wèi xué céng yè mèng xióng méi guó zhēn lǐ huà lóng jiāng duó
魏学曾(叶梦熊 梅国桢) 李化龙(江铎)
wèi xué céng, zì wéi guàn, jīng yáng rén. jiā jìng sān shí èr nián jìn shì. chú hù bù zhǔ shì, qiān láng zhōng. zhōng guān wèi shāng rén qǐng zhī chú liáng yín jù wàn, xué céng chí bù kě, nǎi yǐ. xún zhuó guāng lù shǎo qīng, jìn yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ liáo dōng. lóng qìng chū, tǔ mán dà rù yǒng píng. xué céng rù zhù shān hǎi, xí zhū jiàng wáng zhì dào děng zhuī jī zhì yì yuàn kǒu, dà jié. jìn yòu fù dōu yù shǐ. xué céng nǎi yì zhì jiāng lì, zhāo nà xiáng fù, lí tún tián èr qiān yú qǐng, shù pò dí, bèi shǎng lài. yǐ jí qù. qǐ bīng bù yòu shì láng, tí dū shén shū yíng. xuán gǎi lì bù, zhuǎn zuǒ shì láng.
魏学曾,字惟贯,泾阳人。嘉靖三十二年进士。除户部主事,迁郎中。中官为商人请支刍粮银巨万,学曾持不可,乃已。寻擢光禄少卿,进右佥都御史,巡抚辽东。隆庆初,土蛮大入永平。学曾入驻山海,檄诸将王治道等追击至义院口,大捷。进右副都御史。学曾乃易置将吏,招纳降附,厘屯田二千余顷,数破敌,被赏赉。以疾去。起兵部右侍郎,提督神枢营。旋改吏部,转左侍郎。
mù zōng bēng, dà xué shì gāo gǒng yù qù féng bǎo, shǔ yán guān lùn hé. xué céng yí shū dà xué shì zhāng jū zhèng yuē:" wài rén jiē yán gōng yǔ bǎo yǒu móu, yí zhào yì chū gōng shǒu. jīn rì zhī shì, bù yí fù hù cǐ yān." jū zhèng nù. jí gǒng bèi zhú, jǔ cháo shī sè, xué céng dú dà yán yuē:" shàng jiàn zuò yī shǐ, zhé zhú gù mìng dà chén, qiě zhào chū hé rén, bù kě bù míng shì bǎi guān." yào zhū dà chén yì jū zhèng dǐ zhēng zhī. zhū dà chén duō bù wǎng, jū zhèng yì cí yǐ jí. zì shì yì wǔ. chū wèi nán jīng yòu dōu yù shǐ. wèi shàng, jǐ shì zhōng zōng hóng xiān xī jū zhèng zhǐ hé zhī. zhào yǐ gù guān hòu diào, xué céng suì guī. jū zhèng mò yú nián, qǐ nán jīng hù bù yòu shì láng. zhào wèi yòu dōu yù shǐ, dū cāng chǎng. xún yǐ nán jīng hù bù shàng shū zhì shì.
穆宗崩,大学士高拱欲去冯保,属言官论劾。学曾遗书大学士张居正曰:“外人皆言公与保有谋,遗诏亦出公手。今日之事,不宜复护此阉。”居正怒。及拱被逐,举朝失色,学曾独大言曰:“上践阼伊始,辄逐顾命大臣,且诏出何人,不可不明示百官。”要诸大臣诣居正邸争之。诸大臣多不往,居正亦辞以疾。自是益忤。出为南京右都御史。未上,给事中宗弘暹希居正指劾之。诏以故官候调,学曾遂归。居正殁逾年,起南京户部右侍郎。召为右都御史,督仓场。寻以南京户部尚书致仕。
wàn lì shí bā nián, shùn yì wáng chě chě lì kè xī fù qīng hǎi, huǒ luò chì zhēn xiàng fàn táo hé, fù zǒng bīng lǐ kuí lǐ lián fāng xiān hòu bèi shā. cháo mìng shàng shū zhèng luò jīng lüè qī zhèn, jiān lǐng zǒng dū, luò gù cí zǒng dū. míng nián chūn, gé chén wáng xī jué jiàn xué céng. qǐ bīng bù shàng shū, zǒng dū shǎn xī yán níng gān sù jūn wù. shí luò zhuān zhǔ kuǎn, xué céng zhì, yǔ yì bù hé, shǎn xī xún fǔ yè mèng xióng zhù zhī. chū, shùn yì wáng fēng, mèng xióng yǐ jiàn jǔ zuò dé zuì, xué céng yì wèi gāo gǒng yán bù biàn. zhì shì, chě lì kè zhù pàn, xué céng mèng xióng yù suì tǎo zhī, dǐ luò wán kòu. huì chě lì kè dōng guī, huǒ luò chì zhū bù yì xǐ qù, xué céng zòu chě lì kè suī guī, yīn liú jīng bīng èr wàn yú jiā yù, yù zhù huǒ luò chì zhēn xiàng. qí shuō běn cǎi zhū dào lù, cháo shì nǎi zhēng fù hè zhī. xī jué yì huǐ, jù shū yán zhuàng, yòu yí shū zé mèng xióng. ér bīng bù shàng shū shí xīng yǐ shùn yì jì dōng, xuān dà shì jí, zhào luò hái dìng fǔ yì, zhì xué céng shū bù wèn. wèi jǐ, hé tào bù zhǎng tǔ mèi míng ān rù shì bì, yào qǐng zēng shǎng. xué céng lìng zǒng bīng guān dù tóng shén mù cān jiāng zhāng gāng gū shān yóu jī lǐ shào zǔ chū bù yì jī zhǎn míng ān, fú guó sì bǎi bā shí yú jí, duó mǎ chù qì xiè chēng shì. xué céng yǐ gōng jiā tài zǐ shǎo bǎo. ér míng ān zǐ bǎi yán tài shēng yán fù chóu, hào zhào zhū bù.
万历十八年,顺义王扯撦力克西赴青海,火落赤、真相犯洮河,副总兵李奎、李联芳先后被杀。朝命尚书郑洛经略七镇,兼领总督,洛固辞总督。明年春,阁臣王锡爵荐学曾。起兵部尚书,总督陕西、延、宁、甘肃军务。时洛专主款,学曾至,与议不合,陕西巡抚叶梦熊助之。初,顺义王封,梦熊以谏沮坐得罪,学曾亦为高拱言不便。至是,撦力克助叛,学曾、梦熊欲遂讨之,诋洛玩寇。会撦力克东归,火落赤诸部亦徙去,学曾奏撦力克虽归,阴留精兵二万于嘉峪,欲助火落赤、真相。其说本采诸道路,朝士乃争附和之。锡爵意悔,具疏言状,又遗书责梦熊。而兵部尚书石星以顺义既东,宣、大事急,召洛还定抚议,置学曾疏不问。未几,河套部长土昧明安入市毕,要请增赏。学曾令总兵官杜桐、神木参将张刚、孤山游击李绍祖出不意击斩明安,俘馘四百八十余级,夺马畜器械称是。学曾以功加太子少保。而明安子摆言太声言复仇,号召诸部。
míng nián, bō bài fǎn, suì shān zhū bù wèi luàn. bài, xī bù rén yě. jiā jìng zhōng de zuì qí bù zhǎng, fù xiōng jiē jiàn shā, bài tiào tuō lái jiàng, xiāo yǒng lǚ lì zhàn gōng. qián dū fǔ wáng chóng gǔ shí mào huá xiān hòu zòu jiā fù zǒng bīng, suì duō chù wáng mìng. zi chéng ēn, bài mèng yāo wù rù qī shī xié ér shēng, láng xíng xiāo tí, xìng hěn lì. bài lǎo, chéng ēn xí fù jué. shí jiǔ nián, táo hé gào jǐng, yù shǐ zhōu hóng yuè jǔ chéng ēn jí zhǐ huī tǔ wén xiù bài yì zǐ bō yún děng. xún fǔ dǎng xīn xí wén xiù xī yuán, bài yè jīng lüè zhèng luò, yuàn yǔ zi chéng ēn cóng chū shī. xīn è qí zì jiàn, yì sǔn zhī, bài yǐ gù xīn yuàn. zhì jīn chéng, jiàn zhū zhèn bīng jiē chū qí xià. bǐ zéi tuì, qǔ dào sài wài hái, kòu qí yù zhī jiē pì yì, suì yǒu qīng zhōng wài xīn. xīn shù cái bài, qiě àn chéng ēn zuì chuí zhī èr shí, yún wén xiù yì yǐ tā gù yuàn xīn. huì shù zú qǐng yī liáng jiǔ fú gěi, bài suì sǒu jūn fēng liú dōng yáng xǔ cháo zuò luàn. èr shí nián sān yuè, shā xīn jí fù shǐ shí jì fāng, bī zǒng bīng guān zhāng wéi zhōng yì sǐ. yún wén xiù shā yóu jī liáng qí shǒu bèi mǎ chéng guāng, dōng yáng chēng zǒng bīng, fèng bài wèi móu zhǔ, chéng ēn cháo wèi zuǒ yòu fù zǒng bīng, yún wén xiù wèi zuǒ yòu cān jiāng. chéng ēn suì xiàn yù quán yíng zhōng wèi guǎng wǔ, hé xī wàng fēng mǐ. wéi wén xiù xùn píng lǔ, cān jiāng xiāo rú xūn jiān shǒu bù xià. zéi jì qǔ hé xī sì shí qī bǎo, qiě dù hé, fù yòu hé tào zhe lì tù zǎi sēng fàn píng lǔ huā mǎ chí. quán shǎn jiē zhèn dòng.
明年,哱拜反,遂煽诸部为乱。拜,西部人也。嘉靖中得罪其部长,父兄皆见杀,拜跳脱来降,骁勇屡立战功。前督抚王崇古、石茂华先后奏加副总兵,遂多畜亡命。子承恩,拜梦妖物入妻施胁而生,狼形枭啼,性狠戾。拜老,承恩袭父爵。十九年,洮、河告警,御史周弘禴举承恩及指挥土文秀、拜义子哱云等。巡抚党馨檄文秀西援,拜谒经略郑洛,愿与子承恩从出师。馨恶其自荐,抑损之,拜以故心怨。至金城,见诸镇兵皆出其下。比贼退,取道塞外还,寇骑遇之皆辟易,遂有轻中外心。馨数裁拜,且按承恩罪箠之二十,云、文秀亦以他故怨馨。会戍卒请衣粮久弗给,拜遂嗾军锋刘东旸、许朝作乱。二十年三月,杀馨及副使石继芳,逼总兵官张维忠缢死。云、文秀杀游击梁琦、守备马承光,东旸称总兵,奉拜为谋主,承恩、朝为左、右副总兵,云、文秀为左、右参将。承恩遂陷玉泉营、中卫、广武,河西望风靡。惟文秀徇平虏,参将萧如薰坚守不下。贼既取河西四十七堡,且渡河,复诱河套著力兔、宰僧犯平虏、花马池。全陕皆震动。
xué céng xí fù zǒng bīng lǐ xù lǜ yóu jī wú xiǎn qū líng zhōu, bié qiǎn yóu jī zhào wǔ qū míng shā zhōu, yán hé è zéi nán dù, ér zì zhù huā mǎ chí, dāng zéi wèi. xù děng dù hé, zéi jiāng duō dùn qù, sì shí qī bǎo jiē fù, wéi níng xià zhèn chéng shàng wèi zéi jù. zhe lì tù děng zhōng wài xiāng hū yìng, bài wén xiù gōng zhào wǔ yú yù quán. yún yǐn zhe lì tù gōng píng lǔ, rú xūn shè fú shè shā yún. xù jiù wǔ, wéi yì jiě. sì yuè, xù yǐn bīng yǔ gù zǒng bīng niú bǐng zhōng dǐ zhèn chéng xià. dì yǐ zhuó dǒng yī kuí wèi zǒng bīng, lǐ fén fù zhī, yǐ, fù zhuó rú xūn dài yī kuí, ér yǐ má guì dài fén. wèi zhì, xù děng gōng chéng. zéi yú dōng xī èr mén gè chū xiāo qí sān qiān bó zhàn, bù zú liè huǒ chē wèi yíng. guān jūn jī zhī, duó qí chē bǎi liàng, zhuī bēn rù hú, zéi nì sǐ wú suàn. fù zǒng bīng wáng tōng zhàn yóu lì. jiā dīng gāo yì děng chéng shèng rù běi mén, hòu bīng bù jì bèi shā, tōng yì fù shāng, yú lín yóu jī yú shàng dé zhàn sǐ. yì rì, cháo wén xiù xié qìng wáng shàng dōng chéng, qǐ zàn bà bīng, guǐ yán yuàn xiàn shǒu è. huì guān jūn liáng jǐn, nǎi yǐn tuì, xiū jìn bǎo.
学曾檄副总兵李昫率游击吴显趋灵州,别遣游击赵武趋鸣沙州,沿河扼贼南渡,而自驻花马池,当贼卫。昫等渡河,贼将多遁去,四十七堡皆复,惟宁夏镇城尚为贼据。著力兔等中外相呼应,拜、文秀攻赵武于玉泉。云引著力兔攻平虏,如薰设伏射杀云。昫救武,围亦解。四月,昫引兵与故总兵牛秉忠抵镇城下。帝已擢董一奎为总兵,李蕡副之,已,复擢如薰代一奎,而以麻贵代蕡。未至,昫等攻城。贼于东西二门各出骁骑三千搏战,步卒列火车为营。官军击之,夺其车百辆,追奔入湖,贼溺死无算。副总兵王通战尤力。家丁高益等乘胜入北门,后兵不继被杀,通亦负伤,榆林游击俞尚德战死。翼日,朝、文秀胁庆王上东城,乞暂罢兵,诡言愿献首恶。会官军粮尽,乃引退,休近堡。
xué céng rì yè qù chú xiǎng, diào yán suí zhuāng làng lán jìng yú lín bīng. dào huí yuǎn, suǒ zhì zhōu yì wèi jù, nǎi zhù huā mǎ chí, qí jūn zhì yí líng zhōu. qǐng zhī, yán suí yóu jī jiāng xiǎn mó dū sī xiāo rú huì, gān zhōu gù zǒng bīng zhāng jié jí má guì jūn jiē zhì, fù dǐ zhèn chéng gōng zhī. zéi jì yán suí yú lín bīng chū nèi xū, gōu huáng tái jí qī, lìng qí zi shě dá dà cóng zǐ huǒ luò chì tǔ mèi tiě léi lüè jiù ān biān zhuān jǐng bǎo yǐ qiān wǒ bīng. chéng ēn fù yǐ jiān hé kòu bīng, fú yán hàn qú, lüè liáng chē èr bǎi. xué céng zì huā mǎ chí hái líng zhōu, bèi wéi, jiù zhì ér jiě. guì děng shù gōng chéng bù néng kè, zéi shā qìng wáng fēi, jǐn lüè qí gōng rén jīn bó. niú bǐng zhōng zhàn shāng yòu gǔ, nǎi fù tuì shī. dì yòng shàng shū xīng yán, cì xué céng shàng fāng jiàn dū zhàn. huì níng xià xún fǔ zhū zhèng sè gān sù xún fǔ yè mèng xióng jiān jūn yù shǐ méi guó zhēn, zhū dà jiàng liú chéng sì dǒng yī kuí lǐ rú sōng xiān hòu zhì jūn, liù yuè fù gōng chéng, lián zhàn bù xià.
学曾日夜趣刍饷,调延绥、庄浪、兰、靖、榆林兵。道回远,所治舟亦未具,乃驻花马池,俟军至移灵州。顷之,延绥游击姜显谟、都司萧如蕙,甘州故总兵张杰及麻贵军皆至,复抵镇城攻之。贼计延绥、榆林兵出内虚,勾黄台吉妻,令其子舍达大、从子火落赤、土昧铁雷掠旧安边、砖井堡以牵我兵。承恩复以间合寇兵,伏延汉渠,掠粮车二百。学曾自花马池还灵州,被围,救至而解。贵等数攻城不能克,贼杀庆王妃,尽掠其宫人金帛。牛秉忠战伤右股,乃复退师。帝用尚书星言,赐学曾尚方剑督战。会宁夏巡抚朱正色、甘肃巡抚叶梦熊、监军御史梅国桢,诸大将刘承嗣、董一奎、李如松先后至军,六月复攻城,连战不下。
mèng xióng, zì nán zhào, guī shàn rén. jiā jìng sì shí nián jìn shì. yóu fú qīng zhī xiàn rù wèi hù bù zhǔ shì, zhuǎn xiǎng níng xià. gǎi yù shǐ, yǐ jiàn shòu bǎ hàn nà jí jiàng, biǎn yún yáng chéng. lèi qiān gàn zhōu zhī fǔ, píng huáng xiāng zéi. qiān zhè jiāng fù shǐ, gǎi yǒng píng. wàn lì shí qī nián dōng, yóu shān dōng bù zhèng shǐ zhuó yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ guì zhōu. xún gǎi shǎn xī, jìn yòu fù dōu yù shǐ. yǐ qǐng tǎo chě lì kè, yǔ jīng lüè luò yì xiāng zuǒ. tíng yì fāng yòu luò, chù qí yì bù yòng. huì chě lì kè dōng guī, luò yì hái xuān dà, nǎi yí mèng xióng gān sù, yǔ xué céng gòng shì. mèng xióng yǒu dǎn jué, gǎn rèn shì. huì bài fǎn, shàng shū zì qǐng tǎo zéi, dì rán zhī. yǐ liù yuè zhì líng zhōu, yǔ xué céng hé.
梦熊,字男兆,归善人。嘉靖四十年进士。由福清知县入为户部主事,转饷宁夏。改御史,以谏受把汉那吉降,贬郧阳丞。累迁赣州知府,平黄乡贼。迁浙江副使,改永平。万历十七年冬,由山东布政使擢右佥都御史,巡抚贵州。寻改陕西,进右副都御史。以请讨撦力克,与经略洛议相左。廷议方右洛,绌其议不用。会撦力克东归,洛亦还宣、大,乃移梦熊甘肃,与学曾共事。梦熊有胆决,敢任事。会拜反,上疏自请讨贼,帝然之。以六月至灵州,与学曾合。
guó zhēn, zì kè shēng, má chéng rén. shǎo xióng jié zì xǐ, shàn qí shè. jǔ wàn lì shí yī nián jìn shì. chú gù ān zhī xiàn. zhōng guān yì guó zhēn qǐng shōu zé yú mín, guó zhēn wěi lìng mín yù qī yǐ cháng. mín fū fù āi tòng, zhōng guān wèi huǐ quàn. zhuó yù shǐ, huì bài fǎn, xué céng shī jiǔ wú gōng. shí níng yuǎn bó lǐ chéng liáng fāng bèi lùn, tíng yì yù qiǎn wèi dà jiàng, wèi gǎn jué, guó zhēn dú shū bǎo zhī. nǎi qiǎn chéng liáng zǐ rú sōng wèi tí dū, jiāng liáo dōng xuān dà shān xī zhū zhèn bīng yǐ wǎng. ér guó zhēn jiān qí jūn, suì yǔ rú sōng zhì níng xià.
国桢,字克生,麻城人。少雄杰自喜,善骑射。举万历十一年进士。除固安知县。中官诣国桢请收责于民,国桢伪令民鬻妻以偿。民夫妇哀恸,中官为毁券。擢御史,会拜反,学曾师久无功。时宁远伯李成梁方被论,廷议欲遣为大将,未敢决,国桢独疏保之。乃遣成梁子如松为提督,将辽东、宣、大、山西诸镇兵以往。而国桢监其军,遂与如松至宁夏。
chū, xué céng yù zhāo dōng yáng cháo, lìng shā bài fù zǐ shú zuì, qiǎn zú yè dé xīn wǎng. sì rén fāng yuē tóng sǐ, zhé dé xīn jìng, zhì zhī yù. xún fǔ zhū zhèng sè yǐ zéi guǐ qǐng xiáng, ér zhāng jié cháng zǒng níng xià bīng, gù yǔ bài shàn, qiǎn jié rù chéng zhāo zhī. cháo nǎi yú dé xīn jiàn jié, dé xīn dà mà zéi, bèi shā, jié yì xì bù qiǎn. ér xué céng yǐ zéi qiú fǔ wèi zhī qǐng, dì qiè zé. jí shì, chéng zhōng bǎi hù yáo qīn wǔ shēng zhāng xiá líng shè shū chéng wài, yuē nèi yìng, yè bàn jǔ huǒ. wài bīng bù zhì, zéi shā qí dǎng wǔ shí rén, qīn zhuì chéng chū, lái bēn. dàng shì shí, zéi wài yǐ qiú fǔ huǎn bīng, ér yīn jié kòu wèi zhù, rán liáng jǐn, shì qiě kùn. qī yuè, xué céng yǔ mèng xióng guó zhēn dìng jì, jué huáng hé dà bà shuǐ guàn zhī, shuǐ dǐ chéng xià. shí tào kòu bo shī tù zhuāng tū lài yǐ sān wàn qí fàn dìng biān xiǎo yán chí, yòng tǔ mèi tiě léi wèi qián fēng, ér bié qiǎn zǎi sēng yǐ wàn qí cóng huā mǎ chí xī shā pài kǒu rù, wèi bài shēng yuán. má guì jī zhī yòu gōu, kòu shāo cuò, fēn qū xià mǎ guān jí míng shā zhōu. xué céng lìng yóu jī gōng zi jìng è shā pài kǒu, ér xí yán suí zǒng bīng guān dǒng yī yuán dǎo tǔ mèi tiě léi cháo, zhǎn shǒu bǎi sān shí yú jí, kòu dà jīng yǐn qù. yù zi jìng, wéi zhī shí zhòng, zi jìng sǐ, kòu yì qù, zéi yuán suì jué. xué céng yì jué dà bà shuǐ. bā yuè, hé jué dī huài, fù shàn zhì zhī, chéng wài shuǐ shēn bā jiǔ chǐ, dōng xī chéng bēng bǎi yú zhàng. zhe lì tù zǎi sēng fù rù lǐ gāng bǎo. rú sōng guì děng jī bài zhī, zhuī bēn zhì hè lán shān. zéi yì jù qiú kuǎn, wèi jué, huì xué céng dé zuì bà. cháo mìng yǐ mèng xióng dài, mèng xióng suì chéng gōng.
初,学曾欲招东旸、朝,令杀拜父子赎罪,遣卒叶得新往。四人方约同死,折得新胫,置之狱。巡抚朱正色以贼诡请降,而张杰尝总宁夏兵,故与拜善,遣杰入城招之。朝乃舁得新见杰,得新大骂贼,被杀,杰亦系不遣。而学曾以贼求抚为之请,帝切责。及是,城中百户姚钦、武生张遐龄射书城外,约内应,夜半举火。外兵不至,贼杀其党五十人,钦缒城出,来奔。当是时,贼外以求抚缓兵,而阴结寇为助,然粮尽,势且困。七月,学曾与梦熊、国桢定计,决黄河大坝水灌之,水抵城下。时套寇卜失兔、庄秃赖以三万骑犯定边、小盐池,用土昧铁雷为前锋,而别遣宰僧以万骑从花马池西沙湃口入,为拜声援。麻贵击之右沟,寇稍挫,分趋下马关及鸣沙洲。学曾令游击龚子敬扼沙湃口,而檄延绥总兵官董一元捣土昧铁雷巢,斩首百三十余级,寇大惊引去。遇子敬,围之十重,子敬死,寇亦去,贼援遂绝。学曾益决大坝水。八月,河决堤坏,复缮治之,城外水深八九尺,东西城崩百余丈。著力兔、宰僧复入李刚堡。如松、贵等击败之,追奔至贺兰山。贼益惧求款,未决,会学曾得罪罢。朝命以梦熊代,梦熊遂成功。
chū, xué céng zhī qiǎn rén zhāo dōng yáng cháo yě, liú gù yuán shí yú rì yǐ qí zhī, dì zé qí wán kòu lǐ xù dù hé yòu shāo chí, sōng shān hé tào kòu xiān rù, guān jūn yòng shì zài shī lì. xué céng cháng shàng shū lìng jiān jūn wú yǔ bīng shì, dì wèi chì guó zhēn rú qí yán, guó zhēn pō hàn zhī. jí zhì jūn, hé zhū jiàng guān wàng, ér pō yǐ wán kòu wéi xué céng zuì. jǐ shì zhōng xǔ zi wěi yì hé xué céng huò yú zhāo fǔ, wù guó shì. guó zhēn yòu yán qiān shì suí fǔ cóng chéng shàng yuè xià, zéi lìng sì rén xià qǔ, wǒ jūn zhǐ chǐ bù gǎn qián yòu běi kòu shù wàn duàn wǒ liáng dào, shā lù wú suàn, nì bù yǐ zòu. dì suì dà nù, dǎi xué céng zhì jīng. rán xué céng dǎi wèi yú yuè, chéng huài ér dà jūn rù, zéi jìng yǐ pò miè.
初,学曾之遣人招东旸、朝也,留固原十余日以俟之,帝责其玩寇;李昫渡河又稍迟,松山、河套寇先入,官军用是再失利。学曾尝上疏令监军无与兵事,帝为饬国桢如其言,国桢颇憾之。及至军,劾诸将观望,而颇以玩寇为学曾罪。给事中许子伟亦劾学曾惑于招抚,误国事。国桢又言佥事随府从城上跃下,贼令四人下取,我军咫尺不敢前;又北寇数万断我粮道,杀戮无算,匿不以奏。帝遂大怒,逮学曾至京。然学曾逮未逾月,城坏而大军入,贼竟以破灭。
mèng xióng jì dài xué céng, yì cì shàng fāng jiàn. shí diào dù líng zhōu, dú guó zhēn jiān jūn níng xià. zéi bèi wéi jiǔ, shí jǐn wú yuán, ér chéng shòu shuǐ jìn, yì dà bēng. guó zhēn xié zhū jiàng qū nán guān. bǐng zhōng xiān dēng, guó zhēn dà hū, zhū jiàng bì dēng. zéi tuì jù dài chéng, gōng shù rì bù xià. guó zhēn shǐ jiān dài dōng yáng cháo chéng ēn hù xiāng shā, yǐ jiàng shì qí zuì. sān rén nèi cāi yí, dōng yáng cháo suì xiān yòu shā chéng ēn dǎng wén xiù. chéng ēn yì yǔ qí dǎng zhōu guó zhù yòu dōng yáng cháo shā zhī jǐn xuán dōng yáng cháo wén xiù shǒu chéng shàng, kāi mén jiàng. rú sōng lǜ bīng wéi bài jiā. bài cāng huáng yì, hé shì zì fén sǐ. mèng xióng zì líng zhōu chí zhì, xià lìng jǐn zhū bài dǎng jí jiàng rén èr qiān, wèi wèn zōng shì shì shù. níng xià píng. mèng xióng zhèng sè guó zhēn gè shàng jié zòu, ér fú chéng ēn xiàn jīng shī. dì yù mén shòu hè, zhào zhé chéng ēn yú shì, mèng xióng zhèng sè guó zhēn gè yīn shì guān, rú sōng gōng dì yī, rú xūn guì bǐng zhōng děng jiā ēn yǒu chà. xué céng chū duó zhí wèi mín, xù gōng, yǐ yuán guān zhì shì.
梦熊既代学曾,亦赐尚方剑。时调度灵州,独国桢监军宁夏。贼被围久,食尽无援,而城受水浸,益大崩。国桢挟诸将趋南关。秉忠先登,国桢大呼,诸将毕登。贼退据大城,攻数日不下。国桢使间绐东旸、朝、承恩互相杀,以降贳其罪。三人内猜疑,东旸、朝遂先诱杀承恩党文秀。承恩亦与其党周国柱诱东旸、朝杀之;尽悬东旸、朝、文秀首城上,开门降。如松率兵围拜家。拜仓皇缢,阖室自焚死。梦熊自灵州驰至,下令尽诛拜党及降人二千,慰问宗室士庶。宁夏平。梦熊、正色、国桢各上捷奏,而俘承恩献京师。帝御门受贺,诏磔承恩于市,梦熊、正色、国桢各荫世官,如松功第一,如薰、贵、秉忠等加恩有差。学曾初夺职为民,叙功,以原官致仕。
xué céng rèn shì láo yì. guàn chéng zhāo xiáng zhī cè, běn qí suǒ jiàn. jí xuān jié, dì zhào jiàn dà xué shì zhào zhì gāo zhāng wèi, zhì gāo wèi lì wéi xué céng jiě, shàng shū xīng yǐ xià duō bái xué céng wú zuì. guó zhēn yì shàng shū yán:" xué céng yìng biàn shāo huǎn, chén qǐng zé zhū jiàng yǐ zhèn shì qì, ér dǎi xué céng zhī mìng, fā zì chén shū, qiè zì huǐ hèn. xué céng bù zǎo xuě, chén jiāng shòu wàn shì jī." rú sōng yì yán:" xué céng bèi dǎi shí, sān jūn yǔ qì." mèng xióng yì tuī gōng xué céng. dì chū bù tīng, jì ér fù qí guān. jū jiā shù nián zú. mèng xióng yǐ gōng jìn yòu dōu yù shǐ.
学曾任事劳勚。灌城招降之策,本其所建。及宣捷,帝召见大学士赵志皋、张位,志皋、位力为学曾解,尚书星以下多白学曾无罪。国桢亦上疏言:“学曾应变稍缓,臣请责诸将以振士气,而逮学曾之命,发自臣疏,窃自悔恨。学曾不早雪,臣将受万世讥。”如松亦言:“学曾被逮时,三军雨泣。”梦熊亦推功学曾。帝初不听,既而复其官。居家数年卒。梦熊以功进右都御史。
chū, bo shī tù wèi dū du, qí bù zhǎng qiè jǐn tái jí zuì yòng shì. qiè jǐn tái jí sǐ, bo shī tù bù néng zhì zhū bù. jīng lüè zhèng luò zhuān shì jī mí. xué céng yǐ táo hé zhī biàn, è zhū bù wèi nì, xí shā míng ān. huì bài fǎn, zhe lì tù zǎi sēng suì shēng yán yǔ bài wèi yī jiā, ér bo shī tù zhuāng tū lài yì yǐn bīng zhù zhī. jí bài zhū, qiè jǐn tái jí zhī bǐ jí lǜ zhe lì tù zǎi sēng zhuāng tū lài děng dùn shǒu huā mǎ chí sāi xià, huǐ zuì qiú kuǎn. mèng xióng wèi zòu qǐng. dì yǐ mèng xióng chū zhǔ xué céng, zé qí qián hòu yì yì, lìng yào zhū bù fù pàn shú zuì. zhe lì tù děng qiú kuǎn yì jiān, mèng xióng nǎi yǔ xún fǔ tián lè zòu shàng sì zhèn kuǎn zhàn jī yí, qí cháo yì. zhōng wài xiāng zhàng mò gǎn jué, bo shī tù suì lǜ zhū bù dà rù dìng biān. zǒng bīng guān má guì děng jī què zhī, mèng xióng yǐ gōng jiā tài zǐ shǎo bǎo. wèi jǐ, qiè jǐn tái jí cóng zǐ qīng bǎ dōu ér fàn gān sù, zǒng bīng guān yáng jùn fù zǒng bīng hé chóng dé yù zhī, zhǎn shǒu liù bǎi yú jí. mèng xióng fù jiā tài zǐ tài bǎo bīng bù shàng shū. xún rù wèi nán jīng gōng bù shàng shū, ér yǐ dōu yù shǐ lǐ wèn dài. zì táo hé biàn hòu, kòu pō qīng zhōng guó. zhāo fǔ yì jì jué, zhū bù shù rù fàn, sì zhèn suì pín suì yòng bīng yún. mèng xióng suī gōng duō, qí pǐn wàng yuǎn chū xué céng xià. zú guān.
初,卜失兔为都督,其部长切尽台吉最用事。切尽台吉死,卜失兔不能制诸部。经略郑洛专事羁縻。学曾以洮河之变,恶诸部为逆,袭杀明安。会拜反,著力兔、宰僧遂声言与拜为一家,而卜失兔、庄秃赖亦引兵助之。及拜诛,切尽台吉之比吉率著力兔、宰僧、庄秃赖等顿首花马池塞下,悔罪求款。梦熊为奏请。帝以梦熊初主学曾,责其前后异议,令要诸部缚叛赎罪。著力兔等求款益坚,梦熊乃与巡抚田乐奏上四镇款战机宜,俟朝议。中外相仗莫敢决,卜失兔遂率诸部大入定边。总兵官麻贵等击却之,梦熊以功加太子少保。未几,切尽台吉从子青把都儿犯甘肃,总兵官杨浚、副总兵何崇德御之,斩首六百余级。梦熊复加太子太保、兵部尚书。寻入为南京工部尚书,而以都御史李汶代。自洮河变后,寇颇轻中国。招抚议既绝,诸部数入犯,四镇遂频岁用兵云。梦熊虽功多,其品望远出学曾下。卒官。
guó zhēn jì zhāo xiáng chéng ēn, yǐ mèng xióng tān gōng shā jiàng, hé qí zuì. mèng xióng zòu biàn, yán:" bài suǒ chù jiā rén jiē sǐ shì, huǎn yī èr rì, dōng yáng cháo dǎng fù jí, bì zài luàn. chén níng fù shā jiàng míng, yǐ jué huò běn." dì wéi xià zhào hé jiě zhī. lùn gōng, zhuó guó zhēn tài pú shǎo qīng. yú nián, qiān yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ dà tóng. jiǔ zhī, qiān bīng bù yòu shì láng, zǒng dū xuān dà shān xī jūn wù. zài zhèn sān nián, jié shěng shì shǎng yín shí wǔ wàn liǎng yǒu qí. fù sāng guī, wèi qǐ ér zú. zèng yòu dōu yù shǐ.
国桢既招降承恩,以梦熊贪功杀降,劾其罪。梦熊奏辨,言:“拜所畜家人皆死士,缓一二日,东旸、朝党复集,必再乱。臣宁负杀降名,以绝祸本。”帝为下诏和解之。论功,擢国桢太仆少卿。逾年,迁右佥都御史,巡抚大同。久之,迁兵部右侍郎,总督宣、大、山西军务。在镇三年,节省市赏银十五万两有奇。父丧归,未起而卒。赠右都御史。
lǐ huà lóng, zì yú tián, cháng yuán rén. wàn lì èr nián jìn shì. chú sōng xiàn zhī xiàn. nián fǔ èr shí, xū lì yì zhī. huà lóng yīn chá qí jiān, xī zhào zhì zhī fǎ, xiàn zhōng dà zhì. qiān nán jīng gōng bù zhǔ shì, lì yòu tōng zhèng shǐ.
李化龙,字于田,长垣人。万历二年进士。除嵩县知县。年甫二十,胥吏易之。化龙阴察其奸,悉召置之法,县中大治。迁南京工部主事,历右通政使。
èr shí èr nián xià, zhuó yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ liáo dōng. chū, zǒng bīng guān lǐ chéng liáng pò shā tài níng sù bǎ hài, qí zi bǎ tù ér dì chǎo huā jù jiù liáo yáng yǐ běi, jū liǎng hé zhī zhōng, yì jié tǔ mán wéi huàn. qí nián sì yuè, bǎ tù ér wéi liáo yáng, duǒ yán xiǎo dǎi qīng fú yú bó yán ér fēn fàn jǐn yì, lüè qīng xì hé, xún fǔ hán qǔ shàn zuò miǎn. huà lóng shòu shì fǔ liǎng yuè, bǎ tù ér yǔ bó yán ér děng kòu zhèn wǔ, yòu yuē tǔ mán zǐ bo yán tái zhōu fàn yòu tún. bǎ tù ér xiān zhì wú jiā fén. huà lóng yǔ zǒng bīng guān dǒng yī yuán dìng jì xiān jī bǎ tù bó yán ér, bó yán ér zhōng liú shǐ sǐ, bǎ tù bèi shāng. bo yán tái zhōu zhì, gōng yòu tún bù lì, yì jiě qù. yú shì bǎ tù xiǎo dǎi qīng bo yán tái zhōu yì xiāng jié, móu fù qián chǐ. huà lóng yǔ yī yuán yán bèi zhī. yī yuán yòu chū sài, dǎo cháo yǒu gōng, ér bǎ tù shāng zhòng jìng sǐ, biān sài xí fú. xiáng jù yī yuán chuán. huà lóng jìn bīng bù yòu shì láng.
二十二年夏,擢右佥都御史,巡抚辽东。初,总兵官李成梁破杀泰宁速把亥,其子把兔儿弟炒花据旧辽阳以北,居两河之中,益结土蛮为患。其年四月,把兔儿围辽阳,朵颜小歹青、福余伯言儿分犯锦、义,掠清细河,巡抚韩取善坐免。化龙受事甫两月,把兔儿与伯言儿等寇镇武,又约土蛮子卜言台周犯右屯。把兔儿先至吴家坟。化龙与总兵官董一元定计先击把兔、伯言儿,伯言儿中流矢死,把兔被伤。卜言台周至,攻右屯不利,亦解去。于是把兔、小歹青、卜言台周益相结,谋复前耻。化龙与一元严备之。一元又出塞,捣巢有功,而把兔伤重竟死,边塞袭服。详具一元传。化龙进兵部右侍郎。
míng nián, xiǎo dǎi qīng huǐ huò kuǎn sāi, qǐng kāi mù shì yú yì zhōu, qiě gào duǒ yán zhǎng áng jiāng fàn biān. yǐ, zhǎng áng guǒ fàn jǐn yì, fù zǒng bīng lǐ rú méi jī què zhī. dǎi qīng yán jì xìn, huà lóng suì xǔ qí qǐng. shàng shū yuē:
明年,小歹青悔祸款塞,请开木市于义州,且告朵颜长昂将犯边。已,长昂果犯锦、义,副总兵李如梅击却之。歹青言既信,化龙遂许其请。上疏曰:
huán liáo jiē dí yě, yí běi tǔ mán zhǒng lèi duō bù kě shǔ. jìn biān zhě, zhí níng qián zé zhǎng áng, zhí jǐn yì zé xiǎo dǎi qīng, zhí guǎng níng liáo shěn zé bǎ tù chǎo huā huā dà, zhí kāi tiě zé bó yán shāo tù, qí zài dōng biān hǎi xī zé měng gǔ bèi luó nà lín bèi luó bo zhài, jiē yǔ liáo dì xiàng bèi xiāng wàng. bìng qiáng wéi liè, zé diāo dǒu shēng xiāng wén, gài zhǒu yè yōu yě. zì nà bo bèi jiǎo, shù nián dōng chuí wú shì. qù nián bǎ tù bó yán zhàn sǐ, chǎo huā huā dà yī bài tú dì. jīn bó yán zi zǎi sài shòu fá, rù shì guǎng níng, liáo shěn kāi tiě jiān jǐng bào jiàn xī. suǒ wèi xún fú zhě, wéi xiǎo dǎi qīng yǔ zhǎng áng ěr.
环辽皆敌也,迤北土蛮种类多不可数。近边者,直宁前则长昂,直锦、义则小歹青,直广宁、辽、沈则把兔、炒花、花大,直开、铁则伯言、烧兔,其在东边海西则猛骨孛罗、那林孛罗、卜寨,皆与辽地项背相望。并墙围猎,则刁斗声相闻,盖肘腋忧也。自那卜被剿,数年东陲无事。去年把兔、伯言战死,炒花、花大一败涂地。今伯言子宰赛受罚,入市广宁,辽、沈、开、铁间警报渐希。所未驯伏者,惟小歹青与长昂耳。
xiǎo dǎi qīng sù xiōng jiǎo, xióng zhǎng zhū bù. xī zhù zhǎng áng, dōng zhù chǎo huā. dà jǔ dòng yǐ shù wàn, xiǎo qiè zé fēi qí chū mò jǐn yì jiān. zì zhōu zhī wàng bǎi cháo cuì zhàn mò, wú gǎn yǐ yī shǐ jiā yí. líng hé shàng xià fāng shù bǎi lǐ, yě duō bào gǔ, mín wú níng yǔ. yuǎn lǜ zhě měi yǐ hé xī bù bǎo wèi yú. jīn nǎi kòu guān qiú shì, chén biàn xún jiàng lǐng jí bǐ dì jū mín, qiān yán mù shì kāi yǒu wǔ lì.
小歹青素凶狡,雄长诸部。西助长昂,东助炒花。大举动以数万,小窃则飞骑出没锦、义间。自周之望、柏朝翠战殁,无敢以一矢加遗。凌河上下方数百里,野多暴骨,民无宁宇。远虑者每以河西不保为虞。今乃叩关求市,臣遍询将领及彼地居民,佥言木市开有五利。
hé xī wú mù, jiē zài biān wài, pàn luàn yǐ lái, yǎng jǐ hé dōng, yǐ biān jǐng yòu bù shí zhì. gù hé xī mù guì yú yù, shì tōng zé cái mù bù kě shèng yòng. lì yī. suǒ yí yú dǎi qīng zhě, wú xìn ěr. bǐ zhòng shì wéi shēng lù, dāng shì shí bì bù xíng lüè. jí jīn nián shì ér míng nián lüè, wǒ yǐ shōu jīn nián bù lüè zhī lì yǐ. lì èr. liáo dōng mǎ shì, chéng zǔ suǒ kāi, wú tā shǎng, běn tīng shāng mín yǔ jiāo yì. mù shì yǔ mǎ shì děng, yǒu lì yú mín, bù fèi yú guān. lì sān. dà jǔ zhī hài kù ér xī, líng qiè zhī hài qīng ér shù. xiǎo dǎi qīng bù lüè jǐn yì, líng qiè shǎo yǐ. yòu xī bù zhù zhǎng áng, dōng bù zhù chǎo huā, zé dí shì jiàn fēn. jí níng qián guǎng níng huàn yì jiàn jiǎn. qiě dà jǔ xiān bào, yòu dé yù wèi bèi. lì sì. líng qiè jì xī, biān rén yì dé xiū bèi. lì wǔ.
河西无木,皆在边外,叛乱以来,仰给河东,以边警又不时至。故河西木贵于玉,市通则材木不可胜用。利一。所疑于歹青者,无信耳。彼重市为生路,当市时必不行掠。即今年市而明年掠,我已收今年不掠之利矣。利二。辽东马市,成祖所开,无他赏,本听商民与交易。木市与马市等,有利于民,不费于官。利三。大举之害酷而希,零窃之害轻而数。小歹青不掠锦、义,零窃少矣。又西不助长昂,东不助炒花,则敌势渐分。即宁前、广宁患亦渐减。且大举先报,又得预为备。利四。零窃既希,边人益得修备。利五。
shū rù, cóng zhī. huà lóng xún yǐ bìng qù, mù shì yì tíng zhǐ. qí hòu zǒng bīng guān mǎ lín fù yì kāi shì, yǔ xún fǔ lǐ zhí xiāng zuǒ, lùn jiǔ bù jué, xiǎo dǎi qīng suì fù wèi kòu yún.
疏入,从之。化龙寻以病去,木市亦停止。其后总兵官马林复议开市,与巡抚李植相左,论久不决,小歹青遂复为寇云。
èr shí qī nián sān yuè, huà lóng qǐ gù guān, zǒng dū hú guǎng chuān guì jūn wù jiān xún fǔ sì chuān, tǎo bō zhōu pàn chén yáng yìng lóng. yìng lóng zhī xiān yuē yáng kēng. míng chū nèi fù, shòu xuān wèi shǐ. yìng lóng xìng cāi hěn shì shā. shù cóng zhēng diào, shì gōng jiāo jiǎn. zhī chuān bīng cuì ruò, yīn yǒu jù shǔ zhì, jiān chū piāo zhōu xiàn. bì xiǎo qī tián cí fèng, chán shā qī zhāng shì, tú qí jiā. yòng zhū fá lì wēi, suǒ shǔ wǔ sī qī xìng bù kān qí nüè, zǒu guì zhōu gào biàn. xún fǔ yè mèng xióng shū qǐng dà zhēng. zhào bù tīng, dǎi xì chóng qìng yù. yìng lóng guǐ jiāng bīng zhēng wō zì xiào, dé tuō guī. fù dǎi, bù chū. sì chuān xún fǔ wáng jì guāng fā bīng tǎo, fù yú bái shí, yìng lóng wěi zuì zhū miáo. cháo tíng mìng xíng jiè zǒng dū. zhí dōng xī yòng bīng, shì wèi néng qióng zhì, yīn zhāo fǔ zhī. yìng lóng yì jié shēng miáo, duó wǔ sī qī xìng dì, bìng hú guǎng sì shí bā tún yǐ bì zhī, suì chū qīn lüè. shì nián èr yuè, bài guān jūn yú fēi liàn bǎo, dū sī yáng guó zhù zhǐ huī lǐ tíng dòng děng jiē sǐ. yǐ, fù pò shā qí jiāng cān jiāng fáng jiā chǒng yóu jī zhāng liáng xián, tóu shī bì jiāng xià. wěi jūn shī sūn shí tài qǐng zhí qǔ chóng qìng, dǎo chéng dū, jié shǔ wáng wèi zhì, ér yìng lóng qiān yán, shēng yán zhēng dì jiè, jì qū shè rú nǎng shí. huà lóng zhì chéng dū, zhēng bīng wèi zhì, yì miù wèi hǎo yǔ mí zhī.
二十七年三月,化龙起故官,总督湖广、川、贵军务兼巡抚四川,讨播州叛臣杨应龙。应龙之先曰杨铿。明初内附,授宣慰使。应龙性猜狠嗜杀。数从征调,恃功骄蹇。知川兵脆弱,阴有据蜀志,间出剽州县。嬖小妻田雌凤,谗杀妻张氏,屠其家。用诛罚立威,所属五司七姓不堪其虐,走贵州告变。巡抚叶梦熊疏请大征。诏不听,逮系重庆狱。应龙诡将兵征倭自效,得脱归。复逮,不出。四川巡抚王继光发兵讨,覆于白石,应龙诿罪诸苗。朝廷命邢玠总督。值东西用兵,势未能穷治,因招抚之。应龙益结生苗,夺五司七姓地,并湖广四十八屯以畀之,岁出侵掠。是年二月,败官军于飞练堡,都司杨国柱、指挥李廷栋等皆死。已,复破杀綦江参将房嘉宠、游击张良贤,投尸蔽江下。伪军师孙时泰请直取重庆,捣成都,劫蜀王为质,而应龙迁延,声言争地界,冀曲赦如曩时。化龙至成都,征兵未至,亦谬为好语縻之。
dì wén qí jiāng pò, dà nù. zhuī chǐ qián sì chuān guì zhōu xún fǔ tán xī sī jiāng dōng zhī zhí, ér cì huà lóng jiàn, jiǎ pián yí tǎo zéi. zéi fén dōng pō làn qiáo, gěng hú guì lù, yòu fén lóng quán, zǒu dū sī yáng wéi zhōng. huà lóng hé zhū dà shuài bù yòng mìng zhě, shěn shàng wén dǎi zhì, tóng yuán zhèn liú tíng jiē gé zhí chōng wèi shì guān. zhū jūn dà jí, huà lóng xiān xí shuǐ xī bīng sān wàn shǒu guì zhōu, duàn zhāo miáo lù, nǎi yí chóng qìng, dà shì wén wǔ. míng nián èr yuè, fēn bā dào jìn bīng. chuān shī sì lù: zǒng bīng guān liú tīng yóu qí jiāng, zǒng bīng guān mǎ kǒng yīng yóu nán chuān, zǒng bīng guān wú guǎng yóu hé jiāng, fù jiāng cáo xī bīn shòu guǎng jié zhì, yóu yǒng níng. qián shī sān lù: zǒng bīng guān tóng yuán zhèn yóu wū jiāng, cān jiāng zhū hè líng shòu yuán zhèn jié zhì, tǒng xuān wèi shǐ ān jiāng chén yóu shā xī, zǒng bīng guān lǐ yīng xiáng yóu xīng lóng. chǔ shī yí lù fēn liǎng yì: zǒng bīng guān chén lín yóu piān qiáo, fù zǒng bīng chén liáng pín shòu lín jié zhì, yóu lóng quán. měi lù bīng sān wàn, guān bīng sān zhī, tǔ sī qī zhī. guì zhōu xún fǔ guō zi zhāng zhù guì yáng, hú guǎng xún fǔ zhī kě dà yí yuán zhōu, huà lóng zì jiāng zhōng jūn cè yìng. dì yǐ chǔ dì liáo kuò, yòu zhuó jiāng duó wèi qiān dōu yù shǐ, xún fǔ piān yuán. hú guǎng shè piān yuán xún fǔ, zì duó shǐ yě.
帝闻綦江破,大怒。追褫前四川、贵州巡抚谭希思、江东之职,而赐化龙剑,假便宜讨贼。贼焚东坡、烂桥,梗湖、贵路,又焚龙泉,走都司杨惟忠。化龙劾诸大帅不用命者,沈尚文逮治,童元镇、刘廷皆革职充为事官。诸军大集,化龙先檄水西兵三万守贵州,断招苗路,乃移重庆,大誓文武。明年二月,分八道进兵。川师四路:总兵官刘綎由綦江,总兵官马孔英由南川,总兵官吴广由合江,副将曹希彬受广节制,由永宁。黔师三路:总兵官童元镇由乌江,参将朱鹤龄受元镇节制,统宣慰使安疆臣由沙溪,总兵官李应祥由兴隆。楚师一路分两翼:总兵官陈璘由偏桥,副总兵陈良玭受璘节制,由龙泉。每路兵三万,官兵三之,土司七之。贵州巡抚郭子章驻贵阳,湖广巡抚支可大移沅州,化龙自将中军策应。帝以楚地辽阔,又擢江铎为佥都御史,巡抚偏、沅。湖广设偏沅巡抚,自铎始也。
tuī guān gāo zhé zhī xiān yǐ nán chuān bīng jìn, jù sāng mù zhèn, tīng fù zì qí jiāng rù. yìng lóng yǐ jìn bīng èr wàn shǔ qí zi cháo dòng yuē:" ěr pò qí jiāng, chí nán chuān, jǐn fén jī jù, bǐ wú néng wéi yě." bǐ kàng zhū lù bīng, jiē dà bài, yìng lóng dùn zú tàn yuē:" wú bù yòng shí tài jì, jīn sǐ yǐ!" huò yán shuǐ xī zuǒ zéi, huà lóng jí zhī jiāng chén, zhǎn zéi shǐ, èr shì jiāo suì jué. wū jiāng bīng bài jī, dǎi xià yuán zhèn yú lǐ, zhū jiàng yì fèn. tīng xiān rù lóu shān guān, zhí dǐ hǎi lóng dùn, lín jiāng chén bīng yì zhì. zéi shì jí, shàng dùn sǐ shǒu, qiǎn shǐ zhà xiáng. huà lóng xí zhū jiàng zhǎn shǐ, fén shū. yǐ tīng yǔ yìng lóng yǒu jiù, yù wú tōng zéi, tīng xiè qí rén yǐ zì míng. bā lù bīng jiē huì dùn xià, zhù zhǎng wéi kùn zhī, gēng fān dié gōng. liù yuè, tīng pò tǔ yuè èr chéng, yìng lóng jiǒng, yǔ èr qiè jù yì. míng chén, guān jūn rù chéng, qī zǐ jiē bèi zhí. zhào zhé yìng lóng shī bìng zi cháo dòng yú shì. zì chū shī zhì miè zéi, fán bǎi yǒu shí sì rì. bō zì táng gān fú zhōng rù yáng shì, èr shí jiǔ shì, bā bǎi yú nián, zhì yìng lóng ér jué, yǐ qí dì zhì zūn yì píng yuè èr fǔ, fēn shǔ chuān guì.
推官高折枝先以南川兵进,据桑木镇,綎复自綦江入。应龙以劲兵二万属其子朝栋曰:“尔破綦江,驰南川,尽焚积聚,彼无能为也。”比抗诸路兵,皆大败,应龙顿足叹曰:“吾不用时泰计,今死矣!”或言水西佐贼,化龙诘之疆臣,斩贼使,二氏交遂绝。乌江兵败绩,逮下元镇于理,诸将益奋。綎先入娄山关,直抵海龙囤,璘、疆臣兵亦至。贼势急,上囤死守,遣使诈降。化龙檄诸将斩使,焚书。以綎与应龙有旧,谕无通贼,綎械其人以自明。八路兵皆会囤下,筑长围困之,更番迭攻。六月,綎破土、月二城,应龙窘,与二妾俱缢。明晨,官军入城,七子皆被执。诏磔应龙尸并子朝栋于市。自出师至灭贼,凡百有十四日。播自唐乾符中入杨氏,二十九世,八百余年,至应龙而绝,以其地置遵义、平越二府,分属川、贵。
huà lóng chū wén fù sāng, yǐ jīn gé qǐ fù, zhì shì qǐ guī zhōng zhì. sān shí yī nián sì yuè, qǐ gōng bù yòu shì láng, zǒng lǐ hé dào, yǔ huái yáng xún fǔ lǐ sān cái zòu kāi yū hé, yóu zhí hé rù jiā kǒu dǐ xià zhèn èr bǎi liù shí lǐ, bì huáng hé lǚ liáng zhī xiǎn. zài yǐ yōu qù, wèi dài. xù qián píng bō gōng, jìn bīng bù shàng shū, jiā shǎo bǎo, yīn yī zi shì jǐn yī zhǐ huī shǐ.
化龙初闻父丧,以金革起复,至是乞归终制。三十一年四月,起工部右侍郎,总理河道,与淮、扬巡抚李三才奏开淤河,由直河入泇口抵夏镇二百六十里,避黄河吕梁之险。再以忧去,未代。叙前平播功,晋兵部尚书,加少保,荫一子世锦衣指挥使。
sān shí wǔ nián xià, qǐ róng zhèng shàng shū. huà lóng yǐ jīng yíng gēn běn, zòu chén shí yī làn shí èr kǔ shí jiǔ yí, yòu shàng tún zhèng shí èr shì, jiē zhì bù lǐ. bīng bù zì èr shí qī nián hòu, zuǒ yòu shì láng jiē kōng shǔ. wèi jǐ, shàng shū xiāo dà hēng yì zhì shì, huà lóng zhǎng bù shì. sān shí qī nián zhēng yuè, jīng shī é yán kòu zhì, mín zhēng bì nì, biān mín táo rù dōu mén zhě yì shù wàn, jiǔ mén zhòu bì. fǔ chén yán bīng bù shàng shū wéi yī rén, hé yǐ yīng cù biàn, dì yì bù bào. liáo zhàn shì èr wàn yú jiē lǎo ruò, ér shuì jiān gāo huái sì nüè, liáo rén qiè chǐ. huà lóng qǐng tíng shuì kè, qiě zēng bīng wàn rén, yòu tiáo shàng bīng shí kuǎn zhàn zhī cè, dì jiē bù bào. yī pǐn zhì mǎn, jiā zhù guó shǎo fù jiān tài zǐ tài bǎo. zú guān, nián qī shí. shì xiāng yì, zèng shǎo shī, jiā zèng tài shī.
三十五年夏,起戎政尚书。化龙以京营根本,奏陈十一滥、十二苦、十九宜,又上屯政十二事,皆置不理。兵部自二十七年后,左、右侍郎皆空署。未几,尚书萧大亨亦致仕,化龙掌部事。三十七年正月,京师讹言寇至,民争避匿,边民逃入都门者亦数万,九门昼闭。辅臣言兵部尚书惟一人,何以应猝变,帝亦不报。辽战士二万余皆老弱,而税监高淮肆虐,辽人切齿。化龙请停税课,且增兵万人,又条上兵食款战之策,帝皆不报。一品秩满,加柱国、少傅兼太子太保。卒官,年七十。谥襄毅,赠少师,加赠太师。
huà lóng jù wén wǔ cái. bō zhōu zhī yì, yǐ liú tīng jiāo jiǎn, xiān cuī cuò zhī ér jiàn qí cái, gù tīng wèi jìn lì. kāi hé zhī gōng, wèi cáo qú yǒng lì, xiáng jiàn hé qú zhì.
化龙具文武才。播州之役,以刘綎骄蹇,先摧挫之而荐其才,故綎为尽力。开河之功,为漕渠永利,详见《河渠志》。
jiāng duó, zì shì zhèn, rén hé rén. gāo zǔ pín, jǐng tài shí wéi lǐ kē jǐ shì zhōng. hé shí hēng hù chǒng wǎng shàng, yǒu zhí shēng. guān zhì shān dōng cān zhèng. zēng zǔ lán, zhèng dé shí nán jīng lǐ bù shàng shū. zú shì wén zhāo. zǔ xiǎo, jiā jìng zhōng gōng bù shì láng. fù qí, wàn lì chū guǎng xī tí xué qiān shì. fù mǔ jí, cháng yào shì fèn. jū sāng qǐn shān sān nián, jīng qǐn shì bì fǔ qí shǒu, qī jīng fū lú yì rán. zú, mén rén sī shì wèi xiào duān xiān shēng. zì pín zhì duó wǔ shì jiē jìn shì. ér xiǎo dì huī, zhèng dé zhōng wèi shù jí shì, yǔ shū fēn děng jiàn nán xún shòu zhàng. shì zōng shí, yóu biān xiū chū wèi hé nán qiān shì. duó dēng dì zài wàn lì èr nián. shòu xíng bù zhǔ shì. lèi guān shān xī àn chá shǐ, zhuó fǔ piān yuán. jiā gōng yáng yìng lóng yǒu gōng, yǔ guō zi zhāng jiē yīn yī zi shì jǐn yī zhǐ huī. dīng mǔ jiān qù. duó qíng, mìng liú tǎo pí lín zhū dòng mán, píng zhī. xiáng jù chén lín chuán. yǐ láo jí guī. zú, zèng bīng bù yòu shì láng.
江铎,字士振,仁和人。高祖玭,景泰时为礼科给事中。劾石亨怙宠罔上,有直声。官至山东参政。曾祖澜,正德时南京礼部尚书。卒谥文昭。祖晓,嘉靖中工部侍郎。父圻,万历初广西提学佥事。父母疾,尝药舐粪。居丧寝苫三年,经寝室必俯其首,妻经夫庐亦然。卒,门人私谥为孝端先生。自玭至铎五世皆进士。而晓弟晖,正德中为庶吉士,与舒芬等谏南巡受杖。世宗时,由编修出为河南佥事。铎登第在万历二年。授刑部主事。累官山西按察使,擢抚偏、沅。夹攻杨应龙有功,与郭子章皆荫一子世锦衣指挥。丁母艰去。夺情,命留讨皮林诸洞蛮,平之。详具《陈璘传》。以劳疾归。卒,赠兵部右侍郎。
zàn yuē: bō bài yī jiàng rén ěr, suī jiǎ yǐ jué zhì, ér píng jiè wèi hòu. cāng cù fā nàn, jù zhèn chéng, lián wài kòu, biān bǐ wèi zhī sāo rán, wǔ bèi zhī chí, yǒu yóu lái yǐ. yáng yìng lóng è rěn guàn yíng, zì sù tiǎn miè. rán pán jù jī jiǔ, dì xíng xiǎn è, fēi shī wǔ chén lì, zòu jī qǐ yì yán zāi! lǐ huà lóng zhī gōng kě yǔ hán yōng xiàng zhōng xiāng liè, jiào níng xià zhī yì, nán yì xuán shū yǐ.
赞曰:哱拜一降人耳,虽假以爵秩,而凭藉未厚。仓猝发难,据镇城,联外寇,边鄙为之骚然,武备之弛,有由来矣。杨应龙恶稔贯盈,自速殄灭。然盘踞积久,地形险恶,非师武臣力,奏绩岂易言哉!李化龙之功可与韩雍、项忠相埒,较宁夏之役,难易悬殊矣。