kùn sī mǎ hàn jiāng qí móu fèi cáo fāng wèi jiā guǒ bào
困司马汉将奇谋 废曹芳魏家果报
shǔ hàn yán xī shí liù nián qiū, jiāng jūn jiāng wéi qǐ bīng èr shí wàn, lìng liào huà zhāng yì wèi zuǒ yòu xiān fēng, xià hóu bà wèi cān móu, zhāng yí wèi yùn liáng shǐ, dà bīng chū yáng píng guān fá wèi. wéi yǔ xià hóu bà shāng yì yuē:" xiàng qǔ yōng zhōu, bù kè ér hái jīn ruò zài chū, bì yòu yǒu zhǔn bèi. gōng yǒu hé gāo jiàn?" bà yuē:" lǒng shàng zhū jùn, zhǐ yǒu nán ān qián liáng zuì guǎng ruò xiān qǔ zhī, zú kě wèi běn. xiàng zhě bù kè ér hái, gài yīn qiāng bīng bù zhì. jīn kě xiān qiǎn rén huì qiāng rén yú lǒng yòu, rán hòu jìn bīng chū shí yíng, cóng dǒng tíng zhí qǔ nán ān." wéi dà xǐ yuē:" gōng yán shén miào!" suì qiǎn xì zhèng wèi shǐ, jī jīn zhū shǔ jǐn rù qiāng, jié hǎo qiāng wáng. qiāng wáng mí dāng, dé le lǐ wù, biàn qǐ bīng wǔ wàn, lìng qiāng jiāng é hé shāo gē wèi dà xiān fēng, yǐn bīng nán ān lái.
蜀汉延熙十六年秋,将军姜维起兵二十万,令廖化、张翼为左右先锋,夏侯霸为参谋,张嶷为运粮使,大兵出阳平关伐魏。维与夏侯霸商议曰:“向取雍州,不克而还;今若再出,必又有准备。公有何高见?”霸曰:“陇上诸郡,只有南安钱粮最广;若先取之,足可为本。向者不克而还,盖因羌兵不至。今可先遣人会羌人于陇右,然后进兵出石营,从董亭直取南安。”维大喜曰:“公言甚妙!”遂遣郤正为使,赍金珠蜀锦入羌,结好羌王。羌王迷当,得了礼物,便起兵五万,令羌将俄何烧戈为大先锋,引兵南安来。
wèi zuǒ jiāng jūn guō huái wén bào, fēi zòu luò yáng. sī mǎ shī wèn zhū jiàng yuē:" shuí gǎn qù dí shǔ bīng?" fǔ guó jiāng jūn xú zhì yuē:" mǒu yuàn wǎng." shī sù zhī xú zhì yīng yǒng guò rén, xīn zhōng dà xǐ, jí lìng xú zhì wèi xiān fēng, lìng sī mǎ zhāo wèi dà dū dū, lǐng bīng wàng lǒng xī jìn fā. jūn zhì dǒng tíng, zhèng yù jiāng wéi, liǎng jūn liè chéng zhèn shì. xú zhì shǐ kāi shān dà fǔ, chū mǎ tiǎo zhàn. shǔ zhèn zhōng liào huà chū yíng. zhàn bù shù hé, huà tuō dāo bài huí. zhāng yì zòng mǎ tǐng qiāng ér yíng, zhàn bù shù hé, yòu bài rù zhèn. xú zhì qū bīng yǎn shā, shǔ bīng dà bài, tuì sān shí yú lǐ. sī mǎ zhāo yì shōu bīng huí, gè zì xià zhài.
魏左将军郭淮闻报,飞奏洛阳。司马师问诸将曰:“谁敢去敌蜀兵?”辅国将军徐质曰:“某愿往。”师素知徐质英勇过人,心中大喜,即令徐质为先锋,令司马昭为大都督,领兵望陇西进发。军至董亭,正遇姜维,两军列成阵势。徐质使开山大斧,出马挑战。蜀阵中廖化出迎。战不数合,化拖刀败回。张翼纵马挺枪而迎,战不数合,又败入阵。徐质驱兵掩杀,蜀兵大败,退三十余里。司马昭亦收兵回,各自下寨。
jiāng wéi yǔ xià hóu bà shāng yì yuē:" xú zhì yǒng shén, dāng yǐ hé cè qín zhī?" bà yuē:" lái rì zhà bài, yǐ mái fú zhī jì shèng zhī." wéi yuē:" sī mǎ zhāo nǎi zhòng dá zhī zǐ, qǐ bù zhī bīng fǎ? ruò jiàn dì shì yǎn yìng, bì bù kěn zhuī. wú jiàn wèi bīng lěi cì duàn wú liáng dào, jīn què yòng cǐ jì yòu zhī, kě zhǎn xú zhì yǐ." suì huàn liào huà fēn fù rú cǐ rú cǐ, yòu huàn zhāng yì fēn fù rú cǐ rú cǐ: èr rén lǐng bīng qù le. yī miàn lìng jūn shì yú lù sā xià tiě jí lí, zhài wài duō pái lù jiǎo, shì yǐ jiǔ jì.
姜维与夏侯霸商议曰:“徐质勇甚,当以何策擒之?”霸曰:“来日诈败,以埋伏之计胜之。”维曰:“司马昭乃仲达之子,岂不知兵法?若见地势掩映,必不肯追。吾见魏兵累次断吾粮道,今却用此计诱之,可斩徐质矣。”遂唤廖化分付如此如此,又唤张翼分付如此如此:二人领兵去了。一面令军士于路撒下铁蒺藜,寨外多排鹿角,示以久计。
xú zhì lián rì yǐn bīng nuò zhàn, shǔ bīng bù chū. shào mǎ bào sī mǎ zhāo shuō:" shǔ bīng zài tiě lóng shān hòu, yòng mù niú liú mǎ bān yùn liáng cǎo, yǐ wéi jiǔ jì, zhǐ dài qiāng bīng cè yìng." zhāo huàn xú zhì yuē:" xī rì suǒ yǐ shèng shǔ zhě, yīn duàn bǐ liáng dào yě. jīn shǔ bīng zài tiě lóng shān hòu yùn liáng, rǔ jīn yè yǐn bīng wǔ qiān, duàn qí liáng dào, shǔ bīng zì tuì yǐ." xú zhì lǐng lìng, chū gēng shí fēn, yǐn bīng wàng tiě lóng shān lái, guǒ jiàn shǔ bīng èr bǎi yú rén, qū bǎi yú tóu mù niú liú mǎ, zhuāng zài liáng cǎo ér xíng. wèi bīng yī shēng hǎn qǐ, xú zhì dāng xiān lán zhù. shǔ bīng jǐn qì liáng cǎo ér zǒu. zhì fēn bīng yī bàn, yā sòng liáng cǎo huí zhài zì yǐn bīng yī bàn zhuī lái. zhuī bú dào shí lǐ, qián miàn chē zhàng héng jié qù lù. zhì lìng jūn shì xià mǎ chāi kāi chē zhàng, zhī jiàn liǎng biān hū rán huǒ qǐ. zhì jí lè mǎ huí zǒu, hòu miàn shān pì zhǎi xiá chù, yì yǒu chē zhàng jié lù, huǒ guāng bèng qǐ. zhì děng mào yān tū huǒ, zòng mǎ ér chū. yī shēng pào xiǎng, liǎng lù jūn shā lái: zuǒ yǒu liào huà, yòu yǒu zhāng yì, dà shā yī zhèn, wèi bīng dà bài.
徐质连日引兵搦战,蜀兵不出。哨马报司马昭说:“蜀兵在铁笼山后,用木牛流马搬运粮草,以为久计,只待羌兵策应。”昭唤徐质曰:“昔日所以胜蜀者,因断彼粮道也。今蜀兵在铁笼山后运粮,汝今夜引兵五千,断其粮道,蜀兵自退矣。”徐质领令,初更时分,引兵望铁笼山来,果见蜀兵二百余人,驱百余头木牛流马,装载粮草而行。魏兵一声喊起,徐质当先拦住。蜀兵尽弃粮草而走。质分兵一半,押送粮草回寨;自引兵一半追来。追不到十里,前面车仗横截去路。质令军士下马拆开车仗,只见两边忽然火起。质急勒马回走,后面山僻窄狭处,亦有车仗截路,火光迸起。质等冒烟突火,纵马而出。一声炮响,两路军杀来:左有廖化,右有张翼,大杀一阵,魏兵大败。
xú zhì fèn sǐ zhī shēn ér zǒu, rén kùn mǎ fá, zhèng bēn zǒu jiān, qián miàn yī zhī bīng shā dào, nǎi jiāng wéi yě. zhì dà jīng wú cuò, bèi wéi yī qiāng cì dào zuò xià mǎ, xú zhì diē xià mǎ lái, bèi zhòng jūn luàn dāo kǎn sǐ. zhì suǒ fēn yī bàn yā liáng bīng, yì bèi xià hóu bà suǒ qín, jǐn jiàng qí zhòng. bà jiāng wèi bīng yì jiǎ mǎ pǐ, lìng shǔ bīng chuān le, jiù lìng qí zuò, dǎ zhe wèi jūn qí hào, cóng xiǎo lù jìng bēn huí wèi zhài lái. wèi jūn jiàn běn bù bīng huí, kāi mén fàng rù, shǔ bīng jiù zhài zhōng shā qǐ. sī mǎ zhāo dà jīng, huāng máng shàng mǎ zǒu shí, qián miàn liào huà shā lái. zhāo bù néng qián jìn, jí tuì shí, jiāng wéi yǐn bīng cóng xiǎo lù shā dào. zhāo sì xià wú lù, zhǐ de lè bīng shàng tiě lóng shān jù shǒu. yuán lái cǐ shān zhǐ yǒu yī tiáo lù, sì xià jiē xiǎn jùn nán shàng qí shàng wéi yǒu yī quán, zhǐ gòu bǎi rén zhī yǐn, cǐ shí zhāo shǒu xià yǒu liù qiān rén, bèi jiāng wéi jué qí lù kǒu, shān shàng quán shuǐ bù fū, rén mǎ kū kě. zhāo yǎng tiān cháng tàn yuē:" wú sǐ yú cǐ dì yǐ!" hòu rén yǒu shī yuē:" miào suàn jiāng wéi bù děng xián, wèi shī shòu kùn tiě lóng jiān: páng juān shǐ rù mǎ líng dào, xiàng yǔ chū wéi jiǔ lǐ shān."
徐质奋死只身而走,人困马乏,正奔走间,前面一枝兵杀到,乃姜维也。质大惊无措,被维一枪刺倒坐下马,徐质跌下马来,被众军乱刀砍死。质所分一半押粮兵,亦被夏侯霸所擒,尽降其众。霸将魏兵衣甲马匹,令蜀兵穿了,就令骑坐,打着魏军旗号,从小路径奔回魏寨来。魏军见本部兵回,开门放入,蜀兵就寨中杀起。司马昭大惊,慌忙上马走时,前面廖化杀来。昭不能前进,急退时,姜维引兵从小路杀到。昭四下无路,只得勒兵上铁笼山据守。原来此山只有一条路,四下皆险峻难上;其上惟有一泉,止够百人之饮,——此时昭手下有六千人,被姜维绝其路口,山上泉水不敷,人马枯渴。昭仰天长叹曰:“吾死于此地矣!”后人有诗曰:“妙算姜维不等闲,魏师受困铁笼间:庞涓始入马陵道,项羽初围九里山。”
zhǔ bù wáng tāo yuē:" xī rì gěng gōng shòu kùn, bài jǐng ér dé gān quán. jiāng jūn hé bù xiào zhī?" zhāo cóng qí yán, suì shàng shān dǐng quán biān, zài bài ér zhù yuē:" zhāo fèng zhào lái tuì shǔ bīng, ruò zhāo hé sǐ, lìng gān quán kū jié, zhāo zì dāng wěn jǐng, jiào bù jūn jǐn jiàng rú shòu lù wèi zhōng, yuàn cāng tiān zǎo cì gān quán, yǐ huó zhòng mìng!" zhù bì, quán shuǐ yǒng chū, qǔ zhī bù jié, yīn cǐ rén mǎ bù sǐ.
主簿王韬曰:“昔日耿恭受困,拜井而得甘泉。将军何不效之?”昭从其言,遂上山顶泉边,再拜而祝曰:“昭奉诏来退蜀兵,若昭合死,令甘泉枯竭,昭自当刎颈,教部军尽降;如寿禄未终,愿苍天早赐甘泉,以活众命!”祝毕,泉水涌出,取之不竭,因此人马不死。
què shuō jiāng wéi zài shān xià kùn zhù wèi bīng, wèi zhòng jiāng yuē:" xī rì chéng xiàng zài shàng fāng gǔ, bù céng zhuō zhù sī mǎ yì, wú shēn wèi hèn jīn sī mǎ zhāo bì bèi wú qín yǐ."
却说姜维在山下困住魏兵,谓众将曰:“昔日丞相在上方谷,不曾捉住司马懿,吾深为恨;今司马昭必被吾擒矣。”
què shuō guō huái tīng zhī sī mǎ zhāo kùn yú tiě lóng shān shàng, yù tí bīng lái. chén tài yuē:" jiāng wéi huì hé qiāng bīng, yù xiān qǔ nán ān. jīn qiāng bīng yǐ dào, jiāng jūn ruò chè bīng qù jiù, qiāng bīng bì chéng xū xí wǒ hòu yě. kě xiān lìng rén zhà xiáng qiāng rén, yú zhōng qǔ shì ruò tuì le cǐ bīng, fāng kě jiù tiě lóng zhī wéi." guō huái cóng zhī, suì lìng chén tài yǐn wǔ qiān bīng, jìng dào qiāng wáng zhài nèi, jiě jiǎ ér rù, qì bài yuē:" guō huái wàng zì zūn dà, cháng yǒu shā tài zhī xīn, gù lái tóu xiáng. guō huái jūn zhōng xū shí, mǒu jù zhī zhī. zhǐ jīn yè yuàn yǐn yī jūn qián qù jié zhài, biàn kě chéng gōng. rú bīng dào wèi zhài, zì yǒu nèi yìng." mí dāng dà xǐ, suì lìng é hé shāo gē tóng chén tài lái jié wèi zhài. é hé shāo gē jiào tài jiàng bīng zài hòu, lìng tài yǐn qiāng bīng wèi qián bù. shì yè èr gēng, jìng dào wèi zhài, zhài mén dà kāi. chén tài yī qí mǎ xiān rù. é hé shāo gē zhòu mǎ tǐng qiāng rù zhài zhī shí, zhǐ jiào dé yī shēng kǔ, lián rén dài mǎ, diē zài xiàn kēng lǐ. chén tài bīng cóng hòu miàn shā lái, guō huái cóng zuǒ biān shā lái, qiāng bīng dà luàn, zì xiāng jiàn tà, sǐ zhě wú shù, shēng zhě jǐn jiàng. é hé shāo gē zì wěn ér sǐ. guō huái chén tài yǐn bīng zhí shā dào qiāng rén zhài zhōng, mí dāng dài wáng jí chū zhàng shàng mǎ shí, bèi wèi bīng shēng qín huó zhuō, lái jiàn guō huái. huái huāng xià mǎ, qīn qù qí fù, yòng hǎo yán fǔ wèi yuē:" cháo tíng sù yǐ gōng wèi zhōng yì, jīn hé gù zhù shǔ rén yě?" mí dāng cán kuì fú zuì. huái nǎi shuō mí dāng yuē:" gōng jīn wèi qián bù, qù jiě tiě lóng shān zhī wéi, tuì le shǔ bīng, wú zòu zhǔn tiān zǐ, zì yǒu hòu cì."
却说郭淮听知司马昭困于铁笼山上,欲提兵来。陈泰曰:“姜维会合羌兵,欲先取南安。今羌兵已到,将军若撤兵去救,羌兵必乘虚袭我后也。可先令人诈降羌人,于中取事;若退了此兵,方可救铁笼之围。”郭淮从之,遂令陈泰引五千兵,径到羌王寨内,解甲而入,泣拜曰:“郭淮妄自尊大,常有杀泰之心,故来投降。郭淮军中虚实,某俱知之。只今夜愿引一军前去劫寨,便可成功。如兵到魏寨,自有内应。”迷当大喜,遂令俄何烧戈同陈泰来劫魏寨。俄何烧戈教泰降兵在后,令泰引羌兵为前部。是夜二更,竟到魏寨,寨门大开。陈泰一骑马先入。俄何烧戈骤马挺枪入寨之时,只叫得一声苦,连人带马,跌在陷坑里。陈泰兵从后面杀来,郭淮从左边杀来,羌兵大乱,自相践踏,死者无数,生者尽降。俄何烧戈自刎而死。郭淮、陈泰引兵直杀到羌人寨中,迷当大王急出帐上马时,被魏兵生擒活捉,来见郭淮。淮慌下马,亲去其缚,用好言抚慰曰:“朝廷素以公为忠义,今何故助蜀人也?”迷当惭愧伏罪。淮乃说迷当曰:“公今为前部,去解铁笼山之围,退了蜀兵,吾奏准天子,自有厚赐。”
mí dāng cóng zhī, suì yǐn qiāng bīng zài qián, wèi bīng zài hòu, jìng bēn tiě lóng shān. shí zhí sān gēng, xiān lìng rén bào zhī jiāng wéi. wéi dà xǐ, jiào qǐng rù xiàng jiàn. wèi bīng duō bàn zá zài qiāng rén bù nèi háng dào shǔ zhài qián, wéi lìng dà bīng jiē zài zhài wài tún zā, mí dāng yǐn bǎi yú rén dào zhōng jūn zhàng qián. jiāng wéi xià hóu bà èr rén chū yíng. wèi jiāng bù děng mí dāng kāi yán, jiù cóng bèi hòu shā jiāng qǐ lái. wéi dà jīng, jí shàng mǎ ér zǒu. qiāng wèi zhī bīng, yī qí shā rù. shǔ bīng sì fēn wǔ luò, gè zì táo shēng. wéi shǒu wú qì xiè, yāo jiān zhǐ yǒu yī fù gōng jiàn, zǒu dé huāng máng, jiàn jiē luò le, zhǐ yǒu kòng hú. wéi wàng shān zhōng ér zǒu, bèi hòu guō huái yǐn bīng gǎn lái jiàn wéi shǒu wú cùn tiě, nǎi zhòu mǎ tǐng qiāng zhuī zhī. kàn kàn zhì jìn, wéi xū zhuāi gōng xián, lián xiǎng shí yú cì. huái lián duǒ shù fān, bú jiàn jiàn dào, zhī wéi wú jiàn, nǎi guà zhù gāng qiāng, niān gōng dā jiàn shè zhī. wéi jí shǎn guò, shùn shǒu jiē le, jiù kòu zài gōng xián shàng dài huái zhuī jìn, wàng miàn mén shàng jìn lì shè qù, huái yīng xián luò mǎ. wéi lēi huí mǎ lái shā guō huái, wèi jūn zhòu zhì. wéi xià shǒu bù jí, zhǐ chè dé huái qiāng ér qù. wèi bīng bù gǎn zhuī gǎn, jí jiù huái guī zhài, bá chū jiàn tóu, xuè liú bù zhǐ ér sǐ. sī mǎ zhāo xià shān yǐn bīng zhuī gǎn, bàn tú ér huí. xià hóu bà suí hòu táo zhì, yǔ jiāng wéi yī qí bēn zǒu. wéi zhé le xǔ duō rén mǎ, yí lù shōu zā bú zhù, zì huí hàn zhōng. suī rán bīng bài, què shè sǐ guō huái, shā sǐ xú zhì, cuò dòng wèi guó zhī wēi, jiāng gōng bǔ zuì. què shuō sī mǎ zhāo kào láo qiāng bīng, fā qiǎn huí guó qù qì, bān shī hái luò yáng, yǔ xiōng sī mǎ shī zhuān zhì cháo quán, qún chén mò gǎn bù fú. wèi zhǔ cáo fāng měi jiàn shī rù cháo, zhàn lì bù yǐ, rú zhēn cì bèi. yī rì, fāng shè cháo, jiàn shī dài jiàn shàng diàn, huāng máng xià tà yíng zhī. shī xiào yuē:" qǐ yǒu jūn yíng chén zhī lǐ yě, qǐng bì xià wěn biàn." xū yú, qún chén zòu shì, sī mǎ shī jù zì pōu duàn, bìng bù qǐ zòu wèi zhǔ. shǎo shí cháo tuì, shī áng rán xià diàn, chéng chē chū nèi, qián zhē hòu yōng, bù xià shù qiān rén mǎ.
迷当从之,遂引羌兵在前,魏兵在后,径奔铁笼山。时值三更,先令人报知姜维。维大喜,教请入相见。魏兵多半杂在羌人部内;行到蜀寨前,维令大兵皆在寨外屯紥,迷当引百余人到中军帐前。姜维、夏侯霸二人出迎。魏将不等迷当开言,就从背后杀将起来。维大惊,急上马而走。羌、魏之兵,一齐杀入。蜀兵四分五落,各自逃生。维手无器械,腰间止有一副弓箭,走得慌忙,箭皆落了,只有空壶。维望山中而走,背后郭淮引兵赶来;见维手无寸铁,乃骤马挺枪追之。看看至近,维虚拽弓弦,连响十余次。淮连躲数番,不见箭到,知维无箭,乃挂住钢枪,拈弓搭箭射之。维急闪过,顺手接了,就扣在弓弦上;待淮追近,望面门上尽力射去,淮应弦落马。维勒回马来杀郭淮,魏军骤至。维下手不及,只掣得淮枪而去。魏兵不敢追赶,急救淮归寨,拔出箭头,血流不止而死。司马昭下山引兵追赶,半途而回。夏侯霸随后逃至,与姜维一齐奔走。维折了许多人马,一路收紥不住,自回汉中。虽然兵败,却射死郭淮,杀死徐质,挫动魏国之威,将功补罪。却说司马昭犒劳羌兵,发遣回国去讫,班师还洛阳,与兄司马师专制朝权,群臣莫敢不服。魏主曹芳每见师入朝,战栗不已,如针刺背。一日,芳设朝,见师带剑上殿,慌忙下榻迎之。师笑曰:“岂有君迎臣之礼也,请陛下稳便。”须臾,群臣奏事,司马师俱自剖断,并不启奏魏主。少时朝退,师昂然下殿,乘车出内,前遮后拥,不下数千人马。
fāng tuì rù hòu diàn, gù zuǒ yòu zhǐ yǒu sān rén: nǎi tài cháng xià hóu xuán, zhōng shū lìng lǐ fēng, guāng lù dài fu zhāng jī, jī nǎi zhāng huáng hòu zhī fù, cáo fāng zhī huáng zhàng yě. fāng chì tuì jìn shì, tóng sān rén zhì mì shì shāng yì. fāng zhí zhāng jī zhī shǒu ér kū yuē:" sī mǎ shī shì zhèn rú xiǎo ér, qù bǎi guān rú cǎo jiè, shè jì zǎo wǎn bì guī cǐ rén yǐ!" yán qì dà kū. lǐ fēng zòu yuē:" bì xià wù yōu. chén suī bù cái, yuàn yǐ bì xià zhī míng zhào, jù sì fāng zhī yīng jié, yǐ jiǎo cǐ zéi." xià hóu xuán zòu yuē:" chén shū xià hóu bà jiàng shǔ, yīn jù sī mǎ xiōng dì móu hài gù ěr jīn ruò jiǎo chú cǐ zéi, chén shū bì huí yě. chén nǎi guó jiā jiù qī, ān gǎn zuò shì jiān zéi luàn guó, yuàn tóng fèng zhào tǎo zhī." fāng yuē:" dàn kǒng bù néng ěr." sān rén kū zòu yuē:" chén děng shì dāng tóng xīn miè zéi, yǐ bào bì xià!" fāng tuō xià lóng fèng hàn shān, yǎo pò zhǐ jiān, xiě le xuè zhào, shòu yǔ zhāng jī, nǎi zhǔ yuē:" zhèn zǔ wǔ huáng dì zhū dǒng chéng, gài wèi jī shì bù mì yě. qīng děng xū jǐn xì, wù xiè yú wài." fēng yuē:" bì xià hé chū cǐ bù lì zhī yán? chén děng fēi dǒng chéng zhī bèi, sī mǎ shī ān bǐ wǔ zǔ yě? bì xià wù yí."
芳退入后殿,顾左右止有三人:乃太常夏侯玄,中书令李丰,光禄大夫张缉,缉乃张皇后之父,曹芳之皇丈也。芳叱退近侍,同三人至密室商议。芳执张缉之手而哭曰:“司马师视朕如小儿,觑百官如草芥,社稷早晚必归此人矣!”言讫大哭。李丰奏曰:“陛下勿忧。臣虽不才,愿以陛下之明诏,聚四方之英杰,以剿此贼。”夏侯玄奏曰:“臣叔夏侯霸降蜀,因惧司马兄弟谋害故耳;今若剿除此贼,臣叔必回也。臣乃国家旧戚,安敢坐视奸贼乱国,愿同奉诏讨之。”芳曰:“但恐不能耳。”三人哭奏曰:“臣等誓当同心灭贼,以报陛下!”芳脱下龙凤汗衫,咬破指尖,写了血诏,授与张缉,乃嘱曰:“朕祖武皇帝诛董承,盖为机事不密也。卿等须谨细,勿泄于外。”丰曰:“陛下何出此不利之言?臣等非董承之辈,司马师安比武祖也?陛下勿疑。”
sān rén cí chū, zhì dōng huá mén zuǒ cè, zhèng jiàn sī mǎ shī dài jiàn ér lái, cóng zhě shù bǎi rén, jiē chí bīng qì. sān rén lì yú dào bàng. shī wèn yuē:" rǔ sān rén tuì cháo hé chí?" lǐ fēng yuē:" shèng shàng zài nèi tíng guān shū, wǒ sān rén shì dú gù ěr." shī yuē:" suǒ kàn hé shū?" fēng yuē:" nǎi xià shāng zhōu sān dài zhī shū yě." shī yuē:" shàng jiàn cǐ shū, wèn hé gù shì?" fēng yuē:" tiān zǐ suǒ wèn yī yǐn fú shāng zhōu gōng shè zhèng zhī shì, wǒ děng jiē zòu yuē: jīn sī mǎ dà jiàng jūn, jí yī yǐn zhōu gōng yě." shī lěng xiào yuē:" rǔ děng qǐ jiāng wú bǐ yī yǐn zhōu gōng! qí xīn shí zhǐ wú wèi wáng mǎng dǒng zhuō!" sān rén jiē yuē:" wǒ děng jiē jiāng jūn mén xià zhī rén, ān gǎn rú cǐ?" shī dà nù yuē:" rǔ děng nǎi kǒu yú zhī rén! shì jiān yǔ tiān zǐ zài mì shì zhōng suǒ kū hé shì?" sān rén yuē:" shí wú cǐ zhuàng." shī chì yuē:" rǔ sān rén lèi yǎn shàng hóng, rú hé dǐ lài!" xià hóu xuán zhī shì yǐ xiè, nǎi lì shēng dà mà yuē:" wú děng suǒ kū zhě, wèi rǔ wēi zhèn qí zhǔ, jiāng móu cuàn nì ěr!" shī dà nù, chì wǔ shì zhuō xià hóu xuán. xuán xuān quán luǒ xiù, jìng jī sī mǎ shī, què bèi wǔ shì qín zhù. shī lìng jiāng gè rén sōu jiǎn, yú zhāng jī shēn pàn sōu chū yī lóng fèng hàn shān, shàng yǒu xuè zì. zuǒ yòu chéng yǔ sī mǎ shī. shī shì zhī, nǎi mì zhào yě. zhào yuē:" sī mǎ shī dì xiōng, gòng chí dà quán, jiāng tú cuàn nì. suǒ yǐ zhào zhì, jiē fēi zhèn yì. gè bù guān bīng jiàng shì, kě tóng zhàng zhōng yì, tǎo miè zéi chén, kuāng fú shè jì. gōng chéng zhī rì, zhòng jiā jué shǎng." sī mǎ shī kàn bì, bó rán dà nù yuē:" yuán lái rǔ děng zhèng yù móu hài wú xiōng dì! qíng lǐ nán róng!" suì lìng jiāng sān rén yāo zhǎn yú shì, miè qí sān zú. sān rén mà bù jué kǒu. bǐ lín dōng shì zhōng, yá chǐ jǐn bèi dǎ luò, gè rén hán hu shù mà ér sǐ.
三人辞出,至东华门左侧,正见司马师带剑而来,从者数百人,皆持兵器。三人立于道傍。师问曰:“汝三人退朝何迟?”李丰曰:“圣上在内廷观书,我三人侍读故耳。”师曰:“所看何书?”丰曰:“乃夏、商、周三代之书也。”师曰:“上见此书,问何故事?”丰曰:“天子所问伊尹扶商、周公摄政之事,我等皆奏曰:今司马大将军,即伊尹、周公也。”师冷笑曰:“汝等岂将吾比伊尹、周公!其心实指吾为王莽、董卓!”三人皆曰:“我等皆将军门下之人,安敢如此?”师大怒曰:“汝等乃口谀之人!适间与天子在密室中所哭何事?”三人曰:“实无此状。”师叱曰:“汝三人泪眼尚红,如何抵赖!”夏侯玄知事已泄,乃厉声大骂曰:“吾等所哭者,为汝威震其主,将谋篡逆耳!”师大怒,叱武士捉夏侯玄。玄揎拳裸袖,径击司马师,却被武士擒住。师令将各人搜检,于张缉身畔搜出一龙凤汗衫,上有血字。左右呈与司马师。师视之,乃密诏也。诏曰:“司马师弟兄,共持大权,将图篡逆。所以诏制,皆非朕意。各部官兵将士,可同仗忠义,讨灭贼臣,匡扶社稷。功成之日,重加爵赏。”司马师看毕,勃然大怒曰:“原来汝等正欲谋害吾兄弟!情理难容!”遂令将三人腰斩于市,灭其三族。三人骂不绝口。比临东市中,牙齿尽被打落,各人含糊数骂而死。
shī zhí rù hòu gōng. wèi zhǔ cáo fāng zhèng yǔ zhāng huáng hòu shāng yì cǐ shì. huáng hòu yuē:" nèi tíng ěr mù shén duō, tǎng shì xiè lòu, bì lèi qiè yǐ!" zhèng yán jiān, hū jiàn shī rù, huáng hòu dà jīng. shī àn jiàn wèi fāng yuē:" chén fù lì bì xià wèi jūn, gōng dé bù zài zhōu gōng zhī xià chén shì bì xià, yì yǔ yī yǐn hé bié hū? jīn fǎn yǐ ēn wèi chóu, yǐ gōng wèi guò, yù yǔ èr sān xiǎo chén, móu hài chén xiōng dì, hé yě?" fāng yuē:" zhèn wú cǐ xīn." shī xiù zhōng qǔ chū hàn shān, zhì zhī yú dì yuē:" cǐ shuí rén suǒ zuò yé!" fāng hún fēi tiān wài, pò sàn jiǔ xiāo, zhàn lì ér dá yuē:" cǐ jiē wèi tā rén suǒ bī gù yě. zhèn qǐ gǎn xìng cǐ xīn?" shī yuē:" wàng wū dà chén zào fǎn, dāng jiā hé zuì?" fāng guì gào yuē:" zhèn hé yǒu zuì, wàng dà jiàng jūn shù zhī!" shī yuē:" bì xià qǐng qǐ. guó fǎ wèi kě fèi yě." nǎi zhǐ zhāng huáng hòu yuē:" cǐ shì zhāng jī zhī nǚ, lǐ dāng chú zhī!" fāng dà kū qiú miǎn, shī bù cóng, chì zuǒ yòu jiāng zhāng hòu zhuō chū, zhì dōng huá mén nèi, yòng bái liàn jiǎo sǐ. hòu rén yǒu shī yuē:" dāng nián fú hòu chū gōng mén, xiǎn zú āi háo bié zhì zūn. sī mǎ jīn zhāo yī cǐ lì, tiān jiào hái bào zài ér sūn."
师直入后宫。魏主曹芳正与张皇后商议此事。皇后曰:“内廷耳目甚多,倘事泄露,必累妾矣!”正言间,忽见师入,皇后大惊。师按剑谓芳曰:“臣父立陛下为君,功德不在周公之下;臣事陛下,亦与伊尹何别乎?今反以恩为仇,以功为过,欲与二三小臣,谋害臣兄弟,何也?”芳曰:“朕无此心。”师袖中取出汗衫,掷之于地曰:“此谁人所作耶!”芳魂飞天外,魄散九霄,战栗而答曰:“此皆为他人所逼故也。朕岂敢兴此心?”师曰:“妄诬大臣造反,当加何罪?”芳跪告曰:“朕合有罪,望大将军恕之!”师曰:“陛下请起。国法未可废也。”乃指张皇后曰:“此是张缉之女,理当除之!”芳大哭求免,师不从,叱左右将张后捉出,至东华门内,用白练绞死。后人有诗曰:“当年伏后出宫门,跣足哀号别至尊。司马今朝依此例,天教还报在儿孙。”
cì rì, sī mǎ shī dà huì qún chén yuē:" jīn zhǔ shàng huāng yín wú dào, xiè jìn chāng yōu, tīng xìn chán yán, bì sè xián lù: qí zuì shèn yú hàn zhī chāng yì, bù néng zhǔ tiān xià. wú jǐn àn yī yǐn huò guāng zhī fǎ, bié lì xīn jūn, yǐ bǎo shè jì, yǐ ān tiān xià, rú hé?" zhòng jiē yīng yuē:" dà jiàng jūn xíng yī huò zhī shì, suǒ wèi yìng tiān shùn rén, shuí gǎn wéi mìng?" shī suì tóng duō guān rù yǒng níng gōng, zòu wén tài hòu. tài hòu yuē:" dà jiàng jūn yù lì hé rén wéi jūn?" shī yuē:" chén guān péng chéng wáng cáo jù, cōng míng rén xiào, kě yǐ wéi tiān xià zhī zhǔ." tài hòu yuē:" péng chéng wáng nǎi lǎo shēn zhī shū, jīn lì wèi jūn, wǒ hé yǐ dāng zhī? jīn yǒu gāo guì xiāng gōng cáo máo, nǎi wén huáng dì zhī sūn cǐ rén wēn gōng kè ràng, kě yǐ lì zhī. qīng děng dà chén, cóng cháng jì yì." yī rén zòu yuē:" tài hòu zhī yán shì yě. biàn kě lì zhī." zhòng shì zhī, nǎi sī mǎ shī zōng shū sī mǎ fú yě. shī suì qiǎn shǐ wǎng yuán chéng zhào gāo guì xiāng gōng qǐng tài hòu shēng tài jí diàn, zhào fāng zé zhī yuē:" rǔ huāng yín wú dù, xiè jìn chāng yōu, bù kě chéng tiān xià dāng nà xià xǐ shòu, fù qí wáng zhī jué, mù xià qǐ chéng, fēi xuān zhào bù xǔ rù cháo." fāng qì bài tài hòu, nà le guó bǎo, chéng wáng chē dà kū ér qù. zhǐ yǒu shù yuán zhōng yì zhī chén, hán lèi ér sòng. hòu rén yǒu shī yuē:" xī rì cáo mán xiāng hàn shí, qī tā guǎ fù yǔ gū ér. shéi zhī sì shí yú nián hòu, guǎ fù gū ér yì bèi qī." què shuō gāo guì xiāng gōng cáo máo, zì yàn shì, nǎi wén dì zhī sūn, dōng hǎi dìng wáng lín zhī zǐ yě. dāng rì, sī mǎ shī yǐ tài hòu mìng xuān zhì, wén wǔ guān liáo bèi luán jià yú xī yè mén wài bài yíng. máo huāng máng dá lǐ. tài wèi wáng sù yuē:" zhǔ shàng bù dàng dá lǐ." máo yuē:" wú yì rén chén yě, ān dé bù dá lǐ hū?" wén wǔ fú máo shàng niǎn rù gōng, máo cí yuē:" tài hòu zhào mìng, bù zhī wèi hé, wú ān gǎn chéng niǎn ér rù?" suì bù xíng zhì tài jí dōng táng. sī mǎ shī yíng zhe, máo xiān xià bài, shī jí fú qǐ. wèn hòu yǐ bì, yǐn jiàn tài hòu. hòu yuē:" wú jiàn rǔ nián yòu shí, yǒu dì wáng zhī xiāng rǔ jīn kě wèi tiān xià zhī zhǔ: wù xū gōng jiǎn jié yòng, bù dé shī rén, wù rǔ xiān dì yě." máo zài sān qiān cí. shī lìng wén wǔ qǐng máo chū tài jí diàn, shì rì lì wèi xīn jūn, gǎi jiā píng liù nián wèi zhèng yuán yuán nián, dà shè tiān xià, jiǎ dà jiàng jūn sī mǎ shī huáng yuè, rù cháo bù qū, zòu shì bù míng, dài jiàn shàng diàn. wén wǔ bǎi guān, gè yǒu fēng cì.
次日,司马师大会群臣曰:“今主上荒淫无道,亵近娼优,听信谗言,闭塞贤路:其罪甚于汉之昌邑,不能主天下。吾谨按伊尹、霍光之法,别立新君,以保社稷,以安天下,如何?”众皆应曰:“大将军行伊、霍之事,所谓应天顺人,谁敢违命?”师遂同多官入永宁宫,奏闻太后。太后曰:“大将军欲立何人为君?”师曰:“臣观彭城王曹据,聪明仁孝,可以为天下之主。”太后曰:“彭城王乃老身之叔,今立为君,我何以当之?今有高贵乡公曹髦,乃文皇帝之孙;此人温恭克让,可以立之。卿等大臣,从长计议。”一人奏曰:“太后之言是也。便可立之。”众视之,乃司马师宗叔司马孚也。师遂遣使往元城召高贵乡公;请太后升太极殿,召芳责之曰:“汝荒淫无度,亵近娼优,不可承天下;当纳下玺绶,复齐王之爵,目下起程,非宣召不许入朝。”芳泣拜太后,纳了国宝,乘王车大哭而去。只有数员忠义之臣,含泪而送。后人有诗曰:“昔日曹瞒相汉时,欺他寡妇与孤儿。谁知四十余年后,寡妇孤儿亦被欺。”却说高贵乡公曹髦,字彦士,乃文帝之孙,东海定王霖之子也。当日,司马师以太后命宣至,文武官僚备銮驾于西掖门外拜迎。髦慌忙答礼。太尉王肃曰:“主上不当答礼。”髦曰:“吾亦人臣也,安得不答礼乎?”文武扶髦上辇入宫,髦辞曰:“太后诏命,不知为何,吾安敢乘辇而入?”遂步行至太极东堂。司马师迎着,髦先下拜,师急扶起。问候已毕,引见太后。后曰:“吾见汝年幼时,有帝王之相;汝今可为天下之主:务须恭俭节用,布德施仁,勿辱先帝也。”髦再三谦辞。师令文武请髦出太极殿,是日立为新君,改嘉平六年为正元元年,大赦天下,假大将军司马师黄钺,入朝不趋,奏事不名,带剑上殿。文武百官,各有封赐。
zhèng yuán èr nián chūn zhēng yuè, yǒu xì zuò fēi bào, shuō zhèn dōng jiāng jūn wú qiū jiǎn yáng zhōu cì shǐ wén qīn, yǐ fèi zhǔ wéi míng, qǐ bīng qián lái. sī mǎ shī dà jīng. zhèng shì: hàn chén céng yǒu qín wáng zhì, wèi jiāng hái xìng tǎo zéi shī.
正元二年春正月,有细作飞报,说镇东将军毋丘俭、扬州刺史文钦,以废主为名,起兵前来。司马师大惊。正是:汉臣曾有勤王志,魏将还兴讨贼师。
wèi zhī rú hé yíng dí, qiě kàn xià wén fēn jiě.
未知如何迎敌,且看下文分解。