strong shè xíng shěng qiǎn zi dū shī bì dí bīng xié fēi tóu jǐng strong
設行省遣子督師 避敵兵攜妃投井
què shuō suí zhǔ jiān jì píng xī běi, biàn sī guī huà dōng nán, kě qiǎo hòu liáng qǐ xìn, zhào dòng suí shī, yú shì hòu liáng bèi miè, chén yì suí wáng. hòu liáng zhǔ kuī, xiào cí jiǎn yuē, pō dé mín xīn, wèi chí jiǒng fā nán, kuī yòng liǔ zhuāng yán, bù yǔ lián luò, jí wén jiǒng děng bài mò, zhào zhuāng rù yǔ dào: wǒ ruò bù cóng qīng yán, shè jì yǐ bù shǒu le. sì shì hè suí dēng jí, suì shí zhì gòng. suí zhǔ jiān yì ēn lǐ xiāng jiā, lǚ gěi hòu cì, xún qiě nà kuī nǚ wèi jìn wáng guǎng fēi. bǔ xù suí liáng jiāo shè, wèi qián hòu hū yīng wén zì. kuī zài wèi èr shí sān nián, zhì kāi huáng wǔ nián wǔ yuè bìng zhōng, hòu liáng shì wèi xiào míng dì, miào hào shì zōng, zi cóng sì wèi, nián hào guǎng yùn, shí rén yǐ wèi yùn zì cóng jūn cóng zǒu, mù wèi bù xiáng. nián hào hé guān xìng wáng? fù huì zhī tán, bù zú jǐn xìn. cóng zài wèi hòu, qiǎn dà jiāng jūn qī xīn, lǜ zhōu shī xí chén jìng, bù kè nǎi hái. wèi jǐ yǒu jiāng jūn xǔ shì wǔ, qián móu tōng chén, móu xiè bèi zhū. yuè nián, suí zhǔ jiān zhēng cóng rù cháo, jiāng líng fù lǎo, sòng cóng xià zhōu, xiāng shuài yǔn tì dào: wǒ jūn kǒng bù fù fǎn le. rú hé xiǎo dé? suí tíng yīn cóng lí jiāng líng, tè qiǎn wǔ xiāng gōng cuī hóng dù yǐn bīng dài shǒu, xíng cì dōu zhōu, cóng shū fù yán jí dì huán děng, kǒng hóng dù yǎn xí, jù xiàng chén jīng zhōu cì shǐ chén huì jì chù, tōng shǐ qǐ xiáng. huì jì yǐn bīng zhì jiāng líng, yán děng suì qū wén wǔ guān mín yī wàn yú kǒu, dōng bēn chén guó. suí zhǔ wén bào, máng lìng gāo jiǒng lǜ bīng wǎng yuán, chén jūn nǎi tuì. jiǒng liú bīng zhù shǒu, fǎn bào suí zhǔ. suí zhǔ bù shǐ cóng nán fǎn, jìng jiāng jiāng líng yí wèi jùn xiàn, pài guān zhì mín, yú shì hòu liáng miè wáng. hòu liáng zì xiāo chá chēng dì, gòng lì sān shì, hé jì dé sān shí sān nián. cóng liú yù zhǎng ān, shòu fēng jǔ guó gōng, hòu xìng de shàn zhōng, bù xiāo xì shù.
卻說隋主堅既平西北,便思規畫東南,可巧後梁啟釁,召動隋師,於是後梁被滅,陳亦隨亡。後梁主巋,孝慈儉約,頗得民心,尉遲迥發難,巋用柳莊言,不與聯絡,及聞迥等敗歿,召莊入語道:「我若不從卿言,社稷已不守了。」嗣是賀隋登極,歲時致貢。隋主堅亦恩禮相加,屢給厚賜,尋且納巋女為晉王廣妃。補敘隋、梁交涉,為前後呼應文字。巋在位二十三年,至開皇五年五月病終,後梁諡為孝明帝,廟號世宗,子琮嗣位,年號廣運,時人已謂運字從軍從走,目為不祥。年號何關興亡?附會之談,不足盡信。琮在位後,遣大將軍戚昕,率舟師襲陳境,不克乃還。未幾有將軍許世武,潛謀通陳,謀泄被誅。越年,隋主堅征琮入朝,江陵父老,送琮下舟,相率隕涕道:「我君恐不復返了。」如何曉得?隋廷因琮離江陵,特遣武鄉公崔弘度引兵代守,行次都州,琮叔父岩及弟瓛等,恐弘度掩襲,遽向陳荊州刺史陳慧紀處,通使乞降。慧紀引兵至江陵,岩等遂驅文武官民一萬餘口,東奔陳國。隋主聞報,忙令高熲率兵往援,陳軍乃退。熲留兵駐守,返報隋主。隋主不使琮南返,竟將江陵夷為郡縣,派官治民,於是後梁滅亡。後梁自蕭詧稱帝,共歷三世,合計得三十三年。琮留寓長安,受封莒國公,後幸得善終,不消細述。
xiān shì suí zhǔ jiān yǒu yì tú chén, cháng xiàng gāo jiǒng wèn jì, jiǒng dá dào: jiāng běi dì hán, shōu chéng jiào wǎn, jiāng nán shuǐ tián zǎo shú, ruò chéng bǐ shōu huò, shāo zhēng shì mǎ, yáng yán yǎn xí, bǐ bì tún bīng shǒu yù, kuàng fèi nóng shí. bǐ jì jù bīng, wǒ biàn jiě jiǎ. rú cǐ shù cì, bǐ bì wèi wǒ xū shēng dòng xià, bù zú wèi lǜ, wǒ nǎi jì shī dù jiāng, zhí zhǐ jiàn kāng, bǐ dài wǒ fèn, dìng kě qǔ shèng. yòu jiāng nán tǔ báo, shě duō máo zhú, suǒ yǒu chǔ jī, jiē fēi dì jiào, dāng mì qiǎn rén yīn fēng zòng huǒ, huǐ bǐ liáng chǔ, bǐ bīng bèi jì chí, liáng shí yòu qìng, shàng néng bù wèi wǒ miè me? suí zhǔ yī zài chēng shàn, rú fǎ kùn chén. chén rén guǒ kùn, zhì chén nà xiāo yán děng jiàng rén, suí zhǔ yì fèn, gù yǔ gāo jiǒng dào: wǒ wèi mín fù mǔ, qǐ kě xiàn yī yī dài shuǐ, bù wǎng zhěng jiù me? jiǒng yīn qǐng zhǐ rì dài chén. suí zhǔ mìng dà zào zhàn chuán, wèi chū bīng jì, qún chén qǐng mì mì cóng shì, suí zhǔ dào: wǒ jiāng xiǎn xíng tiān zhū, hé bì shǒu mì ne? bìng shǐ tóu jí jiāng zhōng, rèn tā dōng xià, qiě bān yù dào: ruò bǐ zhī jù gǎi guò, wǒ fù hé qiú? jū rán xiǎng wèi rén yì shī. nà chén zhǔ shū bǎo, què shēn jū gāo gé, zhěng rì lǐ huā tiān jiǔ dì, bù wén wài shì. zhōng shū shè rén fù zài zhí jiàn bèi shā, jiāng zǒng kǒng fàn zhuān wù gòng yú, fǎn dé jiā guān jìn lù. zhì dé wǔ nián yuán rì, yǒu rén bào chēng gān lù jiàng, líng zhī shēng, shū bǎo dà xǐ, gǎi nián yīng ruì, jiù chēng shì nián wèi zhēn míng yuán nián. zhào chì fāng bān, jí wén dì zhèn, mèi chén xié zi, qiě suí kǒu niē zào, chēng wèi yáng qì zhèn dòng, wàn huì zhāo sū de jí zhào. jí xiāo yán xiāo huán, dù jiāng qǐng jiàng, chén tíng yòu shì yī fān qìng hè, bān zhào dà shè, lì shòu yán wèi píng dōng jiāng jūn, lǐng dōng yáng zhōu cì shǐ, huán wèi ān dōng jiāng jūn, lǐng wú zhōu cì shǐ, hái dào shì bù dé xíng huì, jìn yuè yuǎn lái. tài zǐ yìn wèi wén shī dé, cháng zài tài xué jiǎng sòng xiào jīng, zhì zài shēn tǐ lì xíng, cháng shǐ rén rù shěng mǔ hòu, wèn ān shì nuǎn. mǔ hòu shěn shì, miǎn bù dé qiǎn lìng zuǒ yòu, yù wèi dōng gōng. zhāng guì fēi chǒng guān hòu tíng, mì móu duó dí, jìng yǔ kǒng guì pín chuàn tóng yī qì, chán gòu huáng hòu tài zǐ, dàn shuō tā wǎng lái mì mì, kǒng yǒu yì tú. kǒng fàn děng yòu rù wèi zhèng rén, gèng jiān shěn huáng hòu sù lái wú chǒng, suì zhì yǒu dào chǔ jūn, wú gū bèi fèi, jiàng wèi wú xìng wáng. zhāng guì fēi suǒ shēng zǐ shēn, jìng dé lì wèi tài zǐ. yǐ ér yāo yì dié chū, yǔ zhǎn bù shí, yǐng zhōu shuǐ hēi, huái zhǔ bào yì, yǒu qún shǔ dù huái rù jiāng, wú shù piào méi. dōng yě zhù tiě, kōng zhōng hū duò xià yī wù, lóng lóng rú léi xíng, sè shén chì, tiě zhī zhì fēi chū qiáng wài, huǐ jí mín jū, hái yǒu màn cǎo jiǔ sāi de lín píng hú, wú gù zì pì, cǎo sǐ bō liú, cháo yě chà wèi qí shì, huā chuán yī shí. shū bǎo cái yǒu suǒ wén, xīn zhōng yì wèi miǎn jīng yì, yīn mài shēn fó sì, liáng yuàn wèi nú, zuò wèi yàn shèng. zhāng guì fēi běn lái nìng fú, wǎng wǎng tuō cí shén guǐ, zhōng huò shū bǎo, zhì cǐ zài gōng zhōng jìng shè yín sì, zhào jí yāo wū, qí fú ráng zāi. shū bǎo yòu chì jiàn dà huáng sì, nèi zào qī jí fú tú, gōng shàng wèi jùn, wèi huǒ suǒ fén. nà jì tiān gào miào de lǐ yí, fǎn duō què lüè, hǎo jǐ nián bù jiàn jià lín. dà shì lìng zhāng huá, bó xué néng wén, yīn wèi cháo chén suǒ yì, cháng yù yù bù dé zhì, zhì shì dú shàng shū jí jiàn, lüè yún:
先是隋主堅有意圖陳,嘗向高熲問計,熲答道:「江北地寒,收成較晚,江南水田早熟,若乘彼收穫,稍徵士馬,揚言掩襲,彼必屯兵守御,曠廢農時。彼既聚兵,我便解甲。如此數次,彼必謂我虛聲恫嚇,不足為慮,我乃濟師渡江,直指建康,彼怠我奮,定可取勝。又江南土薄,舍多茅竹,所有儲積,皆非地窖,當密遣人因風縱火,毀彼糧儲,彼兵備既弛,糧食又罄,尚能不為我滅麼?」隋主一再稱善,如法困陳。陳人果困,至陳納蕭岩等降人,隋主益憤,顧語高熲道:「我為民父母,豈可限一衣帶水,不往拯救麼?」熲因請指日代陳。隋主命大造戰船,為出兵計,群臣請秘密從事,隋主道:「我將顯行天誅,何必守密呢?」並使投楫江中,任他東下,且頒諭道:「若彼知懼改過,我復何求?」居然想為仁義師。那陳主叔寶,卻深居高閣,整日裡花天酒地,不聞外事。中書舍人傅縡直諫被殺,江總、孔范專務貢諛,反得加官進祿。至德五年元日,有人報稱甘露降,靈芝生,叔寶大喜,改年應瑞,就稱是年為禎明元年。詔敕方頒,即聞地震,媚臣諧子,且隨口捏造,稱為陽氣振動,萬匯昭蘇的吉兆。及蕭岩、蕭瓛,渡江請降,陳廷又是一番慶賀,頒詔大赦,立授岩為平東將軍,領東揚州刺史,瓛為安東將軍,領吳州刺史,還道是布德行惠,近悅遠來。太子胤未聞失德,嘗在太學講誦《孝經》,志在身體力行,嘗使人入省母后,問安視暖。母后沈氏,免不得遣令左右,諭慰東宮。張貴妃寵冠後庭,密謀奪嫡,竟與孔貴嬪串同一氣,讒構皇后太子,但說他往來秘密,恐有異圖。孔范等又入為證人,更兼沈皇后素來無寵,遂致有道儲君,無辜被廢,降為吳興王。張貴妃所生子深,竟得立為太子。已而妖異迭出,雨颭不時,郢州水黑,淮渚暴溢,有群鼠渡淮入江,無數漂沒。東冶鑄鐵,空中忽墮下一物,隆隆如雷形,色甚赤,鐵汁致飛出牆外,毀及民居,還有蔓草久塞的臨平湖,無故自辟,草死波流,朝野詫為奇事,嘩傳一時。叔寶才有所聞,心中亦未免驚異,因賣身佛寺,良願為奴,作為厭勝。張貴妃本來佞佛,往往託詞神鬼,盅惑叔寶,至此在宮中競設淫祀,召集妖巫,祈福禳災。叔寶又敕建大皇寺,內造七級浮圖,工尚未竣,為火所焚。那祭天告廟的禮儀,反多闕略,好幾年不見駕臨。大市令章華,博學能文,因為朝臣所抑,嘗鬱郁不得志,至是獨上書極諫,略云:
xī gāo zǔ nán píng bǎi yuè, běi zhū nì lǔ, shì zǔ dōng dìng wú huì, xī pò wáng lín, gāo zōng kè fù huái nán, pì dì qiān lǐ, sān zǔ zhī gōng qín yì zhì yǐ. bì xià jí wèi, yú jīn wǔ nián, bù sī xiān dì zhī jiān nán, bù zhī tiān mìng zhī kě wèi, nì yú bì chǒng, huò yú jiǔ sè, cí qī miào ér bù chū, bài sān fēi ér lín xuān, lǎo chén sù jiāng, qì zhī cǎo mǎng, chǎn yú chán xié, shēng zhī cháo tíng. jīn jiāng yì rì cù, suí jūn yā jìng, bì xià yóu bù gǎi xián gèng zhāng, chén jiàn mí lù fù yóu yú gū sū yǐ.
昔高祖南平百越,北誅逆虜,世祖東定吳會,西破王琳,高宗克復淮南,闢地千里,三祖之功勤亦至矣。陛下即位,於今五年,不思先帝之艱難,不知天命之可畏,溺於嬖寵,惑於酒色,祠七廟而不出,拜三妃而臨軒,老臣宿將,棄之草莽,諂諛讒邪,升之朝廷。今疆埸日蹙,隋軍壓境,陛下猶不改弦更張,臣見麋鹿復游於姑蘇矣。
zhè shū chéng rù, dùn shí dà chù zhǔ nù, jí lìng zhǎn shǒu, qiě yì chěng huāng yín. yī nián róng yì, yòu shì chūn lái, shū bǎo qiǎn sàn qí cháng shì yuán yǎ děng pìn suí, yòu lìng sàn qí cháng shì zhōu luó, chū tún xiá kǒu, qīn suí xiá zhōu. hé zhōng yù zhàn, shū bǎo yì zì xǔ miào jì yé? suí zhǔ zhèng lìng sàn qí cháng shì chéng shàng xián děng bào pìn, hū wén xiá zhōu bèi qīn xiāo xī, nǎi jué jì fá chén, chuán chì zhōng wài, chì wén yǒu yún:
這書呈入,頓時大觸主怒,即令斬首,且益逞荒淫。一年容易,又是春來,叔寶遣散騎常侍袁雅等聘隋,又令散騎常侍周羅,出屯峽口,侵隋峽州。和中寓戰,叔寶亦自詡妙計耶?隋主正令散騎常侍程尚賢等報聘,忽聞峽州被侵消息,乃決計伐陳,傳敕中外,敕文有云:
xī yǒu miáo bù bīn, táng yáo báo fá, sūn hào jiàn nüè, jìn wǔ xíng zhū. yǒu chén qiè jù jiāng biǎo, nì tiān bào wù, zhèn chū shòu mìng, chén xū shàng cún, hòu nà pàn wáng, qīn fàn chéng shù. gōu wú mǐn yuè, sì jué cán rěn, yú shí wáng shī dà jǔ, jiāng yī chē shū. chén xū fǎn dì shōu bīng, shēn huái zhèn jù, zé gōng qǐng yuē, é ér zhì yǔn. zhèn jīn qí sàng huò, tè zhào bān shī. shū bǎo chéng fēng, yīn qiú jì hǎo, zài zhù kè niàn, gòng dūn xíng lǐ. měi jiàn guī zǎo rù cháo, yóu xuān chū shǐ, hé cháng bù yīn qín xiǎo yù, jiè yǐ wéi xīn? ér láng zǐ zhī xīn, chū ér mí yě, wēi wǔ wǔ xíng, dài qì sān zhèng, zhū jiǎn gǔ ròu, yí miè cái liáng, jù shǒu zhǎng zhī dì, zì xī hè zhī xiǎn, jié duó lǘ yán, zī chǎn jù jié, qū cù nèi wài, láo yì fú yǐ, wēi zé nǚ zǐ, shàn zào gōng shì, rì zēng yuè yì, zhǐ zú wú qī, wéi báo pín qiáng, jǐ yú wàn shù, bǎo yī yù shí, qióng shē jí chǐ, yín shēng lè yǐn, bǐ zhòu zuò yè, zhǎn zhí yán zhī kè, miè wú zuì zhī jiā. qī tiān zào è, jì guǐ qiú ēn, shèng fěn dài ér zhí gān gē, yè luó qǐ ér hū jǐng bì, zì gǔ hūn luàn, hǎn huò kě bǐ. jiè shì wǔ fū, jī hán lì yì, jīn suǐ qìng yú tǔ mù, xìng mìng qí yú gōu qú. jūn zǐ qián táo, xiǎo rén dé zhì, tiān zāi dì niè, wù guài rén yāo, yì guān qián kǒu, dào lù yǐ mù. qīng xīn qiào zú, shì gào yú wǒ. rì yuè yǐ jì, fù zòu xiāng xún. zhòng yǐ bèi dé wéi yán, yáo dàng jiāng yì, bā xiá zhī xià, hǎi shì yǐ xī, jiāng běi jiāng nán, wèi guǐ wèi yù, sǐ lǒng qióng fà jué zhī kù, shēng jū jí rǎng duó zhī kǔ. chāo lüè rén chù, duàn jué qiáo sū, shì jǐng bù lì, nóng shì fèi qǐn. lì yáng guǎng líng, kuī yú xiāng jì, huò móu tú chéng yì, huò jié bō lì rén, zhòu fú yè yóu, shǔ cuàn gǒu dào. bǐ zé léi bīng bì zú, lái bì jiù qín, cǐ zé zhòng mén shè xiǎn, yǒu láo fān hàn. tiān zhī suǒ fù, wú fēi zhèn chén, měi guān tīng lǎn, yǒu huái shāng cè. yǒu liáng zhī guó, wǒ nán fān yě, qí jūn rù cháo, qián xiāng zhāo yòu, bù gù zhèn ēn. shì nǚ shēn pò xié zhī bēi, chéng fǔ zhì kōng xū zhī tàn, fēi zhí zhèn jū rén shàng, huái cǐ bù wàng, qiě bǎi pì lǚ yǐ wèi yán, zhào shù bù kān qí qǐng, qǐ róng duì ér bù zhū, rěn ér bù jiù. jìn fāng qiū shǐ, móu yù diào mín, yì bù lóu chuán, jǐn lìng dōng wù, biàn yǒu shén lóng shù shí, téng yuè jiāng liú, yǐn fá zuì zhī shī, xiàng jīn líng zhī lù, chuán zhù zé lóng zhǐ, chuán xíng zé lóng qù, sān rì zhī nèi, sān jūn jiē dǔ, qǐ fēi cāng hào ài rén, yōu míng zhǎn shì, jiàng shén xiān lù, xié zàn jūn wēi? yǐ shàng tiān zhī líng, zhù kān dìng zhī lì, biàn kě chū shī shòu lǜ, yīng jī zhū tiǎn, zài sī jǔ yě, yǒng qīng wú yuè. qí jiāng shì liáng zhàng shuǐ lù zī, xū qī huì jìn zhǐ, yī zhǔn bié chì. tè cǐ bān gào tiān xià, shǐ zhòng zhōu zhī!
昔有苗不賓,唐堯薄伐,孫皓僭虐,晉武行誅。有陳竊據江表,逆天暴物,朕初受命,陳頊尚存,厚納叛亡,侵犯城戍。勾吳閩越,肆厥殘忍,於時王師大舉,將一車書。陳頊返地收兵,深懷震懼,責躬請約,俄而致殞。朕矜其喪禍,特詔班師。叔寶承風,因求繼好,載佇克念,共敦行李。每見珪璪入朝,輶軒出使,何嘗不殷勤曉諭,戒以維新?而狼子之心,出而彌野,威侮五行,怠棄三正,誅翦骨肉,夷滅才良,據手掌之地,恣溪壑之險,劫奪閭閻,資產俱竭,驅蹙內外,勞役弗已,微責女子,擅造宮室,日增月益,止足無期,帷薄嬪嬙,幾逾萬數,寶衣玉食,窮奢極侈,淫聲樂飲,俾晝作夜,斬直言之客,滅無罪之家。欺天造惡,祭鬼求恩,盛粉黛而執干戈,曳羅綺而呼警蹕,自古昏亂,罕或可比。介士武夫,饑寒力役,筋髓罄於土木,性命俟於溝渠。君子潛逃,小人得志,天災地孽,物怪人妖,衣冠鉗口,道路以目。傾心翹足,誓告於我。日月以冀,父奏相尋。重以背德違言,搖盪疆埸,巴峽之下,海澨以西,江北江南,為鬼為域,死壟窮髮掘之酷,生居極攘奪之苦。抄掠人畜,斷絕樵蘇,市井不立,農事廢寢。歷陽、廣陵,窺覦相繼,或謀圖城邑,或劫剝吏人,晝伏夜遊,鼠竄狗盜。彼則羸兵敝卒,來必就擒,此則重門設險,有勞藩捍。天之所覆,無非朕臣,每關聽覽,有懷傷惻。有梁之國,我南藩也,其君入朝,潛相招誘,不顧朕恩。士女深迫脅之悲,城府致空虛之嘆,非直朕居人上,懷此不忘,且百辟屢以為言,兆庶不堪其請,豈容對而不誅,忍而不救。近方秋始,謀欲弔民,益部樓船,盡令東鶩,便有神龍數十,騰躍江流,引伐罪之師,向金陵之路,船住則龍止,船行則龍去,三日之內,三軍皆睹,豈非蒼昊愛人,幽明展事,降神先路,協贊軍威?以上天之靈,助戡定之力,便可出師授律,應機誅殄,在斯舉也,永清吳越。其將士糧仗水陸資,須期會進止,一準別敕。特此頒告天下,使眾周知!
chì shū jì fā, yòu lìng chāo lù sān shí wàn zhǐ, chuán shì jiāng nán. chén tíng wén suí jiāng dà jǔ, zài qiǎn sàn qí cháng shì xǔ shàn xīn, yì suí xiū hé. suí zhǔ liú zhì kè guǎn, bù fù qiǎn guī, yī miàn yí sòng xǐ shū, shù chén zhǔ èr shí guò è, bìng mìng jiù shòu chūn shè huái nán xíng shěng, jí yòng jìn wáng guǎng wèi xíng shěng shàng shū lìng, gào zhū tài miào, shòu yuè nán zhēng. zài lìng qín wáng jùn jí qīng hé gōng yáng sù, jù wèi xíng jūn yuán shuài, shǐ guǎng chū liù hé, jùn chū xiāng yáng, sù chū yǒng ān, bìng chì jīng zhōu cì shǐ liú rén ēn chū jiāng líng, qí zhōu cì shǐ wáng shì jī chū shòu chūn, lú zhōu zǒng guǎn hán qín hǔ chū lú zhōu, wú zhōu zǒng guǎn hè ruò bì chū guǎng líng, fán zǒng guǎn jiǔ shí rén, bīng wǔ shí yī wàn bā qiān rén, tǒng shòu jìn wáng guǎng jié dù, jīng qí zhōu jí, héng gèn shù shí lǐ. zhòng yòng cì zǐ, yǐ kāi nì è zhī méng. shòu zuǒ pú shè gāo jiǒng wèi jìn wáng yuán shuài fǔ zhǎng shǐ, yòu pú shè wáng sháo wèi sī mǎ, jūn shì jiē yóu èr rén cān jué, xiāng jī jìn xíng.
敕書既發,又令鈔錄三十萬紙,傳示江南。陳廷聞隋將大舉,再遣散騎常侍許善心,詣隋修和。隋主留置客館,不復遣歸,一面貽送璽書,數陳主二十過惡,並命就壽春設淮南行省,即用晉王廣為行省尚書令,告諸太廟,授鉞南征。再令秦王俊及清河公楊素,俱為行軍元帥,使廣出六合,俊出襄陽,素出永安,並飭荊州刺史劉仁恩出江陵,蘄州刺史王世積出壽春,廬州總管韓擒虎出廬州,吳州總管賀若弼出廣陵,凡總管九十人,兵五十一萬八千人,統受晉王廣節度,旌旗舟楫,橫亘數十里。重用次子,已開逆惡之萌。授左僕射高熲為晉王元帥府長史,右僕射王韶為司馬,軍事皆由二人參決,相機進行。
suí zhǔ xiāng shuài lín jiāng, gāo jiǒng wèn láng zhōng xuē dào héng dào: jiāng dōng kě gōng qǔ fǒu? dào héng dào: cǐ qù dìng kě chéng gōng. cháng wén jìn guō pú yǒu yán, jiāng dōng fēn wáng sān bǎi nián, fù yǔ zhōng guó tǒng hé, jīn cǐ shù jiāng zhōu, shì yī kě qǔ zhǔ shàng gōng jiǎn qín láo, shū bǎo huāng yín jiāo chǐ, shì èr kě qǔ guó jiā ān wēi, jì zhū jiāng xiāng, bǐ yòng jiāng zǒng wèi xiāng, wéi shì shī jiǔ, xiāo mó hē rèn mán nú jí rèn zhōng xiǎo zì. wèi dà jiāng, bù guò pǐ fū xiǎo yǒng, zěn néng dāng wǒ dà dí? shì sān kě qǔ wǒ yǒu dào, guó shì fù dà, bǐ wú dé, guó shì yòu xiǎo, bǐ jiǎ shì bù guò shí wàn, xī zì wū xiá, dōng zhì cāng hǎi, fēn shù jí shì xuán lì ruò, hé tún yòu shǒu cǐ shī bǐ, shì sì kě qǔ. yǒu cǐ sì jī, xí juǎn jiāng dōng bù nán le, hé bì duō yí. jiǒng xīn rán dào: dé jūn shù yán, chéng bài yǐ kě yù dìng, sù zhī jūn cái, jīn yì lìng rén xìn fú le. suì qū jūn qián jìn.
隋主相率臨江,高熲問郎中薛道衡道:「江東可攻取否?」道衡道:「此去定可成功。嘗聞晉郭璞有言,江東分王三百年,復與中國統合,今此數將周,是一可取;主上恭儉勤勞,叔寶荒淫驕侈,是二可取;國家安危,寄諸將相,彼用江總為相,唯事詩酒,蕭摩訶、任蠻奴即任忠小字。為大將,不過匹夫小勇,怎能當我大敵?是三可取;我有道,國勢復大,彼無德,國勢又小,彼甲士不過十萬,西自巫峽,東至滄海,分戍即勢懸力弱,合屯又守此失彼,是四可取。有此四機,席捲江東不難了,何必多疑。」熲欣然道:「得君數言,成敗已可預定,素知君才,今益令人信服了。」遂驅軍前進。
chén mìng sàn qí cháng shì zhōu luó, dū du bā xiá yán jiāng zhū jūn, dǔ yù suí shī. suí qín wáng jùn tún bīng hàn kǒu, jié zhì shàng liú. yáng sù lǜ zhōu shī xià sān xiá, jìng zhì liú tóu tān, yǔ láng wěi tān xiāng jìn. láng wěi tān dì xíng xiǎn qiào, què yǒu chén jiāng qī xīn, dài zhe zhàn jiàn è shǒu. sù dài zhì yè jiān, qīn dū huáng lóng zhōu shù qiān sōu, xián méi jí jìn, chōng jī chén jiàn. xīn cāng cù yù dí, yǔ zhàn shī lì, qì tān dōng zǒu. sù fú dé chén rén, xī shù zòng hái, qiū háo wú fàn, suì qū shuǐ jūn dōng xià, zhú lú bì jiāng, jīng qí yào rì. sù róng mào zhuàng wěi, zuò dà chuán zhōng, hǎo sì jīn jiǎ shén yì bān, chén rén jīng wèi jiāng shén, yán tú kuì sàn. jiāng bīn zhū shù, xiāng jì gào jǐng. shī wén qìng shěn kè qīng fǎn nì bù shàng wén. chén jiāng zhōng wú yī zhàn chuán, shàng liú shù bīng, yòu jiē wèi yáng sù jūn suǒ zǔ, bù dé rù yuán, yǎn jiàn shì zhǎng jiāng tiān qiàn, wèi dí suǒ yú. chén hù jūn jiāng jūn fán yì, wén suí jūn bī jìn, máng jìn bái pú shè yuán xiàn dào: jīng kǒu cǎi shí, jù xì yào dì, xū gè chū ruì bīng wǔ qiān, fēn zài jīn chì zhōu èr bǎi sōu, yán jiāng shǒu yù, jiè bèi bù yú. xiàn yì yǐ wèi rán, nǎi yǔ wén wǔ qún chén gòng yì, qǐng rú yì cè. dú shī wén qìng shěn kè qīng yǐ wèi duō shì, réng rán qiān yán. xiàn yòu yāo tóng xiāo mó hē, zài sān zòu qǐng, shū bǎo yì yù yī yì, piān wén qìng kè qīng gòng qǐ shū bǎo dào: kòu dí rù jìng, yǐ chéng cháng shì, biān chéng jiāng shuài, jǐn zú dǔ yù, hé bì duō chū bīng chuán, zì zhì jīng rǎo. shū bǎo zài zhào jiāng zǒng shú shāng, zǒng yì yī wéi liǎng kě, wèi néng jué dìng. kǒng fàn dú dà yán dào: zhǎng jiāng tiān qiàn, xiàn zhì nán běi, jīn rì lǔ jūn, qǐ néng fēi dù me? shū bǎo suì dān lè rú cháng, zòu lè yòu jiǔ, fù shī bù chuò, qiě cóng róng yǔ shì chén dào: jīn líng sù zhōng wáng qì, qí bīng sān lái, zhōu shī zài zhì, wú bù cuī bài. suí jūn yì hé néng wèi ne? sì shì jǐng bào pín lái, xī zhì bù wèn.
陳命散騎常侍周羅,都督巴峽沿江諸軍,堵御隋師。隋秦王俊屯兵漢口,節制上流。楊素率舟師下三峽,徑至流頭灘,與狼尾灘相近。狼尾灘地形險峭,卻有陳將戚昕,帶着戰艦扼守。素待至夜間,親督黃龍舟數千艘,銜枚疾進,衝擊陳艦。昕倉猝遇敵,與戰失利,棄灘東走。素俘得陳人,悉數縱還,秋毫無犯,遂驅水軍東下,舳艫蔽江,旌旗耀日。素容貌壯偉,坐大船中,好似金甲神一般,陳人驚為江神,沿途潰散。江濱諸戍,相繼告警。施文慶、沈客卿反匿不上聞。陳江中無一戰船,上流戍兵,又皆為楊素軍所阻,不得入援,眼見是長江天塹,為敵所逾。陳護軍將軍樊毅,聞隋軍逼近,忙進白僕射袁憲道:「京口、採石,俱系要地,須各出銳兵五千,分載金翅舟二百艘,沿江守御,借備不虞。」憲亦以為然,乃與文武群臣共議,請如毅策。獨施文慶、沈客卿以為多事,仍然遷延。憲又邀同蕭摩訶,再三奏請,叔寶亦欲依議,偏文慶、客卿共啟叔寶道:「寇敵入境,已成常事,邊城將帥,盡足堵御,何必多出兵船,自致驚擾。」叔寶再召江總熟商,總亦依違兩可,未能決定。孔范獨大言道:「長江天塹,限制南北,今日虜軍,豈能飛渡麼?」叔寶遂耽樂如常,奏樂侑酒,賦詩不輟,且從容語侍臣道:「金陵素鍾王氣,齊兵三來,周師再至,無不摧敗。隋軍亦何能為呢?」嗣是警報頻來,悉置不問。
zhēn míng sān nián zhēng yuè shuò, chén zhǔ shū bǎo cháo huì qún chén, dà wù sì sāi, diàn zhōng jiē hēi, shū bǎo bù yǐ wèi qí. tuì cháo yǐ hòu, zhāng guì fēi yǐ xià jù lái qìng hè, dāng xià kāi yán huān yǐn, guàn dé làn zuì rú ní, rù qǐn hān shuì, zhí zhì hūn huáng, fāng cái xǐng jué. yuè rì, yóu cǎi shí zhèn chí dào jí bào, nǎi shì suí jiāng hè ruò bì, zì guǎng líng yǐn bīng dù jiāng, hán qín hǔ yì zì héng jiāng yè dù cǎi shí, yán jiāng yī dài, duō yǐ shī shǒu le. suī yǒu tiān qiàn, wú rén rú hé wèi shǒu. wén qìng děng yě bù biàn yì zhì, zhǐ hǎo zòu wén shū bǎo. shū bǎo cái jué jīng máng, zhào gōng qīng rù yì jūn qíng, nèi wài jiè yán. mìng biāo qí jiāng jūn xiāo mó hē hù jūn jiāng jūn fán yì, zhōng lǐng jūn lǔ guǎng dá, bìng wèi dū du, sī kōng sī mǎ xiāo nán jí xīn chú xiāng zhōu cì shǐ shī wén qìng, bìng wèi dà jiān jūn, nán yù zhōu cì shǐ fán měng, lǜ zhōu shī chū bái xià, sàn qí cháng shì gāo wén zòu, lǜ bīng zhèn nán yù zhōu, zhòng lì shǎng gé, zhāo mù bīng shì, sēng ní dào shì, jǐn lìng zhí yì. jí shí bào fú jiǎo, kǒng yǐ lái bù jí le. zhè biān fāng diào jiāng qiǎn bīng, lù xù chū fā, nà biān yǐ chéng fēng pò làng, yǒng yuè qián lái. hè ruò bì gōng bá jīng kǒu, qín zhù nán xú zhōu cì shǐ huáng kè, kè bù xià liù qiān rén, yě jǐn zuò fú qiú. bì gěi liáng wèi dào, gè fù chì shū, zhǔ tā fēn dào xuān yù, yú shì suǒ zhì fēng mí. hán qín hǔ xiān xià cǎi shí, jì xiàn gū shú, rù nán yù zhōu chéng. gāo wén zòu qì chéng dōng bēn, suǒ yǒu fán měng qī zǐ, xī bèi lǔ qù. měng fāng yǔ zuǒ wèi jiāng jūn jiǎng yuán xùn, yóu yì bái xià, tū wén qī zǐ bèi lǔ, dāng rán xīn jīng. shū bǎo hái fáng tā yǒu yì zhì, yù qiǎn zhèn dōng dà jiāng jūn rèn zhōng dài měng, xiān lìng xiāo mó hē yù yì. kàn guān! shì xiǎng zhè fán měng, yuàn yì bù yuàn yì ne? mó hē yīn měng bù yuàn yì, qǐ wén shū bǎo, shū bǎo yòu bù biàn gǎi diào, réng lìng měng zhào jiù bàn shì. rú cǐ yù jiāng, zěn de sǐ lì?
禎明三年正月朔,陳主叔寶朝會群臣,大霧四塞,殿中皆黑,叔寶不以為奇。退朝以後,張貴妃以下俱來慶賀,當下開筵歡飲,灌得爛醉如泥,入寢鼾睡,直至昏黃,方才醒覺。越日,由採石鎮馳到急報,乃是隋將賀若弼,自廣陵引兵渡江,韓擒虎亦自橫江夜渡採石,沿江一帶,多已失守了。雖有天塹,無人如何為守。文慶等也不便抑置,只好奏聞叔寶。叔寶才覺驚忙,召公卿入議軍情,內外戒嚴。命驃騎將軍蕭摩訶、護軍將軍樊毅,中領軍魯廣達,並為都督,司空司馬消難及新除湘州刺史施文慶,並為大監軍,南豫州刺史樊猛,率舟師出白下,散騎常侍皋文奏,率兵鎮南豫州,重立賞格,招募兵士,僧尼道士,盡令執役。急時抱佛腳,恐已來不及了。這邊方調將遣兵,陸續出發,那邊已乘風破浪,踴躍前來。賀若弼攻拔京口,擒住南徐州刺史黃恪,恪部下六千人,也盡作俘囚。弼給糧慰道,各付敕書,囑他分道宣諭,於是所至風靡。韓擒虎先下採石,繼陷姑熟,入南豫州城。皋文奏棄城東奔,所有樊猛妻子,悉被虜去。猛方與左衛將軍蔣元遜,游弋白下,突聞妻子被虜,當然心驚。叔寶還防他有異志,欲遣鎮東大將軍任忠代猛,先令蕭摩訶諭意。看官!試想這樊猛,願意不願意呢?摩訶因猛不願意,啟聞叔寶,叔寶又不便改調,仍令猛照舊辦事。如此馭將,怎得死力?
lǔ guǎng dá zi shì zhēn liú tún xīn cài, yǔ dì shì xióng tóng jiàng suí jūn, qiě wèi suí zhāo xiáng guǎng dá. guǎng dá jiāng shū chéng zòu, bìng zì hé dài zuì. shū bǎo chuán chì fǔ wèi, réng shǐ dū jūn rú gù. zěn nài suí jūn suǒ xiàng wú qián, hè ruò bì cóng nán dào jìn bīng, hán qín hǔ cóng běi dào jìn bīng, shì rú pò zhú, rú rù wú rén zhī jìng. shū bǎo lián jiē jǐng hào, jí shǐ sī tú yù zhāng wáng shū yīng tún cháo táng, xiāo mó hē tún lè yóu yuàn, fán yì tún qí dū sì, lǔ guǎng dá tún bái tǔ gāng, kǒng fàn tún bǎo tián sì. shì rèn zhōng zì wú xìng rù yuán, lìng tún zhū què mén. piān hè ruò bì jìn jù zhōng shān, hán qín hǔ jìn jù xīn lín, suí yuán shuài jìn wáng guǎng, yòu qiǎn zǒng guǎn dù yàn zhù xīn lín jūn. chén jiāng jì zhèn, zhù shǒu qí kǒu, fù bèi suí qí zhōu zǒng guǎn wáng shì jī jī zǒu, chén rén dà hài, xiāng shuài jiàng suí.
魯廣達子世真留屯新蔡,與弟世雄同降隋軍,且為隋招降廣達。廣達將書呈奏,並自劾待罪。叔寶傳敕撫慰,仍使督軍如故。怎奈隋軍所向無前,賀若弼從南道進兵,韓擒虎從北道進兵,勢如破竹,如入無人之境。叔寶連接警耗,亟使司徒豫章王叔英屯朝堂,蕭摩訶屯樂游苑,樊毅屯耆闍寺,魯廣達屯白土岡,孔范屯寶田寺。適任忠自吳興入援,令屯朱雀門。偏賀若弼進據鍾山,韓擒虎進踞新林,隋元帥晉王廣,又遣總管杜彥助新林軍。陳將紀瑱,駐守蘄口,復被隋蘄州總管王世積擊走,陳人大駭,相率降隋。
shū bǎo sù lái yín yì, bù dá jūn shì, zhì cǐ yǐ chéng méi jí, cái jué yì xǐ wèi yōu, zhòu yè tí qì, tái zhōng chù fēn, jǐn rèn shī wén qìng. wén qìng jì zhū jiāng yǒu gōng, měi yù jiāng shuài qǐ qǐng, jiē gē zhì bù xíng. xiāo mó hē lǚ qǐng chū zhàn, bìng bù jiàn cóng. jì ér fèng mìng rù yì, mó hē shàng yù xí jī zhōng shān, rèn zhōng shí yì zài cè, dú chū yán jiàn zǔ dào: bīng fǎ yǒu yán: kè guì sù zhàn, zhǔ guì chí zhòng. jīn guó jiā zú shí zú bīng, hái yīng gù shǒu tái chéng, yán huái lì shān, běi jūn suī lái, wù yǔ jiāo zhàn, dàn fēn bīng zǔ jié jiāng lù, yòu gěi chén jīng bīng yī wàn, jīn chì zhōu sān bǎi sōu, xià jiāng jìng yǎn liù hé, qiě yáng yán yù wǎng xú zhōu, duàn bǐ guī tú, bǐ jūn qián bù dé jìn, hòu bù dé guī, bì zhì jīng luàn, bù zhàn zì zǒu. dài chūn shuǐ jì zhǎng shàng jiāng, zhōu luó děng de shùn liú lái yuán, biǎo lǐ jiā gōng, bì kě pò dí, zhè qǐ fēi shì liáng cè ma? cǐ cè ruò yòng, chén kě bù wáng. shū bǎo zhōng wèi néng jué, chóu chú le yī zhòu yè, hū yuè rán chū diàn dào: bīng jiǔ xiāng chí, wèi fēn shèng fù, zhèn yǐ yàn fán de hěn, kě hū xiāo láng chū zhàn. mó hē chéng xuān qū rù. shū bǎo máng shuō dào: gōng kě wèi wǒ jué yī shèng fù! mó hē dá dào: chū bīng dǎ zhàng, wú fēi wèi guó wèi shēn, jīn rì chū zhàn, jiān wèi qī zǐ. shū bǎo dà xǐ dào: gōng néng wèi wǒ què dí, yuàn yǔ gōng jiā gòng tóng xiū qī. mó hē bài xiè ér tuì. rèn zhōng kòu shǒu lì jiàn, jiān qǐng wù zhàn. shū bǎo bù dá, dàn xuān mó hē qī zǐ rù gōng, xiān jiā fēng hào, yī miàn bān fā jīn bó, kào jūn chōng shǎng.
叔寶素來淫佚,不達軍事,至此已成眉急,才覺易喜為憂,晝夜啼泣,台中處分,盡任施文慶。文慶忌諸將有功,每遇將帥啟請,皆擱置不行。蕭摩訶屢請出戰,並不見從。既而奉命入議,摩訶尚欲襲擊鍾山,任忠時亦在側,獨出言諫阻道:「兵法有言:『客貴速戰,主貴持重。』今國家足食足兵,還應固守台城,沿淮立柵,北軍雖來,勿與交戰,但分兵阻截江路,又給臣精兵一萬,金翅舟三百艘,下江徑掩六合,且揚言欲往徐州,斷彼歸途,彼軍前不得進,後不得歸,必致驚亂,不戰自走。待春水既漲上江,周羅等得順流來援,表里夾攻,必可破敵,這豈非是良策嗎?」此策若用,陳可不亡。叔寶終未能決,躊躇了一晝夜,忽躍然出殿道:「兵久相持,未分勝負,朕已厭煩得很,可呼蕭郎出戰。」摩訶承宣趨入。叔寶忙說道:「公可為我決一勝負!」摩訶答道:「出兵打仗,無非為國為身,今日出戰,兼為妻子。」叔寶大喜道:「公能為我卻敵,願與公家共同休戚。」摩訶拜謝而退。任忠叩首力諫,堅請勿戰。叔寶不答,但宣摩訶妻子入宮,先加封號,一面頒發金帛,犒軍充賞。
mó hē bù shǔ jūn wǔ, yán zhuāng róng háng, lìng qī zǐ rù gōng hòu mìng, zì chū dōu mén yù dí. mó hē qián qī yǐ mò, qǔ dé yī gè jì shì, què shì miào nián lì sè, mào kě qīng chéng, dāng xià yàn zhuāng rù gōng, bài yè shū bǎo. shū bǎo jiàn sè dòng xīn, nǎi bù liào mó hē yǒu cǐ yàn qī, yī jīng jiàn miàn, yòu bǎ nà guó jiā dà shì, zhì zhū dù wài, biàn lìng shè yàn xiāng dài, liú zhù gōng zhōng. mó hē zi yǐn jiàn hòu, zhǔ lìng chū gōng hòu fēng, zì yǔ mó hē qī diào qíng zòng lè, zuò zhǎng yè huān. fù rén duō bàn shì lì, kuàng mó hē lǎo mài, wèi jí shū bǎo fēng liú, yī shí qíng zhì hūn mí, jìng bèi shū bǎo yǐn rù lóng chuáng, miǎn chéng yǔ lù. wáng guó yǐ zài mù qián, hái yào zhè bān yín zòng, zhēn shì wú xīn gān. mó hē nǎ lǐ zhī xiǎo, chū yǔ zhū jūn zǔ zhī zhèn shì, zì nán zhì běi, cóng bái tǔ gāng qǐ tóu, zuì nán shǔ lǔ guǎng dá, cì wèi rèn zhōng, yòu cì wèi fán yì kǒng fàn, mó hē zuì běi, hǎo sì yī zì zhǎng shé zhèn, dàn duàn duàn xù xù, yán mào dá èr shí lǐ, shǒu wěi jìn tuì, bù dé xiāng wén. suí jiāng hè ruò bì qīng qí dēng shān, wàng jiàn chén jūn xíng shì, yǐ zhī dà lüè, jí chí xià shān lù, lēi zhèn yǐ dài. lǔ guǎng dá chū jūn yǔ zhàn, shì pō ruì hàn, suí jūn sān zhàn sān què, yuē sǐ èr bǎi yú rén. bì lìng jūn shì zòng huǒ fàng yān, mī zhù dí mù, fāng dé zài zhěng zhèn jiǎo, pái qí duì wǔ, zàn shǒu wù dòng.
摩訶部署軍伍,嚴裝戎行,令妻子入宮候命,自出都門禦敵。摩訶前妻已歿,娶得一個繼室,卻是妙年麗色,貌可傾城,當下艷妝入宮,拜謁叔寶。叔寶見色動心,乃不料摩訶有此艷妻,一經見面,又把那國家大事,置諸度外,便令設宴相待,留住宮中。摩訶子引見後,囑令出宮候封,自與摩訶妻調情縱樂,作長夜歡。婦人多半勢利,況摩訶老邁,未及叔寶風流,一時情志昏迷,竟被叔寶引入龍床,勉承雨露。亡國已在目前,還要這般淫縱,真是無心肝。摩訶哪裡知曉,出與諸軍組織陣勢,自南至北,從白土岡起頭,最南屬魯廣達,次為任忠,又次為樊毅、孔范,摩訶最北,好似一字長蛇陣,但斷斷續續,延袤達二十里,首尾進退,不得相聞。隋將賀若弼輕騎登山,望見陳軍形勢,已知大略,即馳下山麓,勒陣以待。魯廣達出軍與戰,勢頗銳悍,隋軍三戰三卻,約死二百餘人。弼令軍士縱火放煙,眯住敵目,方得再整陣腳,排齊隊伍,暫守勿動。
xiāo mó hē wén nán jūn jiāo zhàn, zhèng nǐ fā bīng jiā gōng, hū yǒu jiā bào chuán dào, qī shì bèi gōng zhōng liú zhù, yǐ yǒu shù rì, liào zhī qíng shì bù jiā, àn dì lǐ mà le jǐ shēng hūn jūn, bù yuàn jǐn lì, suì zhì guān wàng bù qián. lǔ guǎng dá bù xià chū zhàn dé shèng, xiāo dé suí jūn shǒu jí, jí fēn fēn hái dōu qiú shǎng. hè ruò bì jiàn chén jūn bù zhěng, fù qū jūn zài jìn, zì lǜ jīng bīng gōng kǒng fàn. fàn sù wèi jīng zhàn, mò yǔ ruò bì xiāng zhí, bù jīn qì něi. bīng shì fāng cái jiāo fēng, tā yǐ bō mǎ fǎn zǒu. zhǔ shuài yī bēn, quán jūn jiē kuì, jiù shì lǔ guǎng dá fán yì liǎng jūn, yě bèi qiān dòng, yī bìng huā sàn. rèn zhōng běn bù yù zhàn, zì rán tuì qù. xiāo mó hē xīn huī yì lǎn, yě nǐ bēn huí. nǎ zhī suí jūn sì miàn shā dào, hài de gū zhǎng nán míng, qiě zì jǐ nián lì yòu shuāi, bǐ bù dé shào nián měng jiàn, yī shí chōng tū bù chū, jìng bèi suí jiāng yuán míng qín qù, sòng zhì hè ruò bì qián. ruò bì mìng tuī chū zhǎn shǒu, mó hē miàn bù gǎi sè, fǎn lìng ruò bì chēng qí, nǎi shì fù bù shā, liú jū yíng zhōng.
蕭摩訶聞南軍交戰,正擬發兵夾攻,忽有家報傳到,妻室被宮中留住,已有數日,料知情事不佳,暗地裡罵了幾聲昏君,不願盡力,遂致觀望不前。魯廣達部下初戰得勝,梟得隋軍首級,即紛紛還都求賞。賀若弼見陳軍不整,復驅軍再進,自率精兵攻孔范。范素未經戰,驀與若弼相值,不禁氣餒。兵士方才交鋒,他已撥馬返走。主帥一奔,全軍皆潰,就是魯廣達、樊毅兩軍,也被牽動,一併嘩散。任忠本不欲戰,自然退去。蕭摩訶心灰意懶,也擬奔回。哪知隋軍四面殺到,害得孤掌難鳴,且自己年力又衰,比不得少年猛健,一時衝突不出,竟被隋將員明擒去,送至賀若弼前。若弼命推出斬首,摩訶面不改色,反令若弼稱奇,乃釋縛不殺,留居營中。
rèn zhōng chí huí dōu què, bào chēng bài zhuàng, bìng xiàng shū bǎo dào: guān jiā hǎo zhù, chén wú suǒ yòng lì le. shū bǎo zháo jí, shàng gěi jīn liǎng luán, shǐ mù rén chū zhàn. zhōng xú xú dào: bì xià dàn dāng bèi jù zhōu jí, wǎng jiù shàng liú zhū jūn, chén yuàn xiào sǐ fèng wèi. shū bǎo yīng nuò, mìng zhōng chū jí zhōu shī, zì zhǔ gōng rén zhuāng shù yǐ dài. nǎ zhī zhōng yǐ biàn yì, qián fù shí zǐ gāng, wǎng yíng hán qín hǔ jūn, zhí rù zhū què mén. shǒu jūn yù zhàn, zhōng yáo shǒu shì yì dào: lǎo fū shàng jiàng, zhū jūn hé shì? suī yóu zhǔ tīng bù cōng, rú cǐ zuò wèi, zhōng shǔ bù zhōng. dà zhòng tīng le, biàn jí sàn zǒu. tái chéng nèi fēng shēng zhòu jǐn, wén wǔ bǎi guān, yī gài dùn qù. wéi shàng shū pú shè yuán xiàn zài diàn zhōng, shàng shū lìng jiāng zǒng zài shěng zhōng, shū bǎo jiàn diàn zhōng wú rén, zhǐ liú yī xiàn, bù jīn qì yǔ dào: wǒ xiàng lái dài qīng, wèi jí tā rén, jīn rì wéi qīng shàng liú, bù shèng zhuī kuì, zhèn yuán bù dé, yě shì jiāng dōng qì shù, yǐ jīng chuí jǐn le. shàng bù kěn quán rán zé jǐ, hái xiǎng wěi zhū qì shù. shuō zhe, cōng jù rù nèi, yì yù bì nì. xiàn zhèng sè dào: běi bīng rù dōu, liào bù xiāng fàn, shì yǐ zhì cǐ, bì xià qù jiāng hé wǎng? bù ruò zhèng yì guān, yù zhèng diàn, yī liáng wǔ dì jiàn hóu jǐng gù shì. shū bǎo bù dài shuō wán, biàn yáo shǒu dào: bīng fēng zěn hǎo qīng shì? wǒ zì yǒu jì. yán yǐ qū rù, jí yǐn zhāng guì fēi kǒng guì pín liǎng rén, zhì jǐng yáng diàn hòu, sān rén bìng zuò yī shù, tóng tóu jǐng zhōng.
任忠馳回都闕,報稱敗狀,並向叔寶道:「官家好住,臣無所用力了。」叔寶着急,尚給金兩孌,使募人出戰。忠徐徐道:「陛下但當備具舟楫,往就上流諸軍,臣願效死奉衛。」叔寶應諾,命忠出集舟師,自囑宮人裝束以待。哪知忠已變意,潛赴石子岡,往迎韓擒虎軍,直入朱雀門。守軍欲戰,忠搖手示意道:「老夫尚降,諸軍何事?」雖由主聽不聰,如此作為,終屬不忠。大眾聽了,便即散走。台城內風聲驟緊,文武百官,一概遁去。惟尚書僕射袁憲在殿中,尚書令江總在省中,叔寶見殿中無人,只留一憲,不禁泣語道:「我向來待卿,未及他人,今日惟卿尚留,不勝追愧,朕原不德,也是江東氣數,已經垂盡了。」尚不肯全然責己,還想諉諸氣數。說着,匆遽入內,意欲避匿。憲正色道:「北兵入都,料不相犯,事已至此,陛下去將何往?不若正衣冠,御正殿,依梁武帝見侯景故事。」叔寶不待說完,便搖首道:「兵鋒怎好輕試?我自有計。」言已趨入,急引張貴妃、孔貴嬪兩人,至景陽殿後,三人並作一束,同投井中。
tái chéng yǐ wú shǒu lì, yī rèn suí jūn chí rù. hán qín hǔ jì zhì diàn zhōng, lìng bù zhòng sōu xún shū bǎo, sì mì wú zhe, jí jiàn jǐng yáng jǐng shàng, yǒu shéng xì zhe, qū jìn tàn shì, jiàn xià miàn yǒu rén xuán zhù, lián hū bù yīng, nǎi shí shí tóu rù, cái wén yǒu hào tòng shēng. yuán lái jǐng zhōng shuǐ qiǎn, bù zhì nì bì, suí jūn yǐn shéng ér shàng, shì ruò shén zhòng, jīng shù rén tí qǐ, shǐ jiàn yǒu yī nán èr nǚ, nán zǐ biàn shì chén shū bǎo, dāng rán dà xǐ, jí qiān sòng zhì hán qín hǔ chù, tīng hòu fā luò. yù zhāng wáng shū yīng yǐ jīng chū jiàng, shěn huáng hòu jū chù rú cháng, tài zǐ shēn nián fāng shí wǔ, kāi gé jìng zuò, zhì suí jūn pái tà jìn qù, shēn cóng róng yǔ yǔ dào: róng lǚ zài tú, dé wù láo kǔ me? suí jūn jiàn tā yán sè zì ruò, què xiàng tā zhì jìng, bù gǎn xiāng qīn. lǔ guǎng dá tuì shǒu lè yóu yuàn, wèi kěn jiàng dí, hè ruò bì chéng shèng yǔ zhēng, guǎng dá kǔ dòu bù xī, zhàn zhì rì mù, shǒu xià jiāng jǐn, shǐ jiě jiǎ miàn tái, zài bài tòng kū dào: wǒ shēn bù néng jiù guó, fù zuì shí shēn le. nǎi chū jiàng suí jūn.
台城已無守吏,一任隋軍馳入。韓擒虎既至殿中,令部眾搜尋叔寶,四覓無着,及見景陽井上,有繩繫着,趨近探視,見下面有人懸住,連呼不應,乃拾石投入,才聞有號痛聲。原來井中水淺,不致溺斃,隋軍引繩而上,勢若甚重,經數人提起,始見有一男二女,男子便是陳叔寶,當然大喜,即牽送至韓擒虎處,聽候發落。豫章王叔英已經出降,沈皇后居處如常,太子深年方十五,開閤靜坐,至隋軍排闥進去,深從容與語道:「戎旅在塗,得勿勞苦麼?」隋軍見他顏色自若,卻向他致敬,不敢相侵。魯廣達退守樂游苑,未肯降敵,賀若弼乘勝與爭,廣達苦鬥不息,戰至日暮,手下將盡,始解甲面台,再拜慟哭道:「我身不能救國,負罪實深了。」乃出降隋軍。
ruò bì wén hán qín hǔ yǐ dé shū bǎo, hū lìng xiāng jiàn. shū bǎo huáng jù yì cháng, xiàng bì zài bài. bì yǔ yǔ dào: xiǎo guó jūn zhǔ, zhǐ dāng dà guó shàng qīng, bài yì cháng lǐ, rù cháo bù shī zuò guī mìng hóu, hé bì duō jù ne? nǎi shǐ shū bǎo jū dé jiào diàn, yòng bīng jiān shǒu, zì hèn gōng luò rén hòu, yǔ hán qín hǔ jǔ yǔ, qiě yù lìng shū bǎo zuò jiàng jiān, guī jǐ bào wén. shì shàng wèi xíng, jìn wáng guǎng yǐ shǐ gāo jiǒng rù jiàn kāng, liào lǐ shàn hòu shì yí. jiǒng zi dé hóng, suí hòu zhǒng zhì, chuán shù guǎng mìng, shǐ liú zhāng lì huá. jiǒng bó rán dào: xī tài gōng miè zhòu, cháng méng miàn zhǎn dá jǐ, cǐ děng yāo fēi, qǐ kě liú dé? shuō zhe, biàn lìng bīng shì qǔ rù zhāng guì fēi, zhǎn shǒu yǐ xùn. xiǎo zi yǒu shī tàn dào:
若弼聞韓擒虎已得叔寶,呼令相見。叔寶惶懼異常,向弼再拜。弼與語道:「小國君主,只當大國上卿,拜亦常禮,入朝不失作歸命侯,何必多懼呢?」乃使叔寶居德教殿,用兵監守,自恨功落人後,與韓擒虎齟齬,且欲令叔寶作降箋,歸己報聞。事尚未行,晉王廣已使高熲入建康,料理善後事宜。熲子德弘,隨後踵至,傳述廣命,使留張麗華。熲勃然道:「昔太公滅紂,嘗蒙面斬妲己,此等妖妃,豈可留得?」說着,便令兵士取入張貴妃,斬首以徇。小子有詩嘆道:
guó jì wáng shí shēn yì wáng, lín xíng fǎn wèi měi rén shāng
國既亡時身亦亡,臨刑反為美人傷;
é méi qín shǒu chéng xū yǐng, dì xià kě céng huǐ rě yāng?
蛾眉螓首成虛影,地下可曾悔惹殃?
jìn wáng guǎng jì qiǎn dé hóng chuán mìng, fù qǐ jié dōng xià, lái shì zhāng lì huá, tú cì wén lì huá yǐ sǐ, jīn bú zhù fèn mèn qǐ lái. yù zhī hòu shì, qiě yuè xià huí.
晉王廣既遣德弘傳命,復啟節東下,來視張麗華,途次聞麗華已死,禁不住憤悶起來。欲知後事,且閱下回。
shū bǎo zhī è, bù rú zi yè bǎo juǎn zhī shén. zi yè tú miè zōng zú, bǎo juǎn dú luàn tiān lún, ér shū bǎo wú shì yě. dàn chǒng yàn fēi, bì xiá kè, shā jiàn chén, yǒu yī yú cǐ, wèi huò bù wáng, kuàng bìng sān zhě ér jù bèi yé. suí jūn dà jǔ, gǔ jí dù jiāng. yán jiāng gè shù, wàng fēng bēn kuì, shū bǎo shàng wěi zhèng xiāo xiǎo, zì qíng shēng sè, kě zhàn bù zhàn, bù kě zhàn ér zhàn, shèn zhì dí lín chéng xià, yóu jiān tōng xiāo mó hē qī, rú cǐ yín sì, yù bù wáng dé hū? jǐng yáng diàn hòu, qiè fēi rù jǐng, xiàng shǐ bì mìng jǐng zhōng, jí wèi zú yǔ xùn shè jì zhě bǐ, ér jǐng dǐ yuān yāng, zhǒng chéng lián lǐ, wèi shǐ fēi jiāng dōng jiā huà. wèi shū bǎo jì, qí yì chà zú zì wèi yú? rán tiān bù cóng yuàn, chū jǐng jiàn dí, zài bài suí jiāng, tú zì yí xiū, ér zhāng guì fēi qiě nán miǎn dāo tóu zhī è, hóng yán bái gǔ, zuò niè nán táo, guān yú cǐ ér shì zhī wèi fēi qiè zhě, kě yǐ fǎn yǐ shì zhī wèi rén zhǔ zhě, yì kě yǐ jiè yǐ.
叔寶之惡,不如子業、寶卷之甚。子業屠滅宗族,寶卷瀆亂天倫,而叔寶無是也。但寵艷妃,嬖狎客,殺諫臣,有一於此,未或不亡,況並三者而具備耶。隋軍大舉,鼓檝渡江。沿江各戍,望風奔潰,叔寶尚委政宵小,恣情聲色,可戰不戰,不可戰而戰,甚至敵臨城下,猶奸通蕭摩訶妻,如此淫肆,欲不亡得乎?景陽殿後,挈妃入井,向使畢命井中,即未足與殉社稷者比,而井底鴛鴦,冢成連理,未始非江東佳話。為叔寶計,其亦差足自慰歟?然天不從願,出井見敵,再拜隋將,徒自貽羞,而張貴妃且難免刀頭之阨,紅顏白骨,作孽難逃,觀於此而世之為妃妾者,可以返矣;世之為人主者,亦可以戒矣。