fàn jǐng wén ní yuán lù lǐ bāng huá wáng jiā yàn mèng zhào xiáng zi zhāng míng shī bāng yào líng yì qú
范景文 倪元璐 李邦华 王家彦 孟兆祥(子章明) 施邦曜 凌义渠
chóng zhēn shí yǒu qī nián sān yuè, liú zéi lǐ zì chéng fàn jīng shī. shí jiǔ rì dīng wèi, zhuāng liè dì xùn shè jì. wén chén sǐ guó zhě, dōng gé dà xué shì fàn jǐng wén ér xià, fán èr shí yǒu yī rén. fú wáng lì nán jīng, bìng yǔ zèng shì. huáng qīng shùn zhì jiǔ nián, shì zǔ zhāng huáng dì biǎo zhāng qián dài zhōng chén, suǒ sī yǐ fàn jǐng wén ní yuán lù lǐ bāng huá wáng jiā yàn mèng zhào xiáng zi zhāng míng shī bāng yào líng yì qú wú lín zhēng zhōu fèng xiáng mǎ shì qí liú lǐ shùn wāng wěi wú gān lái wáng zhāng chén liáng mó shēn jiā yǔn xǔ zhí chéng dé jīn xuàn èr shí rén míng shàng. mìng suǒ zài yǒu sī gè gěi dì qī shí mǔ, jiàn cí zhì jì, qiě yǔ měi shì yān.
崇祯十有七年三月,流贼李自成犯京师。十九日丁未,庄烈帝殉社稷。文臣死国者,东阁大学士范景文而下,凡二十有一人。福王立南京,并予赠谥。皇清顺治九年,世祖章皇帝表章前代忠臣,所司以范景文、倪元璐、李邦华、王家彦、孟兆祥、子章明、施邦曜、凌义渠、吴麟征、周凤翔、马世奇、刘理顺、汪伟、吴甘来、王章、陈良谟、申佳允、许直、成德、金铉二十人名上。命所在有司各给地七十亩,建祠致祭,且予美谥焉。
fàn jǐng wén, zì mèng zhāng, wú qiáo rén. fù yǒng nián, nán níng zhī fǔ. jǐng wén yòu fù qì shí, dēng wàn lì sì shí yī nián jìn shì, shòu dōng chāng tuī guān. yǐ míng jié zì lì, bāo jū wú gǎn jí qí mén. suì dà jī, jìn xīn zhèn jiù, hé jùn lài zhī. yòng zhì xíng gāo děng, zhuó lì bù jī xūn zhǔ shì, lì wén xuǎn yuán wài láng, shǔ xuǎn shì. tài chāng shí, qún xián dēng jìn, jǐng wén lì wèi duō, xún qǐ jiǎ qù.
范景文,字梦章,吴桥人。父永年,南宁知府。景文幼负器识,登万历四十一年进士,授东昌推官。以名节自励,苞苴无敢及其门。岁大饥,尽心振救,阖郡赖之。用治行高等,擢吏部稽勋主事,历文选员外郎,署选事。泰昌时,群贤登进,景文力为多,寻乞假去。
tiān qǐ wǔ nián èr yuè, qǐ wén xuǎn láng zhōng, wèi zhōng xián jì wèi guǎng wēi zhōng wài yòng shì, jǐng wén tóng xiāng, bù yī yì qí mén, yì bù fù dōng lín, gū lì xíng yì ér yǐ. cháng yán:" tiān dì rén cái, dāng wèi tiān dì xī zhī. cháo tíng míng qì, dāng wèi cháo tíng shǒu zhī. tiān xià wàn shì shì fēi gōng lùn, dāng yǔ tiān xià wàn shì gòng zhī." shí yǐ wéi míng yán. shì shì wèi mí yuè, xiè bìng qù.
天启五年二月,起文选郎中,魏忠贤暨魏广微中外用事,景文同乡,不一诣其门,亦不附东林,孤立行意而已。尝言:“天地人才,当为天地惜之。朝廷名器,当为朝廷守之。天下万世是非公论,当与天下万世共之。”时以为名言。视事未弥月,谢病去。
chóng zhēn chū, yòng jiàn zhào wèi tài cháng shǎo qīng. èr nián qī yuè, zhuó yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ hé nán. jīng shī jiè yán, lǜ suǒ bù bā qiān rén qín wáng, xiǎng jiē zì jī. dǐ zhuō zhōu, sì fāng yuán bīng duō piāo lüè, dú hé nán jūn wú suǒ fàn. yí zhù dōu mén, zài yí chāng píng, yuǎn jìn shì yǐ wú kǒng. míng nián sān yuè, zhuó bīng bù tiān zhù zuǒ shì láng, liàn bīng tōng zhōu. tōng zhèn chū shè, bīng jiē zhào mù, jǐng wén zōng lǐ yǒu fǎ, jūn tè jīng. cháng qǐng yǒu sī shí xíng yī tiáo biān fǎ, yáo yì guī zhī guān, mín shāo zhù qí fèi, gōng yìng píng mǎi, bù lì guān jià míng. dì lìng yǒng zhe wèi lì. jū èr nián, yǐ fù sāng qù guān.
崇祯初,用荐召为太常少卿。二年七月,擢右佥都御史,巡抚河南。京师戒严,率所部八千人勤王,饷皆自赍。抵涿州,四方援兵多剽掠,独河南军无所犯。移驻都门,再移昌平,远近恃以无恐。明年三月,擢兵部添注左侍郎,练兵通州。通镇初设,兵皆召募,景文综理有法,军特精。尝请有司实行一条鞭法,徭役归之官,民稍助其费,供应平买,不立官价名。帝令永著为例。居二年,以父丧去官。
qī nián dōng, qǐ nán jīng yòu dōu yù shǐ. wèi jǐ, jiù bài bīng bù shàng shū, cān zàn jī wù. lǚ qiǎn bīng shù chí hé pǔ kǒu, yuán lú zhōu, è chú yáng, yǒu jǐng zhé fā, jié zhì jīng míng. cháng yǔ nán jīng hù bù shàng shū qián chūn yǐ jūn shí xiāng jié zòu, zuò juān zhì shì shì. yǐ, xù yuán jiǎo gōng, fù gù zhì. shí yī nián dōng, jīng shī jiè yán, qiǎn bīng rù wèi. yáng sì chāng duó qíng fǔ zhèng, tíng chén lì zhēng duō bèi zhé, jǐng wén chàng tóng liè hé cí lùn jiù. dì bù yuè, jí shǒu móu, zé zì yǐn zuì, qiě yǐ zhòng lùn qiān tóng wèi yán. dì yì nù, xuē jí wèi mín.
七年冬,起南京右都御史。未几,就拜兵部尚书,参赞机务。屡遣兵戍池河、浦口,援庐州,扼滁阳,有警辄发,节制精明。尝与南京户部尚书钱春以军食相讦奏,坐镌秩视事。已,叙援剿功,复故秩。十一年冬,京师戒严,遣兵入卫。杨嗣昌夺情辅政,廷臣力争多被谪,景文倡同列合词论救。帝不悦,诘首谋,则自引罪,且以众论佥同为言。帝益怒,削籍为民。
shí wǔ nián qiū, yòng jiàn zhào bài xíng bù shàng shū, wèi shàng, gǎi gōng bù. rù duì, dì yíng láo yuē:" bú jiàn qīng jiǔ, hé qú yě!" jǐng wén xiè. shí qī nián èr yuè, mìng yǐ běn guān jiān dōng gé dà xué shì, rù cān jī wù. wèi jǐ, lǐ zì chéng pò xuān fǔ, fēng huǒ bī jīng shī. yǒu qǐng dì nán xìng zhě, mìng jí yì gé zhōng. jǐng wén yuē:" gù jié rén xīn, jiān shǒu dài yuán ér yǐ, cǐ wài fēi chén suǒ zhī." jí dū chéng xiàn, qū zhì gōng mén, gōng rén yuē:" jià chū yǐ." fù qū cháo fáng, zéi yǐ sāi dào. cóng zhě qǐng yì fú hái dǐ, jǐng wén yuē:" jià chū ān guī?" jiù dào páng miào cǎo yí shū, fù dà shū yuē:" shēn wéi dà chén, bù néng miè zéi xuě chǐ, sǐ yǒu yú hèn." suì zhì yǎn xiàng suǒ bài cí quē mù, fù shuāng tǎ sì páng gǔ jǐng sǐ. jǐng wén sǐ shí, yóu wèi dì nán xìng yě. zèng tài fù, shì wén zhēn. běn cháo cì shì wén zhōng.
十五年秋,用荐召拜刑部尚书,未上,改工部。入对,帝迎劳曰:“不见卿久,何癯也!”景文谢。十七年二月,命以本官兼东阁大学士,入参机务。未几,李自成破宣府,烽火逼京师。有请帝南幸者,命集议阁中。景文曰:“固结人心,坚守待援而已,此外非臣所知。”及都城陷,趋至宫门,宫人曰:“驾出矣。”复趋朝房,贼已塞道。从者请易服还邸,景文曰:“驾出安归?”就道旁庙草遗疏,复大书曰:“身为大臣,不能灭贼雪耻,死有余恨。”遂至演象所拜辞阙墓,赴双塔寺旁古井死。景文死时,犹谓帝南幸也。赠太傅,谥文贞。本朝赐谥文忠。
ní yuán lù, zì yù rǔ, shàng yú rén. fù dòng, lì zhī fǔ zhōu huái ān jīng zhōu qióng zhōu sì fǔ, yǒu dāng guān chēng.
倪元璐,字玉汝,上虞人。父冻,历知抚州、淮安、荆州、琼州四府,有当官称。
tiān qǐ èr nián, yuán lù chéng jìn shì, gǎi shù jí shì, shòu biān xiū. cè fēng dé fǔ, yí jí guī. hái cháo, chū diǎn jiāng xī xiāng shì. jì fù mìng, zé zhuāng liè dì jiàn zuò, wèi zhōng xián yǐ fú zhū yǐ. yáng wéi yuán zhě, nì yǎn yí niè yě, zhì shì shàng shū bìng dǐ dōng lín cuī wèi. yuán lù bù néng píng, chóng zhēn yuán nián zhēng yuè shàng shū yuē:
天启二年,元璐成进士,改庶吉士,授编修。册封德府,移疾归。还朝,出典江西乡试。暨复命,则庄烈帝践阼,魏忠贤已伏诛矣。杨维垣者,逆奄遗孽也,至是上疏并诋东林、崔、魏。元璐不能平,崇祯元年正月上疏曰:
chén qǐng yuè zhāng zòu, jiàn gōng cuī wèi zhě bì yǔ dōng lín bìng chēng xié dǎng. fū yǐ dōng lín wèi xié dǎng, jiāng yǐ hé zhě míng cuī wèi? cuī wèi jì xié dǎng yǐ, jī zhōng xián chéng xiù zhě yòu xié dǎng hū zāi! dōng lín, tiān xià cái sǒu yě, ér huò shù gāo míng zhī zhì, shéng rén guò kè, chí lùn tài shēn, wèi zhī fēi zhōng xíng zé kě, wèi zhī fēi kuáng juàn bù kě. qiě tiān xià yì lùn, níng jiǎ jiè, bì bù kě shī míng yì shì rén xíng jǐ, níng jiǎo jī, bì bù kě wàng lián yú. zì yǐ jiǎ jiè jiǎo jī wèi dà jiù, yú shì biāo hǔ zhī tú gōng rán bèi pàn míng yì, jué liè lián yú. sòng dé bù yǐ, bì jiāng quàn jìn jiàn cí bù yǐ, bì qiě hū sōng. ér rén yóu qiě kuān zhī yuē:" wú kě nài hé, bù dé bù rán ěr." chōng cǐ wú kě nài hé bù dé bù rán zhī xīn, yòu jiāng hé suǒ bù zhì zāi! nǎi yì zhě yǐ zhōng hòu zhī xīn qǔ yuán cǐ bèi, ér dú chí yǐ shèn zhī lùn kē zé wú tú, suǒ wèi chuǎn yě. jīn dà yù zhī hòu, tāng huǒ jǐn cún, lǚ fèng míng lún, bǐ zhī zhuó yòng, ér dāng shì zhě yóu yǐ dào xué fēng jiāng, chí wèi tiě àn, wú yì shēn fáng qí bào fù hū? rán chén yǐ wéi guò yǐ. nián lái jiè dōng lín mèi cuī wèi zhě, qí rén zì bài, hé dài dōng lín bào fù? ruò bù fù cuī wèi, yòu néng gōng qù zhī, qí rén yǐ qiáo yuè yǐ, suī bǎi dōng lín wū néng bào fù zāi? chén yòu fú dú shèng zhǐ, yǒu" hán kuàng qīng zhōng yǒu zhí, zhèn suǒ jiàn zhī" zhī yù. ér jìn wén tíng chén zhī yì, shū yǒu yì tóng, kě wèi dà guài. kuàng xiāng yè guāng wěi, tā bù jù lùn, jí rú hóng wán yì qǐ, jǔ guó fèi rán, kuàng dú kǎn kǎn tiáo jiē, míng qí bù rán. fū sūn shèn xíng, jūn zǐ yě, kuàng qiě bù fù, kuàng tā rén hū! ér jīn tuī gǔ bù jí, diǎn zhuó héng jiā, zé tú yǐ qí piào nǐ xióng tíng bì yī shì ěr. tíng bì gù dāng zhū, kuàng bù wéi wú shuō, fēng jiāng shī shì, lěi lěi yǒu tú, nǎi yù dú shā yī tíng bì, qǐ píng lùn zāi? cǐ kuàng suǒ yǐ gé bǐ yě. rán tíng bì jiū bù sǐ yú fēng jiāng ér sǐ yú jú miàn, bù sǐ yú fǎ lì ér sǐ yú jiān dāng, zé yòu bù kě wèi hòu zhī rén néng shā tíng bì, ér kuàng dú bù néng shā zhī yě. yòu rú cí chén wén zhèn mèng zhèng xué jìn gǔ, yǒu gǔ dà chén zhī pǐn, sān yuè jū guān, chāng yán huò zuì, rén yǐ fāng zhī luó lún shū fēn. ér jīn qǐ yòng zhī zhǐ zài xià, miù yōu zhī tán bù yǐ, jiāng wú mén hù èr zì bù kě chóng tí yé? yòng gèng duān yǐ xiāng zhē yì yé? shū yuàn shēng cí, xiāng shèng fù zhě yě, shēng cí huǐ, shū yuàn qǐ bù dàng xiū fù!
臣顷阅章奏,见攻崔、魏者必与东林并称邪党。夫以东林为邪党,将以何者名崔、魏?崔、魏既邪党矣,击忠贤、呈秀者又邪党乎哉!东林,天下才薮也,而或树高明之帜,绳人过刻,持论太深,谓之非中行则可,谓之非狂狷不可。且天下议论,宁假借,必不可失名义;士人行己,宁矫激,必不可忘廉隅。自以假借矫激为大咎,于是彪虎之徒公然背畔名义,决裂廉隅。颂德不已,必将劝进;建祠不已,必且呼嵩。而人犹且宽之曰:“无可奈何,不得不然耳。”充此无可奈何、不得不然之心,又将何所不至哉!乃议者以忠厚之心曲原此辈,而独持已甚之论苛责吾徒,所谓舛也。今大狱之后,汤火仅存,屡奉明纶,俾之酌用,而当事者犹以道学封疆,持为铁案,毋亦深防其报复乎?然臣以为过矣。年来借东林媚崔、魏者,其人自败,何待东林报复?若不附崔、魏,又能攻去之,其人已乔岳矣,虽百东林乌能报复哉?臣又伏读圣旨,有“韩爌清忠有执,朕所鉴知”之谕。而近闻廷臣之议,殊有异同,可为大怪。爌相业光伟,他不具论,即如红丸议起,举国沸然,爌独侃侃条揭,明其不然。夫孙慎行,君子也,爌且不附,况他人乎!而今推毂不及,点灼横加,则徒以其票拟熊廷弼一事耳。廷弼固当诛,爌不为无说,封疆失事,累累有徒,乃欲独杀一廷弼,岂平论哉?此爌所以阁笔也。然廷弼究不死于封疆而死于局面,不死于法吏而死于奸珰,则又不可谓后之人能杀廷弼,而爌独不能杀之也。又如词臣文震孟正学劲骨,有古大臣之品,三月居官,昌言获罪,人以方之罗伦、舒芬。而今起用之旨再下,谬悠之谭不已,将毋门户二字不可重提耶?用更端以相遮抑耶?书院、生祠,相胜负者也,生祠毁,书院岂不当修复!
shí bǐng guó zhě xī zhōng xián yí dǎng, shū rù, yǐ lùn zòu bù dàng zé zhī. yú shì wéi yuán fù shū bó yuán lù. yuán lù zài shū yuē:
时柄国者悉忠贤遗党,疏入,以论奏不当责之。于是维垣复疏驳元璐。元璐再疏曰:
chén qián shū yuán wèi wéi yuán fā yě. bì xià míng zhǐ yuē:" fēn bié mén hù, yǐ fēi zhì zhēng", yuē" huà yì wèi tóng", yuē" tiān xià wéi gōng", ér wéi yuán zé chàng wèi sūn dǎng zhào dǎng xióng dǎng zōu dǎng zhī shuō. shì bì xià yú fāng yú wú bù huà, ér wéi yuán shí wèi huà bì xià yú zhèng qì wú bù shēn, ér wéi yuán bù kěn shēn.
臣前疏原为维垣发也。陛下明旨曰:“分别门户,已非治征”,曰“化异为同”,曰“天下为公”,而维垣则倡为孙党、赵党、熊党、邹党之说。是陛下于方隅无不化,而维垣实未化;陛下于正气无不伸,而维垣不肯伸。
wéi yuán guài chén shèng chēng dōng lín, yǐ dōng lín cháng tuī lǐ sān cái ér hù xióng tíng bì yě. yì zhī dōng lín yǒu lì jī wèi zhōng xián zhī yáng lián, shǒu hé cuī chéng xiù zhī gāo pān lóng hū! zhōng xián qióng xiōng jí è, wéi yuán yóu zūn chēng zhī yuē" chǎng chén gōng"" chǎng chén bù ài qián"" chǎng chén zhī wéi guó wéi mín", ér hé zé hū sān cái? wǔ biāo wǔ hǔ zhī zuì, xíng guān jǐn nǐ xuē duó, wéi yuán bù bó zhèng, yòu hé zhū hū tíng bì? wéi yuán yòu guài chén shèng chēng hán kuàng. fū shě kuàng zhāo rán wǔ dāng zhī dà jié, ér jiā yǐ wǎng lì mò xū yǒu zhī shì, yǐ wèi shī píng. zhì tíng bì xíng huì zhī shuō, nǎi zhōng xián jiè yǐ wū xiàn qīng liú, wèi yáng zuǒ zhū rén zhuī zāng dì ěr, tiān xià shuí bù zhī, wéi yuán yóu shǒu shì shuō hū? wéi yuán yòu guài chén shèng chēng wén zhèn mèng. fū zhèn mèng wǔ dāng xuē duó, qí pò mào cè jiǎn ào mǎng yù chí yì yǔ, hé kě fēi? wéi yuán shì guān shù nián lái pò mào cè jiǎn zhī bèi, jiào chāo jiē liè jí zhī chóu, shú wèi róng rǔ. zì cǐ yì bù míng, wèi pò mào cè jiǎn zhě, xiāng shuài ér sòng dé jiàn cí, xī mǎng yù chí yì zhě hū fù hū jiǔ qiān suì ér bù zuò, kě shèng tàn zāi! wéi yuán yòu guài chén shèng chēng zōu yuán biāo. fū wèi dōu mén jù jiǎng wèi fēi zé kě, wèi yuán biāo jiǎng xué yǒu tā cháng zé bù kě. dāng rì zhōng xián qū zhú zhū rén, huǐ fèi shū yuàn zhě, zhèng yù qián xué shì dài fū zhī kǒu, zì xíng bú yì ěr. zì yuán biāo yǐ wěi xué jiàn qū, ér nì dāng suì yǐ zhēn rú zì mìng, xué gōng zhī nèi, yǎn rán yī xiān shèng wèi píng jiāo. shǐ yuán biāo zhū rén zài, qǐ suì zhì cǐ! wéi yuán yòu bó chén jiǎ jiè jiǎo jī. fū dāng cuī wèi zhī shì, rén jiē rèn zhēn shuài xìng, sòng dé jiàn cí. shǐ yǒu yī rén jiǎ jiè jiǎo jī, ér bù sòng bù jiàn, qǐ bù yóu lài shì rén zāi! wéi yuán yǐ wéi zhēn xiǎo rén, dài qí guàn mǎn kě gōng qù zhī, chén yǐ wéi fēi jì yě. bì dài qí guàn mǎn, qí bài huài tiān xià shì yǐ bù kě shèng yán, suī gōng qù zhī, bù yǐ wǎn hū! jí rú cuī wèi, guàn mǎn jiǔ yǐ, bù yù shèng míng, shuí gōng qù zhī? wéi yuán zhōng yǐ wú kě nài hé wéi sòng dé jiàn cí zhě jiě, chén yǐ wéi fēi xùn yě. jiǎ lìng chéng xiù yī rén wǔ dǎo chēng chén yú nì dāng, zhū chén yì yǐ wéi wú kě nài hé ér cóng zhī hū? yòu lìng nì dāng yǐ bīng jié zhū chén shǐ cóng pàn nì, zhū chén yì mí rán cóng zhī, yǐ wéi wú kě nài hé ér rán hū? wéi yuán yòu yán" jīn rì zhī zhōng zhí, bù dàng yǐ cuī wèi wèi duì àn", chén wèi zhèng dāng yǐ cuī wèi wèi duì àn yě. fū rén pǐn shì zhī cuī wèi ér dìng yǐ, gù yǒu dōng lín zhī rén, wèi cuī wèi suǒ hèn qí dǐ chù wèi qí cái wàng ér bì yù shā zhī zhú zhī zhě, cǐ zhèng rén yě. yǒu gōng dōng lín zhī rén, suī wèi cuī wèi suǒ jiè, ér jìn jié bù ā, huò yuǎn huò zhú zhě, yì zhèng rén yě. yǐ cuī wèi dìng xié zhèng, yóu yǐ míng jìng bié yán chī. wéi yuán bù qǔ zhèng yú cǐ, ér ān qǔ zhèng zāi!
维垣怪臣盛称东林,以东林尝推李三才而护熊廷弼也。抑知东林有力击魏忠贤之杨涟,首劾崔呈秀之高攀龙乎!忠贤穷凶极恶,维垣犹尊称之曰“厂臣公”、“厂臣不爱钱”、“厂臣知为国为民”,而何责乎三才?五彪五虎之罪,刑官仅拟削夺,维垣不驳正,又何诛乎廷弼?维垣又怪臣盛称韩爌。夫舍爌昭然忤珰之大节,而加以罔利莫须有之事,已为失平。至廷弼行贿之说,乃忠贤借以诬陷清流,为杨、左诸人追赃地耳,天下谁不知,维垣犹守是说乎?维垣又怪臣盛称文震孟。夫震孟忤珰削夺,其破帽策蹇傲蟒玉驰驿语,何可非?维垣试观数年来破帽策蹇之辈,较超阶躐级之俦,孰为荣辱。自此义不明,畏破帽策蹇者,相率而颂德建祠,希蟒玉驰驿者呼父、呼九千岁而不怍,可胜叹哉!维垣又怪臣盛称邹元标。夫谓都门聚讲为非则可,谓元标讲学有他肠则不可。当日忠贤驱逐诸人,毁废书院者,正欲箝学士大夫之口,恣行不义耳。自元标以伪学见驱,而逆珰遂以真儒自命,学宫之内,俨然揖先圣为平交。使元标诸人在,岂遂至此!维垣又驳臣假借矫激。夫当崔、魏之世,人皆任真率性,颂德建祠。使有一人假借矫激,而不颂不建,岂不犹赖是人哉!维垣以为真小人,待其贯满可攻去之,臣以为非计也。必待其贯满,其败坏天下事已不可胜言,虽攻去之,不已晚乎!即如崔、魏,贯满久矣,不遇圣明,谁攻去之?维垣终以无可奈何为颂德建祠者解,臣以为非训也。假令呈秀一人舞蹈称臣于逆珰,诸臣亦以为无可奈何而从之乎?又令逆珰以兵劫诸臣使从叛逆,诸臣亦靡然从之,以为无可奈何而然乎?维垣又言“今日之忠直,不当以崔、魏为对案”,臣谓正当以崔、魏为对案也。夫人品试之崔、魏而定矣,故有东林之人,为崔、魏所恨其牴触、畏其才望而必欲杀之逐之者,此正人也。有攻东林之人,虽为崔、魏所借,而劲节不阿,或远或逐者,亦正人也。以崔、魏定邪正,犹以明镜别妍媸。维垣不取证于此,而安取证哉!
zǒng zhī dōng lín zhī qǔ zēng yú nì dāng dú shēn, qí dé huò dú kù. zài jīn rì dāng qū yuán qí bèi yì zhī kǔ, bù dàng máo jǔ qí chǐ cùn zhī xiá. nǎi guī nì dāng yǐ shǒu gōng, dài nì dāng ér fēn bàng, sī yì bù shàn lì lùn zhě yǐ.
总之东林之取憎于逆珰独深,其得祸独酷。在今日当曲原其被抑之苦,不当毛举其尺寸之瑕。乃归逆珰以首功,代逆珰而分谤,斯亦不善立论者矣。
shū rù, bǐng guó zhě yǐ hù xiāng dǐ zī liǎng jiě zhī. dàng shì shí, yuán xiōng suī jí, qí tú dǎng yóu shèng, wú gǎn sòng yán dōng lín zhě. zì yuán lù shū chū, qīng yì jiàn míng, ér shàn lèi yì shāo dēng jìn yǐ.
疏入,柄国者以互相诋訾两解之。当是时,元凶虽殛,其徒党犹盛,无敢颂言东林者。自元璐疏出,清议渐明,而善类亦稍登进矣。
yuán lù xún jìn shì jiǎng. qí nián sì yuè, qǐng huǐ sān cháo yào diǎn, yán:" tǐng jī hóng wán yí gōng sān yì, hōng yú qīng liú, ér sān cháo yào diǎn yī shū, chéng yú nì shù. qí yì kě jiān xíng, qí shū bì dāng sù huǐ. gài dāng shì qǐ yì xìng, yíng tíng hù sòng. zhǔ tǐng jī zhě lì hù dōng gōng, zhēng tǐng jī zhě jì ān shén zǔ. zhǔ hóng wán zhě zhàng yì zhī yán, zhēng hóng wán zhě yuán qíng zhī lùn. zhǔ yí gōng zhě mǐ biàn yú jǐ xiān, zhēng yí gōng zhě chí píng yú shì hòu. shù zhě gè yǒu qí shì, bù kě piān fēi. zǒng zài nì dāng wèi yòng zhī xiān, suī shén shuǐ huǒ, bù hài xūn chí, cǐ yī jú yě. jì ér yáng lián èr shí sì zuì zhī shū fā, wèi guǎng wēi cǐ bèi mén hù zhī shuō xìng, yú shì nì dāng shā rén zé jiè sān àn, qún xiǎo qiú fù guì zé jiè sān àn. jīng cǐ èr jiè, ér sān àn quán fēi yǐ. gù fán tuī cí guī xiào yú xiān huáng, zhèng qí sòng dé chēng gōng yú yì fù, yòu yī jú yě. wǎng yǐ mì ér yóu yí yǒu yí lín, shì yǐ zhòng ér huò yōu qí fān jú. cuī wèi zhū jiān shǐ chuàng lì sī biān, biāo tí yào diǎn, yǐ zhī pī gēn jīn rì, zé zhòng zhèng zhī dǎng bēi yǐ zhī miǎn sǐ tā nián, jí shàng gōng zhī tiě quàn. yòu yī jú yě. yóu cǐ ér guān, sān àn zhě, tiān xià zhī gōng yì yào diǎn zhě, wèi shì zhī sī shū. sān àn zì sān àn, yào diǎn zì yào diǎn yě. jīn wèi jīn shí bù kān zhī lùn zhě, chéng wèi shēn sī. chén wèi fān jí fēn xiāo, gǎi yì duō shì, wéi yǒu huǐ zhī ér yǐ." dì mìng lǐ bù huì cí chén xiáng yì. yì shàng, suì fén qí bǎn. shì jiǎng sūn zhī xiè, zhōng xián dǎng yě, wén zhī, yì gé dà kū, tiān xià xiào zhī.
元璐寻进侍讲。其年四月,请毁《三朝要典》,言:“梃击、红丸、移宫三议,哄于清流,而《三朝要典》一书,成于逆竖。其议可兼行,其书必当速毁。盖当事起议兴,盈廷互讼。主梃击者力护东宫,争梃击者计安神祖。主红丸者仗义之言,争红丸者原情之论。主移宫者弭变于几先,争移宫者持平于事后。数者各有其是,不可偏非。总在逆珰未用之先,虽甚水火,不害埙篪,此一局也。既而杨涟二十四罪之疏发,魏广微此辈门户之说兴,于是逆珰杀人则借三案,群小求富贵则借三案。经此二借,而三案全非矣。故凡推慈归孝于先皇,正其颂德称功于义父,又一局也。网已密而犹疑有遗鳞,势已重而或忧其翻局。崔、魏诸奸始创立私编,标题《要典》,以之批根今日,则众正之党碑;以之免死他年,即上公之铁券。又一局也。由此而观,三案者,天下之公议;《要典》者,魏氏之私书。三案自三案,《要典》自《要典》也。今为金石不刊之论者,诚未深思。臣谓翻即纷嚣,改亦多事,惟有毁之而已。”帝命礼部会词臣详议。议上,遂焚其板。侍讲孙之獬,忠贤党也,闻之,诣阁大哭,天下笑之。
yuán lù lì qiān nán jīng sī yè yòu zhōng yǔn. sì nián, jìn yòu yù dé, chōng rì jiǎng guān, jìn yòu shù zǐ. shàng zhì shí bā cè: yuē jiān chā bù, yuē shàn jīng yì, yuē yōu shǒu bīng, yuē jìng jiàng rén, yuē yì kòu xiǎng, yuē chǔ biān cái, yuē diàn niǎn gǔ, yuē yán jiào yù. yòu shàng zhì xū bā cè: yuē duān zhèng běn, yuē shēn gōng yì, yuē xuān yì wèn, yuē yī tiáo jiào, yuē lǜ jiǔ yuǎn, yuē zhāo jī quàn, yuē lì míng jié, yuē jiǎ tǐ mào. qí duān zhèng běn, xī guī qiè wēn tǐ rén qí shēn gōng yì, zé dǐ zhāng jié jiàn lǚ chún rú móu fān nì àn shì. jié dà nù, shàng shū lì gōng, yuán lù shū biàn, dì jù bù wèn. bā nián, qiān guó zǐ jì jiǔ.
元璐历迁南京司业、右中允。四年,进右谕德,充日讲官,进右庶子。上制实八策:曰间插部,曰缮京邑,曰优守兵,曰靖降人,曰益寇饷,曰储边才,曰奠辇毂,曰严教育。又上制虚八策:曰端政本,曰伸公议,曰宣义问,曰一条教,曰虑久远,曰昭激劝,曰励名节,曰假体貌。其端政本,悉规切温体仁;其伸公议,则诋张捷荐吕纯如谋翻逆案事。捷大怒,上疏力攻,元璐疏辨,帝俱不问。八年,迁国子祭酒。
yuán lù yǎ fù shí wàng, wèi jiàn tōng xiǎn. dì yì xiàng zhī, shēn wèi tǐ rén suǒ jì. yī rì, dì shǒu shū qí míng xià gé, lìng yǐ lǚ lì jìn, tǐ rén yì kǒng. huì chéng yì bó liú kǒng zhāo móu zhǎng róng zhèng, tǐ rén ěr kǒng zhāo shǐ gōng yuán lù, yán qí qī chén shàng cún, ér qiè wáng mào jì pèi fù fēng, bài lǐ luàn fǎ. zhào xià lì bù hé zòu, qí tóng lǐ shàng shū jiāng féng yuán, shì láng wáng yè hào liú zōng zhōu jí qí cóng xiōng yù shǐ yuán gǒng, xián yán chén shì yǐ guò bèi chū, jì qǔ wáng fēi qiè, tǐ rén yì jǔ. huì bù yì xíng fǔ àn kān zòu, jí nǐ zhǐ yún:" dēng kē lù èr shì bìng liè, zuì jī xiǎn rán, hé dài xíng kān." suì luò zhí xián zhù. kǒng zhāo jīng yíng bù kě dé, suì yǐ nán jīng cāo jiāng cháng zhī.
元璐雅负时望,位渐通显。帝意向之,深为体仁所忌。一日,帝手书其名下阁,令以履历进,体仁益恐。会诚意伯刘孔昭谋掌戎政,体仁饵孔昭使攻元璐,言其妻陈尚存,而妾王冒继配复封,败礼乱法。诏下吏部核奏,其同里尚书姜逢元,侍郎王业浩、刘宗周及其从兄御史元珙,咸言陈氏以过被出,继娶王非妾,体仁意沮。会部议行抚按勘奏,即拟旨云:“登科录二氏并列,罪迹显然,何待行勘。”遂落职闲住。孔昭京营不可得,遂以南京操江偿之。
shí wǔ nián jiǔ yuè, zhào qǐ bīng bù yòu shì láng jiān shì dú xué shì. míng nián chūn dǐ dōu, chén zhì dí jī yí, dì xǐ. wǔ yuè, chāo bài hù bù shàng shū jiān hàn lín yuàn xué shì, réng chōng rì jiǎng guān. zǔ zhì, zhè rén bù dé guān hù bù. yuán lù cí, bù xǔ. dì juàn yuán lù shén, wǔ rì sān cì duì. yīn zòu:" bì xià chéng yòng chén, chén qǐng dé cān bīng bù móu." dì yuē:" yǐ yù shū chén, lìng yǔ qīng xié jì." dàng shì shí, féng yuán biāo wèi bīng bù, yǔ yuán lù tóng zhì, gōu kǎo bīng shí, zhōng wài xiǎng wàng zhì píng. wéi dì yì yǐ yòng liǎng rén wǎn, ér shí shì yì bù kě wèi, zuǒ zhī yòu qū, jì yǐ wú kě nài hé. gù shì, zhū biān xiǎng sī xī zhōng chà, yuán lù qǐng gǎi wéi dà chà, jiān bīng bù xián, lìng qīng hé jūn wǔ, bù chèn zhí zhě jí qiǎn rén dài zhī. xiān shì, lǚ qiǎn kē chén chū dū sì fāng zū fù, yuán lù yǐ wéi rǎo mín wú yì, bà zhī, ér zhuān zé fǔ àn. hù bù shì láng zhuāng zǔ huì dū jiǎo kòu xiǎng, yōu wèi dào jié, yuǎn bì zhī cháng shā héng zhōu. yuán lù qǐng lìng dū fǔ zì cuī, wú fán cháo shǐ. zì jūn xìng yǐ lái, zhèng gōng zhī wài, yǒu biān xiǎng, yǒu xīn xiǎng, yǒu liàn xiǎng, kuǎn mù duō, xiá lì yì wèi jiān, yuán lù qǐng hé wéi yī. dì jiē bào kě. shí guó yòng yì qū, ér zāi shāng juān miǎn yòu duō. yuán lù jì wú suǒ chū, qǐng kāi shú zuì lì, qiě lìng dào guān mǎn suì zhě, dé shū zī gěi fēng gào. dì yì cóng zhī.
十五年九月,诏起兵部右侍郎兼侍读学士。明年春抵都,陈制敌机宜,帝喜。五月,超拜户部尚书兼翰林院学士,仍充日讲官。祖制,浙人不得官户部。元璐辞,不许。帝眷元璐甚,五日三赐对。因奏:“陛下诚用臣,臣请得参兵部谋。”帝曰:“已谕枢臣,令与卿协计。”当是时,冯元飙为兵部,与元璐同志,钩考兵食,中外想望治平。惟帝亦以用两人晚,而时事益不可为,左支右诎,既已无可奈何。故事,诸边饷司悉中差,元璐请改为大差,兼兵部衔,令清核军伍,不称职者即遣人代之。先是,屡遣科臣出督四方租赋,元璐以为扰民无益,罢之,而专责抚按。户部侍郎庄祖诲督剿寇饷,忧为盗劫,远避之长沙、衡州。元璐请令督抚自催,毋烦朝使。自军兴以来,正供之外,有边饷,有新饷,有练饷,款目多,黠吏易为奸,元璐请合为一。帝皆报可。时国用益诎,而灾伤蠲免又多。元璐计无所出,请开赎罪例,且令到官满岁者,得输赀给封诰。帝亦从之。
xiān shì, yǒu chóng míng rén shěn tíng yáng zhě, xiàn hǎi yùn cè, yuán lù zòu wén. mìng shì xíng, nǎi yǐ miào wān chuán liù sōu tīng yùn jìn. yuè yú, tíng yáng jiàn yuán lù, yuán lù jīng yuē:" wǒ yǐ zòu wén shàng, wèi gōng qù yǐ, hé zài cǐ?" tíng yáng yuē:" yǐ qù fù lái yǐ, yùn yǐ zhì." yuán lù yòu jīng xǐ wén shàng. shàng yì xǐ, mìng zhuó yì. nǎi yì suì liáng sōu, cáo yǔ hǎi gè xiāng bàn xíng yān. shí yuè, mìng jiān shè lì bù shì. chén yǎn jì yuán lù, fēng wèi zǎo dé yán yú dì yuē:" yuán lù shū shēng, bù xí qián gǔ." yuán lù yì shù qǐng jiě zhí.
先是,有崇明人沈廷扬者,献海运策,元璐奏闻。命试行,乃以庙湾船六艘听运进。月余,廷扬见元璐,元璐惊曰:“我已奏闻上,谓公去矣,何在此?”廷扬曰:“已去复来矣,运已至。”元璐又惊喜闻上。上亦喜,命酌议。乃议岁粮艘,漕与海各相半行焉。十月,命兼摄吏部事。陈演忌元璐,风魏藻德言于帝曰:“元璐书生,不习钱谷。”元璐亦数请解职。
shí qī nián èr yuè, mìng yǐ yuán guān zhuān zhí rì jiǎng. yú yuè, lǐ zì chéng xiàn jīng shī, yuán lù zhěng yì guān bài quē, dà shū jǐ shàng yuē:" nán dōu shàng kě wèi. sǐ, wú fēn yě, wù yǐ yī qīn liǎn. bào wǒ shī, liáo zhì wú tòng." suì nán xiàng zuò, qǔ bó zì yì ér sǐ. zèng shǎo bǎo, lì bù shàng shū, shì wén zhèng. běn cháo cì shì wén zhèng.
十七年二月,命以原官专直日讲。逾月,李自成陷京师,元璐整衣冠拜阙,大书几上曰:“南都尚可为。死,吾分也,勿以衣衾敛。暴我尸,聊志吾痛。”遂南向坐,取帛自缢而死。赠少保,吏部尚书,谥文正。本朝赐谥文正。
lǐ bāng huá, zì mèng àn, jí shuǐ rén. shòu yè tóng lǐ zōu yuán biāo, yǔ fù tíng jiàn tóng jǔ wàn lì sān shí yī nián xiāng shì. fù zǐ zì xiāng zú lì, bù yī tú bù fù gōng chē. míng nián, bāng huá chéng jìn shì, shòu jīng xiàn zhī xiàn, yǒu yì zhèng. xíng qǔ, nǐ shòu yù shǐ. zhí dǎng lùn chū qǐ, cháo shì duō dǐ gù xiàn chéng, bāng huá yǔ xiāng zhǔ, suì zhǐ mù bāng huá dōng lín. yǐ shì, yuè èr nián ér hòu bài mìng, chén fǎ zǔ yòng rén shí shì: yuē nèi gé bù dàng zhuān yòng cí chén, yuē cí chén bù dàng zhuān shǒu guǎn jú, yuē cí chén bù dàng jiào xí nèi shū táng, yuē liù kē dōu jǐ shì zhōng bù dàng nèi wài jiān zǔ, yuē yù shǐ shēng qiān bù dàng gài lùn kǎo mǎn, yuē lì bù qǐ jiǎ bù dàng jī zhì zhèng láng, yuē guān cāng zhū chà bù dàng zhuān yòng jǔ gòng rèn zǐ, yuē diào jiǎn tuī zhī bù dàng zhòu qiān jīng zhì, yuē jìn shì gǎi jiào bù dàng gài cóng nèi zhuǎn, yuē biān fāng zhōu xiàn bù dàng jǐn yòng xiāng gòng. shū shàng, bù bào.
李邦华,字孟暗,吉水人。受业同里邹元标,与父廷谏同举万历三十一年乡试。父子自相镞砺,布衣徒步赴公车。明年,邦华成进士,授泾县知县,有异政。行取,拟授御史。值党论初起,朝士多诋顾宪成,邦华与相拄,遂指目邦华东林。以是,越二年而后拜命,陈法祖用人十事:曰内阁不当专用词臣,曰词臣不当专守馆局,曰词臣不当教习内书堂,曰六科都给事中不当内外间阻,曰御史升迁不当概论考满,曰吏部乞假不当积至正郎,曰关仓诸差不当专用举贡任子,曰调简推知不当骤迁京秩,曰进士改教不当概从内转,曰边方州县不当尽用乡贡。疏上,不报。
sì shí yī nián, fú wáng zhī fān yǐ yǒu qī, hū chuán zhǐ zhuāng tián wù zú sì wàn qǐng. tíng chén xiāng gù è yí, jì tián shù bì bù zú, zé qī jiāng fù gèng, rán wú gǎn kàng yán zhēng zhī zhě. bāng huá shǒu shū jiàn, tíng chén nǎi xiāng jì zhēng, qī dé wú yì. xún shì yín kù, shàng qū bì shí shì, zhōng guì bù biàn, gé bù xíng. xún àn zhè jiāng, zhī zào zhōng guān liú chéng sǐ, mìng guī qí shì yú yǒu sī, bié qiǎn zhōng guān lǚ guì lù chéng yí zī. guì kǒu zú jiān mín jì guāng guǐ chēng jī hù, yì quē bǎo liú guì dài chéng dū zào. bāng huá jí lùn èr rén jiāo guān zuò jiān zuì. guāng shū bù yóu tōng zhèng, bù xià nèi gé, yǐ zhōng zhǐ xíng zhī. bāng huá sān shū zhēng, jiē bù bào. shì shí shén zōng hǎo huò, zhōng guān yǒu suǒ jìn fèng, míng wéi xiào shùn. shū zhōng cì jí zhī, bìng hé zuǒ yòu dà yǎn zhī dǎng guì zhě, yú shì qī mǎn jiǔ bù dé dài.
四十一年,福王之藩已有期,忽传旨庄田务足四万顷。廷臣相顾愕眙,计田数必不足,则期将复更,然无敢抗言争之者。邦华首疏谏,廷臣乃相继争,期得毋易。巡视银库,上祛弊十事,中贵不便,格不行。巡按浙江,织造中官刘成死,命归其事于有司,别遣中官吕贵录成遗赀。贵〈口族〉奸民纪光诡称机户,诣阙保留贵代成督造。邦华极论二人交关作奸罪。光疏不由通政,不下内阁,以中旨行之。邦华三疏争,皆不报。是时神宗好货,中官有所进奉,名为孝顺。疏中刺及之,并劾左右大奄之党贵者,于是期满久不得代。
sì shí sì nián yǐn jí guī. shí qún xiǎo lì pái dōng lín, zhǐ zōu yuán biāo wèi dǎng kuí. bāng huá yǔ yuán biāo tóng lǐ, xiāng shī yǒu, yòu xìng hǎo bié hēi bái. huò quàn qí wēi yí, bāng huá yuē:" níng wèi piān kū zhī xué wèn, bù zuò fǎn fù zhī xiǎo rén." wén zhě yì jí zhī. míng nián yǐ nián lì chū wèi shān dōng cān yì. qí fù tíng jiàn shí wéi nán jīng xíng bù láng zhōng, yì bà guī. bāng huá nǎi cí jí bù fù. tiān qǐ yuán nián qǐ gù guān, chì yì zhōu bīng bèi. míng nián qiān guāng lù shǎo qīng, jí huán jiā shěng fù. sì yuè, zhuó yòu qiān dōu yù shǐ, dài bì zì yán xún fǔ tiān jīn. jūn fǔ xīn lì, shù wù cǎo chuàng, bāng huá zhì, jí lì zhèn chì, jīn mén jūn suì wèi zhū zhèn guān. jìn bīng bù yòu shì láng, fù huán jiā shěng fù. sì nián xià dǐ jīng, yǎn dǎng dà huá, wèi shū fǔ sūn chéng zōng yǐ wàn shòu jié rù jìn, jiāng qīng jūn cè zhī è, bāng huá shí zhào zhī. nǎi lì lēi chéng zōng hái zhèn, bāng huá yǐn jí qù. míng nián qiū, yǎn dǎng hé xuē qí guān.
四十四年引疾归。时群小力排东林,指邹元标为党魁。邦华与元标同里,相师友,又性好别黑白。或劝其委蛇,邦华曰:“宁为偏枯之学问,不作反覆之小人。”闻者益嫉之。明年以年例出为山东参议。其父廷谏时为南京刑部郎中,亦罢归。邦华乃辞疾不赴。天启元年起故官,饬易州兵备。明年迁光禄少卿,即还家省父。四月,擢右佥都御史,代毕自严巡抚天津。军府新立,庶务草创,邦华至,极力振饬,津门军遂为诸镇冠。进兵部右侍郎,复还家省父。四年夏抵京,奄党大哗,谓枢辅孙承宗以万寿节入觐,将清君侧之恶,邦华实召之。乃立勒承宗还镇,邦华引疾去。明年秋,奄党劾削其官。
chóng zhēn yuán nián sì yuè, qǐ gōng bù yòu shì láng, zǒng dū hé dào. xún gǎi bīng bù, xié lǐ róng zhèng. hái cháo, zhào jiàn, xuán zhī wǔ huì shì, shì jùn rù yíng. gù shì, dōng zhì jiāo, liè duì hù bì, yòng jūn bā wàn wǔ qiān rén. zhì shì, zēng zhì shí wàn yǒu qí. shí fāng jiāo, zǒng dū xūn chén quē, bāng huá jiān shè qí shì. suǒ shè yún niǎn lóng jīng bǎo dào jīn gǔ qí zhì jiǎ zhòu jiàn jǐ, huàn rán yī xīn, dì yuè. míng nián chūn, xìng xué, yì rú zhī. mìng jiā bīng bù shàng shū. shí róng zhèng dà huài, bāng huá xiān chén gèng cāo fǎ shèn jiǎn xuǎn gǎi zhàn chē jīng huǒ yào zhuān qì xiè zé diǎn shǒu jié jīn qián zhuó duì mǎ liàn dà pào jiǔ shì.
崇祯元年四月,起工部右侍郎,总督河道。寻改兵部,协理戎政。还朝,召见,旋知武会试,事竣入营。故事,冬至郊,列队扈跸,用军八万五千人。至是,增至十万有奇。时方郊,总督勋臣缺,邦华兼摄其事。所设云辇、龙旌、宝纛、金鼓、旗帜、甲胄、剑戟,焕然一新,帝悦。明年春,幸学,亦如之。命加兵部尚书。时戎政大坏,邦华先陈更操法、慎拣选、改战车、精火药、专器械、责典守、节金钱、酌兑马、练大炮九事。
jīng yíng gù yǒu zhàn yì xū mào zhī bì. zhàn yì zhě, qí rén wéi zhū jiàng suǒ yì, yī xiǎo yíng zhì sì wǔ bǎi rén, qiě yǒu mài xián bāo cāo zhū bì. xū mào zhě, wú qí rén, zhū jiàng jí xūn qī yǎn sì háo qiáng yǐ cāng tóu mào xuǎn fēng zhuàng dīng, yuè zhī hòu xiǎng. bāng huá hé hái zhàn yì wàn, qīng xū mào qiān. sān dà yíng jūn shí yú wàn, bàn lǎo ruò. gù shì, jūn quē tīng gào bǔ, lǜ yóu huì dé. bāng huá bì qīn xiào, fēi nián zhuàng lì qiáng zhě bù lù, zì shì jūn xiān mào làn. sān yíng xuǎn fēng wàn, zhuàng dīng qī qiān, xiǎng bèi tā jūn, ér pí ruò bù yì. bāng huá xià lìng, měi bǎ zǒng bīng wǔ bǎi, yuè zì jiǎn wǔ rén, nián bì èr shí wǔ yǐ xià, lì bì èr bǎi wǔ shí jīn yǐ shàng, jì bì jiān gōng shǐ huǒ pào, yuè yī jiè sòng, bǔ xuǎn fēng zhuàng dīng zhī quē, zì shì rén rén sī fèn. sān dà yíng lǐng liù fù jiāng, yòu fēn sān shí liù yíng, guān yǐ sān bǎi liù shí qī rén jì, suǒ yòng yuàn shǐ jiē jī huá. bāng huá àn zuì shí yú rén, yòu xíng yī suì èr kǎo chá zhī lìng, zì shì zhū jiān wèi jí.
京营故有占役、虚冒之弊。占役者,其人为诸将所役,一小营至四五百人,且有卖闲、包操诸弊。虚冒者,无其人,诸将及勋戚、奄寺、豪强以苍头冒选锋壮丁,月支厚饷。邦华核还占役万,清虚冒千。三大营军十余万,半老弱。故事,军缺听告补,率由贿得。邦华必亲校,非年壮力强者不录,自是军鲜冒滥。三营选锋万,壮丁七千,饷倍他军,而疲弱不异。邦华下令,每把总兵五百,月自简五人,年必二十五以下,力必二百五十斤以上,技必兼弓矢火炮,月一解送,补选锋壮丁之缺,自是人人思奋。三大营领六副将,又分三十六营,官以三百六十七人计,所用掾史皆积猾。邦华按罪十余人,又行一岁二考察之令,自是诸奸为戢。
yíng mǎ é èr wàn liù qiān, zhì shì zhǐ wàn wǔ qiān. tā guān gōng shì dé jiè qí, zǒng dū xié lǐ jí xún shì kē dào, lì yǒu zuò bān mǎ, bù xiào qiě zhé tuó rù qián, yíng mǎ dà hào. bāng huá shǒu jiǎn jǐ bān mǎ sān zhī yī, tā guān jiè mǎ, fēi gōng shì bù dé qí, zì shì làn jiè wèi xī.
营马额二万六千,至是止万五千。他官公事得借骑,总督、协理及巡视科道,例有坐班马,不肖且折橐入钱,营马大耗。邦华首减己班马三之一,他官借马,非公事不得骑,自是滥借为希。
jīng yíng suì lǐng tài pú yín wàn liù qiān liǎng, tún tián zǐ lì yín qiān liù shí liǎng, kào jūn zhì qì xū tú gōng shí qǔ gěi yān. gè guān qǔ zhī wú dù, suì yòng bù fū. bāng huá jiàn yì, xiān xié lǐ suì qǔ qiān sì bǎi, zǒng dū xún shì dì jié jiǎn, zì shì yíng tǎng suì yù.
京营岁领太仆银万六千两,屯田籽粒银千六十两,犒军制器胥徒工食取给焉。各官取之无度,岁用不敷。邦华建议,先协理岁取千四百,总督巡视递节减,自是营帑遂裕。
yíng jiāng sān bǎi liù shí, tīng yòng zhě chēng shì. yī guān quē, qǐng tuō fēn zhì. bāng huá xī dù jué, xíng jì rì shěng chéng fǎ. měi xiǎo yíng gè zhì bù, yuè shàng shì zhuàng yú xié lǐ, yǐ dìng diàn zuì. jiù zhì, sān dà yíng wài fù shè sān bèi bīng yíng, yíng sān qiān rén, xiǎng shì zhèng jūn, ér bù xí jì jī, yì wèi háo jiā yǐn mào. bāng huá hé qù sì qiān yú rén, yòu tài lǎo ruò qiān, shū qǐng guī bìng sān dà yíng bù lìng shè, yóu shì róng zhèng dà lí.
营将三百六十,听用者称是。一官缺,请托纷至。邦华悉杜绝,行计日省成法。每小营各置簿,月上事状于协理,以定殿最。旧制,三大营外复设三备兵营,营三千人,饷视正军,而不习技击,益为豪家隐冒。邦华核去四千余人,又汰老弱千,疏请归并三大营不另设,由是戎政大厘。
cāng chǎng zǒng dū nán jū yì yán:" jīng yíng suì zhī mǐ bǎi liù shí liù wàn sì qiān yú shí, shì wàn lì sì shí liù nián zēng wǔ wàn qī qiān yú shí, yí jiǎn shěng." bāng huá yīn shàng yì jūn yǐ shí èr wàn wèi é, xiǎng yǐ bǎi sì shí sì wàn dàn wèi é, suì shěng èr shí èr wàn yǒu qí. dì yì bào kě, zhe wèi lìng. dì zhī bāng huá zhōng, zòu wú bù cóng, bāng huá yì gǎn dì zhī, bù gù hòu huàn. zhū shī lì zhě xián cì gǔ, ér yuàn bàng fēn rán yǐ.
仓场总督南居益言:“京营岁支米百六十六万四千余石,视万历四十六年增五万七千余石,宜减省。”邦华因上议军以十二万为额,饷以百四十四万石为额,岁省二十二万有奇。帝亦报可,著为令。帝知邦华忠,奏无不从,邦华亦感帝知,不顾后患。诸失利者衔次骨,而怨谤纷然矣。
qí nián shí yuè, jī fǔ bèi bīng, jiǎn jīng zú sān qiān shǒu tōng zhōu, èr qiān yuán jì zhōu, zì dū zhū jūn yíng chéng wài, jūn róng shén zhuàng. é yǒu mìng bāng huá jūn chè hái shǒu pí, yú shì zhēn zhě bù gǎn yuǎn chū, shēng xī suì duàn, zé qǐng fáng kòu zéi, jī jiàn dié, sàn jiān guǐ, jìn é yán. bāng huá zì wén jǐng, yī bù jiě dài, juān zī zào pào chē jí zhū huǒ qì, yòu yǐ wài chéng dān bó, zì qǐng chū shǒu. ér zhū bù chěng zhī tú, nǎi gòu fēi yǔ rù dà nèi. xiāng chéng bó lǐ shǒu qí dū jīng yíng, yì xián bāng huá è jǐ, chéng jiàn dǐ qī. bāng huá zì wēi, shàng shū chén qíng, guī mìng yú dì. huì mǎn guì bīng jù dà qīng bīng dé shèng mén wài, chéng shàng fā dà pào zhù guì, wù shāng guì bīng duō. dū chá yuàn dōu shì zhāng dào zé suì hé bāng huá, yán guān jiāo zhāng lùn liè, suì bà bāng huá xián zhù. zì shì dài zhě yǐ wéi jiè, lǜ yīn xún gū xī, róng zhèng bù kě wèn yǐ. bāng huá qián hòu bà miǎn jiā jū èr shí nián. fù tíng jiàn wú yàng.
其年十月,畿辅被兵,简精卒三千守通州,二千援蓟州,自督诸军营城外,军容甚壮。俄有命邦华军撤还守陴,于是侦者不敢远出,声息遂断,则请防寇贼,缉间谍,散奸宄,禁讹言。邦华自闻警,衣不解带,捐赀造炮车及诸火器,又以外城单薄,自请出守。而诸不逞之徒,乃构蜚语入大内。襄城伯李守锜督京营,亦衔邦华扼己,乘间诋諆。邦华自危,上疏陈情,归命于帝。会满桂兵拒大清兵德胜门外,城上发大炮助桂,误伤桂兵多。都察院都事张道泽遂劾邦华,言官交章论列,遂罢邦华闲住。自是代者以为戒,率因循姑息,戎政不可问矣。邦华前后罢免家居二十年。父廷谏无恙。
shí èr nián sì yuè, qǐ nán jīng bīng bù shàng shū, dìng yíng zhì, tài bù jí zhī jiāng, bìng fēn shè zhī yíng. wèi shǒu jiāng nán bù ruò shǒu jiāng běi, fáng xià liú bù ruò fáng shàng liú. nǎi yóu pǔ kǒu lì chú quán jiāo hé, xiāng xíng shì, huì tú yǐ xiàn. yú pǔ kǒu zhì yán jiāng dí tái, yú chú shè shù zú, yú chí hé jiàn chéng yuán, yú chú jiāo yān hóu zé zhù bǎo yú ǒu táng. hé zāo tú lù, qǐng yǐ lì zhī tài píng. yòu qǐng kāi fǔ cǎi shí zhī shān, zhì shào tài píng zhī gǎng, dà kěn dāng tú xián tián shù wàn qǐng zī jūn chǔ. xú zhōu, nán běi yào hài, shuǐ lù jiāo huì, qǐng sù zhòng bīng, shè zǒng dū, piàn xí zhēng diào, diàn líng jīng wàn quán zhī shì. jiē xià suǒ sī, wèi jí xíng, yǐ fù yōu qù.
十二年四月,起南京兵部尚书,定营制,汰不急之将,并分设之营。谓守江南不若守江北,防下流不若防上流。乃由浦口历滁、全椒、和,相形势,绘图以献。于浦口置沿江敌台,于滁设戍卒,于池河建城垣,于滁、椒咽喉则筑堡于藕塘。和遭屠戮,请以隶之太平。又请开府采石之山,置哨太平之港,大垦当涂闲田数万顷资军储。徐州,南北要害,水陆交会,请宿重兵,设总督,片檄征调,奠陵京万全之势。皆下所司,未及行,以父忧去。
shí wǔ nián dōng, qǐ gù guān, zhǎng nán jīng dū chá yuàn shì, é dài liú zōng zhōu wèi zuǒ dōu yù shǐ. dū chéng bèi bīng, jí rì qǐng dū dōng nán yuán bīng rù wèi, lì jí shàng dào. míng nián sān yuè dǐ jiǔ jiāng. zuǒ liáng yù kuì bīng shù shí wàn, shēng yán xiǎng fá, yù jì tǎng yú nán jīng, méng chōng bì jiāng dōng xià. liú dū shì mín yī xī shù xǐ, wén wǔ dà lì xiāng gù è yí. bāng huá tàn yuē:" zhōng yuán ān jìng tǔ, dōng nán yī jiǎo ěr. shēn wéi dà chén, rěn zuò shì jué liè, xiù shǒu jú wài ér qù hū!" nǎi tíng zhōu cǎo xí gào liáng yù, zé yǐ dà yì. liáng yù qì jǔ, dá shū yǔ pō gōng. bāng huá yòng pián yí fā jiǔ jiāng kù yín shí wǔ wàn xiǎng zhī, ér shēn rù qí jūn, kāi chéng wèi láo. liáng yù jí qí xià jiē gǎn jī, shì shā zéi bào guó, yī jūn suì ān. dì wén zhī, dà xǐ, bì jiàn jiā láo. bāng huá guì zòu yí shí, shù zhào qǐ lì, wēn yǔ rú jiā rén, zhōng guān bǐng xī yuǎn fú. qí hòu zhào duì bǎi guān, dì zhé mù zhù bāng huá yún. jiù lì, yù shǐ chū xún, huí dào kǎo hé. bāng huá wèi huí dào ér hòu chù, hài zhèng yǐ duō. lùn bà xún àn xún yán yù shǐ gè yī rén. fèng mìng kǎo shì yù shǐ, chù mào làn zhě yī rén, zhuī chù yù shǐ wú xiǎn guò ér xiān rèn tuī guān zhe tān shēng zhě yī rén. tái zhōng shǐ wèi fǎ.
十五年冬,起故官,掌南京都察院事,俄代刘宗周为左都御史。都城被兵,即日请督东南援兵入卫,力疾上道。明年三月抵九江。左良玉溃兵数十万,声言饷乏,欲寄帑于南京,艨艟蔽江东下。留都士民一夕数徙,文武大吏相顾愕眙。邦华叹曰:“中原安静土,东南一角耳。身为大臣,忍坐视决裂,袖手局外而去乎!”乃停舟草檄告良玉,责以大义。良玉气沮,答书语颇恭。邦华用便宜发九江库银十五万饷之,而身入其军,开诚慰劳。良玉及其下皆感激,誓杀贼报国,一军遂安。帝闻之,大喜,陛见嘉劳。邦华跪奏移时,数诏起立,温语如家人,中官屏息远伏。其后召对百官,帝辄目注邦华云。旧例,御史出巡,回道考核。邦华谓回道而后黜,害政已多。论罢巡按、巡盐御史各一人。奉命考试御史,黜冒滥者一人,追黜御史无显过而先任推官著贪声者一人。台中始畏法。
shí qī nián èr yuè, lǐ zì chéng xiàn shān xī. bāng huá mì shū qǐng dì gù shǒu jīng shī, fǎng yǒng lè cháo gù shì, tài zǐ jiān guó nán dōu. jū shù rì wèi dé mìng, yòu qǐng dìng yǒng èr wáng fēn fēng tài píng níng guó èr fǔ, gǒng hù liǎng jīng. dì dé shū yì dòng, rào diàn xíng, qiě dú qiě tàn, jiāng xíng qí yán. huì dì zhào duì qún chén, zhōng yǔn lǐ míng ruì shū yán nán qiān biàn, jǐ shì zhōng guāng shí hēng yǐ chàng yán xiè mì jiū zhī. dì yuē:" guó jūn sǐ shè jì, zhèng yě, zhèn zhì dìng yǐ." suì bà bāng huá cè bù yì. wèi jǐ, zéi bī dū chéng, jí yì nèi gé yán shì. wèi zǎo dé màn yìng yuē:" gū dài zhī." bāng huá tài xī ér chū. yǐ, lǜ zhū yù shǐ dēng chéng, qún yǎn jù zhī bù dé shàng. shí bā rì, wài chéng xiàn, zǒu sù wén xìn guó cí. míng rì, nèi chéng yì xiàn, nǎi sān yī xìn guó yuē:" bāng huá sǐ guó nàn, qǐng cóng xiān shēng yú jiǔ jīng yǐ." wèi shī yuē:" táng táng zhàng fū xī shèng xián wèi tú, zhōng xiào dà jié xī shì sǐ mí yú, lín wēi shòu mìng xī wú wú kuì wú." suì tóu huán ér jué. zèng tài bǎo lì bù shàng shū, shì zhōng wén. běn cháo cì shì zhōng sù.
十七年二月,李自成陷山西。邦华密疏请帝固守京师,仿永乐朝故事,太子监国南都。居数日未得命,又请定、永二王分封太平、宁国二府,拱护两京。帝得疏意动,绕殿行,且读且叹,将行其言。会帝召对群臣,中允李明睿疏言南迁便,给事中光时亨以倡言泄密纠之。帝曰:“国君死社稷,正也,朕志定矣。”遂罢邦华策不议。未几,贼逼都城,亟诣内阁言事。魏藻德漫应曰:“姑待之。”邦华太息而出。已,率诸御史登城,群奄拒之不得上。十八日,外城陷,走宿文信国祠。明日,内城亦陷,乃三揖信国曰:“邦华死国难,请从先生于九京矣。”为诗曰:“堂堂丈夫兮圣贤为徒,忠孝大节兮誓死靡渝,临危授命兮吾无愧吾。”遂投缳而绝。赠太保、吏部尚书,谥忠文。本朝赐谥忠肃。
wáng jiā yàn, zì kāi měi, pú tián rén. tiān qǐ èr nián jìn shì. shòu kāi huà zhī xiàn, diào lán xī. zhuó xíng kē jǐ shì zhōng, dàn jī quán guì wú suǒ bì.
王家彦,字开美,莆田人。天启二年进士。授开化知县,调兰溪。擢刑科给事中,弹击权贵无所避。
chóng zhēn sì nián, qǐng shì dà xué shì qián lóng xī yú yù, lóng xī dé jiǎn sǐ. qǐng tuī xíng àn yuè zòu bào lì yú sì fāng, yù qiú dé wú jiǔ yān. mǐn hǎi dào liú xiāng rǎo jùn yì, fǔ zhèn zhuī jiǎo duō shī lì, cháo yì zhào mù, jiāng dà jǔ. jiā yàn yán:" jiù zhì, wèi suǒ jūn xì yú guān, wú bié bīng yì wú bié jiāng, tǒng yú gè wèi zhī zhǐ huī. zhài shè hào chuán, liáo luò hū yìng, yòu tiān shè yóu jī děng guān, suī zhī yáng qióng gǎng, gē chuán xiāng wàng. chén yú yǐ jīn rì cè fáng hǎi, mò ruò fù jiù zhì, qín xùn liàn. liàn zé wèi suǒ jūn jiē jìng zú, bù liàn suī tiān shè zhào mù bīng, yóu qū shì rén ér zhàn zhī, mí xiǎng rǎo mín wú yì, zéi zhōng bù néng jǐn." shí yǐ wéi míng yán. fèng mìng xún qīng, suǒ tiáo zòu duō yì xíng.
崇祯四年,请释大学士钱龙锡于狱,龙锡得减死。请推行按月奏报例于四方,狱囚得无久淹。闽海盗刘香扰郡邑,抚镇追剿多失利,朝议召募,将大举。家彦言:“旧制,卫所军饩于官,无别兵亦无别将,统于各卫之指挥。寨设号船,聊络呼应,又添设游击等官,虽支洋穷港,戈船相望。臣愚以今日策防海,莫若复旧制,勤训练。练则卫所军皆劲卒,不练虽添设召募兵,犹驱市人而战之,糜饷扰民无益,贼终不能尽。”时以为名言。奉命巡青,所条奏多议行。
xiān shì, lóng qìng jiān tài pú zhǒng mǎ é cún shí èr wàn wǔ qiān, biān mǎ zhì èr shí liù wàn. yán zhě yǐ mín jiān zuì kǔ yǎng mǎ, suǒ nà mǎ yòu bù zú yòng, yì mǎ zhēng yín shí liǎng, jiā cǎo liào yín èr liǎng, suì kě dé yín bǎi sì shí sì wàn liǎng. zhōng shū yáng bó chí bù kě, zhào zhé qí bàn, ér mǎ zhèng shǐ biàn. wàn lì jiǔ nián yì jǐn xíng gǎi zhé, nán sì suì zhēng yín èr shí èr wàn, běi sì wǔ shí yī wàn, yín rù jiǒng sì ér mǎ zhèng rì chí. jiā yàn jí chén qí bì, qǐng gǎi guó chū zhǒng mǎ jí xī fān chá mǎ zhī zhì. yòu bān jūn jiù é shí liù wàn, hòu jiǎn zhì qī wàn, zhì shì zhǐ èr wàn yǒu qí, gèng yǒu jiàn yì jǐn zhēng xíng liáng yuè liáng, miǎn qí fān shàng zhě. jiā yàn shí xún jīng yíng, lì chén bù kě, qiě qǐng miǎn qí gōng yì, jǐn guī háng wǔ. dì jiē bāo nà qí yán. zūn huà tiě yě jiǔ fèi, jiān mín qǐng kāi zhī, jiā yàn yán yǒu hài wú lì. fù yǒu qǐng kāi kāi huà yún wù shān yǐ xìng tún zhě, yì yǐ jiā yàn yán ér zhǐ.
先是,隆庆间太仆种马额存十二万五千,边马至二十六万。言者以民间最苦养马,所纳马又不足用,议马征银十两,加草料银二两,岁可得银百四十四万两。中枢杨博持不可,诏折其半,而马政始变。万历九年议尽行改折,南寺岁征银二十二万,北寺五十一万,银入冏寺而马政日弛。家彦极陈其弊,请改国初种马及西番茶马之制。又班军旧额十六万,后减至七万,至是止二万有奇,更有建议尽征行粮、月粮,免其番上者。家彦时巡京营,力陈不可,且请免其工役,尽归行伍。帝皆褒纳其言。遵化铁冶久废,奸民请开之,家彦言有害无利。复有请开开化云雾山以兴屯者,亦以家彦言而止。
lǚ qiān hù kē dōu jǐ shì zhōng. jūn xìng xiǎng qū, zǒng dū lú xiàng shēng yǒu yīn liáng jiā xiǎng zhī yì, hù bù shàng shū hóu xún qǐng yú wèi bèi kòu zhī dì, shì dài fū jiā fù yín liǎng zhě, jiā èr qián mín jiān wǔ liǎng yǐ shàng zhě, liǎng jiā yī qián. jiā yàn yán:" mín fù wǔ liǎng shàng zhě, lǜ bǎi shí jiā chéng yī hù, fēi fù mín, bù kě yǐ juān xuē." jūn shí bù zú, jī fǔ shān dōng hé nán jiāng běi zhào mǎi mǐ dòu shū tiān jīn, zhì jiǔ shí yú wàn dàn, lì xū qīn hào lǜ shù shí wàn. jiā yàn qǐng yán zhì, dì bìng cǎi nà yān. yōu guī.
屡迁户科都给事中。军兴饷诎,总督卢象升有因粮加饷之议,户部尚书侯恂请于未被寇之地,士大夫家赋银两者,加二钱;民间五两以上者,两加一钱。家彦言:“民赋五两上者,率百十家成一户,非富民,不可以朘削。”军食不足,畿辅、山东、河南、江北召买米豆输天津,至九十余万石,吏胥侵耗率数十万。家彦请严治,帝并采纳焉。忧归。
shí èr nián qǐ lì kē dōu jǐ shì zhōng. liú kòu rì chì, yuán mò lì zuī mín, mín yì zǒu wèi dào. dào rì duō, mín shēng rì cù. jiā yàn shàng shū yuē:" chén jiàn qín jìn zhī jiān, jī mín xiāng shān, qiān bǎi wèi qún. qí shǐ lǜ zì yī xiāng yī yì, shǒu lìng zǎo wèi zhī suǒ, qǔ zhōu guān huāng zhèng shí èr ér xíng zhī, mín hé zhì jiē zhǒng wèi dào, dào hé zhì kuì liè yǐ jí? lùn zhě wèi gōng lìng shǐ rán, cuī kē jí zhě shū shàng kǎo, dū zé yán zhě hào xún liáng, bù xiào ér mò zhě yǐ shù shī jì qí tāo tiè, yī èr xián míng lì shù yú wén fǎ, zhǎn bù mò yóu. wéi shāo kuān wén wǎng, yī lìng fǔ suí, dào zhī jù zhě kě sàn, sàn zhě kě bù fù jù. yòu jiù zhì bǔ huáng lìng, lì bù suì jiǔ yuè bān kān hé yú yǒu sī, qǐng shí yì jǔ xíng." dì jiē nà zhī. zhuó dà lǐ chéng, jìn běn sì shǎo qīng.
十二年起吏科都给事中。流寇日炽,缘墨吏朘民,民益走为盗。盗日多,民生日蹙。家彦上疏曰:“臣见秦、晋之间,饥民相煽,千百为群。其始率自一乡一邑,守令早为之所,取《周官荒政十二》而行之,民何至接踵为盗,盗何至溃裂以极?论者谓功令使然,催科急者书上考,督责严者号循良,不肖而墨者以束湿济其饕餮,一二贤明吏束于文法,展布莫由。惟稍宽文网,壹令抚绥,盗之聚者可散,散者可不复聚。又旧制捕蝗令,吏部岁九月颁勘合于有司,请实意举行。”帝皆纳之。擢大理丞,进本寺少卿。
shí wǔ nián qiān tài pú qīng. jiā yàn xiàng yán mǎ zhèng, dì xià bīng bù xí shǎn xī dū fǔ, wèi néng xíng. zhì shì, sì shū yán mǎ hào zhī gù, qǐng xíng guān mù jí jīn pái chà fā yí zhì. qiě yán:" kè mǎ gǎi zhé, jiù zēng zhì èr shí sì wàn liǎng, yǐ zhòng kùn. yáng sì chāng bù xù mín, fù zēng sān shí qī wàn, zhì jiù é fǎn bū, bù kě bù lí zhèng." dì shǒu qí shū, yǔ zhí zhèng yuē:" jiā yàn zòu jiē shàn." chì yì xíng. rán jūn xìng fāng jí, bù néng jǐn jǔ yě.
十五年迁太仆卿。家彦向言马政,帝下兵部檄陕西督抚,未能行。至是,四疏言马耗之故,请行官牧及金牌差发遗制。且言:“课马改折,旧增至二十四万两,已重困。杨嗣昌不恤民,复增三十七万,致旧额反逋,不可不厘正。”帝手其疏,语执政曰:“家彦奏皆善。”敕议行。然军兴方亟,不能尽举也。
qǐng zhī, zhuó hù bù yòu shì láng. dū chéng bèi bīng, mìng xié lǐ róng zhèng. jí rì dēng pí, yuè shì nèi wài chéng shí liù mén. xuě yè, xié yī dēng, bù xún chéng dié, rén wú zhī zhě. yì rì xiào qín duò, jiàng shì jiē fú, zhēng zì lì. chū, fēn shǒu fù chéng mén, hòu yí ān dìng mén, qǐn chù chéng lóu zhě bàn suì. jiě yán, cì yàn wǔ mén, zēng zhì yī děng.
顷之,擢户部右侍郎。都城被兵,命协理戎政。即日登陴,阅视内外城十六门。雪夜,携一灯,步巡城堞,人无知者。翊日校勤惰,将士皆服,争自励。初,分守阜成门,后移安定门,寝处城楼者半岁。解严,赐宴午门,增秩一等。
shí qī nián èr yuè, tíng tuī hù bù shàng shū. dì yuē:" róng zhèng fēi jiā yàn bù kě." tè liú rèn. zéi bī jīng shī, xiāng chéng bó lǐ guó zhēn dū jīng yíng, yòu mìng zhòng guān wáng dé huà jǐn dū nèi wài jūn. guó zhēn fā sān dà yíng jūn chéng wài, shǒu pí yì shǎo. zhū jūn jì chū chéng, jiàn zéi zhé jiàng, jiàng zú fǎn gōng chéng, chéng shàng rén jiē qí chái, yì wú gù zhì. tíng chén fēn mén shǒu, jiā yàn shǒu ān dìng mén. hào lìng jìn zhǐ yóu zhōng guān, jǔ zhū chén wú dé dēng chéng, yòu zhuì pàn jiān dù xūn shàng, yǔ mì yuē ér qù. dì shǒu chì bīng bù shàng shū zhāng jìn yàn dēng chéng chá shì, jiā yàn cóng, zhōng guān yóu gù jù, shì zhī shǒu chì, wèn xūn ān zài, yuē:" qù yǐ." qín jìn èr wáng yù shàng chéng, jiā yàn yuē:" èr wáng jiàng zéi, jí zéi yě. zéi ān dé shàng!" dùn zú kū. xié jìn yàn yì gōng mén qǐng jiàn, bù dé rù. lí míng, chéng xiàn, jiā yàn tóu chéng xià, bù sǐ, zì yì yú mín shě, zāo zéi fén, cán qí yī bì, pū shōu qí yú tǐ yān. zèng tài zǐ tài bǎo bīng bù shàng shū, shì zhōng duān. běn cháo cì shì zhōng yì.
十七年二月,廷推户部尚书。帝曰:“戎政非家彦不可。”特留任。贼逼京师,襄城伯李国祯督京营,又命中官王德化尽督内外军。国祯发三大营军城外,守陴益少。诸军既出城,见贼辄降,降卒反攻城,城上人皆其侪,益无固志。廷臣分门守,家彦守安定门。号令进止由中官,沮诸臣毋得登城,又缒叛监杜勋上,与密约而去。帝手敕兵部尚书张缙彦登城察视,家彦从,中官犹固拒,示之手敕,问勋安在,曰:“去矣。”秦、晋二王欲上城,家彦曰:“二王降贼,即贼也。贼安得上!”顿足哭。偕缙彦诣宫门请见,不得入。黎明,城陷,家彦投城下,不死,自缢于民舍,遭贼焚,残其一臂,仆收其余体焉。赠太子太保、兵部尚书,谥忠端。本朝赐谥忠毅。
mèng zhào xiáng, zì yǔn jí, shān xī zé zhōu rén yě. shì jí jiāo hé, jǔ yú xiāng, jiǔ fù huì shì. tiān qǐ èr nián shǐ zhuó dì, chú dà lǐ zuǒ píng shì.
孟兆祥,字允吉,山西泽州人也。世籍交河,举于乡,九赴会试。天启二年始擢第,除大理左评事。
chóng zhēn chū, qiān lì bù jī xūn zhǔ shì, lì wén xuǎn yuán wài láng. mén shēng yè xuǎn qǐng shàn dì, zhào xiáng zhèng sè jù zhī, qí rén sǒng rán tuì. jìn jī xūn láng zhōng, lì kǎo gōng. wǔ quán yào, biǎn xíng rén sī fù, shāo qiān guāng lù chéng, jìn shǎo qīng. lì zuǒ tōng zhèng tài pú qīng, xuán jìn tōng zhèng shǐ, bài xíng bù yòu shì láng.
崇祯初,迁吏部稽勋主事,历文选员外郎。门生谒选请善地,兆祥正色拒之,其人悚然退。进稽勋郎中,历考功。忤权要,贬行人司副,稍迁光禄丞,进少卿。历左通政、太仆卿,旋进通政使,拜刑部右侍郎。
zéi báo dū chéng, zhào xiáng fēn shǒu zhèng yáng mén. xiāng chéng bó lǐ guó zhēn tǒng jīng yíng jūn, jī yuè xiǎng bù yǔ, shì wú gù zhì. chéng xiàn, zhào xiáng yuē:" shè jì yǐ fù, wú jiāng ān zhī!" zì jīng yú mén xià.
贼薄都城,兆祥分守正阳门。襄城伯李国祯统京营军,稽月饷不予,士无固志。城陷,兆祥曰:“社稷已覆,吾将安之!”自经于门下。
zhǎng zǐ zhāng míng, zì gāng yí, fǔ chéng jìn shì, zhào xiáng huī zhī yuē:" wǒ sǐ, rǔ kě qù." duì yuē:" jūn fù dà jié yě, jūn wáng fù sǐ, wǒ hé shēng wèi!" nǎi tóu huán yú fù zhī cè. zhào xiáng qī lǚ, zhāng míng qī wáng xiāng xiàng kū, jì ér yuē:" bǐ fù zǐ sǐ zhōng yǐ, wǒ èr rén dú bù néng sǐ hū!" jiē zì yì. zhào xiáng zèng xíng bù shàng shū, shì zhōng zhēn, zhāng míng hé nán dào yù shǐ, shì jié mǐn. běn cháo cì zhào xiáng shì zhōng jìng, zhāng míng zhēn xiào.
长子章明,字纲宜,甫成进士,兆祥挥之曰:“我死,汝可去。”对曰:“君父大节也,君亡父死,我何生为!”乃投缳于父之侧。兆祥妻吕,章明妻王相向哭,既而曰:“彼父子死忠矣,我二人独不能死乎!”皆自缢。兆祥赠刑部尚书,谥忠贞,章明河南道御史,谥节愍。本朝赐兆祥谥忠靖,章明贞孝。
shī bāng yào, zì ěr tāo, yú yáo rén. wàn lì sì shí yī nián jìn shì. bù lè wèi lì, gǎi shùn tiān wǔ xué jiào shòu, lì guó zǐ bó shì gōng bù yíng shàn zhǔ shì, jìn yuán wài láng. wèi zhōng xián xìng sān diàn gōng, zhū cáo láng bēn zǒu qí mén, bāng yào bù wǎng. zhōng xián yù kùn zhī, shǐ chāi běi táng, qī wǔ rì, shì dà fēng bá wū, miǎn qiáo zé. yòu shǐ zuò shòu wěn, fǎng jiā jìng jiān zhì, mò kǎo. mèng shén gào zhī, fā dì dé wěn, jiā jìng jiù wù yě, zhōng xián bù néng nán.
施邦曜,字尔韬,余姚人。万历四十一年进士。不乐为吏,改顺天武学教授,历国子博士、工部营缮主事,进员外郎。魏忠贤兴三殿工,诸曹郎奔走其门,邦曜不往。忠贤欲困之,使拆北堂,期五日,适大风拔屋,免谯责。又使作兽吻,仿嘉靖间制,莫考。梦神告之,发地得吻,嘉靖旧物也,忠贤不能难。
qiān tún tián láng zhōng, shāo qiān zhāng zhōu zhī fǔ, jǐn zhī shǔ xiàn jiān dào zhǔ míng, měi fā zhé dé, hé jùn jīng wèi shén. dào liú xiāng lǐ kuí qí héng hǎi shàng, bāng yào zhí xiāng mǔ yòu zhī, xiāng jiù qín. kuí qí yuán zhèng zhī lóng shì qǐng fǔ, bāng yào yán yú xún fǔ zōu wéi liǎn tǎo píng zhī. qiān fú jiàn fù shǐ zuǒ cān zhèng sì chuān àn chá shǐ fú jiàn zuǒ bù zhèng shǐ, bìng yǒu shēng.
迁屯田郎中,稍迁漳州知府,尽知属县奸盗主名,每发辄得,阖郡惊为神。盗刘香、李魁奇横海上,邦曜絷香母诱之,香就擒。魁奇援郑芝龙事请抚,邦曜言于巡抚邹维琏讨平之。迁福建副使、左参政、四川按察使、福建左布政使,并有声。
huò kuì zhī zhū mò zhú zhě, zǐ zi zài páng qǐng shòu zhī. yuē:" bù kě. wǒ shòu zhī, jí bǐ dé yǐ chéng jiàn ér cháng wǒ, wǒ zé shì zhī yǐ kě yù zhī mén yǐ." xìng hǎo shān shuǐ. huò quàn zhī yóu é méi, yuē:" shàng guān yóu lǎn, dòng fán shǔ lì zhī yìng, shāng xiǎo mín jǐ xǔ wù lì yǐ." qí jié jǐ ài mín rú cǐ.
或馈之朱墨竹者,姊子在旁请受之。曰:“不可。我受之,即彼得以乘间而尝我,我则示之以可欲之门矣。”性好山水。或劝之游峨嵋,曰:“上官游览,动烦属吏支应,伤小民几许物力矣。”其洁己爱民如此。
lì liǎng jīng guāng lù sì qīng, gǎi tōng zhèng shǐ. huáng dào zhōu jì zhé guān, fù dǎi xià zhào yù. guó zǐ shēng tú zhòng jí shàng shū sòng zhī, bāng yào bù wéi fēng jìn, ér dà shǔ qí fù fēng yuē:" shū bù bì shàng, lùn bù kě bù cún." zhòng jí hé bāng yào, bāng yào yǐ fù fēng shàng. dì jiàn qí shǔ yǔ, nù, xià zhòng jí yù, ér duó bāng yào guān. yú nián qǐ nán jīng tōng zhèng shǐ. rù dōu bì jiàn, chén xué shù lì zhì yòng bīng cái fù sì shì, dì gǎi róng nà yān. chū dōu sān rì, mìng zhòng shǐ zhào hái, yuē:" nán jīng wú shì, liú cǐ wèi zhèn xiào lì." lì bù tuī xíng bù yòu shì láng. dì yuē:" bāng yào qīng zhí, kě zuǒ fù dōu yù shǐ." shí chóng zhēn shí liù nián shí èr yuè yě.
历两京光禄寺卿,改通政使。黄道周既谪官,复逮下诏狱。国子生涂仲吉上书讼之,邦曜不为封进,而大署其副封曰:“书不必上,论不可不存。”仲吉劾邦曜,邦曜以副封上。帝见其署语,怒,下仲吉狱,而夺邦曜官。逾年起南京通政使。入都陛见,陈学术、吏治、用兵、财赋四事,帝改容纳焉。出都三日,命中使召还,曰:“南京无事,留此为朕效力。”吏部推刑部右侍郎。帝曰:“邦曜清执,可左副都御史。”时崇祯十六年十二月也。
míng nián, zéi báo jìn jiāo. bāng yào yǔ bīng bù shàng shū zhāng jìn yàn xí tiān xià bīng qín wáng, jìn yàn màn fú shěng, bāng yào tài xī ér qù. chéng xiàn, qū cháng ān mén, wén dì bēng, tòng kū yuē:" jūn xùn shè jì yǐ, chén zǐ kě tōu shēng zāi!" jí jiě dài zì jīng. pū jiù zhī sū, hèn yuē:" shì ér wù wǒ!" zéi mǎn qú xiàng, bù dé hái dǐ shě, wàng mén qiú yì, zhé wèi jū mín suǒ huī. nǎi mìng jiā rén shì xìn shí zá jiāo jiǔ, jí tú zhōng fú zhī, xuè bèng liè ér zú.
明年,贼薄近郊。邦曜语兵部尚书张缙彦檄天下兵勤王,缙彦慢弗省,邦曜太息而去。城陷,趋长安门,闻帝崩,恸哭曰:“君殉社稷矣,臣子可偷生哉!”即解带自经。仆救之苏,恨曰:“是儿误我!”贼满衢巷,不得还邸舍,望门求缢,辄为居民所麾。乃命家人市信石杂浇酒,即途中服之,血迸裂而卒。
bāng yào shǎo hǎo wáng shǒu rén zhī xué, yǐ lǐ xué wén zhāng jīng jì sān fēn qí shū ér dú zhī, mù yì wú qióng. lǔ shí shēng zhě, lǐ tóng nián shēng yě, guān shù jí shì, mò jīng shī. bāng yào shǒu zhì hán liǎn, yǐ nǚ qī qí zi. cháng mǎi yī bì, mìng sǎ sǎo, zhì dōng yú, pěng huì níng shì ér qì. guài wèn zhī, yuē:" cǐ xiān rén yù shǐ zhái yě. shí duò huán zī dì, bù jué qī chuàng ěr." bāng yào jí fēn jià nǚ zī, zé shì rén guī zhī. qí dǔ yú nèi háng rú cǐ. zèng tài zǐ shǎo bǎo zuǒ dōu yù shǐ, shì zhōng jiè. běn cháo cì shì zhōng mǐn.
邦曜少好王守仁之学,以理学、文章、经济三分其书而读之,慕义无穷。鲁时生者,里同年生也,官庶吉士,殁京师。邦曜手治含敛,以女妻其子。尝买一婢,命洒扫,至东隅,捧篲凝视而泣。怪问之,曰:“此先人御史宅也。时堕环兹地,不觉凄怆耳。”邦曜即分嫁女资,择士人归之。其笃于内行如此。赠太子少保、左都御史,谥忠介。本朝赐谥忠愍。
líng yì qú, zì jùn fǔ, wū chéng rén. tiān qǐ wǔ nián jìn shì. chú xíng rén. chóng zhēn sān nián shòu lǐ kē jǐ shì zhōng, zhī wú bù yán. sān hé zhī xiàn liú mèng wěi shī xiǎng yín sān qiān, zé cháng jí, zì yì sǐ, yǒu sī zé qí jiā. yì qú yán:" yǐ jīn qián yǔn mìng lì, kǒng tiān xià yì cháo tíng zhòng jīn, yì bù zài dào yě." dì tè yuán zhī. yí xīng lì yáng jí suì ān shòu chāng mín luàn, fén lüè jù shì. yì qú yán:" wèi yǔ lín jūn fén lǐng jūn zhāng yí dì, gāo huān yǐ wéi tiān xià shì kě zhī, rì zhě gào mì jiàn qǐ, fān guó hàn zōng rù jīng yuè zòu, lǐ lǘ xiǎo gù jiào hūn shēng yuān, pū shù wǔ jiā zhǎng, xià lì qián shàng guān, shì kuài chí jìn shēn, cǐ chūn qiū suǒ wèi liù nì yě. tiān xià suǒ yǐ zhì, shì shàng xià zhī fēn. fáng wéi jué liè, jí jiǔ zhòng ān suǒ jiè yǐ tí qiè wàn líng zāi!" yì qú yǔ wēn tǐ rén tóng lǐ, wú suǒ fù lì. jǐ shì zhōng liú hán huī hé tǐ rén nǐ zhǐ shī dàng, bèi biǎn èr zhì. yì qú yán:" jiàn guān bù dé guī zhí zhèng shī, ér wěi shēn chì quán yú bù yuàn, fǎn dé zhì yán lù. dà chén yǐ lǎn quán wèi fèng zhǐ, xiǎo chén yǐ jié shé wèi jìn zhí, jiāng yí guó jiā wú qióng yōu." bīng bù shàng shū zhāng fèng yì xù fèi jiāng chén zhuàng yóu gōng, wèi jǐ shì zhōng liú chāng suǒ bó, chāng fǎn bèi chì. yì qú yán:" jīn shàng xià jǐn xiāng méng, jiāng yì qī bì wéi shèn. guān fāng jǐn làn xùn, wǔ biàn xìng gōng wéi shèn. zhōng shū bù zhí, shě qí dà, zhāi qí xì, yǐ zú wèi yán zhě xiū. biàn shū yī rù, diào yòng suí zhī. zì jīn jiān bì cóng shēng, gōng zuì dào zhì, yán zhě jiāng dù kǒu." bù nà.
凌义渠,字骏甫,乌程人。天启五年进士。除行人。崇祯三年授礼科给事中,知无不言。三河知县刘梦炜失饷银三千,责偿急,自缢死,有司责其家。义渠言:“以金钱殒命吏,恐天下议朝廷重金,意不在盗也。”帝特原之。宜兴、溧阳及遂安、寿昌民乱,焚掠巨室。义渠言:“魏羽林军焚领军张彝第,高欢以为天下事可知,日者告密渐启,藩国悍宗入京越奏,里闾小故叫阍声冤,仆竖侮家长,下吏箝上官,市侩持缙绅,此《春秋》所谓六逆也。天下所以治,恃上下之分。防维决裂,即九重安所藉以提挈万灵哉!”义渠与温体仁同里,无所附丽。给事中刘含辉劾体仁拟旨失当,被贬二秩。义渠言:“谏官不得规执政失,而委申饬权于部院,反得制言路。大臣以揽权为奉旨,小臣以结舌为尽职,将贻国家无穷忧。”兵部尚书张凤翼叙废将陈状猷功,为给事中刘昌所驳,昌反被斥。义渠言:“今上下尽相蒙,疆埸欺蔽为甚。官方尽滥徇,武弁幸功为甚。中枢不职,舍其大,摘其细,已足为言者羞。辨疏一入,调用随之。自今奸弊丛生,功罪倒置,言者将杜口。”不纳。
sān qiān bīng kē dōu jǐ shì zhōng. dōng jiāng zì máo wén lóng hòu, pàn zhě jiē zhǒng. yì qú yán:" dōng dǎo gū xuán hǎi wài, zhuǎn xiǎng jiān, xiàng yǎng jǐ cháo xiǎn. jīn lù zǔ jué bù dé shí, nèi kuì kě lǜ." jū wú hé, zhòng guǒ kuì, xié shuài qiú fǔ. yì qú yán:" qǐng yáng fǔ yīn jiǎo, tóng è bì xiāng qiāng." jí mìng xīn shuài chū hǎi, yì qú yán:" jiān qú sàn dǎng yí sù, sù zé kě tú gōng, chí zé gēng shēng tā xìn." hòu qí yǔ jiē yàn.
三迁兵科都给事中。东江自毛文龙后,叛者接踵。义渠言:“东岛孤悬海外,转饷艰,向仰给朝鲜。今路阻绝不得食,内溃可虑。”居无何,众果溃,挟帅求抚。义渠言:“请阳抚阴剿,同恶必相戕。”及命新帅出海,义渠言:“歼渠散党宜速,速则可图功,迟则更生他衅。”后其语皆验。
yì qú jū jiàn yuán jiǔ nián, jiàn bái duō. lì kē jǐ shì zhōng liú ān xíng è zhī, yǐ nián lì chū yì qú fú jiàn cān zhèng. xún qiān àn chá shǐ, zhuǎn shān dōng yòu bù zhèng shǐ, suǒ zhì yǒu qīng cāo. zhào bài nán jīng guāng lù sì qīng, shǔ yìng tiān yǐn shì.
义渠居谏垣九年,建白多。吏科给事中刘安行恶之,以年例出义渠福建参政。寻迁按察使,转山东右布政使,所至有清操。召拜南京光禄寺卿,署应天尹事。
shí liù nián, rù wèi dà lǐ qīng. míng nián sān yuè, zéi fàn dū chéng, yǒu zhǐ zhào duì. qū fù cháng ān mén, dàn bù qǐ fēi. é chuán chéng xiàn, hái. yǐ, dé dì bēng wèn. fù qiáng āi háo, shǒu chù zhù, xuè bèi miàn. mén shēng quàn wú sǐ, yì qú lì shēng yuē:" ěr dāng yǐ dào yì xiāng xù, hé gū xī wèi!" huī shǐ qù. jù jǐ duān zuò, qǔ shēng píng suǒ hǎo shū jí jǐn fén zhī, yuē:" wú shǐ zéi shǒu wū yě." dàn rì jù fēi yī bài quē, zuò shū cí fù. yǐ, zì xì, fèn shēn jué kēng ér sǐ, nián wǔ shí èr. zèng xíng bù shàng shū, shì zhōng qīng. běn cháo cì shì zhōng jiè.
十六年,入为大理卿。明年三月,贼犯都城,有旨召对。趋赴长安门,旦不启扉。俄传城陷,还。已,得帝崩问。负墙哀号,首触柱,血被面。门生劝无死,义渠厉声曰:“尔当以道义相勖,何姑息为!”挥使去。据几端坐,取生平所好书籍尽焚之,曰:“无使贼手污也。”旦日具绯衣拜阙,作书辞父。已,自系,奋身绝吭而死,年五十二。赠刑部尚书,谥忠清。本朝赐谥忠介。
zàn yuē: fàn jǐng wén ní yuán lù děng jiē zhuāng liè dì fù xīn dà chén, suǒ gòng tú shè jì zhě, guó wáng yǔ wáng, zhèng yě. dāng shí xūn yán qū jié, jiǎo xìng yǐ tōu shēng zhě, duō bèi xíng lüè yǐ sǐ, shēn míng jù liè, yí gòu wú qióng. ér jǐng wén děng shù yì liè yú qiān qiū, hé bāo yáng yú xìng dài, míng yǔ rì yuè zhēng guāng. yǐ bǐ jié cǐ, qí xiāng qù de shī hé rú yě.
赞曰:范景文、倪元璐等皆庄烈帝腹心大臣,所共图社稷者,国亡与亡,正也。当时壎颜屈节,侥幸以偷生者,多被刑掠以死,身名俱裂,贻诟无穷。而景文等树义烈于千秋,荷褒扬于兴代,名与日月争光。以彼洁此,其相去得失何如也。