zhì jūn zhī zhèng, wèi zhì biān jìng zhī shì, kuāng jiù dà luàn zhī dào, yǐ wēi wǔ wèi zhèng, zhū bào tǎo nì, suǒ yǐ cún guó jiā ān　 shè jì zhī jì. shì yǐ yǒu wén shì, bì yǒu wǔ bèi, gù hán xuè zhī dù, bì yǒu zhǎo yá zhī yòng, xǐ zé gòng xì, nù zé xiāng hài rén wú zhǎo yá, gù shè bīng gé zhī qì, yǐ zì fǔ wèi. gù guó yǐ jūn wèi fǔ, jūn yǐ chén wèi zuǒ fǔ qiáng zé guó ān, fǔ ruò zé guó wēi, zài yú suǒ rèn zhī jiāng yě. fēi mín zhī jiāng, fēi guó zhī fǔ, fēi jūn zhī zhǔ. gù zhì guó yǐ wén wèi zhèng, zhì jūn yǐ wǔ wèi jì zhì guó bù kě yǐ bù cóng wài, zhì jūn bù kě yǐ bù cóng nèi. nèi wèi zhū xià, wài wèi róng dí. róng dí zhī rén, nán yǐ lǐ huà, yì yǐ wēi fú. lǐ yǒu suǒ rèn, wēi yǒu suǒ shī. shì yǐ huáng dì zhàn yú zhuō lù zhī yě, táng yáo zhàn yú dān pǔ zhī shuǐ shùn fá yǒu miáo, yǔ tǎo yǒu hù, zì wǔ dì sān wáng zhì shèng zhī zhǔ, dé huà rú sī, shàng jiā zhī yǐ wēi wǔ, gù bīng zhě xiōng qì, bù dé yǐ ér yòng zhī. fū yòng bīng zhī dào, xiān dìng qí móu, rán hòu nǎi shī qí shì. shěn tiān dì zhī dào, chá zhòng rén zhī xīn, xí bīng gé zhī qì, míng shǎng fá zhī lǐ, guān dí zhòng zhī móu, shì dào lù zhī xiǎn, bié ān wēi zhī chù, zhàn zhǔ kè zhī qíng, zhī jìn tuì zhī yí, shùn jī huì zhī shí, shè shǒu yù zhī bèi, qiáng zhēng fá zhī shì, yáng shì zú zhī néng, tú chéng bài zhī jì, lǜ shēng sǐ zhī shì, rán hòu nǎi kě chū jūn rèn jiāng, zhāng qín dí zhī shì, cǐ wèi jūn zhī dà lüè yě. fū jiāng zhě, rén zhī sī mìng, guó zhī lì qì, xiān dìng qí jì, rán hòu nǎi xíng. qí lìng ruò piào shuǐ bào liú, qí huò ruò yīng sǔn zhī jī wù jìng ruò gōng nǔ zhī zhāng, dòng rú jī guān zhī fā, suǒ xiàng zhě pò, ér qíng dí zì miè. jiāng wú sī lǜ, shì wú qì shì, bù qí qí xīn, ér zhuān qí móu, suī yǒu bǎi wàn zhī zhòng, ér dí bù jù yǐ. fēi chóu bù yuàn, fēi dí bù zhàn. gōng fēi lǔ bān zhī mù, wú yǐ jiàn qí gōng qiǎo zhàn fēi sūn wǔ zhī móu, wú yǐ chū qí jì yùn. fū jì móu yù mì, gōng dí yù jí, huò ruò yīng jī, zhàn rú hé jué, zé bīng wèi láo ér dí zì sàn, cǐ yòng bīng zhī shì yě. gù shàn zhàn zhě bù nù, shàn shèng zhě bù jù. shì yǐ zhì zhě xiān shèng ér hòu qiú zhàn, àn zhě xiān zhàn ér hòu qiú shèng shèng zhě suí dào ér xiū tú, bài zhě xié xíng ér shī lù, cǐ shùn nì zhī jì yě. jiāng fú qí wēi, shì zhuān qí lì, shì bù xū dòng, yùn rú yuán shí, cóng gāo zhuì xià, suǒ xiàng zhě suì, bù kě jiù zhǐ. shì yǐ, wú dí yú qián, wú dí yú hòu, cǐ yòng bīng zhī shì yě. gù jūn yǐ qí jì wèi móu, yǐ jué zhì wèi zhǔ néng róu néng gāng, néng ruò néng qiáng, néng cún néng wáng jí rú fēng yǔ, shū rú jiāng hǎi bù dòng rú tài shān, nán cè rú yīn yáng wú qióng rú dì, chōng shí rú tiān bù jié rú jiāng hé, zhōng shǐ rú sān guāng, shēng sǐ rú sì shí, shuāi wàng rú wǔ xíng qí zhèng xiāng shēng, ér bù kě qióng. gù jūn yǐ liáng shí wèi běn, bīng yǐ qí zhèng wèi shǐ, qì xiè wèi yòng, wěi jī wèi bèi. gù guó kùn yú guì mǎi, pín yú yuǎn shū. gōng bù kě zài, zhàn bù kě sān, liàng lì ér yòng, yòng duō zé fèi. bà qù wú yì, zé guó kě níng yě bà qù wú néng, zé guó kě lì yě. fū shàn gōng zhě, dí bù zhī qí suǒ shǒu shàn shǒu zhě, dí bù zhī qí suǒ gōng. gù shàn gōng zhě bù yǐ bīng gé, shàn shǒu zhě bù yǐ chéng guō. shì yǐ, gāo chéng shēn chí, bù zú yǐ wèi gù jiān jiǎ ruì bīng, bù zú yǐ wèi qiáng. dí yù gù shǒu, gōng qí wú bèi dí yù xìng zhèn, chū qí bù yì. wǒ wǎng dí lái, jǐn shè suǒ jū wǒ qǐ dí zhǐ, gōng qí zuǒ yòu. liàng qí hé dí, xiān jī qí shí. bù zhī shǒu dì, bù zhī zhàn rì, kě bèi zhě zhòng, zé zhuān bèi zhě guǎ. yǐ lǜ xiāng bèi, qiáng ruò xiāng gōng, yǒng qiè xiāng zhù, qián hòu xiāng fù, zuǒ yòu xiāng qū, rú cháng shān zhī shé, shǒu wěi jù dào, cǐ jiù bīng zhī dào yě. gù shèng zhě quán wēi, móu zhī yú shēn, zhī dì xíng shì, bù kě yù yán. yì zhī zhī qí dé shī, zhà zhī zhī qí ān wēi, jì zhī zhī qí duō guǎ, xíng zhī zhī qí shēng sǐ, lǜ zhī zhī qí kǔ lè, móu zhī zhī qí shàn bèi. gù bīng cóng shēng jī sǐ, bì shí jī xū. shān líng zhī zhàn, bù yǎng qí gāo shuǐ shàng zhī zhàn, bù nì qí liú cǎo shàng zhī zhàn, bù shè qí shēn píng dì zhī zhàn, bù nì qí xū dào shàng zhī zhàn, bù nì qí gū. cǐ wǔ zhě, bīng zhī lì, dì zhī suǒ zhù yě. fū jūn chéng yú yòng shì, bài yú móu lòu jī yú yuǎn shū, kě yú gōng jǐng láo yú fán rǎo, yì yú ān jìng yí yú bù zhàn, huò yú jiàn lì tuì yú xíng fá, jìn yú shǎng cì ruò yú jiàn bī, qiáng yú yòng shì kùn yú jiàn wéi, jù yú xiān zhì jīng yú yè hū, luàn yú àn mèi mí yú shī dào, qióng yú jué dì shī yú bào zú, dé yú yù jì. gù lì jīng qí yǐ shì qí mù, jī jīn gǔ yǐ míng qí ěr, shè fǔ yuè yǐ qí qí xīn, chén jiào lìng yǐ tóng qí dào, xìng shǎng cì yǐ quàn qí gōng, xíng zhū fá yǐ fáng qí wěi. zhòu zhàn bù xiāng wén, jīng qí wèi zhī jǔ yè zhàn bù xiāng jiàn, huǒ gǔ wèi zhī qǐ jiào lìng yǒu bù cóng, fǔ yuè wèi zhī shǐ. bù zhī jiǔ dì zhī biàn, zé bù zhī jiǔ biàn zhī dào. tiān zhī yīn yáng, dì zhī xíng míng, rén zhī fù xīn, zhī cǐ sān zhě, huò chù qí gōng. zhī qí shì nǎi zhī qí dí bù zhī qí shì, zé bù zhī qí dí bù zhī qí dí, měi zhàn bì dài. gù jūn zhī suǒ jī, bì xiān zhī qí zuǒ yòu shì zú zhī xīn. wǔ jiān zhī dào, jūn zhī suǒ qīn, jiāng zhī suǒ hòu fēi shèng zhì bù néng yòng, fēi rén xián bù néng shǐ. wǔ jiān dé qí qíng, zé mín kě yòng, guó kě zhǎng bǎo. gù bīng qiú shēng zé bèi, bù dé yǐ zé dòu jìng yǐ lǐ ān, dòng yǐ lǐ wēi wú shì dí zhī bù zhì, shì wú zhī bù kě jī. yǐ jìn dài yuǎn, yǐ yì dài láo, yǐ bǎo dài jī, yǐ shí dài xū, yǐ shēng dài sǐ, yǐ zhòng dài guǎ, yǐ wàng dài shuāi, yǐ fú dài lái. zhěng zhěng zhī jīng, táng táng zhī gǔ, dāng shùn qí qián, ér fù qí hòu gù qí xiǎn zǔ, ér yíng qí biǎo, wěi zhī yǐ lì, róu zhī yǐ hài, cǐ zhì jūn zhī dào quán yǐ.
治軍之政，謂治邊境之事，匡救大亂之道，以威武為政，誅暴討逆，所以存國家、安　社稷之計。是以有文事，必有武備，故含血之蠹，必有爪牙之用，喜則共戲，怒則相害；人無爪牙，故設兵革之器，以自輔衛。故國以軍為輔，君以臣為佐；輔強則國安，輔弱則國危，在於所任之將也。非民之將，非國之輔，非軍之主。故治國以文為政，治軍以武為計；治國不可以不從外，治軍不可以不從內。內謂諸夏，外謂戎狄。戎狄之人，難以理化，易以威服。禮有所任，威有所施。是以黃帝戰於涿鹿之野，唐堯戰於丹浦之水；舜伐有苗，禹討有扈，自五帝三王至聖之主，德化如斯，尚加之以威武，故兵者兇器，不得已而用之。夫用兵之道，先定其謀，然後乃施其事。審天地之道，察眾人之心，習兵革之器，明賞罰之理，觀敵眾之謀，視道路之險，別安危之處，占主客之情，知進退之宜，順機會之時，設守御之備，強征伐之勢，揚士卒之能，圖成敗之計，慮生死之事，然後乃可出軍任將，張擒敵之勢，此為軍之大略也。夫將者，人之司命，國之利器，先定其計，然後乃行。其令若漂水暴流，其獲若鷹隼之擊物；靜若弓弩之張，動如機關之發，所向者破，而勍敵自滅。將無思慮，士無氣勢，不齊其心，而專其謀，雖有百萬之眾，而敵不懼矣。非讎不怨，非敵不戰。工非魯般之目，無以見其工巧；戰非孫武之謀，無以出其計運。夫計謀欲密，攻敵欲疾，獲若鷹擊，戰如河決，則兵未勞而敵自散，此用兵之勢也。故善戰者不怒，善勝者不懼。是以智者先勝而後求戰，闇者先戰而後求勝；勝者隨道而修途，敗者斜行而失路，此順逆之計也。將服其威，士專其力，勢不虛動，運如圓石，從高墜下，所向者碎，不可救止。是以，無敵於前，無敵於後，此用兵之勢也。故軍以奇計為謀，以絕智為主；能柔能剛，能弱能強，能存能亡；疾如風雨，舒如江海；不動如泰山，難測如陰陽；無窮如地，充實如天；不竭如江河，終始如三光，生死如四時，衰旺如五行；奇正相生，而不可窮。故軍以糧食為本，兵以奇正為始，器械為用，委積為備。故國困於貴買，貧於遠輸。攻不可再，戰不可三，量力而用，用多則費。罷去無益，則國可寧也；罷去無能，則國可利也。夫善攻者，敵不知其所守；善守者，敵不知其所攻。故善攻者不以兵革，善守者不以城郭。是以，高城深池，不足以為固；堅甲銳兵，不足以為強。敵欲固守，攻其無備；敵欲興陣，出其不意。我往敵來，謹設所居；我起敵止，攻其左右。量其合敵，先擊其實。不知守地，不知戰日，可備者眾，則專備者寡。以慮相備，強弱相攻，勇怯相助，前後相赴，左右相趨，如常山之蛇，首尾俱到，此救兵之道也。故勝者全威，謀之於身，知地形勢，不可豫言。議之知其得失，詐之知其安危，計之知其多寡，形之知其生死，慮之知其苦樂，謀之知其善備。故兵從生擊死，避實擊虛。山陵之戰，不仰其高；水上之戰，不逆其流；草上之戰，不涉其深；平地之戰，不逆其虛；道上之戰，不逆其孤。此五者，兵之利，地之所助也。夫軍成於用勢，敗於謀漏；飢於遠輸，渴於躬井；勞於煩擾，佚於安靜；疑於不戰，惑於見利；退於刑罰，進於賞賜；弱於見逼，強於用勢；困於見圍，懼於先至；驚於夜呼，亂於闇昧；迷於失道，窮於絕地；失於暴卒，得於豫計。故立旌旗以視其目，擊金鼓以鳴其耳，設斧鉞以齊其心，陳教令以同其道，興賞賜以勸其功，行誅伐以防其偽。晝戰不相聞，旌旗為之舉；夜戰不相見，火鼓為之起；教令有不從，斧鉞為之使。不知九地之便，則不知九變之道。天之陰陽，地之形名，人之腹心，知此三者，獲處其功。知其士乃知其敵；不知其士，則不知其敵；不知其敵，每戰必殆。故軍之所擊，必先知其左右士卒之心。五間之道，軍之所親，將之所厚；非聖智不能用，非仁賢不能使。五間得其情，則民可用，國可長保。故兵求生則備，不得已則斗；靜以理安，動以理威；無恃敵之不至，恃吾之不可擊。以近待遠，以逸待勞，以飽待飢，以實待虛，以生待死，以眾待寡，以旺待衰，以伏待來。整整之旌，堂堂之鼓，當順其前，而覆其後；固其險阻，而營其表，委之以利，柔之以害，此治軍之道全矣。