jiàn dù yù lǎo jiàng xiàn xīn móu jiàng sūn hào sān fēn guī yī tǒng
荐杜预老将献新谋 降孙皓三分归一统
què shuō wú zhǔ sūn xiū, wén sī mǎ yán yǐ cuàn wèi, zhī qí bì jiāng fá wú, yōu lǜ chéng jí, wò chuáng bù qǐ, nǎi zhào chéng xiàng pú yáng xìng rù gōng zhōng, lìng tài zǐ sūn chū bài. wú zhǔ bǎ xìng bì shǒu zhǐ ér zú. xìng chū, yǔ qún chén shāng yì, yù lì tài zǐ sūn wèi jūn. zuǒ diǎn jūn wàn yù yuē:" yòu bù néng zhuān zhèng, bù ruò qǔ wū chéng hóu sūn hào lì zhī." zuǒ jiāng jūn zhāng bù yì yuē:" hào cái shí míng duàn, kān wèi dì wáng." chéng xiàng pú yáng xìng bù néng jué, rù zòu zhū tài hòu. tài hòu yuē:" wú guǎ fù rén ěr, ān zhī shè jì zhī shì? qīng děng zhēn zhuó lì zhī kě yě." xìng suì yíng hào wèi jūn.
却说吴主孙休,闻司马炎已篡魏,知其必将伐吴,忧虑成疾,卧床不起,乃召丞相濮阳兴入宫中,令太子孙л出拜。吴主把兴臂、手指л而卒。兴出,与群臣商议,欲立太子孙л为君。左典军万彧曰:“л幼不能专政,不若取乌程侯孙皓立之。”左将军张布亦曰:“皓才识明断,堪为帝王。”丞相濮阳兴不能决,入奏朱太后。太后曰:“吾寡妇人耳,安知社稷之事?卿等斟酌立之可也。”兴遂迎皓为君。
hào zì yuán zōng, dà dì sūn quán tài zǐ sūn hé zhī zǐ yě. dāng nián qī yuè, jí huáng dì wèi, gǎi yuán wèi yuán xìng yuán nián, fēng tài zǐ sūn wèi yù zhāng wáng, zhuī shì fù hé wéi wén huáng dì, zūn mǔ hé shì wèi tài hòu, jiā dīng fèng wèi yòu dà sī mǎ. cì nián gǎi wéi gān lù yuán nián. hào xiōng bào rì shén, kù nì jiǔ sè, chǒng xìng zhōng cháng shì cén hūn. pú yáng xìng zhāng bù jiàn zhī, hào nù, zhǎn èr rén, miè qí sān zú. yóu shì tíng chén jiān kǒu, bù gǎn zài jiàn. yòu gǎi bǎo dǐng yuán nián, yǐ lù kǎi wàn yù wèi zuǒ yòu chéng xiàng. shí hào jū wǔ chāng, yáng zhōu bǎi xìng shui chì liú gōng jǐ, shén kǔ zhī yòu shē chǐ wú dù, gōng sī kuì fá. lù kǎi shàng shū jiàn yuē:" jīn wú zāi ér mín mìng jǐn, wú wéi ér guó cái kōng, chén qiè tòng zhī. xī hàn shì jì shuāi, sān jiā dǐng lì jīn cáo liú shī dào, jiē wèi jìn yǒu: cǐ mù qián zhī míng yàn yě. chén yú dàn wèi bì xià xī guó jiā ěr. wǔ chāng tǔ dì xiǎn jí, fēi wáng zhě zhī dōu. qiě tóng yáo yún: níng yǐn jiàn yè shuǐ, bù shí wǔ chāng yú níng hái jiàn yè sǐ, bù zhǐ wǔ chāng jū! cǐ zú míng mín xīn yǔ tiān yì yě. jīn guó wú yī nián zhī xù, yǒu lù gēn zhī jiàn guān lì wèi kē rǎo, mò zhī huò xù. dà dì shí, hòu gōng nǚ bù mǎn bǎi jǐng dì yǐ lái, nǎi yǒu qiān shù: cǐ hào cái zhī shèn zhě yě. yòu zuǒ yòu jiē fēi qí rén, qún dǎng xiāng xié, hài zhōng yǐn xián, cǐ jiē dù zhèng bìng mín zhě yě. yuàn bì xià shěng bǎi yì, bà kē rǎo, jiǎn chū gōng nǚ, qīng xuǎn bǎi guān, zé tiān yuè mín fù ér guó ān yǐ."
皓字元宗,大帝孙权太子孙和之子也。当年七月,即皇帝位,改元为元兴元年,封太子孙л为豫章王,追谥父和为文皇帝,尊母何氏为太后,加丁奉为右大司马。次年改为甘露元年。皓凶暴日甚,酷溺酒色,宠幸中常侍岑昏。濮阳兴、张布谏之,皓怒,斩二人,灭其三族。由是廷臣缄口,不敢再谏。又改宝鼎元年,以陆凯、万彧为左右丞相。时皓居武昌,扬州百姓氵斥流供给,甚苦之;又奢侈无度,公私匮乏。陆凯上疏谏曰:“今无灾而民命尽,无为而国财空,臣窃痛之。昔汉室既衰,三家鼎立;今曹、刘失道,皆为晋有:此目前之明验也。臣愚但为陛下惜国家耳。武昌土地险瘠,非王者之都。且童谣云:宁饮建业水,不食武昌鱼;宁还建业死,不止武昌居!此足明民心与天意也。今国无一年之蓄,有露根之渐;官吏为苛扰,莫之或恤。大帝时,后宫女不满百;景帝以来,乃有千数:此耗财之甚者也。又左右皆非其人,群党相挟,害忠隐贤,此皆蠹政病民者也。愿陛下省百役,罢苛扰,简出宫女,清选百官,则天悦民附而国安矣。”
shū zòu, hào bù yuè. yòu dà xīng tǔ mù, zuò zhāo míng gōng, lìng wén wǔ gè guān rù shān cǎi mù yòu zhào shù shì shàng guǎng, lìng shì shī wèn qǔ tiān xià zhī shì. shàng duì yuē:" bì xià shì dé jí zhào: gēng zǐ suì, qīng gài dāng rù luò yáng." hào dà xǐ, wèi zhōng shū chéng huá hé yuē:" xiān dì nà qīng zhī yán, fēn tóu mìng jiāng, yán jiāng yí dài, tún shù bǎi yíng, mìng lǎo jiàng dīng fèng zǒng zhī. zhèn yù jiān bìng hàn tǔ, yǐ wéi shǔ zhǔ fù chóu, dāng qǔ hé dì wèi xiān?" hé jiàn yuē:" jīn chéng dū bù shǒu, shè jì qīng bēng, sī mǎ yán bì yǒu tūn wú zhī xīn. bì xià yí xiū dé yǐ ān wú mín, nǎi wèi shàng jì. ruò qiáng dòng bīng jiǎ, zhèng yóu pī má jiù huǒ, bì zhì zì fén yě. yuàn bì xià chá zhī." hào dà nù yuē:" zhèn yù chéng shí huī fù jiù yè, rǔ chū cǐ bù lì zhī yán! ruò bù kàn rǔ jiù chén zhī miàn, zhǎn shǒu hào lìng!" chì wǔ shì tuī chū diàn mén. huá hé chū cháo tàn yuē:" kě xī jǐn xiù jiāng shān, bù jiǔ shǔ yú tā rén yǐ!" suì yǐn jū bù chū. yú shì hào lìng zhèn dōng jiāng jūn lù kàng bù bīng tún jiāng kǒu, yǐ tú xiāng yáng. zǎo yǒu xiāo xī bào rù luò yáng, jìn chén zòu zhī jìn zhǔ sī mǎ yán. jìn zhǔ wén lù kàng kòu xiāng yáng, yǔ zhòng guān shāng yì. jiǎ chōng chū bān zòu yuē:" chén wén wú guó sūn hào, bù xiū dé zhèng, zhuān xíng wú dào. bì xià kě zhào dū du yáng hù lǜ bīng jù zhī, qí qí guó zhōng yǒu biàn, chéng shì gōng qǔ, dōng wú fǎn zhǎng kě de yě." yán dà xǐ, jí jiàng zhào qiǎn shǐ dào xiāng yáng, xuān yù yáng hù. hù fèng zhào, zhěng diǎn jūn mǎ, yù bèi yíng dí. zì shì yáng hù zhèn shǒu xiāng yáng, shén dé jūn mín zhī xīn. wú rén yǒu jiàng ér yù qù zhě, jiē tīng zhī. jiǎn shù luó zhī zú, yòng yǐ kěn tián bā bǎi yú qǐng. qí chū dào shí, jūn wú bǎi rì zhī liáng jí zhì mò nián, jūn zhōng yǒu shí nián zhī jī. hù zài jūn, cháng zhe qīng qiú, xì kuān dài, bù pī kǎi jiǎ, zhàng qián shì wèi zhě bù guò shí yú rén. yī rì, bù jiàng rù zhàng bǐng hù yuē:" shào mǎ lái bào: wú bīng jiē xiè dài. kě chéng qí wú bèi ér xí zhī, bì huò dà shèng." hù xiào yuē:" rǔ zhòng rén xiǎo qù lù kàng yé? cǐ rén zú zhì duō móu, rì qián wú zhǔ mìng zhī gōng bá xī líng, zhǎn le bù chǎn jí qí jiàng shì shù shí rén, wú jiù zhī wú jí. cǐ rén wéi jiāng, wǒ děng zhǐ kě zì shǒu hòu qí nèi yǒu biàn, fāng kě tú qǔ. ruò bù shěn shí shì ér qīng jìn, cǐ qǔ bài zhī dào yě." zhòng jiāng fú qí lùn, zhǐ zì shǒu jiāng jiè ér yǐ.
疏奏,皓不悦。又大兴土木,作昭明宫,令文武各官入山采木;又召术士尚广,令筮蓍问取天下之事。尚对曰:“陛下筮得吉兆:庚子岁,青盖当入洛阳。”皓大喜,谓中书丞华覈曰:“先帝纳卿之言,分头命将,沿江一带,屯数百营,命老将丁奉总之。朕欲兼并汉土,以为蜀主复仇,当取何地为先?”覈谏曰:“今成都不守,社稷倾崩,司马炎必有吞吴之心。陛下宜修德以安吴民,乃为上计。若强动兵甲,正犹披麻救火,必致自焚也。愿陛下察之。”皓大怒曰:“朕欲乘时恢复旧业,汝出此不利之言!若不看汝旧臣之面,斩首号令!”叱武士推出殿门。华覈出朝叹曰:“可惜锦绣江山,不久属于他人矣!”遂隐居不出。于是皓令镇东将军陆抗部兵屯江口,以图襄阳。早有消息报入洛阳,近臣奏知晋主司马炎。晋主闻陆抗寇襄阳,与众官商议。贾充出班奏曰:“臣闻吴国孙皓,不修德政,专行无道。陛下可诏都督羊祜率兵拒之,俟其国中有变,乘势攻取,东吴反掌可得也。”炎大喜,即降诏遣使到襄阳,宣谕羊祜。祜奉诏,整点军马,预备迎敌。自是羊祜镇守襄阳,甚得军民之心。吴人有降而欲去者,皆听之。减戍逻之卒,用以垦田八百余顷。其初到时,军无百日之粮;及至末年,军中有十年之积。祜在军,尝着轻裘,系宽带,不披铠甲,帐前侍卫者不过十余人。一日,部将入帐禀祜曰:“哨马来报:吴兵皆懈怠。可乘其无备而袭之,必获大胜。”祜笑曰:“汝众人小觑陆抗耶?此人足智多谋,日前吴主命之攻拔西陵,斩了步阐及其将士数十人,吾救之无及。此人为将,我等只可自守;候其内有变,方可图取。若不审时势而轻进,此取败之道也。”众将服其论,只自守疆界而已。
yī rì, yáng hù yǐn zhū jiàng dǎ liè, zhèng zhí lù kàng yì chū liè. yáng hù xià lìng:" wǒ jūn bù xǔ guò jiè." zhòng jiāng de lìng, zhǐ yú jìn dì dǎ wéi, bù fàn wú jìng. lù kàng wàng jiàn, tàn yuē:" yáng jiāng jūn yǒu jì lǜ, bù kě fàn yě." rì wǎn gè tuì. hù guī zhì jūn zhōng, chá wèn suǒ de qín shòu, bèi wú rén xiān shè shāng zhě jiē sòng hái. wú rén jiē yuè, lái bào lù kàng. kàng zhào lái rén rù, wèn yuē:" rǔ zhǔ shuài néng yǐn jiǔ fǒu?" lái rén dá yuē:" bì děi jiā niàng, zé yǐn zhī." kàng xiào yuē:" wú yǒu dǒu jiǔ, cáng zhī jiǔ yǐ. jīn fù yǔ rǔ chí qù, bài shàng dū du: cǐ jiǔ lù mǒu qīn niàng zì yǐn zhě, tè fèng yī sháo, yǐ biǎo zuó rì chū liè zhī qíng." lái rén lǐng nuò, xié jiǔ ér qù. zuǒ yòu wèn kàng yuē:" jiāng jūn yǐ jiǔ yǔ bǐ, yǒu hé zhǔ yì?" kàng yuē:" bǐ jì shī dé yú wǒ, wǒ qǐ dé wú yǐ chóu zhī?" zhòng jiē è rán.
一日,羊祜引诸将打猎,正值陆抗亦出猎。羊祜下令:“我军不许过界。”众将得令,止于晋地打围,不犯吴境。陆抗望见,叹曰:“羊将军有纪律,不可犯也。”日晚各退。祜归至军中,察问所得禽兽,被吴人先射伤者皆送还。吴人皆悦,来报陆抗。抗召来人入,问曰:“汝主帅能饮酒否?”来人答曰:“必得佳酿,则饮之。”抗笑曰:“吾有斗酒,藏之久矣。今付与汝持去,拜上都督:此酒陆某亲酿自饮者,特奉一勺,以表昨日出猎之情。”来人领诺,携酒而去。左右问抗曰:“将军以酒与彼,有何主意?”抗曰:“彼既施德于我,我岂得无以酬之?”众皆愕然。
què shuō lái rén huí jiàn yáng hù, yǐ kàng suǒ wèn bìng fèng jiǔ shì, yī yī chén gào. hù xiào yuē:" bǐ yì zhī wú néng yǐn hū!" suì mìng kāi hú qǔ yǐn. bù jiàng chén yuán yuē:" qí zhōng kǒng yǒu jiān zhà, dū du qiě yí màn yǐn." hù xiào yuē:" kàng fēi dú rén zhě yě, bù bì yí lǜ." jìng qīng hú yǐn zhī. zì shì shǐ rén tōng wèn, cháng xiāng wǎng lái. yī rì, kàng qiǎn rén hòu hù. hù wèn yuē:" lù jiāng jūn ān fǒu?" lái rén yuē:" zhǔ shuài wò bìng shù rì wèi chū." hù yuē:" liào bǐ zhī bìng, yǔ wǒ xiāng tóng. wú yǐ hé chéng shú yào zài cǐ, kě sòng yǔ fú zhī." lái rén chí yào huí jiàn kàng. zhòng jiāng yuē:" yáng hù nǎi shì wú dí yě, cǐ yào bì fēi liáng yào." kàng yuē:" qǐ yǒu zhèn rén yáng shū zǐ zāi! rǔ zhòng rén wù yí." suì fú zhī. cì rì bìng yù, zhòng jiāng jiē bài hè. kàng yuē:" bǐ zhuān yǐ dé, wǒ zhuān yǐ bào, shì bǐ jiāng bù zhàn ér fú wǒ yě. jīn yí gè bǎo jiāng jiè ér yǐ, wú qiú xì lì." zhòng jiàng lǐng mìng. hū bào wú zhǔ qiǎn shǐ lái dào, kàng jiē rù wèn zhī. shǐ yuē:" tiān zǐ chuán yù jiāng jūn: zuò jí jìn bīng, wù shǐ jìn rén xiān rù." kàng yuē:" rǔ xiān huí, wú suí yǒu shū zhāng shàng zòu." shǐ rén cí qù, kàng jí cǎo shū qiǎn rén jī dào jiàn yè. jìn chén chéng shàng, hào chāi guān qí shū, shū zhōng bèi yán jìn wèi kě fá zhī zhuàng, qiě quàn wú zhǔ xiū dé shèn fá, yǐ ān nèi wèi niàn, bù dàng yǐ dú wǔ wèi shì. wú zhǔ lǎn bì, dà nù yuē:" zhèn wén kàng zài biān jìng yǔ dí rén xiāng tōng, jīn guǒ rán yǐ!" suì qiǎn shǐ bà qí bīng quán, jiàng wèi sī mǎ, què lìng zuǒ jiāng jūn sūn yì dài lǐng qí jūn. qún chén jiē bù gǎn jiàn. wú zhǔ hào zì gǎi yuán jiàn héng, zhì fèng huáng yuán nián, zì yì wàng wéi, qióng bīng tún shù, shàng xià wú bù jiē yuàn. chéng xiàng wàn yù jiāng jūn liú píng dà sī nóng lóu xuán sān rén jiàn hào wú dào, zhí yán kǔ jiàn, jiē bèi suǒ shā. qián hòu shí yú nián, shā zhōng chén sì shí yú rén. hào chū rù cháng dài tiě qí wǔ wàn. qún chén kǒng bù, mò gǎn nài hé. què shuō yáng hù wén lù kàng bà bīng, sūn hào shī dé, jiàn wú yǒu kě chéng zhī jī, nǎi zuò biǎo qiǎn rén wǎng luò yáng qǐng fá wú. qí lüè yuē:" fū qī yùn suī tiān suǒ shòu, ér gōng yè bì yīn rén ér chéng. jīn jiāng huái zhī xiǎn, bù rú jiàn gé sūn hào zhī bào, guò yú liú chán wú rén zhī kùn, shèn yú bā shǔ, ér dà jìn bīng lì, shèng yú wǎng shí: bù yú cǐ jì píng yī sì hǎi, ér gèng zǔ bīng xiāng shǒu, shǐ tiān xià kùn yú zhēng shù, jīng lì shèng shuāi, bù kě cháng jiǔ yě." sī mǎ yán guān biǎo, dà xǐ, biàn lìng xīng shī. jiǎ chōng xún xù féng dǎn sān rén, lì yán bù kě, yán yīn cǐ bù xíng. hù wén shàng bù yǔn qí qǐng, tàn yuē:" tiān xià bù rú yì shì, shí cháng bā jiǔ. jīn tiān yǔ bù qǔ, qǐ bù dà kě xī zāi!" zhì xián níng sì nián, yáng hù rù cháo, zòu cí guī xiāng yǎng bìng. yán wèn yuē:" qīng yǒu hé ān bāng zhī cè, yǐ jiào guǎ rén?" hù yuē:" sūn hào bào nüè yǐ shèn, yú jīn kě bù zhàn ér kè. ruò hào bù xìng ér mò, gèng lì xián jūn, zé wú fēi bì xià suǒ néng de yě." yán dà wù yuē:" qīng jīn biàn tí bīng wǎng fá, ruò hé?" hù yuē:" chén nián lǎo duō bìng, bù kān dāng cǐ rèn. bì xià lìng xuǎn zhì yǒng zhī shì, kě yě." suì cí yán ér guī.
却说来人回见羊祜,以抗所问并奉酒事,一一陈告。祜笑曰:“彼亦知吾能饮乎!”遂命开壶取饮。部将陈元曰:“其中恐有奸诈,都督且宜慢饮。”祜笑曰:“抗非毒人者也,不必疑虑。”竟倾壶饮之。自是使人通问,常相往来。一日,抗遣人候祜。祜问曰:“陆将军安否?”来人曰:“主帅卧病数日未出。”祜曰:“料彼之病,与我相同。吾已合成熟药在此,可送与服之。”来人持药回见抗。众将曰:“羊祜乃是吾敌也,此药必非良药。”抗曰:“岂有酖人羊叔子哉!汝众人勿疑。”遂服之。次日病愈,众将皆拜贺。抗曰:“彼专以德,我专以暴,是彼将不战而服我也。今宜各保疆界而已,无求细利。”众将领命。忽报吴主遣使来到,抗接入问之。使曰:“天子传谕将军:作急进兵,勿使晋人先入。”抗曰:“汝先回,吾随有疏章上奏。”使人辞去,抗即草疏遣人赍到建业。近臣呈上,皓拆观其疏,疏中备言晋未可伐之状,且劝吴主修德慎罚,以安内为念,不当以黩武为事。吴主览毕,大怒曰:“朕闻抗在边境与敌人相通,今果然矣!”遂遣使罢其兵权,降为司马,却令左将军孙翼代领其军。群臣皆不敢谏。吴主皓自改元建衡,至凤凰元年,恣意妄为,穷兵屯戍,上下无不嗟怨。丞相万彧、将军留平、大司农楼玄三人见皓无道,直言苦谏,皆被所杀。前后十余年,杀忠臣四十余人。皓出入常带铁骑五万。群臣恐怖,莫敢奈何。却说羊祜闻陆抗罢兵,孙皓失德,见吴有可乘之机,乃作表遣人往洛阳请伐吴。其略曰:“夫期运虽天所授,而功业必因人而成。今江淮之险,不如剑阁;孙皓之暴,过于刘禅;吴人之困,甚于巴蜀,而大晋兵力,盛于往时:不于此际平一四海,而更阻兵相守,使天下困于征戍,经历盛衰,不可长久也。”司马炎观表,大喜,便令兴师。贾充、荀勖、冯紞三人,力言不可,炎因此不行。祜闻上不允其请,叹曰:“天下不如意事,十常八九。今天与不取,岂不大可惜哉!”至咸宁四年,羊祜入朝,奏辞归乡养病。炎问曰:“卿有何安邦之策,以教寡人?”祜曰:“孙皓暴虐已甚,于今可不战而克。若皓不幸而殁,更立贤君,则吴非陛下所能得也。”炎大悟曰:“卿今便提兵往伐,若何?”祜曰:“臣年老多病,不堪当此任。陛下另选智勇之士,可也。”遂辞炎而归。
shì nián shí yī yuè, yáng hù bìng wēi, sī mǎ yán chē jià qīn lín qí jiā wèn ān. yán zhì wò tà qián, hù xià lèi yuē:" chén wàn sǐ bù néng bào bì xià yě!" yán yì qì yuē:" zhèn shēn hèn bù néng yòng qīng fá wú zhī cè. jīn rì shuí kě jì qīng zhī zhì?" hù hán lèi ér yán yuē:" chén sǐ yǐ, bù gǎn bù jìn yú chéng: yòu jiāng jūn dù yù kě rèn ruò fá wú, xū dāng yòng zhī." yán yuē:" jǔ shàn jiàn xián, nǎi měi shì yě qīng hé jiàn rén yú cháo, jí zì fén zòu gǎo, bù lìng rén zhī yé?" hù yuē:" bài guān gōng cháo, xiè ēn sī mén, chén suǒ bù qǔ yě." yán qì ér wáng. yán dà kū huí gōng, chì zèng tài fù jù píng hóu. nán zhōu bǎi xìng wén yáng hù sǐ, bà shì ér kū. jiāng nán shǒu biān jiàng shì, yì jiē kū qì. xiāng yáng rén sī hù cún rì, cháng yóu yú xiàn shān, suì jiàn miào lì bēi, sì shí jì zhī. wǎng lái rén jiàn qí bēi wén zhě, wú bù liú tì, gù míng wéi" duò lèi bēi". hòu rén yǒu shī tàn yuē:" xiǎo rì dēng lín gǎn jìn chén, gǔ bēi líng luò xiàn shān chūn. sōng jiān cán lù pín pín dī, yí shì dāng nián duò lèi rén." jìn zhǔ yǐ yáng hù zhī yán, bài dù yù wèi zhèn nán dà dū jīng zhōu shì. dù yù wéi rén, lǎo chéng liàn dá, hào xué bù juàn, zuì xǐ dú zuǒ qiū míng chūn qiū chuán, zuò wò cháng zì xié, měi chū rù bì shǐ rén chí zuǒ zhuàn yú mǎ qián, shí rén wèi zhī" zuǒ zhuàn pǐ". jí fèng jìn zhǔ zhī mìng, zài xiāng yáng fǔ mín yǎng bīng, zhǔn bèi fá wú.
是年十一月,羊祜病危,司马炎车驾亲临其家问安。炎至卧榻前,祜下泪曰:“臣万死不能报陛下也!”炎亦泣曰:“朕深恨不能用卿伐吴之策。今日谁可继卿之志?”祜含泪而言曰:“臣死矣,不敢不尽愚诚:右将军杜预可任;若伐吴,须当用之。”炎曰:“举善荐贤,乃美事也;卿何荐人于朝,即自焚奏稿,不令人知耶?”祜曰:“拜官公朝,谢恩私门,臣所不取也。”言讫而亡。炎大哭回宫,敕赠太傅、巨平侯。南州百姓闻羊祜死,罢市而哭。江南守边将士,亦皆哭泣。襄阳人思祜存日,常游于岘山,遂建庙立碑,四时祭之。往来人见其碑文者,无不流涕,故名为“堕泪碑”。后人有诗叹曰:“晓日登临感晋臣,古碑零落岘山春。松间残露频频滴,疑是当年堕泪人。”晋主以羊祜之言,拜杜预为镇南大督荆州事。杜预为人,老成练达,好学不倦,最喜读左丘明《春秋传》,坐卧常自携,每出入必使人持《左传》于马前,时人谓之“左传癖”。及奉晋主之命,在襄阳抚民养兵,准备伐吴。
cǐ shí wú guó dīng fèng lù kàng jiē sǐ, wú zhǔ hào měi yàn qún chén, jiē lìng chén zuì yòu zhì huáng mén láng shí rén wéi jiū dàn guān. yàn bà zhī hòu, gè zòu guò shī, yǒu fàn zhě huò bō qí miàn, huò záo qí yǎn. yóu shì guó rén dà jù. jìn yì zhōu cì shǐ wáng jùn shàng shū qǐng fá wú. qí shū yuē:" sūn hào huāng yín xiōng nì, yí sù zhēng fá. ruò yī dàn hào sǐ, gèng lì xián zhǔ, zé qiáng dí yě chén zào chuán qī nián, rì yǒu xiǔ bài chén nián qī shí, sǐ wáng wú rì: sān zhě yī guāi, zé nán tú yǐ. yuàn bì xià wú shī shì jī." jìn zhǔ lǎn shū, suì yǔ qún chén yì yuē:" wáng gōng zhī lùn, yǔ yáng dū du àn hé. zhèn yì jué yǐ." shì zhōng wáng hún zòu yuē:" chén wén sūn hào yù běi shàng, jūn wǔ yǐ jiē zhěng bèi, shēng shì zhèng shèng, nán yǔ zhēng fēng. gèng chí yī nián yǐ dài qí pí, fāng kě chéng gōng." jìn zhǔ yī qí zòu, nǎi jiàng zhào zhǐ bīng mò dòng, tuì rù hòu gōng, yǔ mì shū chéng zhāng huà wéi qí xiāo qiǎn. jìn chén zòu biān tíng yǒu biǎo dào. jìn zhǔ kāi shì zhī, nǎi dù yù biǎo yě. biǎo lüè yún:" wǎng zhě, yáng hù bù bó móu yú cháo chén, ér mì yǔ bì xià jì, gù lìng cháo chén duō yì tóng zhī yì. fán shì dāng yǐ lì hài xiāng xiào, dù cǐ jǔ zhī lì, shí yǒu bā jiǔ, ér qí hài zhǐ yú wú gōng ěr. zì qiū yǐ lái, tǎo zéi zhī xíng pō lù jīn ruò zhōng zhǐ, sūn hào kǒng bù, xǐ dōu wǔ chāng, wán xiū jiāng nán zhū chéng, qiān qí jū mín, chéng bù kě gōng, yě wú suǒ lüè, zé míng nián zhī jì yì wú jí yǐ." jìn zhǔ lǎn biǎo cái bà, zhāng huà tū rán ér qǐ, tuī què qí píng, liǎn shǒu zòu yuē:" bì xià shèng wǔ, guó fù mín qiáng wú zhǔ yín nüè, mín yōu guó bì. jīn ruò tǎo zhī, kě bù láo ér dìng. yuàn wù yǐ wéi yí." jìn zhǔ yuē:" qīng yán dòng jiàn lì hài, zhèn fù hé yí." jí chū shēng diàn, mìng zhèn nán dà jiàng jūn dù yù wèi dà dū dū, yǐn bīng shí wàn chū jiāng líng zhèn dōng dà jiàng jūn láng yá wáng sī mǎ zhòu chū tú zhōng ān dōng dà jiàng jūn wáng hún chū héng jiāng jiàn wēi jiāng jūn wáng róng chū wǔ chāng píng nán jiāng jūn hú fèn chū xià kǒu: gè yǐn bīng wǔ wàn, jiē tīng yù diào yòng. yòu qiǎn lóng xiāng jiāng jūn wáng jùn guǎng wǔ jiàng jūn táng bīn, fú jiāng dōng xià: shuǐ lù bīng èr shí yú wàn, zhàn chuán shù wàn sōu. yòu lìng guàn jūn jiāng jūn yáng jì chū tún xiāng yáng, jié zhì zhū lù rén mǎ.
此时吴国丁奉、陆抗皆死,吴主皓每宴群臣,皆令沉醉;又置黄门郎十人为纠弹官。宴罢之后,各奏过失,有犯者或剥其面,或凿其眼。由是国人大惧。晋益州刺史王濬上疏请伐吴。其疏曰:“孙皓荒淫凶逆,宜速征伐。若一旦皓死,更立贤主,则强敌也;臣造船七年,日有朽败;臣年七十,死亡无日:三者一乖,则难图矣。愿陛下无失事机。”晋主览疏,遂与群臣议曰:“王公之论,与羊都督暗合。朕意决矣。”侍中王浑奏曰:“臣闻孙皓欲北上,军伍已皆整备,声势正盛,难与争锋。更迟一年以待其疲,方可成功。”晋主依其奏,乃降诏止兵莫动,退入后宫,与秘书丞张华围棋消遣。近臣奏边庭有表到。晋主开视之,乃杜预表也。表略云:“往者,羊祜不博谋于朝臣,而密与陛下计,故令朝臣多异同之议。凡事当以利害相校,度此举之利,十有八九,而其害止于无功耳。自秋以来,讨贼之形颇露;今若中止,孙皓恐怖,徙都武昌,完修江南诸城,迁其居民,城不可攻,野无所掠,则明年之计亦无及矣。”晋主览表才罢,张华突然而起,推却棋枰,敛手奏曰:“陛下圣武,国富民强;吴主淫虐,民忧国敝。今若讨之,可不劳而定。愿勿以为疑。”晋主曰:“卿言洞见利害,朕复何疑。”即出升殿,命镇南大将军杜预为大都督,引兵十万出江陵;镇东大将军琅琊王司马伷出涂中;安东大将军王浑出横江;建威将军王戎出武昌;平南将军胡奋出夏口:各引兵五万,皆听预调用。又遣龙骧将军王濬、广武将军唐彬,浮江东下:水陆兵二十余万,战船数万艘。又令冠军将军杨济出屯襄阳,节制诸路人马。
zǎo yǒu xiāo xī bào rù dōng wú. wú zhǔ hào dà jīng, jí zhào chéng xiàng zhāng tì sī tú hé zhí sī kōng téng xún, jì yì tuì bīng zhī cè. tì zòu yuē:" kě lìng chē qí jiāng jūn wǔ yán wèi dū du, jìn bīng jiāng líng, yíng dí dù yù piào qí jiāng jūn sūn xīn jìn bīng jù xià kǒu děng chù jūn mǎ. chén gǎn wéi jūn shī, lǐng zuǒ jiāng jūn shěn yíng yòu jiāng jūn zhū gě jìng, yǐn bīng shí wàn, chū bīng niú zhǔ, jiē yìng zhū lù jūn mǎ." hào cóng zhī, suì lìng zhāng tì yǐn bīng qù le. hào tuì rù hòu gōng, bù ān yōu sè. xìng chén zhōng cháng shì cén hūn wèn qí gù. hào yuē:" jìn bīng dà zhì, zhū lù yǐ yǒu bīng yíng zhī zhēng nài wáng jùn lǜ bīng shù wàn, zhàn chuán qí bèi, shùn liú ér xià, qí fēng shén ruì: zhèn yīn cǐ yōu yě." hūn yuē:" chén yǒu yī jì, lìng wáng jùn zhī zhōu, jiē wèi jī fěn yǐ." hào dà xǐ, suì wèn qí jì. cén hūn zòu yuē:" jiāng nán duō tiě, kě dǎ lián huán suǒ bǎi yú tiáo, zhǎng shù bǎi zhàng, měi huán zhòng èr sān shí jīn, yú yán jiāng jǐn yào qù chù héng jié zhī. zài zào tiě zhuī shù wàn, zhǎng zhàng yú, zhì yú shuǐ zhōng. ruò jìn chuán chéng fēng ér lái, féng zhuī zé pò, qǐ néng dù jiāng yě?" hào dà xǐ, chuán lìng bō jiàng gōng yú jiāng biān lián yè zào chéng tiě suǒ tiě zhuī, shè lì tíng dāng.
早有消息报入东吴。吴主皓大惊,急召丞相张悌、司徒何植、司空滕循,计议退兵之策。悌奏曰:“可令车骑将军伍延为都督,进兵江陵,迎敌杜预;骠骑将军孙歆进兵拒夏口等处军马。臣敢为军师,领左将军沈莹、右将军诸葛靓,引兵十万,出兵牛渚,接应诸路军马。”皓从之,遂令张悌引兵去了。皓退入后宫,不安忧色。幸臣中常侍岑昏问其故。皓曰:“晋兵大至,诸路已有兵迎之;争奈王濬率兵数万,战船齐备,顺流而下,其锋甚锐:朕因此忧也。”昏曰:“臣有一计,令王濬之舟,皆为齑粉矣。”皓大喜,遂问其计。岑昏奏曰:“江南多铁,可打连环索百余条,长数百丈,每环重二三十斤,于沿江紧要去处横截之。再造铁锥数万,长丈余,置于水中。若晋船乘风而来,逢锥则破,岂能渡江也?”皓大喜,传令拨匠工于江边连夜造成铁索、铁锥,设立停当。
què shuō jìn dū du dù yù, bīng chū jiāng líng, lìng yá jiāng zhōu zhǐ: yǐn shuǐ shǒu bā bǎi rén, chéng xiǎo zhōu àn dù cháng jiāng, yè xí lè xiāng, duō lì jīng qí yú shān lín zhī chù, rì zé fàng pào léi gǔ, yè zé gè chù jǔ huǒ. zhǐ lǐng mìng, yǐn zhòng dù jiāng, fú yú bā shān. cì rì, dù yù lǐng dà jūn shuǐ lù bìng jìn. qián shào bào dào: wú zhǔ qiǎn wǔ yán chū lù lù, lù jǐng chū shuǐ lù, sūn xīn wèi xiān fēng: sān lù lái yíng." dù yù yǐn bīng qián jìn, sūn xīn chuán zǎo dào. liǎng bīng chū jiāo, dù yù biàn tuì. xīn yǐn bīng shàng àn, yǐ lǐ zhuī shí, bú dào èr shí lǐ, yī shēng pào xiǎng, sì miàn jìn bīng dà zhì. wú bīng jí huí, dù yù chéng shì yǎn shā, wú bīng sǐ zhě bù jì qí shù. sūn xīn bēn dào chéng biān, zhōu zhǐ bā bǎi jūn hùn zá yú zhōng, jiù chéng shàng jǔ huǒ. xīn dà jīng yuē:" běi lái zhū jūn nǎi fēi dù jiāng yě?" jí yù tuì shí, bèi zhōu zhǐ dà hē yī shēng, zhǎn yú mǎ xià. lù jǐng zài chuán shàng, wàng jiàn jiāng nán àn shàng yī piàn huǒ qǐ, bā shān shàng fēng piāo chū yī miàn dà qí, shàng shū:" jìn zhèn nán dà jiàng jūn dù yù". lù jǐng dà jīng, yù shàng àn táo mìng, bèi jìn jiāng zhāng shàng mǎ dào zhǎn zhī. wǔ yán jiàn gè jūn jiē bài, nǎi qì chéng zǒu, bèi fú bīng zhuō zhù, fù jiàn dù yù. yù yuē:" liú zhī wú yòng!" chì lìng wǔ shì zhǎn zhī. suì dé jiāng líng.
却说晋都督杜预,兵出江陵,令牙将周旨:引水手八百人,乘小舟暗渡长江,夜袭乐乡,多立旌旗于山林之处,日则放炮擂鼓,夜则各处举火。旨领命,引众渡江,伏于巴山。次日,杜预领大军水陆并进。前哨报道:吴主遣伍延出陆路,陆景出水路,孙歆为先锋:三路来迎。”杜预引兵前进,孙歆船早到。两兵初交,杜预便退。歆引兵上岸,迤逦追时,不到二十里,一声炮响,四面晋兵大至。吴兵急回,杜预乘势掩杀,吴兵死者不计其数。孙歆奔到城边,周旨八百军混杂于中,就城上举火。歆大惊曰:“北来诸军乃飞渡江也?”急欲退时,被周旨大喝一声,斩于马下。陆景在船上,望见江南岸上一片火起,巴山上风飘出一面大旗,上书:“晋镇南大将军杜预”。陆景大惊,欲上岸逃命,被晋将张尚马到斩之。伍延见各军皆败,乃弃城走,被伏兵捉住,缚见杜预。预曰:“留之无用!”叱令武士斩之。遂得江陵。
yú shì yuán xiāng yí dài, zhí dǐ guǎng zhōu zhū jùn, shǒu lìng jiē wàng fēng jī yìn ér jiàng. yù lìng rén chí jié ān fǔ, qiū háo wú fàn. suì jìn bīng gōng wǔ chāng, wǔ chāng yì jiàng, dù yù jūn wēi dà zhèn, suì dà huì zhū jiàng, gòng yì qǔ jiàn yè zhī cè. hú fèn yuē:" bǎi nián zhī kòu, wèi kě jǐn fú. fāng jīn chūn shuǐ fàn zhǎng, nán yǐ jiǔ zhù. kě qí lái chūn, gèng wéi dà jǔ." yù yuē:" xī lè yì jì xī yī zhàn ér bìng qiáng qí jīn bīng wēi dà zhèn, rú pò zhú zhī shì, shù jié zhī hòu, jiē yíng rèn ér jiě, wú fù yǒu zhuó shǒu chù yě." suì chí xí yuē huì zhū jiàng, yī qí jìn bīng, gōng qǔ jiàn yè.
于是沅、湘一带,直抵广州诸郡,守令皆望风赍印而降。预令人持节安抚,秋毫无犯。遂进兵攻武昌,武昌亦降,杜预军威大振,遂大会诸将,共议取建业之策。胡奋曰:“百年之寇,未可尽服。方今春水泛涨,难以久住。可俟来春,更为大举。”预曰:“昔乐毅济西一战而并强齐;今兵威大振,如破竹之势,数节之后,皆迎刃而解,无复有着手处也。”遂驰檄约会诸将,一齐进兵,攻取建业。
shí lóng xiāng jiāng jūn wáng jùn lǜ shuǐ bīng shùn liú ér xià. qián shào bào shuō:" wú rén zào tiě suǒ, yán jiāng héng jié yòu yǐ tiě zhuī zhì yú shuǐ zhōng wéi zhǔn bèi." jùn dà xiào, suì zào dà fá shù shí fāng, shàng fù cǎo wéi rén, pī jiǎ zhí zhàng, lì yú zhōu wéi, shùn shuǐ fàng xià. wú bīng jiàn zhī, yǐ wéi huó rén, wàng fēng xiān zǒu. àn zhuī zhe fá, jǐn tí ér qù. yòu yú fá shàng zuò dà jù, zhǎng shí yú zhàng, dà shí yú wéi, yǐ má yóu guàn zhī, dàn yù tiě suǒ, rán jù shāo zhī, xū yú jiē duàn. liǎng lù cóng dà jiāng ér lái. suǒ dào zhī chù, wú bù kè shèng. què shuō dōng wú chéng xiàng zhāng tì, lìng zuǒ jiāng jūn shěn yíng yòu jiāng jūn zhū gě jìng, lái yíng jìn bīng. yíng wèi jìng yuē:" shàng liú zhū jūn bù zuò dī fáng, wú liào jìn jūn bì zhì cǐ, yí jìn lì yǐ dí zhī. ruò xìng de shèng, jiāng nán zì ān. jīn dù jiāng yǔ zhàn, bù xìng ér bài, zé dà shì qù yǐ." jìng yuē:" gōng yán shì yě." yán wèi bì, rén bào jìn bīng shùn liú ér xià, shì bù kě dāng. èr rén dà jīng, huāng lái jiàn zhāng tì shāng yì. jìng wèi tì yuē:" dōng wú wēi yǐ, hé bù dùn qù?" tì chuí qì yuē:" wú zhī jiāng wáng, xián yú gòng zhī jīn ruò jūn chén jiē jiàng, wú yī rén sǐ yú guó nàn, bù yì rǔ hū!" zhū gě jìng yì chuí qì ér qù. zhāng tì yǔ shěn yíng huī bīng dǐ dí, jìn bīng yī qí wéi zhī. zhōu zhǐ shǒu xiān shā rù wú yíng. zhāng tì dú fèn lì bó zhàn, sǐ yú luàn jūn zhī zhōng. shěn yíng bèi zhōu zhǐ suǒ shā. wú bīng sì sàn bài zǒu. hòu rén yǒu shī zàn zhāng tì yuē:" dù yù" bā shān jiàn dà qí, jiāng dōng zhāng tì sǐ zhōng shí. yǐ pàn wáng qì nán zhōng jǐn, bù rěn tōu shēng fù suǒ zhī.
时龙骧将军王濬率水兵顺流而下。前哨报说:“吴人造铁索,沿江横截;又以铁锥置于水中为准备。”濬大笑,遂造大筏数十方,上缚草为人,披甲执杖,立于周围,顺水放下。吴兵见之,以为活人,望风先走。暗锥着筏,尽提而去。又于筏上作大炬,长十余丈,大十余围,以麻油灌之,但遇铁索,燃炬烧之,须臾皆断。两路从大江而来。所到之处,无不克胜。却说东吴丞相张悌,令左将军沈莹、右将军诸葛靓,来迎晋兵。莹谓靓曰:“上流诸军不作提防,吾料晋军必至此,宜尽力以敌之。若幸得胜,江南自安。今渡江与战,不幸而败,则大事去矣。”靓曰:“公言是也。”言未毕,人报晋兵顺流而下,势不可当。二人大惊,慌来见张悌商议。靓谓悌曰:“东吴危矣,何不遁去?”悌垂泣曰:“吴之将亡,贤愚共知;今若君臣皆降,无一人死于国难,不亦辱乎!”诸葛靓亦垂泣而去。张悌与沈莹挥兵抵敌,晋兵一齐围之。周旨首先杀入吴营。张悌独奋力搏战,死于乱军之中。沈莹被周旨所杀。吴兵四散败走。后人有诗赞张悌曰:“杜预”巴山见大旗,江东张悌死忠时。已拚王气南中尽,不忍偷生负所知。
què shuō jìn bīng kè le niú zhǔ, shēn rù wú jìng. wáng jùn qiǎn rén chí bào jié yīn, jìn zhǔ yán wén zhī dà xǐ. jiǎ chōng zòu yuē:" wú bīng jiǔ láo yú wài, bù fú shuǐ tǔ, bì shēng jí bìng. yí zhào jūn hái, zài zuò hòu tú." zhāng huà yuē:" jīn dà bīng yǐ rù qí cháo, wú rén dǎn luò, bù chū yī yuè, sūn hào bì qín yǐ. ruò qīng zhào hái, qián gōng jǐn fèi, chéng kě xī yě." jìn zhǔ wèi jí yīng, jiǎ chōng chì huá yuē:" rǔ bù xǐng tiān shí dì lì, yù wàng yāo gōng jī, kùn bì shì zú, suī zhǎn rǔ bù zú yǐ xiè tiān xià!" yán yuē:" cǐ shì zhèn yì, huá dàn yǔ zhèn tóng ěr, hé bì zhēng biàn!" hū bào dù yù chí biǎo dào. jìn zhǔ shì biǎo, yì yán yí jí jìn bīng zhī yì. jìn zhǔ suì bù fù yí, jìng xià zhēng jìn zhī mìng.
却说晋兵克了牛渚,深入吴境。王濬遣人驰报捷音,晋主炎闻知大喜。贾充奏曰:“吾兵久劳于外,不服水土,必生疾病。宜召军还,再作后图。”张华曰:“今大兵已入其巢,吴人胆落,不出一月,孙皓必擒矣。若轻召还,前攻尽废,诚可惜也。”晋主未及应,贾充叱华曰:“汝不省天时地利,欲妄邀功绩,困弊士卒,虽斩汝不足以谢天下!”炎曰:“此是朕意,华但与朕同耳,何必争辩!”忽报杜预驰表到。晋主视表,亦言宜急进兵之意。晋主遂不复疑,竟下征进之命。
wáng jùn děng fèng le jìn zhǔ zhī mìng, shuǐ lù bìng jìn, fēng léi gǔ dòng, wú rén wàng qí ér jiàng. wú zhǔ hào wén zhī, dà jīng shī sè. zhū chén gào yuē:" běi bīng rì jìn, jiāng nán jūn mín bù zhàn ér jiàng, jiāng rú zhī hé?" hào yuē:" hé gù bù zhàn?" zhòng duì yuē:" jīn rì zhī huò, jiē cén hūn zhī zuì, qǐng bì xià zhū zhī. chén děng chū chéng jué yī sǐ zhàn." hào yuē:" liàng yī zhōng guì, hé néng wù guó?" zhòng dà jiào yuē:" bì xià qǐ bú jiàn shǔ zhī huáng hào hū!" suì bù dài wú zhǔ zhī mìng, yī qí yōng rù gōng zhōng, suì gē cén hūn, shēng dàn qí ròu. táo jùn zòu yuē:" chén lǐng zhàn chuán jiē xiǎo, yuàn dé èr wàn bīng chéng dà chuán yǐ zhàn, zì zú pò zhī." hào cóng qí yán, suì bō yù lín zhū jūn yǔ táo jùn shàng liú yíng dí. qián jiāng jūn zhāng xiàng, lǜ shuǐ bīng xià jiāng yíng dí. èr rén bù bīng zhèng xíng, bù xiǎng xī běi fēng dà qǐ, wú bīng qí zhì, jiē bù néng lì, jǐn dào shù yú zhōu zhōng bīng zú bù kěn xià chuán, sì sàn bēn zǒu, zhǐ yǒu zhāng xiàng shù shí jūn dài dí.
王濬等奉了晋主之命,水陆并进,风雷鼓动,吴人望旗而降。吴主皓闻之,大惊失色。诸臣告曰:“北兵日近,江南军民不战而降,将如之何?”皓曰:“何故不战?”众对曰:“今日之祸,皆岑昏之罪,请陛下诛之。臣等出城决一死战。”皓曰:“量一中贵,何能误国?”众大叫曰:“陛下岂不见蜀之黄皓乎!”遂不待吴主之命,一齐拥入宫中,碎割岑昏,生啖其肉。陶濬奏曰:“臣领战船皆小,愿得二万兵乘大船以战,自足破之。”皓从其言,遂拨御林诸军与陶濬上流迎敌。前将军张象,率水兵下江迎敌。二人部兵正行,不想西北风大起,吴兵旗帜,皆不能立,尽倒竖于舟中;兵卒不肯下船,四散奔走,只有张象数十军待敌。
què shuō jìn jiāng wáng jùn, yáng fān ér xíng, guò sān shān, zhōu shī yuē:" fēng bō shén jí, chuán bù néng xíng qiě dài fēng shì shǎo xī xíng zhī." jùn dà nù, bá jiàn chì zhī yuē:" wú mù xià yù qǔ shí tou chéng, hé yán zhù yé!" suì léi gǔ dà jìn. wú jiāng zhāng xiàng yǐn cóng jūn qǐng xiáng. jùn yuē:" ruò shì zhēn jiàng, biàn wèi qián bù lì gōng." xiàng huí běn chuán, zhí zhì shí tou chéng xià, jiào kāi chéng mén, jiē rù jìn bīng. sūn hào wén jìn bīng yǐ rù chéng, yù zì wěn. zhōng shū lìng hú chōng guāng lù xūn xuē yíng zòu yuē:" bì xià hé bù xiào ān lè gōng liú chán hū?" hào cóng zhī, yì yú chèn zì fù, lǜ zhū wén wǔ, yì wáng jùn jūn qián guī xiáng. jùn shì qí fù, fén qí chèn, yǐ wáng lǐ dài zhī. táng rén yǒu shī tàn yuē:" xī jìn lóu chuán xià yì zhōu, jīn líng wáng qì àn rán shōu. qiān xún tiě suǒ chén jiāng dǐ, yī piàn jiàng qí chū shí tou. rén shì jǐ huí shāng wǎng shì, shān xíng yī jiù zhěn hán liú. jīn féng sì hǎi wéi jiā rì, gù lěi xiāo xiāo lú dí qiū." yú shì dōng wú sì zhōu, sì shí sān jùn, sān bǎi yī shí sān xiàn, hù kǒu wǔ shí èr wàn sān qiān, guān lì sān wàn èr qiān, bīng èr shí sān wàn, nán nǚ lǎo yòu èr bǎi sān shí wàn, mǐ gǔ èr bǎi bā shí wàn hú, zhōu chuán wǔ qiān yú sōu, hòu gōng wǔ qiān yú rén, jiē guī dà jìn. dà shì yǐ dìng, chū bǎng ān mín, jǐn fēng fǔ kù cāng lǐn.
却说晋将王濬,扬帆而行,过三山,舟师曰:“风波甚急,船不能行;且待风势少息行之。”濬大怒,拔剑叱之曰:“吾目下欲取石头城,何言住耶!”遂擂鼓大进。吴将张象引从军请降。濬曰:“若是真降,便为前部立功。”象回本船,直至石头城下,叫开城门,接入晋兵。孙皓闻晋兵已入城,欲自刎。中书令胡冲、光禄勋薛莹奏曰:“陛下何不效安乐公刘禅乎?”皓从之,亦舆榇自缚,率诸文武,诣王濬军前归降。濬释其缚,焚其榇,以王礼待之。唐人有诗叹曰:“西晋楼船下益州,金陵王气黯然收。千寻铁锁沉江底,一片降旗出石头。人世几回伤往事,山形依旧枕寒流。今逢四海为家日,故垒萧萧芦荻秋。”于是东吴四州,四十三郡,三百一十三县,户口五十二万三千,官吏三万二千,兵二十三万,男女老幼二百三十万,米谷二百八十万斛,舟船五千余艘,后宫五千余人,皆归大晋。大事已定,出榜安民,尽封府库仓廪。
cì rì, táo jùn bīng bù zhàn zì kuì. láng yá wáng sī mǎ zhòu bìng wáng róng dà bīng jiē zhì, jiàn wáng jùn chéng le dà gōng, xīn zhōng xīn xǐ. cì rì, dù yù yì zhì, dà kào sān jūn, kāi cāng zhèn jì wú mín. yú shì wú mín ān dǔ. wéi yǒu jiàn píng tài shǒu wú yàn, jù chéng bù xià wén wú wáng, nǎi jiàng. wáng jùn shàng biǎo bào jié. cháo tíng wén wú yǐ píng, jūn chén jiē hè, shàng shòu. jìn zhǔ zhí bēi liú tì yuē:" cǐ yáng tài fù zhī gōng yě, xī qí bù qīn jiàn zhī ěr!" piào qí jiāng jūn sūn xiù tuì cháo, xiàng nán ér kū yuē:" xī tǎo nì zhuàng nián, yǐ yī xiào wèi chuàng lì jī yè jīn sūn hào jǔ jiāng nán ér qì zhī! yōu yōu cāng tiān, cǐ hé rén zāi!"
次日,陶濬兵不战自溃。琅琊王司马伷并王戎大兵皆至,见王濬成了大功,心中忻喜。次日,杜预亦至,大犒三军,开仓赈济吴民。于是吴民安堵。惟有建平太守吾彦,拒城不下;闻吴亡,乃降。王濬上表报捷。朝廷闻吴已平,君臣皆贺,上寿。晋主执杯流涕曰:“此羊太傅之功也,惜其不亲见之耳!”骠骑将军孙秀退朝,向南而哭曰:“昔讨逆壮年,以一校尉创立基业;今孙皓举江南而弃之!悠悠苍天,此何人哉!”
què shuō wáng jùn bān shī, qiān wú zhǔ hào fù luò yáng miàn jūn. hào dēng diàn qǐ shǒu yǐ jiàn jìn dì. dì cì zuò yuē:" zhèn shè cǐ zuò yǐ dài qīng jiǔ yǐ." hào duì yuē:" chén yú nán fāng, yì shè cǐ zuò yǐ dài bì xià." dì dà xiào. jiǎ chōng wèn hào yuē:" wén jūn zài nán fāng, měi záo rén yǎn mù, bō rén miàn pí, cǐ hé děng xíng yé?" hào yuē:" rén chén shì jūn jí jiān huí bù zhōng zhě, zé jiā cǐ xíng ěr." chōng mò rán shén kuì. dì fēng hào wèi guī mìng hóu, zǐ sūn fēng zhōng láng, suí jiàng zǎi fǔ jiē fēng liè hóu. chéng xiàng zhāng tì zhèn wáng, fēng qí zǐ sūn. fēng wáng jùn wèi fǔ guó dà jiàng jūn. qí yú gè jiā fēng shǎng.
却说王濬班师,迁吴主皓赴洛阳面君。皓登殿稽首以见晋帝。帝赐坐曰:“朕设此座以待卿久矣。”皓对曰:“臣于南方,亦设此座以待陛下。”帝大笑。贾充问皓曰:“闻君在南方,每凿人眼目,剥人面皮,此何等刑耶?”皓曰:“人臣弑君及奸回不忠者,则加此刑耳。”充默然甚愧。帝封皓为归命侯,子孙封中郎,随降宰辅皆封列侯。丞相张悌阵亡,封其子孙。封王濬为辅国大将军。其余各加封赏。
zì cǐ sān guó guī yú jìn dì sī mǎ yán, wèi yī tǒng zhī jī yǐ. cǐ suǒ wèi" tiān xià dà shì, hé jiǔ bì fēn, fēn jiǔ bì hé" zhě yě. hòu lái hòu hàn huáng dì liú chán wáng yú jìn tài shǐ qī nián, wèi zhǔ cáo huàn wáng yú tài ān yuán nián, wú zhǔ sūn hào wáng yú tài kāng sì nián, jiē shàn zhōng. hòu rén yǒu gǔ fēng yī piān, yǐ xù qí shì yuē:
自此三国归于晋帝司马炎,为一统之基矣。此所谓“天下大势,合久必分,分久必合”者也。后来后汉皇帝刘禅亡于晋泰始七年,魏主曹奂亡于太安元年,吴主孙皓亡于太康四年,皆善终。后人有古风一篇,以叙其事曰:
gāo zǔ tí jiàn rù xián yáng, yán yán hóng rì shēng fú sāng guāng wǔ lóng xīng chéng dà tǒng, jīn wū fēi shàng tiān zhōng yāng.
高祖提剑入咸阳,炎炎红日升扶桑;光武龙兴成大统,金乌飞上天中央。
āi zāi xiàn dì shào hǎi yǔ, hóng lún xī zhuì xián chí bàng! hé jìn wú móu zhōng guì luàn, liáng zhōu dǒng zhuō jū cháo táng.
哀哉献帝绍海宇,红轮西坠咸池傍!何进无谋中贵乱,凉州董卓居朝堂。
wáng yǔn dìng jì zhū nì dǎng, lǐ jué guō sì xìng dāo qiāng sì fāng dào zéi rú yǐ jù, liù hé jiān xióng jiē yīng yáng.
王允定计诛逆党,李傕郭汜兴刀枪;四方盗贼如蚁聚,六合奸雄皆鹰扬。
sūn jiān sūn cè qǐ jiāng zuǒ, yuán shào yuán shù xìng hé liáng liú yān fù zǐ jù bā shǔ, liú biǎo jūn lǚ tún jīng xiāng.
孙坚孙策起江左,袁绍袁术兴河梁;刘焉父子据巴蜀,刘表军旅屯荆襄。
zhāng yàn zhāng lǔ bà nán zhèng, mǎ téng hán suì shǒu xī liáng táo qiān zhāng xiù gōng sūn zàn, gè chěng xióng cái zhàn yī fāng.
张燕张鲁霸南郑,马腾韩遂守西凉;陶谦张绣公孙瓚,各逞雄才占一方。
cáo cāo zhuān quán jū xiāng fǔ, láo lóng yīng jùn yòng wén wǔ wēi xié tiān zǐ lìng zhū hóu, zǒng lǐng pí xiū zhèn zhōng tǔ.
曹操专权居相府,牢笼英俊用文武;威挟天子令诸侯,总领貔貅镇中土。
lóu sāng xuán dé běn huáng sūn, yì jié guān zhāng yuàn fú zhǔ dōng xī bēn zǒu hèn wú jiā, jiāng guǎ bīng wēi zuò jī lǚ.
楼桑玄德本皇孙,义结关张愿扶主;东西奔走恨无家,将寡兵微作羁旅。
nán yáng sān gù qíng hé shēn, wò lóng yī jiàn fēn huán yǔ xiān qǔ jīng zhōu hòu qǔ chuān, bà yè tú wáng zài tiān fǔ.
南阳三顾情何深,卧龙一见分寰宇;先取荆州后取川,霸业图王在天府。
wū hū sān zài shì shēng xiá, bái dì tuō gū kān tòng chǔ! kǒng míng liù chū qí shān qián, yuàn yǐ zhī shǒu jiāng tiān bǔ.
呜呼三载逝升遐,白帝托孤堪痛楚!孔明六出祁山前,愿以只手将天补。
hé qī lì shǔ dào cǐ zhōng, zhǎng xīng bàn yè luò shān wù! jiāng wéi dú píng qì lì gāo, jiǔ fá zhōng yuán kōng qú láo.
何期历数到此终,长星半夜落山坞!姜维独凭气力高,九伐中原空劬劳。
zhōng huì dèng ài fēn bīng jìn, hàn shì jiāng shān jǐn shǔ cáo. pī ruì fāng máo cái jí huàn, sī mǎ yòu jiāng tiān xià jiāo.
钟会邓艾分兵进,汉室江山尽属曹。丕睿芳髦才及奂,司马又将天下交。
shòu shàn tái qián yún wù qǐ, shí tou chéng xià wú bō tāo chén liú guī mìng yǔ ān lè, wáng hóu gōng jué cóng gēn miáo.
受禅台前云雾起,石头城下无波涛;陈留归命与安乐,王侯公爵从根苗。
fēn fēn shì shì wú qióng jìn, tiān shù máng máng bù kě táo. dǐng zú sān fēn yǐ chéng mèng, hòu rén píng diào kōng láo sāo.
纷纷世事无穷尽,天数茫茫不可逃。鼎足三分已成梦,后人凭吊空牢骚。