jìng kāng zhōng zhì qī shí sān.
靖康中帙七十三。
shí mào liáng bì róng gǎi zuò bīng yè huà yuē: jīn rén zài fàn gǎi zuò zhì quē rùn shí yī yuè èr shí wǔ rì wǔ shí chéng xiàn pū táo nàn yú xiāng rén wáng shēng qīng shě guǎn yè lùn cháo tíng shǒu yù zhī fāng yī huà yī yán xī mò bù yàn qí wén wú qí shí zhí ér bù jié zhì ér bù wén fēi suǒ jiàn wén zé lüè ér bù shū qù nián chūn jīn rén fàn gǎi zuò bīng zhì quē cháo tíng xǔ yǐ sān guān wèi jǐ shí yán gù yǒu shí yuè zhī shī. yòu xǔ dà hé wèi jiè hé dōng hé běi xī yǔ zhī jīn rén kǒng zhōng guó zhī fǎn fù yě. fán hé dōng hé běi shǒu tǔ chén qīn shǔ xī zhì yú jūn yǐ qí jí jìng xùn yù. yòu qǔ dà chén jí jiā shǔ fán èr shí yú jiā rú cài jīng tóng guàn wáng fǔ jiē yǐ zuì qiǎn ér yù qí jiā shǔ yě. rú zhāng xiào chún cài jìng lǐ sì běn jiē yǐ jiàng ér yù qí jiā shǔ yě. shèn zhě rú lǐ gāng xú chù rén wú mǐn chén gòu liú zhé yàn zhì zhé kě qiú jiē yǐ yòng shì ér yù qí jiā shǔ yě. cháo tíng wéi mìng shì tīng chú fù biǎn suǒ yǐ chū jīng shī zé yǐ shí gào cháng jiàn wáng shēng qīng shuō mò chóu zuò guǎn bàn shǐ zì wéi chéng zhī hòu jīn rén fán sān qiǎn shǐ lái shǐ shǐ mìng zhì shēng sè shén lì yún: zì hòu bù fù lái yǐ. hòu shù rì fù lái shāo xià qí sè yí qí shēng fù yún: hòu bù fù lái yǐ. shù rì. yòu lái chóu jí qí fù lái zhī zhuàng wú cí yǐ duì āi míng shēn huì ér sì cháo tíng yà qí shù lái suī xǔ yǐ sān zhèn tuō yǐ tā shì chí chí qí qǐng wèi jǐ ér chéng xiàn jīn rén dēng chéng liǎn bīng bù xià fāng qiǎn shǐ qiú hé hé děng shū miù.
石茂良避戎(改作兵)夜话曰:金人再犯(改作至)阙闰十一月二十五日午时城陷仆逃难於乡人王升卿舍馆夜论朝廷守御之方一话一言悉莫不验其文芜其实直而不讦质而不文非所见闻则略而不书去年春金人犯(改作兵至)阙朝廷许以三关未几食言故有十月之师。又许大河为界河东河北悉与之金人恐中国之反复也。凡河东河北守土臣亲属悉质於军以俟及境训谕。又取大臣及家属凡二十馀家如蔡京童贯王黼皆以罪谴而欲其家属也。如张孝纯蔡靖李嗣本皆以降而欲其家属也。甚者如李纲徐处仁吴敏陈遘刘折彦质折可求皆以用事而欲其家属也。朝廷惟命是听除赴贬所已出京师则以实告尝见王升卿说莫俦作馆伴使自围城之後金人凡三遣使来始使命至声色甚厉云:自後不复来矣。後数日复来稍下其色怡其声复云:後不复来矣。数日。又来俦诘其复来之状无辞以对哀鸣呻喙而巳朝廷讶其数来虽许以三镇托以他事迟迟其请未几而城陷金人登城敛兵不下方遣使求和何等疏谬。
ruò cǐ chū lǐ gāng zhēng tiān xià bīng sì shí wàn yǐ jiě tài yuán zhī wéi shī zhōng wǔ yuè zhī bài jiě qián bā yuè zhī bài jiě qián bā yuè zhī bài kuì sàn dài jìn ér tài yuán zhōng bù jiě zhì jiǔ yuè chū sān rì chén shí tài yuán xiàn jiǔ shí wǔ rì shàng xià méng bì yī rén yóu wèi zhī tài yuán jīng shī zhī píng hàn yě. tài yuán xiàn zé wáng shì gū nèi wài wú yuán kě wèi wēi yǐ. cháo tíng yí rán bù gù wéi zhǔ hé yì sī zhí dǎng yǔ zì xiāng máo dùn fēng suì bù lì chì hòu bù qiǎn dí bīng áo xiáng hé shàng sì shù rì cháo tíng yóu wèi zhī xìn shí yī yuè èr shí wǔ rì èr tài zǐ wéi chéng zhì èr shí qī rì zhān hǎn gǎi zuò ní kān sì shí dà duì. yòu dào fāng shǐ cāng huáng fēn wǔ lù qiǎn shǐ chén zhēng bīng yǐ. tiān xià zhī bīng chú shǎn xī wǔ lù wài yǒu hàn shàng bǎo jiǎ shī qián zhōu bīng fú jiàn lù qiāng zhàng shǒu jiē kě yòng hé kǔ ér bù yù zhēng yé zhì dí sì wéi dū chéng suī yù qiú yuán bù kě fù dé yǐ. tiān xià zhī yuán bīng bù zhì jīng chéng wéi yuè yú jìng xiàn shì shuí zhī zuì yé qù nián chūn jīn rén fàn gǎi zuò zhì què xià zhài jiē zài xī běi dì míng móu tuó gāng dí jì qù yì zhě yǐn biàn shuǐ guàn gāng wèi shuǐ suǒ huài zhě fán shí yǒu bā cūn jì dí rén bù gǎn xià zhài yě. shí zhě bǐ zhī yuē: jiè shǐ biàn shuǐ kě yān xī bù qí dí bīng zhī lái rán hòu yǐn shuǐ guàn gāng zé dí kě yān mò jīn nǎi xiān fàng shuǐ guàn gāng shì shǐ dí rén yù bèi hài yě. móu zhī bù zāng rú cǐ sì ér dí bīng zài lái guǒ fù dōng nán dà dǐ jīng xī běi chéng gāo mén jiē yōng wǎ chéng shuǐ mén yì shén wán gù kě yǐ shǒu yù dōng nán chéng dī shuǐ mén wèi xiá xiū wán zuì wéi shòu dí jǐn chù. yòu yǒu dà yú cǐ zhě nán mén qù xiāng dèng zhǐ shí yǒu sān chéng wǔ lù zhēng bīng lái cóng hàn shàng jiān xiāng dèng bǎo jiǎ jí kě yòng yì kě zhāo ér yuán yě. dí yíng chéng nán zé xiāng hàn liǎng lù bù fù tōng. yòu jīng shī cáo yùn quán jí dōng nán dòng qiān wàn jì wàn yī shèng yú bō qiān zé bǎi sōu kě yǐ xiāo jì dí yíng chéng dōng jué wú liáng dào. qiě shǐ shèng yú bù fù chū yǐ. yì zhě yù shǐ zhāng shū yè yī tóu xiàng pī nán chéng wài xià zhài ya zài dōng shuǐ mén wài xià zhài cháo tíng yì bù guǒ fǎn duò bǐ jì zhōng shǐ rén xīn tòng bù sì kuàng biàn jīng zì yǒu tiān dì yǐ lái shèng dì míng wáng wèi cháng jū cǐ dǎi zhì wǔ jì zhī jūn yīn xún gǒu jiǎn xióng bà yī fāng zé dì wèi xiá yě. tài zǔ lóng xīng bù yí zú ér tiān xià qǐ shǒu chēng fān kǒng fán bǎi xìng juàn bǐ dà liáng nǎi jiàn chéng shì yíng gōng shì rán wú shān chuān zhī xiǎn sì miàn shòu dí wàn yī dí rén liáo rào jué wú liáng dào qū xī ér sì gài shì xiǎn ér bù shì dé wáng guó yě. shì dé bù shì xiǎn zhě wēi guó yě. wéi xiǎn yǔ dé jù shì guó nǎi zūn qiáng pū cháng yù jiàn yì yú cháo guǒ yù fù dōu dà liáng mò ruò huí biàn hé cài hé wǔ zhàng hé jiē yóu chéng wài ér guò jiè shǐ niǎn yùn liáng xiǎng yì hé dàn ér bù chē zài dǒu liáng yě. sān hé jì huí yú chéng wài zé wú yán dí zhī shuǐ mén jiù chéng yì kě zhù hé fù rú xīn chéng wài mén zhì lóu lǔ wàn yī wài chéng shī shǒu zé jiù chéng fù kě shǒu yǐ. zhān hǎn gǎi zuò ní kān zì chēng yòng bīng guò sūn wú sūn wú, qǐ kě guò yě. jūn zhōng chēng èr tài zǐ tí shí wàn zhī shī jīn nián chūn zhí rù zhōng yuán rú shè wú rén zhī jìng bù zhàn ér qū rén zhī bīng jīn zēng tuó mǎ niú yáng fù nǚ lǔ lüě gǎi zuò fú huò wú xiàn bān shī fǎn guó dài bù yǔ sān guān lì qǔ zhēn dìng fù zhì què xià. yòu rú.
若此初李纲徵天下兵四十万以解太原之围师中五月之败解潜八月之败解潜八月之败溃散殆尽而太原终不解至九月初三日辰时太原陷九十五日上下蒙蔽一人犹未知太原京师之屏翰也。太原陷则王室孤内外无援可谓危矣。朝廷怡然不顾惟主和议私植党与自相矛盾烽燧不立斥堠不遣敌兵翱翔河上巳数日朝廷犹未之信十一月二十五日二太子围城至二十七日粘罕(改作尼堪)四十大队。又到方始仓皇分五路遣使臣徵兵矣。天下之兵除陕西五路外有汉上保甲施黔州兵福建路枪杖手皆可用何苦而不预徵耶至敌巳围都城虽欲求援不可复得矣。天下之援兵不至京城围月馀竟陷是谁之罪耶去年春金人犯(改作至)阙下寨皆在西北地名牟驼冈敌既去议者引汴水灌冈为水所坏者凡十有八村冀敌人不敢下寨也。识者鄙之曰:借使汴水可淹奚不俟敌兵之来然後引水灌冈则敌可淹没今乃先放水灌冈是使敌人预备害也。谋之不臧如此巳而敌兵再来果赴东南大抵京西北城高门皆{雍瓦}城水门亦甚完固可以守御东南城低水门未暇修完最为受敌紧处。又有大於此者南门去襄邓止十有三程五路徵兵来从汉上兼襄邓保甲极可用亦可招而援也。敌营城南则襄汉两路不复通。又京师漕运全藉东南动千万计万一乘舆播迁则百艘可以宵济敌营城东绝无粮道。且使乘舆不复出矣。议者欲使张叔夜一头项披南城外下寨呀在东水门外下寨朝廷议不果反堕彼计中使人心痛不巳况汴京自有天地以来圣帝明王未尝居此逮至五季之君因循苟简雄霸一方择地未暇也。太祖龙兴不遗镞而天下稽首称藩恐烦百姓眷彼大梁乃建城市营宫室然无山川之险四面受敌万一敌人缭绕绝吾粮道屈膝而巳盖恃险而不恃德亡国也。恃德不恃险者危国也。惟险与德俱恃国乃尊强仆尝欲建议於朝果欲复都大梁莫若回汴河蔡河五丈河皆由城外而过借使辇运粮饷亦何惮而不车载斗量也。三河既回於城外则无延敌之水门旧城亦可筑合复如新城外门置楼橹万一外城失守则旧城复可守矣。粘罕(改作尼堪)自称用兵过孙吴孙吴,岂可过也。军中称二太子提十万之师今年春直入中原如涉无人之境不战而屈人之兵金缯驼马牛羊妇女虏掠(改作俘获)无限班师反国迨不与三关立取真定复至阙下。又如。
fǎn zhǎng zhī yì zhān hǎn gǎi zuò ní kān shī lǎo tài yuán jiǔ yuè bù xià zòng zhì dū chéng yì fù hòu èr tài zǐ qī yǐ jī jiào zhī qí bù dǎi èr tài zǐ míng yǐ. èr tài zǐ shàng bù kě jí kuàng sūn wú hū! chéng wǒ tài píng zhī jiǔ jūn bīng yóu duò guó nàn wèi yí wú yī rén yòng mìng gù dí dé yǐ chéng xì jiè shǐ shàng xià yī xīn nèi wài xiāng yìng cháo tíng yǒu xián xiàng shǒu yù yòng míng jiàng suī bǎi zhān hǎn gǎi zuò ní kān jīng shī, qǐ kě pò yě. zhān hǎn gǎi zuò ní kān èr tài zǐ yōu liè suī shū rán jiē shàn jiāng bīng qí jì lǜ yán mì gù xià jiē yòng mìng qǐng zài diàn qián jiàn yù bǎo pī jiàng dào jīn rén sān shēng zhèn tóng mìng duì fǎ lìng yáo yǒu zhòng sì xià gè chén sì jiàn yǐ wén fán dí rén yù wǒ shī bì bù wéi yuán zhèn dāng fēng cì zhāng liǎng zhèn zuǒ yòu jiā gōng gù wèi zhī sān shēng zhèn měi duì yī shí wǔ rén yǐ yī rén wéi qí tóu èr rén wéi jiǎo sān rén wéi cóng sì rén wéi fù wǔ rén wéi jiǎo qí tóu sǐ cóng bù shēng huán hái zhě bìng zhǎn dé shèng shòu shǎng yì rán gù wèi zhī tóng mìng duì zhū jiàng yì jiē huà zhèn tú yì diàn qián sī xiàn yù yǐ fāng zhèn yíng dí cì yǐ liǎng quē zì zhèn jiā gōng qí zuǒ yòu dí bīng hòu chóng fù yòng liǎng zhí zhèn yǎn qí bàng cǐ wǔ háng zhèn fǎ yě., huò yù fēn wéi bā zhèn jī shǒu zé wěi yīng jī zuǒ zé yòu yīng jī zhòng zé shǒu wěi jiē yīng cǐ bā zhèn fǎ yě. pū xiào ér jìn yuē: zì gǔ zhèn bì xiāng qí dì zhī lì biàn dí rén zhī duō guǎ huò pī shān huò bèi shuǐ huò shè fú liào dí yìng biàn zài lín shí, qǐ kě yù wèi zhī. ruò shǐ dí rén zhī wǒ zhī qíng bié bù tā zhèn jiāng hé yǐ yù yáo yǒu zhòng yǐ wéi rán fù wèn tóng mìng duì fǎ nài hé pū yuē: guó jiā xì wǔ lián fǎ xíng zhī jiù yǐ.. qiě rú wǔ rén wéi wǔ jī wǔ shí rén wéi duì yā duì yǐn yú qián yōng duì qū yú hòu quán wǔ shèng yōng yā duì yǒu shǎng quán wǔ fù yǒu zhū rú cǐ zé zì rán yòng mìng yí dí gǎi zuò jīn rén zhī fǎ bù zú dào gǎi zuò guò shì yě. yáo gōng yǒu zhòng shēn yǐ wéi rán. yòu cháng yǔ pū liào dí rén zhī shì pū wèi jiē jiǎ jiè ér yǎng chéng zhī chū hé móu ér miè qì dān yě. mò ruò shēn yán biān bèi àn bīng bù dòng shǐ qí zì xiāng gōng jī kě shōu biàn zhuāng liǎng hǔ zhī gōng zé cháo tíng xìn yì bù qū yí dí tān lán wú suǒ shī cǐ qī zì gǎi zuò dí yì wú yóu shēng xīn nǎi jiǎ jiè qí wēi shǐ èr bǎi nián zhī méng yuē yī zhāo sào dì suì bǐ zuì ěr shān cǐ èr zì kuī sì wáng shì xiān zé cháng qū ér lái shēn rù zhòng dì qiān yán yuè yú gài lǜ bié lù fú còu bù dé fǎn guó yě. jìn bù gǎn gōng zhǐ qiú jīn zēng ér sì wèi dāng shí jì mò ruò shè hé zhī shí qí qí bàn dù hé běi zhī shī yāo qí zhōng qín wáng zhī bīng xí qí hòu shǐ pǐ mǎ zhī lún běi hái shì gǎi zuò zhě nǎi yōng wèi gū xī mò gǎn shuí hé jì xǔ sān zhèn. yòu fù bù xǔ shǐ bǐ dé yǐ jiè kǒu dōu bù qiān bīng bù zhēng bǎo shí ān zuò yǐ qí qí qiū gāo mǎ féi cháng qū fù lái cǐ yuē: jiǎ jiè ér yǎng chéng zhī yě.. yòu zì chéng pò fān bīng měi yè jī gǔ yǐ bào píng ān qí shēng yǐn yǐn rú léi rú gǎi zuò huò rì mù huò tiān yù xiǎo qí shí bù cháng máo dé rú yǒu shī yún: shuì jiào hūn hūn yàn gǔ shēng zhě shì yě.. yòu yú sì bì zāi zhòng sōng bǎi bù zhī hé yì shī. yòu yún: chéng tóu sōng bǎi suǒ chóu yān shì yě. zì gǔ chéng xiàn wèi yǒu bù zhàn ér xiàn zhě jì xiàn zhī hòu qǐ qī bù lù yī rén dài yǒu shén wù zhǔ zhī zì rùn shí yī yuè èr shí wǔ rì chéng xiàn zhì shí èr yuè zhèng.
反掌之易粘罕(改作尼堪)师老太原九月不下纵至都城亦复後二太子期以迹较之其不逮二太子明矣。二太子尚不可及况孙吴乎!乘我太平之久军兵游惰国难未夷无一人用命故敌得以乘隙借使上下一心内外相应朝廷有贤相守御用名将虽百粘罕(改作尼堪)京师,岂可破也。粘罕(改作尼堪)二太子优劣虽殊然皆善将兵其纪律严密故下皆用命顷在殿前见御宝批降到金人三生阵同命队法令姚友仲巳下各陈巳见以闻凡敌人遇我师必布围圆阵当锋次张两阵左右夹攻故谓之三生阵每队一十五人以一人为旗头二人为角三人为从四人为副五人为缴旗头死从不生还还者并斩得胜受赏亦然故谓之同命队诸将亦皆画阵图诣殿前司献欲以方阵迎敌次以两(缺字)阵夹攻其左右敌兵厚重复用两直阵掩其傍此五行阵法也。,或欲分为八阵击首则尾应击左则右应击中则首尾皆应此八阵法也。仆笑而进曰:自古阵必相其地之利便敌人之多寡或披山或背水或设伏料敌应变在临时,岂可预为之。若使敌人知我之情别布他阵将何以御姚友仲以为然复问同命队法柰何仆曰:国家系五连法行之旧矣。。且如五人为伍积五十人为队押队引於前拥队驱於後全伍胜拥押队有赏全伍负有诛如此则自然用命夷狄(改作金人)之法不足道(改作过是)也。姚公友仲深以为然。又尝与仆料敌人之势仆谓皆假借而养成之初合谋而灭契丹也。莫若申严边备按兵不动使其自相攻击可收卞庄两虎之功则朝廷信义不屈夷狄贪惏无所施(此七字改作敌亦无由生心)乃假借其威使二百年之盟约一朝埽地遂俾蕞尔(删此二字)窥伺王室先则长驱而来深入重地迁延月馀盖虑别路辐辏不得返国也。进不敢攻止求金缯而巳为当时计莫若涉河之时俟其半渡河北之师邀其中勤王之兵袭其後使匹马只轮北还势(改作者)乃拥卫姑息莫敢谁何既许三镇。又复不许使彼得以藉口都不迁兵不徵饱食安坐以俟其秋高马肥长驱复来此曰:假借而养成之也。。又自城破番兵每夜击鼓以报平安其声隐隐如雷如(改作或)日暮或天欲晓其时不常毛德如有诗云:睡觉昏昏厌鼓声者是也。。又於四壁栽种松柏不知何义诗。又云:城头松柏锁愁烟是也。自古城陷未有不战而陷者既陷之後岂期不戮一人殆有神物主之自闰十一月二十五日城陷至十二月正。
yuè jìn jiē dà fēng xuě lián rì bù zhǐ lüè wú shǎo yì tiān dào jìng rú hé zāi! cáo xūn běi shòu wén jiàn lù yuē: tài shàng zì běi shòu chū chéng qǐ xíng zhì guò hé xún rì hòu xuān yù xūn yuē: wǒ mèng sì rì bìng chū zhōng yuán zhēng lì zhī xiàng bù zhī zhōng yuán zhī mín shàng kěn tuī dài kāng wáng fǒu xūn yuē: běn cháo dé zé zài mín zhì shēn zhì hòu jīn suī zàn lì yì xìng zhōng bì sī sòng bù kěn guī bāng chāng xìng kuān shèng niàn. yòu yuē: wǒ mèng xiǎng dāng bù wàng dì jì cǐ shì cì rì xuān yù xūn yuē: wǒ zuǒ yòu wéi rǔ hòu shēng jiàn bù. yòu bèi zhī wǒ xíng shì wèi wǒ chí xìn xún kāng wáng shù zhī fù mǔ xì niàn yú bǐ jí cǐ xíng jiān nán xūn yuē: chén yǎng lài tiān wēi kě yǐ cì biàn mào wéi ér chū yuàn bù rǔ mìng dé dá shèng yì shì wǎn tài shàng chū yù sān yī lóng lǐng sú hū bèi xīn chāi lǐng xiě zì yú lǐng zhōng yuē: kě biàn jí zhēn lái jiù fù mǔ bìng yā jì jiǔ zì fù fèng rú gù fù mǒu. yòu suǒ xíng huáng hòu suǒ dài jīn ěr huán zǐ yì zhī cóng fēi xiǎo jiá dié sú hū quē gāo fēi shì jīn shàng zài fān dǐ shí shǒu zhì yǐ wéi de yàn jí huáng tài hòu xìn wù lìng mǒu bù yǐ fāng suǒ bì jiàn dài wáng zòu zhī xùn gào dīng níng. qiě zhǔ. qiě qì yuē: wú wàng wú běi xíng zhī kǔ. yòu yǐ shì lèi bái shā pà zi fù mǒu yuē: jiàn dài wáng shēn zhì wǒ xuè lèi zhī tòng fù zǐ wèi qī xiāng jiàn wéi zǎo qīng zhōng yuán sù jiù fù mǔ cǐ wài wú bù néng duō zhì yǔ yán qì gěng wú dòu gù yě. dài dào yān shān qù cǐ xìn xià tiān wéi zì sān shèng shān cǐ zì rén zhī yú jiē bù zhī huáng hòu chū qǔ huán zǐ yǔ shěn yā bān lìng fù xūn yuē: dào shí zhuǎn yǔ dài wáng yuàn zǎo rú cǐ huán suì dé xiāng jiàn bìng jiàn wú fù xìng dào wú yàng huáng tài hòu yǐ xià jiē kū tài shàng. yòu xuān yù yuē: rú jiàn dài wáng dàn zòu kě yǒu qīng zhōng yuán zhī móu xī jǔ xíng zhī wú yǐ wǒ wèi niàn. qiě bǎo shǒu zōng miào xǐ xuě jī fèn. yòu yuē: yì zǔ yǒu yuē cáng yú tài miào shì bù zhū dà chén yán yǒu wéi zhě bù xiáng xiāng xí wèi cháng zhé yì měi niàn jìng kāng zhū fá wéi shèn jīn rì zhī huò suī bù zhǐ cǐ yào dāng zhī ér jiè yān tài shàng. yòu lìng zòu yún: kǒng wú sòng zhī dé wèi mǐn shì zhòng tuī dài shí yí sù yìng tiān shùn mín bǎo shǒu qǔ zì jiā zōng miào. ruò bù shùn rén xīn jì de guāng wǔ bù lì shí shì fǒu. yòu xuān yù yuē: céng yǒu lóng dé gōng mì cì mǎ jià zhū xī hé zǐ děng wù dài wáng céng shuō yù jué hé guàn dù hé fān rén děng shì yǐ wéi mì yàn zài lǔ gǎi zuò dí zhài lín xíng rì gōng chéng huáng tài hòu shèng xùn lìng zòu dài wáng yuē: dài wáng zài shǐ jūn qián yù chū mén shí èr hòu jì gōng rén sòng dài wáng zhì tīng yǒu yòu nǚ míng zhāo ér jiàn sì jīn jiǎ rén zhuàng mào xióng wěi gè zhí gōng jiàn yōng wèi wáng hòu nǚ zhǐ shì zhòng zhòng suī bú jiàn mò bù wèi sù huáng hòu wù yuē: wǒ shì sì shèng xiāng huǒ shén qián wèi jīng shī sì shèng guān bì qí yīn zhù jīn xiàn lǔ gǎi zuò dí zhōng yù dāng qián shì zì hòu yè shēn bì sì shí bài nǎi zhǐ gèng lìng zòu dài wáng yí yán chóng fèng yǐ dá tiān kuàng qí hù cóng shí huáng tài hòu wèi zhī zhǔ shàng jí wèi cháng yòng xiàng xì jú yǐ huáng luó tiē fù shū kāng wáng zì yú shàng fén xiāng zhù yuē: jīn sān shí èr zi jù zhì yú jú. ruò kāng wáng rù jiǔ gōng zhě dài wáng bì děi tiān wèi yī zhì qí zi guǒ rù jiǔ gōng tā zi jiē bù jìn huáng tài hòu yǐ shǒu jiā é shén xǐ chén xià bài. qiě hè jí jù zòu tài shàng dà xǐ fù lìng wèi huáng tài hòu ruì bo zhāo yīng shū yì biàn kě fàng xīn qīng děng.
月尽皆大风雪连日不止略无少异天道竟如何哉!曹勋北狩闻见录曰:太上自北狩出城起行至过河旬日後宣谕勋曰:我梦四日并出中原争立之象不知中原之民尚肯推戴康王否勋曰:本朝德泽在民至深至厚今虽暂立异姓终必思宋不肯归邦昌幸宽圣念。又曰:我梦想当不妄第记此事次日宣谕勋曰:我左右惟汝後生健步。又备知我行事为我持信寻康王庶知父母系念於彼及此行艰难勋曰:臣仰赖天威可以伺便冒围而出愿不辱命得达圣意是晚太上出御三一栊领(俗呼背心)拆领写字於领中曰:可便即真来救父母并押计九字复缝如故付某。又索邢皇后所带金耳环子一只(从飞小蛱蝶俗呼阙高飞)是今上在藩邸时手制以为的验及皇太后信物令某不以方所必见大王奏之训诰丁甯。且嘱。且泣曰:无忘吾北行之苦。又以拭泪白纱怕子付某曰:见大王深致我血泪之痛父子未期相见惟早清中原速救父母此外吾不能多致语言气哽吾脰故也。待到燕山去此信(下添惟字)三圣(删此字)人知馀皆不知皇后初取环子与沈押班令付勋曰:到时转语大王愿早如此环遂得相见并见吾父幸道无恙皇太后以下皆哭太上。又宣谕曰:如见大王但奏可有清中原之谋悉举行之无以我为念。且保守宗庙洗雪积愤。又曰:艺祖有约藏於太庙誓不诛大臣言有违者不祥相袭未尝辄易每念靖康诛罚为甚今日之祸虽不止此要当知而戒焉太上。又令奏云:恐吾宋之德未泯士众推戴时宜速应天顺民保守取自家宗庙。若不顺人心记得光武不立时事否。又宣谕曰:曾有龙德宫密赐马价珠犀合子等物大王曾说欲决河灌渡河番人等事以为密验在虏(改作敌)寨临行日恭承皇太后圣训令奏大王曰:大王再使军前欲出门时二后洎宫人送大王至厅有幼女名招儿见四金甲人状貌雄伟各执弓剑拥卫王後女指示众众虽不见莫不畏肃皇后悟曰:我事四圣香火甚虔(谓京师四圣观)必其阴助今陷虏(改作敌)中愈当虔事自後夜深必四十拜乃止更令奏大王宜严崇奉以答天贶其扈从时皇太后未知主上即位尝用象戏局以黄罗贴覆书康王字於上焚香祝曰:今三十二子俱掷於局。若康王入九宫者大王必得天位一掷其子果入九宫他子皆不近皇太后以手加额甚喜臣下拜。且贺即具奏太上大喜复令谓皇太后瑞卜昭应殊异便可放心卿等。
kě hè wǒ xūn děng jiē zài bài huáng tài hòu rì zhǐ yǐ cǐ zhī dài jiāng bù yì dào guò yáo shān xiàn jìn zǎo shàn yǒu yàn rén bǎi yú rén shǒu tài shàng suǒ chéng chē yú yǔ xūn yuē: tài shàng huó yàn mín shí yú wàn wǒ bèi lǎo yòu gǎn ēn jí shēn yuàn shí tiān yán yīn jù zòu wén wèi jiē lián jiàn zhī jiē luó bài yuē: huáng dì huó yàn mín shí yú wàn yīn dé shén duō jí jiàn huí luán bù xū yōu yì tài shàng yuē: rǔ děng zhī dāng shí jiù hù zhī lì yé wú huò bàng bù shǎo jīn kùn è fǎn shén yú rǔ bèi wú shí shí, qǐ fēi tiān yě. yàn rén zī jiē zài bài ér qù tài shàng zài lù zhōng kǔ kě zhāi dào bàng sāng shèn shí zhī yǔ xūn yuē: wǒ zài fān dǐ shí rǔ ǎo céng kǒu gǎn cǐ yīn qǔ shù méi shí měi xún wèi ǎo duó qù jīn zài shí ér huò nán zhì qǐ shèn wèi wǒ zhōng shǐ yé zhì zhēn dìng fǔ zì dōng mén tài shàng chéng mǎ yǔ èr tài zǐ bìng qí rù mén qián yǒu yǐn qí shū tài shàng huáng zì fǔ zhōng liǎng jiē jū rén jiàn qí jiē kū lǔ gǎi zuò dí rén bù jiào yě. guǎn yú fǔ yuán jìng yuān zhuāng wǔ jiān qǐng tài shàng kàn dǎ qiú zì èr tài zǐ yǐ xià jiē rù qiú chǎng tài shàng yǔ huáng hòu zài tīng shàng zuò dǎ qiú bà xíng jiǔ shǎo qǐng shì zhōng liú yàn zōng chuán tài zǐ yì yún: jiǔ wén shàng huáng shèng xué shén gāo yù mì yī xíng qiú shī qí qǐng pō shén gōng tài shàng yuē: zì xùn wèi yǐ lái wèi cháng jìn bǐ yàn miǎn zuò yī shī yǐ dá tái yì nǎi xiě fù yàn zōng yuē: jǐn páo jùn mǎ xiǎo péng fēn yì diǎn xīng chí bǎi qí bēn duó de tóu chóu xū zhèng guò wú lìng chuò bō rù xié mén chuò bō xié mén jiē dǎ qiú jiā yǔ yàn zōng pěng dú chēng tàn jí yǔ èr tài zǐ. yòu fān shān cǐ èr zì yǔ shì jiǎng jiě qí yì tài zǐ qǐ xiè tài shàng yì xiè qí gōng yě. zì guò zhēn dìng lǔ gǎi zuò dí wěi sù wáng guǎn zhū wáng guó gōng jí zhū wèi fáng yuàn wěi fù mǎ dū wèi cáo chéng guǎn zhū fù mǎ jí dì jī bù dé tuō hòu chū rù dǎ qǐng lù liáng. yòu wěi běn cháo wáng zōng shè wáng gòu lǐ cháng wèi dōu guǎn yǐ jiū zhī sì shàng yuán xíng gù lù bù néng shū dì míng.
可贺我勋等皆再拜皇太后日只以此知代将不易道过尧山县进早膳有燕人百馀人守太上所乘车舆语勋曰:太上活燕民十馀万我辈老幼感恩极深愿识天颜因具奏闻为揭帘见之皆罗拜曰:皇帝活燕民十馀万阴德甚多即见回銮不须忧悒太上曰:汝等知当时救护之力耶吾获谤不少今困阸反甚於汝辈无食时,岂非天也。燕人咨嗟再拜而去太上在路中苦渴摘道傍桑椹食之语勋曰:我在藩邸时乳媪曾〈口敢〉此因取数枚食美寻为媪夺去今再食而祸难至岂椹为我终始耶至真定府自东门太上乘马与二太子并骑入门前有引旗书太上皇字府中两街居人见旗皆哭虏(改作敌)人不较也。馆於府园净渊庄午间请太上看打球自二太子以下皆入球场太上与皇后在厅上坐打球罢行酒少顷侍中刘彦宗传太子意云:久闻上皇圣学甚高欲觅一行球诗其请颇甚恭太上曰:自逊位以来未尝近笔砚勉作一诗以答台意乃写付彦宗曰:锦袍骏马晓棚分一点星驰百骑奔夺得头筹须正过无令绰拨入斜门(绰拨斜门皆打球《家语》)彦宗捧读称叹即与二太子。又番(删此二字)语似讲解其意太子起谢太上亦谢其恭也。自过真定虏(改作敌)委肃王管诸王国公及诸位房院委驸马都尉曹晟管诸驸马及帝姬不得拖後出入打请路粮。又委本朝王宗涉王构李常为都管以纠之(巳上缘行故路不能书地名)。
zhào hóng lú zi dǐ yàn yún: lù yuē: jìng kāng bǐng wǔ dōng jīn rén jì pò jīng chéng dāng shí xià hóng lú sì qǔ jīng bǎn yī qiān qī bǎi piàn shì shí zi dǐ shí wèi sì chéng jiān shì zōng shì shǐ zhī guǎn yā suí cóng běi xíng dīng wèi wǔ yuè zhì yān shān fǔ liù yuè jiān wén kāng wáng dēng bǎo wèi lǔ gǎi zuò dí rén chuán bào lǐng dà bīng jiàn zài nán jīng bù rì guò hé lǔ gǎi zuò dí rén wén zhī jīng hài dǎn luò shān cǐ èr zì zi dǐ jí yào qián chū guī cháo shì bù jiǔ chù lǔ tíng shān cǐ èr zì nǎi yīn jié yàn rén jiù guī cháo guān zhōng yì láng bó zhōu bīng mǎ jiān yā zhū guó bǎo chéng xìn láng bó zhōu zhǐ huī shǐ wáng xiào ān èr rén zhì zhōng jīng cì hou èr shèng dòng jìng gōng qǐng dào jūn chén hàn mì shù jīn rén xū shí chuāi qiú tàn bào zhī qí qíng zhuàng wù shēn sì yuè jiǎ xū nán dùn liù yuè jiǎ zǐ zhì què xià jiàn liú shǒu zōng zé liú lián jǐ bàn yuè yǔ zhū sì fāng qín wáng zhī shī zhāo xī jù yì liú shǒu zōng zé liú lián jǐ bàn yuè yǔ zhū sì fāng qín wáng zhī shī zhāo xī jù yì liú shǒu jiàn zi dǐ lùn lǔ gǎi zuò dí zhōng xū shí qíng wěi lì lì sǒng tīng yì yù shǐ zi dǐ lǐng bīng fù guò dà hé zi dǐ cí yún: xiàn lǔ gǎi zuò dí yú nián tiān xìng shēng huán jí yù bēn qū xíng zài cháo jiàn jù zòu èr shèng dòng jìng miàn jìn dào jūn chén hàn yǐ kuān zhǔ shàng shèng lǜ bù shù rì wén zōng gōng jù jí bù qǐ yǔ wén xū zhōng dài shǒu fā lái zhāo jiàn bā yuè sì wèi dǐ xíng zài cì rì chéng xiàng zhào fù dōu táng.
赵鸿胪子砥燕云:录曰:靖康丙午冬金人既破京城当时下鸿胪寺取经板一千七百片是时子砥实为寺丞兼是宗室使之管押随从北行丁未五月至燕山府六月间闻康王登宝位虏(改作敌)人传报领大兵见在南京不日过河虏(改作敌)人闻之惊骇胆落(删此二字)子砥急要潜出归朝誓不久处虏廷(删此二字)乃阴结燕人旧归朝官忠翊郎亳州兵马监押朱国宝承信郎亳州指挥使王孝安二人至中京伺候二圣动静恭请道君宸翰密数金人虚实揣求探报知其情状戊申四月甲戌南遁六月甲子至阙下见留守宗泽留连几半月与诸四方勤王之师朝夕聚议留守宗泽留连几半月与诸四方勤王之师朝夕聚议留守见子砥论虏(改作敌)中虚实情伪历历耸听意欲使子砥领兵复过大河子砥辞云:陷虏(改作敌)逾年天幸生还急欲奔趋行在朝见具奏二圣动静面进道君宸翰以宽主上圣虑不数日闻宗公遽疾不起宇文虚中代守发来朝见八月巳未抵行在次日丞相召赴都堂。
chuán zhǐ yào chén hàn jí shí gōng nà jí jī mì shì bǎi yú shēn shū yú cháo tíng zhì jiǔ yuè shí sān rì hū dé sān xǐng tóng fèng shèng zhǐ chú hóng lú sì chéng bù hòu shòu gào rì xià gòng zhí cǐ zi dǐ zhī jiù zhí yě. èr shí bā rì yōng líng yáng zhī hàn yì zì yān shān qián guī zi dǐ zài lǔ gǎi zuò yíng zhōng yǔ zhī xiāng cóng jīn suì fù jiàn wéi yáng dàn shān cǐ zì bèi yán běi shì yǔ zi dǐ jiē fú hé jù shí ér lù yān èr shèng zhī běi shòu yě. dào jūn yóu huá jùn zhì yān shān yuān shèng yóu huái yáng jiù xiào yún: huái yáng èr zì wù yìng shì huái jiàng zhī é. yòu xiào yún: fǒu jí hé yáng èr yǔ zhì yún: zhōng dào jūn dīng wèi wǔ yuè shí bā rì dào yān shān lí mén sān lǐ tài zǐ yāo qǐng guān kàn shè liǔ zhī dǎ qiú yǐn shí yàn zhì mù cì rì rù mén yú yán shòu sì zhù bì guì fēi qīn wáng dì jī fù mǎ shèng juàn tóng chǔ rì shì dào jūn zhī cè jīn rén gòng fèng shén hòu liù yuè chū èr rì tài zǐ zhū jiàng qǐng dào jūn shèng juàn qiú chǎng yàn huì èr tài zǐ pěng zhī guì quàn dào jūn zhèng hòu jì shí gōng qīn dǎ qiú yíng dài zhī lǐ zhì zhòng zhì hòu shì shí kāng wáng dēng bǎo wèi shè wén chuán zhì yān shān èr tài zǐ dé zhī fēng chéng dào jūn dào jūn jí zhào guì fēi xiāng hè xǐ dòng lóng yán qī yuè chū yuān shèng zhì zì yún: zhōng zhù bì yān shān mǐn zhōng sì zhū huáng hòu tài zǐ qí wáng sān jùn wáng shèng juàn tóng chǔ shì dì cè jīn rén gòng fèng rú dào jūn zhī lǐ èr shèng liǎng sì jū chǔ qī yuè shàng xún yú hào tiān sì xiāng jiàn qīn wáng dōng xù fù mǎ xī xù dào jūn jū zuǒ miàn yuān shèng jū yòu miàn huáng tài zǐ cì nán miàn xī jiǔ wǔ zhǎn zì zǎo zhì wǔ lǐ bì ér guī qī yuè zhōng xún zhèng hòu tǐ hòu wéi hé yuān shèng zhū hòu tóng lái yán shòu sì wèn hòu zhù jí liǎng shí jiǔ yuè shí sān rì èr shèng tóng shèng juàn qǐ fā wǎng zhōng jīng nán rén yǔ yàn rén qì tì sòng yú dōng mén zhī wài jǐn rì nǎi hái jīn rén bù néng jìn zhǐ shù rì wèi zhī bù shì qǐ fā zhī qián jīn rén nà juàn wàn pǐ wèi lù fèi dào jūn fēn cì bǎi wǔ shí pǐ yǔ xiān lù sì zōng shì zhòng lǐ yǐ xià zuò dōng yī lǐng zhī zhě wú bù gǎn qì yān shān zhì zhōng jīng jiǔ bǎi wǔ shí lǐ guò shí mén zhì jǐng zhōu shàng lú lóng lǐng shān xià guò luán sā hé zhì zé hé guò dà mò zhì zhōng jīng yú xiāng fǔ yuàn zhù bì xiāng fǔ yuàn zhě qì dān shí zǎi xiàng suǒ jū yě. yī mén wǔ wèi zuǒ èr wèi dào jūn jū zhī yòu èr wèi yuān shèng jū zhī zhōng yī wèi guǎn shì fān guān jū zhī zhōng jīng rén yān fēng wù bǐ zhī yān shān xiāo suǒ tài shèn èr shèng fú shí qì yòng jiē xū yú yān shān měi liǎng yuè jīn rén pái bàn qǐ fā gōng yìng dào jūn shèng juàn qiān yú kǒu yuān shèng shèng juàn bǎi yú kǒu bǐ zhù bì zhōng jīng xiāng fǔ yuàn qù dà jīn guó shàng sān qiān lǐ èr shèng yú cǐ zhǐ zhī dōng jīng qù qǔ zōng shì sì pú wáng zhòng lǐ yǐ xià yí jiān mìng fù zōng nǚ děng qiān bā bǎi yú kǒu zhì yān shān xiān lù sì yǎng shàn rì gěi mǐ yī shēng bàn yuè zhī yán yī shēng zì sì wáng yǔ bīng zú wú yì jū mí diǎn kàn jiān shì yán mì kùn yú dào tú kǔ yú jì mò yī suì zhī jiān sǐ jí bā fēn zhǐ cún sān bǎi jiǔ shí bā rén rù bǎo zhōu yù zhuāng zōng shì zhào zūn gù fèng shǐ jīn guó yì zài yān shān jū mí guó xiāng zhān hǎn gǎi zuò ní kān jìn xǔ fàng huán běn zhōu qí yù zhuāng zōng shì réng jiù bù céng qǐ fā fèng shǐ guān zhōng shū shì láng chén guò tíng bìng wén wǔ guān wǔ shí yú yuán bìng mén xià shì láng gěng nán zhòng sūn yuán zài zhēn dìng dīng wèi bā yuè qiǎn.
传旨要宸翰即时供纳及机密事百馀申疏於朝廷至九月十三日忽得三省同奉圣旨除鸿胪寺丞不候受告日下供职此子砥之旧职也。二十八日雍陵杨之翰亦自燕山潜归子砥在虏(改作营)中与之相从今遂复见维扬但(删此字)备言北事与子砥皆符合据实而录焉二圣之北狩也。道君由滑浚至燕山渊圣由淮扬(旧校云:淮扬二字误应是怀绛之讹。又校云:否即河阳二宇)至云:中道君丁未五月十八日到燕山离门三里太子邀请观看射柳枝打球饮食宴至暮次日入门於延寿寺驻跸贵妃亲王帝姬驸马圣眷同处日侍道君之侧金人供奉甚厚六月初二日太子诸将请道君圣眷球场宴会二太子捧卮跪劝道君郑后继时躬亲打球迎待之礼至重至厚是时康王登宝位赦文传至燕山二太子得之封呈道君道君即召贵妃相贺喜动龙颜七月初渊圣至自云:中驻跸燕山愍忠寺朱皇后太子祁王三郡王圣眷同处侍帝侧金人供奉如道君之礼二圣两寺居处七月上旬於昊天寺相见亲王东序驸马西序道君居左面渊圣居右面皇太子次南面西酒五盏自早至午礼毕而归七月中旬郑后体候违和渊圣朱后同来延寿寺问候住及两时九月十三日二圣同圣眷起发往中京南人与燕人泣涕送於东门之外尽日乃还金人不能禁止数日为之不市起发之前金人纳绢万匹为路费道君分赐百五十匹与仙露寺宗室仲理以下作冬衣领之者无不感泣燕山至中京九百五十里过石门至景州上卢龙领山下过栾撒河至泽河过大漠至中京於相府院驻跸相府院者契丹时宰相所居也。一门五位左二位道君居之右二位渊圣居之中一位管事番官居之中京人烟风物比之燕山萧索太甚二圣服食器用皆需於燕山每两月金人排办起发供应道君圣眷千馀口渊圣圣眷百馀口比驻跸中京相府院去大金国尚三千里二圣於此止之东京去取宗室嗣濮王仲理以下姨监命妇宗女等千八百馀口至燕山仙露寺养赡日给米一升半月支盐一升自嗣王与兵卒无异拘縻点看监视严密困於道涂苦於寂寞一岁之间死及八分止存三百九十八人入保州御庄宗室赵遵顾奉使金国亦在燕山拘縻国相粘罕(改作尼堪)近许放还本州其御庄宗室仍旧不曾起发奉使官中书侍郎陈过庭并文武官五十馀员并门下侍郎耿南仲孙元在真定丁未八月遣。
yì yān shān chóng guó sì ān pō zhì shí yuè guó xiāng zhān hǎn gǎi zuò ní kān sì dào yān shān jì yì zhuī hū chū tóu xǔ qí nán guī wú bù huān hū fāng xíng bèi chē cù zhuāng wú fù yǒu zhǐ huī bìng yā fù xiǎn zhōu zì dàn zhì mù fāng dé yǐn jiàn zhān hǎn gǎi zuò ní kān yǐ zhú cóng tóu zhì zú zhào zhī lìng hòu jiā yǎng jì wù shēn sān yuè jiān yī nán rén lìn lǘ xiàng wǎ qiáo mǎi mǐ dé gù zhǐ nèi yǒu běn cháo zú běn shè shū sī mǎ pǔ yíng qiú dé zhī wèi yān jīng yī yào jìn fǎ gào yú yān shān liú shǒu shōu zhuō sī mǎ pǔ jiā xiàng jìn kān yù chéng shēn yuán shuài fǔ sì ér dài sǐ zhàng qī shí yī jiù yǎng jì zhī yān shān cài jìng qí zi sōng nián yǔ juàn shǔ tóng chǔ jīn rén yǎng jì shén hòu sōng nián yǔ yī bó hǎi dào nú gǎi zuò nǔ tōng shì yàn shì zhōng hé kāi jiǔ sì yàn wáng sì pú wáng zǎi chén hé shū mì zhāng shū yè fù mǎ cáo dū wèi bìng jiē shēn wáng qí yú yǒu cóng yuān shèng zài yún: zhōng zhě wèi zhī cún wáng zōng shì jū mí cóng guān yǎng jì zhī yí yú cǐ zhī qí xiáng yě. dōng jīng qǔ yī guān jiào fāng nèi shì nèi rén zuò jiàng sī tiān guān lì guó zhǔ yuán shuài dà qiú shān cǐ èr zì gòng fēn qū shǐ yān shān dé guó zhǔ zhǐ huī gèng bù fā qiǎn hòu yǔ yǎng jì yú zhū sì yuàn nèi ān pō nèi shì nèi rén jiē wèi dà qiú gǎi zuò guó zhǔ suǒ yǒu yī guān kāi pù lè rén zuò chǎng sī tiān xíng shù zuò jiàng zhí yì gè zì yíng shēng yī shí fāng zú jī fǔ suǒ pò jùn xiàn jìn jiē qū lǔ běi xíng hé chì qiān wàn bǐ dào yān shān wú lùn guì jiàn zhuàng ruò lù tú zhī yáo jī è zhī kùn sǐ zhě zhěn jiè gǔ ròu biàn yě zhuàng qiáng zhě jǐn zhì yān shān gè biàn shēng yǎng yǒu lì zhě yíng shēng pù sì wú lì zhě hē huò xié tuō lǎo zhě qǐ gài yú shì nán rén yǐ lèi gè xiāng jià qǔ yān shān yǒu shì mài rén fán jūn bīng lǔ dé nán rén shì rén lì jià mài zhī cǐ běn cháo rén xiàn lǔ gǎi zuò méi yú cǐ gǎi zuò běi kě jiàn yě. jīn guó bó hǎi hàn ér qì dān děng bìng chà zhī zhōu tōng pàn zhī xiàn chǎng wù guān gèng yǒu yuán shuài fǔ biàn chà chú jí rú wài zhī zhōu zhī xiàn chà liǎng chù cháo tíng chà guān yuán shuài fǔ gèng chà jí shì sān rén hù xiāng zhēng quán qǐ qǔ cái wù nǎi zhì kē qián wù gōng shū jiē chū mín jiān yǒu gōng shì zài guān xiān hàn ér cì qì dān fāng dào jīn rén dīng wèi dōng zǎi xiàng liú yàn zōng chà yī rén zhī yān shān yù tián xiàn guó guǒ cháo tíng yì chà yī rén lái jiāo gē bù dé hán nù ér guī wú hé guó lǐ cháo tíng qiǎn shǐ mìng zhì yān shān jū qǔ liú yàn zōng cì sǐ xù qiǎn yī shǐ lái píng yì yàn zōng gè lù wàn mín nǎi yǐ yǒu bīng quán qián gǔ xiān yòng nǚ zhēn cì bó hǎi cì qì dān cì hàn ér hàn ér suī liú yàn zōng guō yào shī yì wú bīng quán qì dān shí bù yòng bó hǎi bó hǎi shēn hèn qì dān nǚ zhēn bīng xìng bó hǎi xiān jiàng suǒ yǐ nǚ zhēn duō yòng bó hǎi wèi yào zhí yān shān liú shǒu èr rén jīn rén shā lǐ zhī gǎi zuò sà lēi zhá pàn guān guō yuè shī shā lǐ zhī zhě ā gǔ dǎ zhī zú dì yě. ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá. yòu yǒu sān sī shǐ qì dān má jiǔ gǎi zuò mǎng jiā bó hǎi dà shuài yàn rén zhāng lìng yán lǐng zhī xuān huī shǐ qì dān guǒ gē gǎi zuò guǒ hé děng yàn rén hán dǐng yì lǐng zhī bó hǎi lǐ pú sà nú gǎi zuò lǐ pú sà nǔ wèi tǒng jūn hàn rén liú děng bù shǔ cǐ nǚ zhēn zú xì suǒ chū shè guān zhī yí yú cǐ kě zhī yě. dīng wèi liù yuè guó lǐ cháo tíng zhǐ huī xuǎn nán rén wén wǔ rén yuán yǔ tài zǐ bàn dú xuǎn dé xiàn yàn guān qián yān shān sūn shè sī lù zhāng yá děng bā rén.
诣燕山崇国寺安泊至十月国相粘罕(改作尼堪)巳到燕山计议追呼出头许其南归无不欢呼方行备车促装无复有指挥并押赴显州自旦至暮方得引见粘罕(改作尼堪)以烛从头至足炤之令厚加养济戊申三月间一南人赁驴向瓦桥买米得故纸内有本朝足本赦书司马朴营求得之为燕京医药靳法告於燕山留守收捉司马朴枷项禁勘狱成申元帅府巳而贷死杖七十依旧养济知燕山蔡靖其子松年与眷属同处金人养济甚厚松年与一渤海道奴(改作努)通事燕市中合开酒肆燕王嗣濮王宰臣何枢密张叔夜驸马曹都尉并皆身亡其馀有从渊圣在云:中者未知存亡宗室拘縻从官养济之宜於此知其详也。东京取医官教坊内侍内人作匠司天官吏国主元帅大酋(删此二字)共分驱使燕山得国主指挥更不发遣厚与养济於诸寺院内安泊内侍内人皆为大酋(改作国主)所有医官开铺乐人作场司天行术作匠执艺各自营生衣食方足畿辅所破郡县尽皆驱虏北行何啻千万比到燕山无论贵贱壮弱路途之遥饥饿之困死者枕藉骨肉遍野壮强者仅至燕山各便生养有力者营生铺肆无力者喝货挟托老者乞丐於市南人以类各相嫁娶燕山有市卖人凡军兵虏得南人视人立价卖之此本朝人陷虏(改作没)於此(改作北)可见也。金国渤海汉儿契丹等并差知州通判知县场务官更有元帅府变差除即如外知州知县差两处朝廷差官元帅府更差即是三人互相争权乞取财物乃至科钱物供输皆出民间有公事在官先汉儿次契丹方到金人丁未冬宰相刘彦宗差一人知燕山玉田县国裹朝廷亦差一人来交割不得含怒而归无何国里朝廷遣使命至燕山拘取刘彦宗赐死续遣一使来评议彦宗各赂万缗乃已有兵权钱谷先用女真次渤海次契丹次汉儿汉儿虽刘彦宗郭药师亦无兵权契丹时不用渤海渤海深恨契丹女真兵兴渤海先降所以女真多用渤海为要职燕山留守二人金人沙里知(改作萨勒札)判官郭乐师(沙里知者阿骨打之族弟也。阿骨打改作阿固达)。又有三司使契丹麻九(改作莽嘉)渤海大率燕人张令言领之宣徽使契丹果哥(改作果核)等燕人韩鼎裔领之渤海李菩萨奴(改作李菩萨努)为统军汉人刘等部署此女真族系所出设官之宜於此可知也。丁未六月国里朝廷指挥选南人文武人员与太子伴读选得陷燕官前燕山孙设司录张崖等八人。
bìng huàn běi guān chú yú bù láng zhōng tè cì jīn qǐ hòu zhī pán fèi lìng yàn rén guī cháo guān hán fǎng dài zhì guǎn bàn fù yù zhài jiǔ yuè jīn rén qiǎn yàn rén zhí shǐ guǎn wáng shū fèng shǐ gāo lí lìng wú dǐng shì nán guān zhuàn cè wén zhì wù shēn zhēng yuè liú yàn zōng yí wén hé běi yǐ dé zhōu. qiě zhèn sōu suǒ jǔ rén èr yuè yī rì yǐ qián qǐ fā fù yān shān jiù shì yǔ miǎn kē chà yú zhú lín sì zuò shì yuàn yǔ běi rén tóng yuàn yì chǎng yǐn shì èr yuè shí qī rì yǐn shì běi rén shī fù yī chǎng èr shí bā rì yǐn shì nán rén zuò nán cháo fǎ shì sān chǎng qí shì guān fēn nán běi nán shì guān zhāng jiān wáng wén chāng wáng tíng zhí chū jūn qián qǔ tài xué shēng sān shí bā rén jīn rén shī tuì fù lìng rù chéng dú gù yǒu chén fú jīn rén fú suí jūn zhì yān shān yuán běi guān jiào shū láng shì shí sān yuè èr shí qī rì kāi yuàn běi rén sì bǎi rén qǔ liù fēn nán rén liù qiān rén qǔ wǔ bǎi qī shí yī rén bìng jiē tuī ēn liú yàn zōng yún: dì yī fān jìn shì kuān qǔ yòu zhī dīng wèi qī yuè chū èr rì tài zǐ wǎng yù zhài lí yān shān qī bǎi lǐ dào liáng diàn bìng shāng hán wáng mò qiú shǒu gǎi zuò bù xià jiē lí miàn hào qì qí shī gǎi zuò sàng zài lái yān shān bā yuè chū guī běn guó měi pò zhōu jùn yòng yī jīn rén yī yàn rén yī nán rén tóng gòng zhèn shǒu yǒu tóu bài kāi mén zhě zhī zhōu guān gèng bù gǎi yì bìng yī jiù fǎ cǐ jīn rén zhèng shì zhī jì yú cǐ kě jiàn yě. hé dōng wǔ shí sì zhōu gǔ qì dān shā mò zhī dì zì yē lǜ jiàn guó zhī hòu rú fèng shèng guī huà zhōu zhī lèi yù yǒu chà fā jīn guó bù shèn jì jiào zhù jūn shù mù yuàn nán zhēng zhě shén zhòng gài lì jīn bó zǐ nǚ yě. shā zi lǐ zài shā yuàn xī běi qù jīn guó sì qiān lǐ guǎng yǒu yáng mǎ rén jí cǐ wéi shēng wǔ gǔ wéi yǒu zhā zǐ qiáo mài yī suì yī shōu dì jí hán ér cǎo mào dōng yuè bù diāo suī kū bù gěng mǎ kě wò rén yì kě wò róu rú zhān tǎn nán jiē tiān dé yún: nèi běi lián dǎng xiàng guó nán guān kǒu dào cǐ shù chéng wú shuǐ jiù qì dān yǒu shǐ mìng wǎng huán yòng pí qiú chéng shuǐ tuó fù zhī tiān zuò yǒu zi zhào wáng zhě jiàn zài jīn mén yù zhài xǔ wáng zhě nǎi yuán fēi suǒ shēng nián shí bā jiǔ jīn zài shā zi tiān zuò wěi dì dà shí gǎi zuò dá shí lín yá sì lì wéi zhǔ chēng tiān fǔ huáng dì shèng wén jié jí bīng mǎ yǐ jí shù shí wàn dài shí xīng jǔ qǐng nián guō yào shī suǒ qiān cháng shèng jūn zì yào shī tóu xiáng fù lǜ fǎn fù jiāng cháng shèng jūn jìn jiē fàng sàn gè lìng guī yè lián suì jūn bīng liǎng lù jìn fā shāng zhé táo wáng rén shù pō duō fù lìng yǐn shān cǐ zì huà shuā zhuī hū bǔ shù yān shān yǒu cāng sān zuò bìng wú jiàn mǐ měi zhī sàn nǎi qǔ gěi mín jiān qián bó kù zài nèi zhōng bìng wú jiàn jī zhǐ yǒu juàn qī wàn pǐ suǒ qǔ běn cháo lù niǎn xiāo yáo zǐ zài yān shān yán shòu sì ān fàng hé dōng hé běi zhōu xiàn zhèn fáng shǒu měi zhōu hàn rén qì dān xī jiā shān cǐ zì bó hǎi jīn rén duō guǎ bù tóng dà zhōu bù guò liú yī qiān hù xiàn zhèn bǎi hù duō quē é shù hé běi lù xíng cí jì mò wèi xià jiē yòng bīng shǒu zhī gèng bù gōng dǎ jǔ zhū guó bìng qiān nán jūn wú lǜ shí wǔ yú wàn rén zhèn shǒu zhī shù zài nèi yī liáng suí chù lüè qǔ cǐ jīn rén lǔ shí zhī qíng kě yú cǐ jiàn yě. yù zhài qù yān shān sān qiān qī bǎi lǐ nǚ zhēn guó zhǔ suǒ jū zhī yíng yě. gòng fèng shǐ huàn nán rén jū bàn xián yuān fù qū jiē yǒu móu shā shān cǐ èr zì pàn wáng zhī.
并换北官除虞部郎中特赐金绮厚支盘费令燕人归朝官韩昉待制馆伴赴御寨九月金人遣燕人直史馆王枢奉使高丽令吴鼎是南官撰册文至戊申正月刘彦宗移文河北已得州。且镇搜索举人二月一日已前起发赴燕山就试与免科差於竹林寺作试院与北人同院异场引试二月十七日引试北人诗赋一场二十八日引试南人作南朝法试三场其试官分南北南试官张坚王文昌王庭直初军前取太学生三十八人金人师退复令入城独顾友臣服金人服随军至燕山援北官校书郎是时三月二十七日开院北人四百人取六分南人六千人取五百七十一人并皆推恩刘彦宗云:第一番进士宽取诱之丁未七月初二日太子往御寨离燕山七百里到凉淀病伤寒亡殁酋首(改作部下)皆剺面号泣其尸(改作丧)载来燕山八月初归本国每破州郡用一金人一燕人一南人同共镇守有投拜开门者知州官更不改易并依旧法此金人政事之纪於此可见也。河东五十四州古契丹沙漠之地自耶律建国之後如奉圣归化州之类遇有差发金国不甚计较著军数目愿南征者甚众盖利金帛子女也。沙子里在沙院西北去金国四千里广有羊马人藉此为生五谷惟有劄子乔麦一岁一收地极寒而草茂冬月不雕虽枯不梗马可卧人亦可卧柔如毡毯南接天德云:内北连党项国南关口到此数程无水旧契丹有使命往还用皮球乘水驼负之天祚有子赵王者见在金门御寨许王者乃元妃所生年十八九今在沙子天祚伪弟大石(改作达实)林牙巳立为主称天辅皇帝盛闻结集兵马已及数十万待时兴举顷年郭药师所签常胜军自药师投降复虑反覆将常胜军尽皆放散各令归业连岁军兵两路进发伤折逃亡人数颇多复令引(删此字)划刷追呼补数燕山有仓三座并无见米每支散乃取给民间钱帛库在内中并无见积止有绢七万匹所取本朝辂辇逍遥子在燕山延寿寺安放河东河北州县镇防守每州汉人契丹奚家(删此字)渤海金人多寡不同大州不过留一千户县镇百户多阙额数河北路邢磁冀莫未下皆用兵守之更不攻打举诸国并签南军无虑十五馀万人镇守之数在内衣粮随处掠取此金人虏实之情可於此见也。御寨去燕山三千七百里女真国主所居之营也。供奉使唤南人居半衔冤负屈皆有谋杀(删此二字)叛亡之。
xīn wù shēn zhēng yuè shù qiān rén tóng móu shān zhōng zhuó chái wéi míng jǐn zhì zhǎng kē dà fǔ yù jié qí zhǔ rù shān jù xiǎn jié jí nán bīng yǐ lǐ nán lái xiàn yú běn cháo fù yǐ wéi zhì wú hé nán rén gào biàn, yú shì gēn jiū qíng shí shā shǒu móu zhě shù qiān rén qí shì suì qǐn jiù guī cháo guān zhōng dài fū jí xián diàn xiū zhuàn zhāng gōng gào zǎi xiàng liú yàn zōng qǐ zhī zhēn dìng fǔ huò lù xiàn qí rén hé guó hòu ēn bù wàng zhōng xiào zì dīng wèi dōng dào rèn jié jí wǔ mǎ shān mǎ kuò zhào bāng jié děng jí zhōng shān bīng mín xiān fù zhēn dìng cì qǔ yān shān wù shēn wǔ yuè yǒu rì jǔ shì wú hé nán rén gào biàn zhāng gōng bù lù yǐ jí gào guī yān shān fǔ lù xiàn jiù nán guān xún jiǎn shǐ yáng hào yú dīng wèi jiǔ yuè rù yù tián xiàn shān zhōng yǔ yī běi sēng zhì hé chán shī jié jí zhāo yòu nán běi zhōng yì zhuàng shì móu jǔ dà shì qí rén yú wù shēn sān yuè jiān lái yān shān chéng zhōng zǐ dǐ nǎi yǐ wù sè ér wèn qí xiáng yún: zhāo yòu nán běi rén shì yǐ jí wàn shù. ruò dé sān wàn kě yǐ héng xíng lǔ gǎi zuò dí zhōng jué bào dà chóu jì ér yáng hào fù rù zhōng shān yì zhōu jiè jiē shān yǒu yī yàn rén zhī zǐ nián shí bā xiǎo míng liú lǐ máng háo yǒng jùn mài yì yú cháng rén yuǎn jìn wú bù tuī fú yú shān zhōng jù tú dǎng xuǎn nán běi rén shào zhuàng zhě xìng jǔ yì bīng yāo jī jīn rén yì yù lìng rén tuī wèi lǔ gǎi zuò guó zhǔ yú běn cháo jié hǎo zì wù shēn sān yuè jiān jīn rén wén yú yān shān fǔ jí bīng qiān rén wǎng yì zhōu shān zhōng qín bǔ liú lǐ máng qí zhōng xiǎn jùn bù kě jìn bàng jiàn jīn yòng bīng shǒu bǎ shān lù liú lǐ máng tú dǎng rì shèng zhāo jí yù duō nán běi zhōng yì zhī shì zì tóu zhě shén zhòng sì jí wàn shù jīn rén wèi yì kě zhì cǐ nán běi lí kuì zhī qíng yú cǐ kě jiàn yě. xuān zhèng yǐ lái zhāo yì suǒ shī zhě yuǎn jié jīn rén jìn miè qì dān zhī guò yě. jīn rén jì bìng qí guó wǒ cháo suī hòu qí cì yǔ zhòng qí hé hǎo bì lái xí wǒ zhì ān shān cǐ èr zì gài chū qǔ qì dān shí yì tú wǒ guó kuàng kāi qí lù ér yǐn zhī yé jīn rén jiǎng hé yǐ yòng bīng wǒ guó liǎn bīng yǐ dài hé ěr lái qiǎn shǐ shù bèi jiē bù dé dá liú yàn zōng yuē: jīn guó zhǐ nà chǔ shǐ yān zhī fù yǒu sòng yě. zé shì wú guó zhī yǔ jīn guó shì bù liǎng lì qí bù kě jiǎng hé míng yǐ. wǎng zhě qì dān zhǔ hé yì nǚ zhēn zhuān yòng bīng shí yú nián jìng miè qì dān jīn fù xiàn qí zhé pì rén wèi hǔ yǐ ròu wèi zhī shí jǐn zhōng bì shì rén. ruò shè xiàn jǐng yǐ dài zhī rán hòu kě yǐ zhì hǔ yě..
心戊申正月数千人同谋山中斫柴为名尽置长柯大斧欲劫其主入山据险结集南兵迤逦南来献於本朝复以为质无何南人告变,於是根究情实杀首谋者数千人其事遂寝旧归朝官中大夫集贤殿修撰张龚告宰相刘彦宗乞知真定府获鹿县其人荷国厚恩不忘忠孝自丁未冬到任结集五马山马扩赵邦杰等及中山兵民先复真定次取燕山戊申五月有日举事无何南人告变张龚不露以疾告归燕山府潞县旧南官巡检使杨浩於丁未九月入玉田县山中与一北僧智和禅师结集招诱南北忠义壮士谋举大事其人於戊申三月间来燕山城中子砥乃以物色而问其详云:招诱南北人士已及万数。若得三万可以横行虏(改作敌)中决报大雠继而杨浩复入中山易州界接山有一燕人之子年十八小名刘里忙豪勇俊迈异於常人远近无不推服於山中聚徒党选南北人少壮者兴举义兵邀击金人意欲令人推为虏(改作国)主於本朝结好自戊申三月间金人闻於燕山府集兵千人往易州山中擒捕刘里忙其中险峻不可进傍见今用兵守把山路刘里忙徒党日盛招集愈多南北忠义之士自投者甚众巳及万数金人未易可制此南北离溃之情於此可见也。宣政以来朝议所失者远结金人近灭契丹之过也。金人既并其国我朝虽厚其赐予重其和好必来袭我治安(删此二字)盖初取契丹实意图我国况开其路而引之耶金人讲和以用兵我国敛兵以待和迩来遣使数辈皆不得达刘彦宗曰:金国只纳楚使焉知复有宋也。则是吾国之与金国势不两立其不可讲和明矣。往者契丹主和议女真专用兵十馀年竟灭契丹今复陷其辙譬人喂虎以肉喂之食尽终必噬人。若设陷阱以待之然後可以制虎也。。
cì jìn shì chū shēn tóu pǐn dǐng dài sì chuān děng chù chéng xuān bù zhèng shǐ sī bù zhèng shǐ qīng yuàn xǔ hán dù xiào kān.
赐进士出身头品顶戴四川等处承宣布政使司布政使清苑许涵度校刊。
juǎn jiǔ shí bā jiào kān jì.
※卷九十八校勘记。
qí wén wú zhí jù shí tuō zhí zì jù wù zuò qí ér yù qǔ qí jiā shǔ yě. tuō qǔ zì xià tóng jiǔ yuè shí wǔ rì shàng xià méng bì tuō yuè zì jǐn yào chù. yòu yǒu dà yú cǐ zhě tuō yào zì jué wú liáng dào wú wù zuò wú wǒ mèng xiǎng dāng bù wàng yī zuò wǒ mèng xiǎng cháng bù wàng tài shàng chū yù yī sān xí chèn yī lǐng tuō xí zì chèn yī lǐng wù zuò yī lóng lǐng dài dào yān shān ěr nǎi qù tuō ěr nǎi èr zì jīn rì zhī huò suī bù zài cǐ zài wù zuò zhǐ bǎo shǒu qǔ zì jiā zōng miào qǔ zì yǎn tài hòu wù yuē: tài wù zuò huáng yǐ shǒu jiā é xǐ shén wù zuò shèn xǐ fù lìng wèi huáng tài hòu yuē: tuō yuē: zì wáng zōng miǎn miǎn wù zuò shè wáng shèn shèn wù zuò gòu wǔ yuè shí bā rì dīng wèi dīng wèi wù zài wǔ yuè shàng lìng wú dǐng shì nán guān zhuàn cè wén shì nán guān sān zì xì xiǎo zhù wù zuò zhèng wén hé běi lù xíng cí jì mò fù mò fù wù zuò mò sì jí wàn shù yú rén yú wù zuò jīn cǐ nán běi lí huàn zhī qíng huàn wù zuò kuì shí yì zài wǒ guó zài wù zuò tú.
其文芜摭具实(脱摭字具误作其)而欲取其家属也。(脱取字下同)九月十五日上下蒙蔽(脱月字)紧要处。又有大於此者(脱要字)绝吾粮道(吾误作无)我梦想当不妄(一作我梦想常不忘)太上出御衣三袭衬一领(脱袭字衬一领误作一栊领)待到燕山尔乃去(脱尔乃二字)今日之祸虽不在此(在误作止)保守取自家宗庙(取字衍)太后悟曰:(太误作皇)以手加额喜甚(误作甚喜)复令谓皇太后曰:(脱曰:字)王宗沔(沔误作涉)王慎(慎误作构)五月十八日丁未(丁未误在五月上)令吴鼎是南官撰册文(是南官三字系小注误作正文)河北路邢磁冀莫阝(莫阝误作莫)巳及万数馀人(馀误作金)此南北离涣之情(涣误作溃)实意在我国(在误作图)。