bù yòu shì láng, dài zhī wàng zǒng dū shǎn xī sān biān jūn wù. zhì zé dà liáng dà wàng wáng èr yǐ qián zhū miè, ér jì qǐ zhě yì zhòng. hè sù yǒu qīng wàng, rán bù zhī bīng. qí dōng, jīng shī jiè yán, yán suí níng xià gān sù gù yuán lín táo wǔ zhèn zǒng bīng guān xī yǐ qín wáng xíng. yán suí bīng zhōng dào táo guī, gān sù bīng yì huā, jù zhū, bìng hé yú zéi, zéi yì zhāng.
先是,辽左用兵,逃军惮不敢归伍,相聚剽虏。至是,关中频岁昆,有司不恤下。白水王二者,鸠众,墨其面,闯入澄城,杀知县张耀采。由是府谷王嘉允、汉南王大梁、阶州周大旺群贼蜂起,三边饥军应之,流氛之始也。当是时,承平久,卒被兵,人无固志。大吏恶闻贼,曰:“此饥氓,徐自定耳。”明年,总督武之望死。久之,廷臣莫肯往者,群推鹤。帝召见鹤,问方略。对曰:“清慎自持,抚恤将卒而已。”遂拜鹤兵部右侍郎,代之望总督陕西三边军务。至则大梁、大旺、王二已前诛灭,而继起者益众。鹤素有清望,然不知兵。其冬,京师戒严,延绥、宁夏、甘肃、固原、临洮五镇总兵官悉以勤王行。延绥兵中道逃归,甘肃兵亦哗,惧诛,并合于贼,贼益张。
sān nián zhēng yuè, wáng zuǒ guà děng gōng yí chuān, wèi zhī xiàn chéng cái suǒ què, zhuǎn gōng hán chéng. jūn zhōng wú shuài, hè mìng cān zhèng hóng chéng chóu yù zhī. fú zhǎn sān bǎi yú rén, wéi jiě, zéi zǒu qīng jiàn. hè lián shū qǐng zhū jiàng hái zhèn, bù guǒ, qǐ gù jiāng dù wén huàn rèn zhī. èr yuè, yán ān zhī fǔ zhāng niǎn dū sī ài mù cù zéi yán chuān, jiàng qí kuí wáng zǐ shùn zhāng shù shèng jī sān ér. bié zéi wáng jiā yǔn lüè yán ān qìng yáng, hè nì bù zòu, ér gěi jiàng zéi wáng hǔ xiǎo hóng láng yī zhàng qīng lüě dì hǔ hùn jiāng lóng děng miǎn sǐ dié, ān zhì yán suí hé qū jiān. zéi yín lüè rú gù, yǒu sī bù gǎn wèn. kòu huàn chéng yú cǐ yǐ.
三年正月,王左挂等攻宜川,为知县成材所却,转攻韩城。军中无帅,鹤命参政洪承畴御之。俘斩三百余人,围解,贼走清涧。鹤连疏请诸将还镇,不果,起故将杜文焕任之。二月,延安知府张辇、都司艾穆蹙贼延川,降其魁王子顺、张述圣、姬三儿。别贼王嘉允掠延安、庆阳,鹤匿不奏,而给降贼王虎、小红狼、一丈青、掠地虎、混江龙等免死牒,安置延绥、河曲间。贼淫掠如故,有司不敢问。寇患成于此矣。
qī yuè, jiā yǔn xiàn huáng fǔ qīng shuǐ mù guā, suì xiàn fǔ gǔ, wén huàn jī zǒu zhī, zéi liú rù shān xī. yǐ fǔ wáng zuǒ guà yǐ bái rǔ xué gōng suí dé zhōu, móu nèi yìng. shì jué, xún àn lǐ yīng qī yǔ chéng chóu jì zhū zuǒ guà děng suí dé, wǔ shí qī rén jiē sǐ. shí èr yuè, zéi shén yī yuán gōng xiàn xīn ān níng sāi liǔ shù jiàn děng bǎo. níng sāi, wén huàn suǒ jū, zōng rén duō sǐ.
七月,嘉允陷黄甫、清水、木瓜,遂陷府谷,文焕击走之,贼流入山西。已抚王左挂以白汝学攻绥德州,谋内应。事觉,巡按李应期与承畴计诛左挂等绥德,五十七人皆死。十二月,贼神一元攻陷新安、宁塞、柳树涧等堡。宁塞,文焕所居,宗人多死。
míng nián zhēng yuè, zéi qì níng sāi, xiàn bǎo ān. yī yuán sǐ, dì yī kuí wéi qìng yáng, xiàn hé shuǐ, hè wén, yí zhù níng zhōu. yī kuí qiú fǔ, sòng hái hé shuǐ zhī xiàn jiǎng yīng chāng, bié zéi tà xiān líng jīn chì péng guò tiān xīng tián jìn ān dú tóu hǔ shàng tiān lóng děng yì xiān hòu jiàng. hè shè yù zuò yú chéng lóu, zéi guì bài hū wàn suì. hè xuān shèng yù, lìng shè shì, huò guī wǔ, huò guī nóng, zéi yáng yīng zhī, zé lì shè qí zuì, qún dào zì shì shì zǒng dū rú ér xì yǐ. hè yòu yǐ yī kuí zuì qiáng, zhì qí xù zhàng zhōng, tóng wò qǐ, ér yī kuí guǒ zhì. shù yǐ shí zuì, zé qǐ shǒu xiè. jí xuān zhào shè zhī, bì yǐ guān, chù qí zhòng sì qiān yú rén yú níng sāi, shǐ shǒu bèi wú hóng qì hù yān. wén huàn wén zhī, tàn yuē:" níng sāi zhī yì, zéi wèi wǒ ér táo. jīn zhě zéi wěi jiàng, yáng gōng xìn zhī, jiè míng chéng wèi dào zī. wǒ zōng rén, kě yǔ zéi bī chù cǐ tǔ hū!" suì yǐ qí zú xíng.
明年正月,贼弃宁塞,陷保安。一元死,弟一魁围庆阳,陷合水,鹤闻,移驻宁州。一魁求抚,送还合水知县蒋应昌,别贼拓先龄、金翅鹏、过天星、田近庵、独头虎、上天龙等亦先后降。鹤设御座于城楼,贼跪拜呼万岁。鹤宣圣谕,令设誓,或归伍,或归农,贼佯应之,则立赦其罪,群盗自是视总督如儿戏矣。鹤又以一魁最强,致其婿帐中,同卧起,而一魁果至。数以十罪,则稽首谢。即宣诏赦之,畀以官,处其众四千余人于宁塞,使守备吴弘器护焉。文焕闻之,叹曰:“宁塞之役,贼畏我而逃。今者贼伪降,杨公信之,借名城为盗资。我宗人,可与贼逼处此土乎!”遂以其族行。
wǔ yuè, hè yí zhù yào zhōu. zéi gōng pò jīn suǒ guān, shā dū sī wáng lián. qī yuè, bié zéi lǐ lǎo chái dú xíng láng gōng xiàn zhōng bù, tián jìn ān yǐ liù bǎi rén shǒu mǎ lán shān yīng zhī. ér jiàng qú yī kuí zhī dǎng rú chéng míng zhě, yóu jié ào, hè lìng yī kuí yòu shā zhī yú yào zhōu, qí dǎng cāi jù, xié yī kuí yǐ pàn. yù shǐ xiè sān bīn yán:" hè wèi qìng yáng fǔ jú jì bì, zéi sàn qiǎn jù jǐn. zhōng bù zhī zéi, níng zì tiān jiàng?" shū xià xún àn yù shǐ wú shēn hé zòu, shēn zòu hè zhǔ fǔ wù guó. dì nù, dǎi hè xià yù, shù yuán zhōu.
五月,鹤移驻耀州。贼攻破金锁关,杀都司王廉。七月,别贼李老柴、独行狼攻陷中部,田近庵以六百人守马栏山应之。而降渠一魁之党茹成名者,尤桀骜,鹤令一魁诱杀之于耀州,其党猜惧,挟一魁以叛。御史谢三宾言:“鹤谓庆阳抚局既毕,贼散遣俱尽。中部之贼,宁自天降?”疏下巡按御史吴甡核奏,甡奏鹤主抚误国。帝怒,逮鹤下狱,戍袁州。
qī nián qiū, zǐ sì chāng zhuó xuān dà shān xī zǒng dū, shū cí, yán:" chén fù hè yǐ zǒng dū méng qiǎn yǐ sān nián, chén hé xīn fù jū cǐ zhí." dì yōu zhào dá zhī, ér bù shè hè zuì. bā nián dōng, hè zú yú shù suǒ, sì chāng qǐng xù. dì fù hè guān, ér bù yǔ xù. hè chū yǐ yóu shì lù níng xià dà jié gōng, jìn bīng bù shàng shū tài zǐ shǎo bǎo, shì yīn jǐn yī qiān hù. shí nián, xù hè hǔ chén níng xià pò zéi gōng, zhuī jiā tài zǐ shǎo fù. shí sān nián, yòu yǐ gān sù xù gōng, rèn yī zi guān.
七年秋,子嗣昌擢宣大山西总督,疏辞,言:“臣父鹤以总督蒙谴已三年,臣何心复居此职。”帝优诏答之,而不赦鹤罪。八年冬,鹤卒于戍所,嗣昌请恤。帝复鹤官,而不予恤。鹤初以尤世禄宁夏大捷功,进兵部尚书、太子少保,世荫锦衣千户。十年,叙贺虎臣宁夏破贼功,追加太子少傅。十三年,又以甘肃叙功,任一子官。
cóng dì è, chóng zhēn sì nián jìn shì. guān yù shǐ, yǒu cái míng, zhuó shùn tiān xún fǔ. jīng shī xiàn, nán guī, fú wáng yǐ wéi bīng bù yòu shì láng, zǒng dū chuān hú jūn wù.
从弟鹗,崇祯四年进士。官御史,有才名,擢顺天巡抚。京师陷,南归,福王以为兵部右侍郎,总督川、湖军务。
chén qí yú, zì yù xuàn, bǎo dé zhōu rén. wàn lì sì shí sì nián jìn shì. chú luò yáng zhī xiàn. tiān qǐ èr nián, zhuó lǐ kē jǐ shì zhōng. yáng lián hé wèi zhōng xián, qí yú yì kàng shū lì dǐ. liù nián chūn, yóu hù kē zuǒ jǐ shì zhōng chū wèi shǎn xī fù shǐ, qiān yòu cān zhèng, fēn shǒu nán yáng.
陈奇瑜,字玉铉,保德州人。万历四十四年进士。除洛阳知县。天启二年,擢礼科给事中。杨涟劾魏忠贤,奇瑜亦抗疏力诋。六年春,由户科左给事中出为陕西副使,迁右参政,分守南阳。
chóng zhēn gǎi yuán, jiā àn chá shǐ zhí, xún lì shǎn xī zuǒ yòu bù zhèng shǐ. wǔ nián, zhuó yòu qiān dōu yù shǐ, dài zhāng fú zhēn xún fǔ yán suí. shí dà dào shén yī kuí bù zhān ní děng yǐ jiān, ér yú dǎng yóu zhòng. suì dà xiōng, mín duō cóng zéi. míng nián wǔ yuè, qí yú shàng shū, jí yán fū yán dá zhèn chéng qiān yú lǐ jī huāng dào zéi zhuàng, zhào miǎn yán ān qìng yáng tián zū. qí yú nǎi qiǎn fù jiāng lú wén shàn tǎo zhǎn jié shān hǔ liǔ dào zhí jīn chì péng děng. xún qiǎn yóu jī cháng huái dé zhǎn xuē rén guì, cān zhèng dài jūn ēn zhǎn yī tiáo lóng jīn gāng zuàn kāi shān yào hēi shà shén rén zhōng hǔ wǔ yán wáng mǎ shàng fēi, dū sī hè sī xián zhǎn wáng dēng huái, xún jiǎn luó shèng chǔ zhǎn mǎ hóng láng mǎn tiān fēi, cān zhèng zhāng bó jīng zhǎn mǎn é, qín huáng cān yào gé gōu fēi, shǒu bèi yán shì héng zhǎn zhāng cōng fán dēng kē fán jì róng yí kuài tiě qīng bèi láng chuān shān jiǎ lǎo jiàng jūn èr jiāng jūn mǎn tiān xīng shàng shān hǔ, bǎ zǒng bái shì xiáng zhǎn sǎo dì hǔ, shǒu bèi guō jīn chéng zhǎn bā dì hǔ kuò tiān fēi, shǒu bèi guō tài zhǎn tiào shān hǔ xīn lái jiāng jiù dì gǔn xiǎo huáng yīng fáng rì tù, yóu jī luó shì xūn zhǎn jiǎ zǒng guǎn bī shàng tiān xiǎo hóng qí, tā jiāng zhǎn cǎo shàng fēi yì zhī hǔ yī chì fēi yún lǐ shǒu sì tiān wáng xuē hóng qí dú wěi láng, zhū qú kuí lüè jǐn. qí yú nǎi shàng shū yuē:" liú kòu zuò nán, shǐ yú suì jī, ér chéng yú yuán xiōng zhī shān yòu, zhì liǎng jùn sān lù jiē dào sǒu. jīn wèi dùn yī bīng, wèi jué yī xián, qín zhǎn tóu mù bǎi qī shí qī rén, jí qí dǎng qiān yǒu qí. tóu mù jì chú, yú dǎng zì sàn, xiàng zhī zhǎn mù jiē gān zhě, jīn qiě hé chú fù lěi yǐ." dì jiā zhī, lìng lù yǒu gōng jiàng shì yǐ wén.
崇祯改元,加按察使职,寻历陕西左右布政使。五年,擢右佥都御史,代张福臻巡抚延绥。时大盗神一魁、不沾泥等已歼,而余党犹众。岁大凶,民多从贼。明年五月,奇瑜上疏,极言鄜、延达镇城千余里饥荒盗贼状,诏免延安、庆阳田租。奇瑜乃遣副将卢文善讨斩截山虎、柳盗跖、金翅鹏等。寻遣游击常怀德斩薛仁贵,参政戴君恩斩一条龙、金刚钻、开山鹞、黑煞神、人中虎、五阎王、马上飞,都司贺思贤斩王登槐,巡检罗圣楚斩马红狼、满天飞,参政张伯鲸斩满鹅,擒黄参耀、隔沟飞,守备阎士衡斩张聪、樊登科、樊计荣、一块铁、青背狼、穿山甲、老将军、二将军、满天星、上山虎,把总白士祥斩扫地虎,守备郭金城斩扒地虎、括天飞,守备郭太斩跳山虎、新来将、就地滚、小黄莺、房日兔,游击罗世勋斩贾总管、逼上天、小红旗,他将斩草上飞、一只虎、一翅飞、云里手、四天王、薛红旗、独尾狼,诸渠魁略尽。奇瑜乃上疏曰:“流寇作难,始于岁饥,而成于元凶之煽诱,致两郡三路皆盗薮。今未顿一兵,未绝一弦,擒斩头目百七十七人,及其党千有奇。头目既除,余党自散,向之斩木揭竿者,今且荷锄负耒矣。”帝嘉之,令录有功将士以闻。
yán suí qún zéi duō jiě, dú zuān tiān shào kāi shān fǔ jù yǒng níng guān. yǒng níng zài zhèn chéng dōng, qián zǔ shān, xià lín huáng hé, shù nián bù xià. qí yú wèi shì bù kě yǐ lì qǔ, nǎi yīn jiǎn ruì shì, yáng yán zǒng zhì xí fā bīng, lìng hè rén lóng jiāng zhī ér xī, shēn wéi hòu jìn, zhí dǐ yán chuān. é cè mǎ dōng, yuē:" shì wú mǎ shǒu suǒ xiàng." qián shī jí zǒu rù shān, zéi bù yú dà bīng zhì, jīng kuì. fén qí cháo, zhǎn shǒu qiān liù bǎi yǒu qí, èr zéi jù guó. fēn bīng jī zhǎn jīn chì péng yī zuò chéng, huò shǒu wǔ bǎi wǔ shí. yán shuǐ qún dào jǐn píng, qí yú wēi míng zhù guān shǎn. yú shì qún dào jǐn cuì yú shān xī, liú tū hé běi jī nán. dōng bīng jiān, cóng miǎn chí dù, lìn hé nán hú guǎng, kuī sì chuān.
延绥群贼多解,独钻天哨、开山斧据永宁关。永宁在镇城东,前阻山,下临黄河,数年不下。奇瑜谓是不可以力取,乃阴简锐士,阳言总制檄发兵,令贺人龙将之而西,身为后劲,直抵延川。俄策马东,曰:“视吾马首所向。”潜师疾走入山,贼不虞大兵至,惊溃。焚其巢,斩首千六百有奇,二贼俱馘。分兵击斩金翅鹏、一座城,获首五百五十。延水群盗尽平,奇瑜威名著关陕。于是群盗尽萃于山西,流突河北、畿南。冬冰坚,从渑池渡,躏河南、湖广,窥四川。
míng nián, tíng yì zhū zhèn fǔ shì quán bù yī, yí shè dà chén tǒng zhī, duō tuī jiàn hóng chéng chóu. yǐ chéng chóu fāng dū sān biān, bù kě yì, nǎi zhuó qí yú bīng bù yòu shì láng jiān yòu qiān dōu yù shǐ, zǒng dū shǎn xī shān xī hé nán hú guǎng sì chuān jūn wù, zhuān bàn liú zéi. qí yú xí zhū jiàng huì bīng shǎn zhōu. xiān shì, lǎo huí huí guò tiān xīng mǎn tiān xīng chuǎng tā tiān hùn shì wáng wǔ dà yíng zì chǔ rù shǔ, xiàn kuí zhōu. zǔ xiǎn, fù zǒu hái chǔ, fēn wéi sān: yī fàn jūn zhōu, wǎng hé nán yī fàn yún yáng, wǎng xī chuān yī fàn jīn qī píng, dù hé fàn shāng nán. qí yú nǎi chí zhì jūn zhōu, xí sì xún fǔ huì tǎo. shǎn xī liàn guó shì zhù shāng nán, è qí xī běi yún yáng lú xiàng shēng zhù fáng zhú, è qí xī hé nán yuán mò zhù lú shì, è qí dōng běi hú guǎng táng huī zhù nán zhāng, è qí dōng nán. qí yú nǎi xié xiàng shēng dū jiàng shì yóu zhú xī zhì píng lì zhī wū lín guān, shí yú zhàn, zhǎn zéi qiān qī bǎi yú jí. yuè qī rì, dà pò zhī miē jiā gōu, zhǎn qiān bā shí yú jí, zǒng bīng dèng qǐ gōng wèi duō. yǐ, shè fú ruì xī, lián zhàn, zhǎn sān bǎi yú jí. zhì shī zi shān, zhǎn qī bǎi èr shí yú jí. bié jiāng yáng huà lín yáng shì ēn zhōu rèn fèng yáng zhèng fāng děng fēn dào jī shā zéi, qín qí kuí chuǎng wáng fān shān hǔ děng.
明年,廷议诸镇抚事权不一,宜设大臣统之,多推荐洪承畴。以承畴方督三边,不可易,乃擢奇瑜兵部右侍郎兼右佥都御史,总督陕西、山西、河南、湖广、四川军务,专办流贼。奇瑜檄诸将会兵陕州。先是,老回回、过天星、满天星、闯塌天、混世王五大营自楚入蜀,陷夔州。阻险,复走还楚,分为三:一犯均州,往河南;一犯郧阳,往淅川;一犯金漆坪,渡河犯商南。奇瑜乃驰至均州,檄四巡抚会讨。陕西练国事驻商南,遏其西北;郧阳卢象升驻房、竹,遏其西;河南元默驻卢氏,遏其东北;湖广唐晖驻南漳,遏其东南。奇瑜乃偕象升督将士由竹溪至平利之乌林关,十余战,斩贼千七百余级。越七日,大破之乜家沟,斩千八十余级,总兵邓玘功为多。已,设伏蚋溪,连战,斩三百余级。至狮子山,斩七百二十余级。别将杨化麟、杨世恩、周任凤、杨正芳等分道击杀贼,擒其魁闯王、翻山虎等。
qí yú shàng yán:" chǔ zhōng lǚ jié, yī shí dà dào jǐ jǐn, qí cuàn fú shēn shān zhě, chén dū xiāng bīng wèi xiàng dào, wú xué bù sōu, chǔ zhōng jiàn yǒu níng yǔ." dì jiā láo zhī. nǎi dū fù jiāng liú qiān děng sōu zhú xī píng lì zéi, zhuī zhì wǔ láng hé, qín qí kuí shí èr rén. qiǎn cān jiāng hè rén lóng děng zhuī bā zhòu yè zhì zǐ yáng, zéi sǐ zhě wàn yú rén.
奇瑜上言:“楚中屡捷,一时大盗几尽,其窜伏深山者,臣督乡兵为向道,无穴不搜,楚中渐有宁宇。”帝嘉劳之。乃督副将刘迁等搜竹溪、平利贼,追至五狼河,擒其魁十二人。遣参将贺人龙等追八昼夜至紫阳,贼死者万余人。
xiān shì, zéi rù shǔ, fù zì shǔ rù qín, yóu yáng píng guān bēn gǒng chāng, chéng chóu yù zhī qín zhōu. zéi suì yuè liǎng dāng, xí pò fèng xiàn, fēn wéi èr: yī xiàng hàn zhōng, qǔ jiān dào fàn chéng gù yáng xiàn yī yóu fèng xiàn bēn bǎo jī qiān yáng. yú shì zéi zài píng lì xún yáng jiān zhě shù wàn, zì sì chuān rù xī xiāng zhě èr sān wàn. fàn chéng gù yáng xiàn zhě, yòu dōng xià shí quán hàn yīn, huì hàn xìng, kuī shāng luò. dàng shì shí, qí yú yǐ hú guǎng zéi jǐn, gǔ xíng ér xī, wèi zéi bù zú píng yě. nǎi qiǎn yóu jī táng tōng fáng hàn zhōng, yǐ hù fān fēng qiǎn cān jiāng hè rén lóng liú qiān xià gǎo è lüè yáng miǎn xiàn, fáng zéi xī dùn qiǎn fù jiāng yáng zhèng fāng yú shì rèn è bāo chéng, fáng zéi běi dùn zì dū fù jiāng yáng huà lín liǔ guó zhèn děng zhù yáng xiàn, fáng zéi dōng dùn yòu xí liàn guó shì lú xiàng shēng yuán mò gè shǒu yào hài, jié zéi bēn yì.
先是,贼入蜀,复自蜀入秦,由阳平关奔巩昌,承畴御之秦州。贼遂越两当,袭破凤县,分为二:一向汉中,取间道犯城固、洋县;一由凤县奔宝鸡、汧阳。于是贼在平利、洵阳间者数万,自四川入西乡者二三万。犯城固、洋县者,又东下石泉、汉阴,会汉、兴,窥商、雒。当是时,奇瑜以湖广贼尽,鼓行而西,谓贼不足平也。乃遣游击唐通防汉中,以护藩封;遣参将贺人龙、刘迁、夏镐扼略阳、沔县,防贼西遁;遣副将杨正芳、余世任扼褒城,防贼北遁;自督副将杨化麟、柳国镇等驻洋县,防贼东遁;又檄练国事、卢象升、元默各守要害,截贼奔逸。
zéi jiàn guān jūn sì jí, dà jù, xī dùn rù xīng ān zhī chē xiāng xiá, zhū qú kuí lǐ zì chéng zhāng xiàn zhōng děng xián zài yān. xiá sì shān chán lì, zhōng gèn sì shí lǐ, yì rù nán chū. zéi wù rù qí zhōng, shān shàng jū mín xià shí jī, huò tóu yǐ jù huǒ, shān kǒu lèi shí sāi, lù jué, wú suǒ de shí, kùn shén. yòu dà yǔ èr xún, gōng shǐ jǐn tuō, mǎ fá chú, sǐ zhě guò bàn. dàng shì shí, guān jūn cù zhī, kě jǐn jiān, zì chéng děng jiàn shì chù, yòng qí dǎng gù jūn ēn móu yǐ zhòng bǎo huì qí yú zuǒ yòu jí zhū jiàng shuài, wěi qǐng xiáng. qí yú wú dà jì, jù xǔ zhī, xiān hòu jí sān wàn liù qiān yú rén, xī láo qiǎn guī nóng. měi bǎi rén yǐ ān fǔ guān yī hù zhī, xí suǒ guò zhōu xiàn jù qiǔ liáng chuán sòng, zhū jiàng wú yāo náo fǔ shì. zhū zéi wèi dà chuàng, jiàng fēi shí yě, jì chū zhàn dào, suì bù shòu yuē shù, jǐn shā ān fǔ guān wǔ shí yú rén, gōng lüè zhū zhōu xiàn, guān zhōng dà zhèn.
贼见官军四集,大惧,悉遁入兴安之车厢峡,诸渠魁李自成、张献忠等咸在焉。峡四山巉立,中亘四十里,易入难出。贼误入其中,山上居民下石击,或投以炬火,山口累石塞,路绝,无所得食,困甚。又大雨二旬,弓矢尽脱,马乏刍,死者过半。当是时,官军蹙之,可尽歼,自成等见势绌,用其党顾君恩谋以重宝贿奇瑜左右及诸将帅,伪请降。奇瑜无大计,遽许之,先后籍三万六千余人,悉劳遣归农。每百人以安抚官一护之,檄所过州县具糗粮传送,诸将无邀挠抚事。诸贼未大创,降非实也,既出栈道,遂不受约束,尽杀安抚官五十余人,攻掠诸州县,关中大震。
qí yú huǐ shī jì, nǎi wěi zuì tā rén yǐ zì jiě. zéi chū pàn, cù zhì fèng xiáng, yòu kāi chéng, shǒu chéng zhī qí zhà, dài yǐ zhuì chéng shàng, shā qí xiān dēng zhě sān shí liù rén, yú zào ér qù. qí fàn bǎo jī, yì wèi zhī xiàn lǐ jiā yàn suǒ cuò. qí yú suì hé jiā yàn jí fèng xiáng xiāng guān sūn péng děng náo fǔ jú, fǔ àn guān yì yì xīn. dì nù, qiè zé fǔ àn, dǎi jiā yàn péng jí shì mín wǔ shí yú rén. qí yú yòu qǐng chì shǎn xī yún yáng hú guǎng hé nán shān xī wǔ xún fǔ gè shǒu yào hài, yǒu shī zé zhì zhū chén zuì, jì yǐ fēn jǐ guò. yòu wěi zuì xún fǔ liàn guó shì, guó shì yì bèi dǎi. jǐ shì zhōng gù guó bǎo hé qí yú wù fēng jiāng, zhào jiě rèn hòu kān. yù shǐ fù yǒng chún fù hé qí yú jiě lǒng zhōu wéi bào shǒu gōng bù shí, zhào chú míng, jǐn yī guān dǎi xùn. jiǔ nián liù yuè zhé shù biān.
奇瑜悔失计,乃委罪他人以自解。贼初叛,猝至凤翔,诱开城,守城知其诈,绐以缒城上,杀其先登者三十六人,余噪而去。其犯宝鸡,亦为知县李嘉彦所挫。奇瑜遂劾嘉彦及凤翔乡官孙鹏等挠抚局,抚按官亦异心。帝怒,切责抚按,逮嘉彦、鹏及士民五十余人。奇瑜又请敕陕西、郧阳、湖广、河南、山西五巡抚各守要害,有失则治诸臣罪,冀以分己过。又委罪巡抚练国事,国事亦被逮。给事中顾国宝劾奇瑜误封疆,诏解任候勘。御史傅永淳复劾奇瑜解陇州围报首功不实,诏除名,锦衣官逮讯。九年六月谪戍边。
chū, qí yú guān nán yáng, táng wáng shā qí shì zǐ, yù bìng fèi shì zǐ zi yù jiàn. lài qí yú lì, yù jiàn dé wèi shì sūn. hòu yù jiàn zì lì yú mǐn, zhào qí yú wèi dōng gé dà xué shì. dào yuǎn, wèi wén mìng, zú yú jiā.
初,奇瑜官南阳,唐王杀其世子,欲并废世子子聿键。赖奇瑜力,聿键得为世孙。后聿键自立于闽,召奇瑜为东阁大学士。道远,未闻命,卒于家。
yuán mò, zì zhōng xiàng, jìng hǎi rén. wàn lì sì shí qī nián jìn shì. chú huái qìng tuī guān, zhuó lì kē jǐ shì zhōng. wèi zhōng xián yàn fāng chì, yǐ xiāng lǐ yù zhāo zhì zhī, mò xiè bù kě. yán lù chéng zhōng xián yì, hé bà guī.
元默,字中象,静海人。万历四十七年进士。除怀庆推官,擢吏科给事中。魏忠贤焰方炽,以乡里欲招致之,默谢不可。言路承忠贤意,劾罢归。
chóng zhēn chū, fù guān, lì qiān tài cháng qīng. liù nián chūn, yǐ qiān dōu yù shǐ xún fǔ hé nán. liú zéi yóu jūn zhōu fàn hé nèi, mò lǜ zuǒ liáng yù tāng jiǔ zhōu lǐ bēi dèng qǐ bīng dài jìng shàng fù lǜ jiǔ zhōu chéng xuě yè báo wú chéng zéi yíng, dà pò zhī. sōng luò yǐ běi míng chéng shù shí, zéi bì wù gǎn gōng. qí yú jì shī lǐ zì chéng yú chē xiāng xiá, mò zì rǔ zhōu yí zhù lú shì, xí liáng yù jiǔ zhōu gè chén bīng shǒu yào hài, dé shāo níng zhě shù yuè. dàng shì shí, zéi shì zhāng, liáng yù děng chéng dū shī xí, shǒu bèi shàng gù. mò lǜ zhū jiàng zhǎn huò duō, zéi duō qū qín chǔ jìng. yǐ, fēn wéi sān, zì yǐng zhōu fàn fèng yáng huáng líng, zhōng zhōu suǒ zài gào jí. bā nián xià, mò bèi dǎi qù. jiǔ zhī, dé shì guī, bā nián zú.
崇祯初,复官,历迁太常卿。六年春,以佥都御史巡抚河南。流贼由均州犯河内,默率左良玉、汤九州、李卑、邓玘兵待境上;复率九州乘雪夜薄吴城贼营,大破之。嵩、雒以北名城数十,贼避勿敢攻。奇瑜既失李自成于车箱峡,默自汝州移驻卢氏,檄良玉、九州各陈兵守要害,得稍宁者数月。当是时,贼势张,良玉等承督师檄,守备尚固。默率诸将斩获多,贼多趋秦、楚境。已,分为三,自颍州犯凤阳皇陵,中州所在告急。八年夏,默被逮去。久之,得释归,八年卒。
xióng wén càn, guì zhōu yǒng níng wèi rén. wàn lì sān shí wǔ nián jìn shì. shòu guì zhōu tuī guān, qiān lǐ bù zhǔ shì, lì láng zhōng. chū fēng liú qiú hái, zhuó shān dōng zuǒ cān zhèng shān xī àn chá shǐ shān dōng yòu bù zhèng shǐ. yōu guī, zì shì xǐ jiā qí shuǐ.
熊文灿,贵州永宁卫人。万历三十五年进士。授贵州推官,迁礼部主事,历郎中。出封琉球还,擢山东左参政、山西按察使、山东右布政使。忧归,自是徙家蕲水。
chóng zhēn yuán nián, qǐ fú jiàn zuǒ bù zhèng shǐ. sān yuè, jiù bài yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ qí dì. hǎi shàng gù duō jù dào, yuán jìn lǐ zhōng jì jiàng, yáng liù yáng qī jí zhèng zhī lóng jì qǐ. zǒng bīng guān yú zī gāo zhāo liù qī jiàng, zhī lóng chāng jué rú gù. rán zhī lóng cháng bài dū sī hóng xiān chūn, shì bù zhuī huò yī yóu jī, bù shā zī gāo zhàn bài, zòng zhī zǒu. dāng shì zhī qí kě fǔ, qiǎn shǐ yù jiàng zhī. wén càn zhì, shàn yù zhī lóng, shǐ wèi jǐ yòng. qí dǎng lǐ kuí qí zài jiàng, zài pàn qù, zhī lóng jī qín zhī. hǎi jǐng jiàn xī, ér zhōng bīn yòu qǐ. bīn chū yì jiù fǔ, hòu fù pàn, kòu fú zhōu. wén càn yòu bīn wǎng quán zhōu, lìng zhī lóng jī bài zhī. jì ér cù zhī dà yáng, bīn tóu hǎi sǐ. mǐn zhōng lǚ píng jù kòu, jiē zhī lóng lì, wén càn yì xù gōng zēng zhì yān.
崇祯元年,起福建左布政使。三月,就拜右佥都御史,巡抚其地。海上故多剧盗,袁进、李忠既降,杨六、杨七及郑芝龙继起。总兵官俞咨皋招六、七降,芝龙猖獗如故。然芝龙常败都司洪先春,释不追;获一游击,不杀;咨皋战败,纵之走。当事知其可抚,遣使谕降之。文灿至,善遇芝龙,使为己用。其党李魁奇再降,再叛去,芝龙击擒之。海警渐息,而钟斌又起。斌初亦就抚,后复叛,寇福州。文灿诱斌往泉州,令芝龙击败之。既而蹙之大洋,斌投海死。闽中屡平巨寇,皆芝龙力,文灿亦叙功增秩焉。
wǔ nián èr yuè, zhuó wén càn bīng bù yòu shì láng jiān yòu qiān dōu yù shǐ, zǒng dū liǎng guǎng jūn wù, jiān xún fǔ guǎng dōng. xiān shì, hǎi kòu zhōng líng xiù jì jiàng fù pàn, wèi zhī lóng suǒ qín, qí dǎng kuì rù cháng tīng, zhuǎn lüè jiāng xī shǔ yì, wén càn xí zhī lóng lǚ bài zéi. ér fú jiàn yǒu hóng yí zhī huàn, hǎi dào liú xiāng chéng zhī, lián fàn mǐn guǎng yán hǎi yì, dì yǐ zé wén càn. wén càn bù néng tǎo, nǎi yì zhāo fǔ, zéi yáng xǔ zhī. cān zhèng hóng yún zhēng, cháng shā rén, chū guān guǎng xī cān zhèng, cháng sōu líng xiù yú dǎng, zhǎn sān shí yú jí, jǐn huǐ qí cháo. wén càn nǎi lìng yún zhēng yǔ fù shǐ kāng chéng zǔ, cān jiāng xià zhī běn zhāng yī jié rù zéi zhōu xuān yù, jù bèi zhí. wén càn jù zuì, zòu zhū chén xìn zéi zì xiàn. jǐ shì zhōng zhū guó dòng hé zhī, zhào biǎn zhì, dài zuì zì xiào. bā nián, zhī lóng hé guǎng dōng bīng jī xiāng yú tián wěi yuǎn yáng. xiāng xié yún zhēng zhǐ bīng, yún zhēng dà hū yuē:" wǒ shǐ sǐ bào guó, jí jī wù shī!" suì yù hài. xiāng shì cù, zì fén nì sǐ, chéng zǔ děng tuō hái. zéi dǎng qiān yú rén yì zhè jiāng guī kuǎn, hǎi dào jǐn píng.
五年二月,擢文灿兵部右侍郎兼右佥都御史,总督两广军务,兼巡抚广东。先是,海寇钟灵秀既降复叛,为芝龙所擒,其党溃入长汀,转掠江西属邑,文灿檄芝龙屡败贼。而福建有红夷之患,海盗刘香乘之,连犯闽、广沿海邑,帝以责文灿。文灿不能讨,乃议招抚,贼佯许之。参政洪云蒸,长沙人,初官广西参政,尝搜灵秀余党,斩三十余级,尽毁其巢。文灿乃令云蒸与副使康承祖,参将夏之本、张一杰入贼舟宣谕,俱被执。文灿惧罪,奏诸臣信贼自陷。给事中朱国栋劾之,诏贬秩,戴罪自效。八年,芝龙合广东兵击香于田尾远洋。香胁云蒸止兵,云蒸大呼曰:“我矢死报国,急击勿失!”遂遇害。香势蹙,自焚溺死,承祖等脱还。贼党千余人诣浙江归款,海盗尽平。
wén càn guān mǐn guǎng jiǔ, jī zī wú suàn, hòu yǐ zhēn bǎo jié zhōng wài quán yào, móu jiǔ zhèn lǐng nán. huì dì yí liú xiāng wèi sǐ, qiě bù shí wén càn wéi rén, qiǎn zhōng shǐ jiǎ guǎng xī cǎi bàn míng, wǎng chān zhī. jì zhì, wén càn shèng yǒu suǒ zèng yí, liú yǐn shí rì. zhōng shǐ xǐ, yǔ jí zhōng yuán kòu luàn, wén càn fāng zhōng jiǔ, jī àn mà yuē:" zhū chén wù guó ěr. ruò wén càn wǎng, jù lìng shǔ bèi zhì shì zāi!" zhōng shǐ qǐ lì yuē:" wú fēi wǎng guǎng xī cǎi bàn yě, xián shàng mìng chān gōng. gōng xìn yǒu dāng shì cái, fēi gōng bù zú bàn cǐ zéi." wén càn chū bù yì, huǐ shī yán, suí yán yǒu wǔ nán sì bù kě. zhōng shǐ yuē:" wú jiàn shàng zì qǐng zhī, ruò shàng wú suǒ lìn, jí gōng bù dé cí yǐ." wén càn cí qióng, yīng yuē" nuò". zhōng shǐ hái cháo, guǒ yán zhī dì. chū, wén càn xǐ qí shuǐ, yǔ yì rén yáo míng gōng wèi yīn nī, míng gōng guān zhān shì, yòu yǔ yáng sì chāng shàn. sì chāng wò bīng bǐng, chéng dì juàn, yǐ dì jí píng zéi, jì dé yī rén zì zhù, míng gōng yīn jiàn wén càn, qiě yuē:" cǐ yǒu nèi yuán kě yǐn yě." sì chāng xǐ, suì jiàn zhī.
文灿官闽、广久,积赀无算,厚以珍宝结中外权要,谋久镇岭南。会帝疑刘香未死,且不识文灿为人,遣中使假广西采办名,往觇之。既至,文灿盛有所赠遗,留饮十日。中使喜,语及中原寇乱,文灿方中酒,击案骂曰:“诸臣误国耳。若文灿往,讵令鼠辈至是哉!”中使起立曰:“吾非往广西采办也,衔上命觇公。公信有当世才,非公不足办此贼。”文灿出不意,悔失言,随言有五难四不可。中使曰:“吾见上自请之,若上无所吝,即公不得辞矣。”文灿辞穷,应曰“诺”。中使还朝,果言之帝。初,文灿徙蕲水,与邑人姚明恭为姻妮,明恭官詹事,又与杨嗣昌善。嗣昌握兵柄,承帝眷,以帝急平贼,冀得一人自助,明恭因荐文灿,且曰:“此有内援可引也。”嗣昌喜,遂荐之。
shí nián sì yuè, bài wén càn bīng bù shàng shū jiān yòu fù dōu yù shǐ, dài wáng jiā zhēn zǒng lǐ nán jī hé nán shān xī shǎn xī hú guǎng sì chuān jūn wù. wén càn bài mìng, jí qǐng zuǒ liáng yù suǒ jiāng liù qiān rén wéi jǐ jūn, ér dà mù yuè rén jí wū mán jīng huǒ qì zhě yī èr qiān rén yǐ zì hù, gōng dāo jiǎ zhòu shén zhěng. cì lú shān, yè suǒ shàn sēng kōng yǐn. sēng yíng wèi yuē:" gōng wù yǐ." wén càn píng rén wèn gù, sēng yuē:" gōng zì dù suǒ jiāng bīng zú zhì zéi sǐ mìng hū?" yuē:" bù néng." yuē:" zhū jiàng yǒu kě shǔ dà shì dāng yī miàn bù fán zhǐ huī ér dìng zhě hū?" yuē:" wèi zhī hé rú yě." yuē:" èr zhě jì bù néng dāng zéi, shàng tè yǐ míng shǐ gōng, hòu zé wàng, yī bù xiào, zhū yǐ." wén càn què lì liáng jiǔ, yuē:" fǔ zhī hé rú?" sēng yuē:" wú liào gōng bì fǔ. rán liú kòu fēi hǎi kòu bǐ, gōng qí shèn zhī." wén càn qù, dǐ ān qìng, dì suǒ qiǎn zhōng guān liú yuán bīn lú jiǔ dé jiān yǒng wèi yíng jūn zhě yì zhì. liáng yù sù jiàng jié ào, bù shòu wén lì jié zhì, huì qí xià yǔ yuè jūn bù hé, dà gòu. wén càn bù dé yǐ, qiǎn hái nán bīng, rán liáng yù jūn shí bù wéi yòng. sì chāng yán yú dì, nǎi yǐ biān jiāng féng jǔ miáo yǒu cái bīng wǔ qiān rén lì yān. yǒu cái bài yú zhēn yáng, ér jīng yíng jiāng huáng dé gōng lián pò zéi bīng, wēi shén zhèn.
十年四月,拜文灿兵部尚书兼右副都御史,代王家祯总理南畿、河南、山西、陕西、湖广、四川军务。文灿拜命,即请左良玉所将六千人为己军,而大募粤人及乌蛮精火器者一二千人以自护,弓刀甲胄甚整。次庐山,谒所善僧空隐。僧迎谓曰:“公误矣。”文灿屏人问故,僧曰:“公自度所将兵足制贼死命乎?”曰:“不能。”曰:“诸将有可属大事、当一面、不烦指挥而定者乎?”曰:“未知何如也。”曰:“二者既不能当贼,上特以名使公,厚责望,一不效,诛矣。”文灿却立良久,曰:“抚之何如?”僧曰:“吾料公必抚。然流寇非海寇比,公其慎之。”文灿去,抵安庆,帝所遣中官刘元斌、卢九德监勇卫营军者亦至。良玉宿将桀骜,不受文吏节制,会其下与粤军不和,大诟。文灿不得已,遣还南兵,然良玉军实不为用。嗣昌言于帝,乃以边将冯举、苗有才兵五千人隶焉。有才败于真阳,而京营将黄得功连破贼兵,威甚振。
dàng shì shí, sì chāng jiàn" sì zhèng liù yú" zhī cè, zēng bīng xiǎng dà bàn, qī miè zéi, zéi pō jù. jí wén càn zhì, jīng jūn lǚ jié, yì jù. wén càn gù jué jì zhāo xiáng. chū dǐ ān qìng, jí qiǎn rén zhāo zhāng xiàn zhōng liú guó néng, èr rén tīng mìng. nǎi yì kān zhāo xiáng xí, bù tōng dōu. yòu qǐng jǐn qiān mín yǔ sù bì chéng zhōng, zéi wú suǒ lüè, dāng zì tuì. dì nù, qiáo ràng wén càn. sì chāng yì xīn fēi zhī, jì yǐ rèn zhī, zé qū wéi wén càn jiě. yīn qí qǐng, bì yǐ jī fǔ shān xī bīng gè sān qiān. míng nián, guó néng guǒ jiàng, ér xiàn zhōng xí jù gǔ chéng. huì de gōng yòu dà pò zéi wǔ yáng, mǎ shì xiù dù yīng jīn yè bàn jiàng xìn yáng chéng xià. xiàn zhōng wèi zuǒ liáng yù suǒ chuàng, jǐ bèi qín, qí xià jī kùn duō sàn qù. xiàn zhōng qióng cù, yì yīn chén hóng fàn yǐ jiàng. yú shì sì chāng yì gōng zuì, chù hóng chéng chóu cáo biàn jiāo děng, ér chēng wén càn gōng yān.
当是时,嗣昌建“四正六隅”之策,增兵饷大半,期灭贼,贼颇惧。及文灿至,京军屡捷,益惧。文灿顾决计招降。初抵安庆,即遣人招张献忠、刘国能,二人听命。乃益刊招降檄,布通都。又请尽迁民与粟闭城中,贼无所掠,当自退。帝怒,谯让文灿。嗣昌亦心非之,既已任之,则曲为文灿解。因其请,畀以畿辅、山西兵各三千。明年,国能果降,而献忠袭据谷城。会得功又大破贼舞阳,马士秀、杜应金夜半降信阳城下。献忠为左良玉所创,几被擒,其下饥困多散去。献忠穷蹙,亦因陈洪范以降。于是嗣昌议功罪,绌洪承畴、曹变蛟等,而称文灿功焉。
yǐ ér jīng jūn jiě suì píng wéi, zhǎn huò sān qiān yǒu qí. shí wén càn zài yù zhōu, mǎ jìn zhōng luó rǔ cái shí sān jiā zéi jù nán yáng, wén càn xià lìng, shā zéi zhě cháng sǐ. zéi bù kěn cóng, zé jī jīn bó jiǔ láo kào zhī, míng yuē" qiú zéi". dì xiòng dé zhuàng, yuē:" wén càn dà yán wú shí." wén càn kǒng. sūn chuán tíng chū guān jī zéi, wén càn bù jiù, ér sì chāng yǐ rù zhèng fǔ zhǎng zhōng shū yǐ. jiǔ yuè, wén càn cì xiāng yáng, zéi fēn jù yún xiāng zhū xiǎn. zhū jiàng qǐng zhàn, wén càn yì fēn bīng. lú jiǔ dé yuē:" bīng fēn zé lì ruò, yī shī lì, quán jūn yáo yǐ. mò ruò hòu jí qí lì ér hé jī zhī." zhòng yuē:" shàn." nǎi yǐ qiān shì zhāng dà jīng jiān dà jiàng zuǒ liáng yù chén hóng fàn jūn, yǐ tōng pàn kǒng zhēn huì jiān fù jiāng lóng zài tián jūn, zhàn yú shuāng gōu, dà pò zhī, zhǎn shǒu èr qiān yú jí. luó rǔ cái huì dēng xiāng shuài jiǔ yíng zǒu jūn zhōu, lǐ wàn qìng lǜ sān yíng zǒu guāng gù.
已而京军解遂平围,斩获三千有奇。时文灿在裕州,马进忠、罗汝才十三家贼聚南阳,文灿下令,杀贼者偿死。贼不肯从,则赍金帛酒牢犒之,名曰“求贼”。帝诇得状,曰:“文灿大言无实。”文灿恐。孙传庭出关击贼,文灿不救,而嗣昌已入政府掌中枢矣。九月,文灿次襄阳,贼分踞郧、襄诸险。诸将请战,文灿议分兵。卢九德曰:“兵分则力弱,一失利,全军摇矣。莫若厚集其力而合击之。”众曰:“善。”乃以佥事张大经监大将左良玉、陈洪范军,以通判孔贞会监副将龙在田军,战于双沟,大破之,斩首二千余级。罗汝才、惠登相率九营走均州,李万庆率三营走光、固。
shí yī yuè, jīng shī jiè yán, zhào hóng chéng chóu sūn chuán tíng rù wèi. rǔ cái děng yǐ wéi tǎo jǐ yě, jù ér kòu tài hé shān tí dū zhōng guān, qiú fǔ yú wén càn, xǔ zhī. chù rǔ cái jí yī zhàng qīng xiǎo qín wáng yī tiáo lóng sì yíng yú yún xiàn, chù dēng xiāng jí wáng guó níng cháng dé ān yáng yǒu xián wáng guāng ēn wǔ yíng yú jūn zhōu. shàng yán:" chén yú lǐ wàn qìng hè yī lóng mǎ guāng yù jí shùn tiān wáng zhǔ jiǎo, tā jiē zhǔ fǔ. qǐng shè rǔ cái děng zuì, shòu zhī guān." kě zhī. shí jīng jūn liáng yù jūn jiē yǐ rù wèi xíng, mǎ shì xiù dù yīng jīn suì pàn yú xǔ zhōu. chū, shì xiù děng jiàng, liáng yù yǐ qí zhòng chù xǔ zhī jiāo wài. xǔ, dà zhōu yě, liáng yù zhū jiàng jì nú yǔ huì yān. liáng yù jiǔ zhēng bù guī, shì xiù yīng jīn zài wén càn jūn zhōng, wěi qǐng jí, jiǎ liáng yù jūn hào rù chéng. yè bàn, bīng cóng fǔ dì chū, shāo chéng nán lóu, jié kù, shā guān lì, qiè qí zī tóu wàn qìng. wàn qìng zhě, zéi kuí shè tā tiān yě.
十一月,京师戒严,召洪承畴、孙传庭入卫。汝才等以为讨己也,惧而叩太和山提督中官,求抚于文灿,许之。处汝才及一丈青、小秦王、一条龙四营于郧县,处登相及王国宁、常德安、杨友贤、王光恩五营于均州。上言:“臣于李万庆、贺一龙、马光玉及顺天王主剿,他皆主抚。请赦汝才等罪,授之官。”可之。时京军、良玉军皆以入卫行,马士秀、杜应金遂叛于许州。初,士秀等降,良玉以其众处许之郊外。许,大州也,良玉诸将寄孥与贿焉。良玉久征不归,士秀、应金在文灿军中,伪请急,假良玉军号入城。夜半,兵从府第出,烧城南楼,劫库,杀官吏,挈其赀投万庆。万庆者,贼魁射塌天也。
shí èr nián sān yuè, liáng yù hái, pò jiàng mǎ jìn zhōng, shǐ liú guó néng jī jiàng wàn qìng, shì xiù yīng jīn yì zài jiàng. shùn tiān wáng yǐ qián sǐ, qí dǎng shùn yì wáng wèi qí xià suǒ shā. wén càn suì shàng yán:" chén bīng wēi zhèn shè, jiàng zhě jiē zhǒng. shí sān jiā zhī zéi, wéi gé zuǒ jí mǎ guāng yù sān bù shàng jī tiān zhū, kě suì yuè píng yě." dì yōu zhào bào zhī.
十二年三月,良玉还,破降马进忠,使刘国能击降万庆,士秀、应金亦再降。顺天王已前死,其党顺义王为其下所杀。文灿遂上言:“臣兵威震慑,降者接踵。十三家之贼,惟革、左及马光玉三部尚稽天诛,可岁月平也。”帝优诏报之。
chū, zhāng xiàn zhōng zhī jiàng yě, yōng bīng wàn rén jù gǔ chéng, suǒ shí wàn rén xiǎng, wén càn jí zhōng wài yào rén yuē yǔ zhī. wèi qǐng guān qǐng dì qǐng guān fáng yǐ, xiàn zhōng liè jūn zhuàng yuē qǐng bèi qiǎn, jì ér sān xí qí bīng bù yīng, cháo yě zhī xiàn zhōng bì pàn yě. qí hòu, rǔ cái jiàng, bù kěn shì jiǎ. jí jìn zhōng wàn qìng děng bìng jiàng, wén càn yǐ wéi dé cè, wèi tiān xià qiě wú zéi yě. wǔ yuè, xiàn zhōng suì fǎn yú gǔ chéng, jié rǔ cái yú fáng xiàn, yú shì jiǔ yíng jù fǎn. chū, jūn zhōu wǔ yíng jù jiàn tǎo, zì yí, xiāng yǔ shà xuè jù xiàn zhōng, wú hé yì pàn qù. dì wén biàn, dà jīng, xuē wén càn guān, dài zuì shì shì. qī yuè, liáng yù jī xiàn zhōng luó yīng shān, bài jī. dì dà nù, mìng sì chāng lái dài. sì chāng yǐ zhì jūn, jí qiǎn shǐ dǎi wén càn xià yù, zuò dà pì, suǒ qīn yáo míng gōng bǐng guó ér bù néng jiù yě. shí sān nián shí yuè, wén càn jìng qì shì.
初,张献忠之降也,拥兵万人踞谷城,索十万人饷,文灿及中外要人曰与之。为请官、请地、请关防矣,献忠列军状曰请备遣,既而三檄其兵不应,朝野知献忠必叛也。其后,汝才降,不肯释甲。及进忠、万庆等并降,文灿以为得策,谓天下且无贼也。五月,献忠遂反于谷城,劫汝才于房县,于是九营俱反。初,均州五营惧见讨,自疑,相与歃血拒献忠,无何亦叛去。帝闻变,大惊,削文灿官,戴罪视事。七月,良玉击献忠罗英山,败绩。帝大怒,命嗣昌来代。嗣昌已至军,即遣使逮文灿下狱,坐大辟,所亲姚明恭柄国而不能救也。十三年十月,文灿竟弃市。
liàn guó shì, zì jūn yù, yǒng chéng rén. wàn lì sì shí sì nián jìn shì. shòu pèi xiàn zhī xiàn, diào shān yáng.
练国事,字君豫,永城人。万历四十四年进士。授沛县知县,调山阳。
tiān qǐ èr nián, zhēng shòu yù shǐ. guǎng níng shī shǒu, guó shì qǐng jì zhōu xuān fǔ dà tóng jí shān dōng shān xī hé nán fǔ chén gè liàn bīng wàn, yǐ zhuàng shān hǎi shēng yuán. yòu qǐng bǔ zhū shā dà tóng yāo rén. yòu shū lùn wèi zhōng xián shǐ qún yān rǔ shàng shū zhōng yǔ zhèng, suǒ dōng yī, shāng guó tǐ. guó shì zài jiàn yuán, kuāng jiù duō. jǐ shì zhōng zhào xīng bāng, zhōng xián sī rén yě, yǐ guó shì wèi zhào nán xīng dǎng, hé zhī, xuē jí.
天启二年,征授御史。广宁失守,国事请蓟州、宣府、大同及山东、山西、河南抚臣各练兵万,以壮山海声援。又请捕诛杀大同妖人。又疏论魏忠贤使群阉辱尚书钟羽正,索冬衣,伤国体。国事在谏垣,匡救多。给事中赵兴邦,忠贤私人也,以国事为赵南星党,劾之,削籍。
chóng zhēn yuán nián fù guān, zhuó tài pú shǎo qīng, jìn yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ shǎn xī. guān zhōng pín suì jī, dào zéi fēng qǐ. sì nián zhēng yuè, shén yī yuán xiàn bǎo ān. guó shì qiǎn hè hǔ chén yuán yán ān, ér shēn lǜ fù jiāng zhāng quán chāng lián pò diǎn dēng zi yú zhōng bù hé fù yáng hán chéng, yòu pò bié bù yú yí jūn luò chuān, jiàng qí kuí lǐ yīng áo. zhū jiàng zhāng quán chāng zhào dà yǔn wáng chéng ēn dù wén huàn hè hǔ chén děng fēn jiǎo zéi chéng chéng yí chuān yào zhōu bái shuǐ hé fù yáng, zhǎn shǒu qiān jiǔ bǎi yǒu qí. zǒng dū yáng hè jì shòu qún zéi jiàng, yǐ, fù xiāng jì pàn, tián jìn ān lǐ lǎo chái xiàn zhōng bù. guó shì xié chéng ēn gōng wéi wǔ yuè, kè zhī, ér suǒ bù yì pín shī shì, yáng hè bèi zhēng, guó shì yì dài zuì zì shú.
崇祯元年复官,擢太仆少卿,进右佥都御史,巡抚陕西。关中频岁饥,盗贼蜂起。四年正月,神一元陷保安。国事遣贺虎臣援延安,而身率副将张全昌连破点灯子于中部、合阝阳、韩城,又破别部于宜君、雒川,降其魁李应鳌。诸将张全昌、赵大允、王承恩、杜文焕、贺虎臣等分剿贼澄城、宜川、耀州、白水、合阝阳,斩首千九百有奇。总督杨鹤既受群贼降,已,复相继叛,田近庵、李老柴陷中部。国事偕承恩攻围五月,克之,而所部亦频失事,杨鹤被征,国事亦戴罪自赎。
wǔ nián, hóng jūn yǒu lǐ dū sī děng jiāng fàn píng liáng. guó shì zì jīng qū gù yuán, xí dà shuài yáng jiā mó shā zéi táng mǎ, duàn qí zhēn tàn. zéi nǎi zǒu qìng yáng xī háo, jiā mó cáo wén zhào yāo jī, dà bài zhī. zì sān yuè zhì wǔ yuè, dà xiǎo shù shí zhàn, zéi qì pò miè. guó shì miǎn dài zuì.
五年,红军友、李都司等将犯平凉。国事自泾趋固原,檄大帅杨嘉谟杀贼塘马,断其侦探。贼乃走庆阳西壕,嘉谟、曹文诏邀击,大败之。自三月至五月,大小数十战,贼迄破灭。国事免戴罪。
dàng shì shí, guān zhōng wǔ zhèn, dà shuài cáo wén zhào yáng jiā mó wáng chéng ēn yáng lín hè hǔ chén gè dū biān jūn xié tǎo, zǒng dū hóng chéng chóu yóu shàn diào dù. zéi kuí duō jiān, yú jǐn zǒu shān xī, guān zhōng shāo jìng.
当是时,关中五镇,大帅曹文诏、杨嘉谟、王承恩、杨麟、贺虎臣各督边军协讨,总督洪承畴尤善调度。贼魁多歼,余尽走山西,关中稍靖。
liù nián dōng, zéi jì cóng miǎn chí dù, rù lú shì. míng nián, zéi suì yóu hé nán hú guǎng rù hàn nán. zǒng dū chén qí yú xí guó shì zhù shāng zhōu, xié jiǎo shāng nán lú shì zéi. hàn nán zéi suì yóu níng qiāng zhì liǎng dāng, lüè fèng xiàn, chū zhàn dào, xiàn bǎo jī, guān zhōng zéi fù chì. jì ér qí yú shòu zéi jiàng, xí zhū jūn wù jī. zéi chū xiǎn, suì dà lüè fèng xiáng lín yóu bǎo jī fú fēng qiān yáng gān zhōu jīng yáng lǐ quán. qí yú wěi zuì guó shì yǐ zì jiě, guó shì shàng yán:" hàn nán zéi jǐn rù zhàn dào, qí yú xí zhǐ bīng, chén wèi zhī suǒ fǔ shí shù. jí jiàn qí yú shū, bā dài wáng bù wàn sān qiān yú rén, xiē zǐ kuài bù wàn wǔ bǎi yú rén, zhāng miào shǒu bù jiǔ qiān yī bǎi yú rén, bā dài wáng yòu yī bù bā qiān sān bǎi yú rén, chén bù jué yǎng tiān cháng tàn. fū yī yuè nèi, fǔ qiáng kòu sì wàn yú, jǐn cóng zhàn dào rù nèi dì, shí yǐn hé zì chū, ān dé wú piāo lüè? qiě yī dà shuài jiāng sān qiān rén, ér yī zéi kuí fǎn yōng wàn yú zhòng, ān néng shòu jì lǜ? jí jiè kǒu huí jí, yán ān zhōu xiàn zhòu zēng sì wàn yú rén, ān jí hé suǒ? hé zhū zhēng jiǎo bīng bù mǎn èr wàn, ér jiàng zéi yú sì wàn, qǐ nèi dì bīng lì suǒ néng zhī, yí qí lián xiàn míng chéng ér bù kě jiù yě. ruò jiù chén bù dǔ jiǎo, zé xiān yǒu zhǐ bīng xí yǐ ruò yún zéi yǐ shòu fǔ, yīn wù shā shǐ rén zhì rán, zé wèi wù shā zhī xiān, hé wéi pò lín yóu yǒng shòu. jīn shì yǐ zhì cǐ, wéi jí diào dà jūn zhì tǎo, ruò réng yǐ yuàn huí yuán jí, jìn bīng wù jiǎo, sān qín zhī huò ān suǒ zhōng jí zāi!" shū rù, shì yǐ bù kě wèi, suì dǎi xià yù. jiǔ nián zhēng yuè qiǎn shù guǎng xī. jiǔ zhī, xù qián gōng, shè hái, fù guàn dài.
六年冬,贼既从渑池渡,入卢氏。明年,贼遂由河南、湖广入汉南。总督陈奇瑜檄国事驻商州,协剿商南、卢氏贼。汉南贼遂由宁羌至两当,掠凤县,出栈道,陷宝鸡,关中贼复炽。既而奇瑜受贼降,檄诸军勿击。贼出险,遂大掠凤翔、麟游、宝鸡、扶风、汧阳、乾州、泾阳、醴泉。奇瑜委罪国事以自解,国事上言:“汉南贼尽入栈道,奇瑜檄止兵,臣未知所抚实数。及见奇瑜疏,八大王部万三千余人,蝎子块部万五百余人,张妙手部九千一百余人,八大王又一部八千三百余人,臣不觉仰天长叹。夫一月内,抚强寇四万余,尽从栈道入内地,食饮何自出,安得无剽掠?且一大帅将三千人,而一贼魁反拥万余众,安能受纪律?即藉口回籍,延安州县骤增四万余人,安集何所?合诸征剿兵不满二万,而降贼逾四万,岂内地兵力所能支,宜其连陷名城而不可救也。若咎臣不堵剿,则先有止兵檄矣;若云贼已受抚,因误杀使人致然,则未误杀之先,何为破麟游、永寿。今事已至此,惟急调大军致讨,若仍以愿回原籍,禁兵勿剿,三秦之祸安所终极哉!”疏入,事已不可为,遂逮下狱。九年正月遣戍广西。久之,叙前功,赦还,复冠带。
fú wáng shí, zhào wèi hù bù zuǒ shì láng, xún gǎi bīng bù. shí èr yuè jiā shàng shū, réng lì shì láng shì. míng nián èr yuè zhì shì, wèi jǐ zú.
福王时,召为户部左侍郎,寻改兵部。十二月加尚书,仍莅侍郎事。明年二月致仕,未几卒。
dīng qǐ ruì, yǒng chéng rén. wàn lì sì shí qī nián jìn shì. chóng zhēn chū, lì shān dōng yòu cān zhèng, zuò shì zhé shǎn xī fù shǐ. jiǔ nián, níng xià bīng biàn, qǐ ruì bǔ zhǎn shā xún fǔ wáng jí zhě shǒu è liù rén, jūn zhōng dà dìng. zài qiān yòu bù zhèng shǐ, fēn shǒu guān nán, cóng xún fǔ sūn chuán tíng tǎo zéi.
丁启睿,永城人。万历四十七年进士。崇祯初,历山东右参政,坐事谪陕西副使。九年,宁夏兵变,启睿捕斩杀巡抚王楫者首恶六人,军中大定。再迁右布政使,分守关南,从巡抚孙传庭讨贼。
shí yī nián dōng, jiù bài yòu qiān dōu yù shǐ, dài chuán tíng xún fǔ shǎn xī. suì pín hàn, mín yì wèi dào, cháng wǔ huán bái shuǐ cháng ān lín tóng xián yáng zéi qǐ rú wèi máo. shí sān nián, yòng dū shī yáng sì chāng jiàn, zhuó bīng bù yòu shì láng jiān yòu qiān dōu yù shǐ, dài zhèng chóng jiǎn zǒng dū shǎn xī sān biān jūn wù tǎo zéi. míng nián, sì chāng sǐ, jiā qǐ ruì bīng bù shàng shū, gǎi chēng dū shī, dài sì chāng jǐn dū shǎn xī hú guǎng hé nán sì chuān shān xī jí jiāng nán běi zhū jūn, réng jiān zǒng dū shǎn xī sān biān jūn wù, cì jiàn chì yìn rú sì chāng.
十一年冬,就拜右佥都御史,代传庭巡抚陕西。岁频旱,民益为盗,长武、环、白水、长安、临潼、咸阳贼起如猬毛。十三年,用督师杨嗣昌荐,擢兵部右侍郎兼右佥都御史,代郑崇俭总督陕西三边军务讨贼。明年,嗣昌死,加启睿兵部尚书,改称督师,代嗣昌尽督陕西、湖广、河南、四川、山西及江南、北诸军,仍兼总督陕西三边军务,赐剑、敕、印如嗣昌。
qǐ ruì zì zhé hé xī fù shǐ, shù qiān jiē zài shǎn xī, rán shí yōng cái. wèi dū fǔ, fèng dū shī qī huì, jǐn shèn wú gōng guò jí dū shī rèn zhòng zhuān zhì, jí mò zhī wèi jì. qǐ ruì yǐ shòu mìng chū tóng guān, jiāng yóu chéng tiān fù sì chāng jūn yú jīng zhōu. hú guǎng xún àn wāng chéng zhào yán dà kòu zài hé nán, jīng xiāng xìng xī jǐng, wú fán dà jūn, jǐn nì hàn jīn chuán. qǐ ruì zhì, wǔ rì bù dé dù, zhé ér xiàng dèng zhōu, zhōu rén bì mén gòu guò nèi xiāng, zhǎng lì bì zhī dí. jūn xíng huāng shān jiān, gē mǎ luó, liáo yǐ yě cǎo, shì dàn bù dé bǎo. shì shí lǐ zì chéng yǐ xiàn luò yáng, wéi kāi fēng, yǒu zhòng qī shí wàn, qǐ ruì dàn bù gǎn yuán. wén zhāng xiàn zhōng zài guāng shān gù shǐ jiān, shǎo ruò, nǎi móu yú zhū jiàng yuē:" shàng mìng wǒ jiǎo yù zéi, cǐ yì yù zéi yě." suì xí zuǒ liáng yù pò zhī yú má chéng, zhǎn shǒu qiān èr bǎi. kāi fēng rì gào jí, zé yuē:" wǒ fāng yǒu shì yú xiàn zhōng, bù fù yǐ." wén fù zōng lóng jiāng rù guān dū qín shī, qǐ ruì yuē" sān biān yǐ zhì zǒng dū yǐ", qǐ dì gèng chì shū, nǎi gèng chì shū zōng lóng bàn zì chéng. jiǔ yuè, zōng lóng bài mò yú xiàng chéng, qǐ ruì bù néng jiù. zéi chéng shèng xiàn nán yáng, shā táng wáng, kāi rǔ èr jùn wàng fēng xià. shí èr yuè, zì chéng zài wéi kāi fēng. hé nán xún fǔ gāo míng héng fēi xí zhì, qǐ ruì dū bīng fù zhī, bì zéi rù chéng, bù xià dà yín lüè. zǒng bīng chén yǒng fú shè zì chéng, zhōng qí zuǒ mù. míng nián zhēng yuè, zéi jiě wéi qù.
启睿自谪河西副使,数迁皆在陕西,然实庸才。为督、抚,奉督师期会,谨慎无功过;及督师任重专制,即莫知为计。启睿已受命出潼关,将由承天赴嗣昌军于荆州。湖广巡按汪承诏言大寇在河南,荆、襄幸息警,无烦大军,尽匿汉津船。启睿至,五日不得渡,折而向邓州,州人闭门诟;过内乡,长吏闭之籴。军行荒山间,割马骡,燎以野草,士啖不得饱。是时李自成已陷洛阳,围开封,有众七十万,启睿惮不敢援。闻张献忠在光山、固始间,少弱,乃谋于诸将曰:“上命我剿豫贼,此亦豫贼也。”遂檄左良玉破之于麻城,斩首千二百。开封日告急,则曰:“我方有事于献忠,不赴矣。”闻傅宗龙将入关督秦师,启睿曰“三边已置总督矣”,乞帝更敕书,乃更敕书宗龙办自成。九月,宗龙败殁于项城,启睿不能救。贼乘胜陷南阳,杀唐王,开、汝二郡望风下。十二月,自成再围开封。河南巡抚高名衡飞檄至,启睿督兵赴之,避贼入城,部下大淫掠。总兵陈永福射自成,中其左目。明年正月,贼解围去。
qǐ ruì zhī zài xǔ zhōu yě, wèi zéi bī, shǐ fù kāi fēng. lí chéng sān shí lǐ, ér chéng jí pò. qí dǐ kāi fēng, qǐ mén rù, zéi chéng zhī, jǐ xiàn. sì yuè, zì chéng hé qún zéi fù gōng kāi fēng. liù yuè, dì shì hóu xún yú yù, mìng dū yuán jiǎo zhū jūn jiù kāi fēng. wèi zhì, kāi fēng wéi yì jí. dì shù zhào qiè zé qǐ ruì. qǐ ruì bù dé yǐ, nǎi dà jí liáng yù hǔ dà wēi yáng dé zhèng fāng guó ān zhī jūn, xié bǎo dìng zǒng dū yáng wén yuè, yǐ qī yuè huì yú zhū xiān zhèn, yǔ zéi lěi xiāng wàng. zéi zhòng bǎi wàn, qǐ ruì yù zhàn, liáng yù yuē:" zéi fēng ruì, wèi kě jī yě." qǐ ruì yuē:" wéi yǐ jí, bì jī zhī." zhū jiàng jiē jù. liáng yù guī yíng jí xiān zǒu, zhū yíng jù zǒu, qǐ ruì wén yuè lián qí bēn rǔ níng. zéi dù hé zhú zhī, zhuī bēn sì bǎi lǐ. sàng mǎ luó qī qiān, jiàng shì shù wàn, qǐ ruì chì shū yìn jiàn jù shī. shì wén, zhào chǐ zhí hòu dài. jiǔ yuè, zéi jué mǎ jiā kǒu hé guàn kāi fēng, kāi fēng suì xiàn, nǎi zhēng xià lì, jiǔ zhī shì guī. zì sì chāng sǐ èr nián ér qǐ ruì bài, qǐ ruì bài yòu èr nián ér míng wáng yǐ.
启睿之在许州也,畏贼逼,始赴开封。离城三十里,而城即破。其抵开封,启门入,贼乘之,几陷。四月,自成合群贼复攻开封。六月,帝释侯恂于狱,命督援剿诸军救开封。未至,开封围益急。帝数诏切责启睿。启睿不得已,乃大集良玉、虎大威、杨德政、方国安之军,偕保定总督杨文岳,以七月会于朱仙镇,与贼垒相望。贼众百万,启睿欲战,良玉曰:“贼锋锐,未可击也。”启睿曰:“围已急,必击之。”诸将皆惧。良玉归营即先走,诸营俱走,启睿、文岳联骑奔汝宁。贼渡河逐之,追奔四百里。丧马骡七千,将士数万,启睿敕书、印、剑俱失。事闻,诏褫职候代。九月,贼决马家口河灌开封,开封遂陷,乃征下吏,久之释归。自嗣昌死二年而启睿败,启睿败又二年而明亡矣。
fú wáng shí, qǐ ruì yín yuán mǎ shì yīng chōng wèi shì guān, dū hé nán quàn nóng jiǎo kòu zhū wù. xún yǐ qín zhǎn guī dé wěi guān, bài bīng bù shàng shū, jiā tài zǐ tài bǎo, guān qí yī zi. shì bài, tuō shēn xuán lǐ, jiǔ zhī zú.
福王时,启睿夤缘马士英充为事官,督河南劝农、剿寇诸务。寻以擒斩归德伪官,拜兵部尚书,加太子太保,官其一子。事败,脱身旋里,久之卒。
cóng fù kuí chǔ, chóng zhēn sì nián chūn, yǐ yòu qiān dōu yù shǐ xún fǔ bǎo dìng. qī nián, zhuó bīng bù yòu shì láng, dài fù zōng lóng zǒng dū jì liáo bǎo dìng jūn wù. jiǔ nián qī yuè, jī fǔ bèi bīng, kuí chǔ zuò xià lì, jiǔ zhī fàng hái. fú wáng shí, qǐ gù guān, zǒng dū hé nán hú guǎng, jiān xún fǔ chéng tiān dé ān xiāng yáng. wèi fù, huì liǎng guǎng zǒng dū shěn yóu lóng rù wèi shì láng, kuí chǔ jìng dài qí rèn. xún jiā bīng bù shàng shū. táng wáng zì lì yú fú zhōu, mìng yǐ gù guān xié lǐ róng zhèng. jìng jiāng wáng hēng jiā fǎn guì lín, xià wú zhōu, zhí xún fǔ qú shì sì. kuí chǔ xí sī ēn cān jiāng chén bāng chuán děng xí zǒu zhī, huò yú guì lín. fēng kuí chǔ píng yuè bó, réng liú zhèn liǎng guǎng. mǐn zhōng shì bài, yǔ shì sì yōng lì guì wáng yú zhào qìng, jìn dōng gé dà xué shì, jiān lǐ róng zhèng. dà qīng bīng xià guǎng zhōu, jiàn pò zhào qìng. kuí chǔ fèng wáng zǒu wú zhōu, fù qì zhī, zǒu cén xī. zī zhòng duō, zhú lú xiāng shǔ, wèi dà jiàng lǐ chéng dòng zhuī huò, kuí chǔ suì jiàng. chéng dòng yǔ yǒu xì, lù qí jiā shù bǎi rén shā zhī, kuí chǔ qǐ yī zi, chéng dòng xiào yuē:" rǔ shēn qiě mò bǎo, shàng qiú huó rén yé?" bìng shā zhī.
从父魁楚,崇祯四年春,以右佥都御史巡抚保定。七年,擢兵部右侍郎,代傅宗龙总督蓟、辽、保定军务。九年七月,畿辅被兵,魁楚坐下吏,久之放还。福王时,起故官,总督河南、湖广,兼巡抚承天、德安、襄阳。未赴,会两广总督沈犹龙入为侍郎,魁楚竟代其任。寻加兵部尚书。唐王自立于福州,命以故官协理戎政。靖江王亨嘉反桂林,下梧州,执巡抚瞿式耜。魁楚檄思恩参将陈邦传等袭走之,获于桂林。封魁楚平粤伯,仍留镇两广。闽中事败,与式耜拥立桂王于肇庆,进东阁大学士,兼理戎政。大清兵下广州,渐迫肇庆。魁楚奉王走梧州,复弃之,走岑溪。辎重多,舳舻相属,为大将李成栋追获,魁楚遂降。成栋与有隙,录其家数百人杀之,魁楚乞一子,成栋笑曰:“汝身且莫保,尚求活人耶?”并杀之。
zhèng chóng jiǎn, zì dà zhāng, níng xiāng rén. wàn lì sì shí sì nián jìn shì. shòu hé nán fǔ tuī guān, lì jǐ nán bīng bèi fù shǐ. chóng zhēn chū, qiān shǎn xī yòu cān zhèng. lǚ qiān yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ níng xià. shù bài tào kòu, lài yín bì, shì yīn jǐn yī fù qiān hù.
郑崇俭,字大章,宁乡人。万历四十四年进士。授河南府推官,历济南兵备副使。崇祯初,迁陕西右参政。屡迁右佥都御史,巡抚宁夏。数败套寇,赉银币,世荫锦衣副千户。
shí èr nián zhēng yuè, zhuó bīng bù yòu shì láng, dài hóng chéng chóu zǒng dū shǎn xī sān biān jūn wù. wǔ yuè, zhāng xiàn zhōng fǎn gǔ chéng, luó rǔ cái děng jiǔ yíng jiē fǎn, xīng ān gào jǐng. zǒng lǐ xióng wén càn qǐng chì chǔ fǔ fāng kǒng zhào fáng jīng mén dāng yáng, yún fǔ wáng áo yǒng fáng jiāng líng yuǎn ān, shǎn fǔ dīng qǐ ruì shǔ fǔ shào jié chūn gè yán bīng yú qí jìng. ér chóng jiǎn zhǔ tí bīng hé jī, shí gù yuán lín táo níng xià sān zǒng bīng zuǒ guāng xiān cáo biàn jiāo mǎ kē suí chéng chóu rén wèi, chái shí huá zhōng dào hái gān sù, zhēng zhī bù yīng, chóng jiǎn nǎi xí fù jiāng hè rén lóng lǐ guó qí děng jūn fā xī ān. guó qí zhì luò yáng, zú dà zào, piāo ruì wáng zū. guó qí yǐ zhuó shǎn xī zǒng bīng guān, zuò tíng xīn mìng, chóng jiǎn yì biǎn yī zhì.
十二年正月,擢兵部右侍郎,代洪承畴总督陕西三边军务。五月,张献忠反谷城,罗汝才等九营皆反,兴安告警。总理熊文灿请敕楚抚方孔召防荆门、当阳,郧抚王鳌永防江陵、远安,陕抚丁启睿、蜀抚邵捷春各严兵于其境。而崇俭主提兵合击,时固原、临洮、宁夏三总兵左光先、曹变蛟、马科随承畴人卫,柴时华中道还甘肃,征之不应,崇俭乃檄副将贺人龙、李国奇等军发西安。国奇至洛阳,卒大噪,剽瑞王租。国奇已擢陕西总兵官,坐停新命,崇俭亦贬一秩。
xiàn zhōng jì pàn, dà bài zuǒ liáng yù jūn yú fáng xiàn zhī luó yīng shān, móu rù shǎn. chóng jiǎn lǜ rén lóng guó qí jūn è zhī xīng ān, zéi hái zǒu xīng shān tài píng, chù chǔ shǔ jiāo. shì shí, yáng sì chāng yǐ chū shī, rù wén càn jūn ér dài zhī yǐ. xiān shì, shàng shū fù zōng lóng yì lìng chóng jiǎn jiān dū shǔ jūn, ér sì chāng yì xí qín jūn rù shǔ. chóng jiǎn nǎi yǐ shí sān nián èr yuè lǜ rén lóng guó qí huì liáng yù dà bài zéi yú mǎ nǎo shān, huò shǒu gōng qiān sān bǎi sān shí yǒu sān, jiàng zéi jiāng èr shí yǒu wǔ rén, huò mǎ luó jiǎ zhàng wú suàn. shì yì yě, chóng jiǎn shēn zài háng, ér sì chāng yuǎn chù xiāng yáng. jí lùn gōng, suǒ cì bàn sì chāng, dàn zēng yī zhì, fù xiān suǒ jiàng yī zhì ér yǐ.
献忠既叛,大败左良玉军于房县之罗英山,谋入陕。崇俭率人龙、国奇军扼之兴安,贼还走兴山、太平,处楚、蜀交。是时,杨嗣昌已出师,入文灿军而代之矣。先是,尚书傅宗龙议令崇俭兼督蜀军,而嗣昌亦檄秦军入蜀。崇俭乃以十三年二月率人龙、国奇会良玉大败贼于玛瑙山,获首功千三百三十有三,降贼将二十有五人,获马骡、甲仗无算。是役也,崇俭身在行,而嗣昌远处襄阳。及论功,所赐半嗣昌,但增一秩,复先所降一秩而已。
xiàn zhōng jì bài, cuàn kē jiā píng, shǔ jiāng zhāng lìng zhuī zhī, bèi wéi. chóng jiǎn qiǎn bīng jī zǒu zéi, rén lóng guó qí děng fù zhuī bài zhī hán xī sì yán jǐng, xiān hòu zhǎn shǒu qiān wǔ bǎi jí, qí dǎng shùn tiān wáng yī tiáo lóng yì zhī lóng jiē jiàng. chóng jiǎn jūn wǔ rì sān jié, wēi míng shén zhèn. yǐ nián shuāi qǐ hái gǔ, bù xǔ, lìng lǜ zǒng bīng zhèng jiā dòng hái guān zhōng, liú rén lóng guó qí tǎo zéi.
献忠既败,窜柯家坪,蜀将张令追之,被围。崇俭遣兵击走贼,人龙、国奇等复追败之寒溪寺、盐井,先后斩首千五百级,其党顺天王、一条龙、一只龙皆降。崇俭军五日三捷,威名甚振。以年衰乞骸骨,不许,令率总兵郑家栋还关中,留人龙、国奇讨贼。
dàng shì shí, xiàn zhōng cuàn fú xìng guī shān zhōng. qín chǔ shī jù jí yú kuí, zhū jiàng xié xīn qióng sōu shēn qìng, qiān yú cán kòu kě jǐn jiān. chóng jiǎn jì qù, wèi jǐ, rén lóng jūn yì zì kāi xiàn zào ér xī guī, chǔ shī suì bài jī yú tǔ dì lǐng, shǔ zhōng yóu shì dà luàn. sì chāng yīn yán chóng jiǎn chè bīng tài zǎo, zhì zéi chāng jué. dì chū yǐ chóng jiǎn bù néng yù jūn, bù yuè, jí shì mìng xuē jí, yǐ qǐ ruì fù jūn qián dài lǐ, ér yí chóng jiǎn tuō jí, lìng àn chén hé shí. míng nián chūn, xiàn zhōng xiàn xiāng yáng, sì chāng sǐ, dì yì hèn chóng jiǎn bù jǐ jiǎo píng zéi yě, dǎi xià yù, zé yǐ zòng bīng shàn hái, shī wù jūn lǜ. bù qí qiū hòu, yǐ wǔ yuè qì shì.
当是时,献忠窜伏兴、归山中。秦、楚师俱集于夔,诸将协心穷搜深箐,千余残寇可尽歼。崇俭既去,未几,人龙军亦自开县噪而西归,楚师遂败绩于土地岭,蜀中由是大乱。嗣昌因言崇俭撤兵太早,致贼猖獗。帝初以崇俭不能驭军,不悦,及是命削籍,以启睿赴军前代理,而疑崇俭托疾,令按臣核实。明年春,献忠陷襄阳,嗣昌死,帝益恨崇俭不掎角平贼也,逮下狱,责以纵兵擅还,失误军律。不俟秋后,以五月弃市。
dì zì jí wèi yǐ lái, zhū zǒng dū qī rén, chóng jiǎn jí yuán chóng huàn liú cè yáng yī péng xióng wén càn fàn zhì wán zhào guāng biàn yě. dì fèn kòu rì chì, yòng fǎ yì jùn, gōng zuì bù jiǎ dài, ér jiāng shì qǐn huài, zú zhì yú wáng. fú wáng shí, jǐ shì zhōng lǐ qīng yán:" chóng jiǎn wèi shī yī chéng sàng yī lǚ, yīn tā rén qiǎo xiè, suì fú shàng xíng. qún chén wēi zhī qí yuān, wú gǎn sòng yán zhě, chén shén tòng zhī." chóng jiǎn yuān shǐ bái.
帝自即位以来,诛总督七人,崇俭及袁崇焕、刘策、杨一鹏、熊文灿、范志完、赵光抃也。帝愤寇日炽,用法益峻,功罪不假贷,而疆事寝坏,卒至于亡。福王时,给事中李清言:“崇俭未失一城、丧一旅,因他人巧卸,遂服上刑。群臣微知其冤,无敢讼言者,臣甚痛之。”崇俭冤始白。
fāng kǒng zhào, zì qián fū, tóng chéng rén. wàn lì sì shí sì nián jìn shì. tiān qǐ chū, wèi zhí fāng yuán wài láng. wǔ cuī chéng xiù, xuē jí.
方孔召,字潜夫,桐城人。万历四十四年进士。天启初,为职方员外郎。忤崔呈秀,削籍。
chóng zhēn yuán nián, qǐ gù guān. yōu guī. dìng tóng chéng mín biàn, hái cháo. shí yī nián, yǐ yòu qiān dōu yù shǐ xún fǔ hú guǎng, jī zéi lǐ wàn qìng mǎ guāng yù luó rǔ cái yú chéng tiān, bā zhàn bā jié. shí wén càn nà xiàn zhōng jiàng, chù zhī gǔ chéng. kǒng zhào tiáo shàng bā yì, yán zhǔ fǔ zhī wù, bù tīng, ér yīn lì shì mǎ bèi zhàn shǒu. yǐ ér zéi guǒ pàn, rú kǒng zhào yán. zéi gù wèi kǒng zhào, bù gǎn dōng, wén càn nǎi xí kǒng zhào fáng jīng mén dāng yáng, áo yǒng fáng jiāng líng yuǎn ān, qín shǔ gè yán bīng. chóng jiǎn zhǔ hé jī, kǒng zhào nǎi qǐng zhuān duàn dé huáng, shǒu chéng tiān, hù xiàn líng ér jiāng hàn yǐ nán zé áo yǒng. huì sì chāng dài wén càn, lìng kǒng zhào réng zhù dāng yáng. huì wáng cháng rùn yán:" kǒng zhào è xiàn zhōng, yǒu lái jiā hé shén tōng bǎo zhī jié, shè zhòng zéi kuí mǎ guāng yù, líng qǐn dé wú yú. qǐng zēng zhì jiǔ rèn." zhāng xià bù, wèi zòu, ér bù jiàng yáng shì ēn luó ān bāng fèng diào, huì chuān yuán bīng jiǎo zhú shān kòu. liǎng jiāng shēn rù, zhì xiāng yóu píng ér bài. sì chāng jì yǐ kǒng zhào fǔ yì yì jǐ yě, yòu zhì qí yán zhōng, suì yīn shì dú hé kǒng zhào, dǎi xià zhào yù. zi jiǎn tǎo yǐ zhì, guó biàn hòu, qì jiā wèi sēng, hào wú kě zhě yě, fú quē sòng fù yuān, xī xíng shā ōu zhě liǎng nián. dì wèi xīn dòng, xià yì, kǒng zhào hù líng qǐn gōng duō, jiǎn sǐ shù shào xīng. jiǔ zhī, yòng jiàn fù guān, yǐ yòu qiān dōu yù shǐ tún tián shān dōng hé běi. chí zhì jǐ nán, fù mìng jiān lǐ jūn wù, dū dà míng guǎng píng èr jiān sī yù zéi. mìng fǔ xià ér jīng shī xiàn, kǒng zhào nán bēn. mǎ ruǎn luàn zhèng, guī yǐn shí yú nián ér zhōng.
崇祯元年,起故官。忧归。定桐城民变,还朝。十一年,以右佥都御史巡抚湖广,击贼李万庆、马光玉、罗汝才于承天,八战八捷。时文灿纳献忠降,处之谷城。孔召条上八议,言主抚之误,不听,而阴厉士马备战守。已而贼果叛,如孔召言。贼故畏孔召,不敢东,文灿乃檄孔召防荆门、当阳,鳌永防江陵、远安,秦、蜀各严兵。崇俭主合击,孔召乃请专断德、黄,守承天,护献陵;而江、汉以南责鳌永。会嗣昌代文灿,令孔召仍驻当阳。惠王常润言:“孔召遏献忠,有来家河、神通堡之捷,射中贼魁马光玉,陵寝得无虞。请增秩久任。”章下部,未奏,而部将杨世恩、罗安邦奉调,会川、沅兵剿竹山寇。两将深入,至香油坪而败。嗣昌既以孔召抚议异己也,又忮其言中,遂因事独劾孔召,逮下诏狱。子检讨以智,国变后,弃家为僧,号无可者也,伏阙讼父冤,膝行沙塸者两年。帝为心动,下议,孔召护陵寝功多,减死戍绍兴。久之,用荐复官,以右佥都御史屯田山东、河北。驰至济南,复命兼理军务,督大名、广平二监司御贼。命甫下而京师陷,孔召南奔。马、阮乱政,归隐十余年而终。
xiān shì, yǒu yǐ líng qǐn shī shǒu huò zhòng qiǎn zhě, wèi yáng yī péng. yī péng, lín xiāng rén. lì guān dà lǐ sì chéng, xuē jí. chóng zhēn liù nián, yǐ bīng bù zuǒ shì láng bài hù bù shàng shū jiān yòu qiān dōu yù shǐ, zǒng dū cáo yùn, xún fǔ jiāng běi sì fǔ. fèng yáng jūn mín sù jí shǒu líng tài jiàn yáng zé tān nüè, yǐn zéi lái kòu. bā nián zhēng yuè, zéi suì gōng xiàn fèng yáng, fén huáng líng, shāo lóng xīng sì, fán gōng sī dǐ shě èr wàn èr qiān liù bǎi wǔ shí, lù zhōng dōu liú shǒu zhū guó xiāng zhǐ huī shǐ chéng yǒng níng děng sì shí yǒu yī yuán, shā jūn mín shù wàn rén.
先是,有以陵寝失守获重谴者,为杨一鹏。一鹏,临湘人。历官大理寺丞,削籍。崇祯六年,以兵部左侍郎拜户部尚书兼右佥都御史,总督漕运,巡抚江北四府。凤阳军民素疾守陵太监杨泽贪虐,引贼来寇。八年正月,贼遂攻陷凤阳,焚皇陵,烧龙兴寺,燔公私邸舍二万二千六百五十,戮中都留守朱国相、指挥使程永宁等四十有一员,杀军民数万人。
xiān shì, zéi jiàn bī jiāng běi, bīng bù shàng shū zhāng fèng yì qǐng chì yī péng yí zhèn fèng yáng, wēn tǐ rén gé qí yì. zéi zhòu zhì, yī péng zài huái ān, yuǎn bù jí jiù. dì wén biàn dà jīng, sù fú bì diàn, qīn jì gào tài miào, suì dǎi yī péng jí xún àn yù shǐ wú zhèn yīng shǒu líng guān zé. zé xiān zì shā, yī péng qì shì, zhèn yīng shù biān.
先是,贼渐逼江北,兵部尚书张凤翼请敕一鹏移镇凤阳,温体仁格其议。贼骤至,一鹏在淮安,远不及救。帝闻变大惊,素服避殿,亲祭告太庙,遂逮一鹏及巡按御史吴振缨、守陵官泽。泽先自杀,一鹏弃市,振缨戍边。
shào jié chūn, zì zhào fù, hóu guān rén. wàn lì sì shí qī nián jìn shì. lèi guān jī xūn láng zhōng.
邵捷春,字肇复,侯官人。万历四十七年进士。累官稽勋郎中。
chóng zhēn èr nián, chū wèi sì chuān yòu cān zhèng, fēn shǒu chuān nán, fǔ dìng tiān quán liù fān gāo yáng èr shì. qiān zhè jiāng àn chá shǐ. dà jì, zuò biǎn. jiǔ zhī, qǐ sì chuān fù shǐ, yǐ shí nián qiū dǐ chéng dū. shí qín zéi yǐ rù shǔ, xún fǔ wáng wéi zhāng zǒng bīng hóu liáng zhù xī zhòng běi jù, chéng zhōng wéi tún tián jūn jí shǔ fǔ hù wèi jūn, rén qíng kuāng jù, jié chūn qǐ mén nà xiāng mín bì zéi zhě. zhōng wèi fèng zān gōu zéi dǐ chéng xià, jié chūn yǔ yù shǐ chén tíng mó qín jī fèng zān, ér mù shì rén qǐ fèi jiāng gù shǒu. zéi qù, shǔ wáng shū qí gōng. huì wéi zhāng bà, fù zōng lóng dài, mìng jié chūn jiān jūn, xié zǒng bīng luó shàng wén jī zéi. míng nián, shàng wén jí ān jǐn fù shǐ wú lín zhēng dà pò zéi guò tiān xīng děng. jié chūn jìn yòu cān zhèng, réng jiān jūn.
崇祯二年,出为四川右参政,分守川南,抚定天全六番高、杨二氏。迁浙江按察使。大计,坐贬。久之,起四川副使,以十年秋抵成都。时秦贼已入蜀,巡抚王维章、总兵侯良柱悉众北拒,城中惟屯田军及蜀府护卫军,人情恇惧,捷春启门纳乡民避贼者。中尉奉鐕勾贼抵城下,捷春与御史陈廷谟擒击奉鐕,而募市人、起废将固守。贼去,蜀王疏其功。会维章罢,傅宗龙代,命捷春监军,偕总兵罗尚文击贼。明年,尚文及安锦副使吴麟征大破贼过天星等。捷春进右参政,仍监军。
shí èr nián wǔ yuè, zōng lóng rù zhǎng zhōng shū, jí zhuó jié chūn yòu qiān dōu yù shǐ dài zhī. shí zhāng xiàn zhōng luó rǔ cái yǐ pàn, móu rù qín. qín bīng è zhī xīng ān, nǎi fàn xīng shān jí shǔ tài píng, suì kuī dà níng. jié chūn qiǎn fù jiāng wáng zhī lún fāng guó ān fèn dào è zhī. guó ān lián pò zéi, zéi suì hái rù qín chǔ. shí yuè shuò, yáng sì chāng shì shī xiāng yáng, xí shǔ jūn shòu jié dù. sì chāng yǐ chǔ dì guǎng yǎn, zéi nán zhì, qū shǐ rù shǔ, shǔ xiǎn zǔ, zéi bù dé chěng, cù zhī kě quán shèng, yòu lǜ shǔ zhòng bīng è xiǎn, zéi jiāng hái dú chǔ, diào shǔ jīng ruì wàn yú wèi jǐ yòng, shǔ zhōng zú zì shì yì pí ruò bù zú zhī yǐ. jié chūn fèn yuē:" lìng jiǎ shī yī chéng, xún fǔ zuò. jīn yǐ shǔ wěi zéi, shì dū shī shā wǒ yě." zhēng zhī, bù néng dé. yú shì rǔ cái huì dēng xiāng suì zì xīng shān yuǎn ān fàn dà níng dà chāng, xiàn zhōng yì xī zhì tài píng. míng nián èr yuè, zuǒ liáng yù dà pò xiàn zhōng mǎ nǎo shān, tā jiāng zhāng yīng yuán zhāng lìng děng fù shù bài zhī. xiàn zhōng nǎi táo xìng guī shān zhōng. jiǔ zhī fù zhèn, yóu rǔ cái rù níng chāng gù dào zǒu ér xī.
十二年五月,宗龙入掌中枢,即擢捷春右佥都御史代之。时张献忠、罗汝才已叛,谋入秦。秦兵扼之兴安,乃犯兴山及蜀太平,遂窥大宁。捷春遣副将王之纶、方国安分道扼之。国安连破贼,贼遂还入秦、楚。十月朔,杨嗣昌誓师襄阳,檄蜀军受节度。嗣昌以楚地广衍,贼难制,驱使入蜀,蜀险阻,贼不得逞,蹙之可全胜,又虑蜀重兵扼险,贼将还毒楚,调蜀精锐万余为己用,蜀中卒自是益疲弱不足支矣。捷春愤曰:“令甲失一城,巡抚坐。今以蜀委贼,是督师杀我也。”争之,不能得。于是汝才、惠登相遂自兴山、远安犯大宁、大昌,献忠亦西至太平。明年二月,左良玉大破献忠玛瑙山,他将张应元、张令等复数败之。献忠乃逃兴、归山中。久之复振,由汝才入宁昌故道走而西。
chū, rǔ cái zài níng chāng zǔ jiāng, wèi zhū jiàng liú guì qín liáng yù qín yì míng yáng mào xuǎn děng suǒ jù, bù dé dù. huì xiàn zhōng xī, suì yǔ hé. guì děng zhàn jiē què, zéi nǎi dù jiāng, yíng wàn qǐng shān kǔ táo wān, qí bié bù yíng hóng cí yá qīng píng zhài, guī wū jiān dà zhèn. sì chāng nǎi shàng yí líng, ér xí jié chūn è kuí mén. shǔ dà níng dà chāng jiè chǔ zhú xī fáng xiàn, yǒu sān shí èr ài kǒu, sì chāng yù hòu jí bīng lì zhuān shǒu kuí, qì níng chāng dàn zéi, guān jūn huán gōng zhī. jié chūn yuē:" qì ài kǒu bù shǒu, shì yán zéi rù hù yě." nǎi qiǎn mào xuǎn jí tán sī dài děng chū guān fēn shǒu. èr jiāng bù xiāng de, sī dài qián shā mào xuǎn, jié chūn lìng jiān tǒng qí zhòng, qí zhòng xiāng shuài qù. zéi rù ài, shǒu zhě kuì, zéi yè zhǎn kuí guān, jiàng shì dà jīng kuì, xīn níng dà zhú jiē xiàn. ér rǔ cái dēng xiāng yuè bā wù hé, xiàn kāi xiàn, wèi zhèng jiā dòng hè rén lóng suǒ pò. rǔ cái nǎi yǔ xiǎo qín wáng hùn shì wáng dōng bēn, ér dēng xiāng dú guò kāi xiàn xī. rén lóng jí lǐ guó qí yòu xī zhuī zhī, rǔ cái děng dùn hái xīng shān, lǚ cuò. huì sì chāng xià zhāo xiáng lìng, xiǎo qín wáng hùn shì wáng jiē jiàng, wéi rǔ cái yì qù. sì chāng jiàn chǔ dì wú zéi, yǐ bā yuè zhōng lǜ shī rù shǔ, yú shì qún zéi jǐn cuì shǔ zhōng.
初,汝才在宁昌阻江,为诸将刘贵、秦良玉、秦翼明、杨茂选等所拒,不得渡。会献忠西,遂与合。贵等战皆却,贼乃渡江,营万顷山、苦桃湾,其别部营红茨崖、青平砦,归、巫间大震。嗣昌乃上夷陵,而檄捷春扼夔门。蜀大宁、大昌界楚竹溪、房县,有三十二隘口,嗣昌欲厚集兵力专守夔,弃宁、昌啖贼,官军环攻之。捷春曰:“弃隘口不守,是延贼入户也。”乃遣茂选及覃思岱等出关分守。二将不相得,思岱潜杀茂选,捷春令兼统其众,其众相率去。贼入隘,守者溃,贼夜斩夔关,将士大惊溃,新宁、大竹皆陷。而汝才、登相越巴雾河,陷开县,为郑嘉栋、贺人龙所破。汝才乃与小秦王、混世王东奔,而登相独过开县西。人龙及李国奇又西追之,汝才等遁还兴山,屡挫。会嗣昌下招降令,小秦王、混世王皆降,惟汝才逸去。嗣昌见楚地无贼,以八月终率师入蜀,于是群贼尽萃蜀中。
dàng shì shí, jié chūn tí ruò zú èr wàn shǒu chóng qìng, suǒ yǐ wéi qín liáng yù zhāng lìng jūn. wú hé, qín shī zào ér xī guī, chǔ jiāng zhāng yīng yuán děng bài jī yú kuí zhōu zhī tǔ dì lǐng. yú shì jié chūn yǐ dà chāng shàng zhōng xià mǎ dù shuǐ qiǎn dì píng, nán yǔ chí jiǔ, nǎi è shuǐ zhài guān yīn yán wèi dì yī ài, yǐ bù jiàng shào zhòng guāng shǒu zhī. ér yè chā yán sān huáng lǐng mò zǐ yán yú hé dòng xià yǒng zhū chù, gè fēn bīng sān sì bǎi rén yǐ shǒu. wàn yuán jí yǐ bīng fēn lì ruò wèi yōu, jié chūn bù tīng. jiǔ yuè, xiàn zhōng tū bài zhòng guāng jūn, pò shàng mǎ dù. yuán jí jí xí zhū jiàng fēn yāo zhī, fù lìng zhāng zòu kǎi tún jìng bì, jié chūn qiǎn èr jiāng luó hóng zhèng shěn yìng lóng wèi zhù. shí yuè, xiàn zhōng tū jìng bì, suì xiàn dà chāng, tún kāi xiàn. liáng yù lìng liǎng jūn jiē fù. zéi xíng zé shào tàn, zhǐ zé xī mǎ chāo liáng. guān ài zhēn hòu bù míng, fáng jūn huò yuǎn lí shù suǒ, zéi chéng xì ér guò wú rén zhī jìng. sì chāng suì shōu zhǎn zhòng guāng, shàng shū hé jié chūn shī shì. jié chūn shōu bīng è liáng shān. shí dēng xiāng yǐ guī zhèng, ér rǔ cái fù yǔ xiàn zhōng hé, yǐ liáng shān hé shēn bù néng dù, nǎi zì kāi xiàn xī zǒu dá zhōu. jié chūn tuì bǎo mián zhōu, è fú jiāng. zéi jí zǒu, xiàn jiàn zhōu, suì qū guǎng yuán, jiāng yóu jiān dào rù hàn zhōng, wèi qín bīng suǒ è, nǎi fù zǒu bā xī. yīng yuán zhū jūn yāo zhī zǐ tóng, zhàn xiǎo lì, jì ér nǜ, shǔ jiāng cáo zhì yào děng lì zhàn què zhī. xiáng jiàng zhāng yī chuān zhāng zài fú xiàn zhèn sǐ, fú jiāng shī suì kuì, zéi tú mián zhōu. jié chūn guī chéng dū, zéi bī chéng dū. shí yī yuè, dǎi jié chūn shǐ zhě zhì, suì yǐ jūn shì fù dài zhě liào dà hēng ér qù.
当是时,捷春提弱卒二万守重庆,所倚惟秦良玉、张令军。无何,秦师噪而西归,楚将张应元等败绩于夔州之土地岭。于是捷春以大昌上、中、下马渡水浅地平,难与持久,乃扼水寨观音岩为第一隘,以部将邵仲光守之。而夜叉岩、三黄岭、磨子岩、鱼河洞、下涌诸处,各分兵三四百人以守。万元吉以兵分力弱为忧,捷春不听。九月,献忠突败仲光军,破上马渡。元吉急檄诸将分邀之,复令张奏凯屯净壁,捷春遣二将罗洪政、沈应龙为助。十月,献忠突净壁,遂陷大昌,屯开县。良玉、令两军皆覆。贼行则哨探,止则息马抄粮。关隘侦候不明,防军或远离戍所,贼乘隙而过无人之境。嗣昌遂收斩仲光,上疏劾捷春失事。捷春收兵扼梁山。时登相已归正,而汝才复与献忠合,以梁山河深不能渡,乃自开县西走达州。捷春退保绵州,扼涪江。贼疾走,陷剑州,遂趋广元,将由间道入汉中,为秦兵所扼,乃复走巴西。应元诸军邀之梓潼,战小利,既而衄,蜀将曹志耀等力战却之。降将张一川、张载福陷阵死,涪江师遂溃,贼屠绵州。捷春归成都,贼逼成都。十一月,逮捷春使者至,遂以军事付代者廖大亨而去。
jié chūn wéi rén qīng jǐn, zhì shǔ yǒu huì zhèng. shì mín kū sòng zhě zài dào, zhōu bù de xíng, jìng zhú sàn guān qí. shǔ wáng wèi shū jiù, bù tīng. chì xún àn yù shǐ qiǎn guān sòng jīng shī, xià yù lùn sǐ. jié chūn zhī bù kě tuō, míng nián bā yuè yǎng yào sǐ yù zhōng. fú wáng shí, fù guān, zèng bīng bù yòu shì láng.
捷春为人清谨,治蜀有惠政。士民哭送者载道,舟不得行,竞逐散官旗。蜀王为疏救,不听。敕巡按御史遣官送京师,下狱论死。捷春知不可脱,明年八月仰药死狱中。福王时,复官,赠兵部右侍郎。
yú yīng guì, zì èr jī, dū chāng rén. wàn lì sì shí qī nián jìn shì. lì zhī wǔ kāng lóng yán hǎi chéng sān xiàn.
余应桂,字二矶,都昌人。万历四十七年进士。历知武康、龙岩、海澄三县。
chóng zhēn sì nián, zhēng shòu yù shǐ. hé hù bù shàng shū bì zì yán péng bǐ, diàn shì dú juǎn, qǔ chén yú tài dì yī. yú tài zhě, shǒu fǔ zhōu yán rú yīn yě. hé yán rú nà sūn yuán huà cān diāo, shòu yáng hè zhòng lù. dì fāng juàn yán rú, zé yīng guì. wèi jǐ, zéi xiàn dēng zhōu, yuán huà bèi zhí, yīng guì zài shū hé yán rú. dì nù, biǎn sān zhì shì shì, yīng guì yǐn jí guī.
崇祯四年,征授御史。劾户部尚书毕自严朋比,殿试读卷,取陈于泰第一。于泰者,首辅周延儒姻也。劾延儒纳孙元化参、貂,受杨鹤重赂。帝方眷延儒,责应桂。未几,贼陷登州,元化被执,应桂再疏劾延儒。帝怒,贬三秩视事,应桂引疾归。
qī nián hái cháo, chū àn hú guǎng, jū shǒu chéng tiān. juān shú huán shí yú wàn mù zhuàng shì, shàn chéng zhì qì, zéi bù gǎn bī xiàn líng. dì wén ér jiā zhī. qī mǎn, mìng zài xún yī nián. yí shú huán wàn wǔ qiān zhù lú xiàng shēng jūn xū, ér zòu bào shǔ chéng shī shì, jù yǐ shí wén. dì yǐ shì zhī xún fǔ wáng mèng yǐn zhà, ér yì xìn yīng guì. qī mǎn, mìng zài xún yī nián. shí nián, jí zhuó yīng guì yòu qiān dōu yù shǐ, dài mèng yǐn.
七年还朝,出按湖广,居守承天。捐赎鍰十余万募壮士,缮城治器,贼不敢逼献陵。帝闻而嘉之。期满,命再巡一年。贻赎鍰万五千助卢象升军需,而奏报属城失事,具以实闻。帝以是知巡抚王梦尹诈,而益信应桂。期满,命再巡一年。十年,即擢应桂右佥都御史,代梦尹。
dàng shì shí, zhū jiān sī yuán jì xián bāo fèng qǐ gāo dòu shū bèi yǐ xuē píng hú nán qún zéi, ér jiāng běi zéi shì rì chì, zhū jiàng suī zòu jié, bù néng dà chuàng yě. dì mìng xióng wén càn wèi zǒng lǐ, wén càn zhǔ fǔ. míng nián, jiàng qí qú liú guó néng zhāng xiàn zhōng. mǎ jìn zhōng xī zǒu tóng guān, mǎ guāng yù hè yī lóng lǐ wàn qìng shùn yì wáng jiǔ tiáo lóng zhòng shí yú wàn cuì má chéng huáng ān. yīng guì yù jiàng guāng yù yī lóng, wèi zhì, ér qiǎn jiàng jī shùn tiān wáng děng yú huáng fú diàn, zéi suì zǒu huáng ān. huì wén càn zhì má chéng, yīng guì qǐng xié jī, bù cóng. zéi fù dōng zǒu jiāng běi, wèi zuǒ liáng yù suǒ è, zhé ér zǒu guǎng jì qí shuǐ. wén càn xí zhū dào bīng hé jī zéi yú chá shān, zéi yì yú yīng guì suǒ fēn dì, wén càn suì hé qí hòu qī wù jūn. bīng bù shàng shū yáng sì chāng yǐ yīng guì céng hé qí fù hè yě, zòu dǎi zhī. yīng guì nǎi chén fǔ jiǎo shǐ mò, bái jǐ wú zuì, ér dǐ wén càn, yán:
当是时,诸监司袁继咸、包凤起、高斗枢辈已削平湖南群贼,而江北贼势日炽,诸将虽奏捷,不能大创也。帝命熊文灿为总理,文灿主抚。明年,降其渠刘国能、张献忠。马进忠西走潼关,马光玉、贺一龙、李万庆、顺义王、九条龙众十余万萃麻城、黄安。应桂谕降光玉、一龙,未至,而遣将击顺天王等于黄福店,贼遂走黄安。会文灿至麻城,应桂请协击,不从。贼复东走江北,为左良玉所遏,折而走广济、蕲水。文灿檄诸道兵合击贼于茶山,贼逸于应桂所分地,文灿遂劾其后期误军。兵部尚书杨嗣昌以应桂曾劾其父鹤也,奏逮之。应桂乃陈抚剿始末,白己无罪,而诋文灿,言:
zhēng yuè chū, yì fǔ liú guó néng, qí dǎng lǐ wàn qìng děng zhū dà zéi jǐn zǒu bì yáng zǎo yáng. shí wén càn liáng yù bìng zài dé ān. chén yǐ wéi bīng shì fāng shèng, yí chéng cǐ zhuī jiǎo, ér wén càn diào liáng yù zhū jūn jǐn fù xìn yáng jiǎo mǎ jìn zhōng. chén wèi jìn zhōng xiǎo kòu, shèng zhī bù wǔ, wén càn bù tīng. zì cǐ jī yī shī, zéi zǒu xī, ér wén càn dōng, zhì zhāng xiàn zhōng gōng xiàn gǔ chéng yǐ yào fǔ, lǐ wàn qìng wǔ bù shōu yú jìn, shì fù zhèn. ér yù chǔ zhī huàn, suì zì wén càn zhī bì jiàn yí zhī yǐ. dài zéi xī kuì zhī hòu, zhē shì shàng wén, wàng bào zhǎn jí. qí zì shì suǒ zhǎng wéi huǒ pào huǒ gōng, jīng guò zhōu xiàn yòng fū zhì bā bǎi, sǐ wáng zài dào, wèi jiàn qí yī shì yě.
正月初,议抚刘国能,其党李万庆等诸大贼尽走泌阳、枣阳。时文灿、良玉并在德安。臣以为兵势方盛,宜乘此追剿,而文灿调良玉诸军尽赴信阳剿马进忠。臣谓进忠小寇,胜之不武,文灿不听。自此机一失,贼走西,而文灿东,致张献忠攻陷谷城以要抚,李万庆五部收余烬,势复振。而豫、楚之患,遂自文灿之愎谏贻之矣。迨贼西溃之后,遮饰上闻,妄报斩级。其自恃所长惟火炮火攻,经过州县用夫至八百,死亡载道,未见其一试也。
qiě wén càn bàn zéi zhī cè yuē" xiān fǔ hòu jiǎo". nǎi chá shān bù xiào, má chéng yòu bù xiào, dì jiàn zhāo fǔ zhī qí luò yì yú dào. yī qiǎn shǐ zhāo hè yī lóng, ér shǐ zhě bèi shā yī qiǎn shǐ zhāo lǐ wàn qìng, ér kuì yán jiāo yùn yú ròu yǔ tōng shì, zéi fǎn yīn zhī fén lüè, wèi jiàn yī zéi guī shùn yě. tiān xià yǒu rú shì fǔ fǎ hū! qí yī qiè jūn xū, xī qǔ yú suǒ lì zhī yǒu sī, míng yuē" jiè bàn", zhì chéng shì kōng xū, jié yí jǐn jué. sān yuè zhì má chéng, mín bù kān yín lüè, yù fén qí shǔ, shǐ liàng qiàng ér zǒu. má chéng, wén càn xù jiā yě, qī lǐ rú shì, yú kě zhī yǐ. sān yuè zài qí shuǐ, qí bīng shā xiāng mín bào jié, mín jiā huán kū, jìng bù gǎn zhì yī bīng. qí shuǐ, wén càn jiā yuán yě, xiāng lǐ rú shì, yú kě zhī yǐ. shì yǐ jié bào rì zhāng, kòu shì yù chì. shí sān jiā zhī zéi róu lìn nán yáng rǔ níng, rú lǚ wú rén zhī jìng. wén càn zhù wǎn rǔ yǐ jiǔ, diào dù bù wén, tiān xià yǒu rú shì jiǎo fǎ hū! xiàn zhōng zài gǔ chéng zhāo nà wáng mìng, mǎi mǎ zhì qì, rén rén zhī qí pǒ cè. wén càn gù yù jiè zhī wèi qián máo, qiǎn guān diào zhī, fēi wéi bù yīng, fù liú jiě xiǎng zhī guān, qiú zǒng bīng hú guǎng. jīn yǐ zào fú qiáo kuà hàn shuǐ yǐ. wén càn qián jì kuā zhāng ér xù gōng, hòu fù yǎn nì ér bù bào, kě bù wèi zhī qī jūn hū! yǐ zǒng lǐ zhī dà bǐng bì zhī diān jué zhī mào fū, chén bù zhī qí kě yě.
且文灿办贼之策曰“先抚后剿”。乃茶山不效,麻城又不效,第见招抚之旗络绎于道。一遣使招贺一龙,而使者被杀;一遣使招李万庆,而馈盐椒运鱼肉与通市,贼反因之焚掠,未见一贼归顺也。天下有如是抚法乎!其一切军需,悉取于所历之有司,名曰“借办”,致城市空虚,孑遗尽绝。三月至麻城,民不堪淫掠,欲焚其署,始踉跄而走。麻城,文灿婿家也,戚里如是,余可知矣。三月在蕲水,其兵杀乡民报捷,民家环哭,竟不敢治一兵。蕲水,文灿家园也,乡里如是,余可知矣。是以捷报日张,寇势愈炽。十三家之贼蹂躏南阳、汝宁,如履无人之境。文灿驻宛、汝已久,调度不闻,天下有如是剿法乎!献忠在谷城招纳亡命,买马置器,人人知其叵测。文灿顾欲借之为前茅,遣官调之,非惟不应,复留解饷之官,求总兵湖广。今已造浮桥跨汉水矣。文灿前既夸张而叙功,后复掩匿而不报,可不谓之欺君乎!以总理之大柄畀之颠蹶之耄夫,臣不知其可也。
dì bù nà. dǎi zhì, xià yù.
帝不纳。逮至,下狱。
chū, yīng guì yí shū wén càn, yán xiàn zhōng bì fǎn, kě xiān wèi fā tú zhī. qí shū wèi xiàn zhōng luó zhě suǒ de, xiàn zhōng téng dié yún yáng xún fǔ dài dōng mín, yán" fǔ jūn yù shā wǒ", dōng mín wén zhī wén càn, wén càn zài jiū yīng guì. yīng guì zài shū biàn, dì yì bù nà. yīng guì jìng qiǎn shù. wú hé, xiàn zhōng guǒ fǎn, tíng chén jiāo zhāng jiàn yīng guì.
初,应桂贻书文灿,言献忠必反,可先未发图之。其书为献忠逻者所得,献忠腾牒郧阳巡抚戴东旻,言“抚军欲杀我”,东旻闻之文灿,文灿再纠应桂。应桂再疏辨,帝亦不纳。应桂竟遣戍。无何,献忠果反,廷臣交章荐应桂。
shí liù nián, qǐ yīng guì bīng bù yòu shì láng. shí yuè, tóng guān xiàn, dì zhào wèn dà chén. chén yǎn yán:" zéi rù guān zhōng, bì liàn zǐ nǚ yù bó, yóu hǔ rù xiàn jǐng." yīng guì chì zhī yuē:" zhuàng shì jiàn mǎ xián chū guān xī. zéi dé zhī, bì cháng qū héng xíng, dà chén ān dé miàn mán!" yǎn gǔ lì shī sè. shí yī yuè, dū shī sūn chuán tíng zhàn mò, mìng yīng guì jiān yòu qiān dōu yù shǐ wǎng dài zhī. yīng guì yǐ wú bīng wú xiǎng, rù jiàn dì ér qì. dì dàn qiǎn jīng jūn qiān rén hù xíng, gěi yù yòng yín wàn liǎng yín huā sì bǎi yín pái èr bǎi mǎng bì èr bǎi zá bì bèi zhī, wèi jūn qián shǎng gōng zhī yòng ér yǐ. yīng guì jì shòu mìng, rì yè bēi yí, jiāng zhì shān xī, zé wěi guān chōng chì, qūn xún bù dé qián. dì zé yǐ dòu liú, duó zhí, mìng xīn zhuó shǎn xī xún fǔ lǐ huà xī dài zhī, huà xī yì bù néng jìn yě. wèi jǐ, jīng shī xiàn. yīng guì jiā jū bù chū. jiǔ zhī, sǐ yú nán.
十六年,起应桂兵部右侍郎。十月,潼关陷,帝召问大臣。陈演言:“贼入关中,必恋子女玉帛,犹虎入陷阱。”应桂叱之曰:“壮士健马咸出关西。贼得之,必长驱横行,大臣安得面谩!”演股栗失色。十一月,督师孙传庭战殁,命应桂兼右佥都御史往代之。应桂以无兵无饷,入见帝而泣。帝但遣京军千人护行,给御用银万两、银花四百、银牌二百、蟒币二百、杂币倍之,为军前赏功之用而已。应桂既受命,日夜悲疑,将至山西,则伪官充斥,逡巡不得前。帝责以逗遛,夺职,命新擢陕西巡抚李化熙代之,化熙亦不能进也。未几,京师陷。应桂家居不出。久之,死于难。
gāo dòu shū, zì xiàng xiān, yín rén. chóng zhēn yuán nián jìn shì. shòu xíng bù zhǔ shì. zuò yì xún fǔ gěng rú qǐ yù, yǔ tóng liè sì rén xià zhào yù. xún fù guān, jìn yuán wài láng.
高斗枢,字象先,鄞人。崇祯元年进士。授刑部主事。坐议巡抚耿如杞狱,与同列四人下诏狱。寻复官,进员外郎。
wǔ nián, qiān jīng zhōu zhī fǔ. jiǔ zhī, zhuó cháng shā bīng bèi fù shǐ. chǔ jùn zhī zài hú běi zhě, jǐn lí zéi huò, shì qiě jí hú nán, lín lán hú xiāng jiān tǔ kòu fēng qǐ. cháng shā zhǐ lǎo ruò wèi zú wǔ bǎi, yòu qiǎn èr bǎi shù yōu xiàn, chéng kù zhì dié jǐn pǐ. dòu shū zhì, jiàn fēi lóu sì shí, dà xiū shǒu jù. lín lán zéi sōu èr bǎi yú, yóu héng xiāng dǐ chéng xià, xiāng jù shí yú rì nǎi què qù, zhuǎn gōng yuán zhōu. qiǎn dū sī chén shàng cái niè qí hòu, zéi yì jiě qù. xún jī shā luàn zéi liú gāo fēng děng, fǔ dìng yú zhòng. zhào lù qí gōng. xún fǔ chén ruì mó dà zhēng lín lán kòu, dòu shū dāng nán miàn, dà xiǎo shí yú zhàn, zéi jǐn píng. zhào lài yín bì.
五年,迁荆州知府。久之,擢长沙兵备副使。楚郡之在湖北者,尽罹贼祸,势且及湖南,临、蓝、湖、湘间土寇蜂起。长沙止老弱卫卒五百,又遣二百戍攸县,城库雉堞尽圮。斗枢至,建飞楼四十,大修守具。临、蓝贼艘二百余,由衡、湘抵城下,相拒十余日乃却去,转攻袁州。遣都司陈上才蹑其后,贼亦解去。寻击杀乱贼刘高峰等,抚定余众。诏录其功。巡抚陈睿谟大征临、蓝寇,斗枢当南面,大小十余战,贼尽平。诏赉银币。
shí sì nián liù yuè jìn àn chá shǐ, yí shǒu yún yáng. yún bèi kòu qiě shí zài, shǔ yì yǒu liù, jū mín bù sì qiān, shù bǎi lǐ jīng zhēn. fǔ zhì wáng yǒng zuò yǐ xiāng yáng jí, yí shī zhèn zhī. dòu shū zhì fǔ liù rì, zhāng xiàn zhōng zì shǎn yǐn ér dōng. dòu shū yǔ zhī fǔ xú qǐ yuán qiǎn yóu jī wáng guāng ēn jí dì guāng xìng fēn è zhī, zhàn pín jié, zéi bù gǎn fàn. guāng ēn zhě, jūn zhōu jiàng qú xiǎo qín wáng yě. chū yǔ zhāng xiàn zhōng luó rǔ cái bèi wèi zéi, xiàn zhōng rǔ cái jiàng ér fù pàn, jūn zhōu wǔ yíng jù jiàn tǎo zì yí. yòu yǐ xiàn zhōng qiáng, lǜ wèi suǒ bìng, guāng ēn liǎn zhòng jù yào hài yǐ jù xiàn zhōng. jū jiǔ zhī, nǎi yǒu shāo shāo yáng qù zhě, guāng ēn yì qù, yǐ ér fù jiàng. guāng ēn shàn yòng qí xià, xià yì lè wèi zhī yòng. dòu shū chá qí chéng, zhāo rù jùn shǒu. dàng shì shí, dòu shū qǐ yuán shàn móu, guāng ēn shàn zhàn, yún chéng wēi ér fù quán.
十四年六月进按察使,移守郧阳。郧被寇且十载,属邑有六,居民不四千,数百里荆榛。抚治王永祚以襄阳急,移师镇之。斗枢至甫六日,张献忠自陕引而东。斗枢与知府徐启元遣游击王光恩及弟光兴分扼之,战频捷,贼不敢犯。光恩者,均州降渠小秦王也。初与张献忠、罗汝才辈为贼,献忠、汝才降而复叛,均州五营惧见讨自疑。又以献忠强,虑为所并,光恩敛众据要害以拒献忠。居久之,乃有稍稍飏去者,光恩亦去,已而复降。光恩善用其下,下亦乐为之用。斗枢察其诚,招入郡守。当是时,斗枢、启元善谋,光恩善战,郧城危而复全。
shí wǔ nián dōng, lǐ zì chéng xiàn xiāng yáng jūn zhōu, gōng yún yáng sì rì ér qù. míng nián chūn, fù lái gōng, shí yú rì bù kè, nǎi tuì tún yáng xī. wǔ yuè, dòu shū zhào yóu jī liú diào yuán rù chéng, xún rì jiān shā zéi sān qiān yú. zì chéng jiāng lái gōng, zú bù kè ér qù. nǎi lìng guāng ēn fù jūn zhōu, diào yuán xià guāng huà, gōng lǜ jiàng shì fù gǔ chéng. jiāng xí xiāng yáng, wén sūn chuán tíng bài, xuán shī, jūn zhōu fù wèi zéi yǒu.
十五年冬,李自成陷襄阳、均州,攻郧阳四日而去。明年春,复来攻,十余日不克,乃退屯杨溪。五月,斗枢召游击刘调元入城,旬日间杀贼三千余。自成将来攻,卒不克而去。乃令光恩复均州,调元下光化,躬率将士复谷城。将袭襄阳,闻孙传庭败,旋师,均州复为贼有。
shí qī nián zhēng yuè, zì chéng qiǎn jiàng lù yīng biāo děng yǐ sān wàn rén gōng yún. dòu shū qiǎn rén rù jūn zhōu, shāo qí xù jī, zéi fá shí ér tuì. dàng shì shí, hú nán běi shí sì jùn jiē xiàn, dú yún zài. zì shí wǔ nián dōng fǔ zhì wáng yǒng zuò bèi dǎi, lián mìng lǐ qián dé guō jǐng chāng dài zhī, lù jué bù néng zhì, zhōng cháo wèi yún yǐ xiàn, bù fù shè fǔ zhì. shí liù nián xià, dòu shū shàng qǐng bīng shū, shǐ zhī yún cún, zhòng yì jí rèn dòu shū. ér chén yǎn yǔ zhī yǒu xì, nǎi zhuó qǐ yuán yòu qiān dōu yù shǐ rèn zhī, jiā dòu shū tài pú shǎo qīng, lù zǔ yì bù néng dá. shì nián èr yuè, cháo yì shè hàn zhōng xún fǔ, jiān dū chuān běi jūn wù, zhuó dòu shū yòu fù dōu yù shǐ yǐ wǎng, cháo mìng yì bù dá. zhì sān yuè shǐ wén tài pú zhī mìng, jí yǐ jūn shì fù qǐ yuán. qī yuè ér běi dōu biàn wén, bìng wén hàn zhōng zhī mìng, dì yǐ shī, bù kě wǎng.
十七年正月,自成遣将路应标等以三万人攻郧。斗枢遣人入均州,烧其蓄积,贼乏食而退。当是时,湖南、北十四郡皆陷,独郧在。自十五年冬抚治王永祚被逮,连命李乾德、郭景昌代之,路绝不能至,中朝谓郧已陷,不复设抚治。十六年夏,斗枢上请兵疏,始知郧存,众议即任斗枢。而陈演与之有隙,乃擢启元右佥都御史任之,加斗枢太仆少卿,路阻亦不能达。是年二月,朝议设汉中巡抚,兼督川北军务,擢斗枢右副都御史以往,朝命亦不达。至三月始闻太仆之命,即以军事付启元。七月而北都变闻,并闻汉中之命,地已失,不可往。
fú wáng lì, yí dòu shū xún fǔ hú guǎng, dài hé téng jiāo. fù yǐ dào lù bù tōng, gǎi yòng wáng jì, dòu shū jiē bù wén yě. guó biàn hòu shù nián zú. qǐ yuán guāng ēn yì jiē yǐ gōng míng zhōng.
福王立,移斗枢巡抚湖广,代何腾蛟。复以道路不通,改用王骥,斗枢皆不闻也。国变后数年卒。启元、光恩亦皆以功名终。
zhāng rèn xué, ān yuè rén, tiān qǐ wǔ nián jìn shì. shòu tài yuán zhī xiàn, yǐ cái diào yú cì.
张任学,安岳人,天启五年进士。授太原知县,以才调榆次。
chóng zhēn sì nián, jǔ zhì xíng zhuō yì rù wèi yù shǐ. chén shǔ zhōng sī shuì cuī kē sòng yù sān dà kǔ, dì wèi chì xíng. chū shì liǎng zhè yán fǎ, shù tiáo zòu lì bì. bā nián, liú zéi xiàn fèng yáng, zhào dǎi xún àn wú zhèn yīng, mìng rèn xué wǎng dài. hái cháo, fù àn hé nán, jiān jūn tǎo zéi. shí qún dào zòng héng, ér zhū jiàng suō nǜ bù gǎn jī. rèn xué kǎi rán yuē:" shì bù cí nán, chén zhí yě. zéi shì rú cǐ, wǒ bèi kě yōng róng zuò zhèn yé!" shí yī nián èr yuè, suì shàng shū jí dǐ zhū jiàng. qǐng yì wǔ jiē, qīn zhí gān gē, wèi guó píng zéi. dì zhuàng zhī, xià lì bīng èr bù jí dū chá yuàn yì. zhū chén yǐ wén lì wú gǎi wǔ zhí zhě, qǐng réng yǐ jiān jūn yù shǐ jiān zǒng bīng shì. dì bù cóng, mìng shòu shǔ dū du qiān shì, wèi hé nán zǒng bīng guān. hé nán jiù wú zǒng bīng, zuǒ liáng yù chén yǒng fú bìng yǐ kè bīng bèi yuán jiǎo, zhì shì dà jiàng tè shè, ér huī xià wú yī guān, bīng bù nǎi yǐ shǔ zhèn xǔ dìng guó bīng shòu zhī, shǐ cān jiāng luó dài wèi zhōng jūn. dài, jiàn jiàng, lǚ zhe zhàn gōng, rèn xué yǐ yǐ zì qiáng. shí xióng wén càn zhuān zhǔ fǔ, liú guó néng zhāng xiàn zhōng jù jiàng, luó rǔ cái mǎ jìn zhōng lǐ wàn qìng děng lìn zhōng yuán rú gù. hé nán rén jù wù bì zì bǎo zhě shù shí, zéi xī cuī pò zhī, jù xī xiàn guāng zhōu, zhé rén tóu rǔ shuǐ, shuǐ wèi chì, rèn xué bù néng dà chuàng yě. jìn zhōng shì shuāi, yáng qiú fǔ, wén càn jí xún fǔ cháng dào lì xǔ zhī, chéng jiàn yì qù. shì wén, rèn xué yǔ wén càn dào lì bìng juān zhì.
崇祯四年,举治行卓异入为御史。陈蜀中私税、催科、讼狱三大苦,帝为饬行。出视两浙盐法,数条奏利弊。八年,流贼陷凤阳,诏逮巡按吴振缨,命任学往代。还朝,复按河南,监军讨贼。时群盗纵横,而诸将缩朒不敢击。任学慨然曰:“事不辞难,臣职也。贼势如此,我辈可雍容坐镇耶!”十一年二月,遂上疏极诋诸将。请易武阶,亲执干戈,为国平贼。帝壮之,下吏、兵二部及都察院议。诸臣以文吏无改武职者,请仍以监军御史兼总兵事。帝不从,命授署都督佥事,为河南总兵官。河南旧无总兵,左良玉、陈永福并以客兵备援剿,至是大将特设,而麾下无一官,兵部乃以署镇许定国兵授之,使参将罗岱为中军。岱,健将,屡著战功,任学倚以自强。时熊文灿专主抚,刘国能、张献忠俱降,罗汝才、马进忠、李万庆等躏中原如故。河南人据坞壁自保者数十,贼悉摧破之,踞息县、光州,磔人投汝水,水为赤,任学不能大创也。进忠势衰,佯求抚,文灿及巡抚常道立许之,乘间逸去。事闻,任学与文灿、道立并镌秩。
qī yuè, rèn xué dū dài děng fù luó shān, hé zuǒ liáng yù jūn jī rǔ cái wàn qìng jí zǐ wēi xīng shùn yì wáng, dà bài zhī, zhuī bēn wǔ shí lǐ, zhǎn shǒu yī qiān sì bǎi yǒu qí, huò hēi hǔ láng mǎn tiān xīng, zéi bēn suì píng. jiǔ yuè, jìn zhōng kòu kāi fēng, zhì wǎ zi pō. dài fèn jī, zéi jǐn qì zī zhòng dùn rù dà kuí shān, huò qí qī zǐ.
七月,任学督岱等赴罗山,合左良玉军击汝才、万庆及紫微星、顺义王,大败之,追奔五十里,斩首一千四百有奇,获黑虎狼、满天星,贼奔遂平。九月,进忠寇开封,至瓦子坡。岱奋击,贼尽弃辎重遁入大隗山,获其妻子。
qí dōng, jīng shī jiè yán, rèn xué rù wèi, dào yè wén càn, yán:" xiàn zhōng láng zǐ yě xīn, zhōng wèi guó huàn, wǒ yǐ qín wáng wéi míng, chū qí bù yì, kě lì fù yě." wén càn bù néng yòng. dǐ jī nán, yǒu zhào què hái. xún fǔ dào lì diào liáng yù bīng yú shǎn zhōu, zéi chéng lú shì xū, dùn rù nèi xiāng xī chuān, wéi wén càn suǒ hé. míng nián chú dào lì míng, rèn xué yì juān yī zhì. yóu jī sòng huái zhì dū sī kǒng dào xìng zài pò zéi chén zhōu, bù jiàng wáng yìng lóng yóu zhī lóng děng pò zéi xiāng chéng, wǔ zhàn jiē shèng. fù jiāng dài yǔ yìng lóng huái zhì děng fù pò zéi yè xiàn, shí rì zòu bā jié, dì zhào suǒ sī hé shí. yǐ, yòu cuò zéi yù zhōu. ér shì shí zǒng bīng sūn yīng yuán huáng dé gōng tǒng jīng jūn tǎo zéi, lǚ zòu dà jié. kǎi xuán lù gōng, rèn xué yì xù fù èr zhì.
其冬,京师戒严,任学入卫,道谒文灿,言:“献忠狼子野心,终为国患,我以勤王为名,出其不意,可立缚也。”文灿不能用。抵畿南,有诏却还。巡抚道立调良玉兵于陕州,贼乘卢氏虚,遁入内乡、淅川,为文灿所劾。明年除道立名,任学亦镌一秩。游击宋怀智、都司孔道兴再破贼陈州,部将王应龙、尤之龙等破贼襄城,五战皆胜。副将岱与应龙、怀智等复破贼叶县,十日奏八捷,帝诏所司核实。已,又挫贼裕州。而是时总兵孙应元、黄得功统京军讨贼,屡奏大捷。凯旋录功,任学亦叙复二秩。
xún yǔ zuǒ liáng yù chén hóng fàn cù lǐ wàn qìng yú nèi xiāng. wàn qìng fāng jiàng, xiàn zhōng yǐ pàn, wén càn jǐn diào hé nán jūn yuán jiǎo, dú rèn xué liú rǔ nán. chuān guì zǒng dū lǐ ruò xīng lùn wén càn zhǔ fǔ zhī miù, qǐng fù rèn xué yuán guān, shè xíng dà jiàng, dū chá jūn shì. bù cóng. qī yuè, xiàn zhōng hé rǔ cái zì fáng xiàn xī zǒu, dài xié liáng yù zhuī zhī. liáng yù lìng dài wèi qián fēng, jǐ suí qí hòu. zhì luó quǎn yīng shān, jūn fá shí. zéi fú bīng yào hài, dài yǔ fù jiāng liú yuán jié gǔ yǒng zhí shàng, fú sì qǐ. dài mǎ zú guà yú téng, chōu dāo duàn zhī, jué ér fù jìn, nǎi qì mǎ bù dòu, jiǔ zhī shǐ jǐn, xiàn yú zéi, liáng yù jūn yì dà bài. shì wén, rèn xué zuò chǐ zhí. shí wǔ nián, yán guān qǐng qǐ fèi, rèn xué yǔ yān, wèi jí yòng ér zú.
寻与左良玉、陈洪范蹙李万庆于内乡。万庆方降,献忠已叛,文灿尽调河南军援剿,独任学留汝南。川贵总督李若星论文灿主抚之谬,请复任学原官,摄行大将,督察军事。不从。七月,献忠合汝才自房县西走,岱偕良玉追之。良玉令岱为前锋,己随其后。至罗犭英山,军乏食。贼伏兵要害,岱与副将刘元捷鼓勇直上,伏四起。岱马足挂于藤,抽刀断之,蹶而复进,乃弃马步斗,久之矢尽,陷于贼,良玉军亦大败。事闻,任学坐褫职。十五年,言官请起废,任学与焉,未及用而卒。
zàn yuē: liú zéi zhī sì dú yě, huò shǐ yú yáng hè, chéng yú chén qí yú, ér chì yú xióng wén càn dīng qǐ ruì. rán liàn guó shì zhèng chóng jiǎn xiān lí qí fá, ér shào jié chūn yú yīng guì yì huò sǐ huò shù. jiāng chǎng zé jiǎo fǔ guāi fāng, miào táng zé shǎng fá bù dàng, fèn shī wán kòu, zéi shì rì zhāng, wèi fēi rén móu bù zāng shí shǐ zhī rán hū!
赞曰:流贼之肆毒也,祸始于杨鹤,成于陈奇瑜,而炽于熊文灿、丁启睿。然练国事、郑崇俭先罹其罚,而邵捷春、余应桂亦或死或戍。疆场则剿抚乖方,庙堂则赏罚不当,偾师玩寇,贼势日张,谓非人谋不臧实使之然乎!